jaarrapport 2012 sensoa Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid

Transcriptie

1 jaarrapport 2012 sensoa Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid

2 Colofon Redactie Boris Cruyssaert Ontwerp en opmaak Lieven Jacobs Fotoredactie Lieven Jacobs Druk Drukkerij De Bie Oplage exemplaren Verantwoordelijke uitgever Chris Lambrechts President Building, Vijfde verdieping F. Rooseveltplaats Antwerpen Versie Juni 2013 Een uitgave van Sensoa vzw 2013 Sensoa PEFC-gecertificeerd Papier komt uit duurzaam beheerd bos, gerecycleerde en gecontroleerde bronnen. PEFC/ /60 Jongeren doen opgroeien tot seksueel gezonde volwassenen Volwassenen ondersteunen in hun seksuele gezondheid Homomannen sensibiliseren en informeren over veilige seks Samenleving klaar maken voor mensen met hiv Basiskennis van kwetsbare migranten over seksuele gezondheid bijspijkeren Wegen op het internationale beleid rond seksuele gezondheid sensoa in cijfers Sensoa dankt

3 Edito // 3 Voorwoord Het is ondertussen meer dan tien jaar geleden dat Sensoa als expertisecentrum voor seksuele gezondheid werd geboren uit de fusie van de Vlaamse hiv- en soa-organisatie met CGSO Trefpunt, denkstation over seksualiteit en relaties. De verhuizing naar één dynamische locatie mogen we best als de spreekwoordelijke kers op de taart van een geslaagde integratie beschouwen. De verhuizing naar één dynamische locatie mogen we best als de spreekwoordelijke kers op de taart van een geslaagde integratie beschouwen. Dankzij de steun van de Provincie Antwerpen en de Vlaamse Gemeenschap, werd de vijfde verdieping van de President Building op de Franklin Rooseveltplaats in Antwerpen aangekocht en ingericht. Alle medewerkers van Sensoa werken nu samen op één mooie locatie met veel licht, voldoende vergaderruimte, plaats voor onze leermiddelenbank, een serene ruimte voor de persoonlijke opvang van mensen met hiv, stockageruimte voor het veldwerk naar homomannen Sensoa staat met beide benen in de 21 e eeuw. Het wennen van de eerste dagen heeft plaatsgemaakt voor het gevoel dat het werkt en dat op de helft van de vroegere oppervlakte Stap voor stap timmeren we zo verder aan onze missie: de seksuele gezondheid in Vlaanderen bevorderen. Enkele opvallende elementen willen we daarbij graag met u delen. Levenmethiv.be zag het levenslicht, Seksuelevorming.be werd voorbereid en Seksualiteit.be werd aangevuld en kreeg een opvallende promotiecampagne. De campagne Testen? Gewoon doen! weerlegde de meest gebruikte redenen voor homomannen om zich niet te laten testen op hiv en seksueel overdraagbare aandoeningen (soa s). Ook de Week van de Lentekriebels naar leerkrachten en jongerenwerkers besteedde veel aandacht aan soa s. Het Raamwerk Seksualiteit en Beleid werd vertaald naar de context van de sectoren jeugd, sport en welzijn en biedt intermediairs houvast bij het voorkomen van en adequaat reageren op seksueel grensoverschrijdend gedrag. Al deze initiatieven en activiteiten zijn maar een klein deel van een organisch geheel van continue dienstverlening en werk achter de schermen waar al onze vaste medewerkers, vrijwilligers en al onze partners toe hebben bijgedragen. En daar zijn we u allen dankbaar voor. Chris Lambrechts en Dirk Pyck, directeurs

4 4 sensoa JAARRAPPORT 2012 // Jongeren De relationele en seksuele vorming van jongeren bevorderen.

5 Jongeren doen opgroeien tot seksueel gezonde volwassenen Zeggen dat de relationele en seksuele gezondheid van Vlaamse jongeren een ramp is, is de waarheid geweld aan doen. Maar beweren dat er niets aan de hand is, is ook te kort door de bocht. Uit recente cijfers blijkt dat het condoomgebruik bij jongeren daalt. Gebruikt nog 73% van de jongeren het condoom bij de eerste keer, dan daalt dat gaandeweg tot ongeveer de helft. Die daling is sterker ten opzichte van eerdere onderzoeken. Onderzoek toont ook aan dat soa s vooral voorkomen bij meisjes van 15 tot 24 jaar. 1 op de 20 meisjes tussen 15 en 24 zou besmet zijn met chlamydia. Daarnaast lopen zowel homoseksuele jongens als jongeren van sub-saharaanse afkomst een beduidend hoger risico om met hiv besmet te raken. Bij 20- tot 24-jarigen komen de meeste abortussen voor. Ongeveer 1 op de 6 zwangerschappen (16%) bij vrouwen uit deze leeftijdscategorie eindigt met een abortus. Daarnaast blijkt dat een meerderheid van de jongeren in aanraking komt met seksueel grensoverschrijdend gedrag, heel vaak van andere jongeren. Zowel meisjes als jongens kunnen het slachtoffer of de pleger zijn. raamwerk voorkomt seksueel misbruik Om organisaties te helpen bij het ontwikkelen van een beleid inzake seksualiteit en lichamelijke integriteit ontwikkelden Sensoa en Child Focus het Raamwerk Seksualiteit en Beleid. Centraal daarin staat een positieve visie op seksualiteit: niet alleen seksueel grensoverschrijdend gedrag voorkomen maar tegelijkertijd jongeren de kans geven om op hun tempo hun seksualiteit te ontplooien. Doordat het instrument nu ook digitaal ter beschikking is, kan het nog makkelijker ingang vinden. Raamwerk vertaald voor integrale jeugdhulp, kinderopvang, sport en jeugdwerk // Jongeren 5 Blijvende aandacht voor relationele en seksuele vorming (RSV) is dan ook noodzakelijk, en niet alleen vanuit preventie-oogpunt. Willen wij dat jongeren opgroeien tot seksueel gezonde volwassenen, dan blijft RSV een essentiële voorwaarde. Om het Raamwerk Seksualiteit en Beleid bruikbaar te maken voor organisaties en voorzieningen was er een vertaalslag nodig. De Vlaamse ministers Vandeurzen, Muyters en Smet engageerden Sensoa en Child Focus voor die opdracht. Vier werkgroepen werkten een versie uit voor vier sectoren: integrale

6 6 sensoa JAARRAPPORT 2012 // Jongeren Soa s centraal tijdens Week van de Lentekriebels jeugdhulp, kinderopvang, sport en jeugdwerk. Daarnaast vonden er vormingen plaats van mensen die organisaties kunnen begeleiden. Zij kregen opleidingen over het Vlaggensysteem van Sensoa en de verschillende raamwerken. Om zelf trainingen te kunnen geven kregen ze ook volledig uitgewerkte draaiboeken mee Elk jaar krijgt RSV een duwtje in de rug via de Week van de Lentekriebels. In de week rond Valentijn zet Sensoa RSV in de kijker en bieden we extra educatief materiaal aan. In het licht van de stijgende soa-cijfers en het dalende condoomgebruik bij jongeren, stond in 2012 preventie van soa s centraal. Naast De herwerking voor de sector onderwijs vindt in 2013 plaats. Tijdens een druk bijgewoonde studiedag, ingeleid door minister Vandeurzen, werden de verschillende versies en goede praktijken van preventie en aanpak van geweld en misbruik op kinderen voorgesteld. Onderwijs ondersteunen in RSV Om te komen tot een goede relationele en seksuele vorming van kinderen en jongeren en intermediairs daarbij te ondersteunen, bouwde Sensoa aan een volledig vernieuwde website: Seksuelevorming.be. De site zal niet alleen een overzicht geven van vormingen, projecten en andere organisaties, ook meer dan educatieve materialen krijgen er een plaats. Net zoals achtergrondmateriaal, praktische tips en beleidsmatige ondersteuning. Seksuelevorming.be is in 2013 gelanceerd tijdens de Week van de Lentekriebels. nieuwe affiches met een preventieboodschap over chlamydia, ontwikkelde Sensoa ook het pakket SOS SOA! voor leerkrachten. Samen met Joetz, de jeugddienst van de Socialistische Mutualiteit, verdeelden we affiches in het onderwijs, met de Artsenkrant werden affiches verspreid. De kickoff van de Week met een persconferentie in samenwerking met Technopolis kreeg ruime weerklank. Relaties, verliefdheid, seks, internet Jongeren zitten nog met een pak vragen waar ze niet meteen mee naar buiten durven ko-

7 // Jongeren 7 Allesoverseks krijgt eigen jongeren-reporters men. De brochure Link! speelt daarop in en verwijst jongeren door naar Allesoverseks.be voor meer informatie. Deze opvolger van het Boekske Vol Goesting voor jongeren vanaf 15 jaar, zorgde voor een toename van het aantal bestellingen, goed voor zo n verspreide exemplaren. Ook het aantal aanvragen voor gratis condooms steeg zodat rubbertjes naar buiten gingen. Link! wijst jongeren de weg naar Allesoverseks.be voor antwoorden op hun vragen educatief RSV-materiaal. Ze kunnen de collectie raadplegen, materiaal ontlenen of advies op maat krijgen. 715 bezoekers maakten daar gebruik van. De blog, die attendeert op aanwinsten en nieuwe relevante materialen, kreeg unieke bezoekers. In samenwerking met de Vlaamse Media Maatschappij, heeft Sensoa tijdens de Week van de Lentekriebels 2013 drie digitale bordlessen voorgesteld over het thema weerbaarheid. In Over de Grens, de titel van het gratis downloadbare pakket, wordt dat thema bespreekbaar gemaakt met filmpjes uit diverse VTM- en 2BE-programma s. Bij de Sensoa Leermiddelenbank kunnen professionals op de nieuwe locatie in Antwerpen terecht voor een vergroot aanbod van Jongeren en hun digitale leefwereld Voor jongeren blijft Allesoverseks.be de informatiebron bij uitstek over seks en relaties, wat zich vertaalde in meer dan bezoekers in Vooral de vorig jaar gelanceerde mobiele versie ziet zijn bezoekersaantallen stijgen. Om jongeren inhoudelijk te laten participeren, ging Sensoa op zoek naar jong schrijftalent. Vier Allesoverseks-reporters schreven samen 15 tot 20 berichten per maand. Om jongeren te doen stilstaan bij de seksuele gezondheid en relaties van leeftijdsgenoten in het Zuiden, zag de educatieve website Dichtbijmijnbedshow.be in 2011 al het (digitale) licht. Het project werd in 2012 afgerond met een extra promotieronde.

8 8 sensoa JAARRAPPORT 2012 // Jongeren Een sportief jasje voor Het Vlaggensysteem Vlaggensysteem krijgt broers en zusters Om seksueel getint gedrag van kinderen en jongeren adequaat te kunnen beoordelen en er gepast op te reageren, ontwikkelde Sensoa reeds in 2010 het Vlaggensysteem. Deze methode om adequaat te reageren op seksueel gedrag van jongeren vormt een belangrijke basis voor het eerder besproken Raamwerk jeugdwerkcontext. Het resultaat is het instrument (N)iets mis mee?! Sensoa en MOVISIE, de Nederlandse partner, organiseerden feedbackgroepen met gebruikers en experten om het vlaggensysteem nog verder te concretiseren en richting te geven. Dit vormt onder meer de voorbereiding voor het in 2013 te verschijnen Werkboek Vlaggensysteem. Dat spitst zich toe op het werken met groepen van jongeren met specifieke ontwikkelingsstoornissen. Seksualiteit en Beleid en de vertalingen daarvan voor de vier sectoren. Eén daarvan is de Handleiding Lichamelijke & Seksuele Integriteit voor sportclubs. Ook het Steunpunt Jeugd herwerkte het Vlaggensysteem naar een In 2012 gaven we incompanytrainingen over het vlaggensysteem of over RSV, waarmee we deelnemers bereikten. Ook de training of trainers voor (N)iets mis mee?! en voor de raamwerkversies voor de integrale jeugdhulp en de sportsector namen we op ons. In 2013 organiseert Sensoa nog opleidingen over de raamwerken voor de kinderopvang en het jeugdwerk.

9 // Jongeren 9 Forum XL zet strategische lijnen uit voor relationele en seksuele vorming in Vlaanderen Sensoa werkt samen en draagt expertise uit Om te zorgen voor een vlotte informatiedoorstroming en overleg organiseert Sensoa bijeenkomsten van het Forum Jongeren, Seks en Relaties. Het tienjarig bestaan ervan werd gevierd met het Forum XL waar strategische lijnen werden uitgezet voor de toekomst van de relationele en seksuele vorming in Vlaanderen. Samenwerking kan helpen om een draagvlak te creëren. Dat doen we ook via jongerenparticipatie. Een aantal jongeren die zich engageerden als lid van onze Algemene Vergadering of als Allesoverseks-reporter verenigden zich in de Ei-Cel. Het project rond RSV in Oekraïne in samenwerking met het Women Health and Family Planning (WHFP) werd afgerond. Sensoa ondersteunde het WHFP, met de steun van het departement Vlaanderen Internationaal, om een model voor de implementatie van RSV in secundaire scholen in Oekraïne te ontwerpen, te testen en te verspreiden. Ook in 2012 rondde Sensoa de activiteiten af binnen het Europese project Sexual Awareness for Europe (SafeII) van IPPF. Het onderzoeksluik van het project weerlegde de opvatting dat het seksuele debuut van jonge tieners steeds een negatieve ervaring is. Sensoa nam ook een adviserende rol op in het SOAPP-project van de Katholieke Hogeschool Leuven. Dat onderzocht in welke mate soa s een rol spelen in de professionele en persoonlijke levenssfeer van professionele bachelorstudenten studenten werden bevraagd. Daarvan had 77% de laatste zes maanden seks gehad zonder condoom. Slechts 1/3 van die laatste groep had zich laten testen op soa s. Ook werd duidelijk uit een bevraging van studenten verpleegkunde over hiv op de werkplek dat er nog werk aan de winkel is: de kennis van het thema en de attitudes tegenover mensen met hiv laten nog vaak te wensen over. Zo vond ruim 1/3 dat ze als verpleegkundige het recht hebben de zorg voor een hiv-positieve patiënt te weigeren.

10 10 sensoa JAARRAPPORT 2012 // Volwassenen Het brede publiek informeren over seksuele gezondheid

11 // Volwassenen 11 Volwassenen ondersteunen in hun seksuele gezondheid Sensoa richt zich tot volwassen Vlamingen, de groep tussen 18 en 35 jaar. Bij die groep is nog wat werk aan de winkel. Vaak kiezen vrouwen anticonceptie die niet aangepast is aan hun levensstijl, wat de kans op foutief gebruik vergroot. Zo vergeet meer dan 1 op de 10 vrouwen gemiddeld 1 keer per maand een pil, slechts een kwart van de vrouwen vergeet haar pil nooit. Dat resulteert vaak in ongeplande zwangerschappen. Een oplossing daarvoor kan abortus zijn. Meer dan 60% van het totale aantal abortussen gebeurt bij min-30-jarigen. Jongvolwassenen, de groep tussen 18 en 30 jaar, vinden ook dat ze zelf geen risico lopen op een soa-besmetting. Nochtans blijft het aantal besmettingen met chlamydia bij deze groep relatief hoog. Veilig vrijen betekent voor hen vooral zich beschermen tegen een ongeplande zwangerschap. Het condoom wordt dan ook snel vervangen door andere vormen van anticonceptie. Infecties met hiv komen relatief weinig voor bij heteroseksuele volwassenen. Toch leven er bij hen heel wat vragen en soms ongerustheid over infecties met hiv. Experts geven daarnaast aan dat heel wat jongvolwassenen in het verleden geconfronteerd werden met seksueel misbruik of partnergeweld. Volwassenen willen als ouders hun kinderen zo goed mogelijk opvoeden. En daar hoort ook seksuele opvoeding bij. Ouders hebben daar vragen over: Is het gedrag van mijn kind normaal? bijvoorbeeld, of: Hoe praat ik met mijn kind over seksualiteit? Uit onderzoek blijkt dat dit niet evident is. Ouders geven aan dat zij behoefte hebben aan ondersteuning om dit goed te kunnen doen. Inzetten op digitale informatieverspreiding In het nieuw strategisch plan ( ) kiest Sensoa resoluut voor het digitale pad. Dat is geen toevallige keuze: brochures ontwikkelen is arbeidsintensief, aanpassing van verouderde informatie kan enkel bij een herdruk, de distributie vergt veel energie en is duur, herdrukken zijn regelmatig noodzakelijk. Wil Sensoa de verschillende doelgroepen op maat en laagdrempelig informatie aanbieden, dan kunnen websites daarin een essentiële rol spelen. Seksualiteit.be belicht Lichaam en seks en Seks en relaties Bij de lancering van Seksualiteit.be in 2011 speelde de site in op de nood van volwassenen aan informatie over soa s en hiv, anticonceptie en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ook hielp de site ouders hun kinderen relationeel en seksueel voor te lichten. Die informatie werden in 2012 aangevuld en geactualiseerd. Daarnaast kreeg de site er twee onderdelen bij in 2012: Lichaam en seks en Seks en relaties. Daarin komen onder meer geslachtsdelen, seksuele beleving, seksuele problemen, relaties, seks en internet en professionele hulp aan bod.

12 12 sensoa JAARRAPPORT 2012 // Volwassenen Cunnilingus is geen pasta, Ovuleren is geen kooktechniek Zowel Seksualiteit.be als Sensoa.be, de organsiatiesite, werden gebouwd op een geheel nieuw websiteplatform. In 2012 werd Levenmethiv.be daaraan toegevoegd, in 2013 zal ook Seksuelevorming.be naar dat model gebouwd worden. Ook Mannenseks.be en Allesoverseks. be, de sites voor respectievelijk homomannen en jongeren, zullen in 2013 en 2014 een dergelijke herwerking krijgen. Chlamydia is geen kamerplant Om Seksualiteit.be bekend te maken bij een groot publiek lanceerde Sensoa een campagne waarin misverstanden over seksgerelateerde termen op grappige manier voorgesteld worden. Voor de juiste betekenis van cunnilingus, vulva, ovuleren en chlamydia werd doorverwezen naar de site. De campagne is volledig intern ontwikkeld. Via vier beelden in Centraal in de nieuwe webstrategie is de verantwoordelijkheid van de inhoudelijke medewerkers om zelf inhoud te creëren en te publiceren. De tussenstap via een webmaster is op die manier niet langer noodzakelijk. Omdat sites pas tot leven komen wanneer ze van beeldmateriaal voorzien zijn, werd ook een nieuwe gebruiksvriendelijke beeldbank voorbereid. Die zal de medewerkers van de sites in 2013 toegang verlenen tot meer dan beelden en illustraties. Informatie verspreiden gebeurt niet enkel via sites, maar ook via het afhandelen van bestellingen van materiaal bij Sensoa. Om dat nog vlotter te laten verlopen, koppelen we een nieuwe versie van de digitale Sensoa Shop aan Seksuelevorming.be. retrostijl op boomerangkaartjes, op posters in toiletten van bioscopen en uitgaansgelegenheden, op papieren onderleggers in restaurants en via de sociale media werden volwassenen aangezet om zich te informeren. Voor de campagnespot ging Sensoa in zee met de Universiteit Gent. Een groepje communicatiestudenten werkte, begeleid door Sensoa, eigenhandig een spotje uit dat meer dan keer bekeken werd op YouTube.

13 // Volwassenen 13 Sexpert II bevraagt mensen van Turkse en Marokkaanse afkomst De campagne werd ruim gecoverd door de pers. De bezoekerscijfers verdubbelden in de maanden na de lancering. Met onder meer Libelle.be werd een redactionele samenwerking aangegaan en dankzij de samenwerking met Mediaplanet en Wezooz.be kreeg de site gratis instructiefilmpjes. Seksualiteit.be kreeg in 2012 in totaal unieke bezoekers, waarvan zo n in de laatste drie maanden van het jaar. Voor 2013 staat een nieuwe promotiecampagne voor de site op het programma. Seksleven Vlamingen in kaart brengen 2012 was ook het jaar van Sexpert, een grootschalig onderzoek naar seksuele gezondheid en welzijn in Vlaanderen, onder leiding van Prof. Ann Buysse (Universiteit Gent). Sensoa stond in voor de uitwisseling van informatie tussen de verschillende onderzoekers die aan het project meewerkten en de intermediairs die in Vlaanderen actief zijn op het terrein van de seksuele en reproductieve gezondheid. Dit gebeurde via regelmatig overleg en een periodieke nieuwsbrief. Sensoa leverde ook een bijdrage aan de realisatie van Sexpert II, waarin twee specifieke doelgroepen (holebi s en etnischculturele minderheden) werden bevraagd. Zo werd bijvoorbeeld ondersteuning geboden bij de rekrutering van interviewers voor de bevraging van mensen van Turkse en Marokkaanse afkomst. De resultaten van Sexpert zijn in 2013 bekendgemaakt. Sensoa zal deze gegevens aanwenden om zijn activiteiten in de toekomst (nog) beter te onderbouwen en te evalueren. Zo zal de inhoud van Seksualiteit.be verder worden aangevuld, onder meer met de verwerkte resultaten van Sexpert. Mensen bereiken Sensoa onderhoudt zijn perscontacten. Dat is ook nodig. Zij zijn onze partner om onze standpunten naar buiten te brengen, nieuwe producten of acties te promoten, te reageren op de actualiteit. Zij helpen ons te communiceren met een groot publiek. In 2012 registreerde Mediargus, dat alle media monitort en doorzoekt, 188 items waarin Sensoa aan bod kwam. Om mensen op de hoogte te houden van wat Sensoa doet, wenden we verschillende media aan. Er is de Sensoa Nieuwsbrief die acht keer per jaar abonnees bericht over de realisaties van Sensoa. Daarnaast is er de vernieuwde Sensoa.be en om kort op de bal te spelen en opiniërend te werken facebook. com/sensoa en twitter.com/sensoa_be Op 1 december, Wereldaidsdag vraagt Sensoa zoveel mogelijk mensen om solidair te zijn met mensen met hiv en aids. Dat is nodig want aan hiv kleeft nog steeds een stigma. Die solidariteit kan getoond worden door het rode lintje te dragen. Sensoa verspreidde in de aanloop naar die dag lintjes.

14 14 sensoa JAARRAPPORT 2012 // Homomannen De impact van hiv en soa s op de seksuele gezondheid van homomannen beperken

15 // Homomannen 15 Homomannen sensibiliseren en informeren over veilige seks De laatste jaren steeg het aantal hiv-diagnoses onder homomannen. 2/3 e van de besmettingen met hiv bij Belgische mannen vindt plaats via homoseksuele weg. Wellicht heeft 5% van de Belgische homomannen hiv. Primo-infectie, de eerste hoogbesmettelijke weken van de hiv-infectie, is mogelijk verantwoordelijk voor 50 tot 80% van de nieuwe infecties. Ongeveer 15% van de hiv-positieve homomannen in Vlaanderen weet niet dat hij hiv heeft. De helft of meer van de infecties vindt wellicht plaats tussen vaste partners. Soa s komen veel voor onder homomannen: 1 op de 7 homomannen die zich lieten testen op soa s had ook effectief één of meerdere soa s. Er is ook een duidelijke toename van het aantal gevallen waarbij meerdere soa s tegelijk vastgesteld worden. Sinds midden de jaren 1990 komen syfilis en gonorroe opnieuw meer voor. Dat is slecht nieuws om twee redenen: een besmetting met een soa zorgt ervoor dat men makkelijker besmet raakt met hiv. Daarnaast vergroot een soa bij een hiv-positieve persoon de kans dat hij hiv doorgeeft bij een onveilig seksueel contact. Ondanks die cijfers is hiv grotendeels onzichtbaar bij homomannen. Veel mannen geven aan dat ze niemand kennen met hiv. Weinig mensen komen naar buiten met een positieve hiv-status ( disclosure ). Dat vraagt dus om een moeilijk evenwicht in de preventieboodschap. Een te afschrikwekkend beeld van hiv versterkt stigma, wat disclosure in de weg staat en een reden is om zich niet te laten testen. Maar een te positief beeld van leven met hiv kan mogelijk aanleiding geven tot onveiliger vrijen. Testen? Gewoon Doen! Ik ben bang voor het resultaat. Ik vraag het niet graag aan mijn huisarts. Ik vrij altijd veilig. Het zijn maar enkele redenen die homomannen aanhalen om zich niet te laten testen op soa s of hiv. Om goed testgedrag te versterken en excuses te ontkrachten, ontwikkelde Sensoa de campagne Testen? Gewoon doen! die vormelijk aansloot bij de Gewoon doen-campagne van Negen Ook als je geen klachten hebt. Testen? Gewoon Doen! affiches met homomannen als modellen brengen die boodschap op een positieve manier in de homohoreca en bij holebi-verenigingen. Ook aangepast materiaal voor evenementen en terreinacties, virtuele afgeleiden voor Facebook en advertentiemateriaal helpen dit mee uitdragen. Aansluitend werd een folder over de soa- en hiv-test ontwikkeld. De folder Recent onveilige seks gehad? en die over hepatitis C en hiv werden herzien en herdrukt.

16 16 sensoa JAARRAPPORT 2012 // Homomannen In 2013 worden de condoom- en de testcampagne gecombineerd in een campagne tijdens de World Outgames. Tijdens dit sportief en cultureel evenement worden duizenden homomannen verwacht in Antwerpen. De campagne krijgt dan een sportief jasje aangemeten. In 2013 staat de herwerking van de site op het programma. Net als de andere sites van Sensoa zal hij een plaats krijgen op het Drupal-platform en krijgt de vormgeving Sensoa-huisstijlelementen mee. Alle artikels zullen dan herschreven worden volgens de regels van het webschrijven. Om een beter beeld te krijgen van de noden en verwachtingen werd eind 2012 een bevraging over de site gelanceerd. Online & in real life sensibiliseren Mannenseks.be, de gay site van Sensoa met informatie over veilig vrijen en seksuele gezondheid, kreeg gemiddeld bijna bezoekers per maand. Om dat aantal nog op te trekken investeerde Sensoa in de uitbouw van een Facebookpagina en gerichte advertising voor de site Maar niet enkel digitaal willen we in de leefwereld van homomannen onze boodschappen verspreiden. Sensoa wil ook aanwezig zijn in de dagelijkse leefwereld van homomannen. Daarom sloten we enkele jaren geleden het Safe Sex Zone Charter af met homohorecazaken. Daardoor zijn condooms en glijmiddel op waterbasis ter plekke beschikbaar en onze preventieboodschappen duidelijk aanwezig. De preventiewerkers onderhielden en verstevigden de contacten en legden nieuwe contacten zodat acht zaken zich in 2012 voegden bij de reeds veertig aangesloten zaken. Sensoa zorgt niet alleen als tussenpersoon voor de plaatsing van condoomautomaten, we zorgen ook voor de verkoop van condooms en glijmiddel aan aantrekkelijke prijzen. Zo konden condooms en zakjes glijmiddel gratis verspreid worden onder de klanten. In 2013 is een proefproject gepland rond de gratis bezorging van condooms en glijmiddel in samenwerking met de Dienst Seksuele Gezondheid van de Stad Antwerpen.

17 // Homomannen 17 Sensoa schrijft mee aan Nationaal aidsplan Sensoa richt zich ook tot de inrichters van holebi-fuiven en -party s. Zij ontvingen preventiepakketten met onder meer condooms en posters Ook op de Pride-evenementen in Antwerpen, Brugge en Oostende, de Leather Pride en op feesten en fuiven verdeelden de preventiewerkers samen met een nieuwe ploeg van 25 vrijwilligers condooms, glijmiddel en ander sensibilisatiemateriaal. Op de Belgian Lesbian and Gay Pride in Brussel kregen we zo condooms verspreid. kabinet eerste minister: Bernadette Mergaerts Samenwerken essentieel Çavaria, de vroegere Holebifederatie, is al jaren een belangrijke partner van Sensoa, net als onze Franstalige tegenhanger Plate-forme Prévention Sida. Sensoa ondersteunde de Wereldaidsdag-acties van beide. In Brussel sloot de quiltspreiding de traditionele solidariteitsmars af, in de stations van Gent, Berchem, Brugge, Brussel en Sint-Truiden hielpen Sensoa-medewerkers rode lintjes uitdelen tijdens de sensibilisatie-acties van Çavaria. Ook met andere organisaties gingen we in zee om 1 december niet onopgemerkt te laten voorbijgaan. Sensoa nam deel aan Swim4Life en Knitting Against Aids in Brussel en verleende handen spandiensten aan het fondsenwervende initiatief Antwerp Diner. Sensoa is één van de actieve leden van het in 2012 opgestarte BREACH (Belgium Research on AIDS and HIV Consortium), het netwerk dat onder meer alle Belgische aidslaboratoria en aidsreferentiecentra bij elkaar brengt. Samen met het Instituut voor Tropische Geneeskunde werd in de schoot van BREACH de Public Health Working Group opgericht die verantwoordelijk was voor het succesvolle BREACH-symposium in Centraal stonden preventie van hiv bij homomannen en migranten uit sub-saharaans Afrika. Het symposium lokte het engagement uit van federaal minister van Gezondheid Onkelinx om te komen tot een Nationaal Aidsplan, een verzuchting die al meer dan twintig jaar leeft bij de verschillende actoren. Dit Nationaal Aidsplan, waar Sensoa actief aan meeschrijft, moet in 2013 klaar zijn.

18 18 sensoa JAARRAPPORT 2012 // Mensen met hiv De integratie van mensen met hiv bevorderen en de impact van hiv op hun seksuele gezondheid beperken

19 // Mensen met hiv 19 Samenleving klaar maken voor mensen met hiv In 2011 werden mensen met hiv opgevolgd in de zeven aidsreferentiecentra (ARC) van België. Door de verbeterde medicatie is hiv een chronische aandoening geworden. Mensen met hiv hebben na de diagnose een toekomstperspectief en staan voor de uitdaging hiv te integreren in hun leven. Relaties en seksualiteit komen op de voorgrond. Hoewel mensen met hiv vanuit diverse hoeken op ondersteuning kunnen rekenen, bestaat er in de zorgsector nog onwennigheid over de omgang met mensen die leven met hiv. Angst, onwetendheid en vooroordelen spelen daar een rol in. Vaak voelen mensen met hiv zich gediscrimineerd binnen de gezondheidszorg. Heel wat mensen met hiv houden hun serostatus geheim. Hiv is in onze samenleving nog steeds verbonden met stigma en taboe. Erover zwijgen heeft dan weer impact op vele vlakken: moeilijkheden met het trouw innemen van medicatie, om nieuwe relaties aan te knopen of partners in te lichten. Moeilijkheden om veilig te vrijen en met seksualiteit tout court. Uit onderzoek blijkt dat anderen niet infecteren de grootste bezorgdheid van mensen met hiv is. Daarnaast zijn professionelen vragende partij voor tools waarmee ze mensen met hiv kunnen ondersteunen in veilig vrijgedrag. Uit een bevraging van mensen met hiv komt naar voren dat zij op internet, naast medische informatie, vooral informatie over seks, relaties en veilig vrijen willen. Ook werd een nood gesignaleerd aan online getuigenissen, links en doorverwijsadressen. Levenmethiv.be online Op Wereldaidsdag lanceerde Sensoa Levenmethiv.be, de nieuwe site voor mensen met hiv en hun omgeving. De site is gebouwd op hetzelfde digitale platform en sluit qua vormgeving aan bij de andere (nieuwe) sites van Sensoa. Bijzonder aan de site is de overvloed van getuigenissen. Dat maakt de informatie herkenbaarder en makkelijker toepasbaar op de eigen situatie. Onder meer fragmenten van het één-programma HIV+ werden in de site verwerkt. De recente wetenschappelijke inzichten rond virale lading, antivirale therapie en overdracht van hiv bij seksuele contacten werden geanalyseerd en geïntegreerd in een dossier rond seksualiteit en hiv. Dit dossier vormde de basis voor de boodschappen over veilig vrijen op de nieuwe site. Op dit moment biedt de site vooral informatie voor mensen met hiv. In 2013 staat de ontwikkeling van het tweede luik met informatie voor professionelen die met mensen met hiv werken, op het programma. Tot het jaareinde haalde de site nog bezoekers. De site bevat een nieuwsrubriek die de actualiteit opvolgt en werkt samen met hivmix.be om chatten mogelijk te maken. De keuze werd gemaakt om het bestaande informatieaanbod zoveel mogelijk te integreren in de teksten op de website. Enkel de publicaties over leven met hiv in het Nederlands,

20 20 sensoa JAARRAPPORT 2012 // Mensen met hiv Informatie voor mensen met hiv voortaan altijd digitaal beschikbaar Frans en Engels en Bijsluiter, een brochure waarin mensen met hiv getuigen over het innemen van hun medicatie, blijven voorlopig nog beschikbaar op papier. Het magazine Sensoa Positief dat viermaal per jaar verspreid werd naar abonnees, werd vervangen door een elektronische nieuwsbrief. Heel wat informatie uit de voorbije jaargangen over onder meer medicatie, leven met hiv of veilig vrijen is verwerkt in de nieuwe website. Emancipatorisch werken naar mensen met hiv Nieuwe levensverwachtingen roepen nieuwe vragen op. Op verschillende manieren geeft Sensoa antwoorden. Dat kan via een intakegesprek, een persoonlijke babbel, de telefoon, , een infoavond, een lotgenotenweekend, het hiv-café, de website of publicaties. Via al die kanalen vinden mensen met hiv steun op verschillende momenten in het traject dat (leren) leven met hiv is. Mensen met hiv emanciperen staat daarbij centraal. Sensoa kon voor dat aanbod rekenen op de inzet van veertig geëngageerde vrijwilligers. Ook in 2012 merkten we dat het goed is om vrijwilligers meerdere taken te geven en hen niet alleen als lotgenoot of bondgenoot in te zetten. Zo combineren vrijwilligers - op basis van hun kunnen en interesse - getuigenissen, gesprekken, ondersteuning van activiteiten (cafés, lotgenotenweekends, infoavonden), acties of individuele begeleidingen. Sensoa Positief, de service voor mensen met hiv en hun omgeving, beantwoordde 583 vragen van individuen, professionals en organisaties. Veel vragen gingen over leven met hiv in al zijn facetten. Er werden 57 intakegesprekken (eerste gesprek) geregistreerd en 84 dossiers volgde Sensoa op Niet alleen het aantal vragen bleef hoog in 2012, ook de nood aan gesprekken met lot- en bondgenoten nam toe. 25 activiteiten van Sensoa zoals hiv-cafés, infoavonden en lotgenotenweekends kregen deelnemers. Voor 220 personen was dit een eerste deelname. Op Candlelight Memorial, dat in 2012 in het teken stond van erkenning voor mensen met hiv, kwamen zo n 200 bezoekers. Tijdens Wereldaidsdag ondersteunde en versterkte Sensoa acties en initiatieven van andere organisaties, bijvoorbeeld door de quiltspreiding na de solidariteitsmars door Brussel. In aanloop naar 1 december verspreidde Sensoa sensibiliserende posters waarin solidariteit vertaald wordt naar het aanvaarden van een vriendschapsverzoek op Facebook.