Grip op de begroting(scyclus)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Grip op de begroting(scyclus)"

Transcriptie

1 Grip op de begroting(scyclus) De raad aan het roer Bijdrage Melchior Kerklaan/VNG Gemeentefinanciën

2 Hoe benut ik de Begrotingscyclus maximaal? Reserves en toch lenen?

3 Programma Achtergrond: Dualisering Begrotingscyclus Financiële positie: reserves of schulden

4 Dualisering - Heldere rollen voor raad en college. * Raad heeft kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende rol. * College bestuurt en legt verantwoording af. - Aanpassingen financiële functie, ter vergroting transparantie voor de raad: - Indeling begroting/ jaarrekening - Accountantscontrole - Rekenkamer(functie)

5 Voorbeeld begrotingscyclus 2013 (1) Kadernota voorjaar 2012 (2) Begroting voor (GW) (5) Jaarrekening voor (GW) (3) Drie maandsrapportage 2013 (4) Acht maandsrapportage 2013

6 Inzoomen op de begroting - Offerte van het college : Geeft aan wat de raad het komende jaar van het college mag verwachten - Bevat vooral doorwerking eerder vastgesteld beleid/ Sterk beïnvloed door landelijke ontwikkelingen - Mede afhankelijk van (financiële) situatie, moment voor extra uitgaven of voor bezuinigingen of voor beide - Baten en lasten i.p.v. inkomsten en uitgaven

7 Regels Regels begroting (en jaarrekening) vastgelegd in Gemeentewet en het BBV: Besluit Begroting en Verantwoording Begroting moet (structureel) sluiten Vaststelling vóór 15 november t-1 Begroting verdeeld in een aantal programma s (hoofdstukken) Gemeente bepaalt zelf de programma-indeling Andere onderdelen begroting: verplichte paragrafen en uiteenzetting financiële positie

8 Kern van de begroting: de programma s Per programma drie vragen (de W-vragen): 1. Wat willen we bereiken? 2. Wat gaan we daarvoor doen? 3. Wat mag het kosten? Invullen van de W-vragen is belangrijk onderdeel kaderstellende rol van de raad In de praktijk wordt een vraag tussen 1 en 2 ingevoegd: Wanneer zijn we tevreden? Jaarrekening zelfde opzet, geen W-vragen maar H-vragen

9 Financiële verordening Bevoegdheid raad tot vaststellen van verordeningen (d.a. APV) Op het terrein van financieel beheer is de belangrijkste de financiële verordening (ex. 212 Gemeente wet) : Wat laat de raad aan het college en wat niet? Hoe wordt de begrotingscyclus ingericht (kadernota e.d.)? Wijze van beslissen over grote investeringen? Hoe gaan we om met jaarlijkse overschotten? Regels amenderen begrotingen? Raad stelt bij aanvang raadsperiode programma-indeling vast? Nadere eisen aan paragrafen

10 Hoe staat mijn gemeente er financieel voor? Begroting Risico s Financiële positie

11 Structureel begrotingsevenwicht - Hoe makkelijk sluit de begroting? - Hoe ligt de gemeente erbij? Welke noodzakelijke investeringen/ uitgaven moet de gemeente nog doen? - Hoe hoog zijn de belastingen en tarieven in de gemeente? - Hoe gaan de overige gemeentelijke inkomsten zich ontwikkelen? - Vergelijk: Begrotingsanalyse 2011: Rijk

12 Risico s - Consequenties financieel/economische ontwikkeling voor gemeentelijke inkomsten en uitgaven - Grote projecten (decentralisaties) - Grondexploitatie - Rente (financiering) - Samenwerkingsverbanden

13 Financiële positie: Hoe ziet de gemeentelijke balans er uit? Bezittingen Balans Reserves (Eigen vermogen) Gebouwen Voorraden Voorzieningen Vorderingen Bank en kasgelden Schulden

14 Hoe ziet uw balans er uit? Reserves

15 Hoe ziet uw balans er uit? Reserves

16 Reserves of schuld? - Reserves: deel bezittingen waar geen lening tegenover staat. - Ook al heb je reserves, soms toch naar de bank - Provinciaal Toezicht toetst mede aan de hand van de reservepositie de financiële robuustheid van de gemeente - Meer aandacht voor de schuldpositie van overheden - Europa - Jaarlijkse vergelijking gemeentelijke schuldposities VNG

17 Zijn er nog vragen over?

Grip op de begroting. Het financiële roer in handen. Bijdrage Melchior Kerklaan/VNG Gemeentefinanciën

Grip op de begroting. Het financiële roer in handen. Bijdrage Melchior Kerklaan/VNG Gemeentefinanciën Grip op de begroting Het financiële roer in handen Bijdrage Melchior Kerklaan/VNG Gemeentefinanciën Enquête 2014 1164 Deelnemers 742 Raadsleden Hoe staat mijn gemeente er financieel voor? Reserves en toch

Nadere informatie

Gemeentefinanciën Presentatie voor raadsleden 10 april 2018

Gemeentefinanciën Presentatie voor raadsleden 10 april 2018 Gemeentefinanciën Presentatie voor raadsleden 10 april 2018 Agenda Rol van de raad en het college Regelgeving Planning en control cyclus Accountant Provinciaal toezicht Vragen? Rol van de raad en het college

Nadere informatie

PROGRAMMA VERNIEUWING P&C CYCLUS 8 FEBRUARI 2012

PROGRAMMA VERNIEUWING P&C CYCLUS 8 FEBRUARI 2012 PROGRAMMA VERNIEUWING P&C CYCLUS 8 FEBRUARI 2012 Korte intro (wethouder Kolff) Wat is de huidige situatie en wat is wettelijk verplicht (hoofd financiën) Presentatie van vernieuwingen uit den lande: *

Nadere informatie

Inzicht verkrijgen kost tijd, geen inzicht hebben kost kapitalen

Inzicht verkrijgen kost tijd, geen inzicht hebben kost kapitalen Inzicht verkrijgen kost tijd, geen inzicht hebben kost kapitalen 1 1. Korte introductie 2. Inkomsten van de gemeente 3. Uitgaven van de gemeente 4. instrument begroting 5. Begrotingscyclus 6. Controle

Nadere informatie

Gemeentefinanciën Workshop

Gemeentefinanciën Workshop Gemeentefinanciën Workshop Raad op zaterdag, 22 november 2014 Renate Reusch, VNG/Financiën en Economie Programma 1. Inkomstenbronnen van gemeenten 2. Financiën van de decentralisatie in het sociaal domein

Nadere informatie

ZomerRaad. Basiskennis Gemeentefinanciën

ZomerRaad. Basiskennis Gemeentefinanciën ZomerRaad Basiskennis Gemeentefinanciën 22 juli 2014 Wat is ProDemos? Landelijk Niet-partijgebonden Zonder winstoogmerk Informeert over de democratische rechtsstaat Stimuleert actieve politieke deelname

Nadere informatie

Adviezen Vernieuwing BBV

Adviezen Vernieuwing BBV Adviezen Vernieuwing BBV Tussenstand werkgroepen Sabine Galjé (BZK): vicevoorzitter stuurgroep Melchior Kerklaan (VNG): (co)secretaris stuurgroep Rapport gepubliceerd in mei 2014 Aangeboden aan VNG Bestuur

Nadere informatie

Grip op Financiën. 13 januari 2015 Sector Control

Grip op Financiën. 13 januari 2015 Sector Control Grip op Financiën 13 januari 2015 Sector Control Opbouw presentatie Inzicht in ontwikkeling leningenportefeuille en rente Normenkader van de gemeente Eindhoven Beheersmaatregelen Huidige leningenportefeuille

Nadere informatie

ER KOMT VEEL OP GEMEENTEN AF VERNIEUWINGEN BBV AGENDA AANLEIDING VERNIEUWINGEN. JE presenteert. Aanleiding. Tijdspanne vernieuwingen

ER KOMT VEEL OP GEMEENTEN AF VERNIEUWINGEN BBV AGENDA AANLEIDING VERNIEUWINGEN. JE presenteert. Aanleiding. Tijdspanne vernieuwingen ER KOMT VEEL OP GEMEENTEN AF BBV JE presenteert 1 AGENDA Aanleiding Tijdspanne vernieuwingen De vernieuwingen Resterende vernieuwingen 2 AANLEIDING Rapport Adviescommissie Depla: Kaderstellende en controlerende

Nadere informatie

Financieel toezicht in Gelderland

Financieel toezicht in Gelderland Financieel toezicht in Gelderland Wat houdt financieel toezicht in? en Hoe staat uw gemeente ervoor? Gemeente Neerijnen 14 mei 2014 Gerrit Scholten - Provincie Gelderland Even voorstellen Gerrit Scholten

Nadere informatie

Schuldpositie gemeente Bergen Is de positie houdbaar?

Schuldpositie gemeente Bergen Is de positie houdbaar? Schuldpositie gemeente Bergen Is de positie houdbaar? Informatie en Presentatie bijeenkomsten 3 september 2015 Agenda 1. Achtergrond 2. Ontwikkeling en cijfers gemeente Bergen 3. Maatregelen en vervolg

Nadere informatie

Wijzigingen Besluit begroting en verantwoording. Papendrecht 24 oktober 2016 Wouter Kalkman JaapJan Visser

Wijzigingen Besluit begroting en verantwoording. Papendrecht 24 oktober 2016 Wouter Kalkman JaapJan Visser Wijzigingen Besluit begroting en verantwoording Papendrecht 24 oktober 2016 Wouter Kalkman JaapJan Visser Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording 1 Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording

Nadere informatie

Nieuw begrotingsresultaat

Nieuw begrotingsresultaat Portefeuille: A. van Amerongen Dronten, 22 september 2015 Financiële ontwikkeling begroting 2016-2019 Aan de gemeenteraad VOORSTEL Wij stellen u voor: Deze toelichting op de financiële resultaten vast

Nadere informatie

Raadsstuk. Onderwerp: Actualisatie financiële verordening Haarlem BBV nr: 2015/98823

Raadsstuk. Onderwerp: Actualisatie financiële verordening Haarlem BBV nr: 2015/98823 Raadsstuk Onderwerp: Actualisatie financiële verordening Haarlem BBV nr: 2015/98823 1. Inleiding De gemeenteraad stelt kaders vast o.a. in de vorm van gemeentelijke verordeningen. De financiële beheersverordening

Nadere informatie

DE RAAD AAN DE KNOPPEN

DE RAAD AAN DE KNOPPEN DE RAAD AAN DE KNOPPEN Het financiële roer in handen Raad op Zaterdag WAT GAAN WE DOEN? - Dik 1 uur: dus beperkte tijd - Doelgroep workshop: geen voorkennis vereist - Algemene wijsheden gemeentefinanciën

Nadere informatie

FINANCIËLE VERORDENING RECREATIESCHAP DOBBEPLAS

FINANCIËLE VERORDENING RECREATIESCHAP DOBBEPLAS FINANCIËLE VERORDENING RECREATIESCHAP DOBBEPLAS Het Algemeen Bestuur van het recreatieschap Dobbeplas; Gezien het voorstel van het Dagelijks Bestuur van 13 oktober 2014; Gelet op het bepaalde in de artikelen

Nadere informatie

Vernieuwing Besluit Begroten en Verantwoorden, implicaties voor concerncontrol

Vernieuwing Besluit Begroten en Verantwoorden, implicaties voor concerncontrol Vernieuwing Besluit Begroten en Verantwoorden, implicaties voor concerncontrol Hier komt tekst Frank Halsema Hier CFO komt / Concerncontroller ook tekst 22 maart 2016 Aanleiding vernieuwing BBV (1) 2004:

Nadere informatie

Cursus Financiën voor raadsleden

Cursus Financiën voor raadsleden Cursus Financiën voor raadsleden René de Bonte Teamleider Financiën Maandag 22 juni 2015 19:00 21:00 uur Programma Inleiding Planning en control cyclus Evaluatie p&c Kaders gemeentefinanciën Algemene begrippen

Nadere informatie

Willem Wijntjes (voorzitter commissie BBV) Melchior Kerklaan (secretaris commissie BBV) Henk Satter (lid commissie BBV) Elma van der Mortel (lid

Willem Wijntjes (voorzitter commissie BBV) Melchior Kerklaan (secretaris commissie BBV) Henk Satter (lid commissie BBV) Elma van der Mortel (lid Willem Wijntjes (voorzitter commissie BBV) Melchior Kerklaan (secretaris commissie BBV) Henk Satter (lid commissie BBV) Elma van der Mortel (lid adviescommissie BBV) Regiodagen gemeentefinanciën 2014 Eerste

Nadere informatie

Toelichting op de financiële verordening

Toelichting op de financiële verordening Toelichting op de financiële verordening Algemene toelichting 1 Stad 1 Financieel stelsel is het stelsel van financiële regels van de gemeente Amsterdam. De kern van het stelsel wordt gevormd door de financiële

Nadere informatie

gelet op artikel 212 van de Gemeentewet en het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten;

gelet op artikel 212 van de Gemeentewet en het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten; Financiële Beheersverordening gemeente Dantumadeel (ook bekend als verordening artikel 212 Gemeentewet (GW)) De raad van de gemeente Dantumadeel besluit; gelet op artikel 212 van de Gemeentewet en het

Nadere informatie

FAMO kengetallen Bernard van Ommeren #

FAMO kengetallen Bernard van Ommeren # Bernard van Ommeren #1751769 Communiceren met kengetallen 2 Op welke kengetallen stuurt een financier bij een commercieel project? indicatief EV/TV EBITDA/R EBITDA/R+A Debt/EBITDA Loan to Value Meerjarenbalans

Nadere informatie

Meerjarenbegroting Gemeentefinanciën Bloemendaal

Meerjarenbegroting Gemeentefinanciën Bloemendaal Meerjarenbegroting 2019-2022 1 Belangrijke data: 25 september 2018 vastgesteld in college 11 oktober 2018 informatiebijeenkomst (beeldvormend - technisch) 16, 17 en 18 oktober 2018 commissiebehandeling

Nadere informatie

provincie GELDERLAND Gemeente Oude IJsselstreek ^ iiii ~ Ontvangen: 07/03/ ink03751

provincie GELDERLAND Gemeente Oude IJsselstreek ^ iiii ~ Ontvangen: 07/03/ ink03751 Gemeente Oude IJsselstreek Ontvangen: 07/03/2014 14ink03751 ^ iiii ~ provincie Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem Postadres Postbus 9090 6800 GX Arnhem De Raad van de gemeente Oude

Nadere informatie

Met financiële kengetallen kijken naar. Vereniging van Nederlandse Gemeenten. gezondheid gemeentefinanciën

Met financiële kengetallen kijken naar. Vereniging van Nederlandse Gemeenten. gezondheid gemeentefinanciën Met financiële kengetallen kijken naar Vereniging van Nederlandse Gemeenten gezondheid gemeentefinanciën Jan van der Lei, FAMO, 5 november 2015 Schuldfinanciering Vereniging van Nederlandse Gemeenten van

Nadere informatie

MID 11/004. Financiële verordening gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude (Artikel 212 Gemeentewet)

MID 11/004. Financiële verordening gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude (Artikel 212 Gemeentewet) MID 11/004 Financiële verordening gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude (Artikel 212 Gemeentewet) Versie: 29 maart 2011 2 Artikel 1 Definities In deze verordening wordt verstaan onder: Afdeling: iedere

Nadere informatie

Gemeenteraad 16 april 2014

Gemeenteraad 16 april 2014 Gemeenteraad 16 april 2014 Inkomsten (primaire begroting 2014) (bedragen x 1 miljoen) Algemene uitkering 119 Inkomensoverdrachten van het Rijk 74 Belastingen en heffingen 53 Overige goederen en diensten

Nadere informatie

Waar staat je gemeente financieel

Waar staat je gemeente financieel Waar staat je gemeente financieel Alexander Versteeg & Jan van der Lei, 30 november 2015 Kijk naast baten en lasten naar de kasstromen! Schuldfinanciering Vereniging van Nederlandse Gemeenten voor lokale

Nadere informatie

Collegevoorstel. Zaaknummer: 00378506. Onderwerp: BEC motie rekentool begroting 2014

Collegevoorstel. Zaaknummer: 00378506. Onderwerp: BEC motie rekentool begroting 2014 Zaaknummer: 00378506 Onderwerp: BEC motie rekentool begroting 2014 Collegevoorstel Inleiding Bij de begrotingsbehandeling 2014 is unaniem een motie van het CDA aangenomen waarin u wordt verzocht de toepasbaarheid

Nadere informatie

zaaknummer

zaaknummer Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem Postadres Postbus 9090 6800 GX Arnhem De Raad van de gemeente Doetinchem Postbus 9020 7000 HA DOETINCHEM telefoonnummer (026) 359 91 11 telefaxnummer

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2019 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 3 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 3 1.2 Inhoud van de nota... 3 2 Regelgeving en definities reserves

Nadere informatie

Wijzigingen artikelsgewijs financiële verordening 212 nieuw versus huidig Bijlage 2

Wijzigingen artikelsgewijs financiële verordening 212 nieuw versus huidig Bijlage 2 Wijzigingen artikelsgewijs financiële 212 nieuw versus huidig Bijlage 2 Algemeen Bij de opstelling van de financiële, zoals deze ter besluitvorming voorligt in de raad van 14 februari 2017, is het uitgangspunt

Nadere informatie

Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording (BBV)

Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) Inleiding 2004: Invoering BBV. Nadruk op transparantie begroting en versterken van de positie van raad, vanwege dualisering Raad: kaderstellend (allocatie

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H)

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 2 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 2 1.2 Inhoud van de nota... 2 2 Regelgeving en

Nadere informatie

Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2

Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Normenkader, toets van de begroting aan de formele eisen Inhoudsopgave 1 Normenkader 2 1.1 Besluit Begroting en Verantwoording 2 1.2 Verordening

Nadere informatie

Toelichting op de artikelen Financiële Verordening gemeente Groningen

Toelichting op de artikelen Financiële Verordening gemeente Groningen Toelichting op de artikelen Financiële Verordening gemeente Groningen Artikel 1 Definities Voor de gehanteerde begrippen in de verordening gelden de definities uit de Gemeentewet, de Wet Fido, het besluit

Nadere informatie

Financiële verordening ex. art. 212 GW Gemeente Dordrecht

Financiële verordening ex. art. 212 GW Gemeente Dordrecht Financiële verordening ex. art. 212 GW Gemeente Dordrecht Enkele aandachtspunten Auditcommissie Dordrecht 16 november 2010 Rein-Aart van Vugt JaapJan Visser 1 < Hier komt de footer. Pas aan in de masterslide

Nadere informatie

Introductie provinciale financiën. Provincie Groningen

Introductie provinciale financiën. Provincie Groningen Introductie provinciale financiën Provincie Groningen 08.04.2015 1 Wie zijn wij? Afdeling Financiën & Control Fred Hassert (afdelingshoofd) Harmen Boeijenk (clustercoördinator beleid en advies) Johan Oosterling

Nadere informatie

NOTA RENTEBELEID GEMEENTE BERGEN OP ZOOM

NOTA RENTEBELEID GEMEENTE BERGEN OP ZOOM l lllllll llll lllll llll llllll 111111111111111111111111111111111 815-023068 NOTA RENTEBELEID 2015 GEMEENTE BERGEN OP ZOOM Bergen op Zoom, oktober 2015 1. INLEIDING.""""""""""""""""""""""""""""""""""

Nadere informatie

Financiële verordening 2015 gemeente Zeewolde, evenals de regels voor de inrichting van de financiële organisatie

Financiële verordening 2015 gemeente Zeewolde, evenals de regels voor de inrichting van de financiële organisatie CVDR Officiële uitgave van Zeewolde. Nr. CVDR351242_1 21 november 2017 Financiële verordening 2015 gemeente Zeewolde, evenals de regels voor de inrichting van de financiële organisatie De raad van de gemeente

Nadere informatie

Programma 10. Financiën

Programma 10. Financiën Programma 10 Financiën Aandeel programma 10 in totale begroting 1% Financiën Overige programma's 99% Programma 10 Financiën Inleiding Ons college hanteert als uitgangspunt bij haar financiële beleid dat

Nadere informatie

Treasury statuut. Versiebeheer V2, Besluitvormingscyclus 6 Vaststelling RvT Vastgesteld CvB

Treasury statuut. Versiebeheer V2, Besluitvormingscyclus 6 Vaststelling RvT Vastgesteld CvB Versiebeheer V2, 29-3-2018 Gemaakt door W. Kock Besluitvormingscyclus 6 Vaststelling RvT 28-5-2018 Vastgesteld CvB 28-5-2018 Treasury statuut Vastgesteld door het College van Bestuur na goedkeuring door

Nadere informatie

Accountantscontrole 2013

Accountantscontrole 2013 Accountantscontrole 2013 Commissie Samen Leven gemeente Ridderkerk 26 juni 2014 Rein-Aart van Vugt Hennie de Winter 1 Controleproces Communicatie met de Raad in alle fasen Opdrachtbevestiging en controleplan

Nadere informatie

a a o~co zo1~ provincie HOLLAND ZUID Gedeputeerde Staten 11 DECEMBER 2014 Directie Leefomgeving en Bestuur Afdeling Bestuur Gemeente Molenwaard

a a o~co zo1~ provincie HOLLAND ZUID Gedeputeerde Staten 11 DECEMBER 2014 Directie Leefomgeving en Bestuur Afdeling Bestuur Gemeente Molenwaard 11 DECEMBER 2014 De raad van de gemeente MOLENWAARD Postbus 5 2970 AA BLESKENSGRAAF Gemeente Molenwaard N OW N Gedeputeerde Staten Directie Leefomgeving en Bestuur Afdeling Bestuur Contact A. van den Berg

Nadere informatie

BBV ACTUALITEITEN 2013. Willem Wijntjes / voorzitter commissie Melchior Kerklaan/ secretaris commissie

BBV ACTUALITEITEN 2013. Willem Wijntjes / voorzitter commissie Melchior Kerklaan/ secretaris commissie BBV ACTUALITEITEN 2013 Willem Wijntjes / voorzitter commissie Melchior Kerklaan/ secretaris commissie ACTUALITEITEN BBV Commissie BBV Gepubliceerd in 2013 Wijzigingen in BBV BBV onder de loep Uw mening

Nadere informatie

GEMEENTEBLAD. Nr

GEMEENTEBLAD. Nr GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Hoogeveen. Nr. 102079 2 november 2015 Verordening op de uitgangspunten voor het financieel beleid, alsmede voor het financieel beheer en voor de inrichting van

Nadere informatie

B&W besluit Publicatie

B&W besluit Publicatie B&W besluit Publicatie Onderwerp Stelselwijziging leningen via het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Bestuurlijk behandelvoorstel (2013/367273) CS/CC Collegebesluit 1. Kennis te nemen van het eindrapport

Nadere informatie

PlusTeam. Hofstraat 4 5664 HT Geldrop KvK: 61974528 Bankrekening: Financiële verordening

PlusTeam. Hofstraat 4 5664 HT Geldrop KvK: 61974528 Bankrekening: Financiële verordening Financiële verordening Het Algemeen Bestuur van gelet op artikel 17 eerste lid van de regeling openbaar lichaam en artikel 212 van de Gemeentewet; zoals luidend vanaf de inwerkingtreding van de Wet dualisering

Nadere informatie

Toelichting over de presentatie: Presentatie Uitkomsten stresstest. Informeren. Doel:

Toelichting over de presentatie: Presentatie Uitkomsten stresstest. Informeren. Doel: Toelichting over de presentatie: Presentatie Uitkomsten stresstest Doel: Informeren Toelichting: Bijlagen: Tijdens een bijeenkomst op 11 juni 2012 gaf wethouder Jeene een presentatie over de uitkomsten

Nadere informatie

NB beide formulieren invullen (2 tabbladen)

NB beide formulieren invullen (2 tabbladen) Behandelend ambtenaar gemeente Begroting 2015 is Meerjarenbegroting 2016-2018 is Datum vaststelling begroting 2015 Datum ontvangst begroting 2015 Maatstaven Aantal inwoners per 1-1-2015 Aantal woonruimten

Nadere informatie

Uitgangspunten stresstest

Uitgangspunten stresstest Uitgangspunten stresstest Hoofdzakelijk op basis van openbare bronnen: Begroting Jaarrekening CBS-statistieken Atlas van de lokale lasten Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden

Nadere informatie

12DEC. 2(M. Gedeputeerde Staten. Directie Leefomgeving en Bestuur Afdeling Bestuur. De raad van de gemeente RIDDERKERK Postbus AG RIDDERKERK

12DEC. 2(M. Gedeputeerde Staten. Directie Leefomgeving en Bestuur Afdeling Bestuur. De raad van de gemeente RIDDERKERK Postbus AG RIDDERKERK Gedeputeerde Staten Directie Leefomgeving en Bestuur Afdeling Bestuur Contact H.G.Jacobs T 070-4417694 hg.jacobs@pzh.nl Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl

Nadere informatie

De Begrotingscyclus. Planning en Control in Gelderland

De Begrotingscyclus. Planning en Control in Gelderland De Begrotingscyclus Planning en Control in Gelderland Wettelijk kader (verslaggevingsregels) Provinciewet Planning en Control documenten opstellen conform BBV BBV = Besluit begroting en verantwoording

Nadere informatie

Programmabegroting Versie:

Programmabegroting Versie: Programmabegroting 2017 Versie: 5.0.0.0.0.0 2.2 Wijzigingen regelgeving BBV Wijzigingen in Besluit begroting en verantwoording (BBV) verwerkt in Programmabegroting 2017-2020. Samenvatting Het Besluit begroting

Nadere informatie

Berenschot. Evaluatie wet VTH. Op weg naar een volwassen stelsel BIJLAGE 3 ANALYSE FINANCIËLE RATIO S OMGEVINGSDIENSTEN

Berenschot. Evaluatie wet VTH. Op weg naar een volwassen stelsel BIJLAGE 3 ANALYSE FINANCIËLE RATIO S OMGEVINGSDIENSTEN Berenschot Evaluatie wet VTH Op weg naar een volwassen stelsel BIJLAGE 3 ANALYSE FINANCIËLE RATIO S OMGEVINGSDIENSTEN 22 mei 2017 Bijlage 3. Analyse financiële ratio s omgevingsdiensten Inleiding In deze

Nadere informatie

Financiële verordening gemeente Achtkarspelen

Financiële verordening gemeente Achtkarspelen Financiële verordening gemeente Achtkarspelen De raad van de gemeente Achtkarspelen; gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van @; gelet op artikel 212 van de gemeentewet en

Nadere informatie

Visiedocument Financieel Beleid

Visiedocument Financieel Beleid 1. Financieel beleid Grip Om grip te houden op de gemeentefinanciën voert de gemeente financieel beleid uit. Enerzijds betreft dit wettelijke taken, zoals het opstellen van een begroting en een jaarrekening,

Nadere informatie

Jaarrekening 2013. Gemeente Bunnik. Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad

Jaarrekening 2013. Gemeente Bunnik. Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad Jaarrekening 2013 Gemeente Bunnik Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad Agenda Controle van de jaarrekening De voorschriften voor de jaarrekening Jaarrekeningcontrole 2013 Controle van de jaarrekening

Nadere informatie

BEGROTING 2017 PRESENTATIE

BEGROTING 2017 PRESENTATIE BEGROTING 2017 PRESENTATIE 1 Wijzigingen BBV 2016 Wijzigingen & Implementatie Hoofdlijnen (1) Taakvelden (2) Beleidsindicatoren (3) Verbonden partijen (4) Overhead (5) Investeringen (6) EMU saldo (7) Vpb

Nadere informatie

Themaraad financiën 3 april

Themaraad financiën 3 april Themaraad financiën 3 april 2017 1 Aanleiding en doelstelling P&C-cyclus Robuust financieel beleid Begroting Financiële positie Risico s Afsluiting Agenda 2 Aanleiding en doelstelling Aanleiding Vanuit

Nadere informatie

Presentatie voor de gemeenteraad van Haarlem. Jaarverslag en jaarrekening 2013

Presentatie voor de gemeenteraad van Haarlem. Jaarverslag en jaarrekening 2013 Presentatie voor de gemeenteraad van Haarlem Jaarverslag en jaarrekening 2013 Algemeen: P&C cyclus Algemeen: verantwoording Terugkijken Wat hebben we bereikt? Wat hebben we gedaan? Wat heeft het gekost?

Nadere informatie

BEGROTING 2014. Paragraaf Financiering

BEGROTING 2014. Paragraaf Financiering BEGROTING 2014 Paragraaf Financiering Ambtelijke programmamanager Afdelingshoofd Bedrijfsvoering Inleiding In de BBV 2004 (Besluit Beheer en Verantwoording Provincies en gemeenten) is een paragraaf financiering

Nadere informatie

Financiële begroting 2015 samengevat

Financiële begroting 2015 samengevat Financiële begroting 2015 samengevat Begrotingscyclus Het beleid en de financiën van de provincie komen op een aantal momenten in het jaar provinciebreed aan de orde. Dit wordt ook wel de begrotings- of

Nadere informatie

Provincie Noord-Hollan

Provincie Noord-Hollan Noord-Hollan GESCAND OP 2 4 APR. 2015 Gemeente Wormerland POSTBUS 3007 2001 DA HAARLEM Aan de raden van de Noord-Hollandse gemeenten. Gedeputeerde Staten Uw contactpersoon E.L. Hordijk SVT/IBT Doorkiesnummer

Nadere informatie

Financiële Verordening 2015 gemeente Papendrecht

Financiële Verordening 2015 gemeente Papendrecht Financiële Verordening 2015 gemeente Papendrecht Verordening op de uitgangspunten voor het financieel beleid, alsmede voor het financieel beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie van

Nadere informatie

Financiële positie. Beheersen

Financiële positie. Beheersen Beheersen Inleiding Doel avond Context 2 Donderdag, 23 december, 2009 Hier de titel van de presentatie Programma 1. Toelichting op de financiële positie 2. Financiële achtergronden 3. Hoe te beheersen?

Nadere informatie

Stichtse Vecht. Financiële verordening gemeente Stichtse Vecht Intitulé. Financiële verordening Stichtse Vecht

Stichtse Vecht. Financiële verordening gemeente Stichtse Vecht Intitulé. Financiële verordening Stichtse Vecht Zoek regelingen op overheid.nl Stichtse Vecht Ziet u een fout in deze regeling? Meld het ons op regelgeving@overheid.nl! Wetstechnische informatie Gegevens van de regeling Organisatie Organisatietype Stichtse

Nadere informatie

Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid. Gemeente IJsselstein

Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid. Gemeente IJsselstein Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid Gemeente IJsselstein INHOUD 1. INLEIDING... 3 2. ALGEMENE UITGANGSPUNTEN CONTROLE... 4 3. GOEDKEURINGS- EN RAPPORTERINGSTOLERANTIES...

Nadere informatie

Financiële begroting 2016

Financiële begroting 2016 Financiële begroting 2016 113 114 Voor een overzicht van de baten en lasten per programma wordt verwezen naar het overzicht opgenomen onder Begroting van Baten en Lasten in het begin van deze begroting.

Nadere informatie

Materiële vaste activa Gebouwen 125.485 286.809 Muziekinstrumenten 18.683 173 Vervoermiddelen 2.936 -

Materiële vaste activa Gebouwen 125.485 286.809 Muziekinstrumenten 18.683 173 Vervoermiddelen 2.936 - Bijlage 4.2 bij rapport d.d. 30 september 2013 4.2 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER () A C T I V A 31-12- 31-12- VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Gebouwen 125.485 286.809 Muziekinstrumenten 18.683

Nadere informatie

1. Financieel technische terugblik 2. Financieel technische vooruitblik 3. Doel begroting 4. Structuur programmabegroting 5. Informatievoorziening

1. Financieel technische terugblik 2. Financieel technische vooruitblik 3. Doel begroting 4. Structuur programmabegroting 5. Informatievoorziening 1. Financieel technische terugblik 2. Financieel technische vooruitblik 3. Doel begroting 4. Structuur programmabegroting 5. Informatievoorziening stevig en stransparant helder en meetbaar Start 1. Meetbaar

Nadere informatie

Controleprotocol en Normenkader Accountantscontrole Jaarrekening 2015

Controleprotocol en Normenkader Accountantscontrole Jaarrekening 2015 tadsregio Amsterdam Controleprotocol en ormenkader Accountantscontrole Jaarrekening 2015 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 21 mei 2015 ormenkader accountantscontrole jaarrekening 2015 1. Inleiding

Nadere informatie

ECFE/U Lbr. 16/070

ECFE/U Lbr. 16/070 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) 373 8393 betreft Modelverordening ex artikel 212 Gemeentewet uw kenmerk ons kenmerk ECFE/U201601248 Lbr. 16/070 bijlage(n)

Nadere informatie

Financiële verordening 2017 gemeente Gemert-Bakel. gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 6 juni 2017;

Financiële verordening 2017 gemeente Gemert-Bakel. gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 6 juni 2017; GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Gemert-Bakel Nr. 152657 4 september 2017 Financiële verordening 2017 gemeente Gemert-Bakel De raad van de gemeente Gemert-Bakel, gezien het voorstel van burgemeester

Nadere informatie

Workshop financiële kengetallen Gemeente Emmen. BDO Audit & Assurance 26 oktober 2016 Rob Bouman

Workshop financiële kengetallen Gemeente Emmen. BDO Audit & Assurance 26 oktober 2016 Rob Bouman Workshop financiële kengetallen Gemeente Emmen BDO Audit & Assurance 26 oktober 2016 Rob Bouman P 1 woensdag 15 juni 2016 Agenda 1. Inleiding / doel 19.00-19.15 2. Voorstellen / wat doet de accountant?

Nadere informatie

Nieuwe voorschriften kostenonderbouwing

Nieuwe voorschriften kostenonderbouwing Nieuwe voorschriften kostenonderbouwing 1. Achtergrond en inhoud gewijzigde begrotingsregels 2. Nut en noodzaak transparantie 3. Bespreking model Begrotingsregels BBV: Besluit begroting en verantwoording

Nadere informatie

Van deze gelegenheid maken wij gebruik het volgende op te merken:

Van deze gelegenheid maken wij gebruik het volgende op te merken: Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem Postadres Postbus 9090 6800 GX Arnhem De Raad van de gemeente Hattem Postbus 93 8050 AB HATTEM telefoonnummer (026) 359 91 11 telefaxnummer (026)

Nadere informatie

gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 2 juni 2015;

gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 2 juni 2015; GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Sliedrecht. Nr. 89825 29 september 2015 Financiële Verordening gemeente Sliedrecht 2015 De raad der gemeente Sliedrecht; gezien het voorstel van het college

Nadere informatie

Programma 10 Financiën / Algemene dekkingsmiddelen

Programma 10 Financiën / Algemene dekkingsmiddelen Programma 10 Financiën / Algemene dekkingsmiddelen Commissie Bestuur (Coördinerende) Portefeuilles Financiën en personeel Afdeling(en) Concernstaf, Middelen en Services Programmadoelstelling (missie) Werken

Nadere informatie

gezien het voorstel van de Tijdelijke Commissie ingesteld door de Drechtraad van 21 augustus 2006 en 13 november 2006; b e s l u i t :

gezien het voorstel van de Tijdelijke Commissie ingesteld door de Drechtraad van 21 augustus 2006 en 13 november 2006; b e s l u i t : De Drechtraad gezien het voorstel van de Tijdelijke Commissie ingesteld door de Drechtraad van 21 augustus 2006 en 13 november 2006; gelet op artikel 212 van de Gemeentewet, alsmede artikel 30, eerste

Nadere informatie

Introductie gemeenteraad in de financiën. Bob van der Sleen / Jan Sanders Sector Control 27 februari 2014

Introductie gemeenteraad in de financiën. Bob van der Sleen / Jan Sanders Sector Control 27 februari 2014 Introductie gemeenteraad in de financiën Bob van der Sleen / Jan Sanders Sector Control 27 februari 2014 Inhoud Algemeen: Wat is het belang van de begroting en de jaarrekening, wat doet de raad en wat

Nadere informatie

Onderzoeksplan doeltreffendheid en doelmatigheid 2018

Onderzoeksplan doeltreffendheid en doelmatigheid 2018 splan doeltreffendheid en doelmatigheid 2018 Gemeente Groningen Oktober 2017-1 - 1. Algemeen Op grond van artikel 213a Gemeentewet moet ons college periodiek onderzoek doen naar de doelmatigheid en doeltreffendheid

Nadere informatie

1. Inleiding en richtlijnen

1. Inleiding en richtlijnen NOTITIE RENTE 2017 1. Inleiding en richtlijnen 1.1 Inleiding Bij de wijzigingen van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de invoering van de Vennootschapsbelasting (VPB) voor de lagere overheden

Nadere informatie

Het financieel beleid van onderwijsinstellingen

Het financieel beleid van onderwijsinstellingen Een vermogen om lief te hebben Symposium financieel beleid primair onderwijs, 11 juni 2010 Het financieel beleid van onderwijsinstellingen Henk Don Vz. Cie Vermogensbeheer Onderwijsinstellingen Outline

Nadere informatie

Inhoudsopgave werkplan budgetcyclus

Inhoudsopgave werkplan budgetcyclus Inhoudsopgave werkplan budgetcyclus 2007-2009 1. Inleiding 2. Leeswijzer 3. Aanleiding werkplan 4. Vaststellingsprocedure werkplan 5. Documenten budgetcyclus 5.1 Kadernota 5.2 Programmabegroting (Pb) 5.3

Nadere informatie

Toelichting op de Financiële verordening gemeente Maassluis 2011

Toelichting op de Financiële verordening gemeente Maassluis 2011 Toelichting op de Financiële verordening gemeente Maassluis 2011 Toelichting Artikel 1. Definities Voor de gehanteerde begrippen in de verordening gelden de definities uit de Gemeentewet, de Wet Fido,

Nadere informatie

ACTIEF VOOR Sportorganisaties Maatschappelijke organisaties Onderwijs Overheden. Workshop KNBSB: Is uw vereniging financieel gezond?

ACTIEF VOOR Sportorganisaties Maatschappelijke organisaties Onderwijs Overheden. Workshop KNBSB: Is uw vereniging financieel gezond? ACTIEF VOOR Sportorganisaties Maatschappelijke organisaties Onderwijs Overheden Workshop KNBSB: Is uw vereniging financieel gezond? Welkom Voorstellen spreker Doel van deze workshop Introductie deelnemers

Nadere informatie

ons kenmerk ECFE/U201401021 Lbr. 14/036

ons kenmerk ECFE/U201401021 Lbr. 14/036 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) 373 8393 betreft Rapport Vernieuwing van de begroting en verantwoording van gemeenten Samenvatting uw kenmerk ons kenmerk ECFE/U201401021

Nadere informatie

Sector: PF Nr.: De raad van de gemeente Hengelo; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van, nr ;

Sector: PF Nr.: De raad van de gemeente Hengelo; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van, nr ; Sector: PF Nr.: 1021247 De raad van de gemeente Hengelo; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van, nr 1021219; b e s l u i t : vast te stellen de volgende Verordening op het financiële beleid

Nadere informatie

zaaknummer

zaaknummer Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem Postadres Postbus 9090 6800 GX Arnhem De Raad van de gemeente Geldermalsen Postbus 112 4190 CC GELDERMALSEN telefoonnummer (026) 359 91 11 telefaxnummer

Nadere informatie

Ontwikkelingen, Prestaties (wat gaan we doen) en financiële consequenties per product

Ontwikkelingen, Prestaties (wat gaan we doen) en financiële consequenties per product Programma 11 Overzicht algemene dekkingsmiddelen Burgemeester W.J.F.M. van Beek Ontwikkelingen, Prestaties (wat gaan we doen) en financiële consequenties per product Product 11.01 Beleggingen en Treasury

Nadere informatie

Jaarstukken Informatiebijeenkomst 4 april 2018

Jaarstukken Informatiebijeenkomst 4 april 2018 Jaarstukken 2017 Informatiebijeenkomst 4 april 2018 Agenda informatiebijeenkomst Welkom en opening (Bob Roelofs) Jaarstukken 2017 (Ralph Verhoeff) PwC Accountantsverslag (Sytse Jan Dul) Afsluiting (Bob

Nadere informatie

Het digitale Gemeenteblad Officiële uitgave van gemeente De Wolden

Het digitale Gemeenteblad Officiële uitgave van gemeente De Wolden Het digitale Gemeenteblad Officiële uitgave van gemeente De Wolden Nummer 2, 9 maart 2017 Nr. IV / 7 De raad van de gemeente De Wolden; Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 13 maart

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2015 206 Besluit van 15 mei 2015, houdende wijziging van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in verband met het opnemen

Nadere informatie

PROGRAMMABEGROTING

PROGRAMMABEGROTING PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 Paragraaf 4 : Financiering Inleiding In de paragraaf Financiering wordt de financieringsfunctie van de gemeente Leiderdorp uiteengezet voor de jaren 2015-2018. De uiteenzetting

Nadere informatie

Het bestuur van het Noordelijk Belastingkantoor; Gelet op artikel 212 van de Gemeentewet en artikel 108 van de Waterschapswet;

Het bestuur van het Noordelijk Belastingkantoor; Gelet op artikel 212 van de Gemeentewet en artikel 108 van de Waterschapswet; Financieel reglement Het bestuur van het Noordelijk Belastingkantoor; Gelet op artikel 212 van de Gemeentewet en artikel 108 van de Waterschapswet; Besluit: Het Reglement op de uitgangspunten voor het

Nadere informatie

Provincie Noord-Holland

Provincie Noord-Holland Noord-Holland POSTBUS 3007 2001 DA HAARLEM Aan de besturen van de gemeenschappelijke regelingen in Noord-Holland Gedeputeerde Staten Uw contactpersoon S.H.B. Riteco AD/KAB/IBT Doorkiesnummer (023) 514

Nadere informatie

Bespreeknota wijziging Besluit Begroting en Verantwoording

Bespreeknota wijziging Besluit Begroting en Verantwoording Bespreeknota wijziging Besluit Begroting en Verantwoording Inleiding Met ingang van de begroting 2017 gaat er het nodige veranderen in het Besluit Begroting en Verantwoording en daarmee in onze begroting.

Nadere informatie

Notitie software Mei 2007

Notitie software Mei 2007 Notitie software Mei 2007 2 1 Inleiding 1.1 Algemeen De taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen.

Nadere informatie

14it Verschillenmatrix financiële verordening 2015 versus financiële verordening 2008

14it Verschillenmatrix financiële verordening 2015 versus financiële verordening 2008 14it.02602 Verschillenmatrix financiële verordening 2015 versus financiële verordening 2008 Artikel 1 Begripsbepaling In deze verordening wordt verstaan onder: a. afdeling: iedere organisatorische eenheid

Nadere informatie