Irritable bowel syndrome (PDS) vanuit het Patientenperspectief. 3 onderwerpen. 1 IBS in het kort. 2 Kennis van IBS patienten over hun aandoening

Transcriptie

1 Irritable bowel syndrome (PDS) vanuit het Patientenperspectief Carla Flik Klinisch Psycholoog / Psychotherapeut St. Antonius Ziekenhuis 3 onderwerpen 1 IBS in het kort 2 Kennis van IBS patienten over hun aandoening 3 Het patientenperspectief/vooroordelen Rome III criteria voor het Prikkelbare Darm Syndroom Tenminste 3 maanden van de afgelopen 6 maanden last van buikpijn of een vervelend gevoel in de buik met daarbij 2 van de 3 volgende: Vermindering van de buikpijn of het vervelende gevoel na ontlastingen/of Nadat de buikpijn of het vervelende gevoel begon, vaker ontlasting Nadat de buikpijn of het vervelende gevoel begon een verandering in de frequentie van de ontlasting Nadat de buikpijn of het vervelende gevoel begon een verandering in de vorm van de ontlasting (harder of zachter) Bijkomende symptomen: opgeblazenheid, winderigheid, moeheid 1

2 Hoeveel komt het voor? Bij vrouwen: 14-24% van de bevolking Bij mannen:5-19% 33-50% zoekt hulp 90% in Nederland in de eerstelijn behandeld 25-70% van de MDL eerste contacten Voorkomen in leeftijdsgroepen en sekse van het PDS in Olmsted County, MN, USA (n=3022) Talley NJ et al. Am J Epidemiol 1995;142:76-83 IBS - IJsberg 2

3 Etiologie Bio-psycho-sociale aandoening van brein-darm as samenhangend met 3 op elkaar inwerkende mechanismen: Veranderde beweging en doorstroming van de darmen Verhoogde sensitiviteit van de darmen (viscerale hypersensiviteit) Psychosociale factoren (Guthrie en Thompson, BMJ 2002) Het colon vertoont twee soorten contracties segmenterende contracties massa-contracties high-amplitude peristaltic contractions hele dag door 3-10 maal per dag Colonmotoriek-afwijkingen bij PDS? segmenterende contracties massa-contracties obstipatiepredom. IBS toegenomen afgenomen diarreepredom. IBS afgenomen toegenomen Oudere en weinig talrijke studies 3

4 Au! IBS-patienten hebben een lagere pijndrempel voor colon-prikkels PDS Normaal Mayer EA et al. Gastroenterology 1990;99: Mertz H et al. Gastroenterology 1995;109:40-52 Munakata J et al. Gastroenterology 1997;112:55-63 Kuiken SD et al. Aliment Pharmacol Ther 2005;15: Zar S et al. Eur J Gastroenterol Hepatol 2006;18: Pijndrempel (ml) Pijndrempel (min) 3 IBS-patienten hebben geen lagere pijndrempel voor huid-prikkels PDS Normaal 4 o C 4

5 Verhoogde visceroperceptie bij IBS Psycho-sociale mechanismen Ouder-kind interacties belangrijker dan genetische invloeden Autonome dysfuncties van het stress systeem: IBS-D geassocieerd met sympatische adrenergische dysfunctie ; constipatie met parasympatische dysfunctie Spiller et.al. Gut 8 mei Kennis van IBS patienten over hun aandoening Ervaren niveau van kennis: 27% vindt zz slecht geinformeerd 29% vindt zz goed geinformeerd Veel minder dan bij colitis of IBD O Sullivan et al. Eur J of Gastroenterology :

6 Misvattingen Somatisch: - veroorzaakt door gebrek aan verwerkingsenzymen - voedselallergie en voedselintolerantie - stress Psychologisch: - veroorzaakt door angst of depressie - veroorzaakt door stressvolle levensgebeurtenis Misvattingen Prognostisch: - erger bij het ouder worden - leidt tot ondervoeding - ontwikkelt zich tot colitis, IBD of kanker - operatie is nodig - verkort het leven Halpert et al: Am. J. Gastroenterology 2007; 102: Informatiebehoefte Basis uitleg IBS Medicatie en research Oorzaken Diagnosestelling Dieet en vermijding voedsel Psychiosche factoren en copingstrategien Toekomst: wordt het erger?, kanker? verkorting leven? 6

7 Informatiebronnen 67% wil liefste info van de dokter 38% brochures en boeken 55% internet ( verschil 1 en 2 lijn) 3 patientenperspectief/ vooroordelen 7

8 -Niet serieus genomen voelen -Vaak moeilijke dokter-patient relatie: functionele aandoeningen roepen ongemak op bij dokter omdat hij/zij geen adequaat antwoord heeft. Dit wordt teruggelegd bij de patient: het zal wel psychisch zijn patienten vragen almaar meer onderzoek Bijkerk et al. Am J of Gastroenterology 2003 january ; 98(1): Ook patient probeert dit dilemma op te lossen door te zoeken in psychologische verklaringen en controle te krijgen door vaak strenge dieten. De vaak behoorlijke impact wordt niet met anderen of op het werk besproken. Spreken over stoelgang is schaamte beladen. they try not to be heard, smelled or seen. Ronnevig et al Journal of advanced nursing 65 (8), Steun van systeem is belangrijk: het kan de coping vergemakkelijken en is een buffer tegen de stress van de aandoening Gerson et al. Social Science & Medicine 2006, 62,

9 9