Functionele buikpijn bij kinderen. Marleen Jiskoot Walther Tjon A Ten Janneke Stapelbroek

Transcriptie

1 Functionele buikpijn bij kinderen Marleen Jiskoot Walther Tjon A Ten Janneke Stapelbroek

2 Leerdoelen Diagnose functionele buikpijn bij kinderen zeer waarschijnlijk maken met beperkt aanvullend onderzoek. De diagnose aan ouders en patiënt kunnen uitleggen. De verschillende behandelopties kunnen toepassen.

3 Wat is de definitie van chronische buikpijn? Hoe vaak zien we chronische buikpijn in de praktijk?

4 Definitie chronische buikpijn Langer dan 2 maanden bestaand Minimaal eenmaal per week klachten

5 Chronische buikpijn 20% van alle schoolgaande kinderen heeft chronische buikpijn. 2-4% van consulten bij kinderarts is chronische buikpijn 90% geen organische oorzaak = functionele buikpijn

6 - Mariska: 12 jaar Casus - Altijd al veel last van buikpijn gehad - 5 maanden geleden appendicitis en sindsdien wordt het steeds erger - Wat wil je nog meer weten van Mariska - om pathologie niet te missen? - Onderhoudende factoren?

7 Alarm symptomen anamnese Ongewild gewichtsverlies Gastro-intestinaal bloedverlies Fors/aanhoudend braken Chronische diarree ( 3x/dag, waterig, > 2 weken) Onverklaarde koorts Gewrichtsklachten Belaste FA voor coeliakie, IBD of FMF NVK richtlijn 2015

8 Alarm symptomen lichamelijk onderzoek Afbuigende groeicurve Uveïtis Orale aften Erythema nodosum Artritis Icterus Persisterende gelokaliseerde pijn in ROB of RBB Hepatosplenomegalie Perianale afwijkingen NVK richtlijn 2015

9 Er zijn geen alarmsymptomen Wil u nog aanvullend onderzoek?

10 Uitsluiten organische oorzaak: Aanvullend onderzoek VBB IgA, anti-ttg CRP Faeces: Giardia, Calprotectine NVK richtlijn 2015

11 Functionele Buikpijn (Rome III) - Functionele dyspepsie (FD) - Prikkelbare darmsyndroom (PDS) - Abdominale migraine (AM) - Functionele buikpijn (FB) - Functionele buikpijnsyndroom (FBS)

12 Anamnese: Casus vervolg Buikpijn zit rond de navel. Hele dag aanwezig (VAS 5) met aanvallen 1-3 maal per dag (VAS 9). Wordt er s nachts wakker van. Wel misselijk, geen braken. Ontlasting: eens per 1-2 dagen, bristol 3-6 Gewicht stabiel Veel school verzuim, houdt van tekenen, hockey Familie anamnese blanco

13 Lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek niet afwijkend Wat is de diagnose? Wat vertel je Mariska en ouders?

14 Conceptueel biopsychosociaal model functionele buikpijnklachten Hersenen Abnormale Perceptie Motiliteits Stoornissen Viscerale overgevoeligheid Gastroenterology 2002 J Pediatr 2007 JPGN 2005

15 Bepalen van viscerale gevoeligheid Lucht Vebinding buizen Barostat pump Maag fundus Rectum P.C. Druk transducer Ballon Dubbel lumen catheter

16 IBS- viscerale gevoeligheid J Pediatr 2007;150:66-71 JPGN 2007;44:63-7

17 Veranderingen hersenen: cerebrale activatie tijdens rectale distentie Mertz et al. Gastroenterology 2000

18 Conceptueel biopsychosociaal model functionele buikpijnklachten School factoren Familie factoren Life events Persoonlijkheid Hersenen Abnormale Perceptie Genetisch Ziekten Prenatale factoren Motiliteits Stoornissen Viscerale overgevoeligheid Gastroenterology 2002 J Pediatr 2007 JPGN 2005

19 PDS - Erfelijkheid Tweeling Paren (n) IBS (n) Concordantie Monozygoot ,4% Dizygoot ,1% Bengtson et al. Gut 2006

20 PDS - gastro-enteritis Keithlin et al. pidemiol Infect. 2015

21 PDS - life events Armoede Verlies van ouder dood, scheiding Verandering school Examens Druk van sport, vrienden etc Mgl verergering perceptie en ernst klachten Geen goede studies Brown et al. Arch Dis Child 2015

22 % Kinderen PDS life event en mishandeling Psychologische Mishandeling Lichamelijke Mishandeling Sexueel Misbruik Totaal Jongens Meisjes IBS IBD Salmon et al. J Behavioural Med 2003

23 PDS - persoonlijkheid Kinderen met PDS niet in staat om te gaan met moeilijkheden coping mogelijkheden laag Walker et al. Pediatr Psychol 2007

24 PDS- familie factoren Logan et al. J. Pediatr. Psychol. 2005

25 PDS - school Williams et al. BMJ 1999

26 Behandeling Wat is uw advies aan Mariska? Verwijzing kinderarts? Behandeling?

27 Behandeling PDS Niet-medicamenteus 1. Empathische benadering, uitleg, lifestyle-adviezen: dagelijks normaal bewegingspatroon (1 uur / dag), normale vezel en vocht inname. 2. Cognitieve gedragstherapie. Hypnotherapie. Laag FODMAP dieet wordt (nog) niet geadviseerd. (Fermentable Oligosacharides Disaccharides monosaccharides And Polyols) Lactobacillus GG/VSL#3 kan worden overwogen bij PDS. 27 Rutten et al. Pediatrics 2015 Chumpitazi et al. Gastroenterol 2014

28 Effect van Empathische benadering Kaptchuk, T. J et al. BMJ 2008

29 Effect empathische benadering na 3 weken Kaptchuk, T. J et al. BMJ 2008

30 IBS Prognose Verwachtingsmanagement Lindley et al. Arch Dis Child 2005

31 PDS - afleiding Walker et al. Pain 2006

32 PDS - psychologie Eccleston et al. Cochrane Database Syst Rev 2014

33 Verbetering na hypnotherapie 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% P<0.001 SMT HT Na therapie P<0.001 SMT HT 1 jaar FU Geen verbetering 30-80% verbeterd asymptomatisch

34 Rapport opbouwen Hypnose sessie Introductie en verdieping van de trance Geleide verbeelding, relaxatie, visualisaties Suggesties, suggesties, suggesties Beeindiging trance en evaluatie 4-12 sessies

35 Effect van hypnotische suggesties op pijn perceptie Rainville et al. Science 1997

36 Fermentable Oligosacchariden Disacchariden Monosacchariden and Polyols PDS - FODMAP FODMAP Fermentatie in het colon, door Geen of onvoldoende splitsing in de dunne darm bv lactose Incomplete absorbtie in dunne darm bv monosachariden

37 In dunne darm Meer intraluminaal vocht In colon Meer gasproductie leidt tot Meer distentie (colon en dunne darm) en daardoor meer pijn bij viscerale overgevoeligheid Verandering dunne darmmotiliteit

38 Halmos et al. Gastroenterol 2014

39

40 PDS - Probiotica Horvath et al. Aliment Pharmacol. 2011

41 Behandeling PDS Medicamenteus Spasmolytica: pepermuntolie Antidepressiva: amitriptyline wordt niet geadviseerd maar kan overwogen worden door kinderartsen met veel ervaring hiermee. Laxantia: proefbehandeling (2-4 weken) bij PDS met obstipatie. Antihistaminica 41 Korterink et al. J. Pediatrics 2015

42 PDS - pepermuntolie Kline et al. J. Pediatrics 2001

43 PDS - Amitriptyline Bahar et al. J. Pediatrics 2008

44 PDS - Laxantia Khoshoo et al. Aliment Pharmacol Ther 2006

45 PDS antihistaminica Crypoheptadine Cyproheptadine vs placebo Verbetering buikpijn: 86.7% vs 28.6% Sadeghian et al. Minerva Pediatr. 2008

46 PDS antihistaminica Ebastine Sadeghian et al. Minerva Pediatr. 2008

47 Wat is de prognose voor deze kinderen?

48 PDS - Prognose Hotopf et al. BMJ 1998

49 PDS - Prognose Thornton et al. Arch Dis Child 2016

50 PDS - Prognose Bonilla et al. Int J Obes 2011

51 NVK richtlijn 2015

52 Samenvattend 90% chronische buikpijn bijna altijd functioneel indien geen alarm symptomen. Pathofysiologie is viscerale hypersensitiviteit en perceptie. Behandeling kan in eerste lijn. Eerste keus niet medicamenteus