LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN

Transcriptie

1 Provincie Oost-Vlaanderen Gemeentebestuur OCMW Laarne 9270 Laarne 9270 Kalken Dorpsstraat 2 Colmanstraat 51 LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN

2 1 Voorwoord. Dat gemeente en OCMW politiek en beleidsmatig het dichtst bij de burger staan komt duidelijk tot uiting in het sociaal beleid dat deze twee besturen voeren. Zij zijn de brug die wordt geslagen tussen de lokale noden van de inwoners en de heel diverse, soms tegenstrijdige en soms ontoereikende maatregelen, die door hogere overheden worden opgelegd. Die brug, waar gemeente en OCMW de handen in elkaar slaan, zal Sociaal Huis gaan noemen. Het is de bedoeling dat de Gemeente en OCMW alle wegen van de sociale dienstverlening aan die brug, het Sociale Huis, laten toekomen. Nu zijn er ontelbaar vele vormen van bruggen, van hele steile tot geheel vlakke. Daarom zal u zien dat de actiepunten die het lokaal bestuur wil ondernemen starten met een grote zorg voor toegankelijkheid. Een vlakke brug en een open deur zijn hier dan ook de uiteindelijke doelstelling. U zal merken dat de eigen taken van OCMW en Gemeente divers zijn. Van heel praktische aard zijn het toedienen van verzorging in de rusthuizen tot het organiseren van kinderopvang tot zuiver intellectueel in het vinden van beleidsoplossingen om de inwoners toegang te verlenen tot kwaliteitsvolle en betaalbare woningen tot ervoor zorgen dat iedereen kan deelnemen aan het culturele-, sport- of jeugdverenigingsleven. Daarom heeft het lokaal bestuur (gemeente en OCMW) er voor gekozen om een uitgebreide omgevingsanalyse uit te voeren met als thema de sociale dienstverlening. Meer bepaald over de open deuren of drempels die er op de gemeente zijn waardoor mensen net wel of net niet kunnen deelnemen aan een normaal sociaal leven. Er zijn nog vele tekortkomingen en vele van deze ervaren tekorten kunnen niet meteen door het lokaal bestuur worden opgelost. Er zullen, alleen al om budgettaire redenen, steeds keuzes moeten worden gemaakt. Zo leest u, in dit lokaal sociaal beleidsplan, de keuzes die het lokaal bestuur (de gemeente en het OCMW) samen in eerste instantie hebben gemaakt. In de opmaak van de omgevingsanalyse hebben we zowel de inwoners als de op of voor ons grondgebied actieve organisaties uitgebreid betrokken. Gemeente en OCMW willen die betrokkenheid behouden, ook voor de keuzes die in de toekomst worden gemaakt. In 2008 zullen we dan ook overgaan tot het oprichten van een welzijnsraad. Hierdoor zal een direct contact tussen inwoners, actoren en bestuur worden gewaarborgd. Ondermeer de zorg die het lokaal betstuur wil besteden aan de noden van personen met een handicap moeten in dit overleg het onderwerp van een permanente dialoog vormen. Dit Lokaal Sociaal Beleidsplan is een resultaat van heel wat werk. Ambtenaren, politici, actoren en de bevolking hebben er met heel wat inzet aan gewerkt. Dit plan is evenwel geen eindpunt maar de start. De start van heel wat initiatieven, de start van wat (meer) werk. Werk maken van de uitbouw van ons Sociaal Huis. Werk maken van de correcte beleidsbeslissingen en beleidsdaden. Werk maken van het permanent overleg tussen alle gebruikers en actoren. Werk maken van de organisatorische omgeving om alles zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. Werk maken van de solidariteit tussen de inwoners van onze gemeente want zonder deze solidariteit kan men een gemeente geen gemeenschap noemen. Dank aan iedereen die aan de opmaak van dit Lokaal Sociaal Beleidsplan heeft meegewerkt. U mag uzelf een hoeksteen van onze maatschappij noemen. Dirk Clerick, schepen van Welzijn & Solidariteit. Steven De Wolf, voorzitter OCMW 1

3 2 Inhoudstabel Voorwoord 1 Inhoudstabel... 2 Van decreet lokaal sociaal beleid tot lokaal sociaal beleidsplan in Laarne... 6 Hoofdstuk 1 : omgevingsanalyse procesbeschrijving bedoeling aard van de analyse proces algemene omgevingsanalyse situering kenmerken demografisch socio economisch welzijn en gezondheid bestuurlijk omgevingsanalyse algemene sociale dienstverlening procesbeschrijving gebrek aan diensten op het grondgebied vereist veel flexibiliteit van OCMW concrete problemen aantal cliënten met psychiatrische problematiek neemt toe gebrek aan opvangvoorzieningen en methodieken voor mensen met verslavings- en huisvestingsproblemen verjonging cliënteel geen afdoende antwoord op huisvestingsproblemen methodieken begeleiding lost generatiearmoede niet op te weinig huisbezoeken schept drempel en veroorzaakt gebrek aan cliëntinformatie collectieve schuldenregeling en budgetbeheer leveren geen duurzame oplossingen voor de cliënt geen voorzieningen voor gehandicapten nood aan meer gestructureerde interne communicatie en aan externe communicatie over dienstverlening van OCMW conclusies omgevingsanalyse wonen procesbeschrijving woningmarkt algemeen nood aan meer sociale woningen huren of kopen op de private huisvestingsmarkt vergt steeds meer inkomen leefbaarheid en kwaliteit van woningen vergt aandacht toegankelijkheid bereikbaarheid diensten versnipperde communicatie over bestaande premies en gebrek aan gemeentelijke premies informatie en communicatie interne en externe communicatie kan beter nood aan structureel overleg tussen alle betrokkenen nood aan specifieke communicatiekanalen voor specifieke doelgroepen

4 conclusi omgevingsanalyse thuiszorg procesbeschrijving positionering van de OCMW-thuisdiensten de vraag naar zorg zal stijgen omwille van de vergrijzing bereik en kwaliteit van de poetsdienst wordt bedreigd nood aan een eigen positionering van de poetsdienst functie en betekenis van de dienst maaltijden voor het OCMW mantelzorgpremie waarderen van de sociale functies van het personeel communicatie gebrek aan begrip en ondersteuning van mantelzorgers gebrek aan duidelijke informatie op maat noden voor vrijwilligers en nood aan vrijwilligers omgevingsanalyse wonen voor bejaarden Procesbeschrijving concrete noden voldoende capaciteit voorzien voor zware zorgbehoevenden vraag naar serviceflats voor minder zware zorgbehoevenden nood aan aangepaste woningen behoefte aan dagverblijf en kortverblijf is er en zal stijgen mobiliteit toegankelijkheid van de zorg de wachtlijsten als indicator bespreking van de wachtlijsten van de beide rusthuizen aandacht voor bereikbaarheid van nieuwe campus in Kalken aandacht voor betaalbaarheid van nieuw rusthuis en voor mogelijke consequenties van onbetaalbaarheid communicatie over aanbod verbeteren personeel gehandicapten conclusies nood aan bijkomende analyse senioren en vrije tijd verenigingsleven vraagt meer ondersteuning vragen i.v.m. de rol van het dienstencentrum en de rol van de verenigingen aandacht voor vernieuwing inzake seniorenwerking en aanbod omgevingsanalyse kinderopvang procesbeschrijving vraag en aanbod m.b.t. kinderopvang de bestaande diensten en hun doelgroep stijgende behoefte aan kinderopvang Groot bereik maar dalend aantal opgevangen kinderen in het Initiatief voor Buitenschoolse Opvang capaciteitsoverschrijding in piekperioden specifieke behoeften personeel aandacht voor kwaliteit moet behouden blijven diplomavereiste bedreigt personeelsbestand toegankelijkheid laagdrempelige diensten kostprijs openingstijden communicatie en samenwerking diensten communicatie van het aanbod samenwerking tussen diensten bijkomende analyse

5 vandalisme spelotheek opvang voor kinderen tot 14 jaar omgevingsanalyse jeugd procesbeschrijving toegankelijkheid Sociale Kaart werkt niet als middel tegen financiële drempels bereikbaarheid diensten kan beter gemeentelijke Jeugddienst bijkomende ondersteuning voor verenigingen informatie en communicatie gebrek aan geschikte structuren voor interne en externe communicatie gebrek aan ondersteuning van vorming en overleg stimuleren van informatieverspreiding en preventie onduidelijkheid met betrekking tot organisatie van fuiven, nood aan fuifbeleid nood aan extra ondersteuning voor vrijwilligers en het werken met vrijwilligers conclusies omgevingsanalyse werken procesbeschrijving arbeidsmarktsituatie toegankelijkheid mobiliteit kinderopvang actoren sociale tewerkstelling overheid als werkgever communicatie en informatie bijkomende analyse Hoofdstuk 2 : geïntegreerde visie en missie sociaal beleid in Laarne Hoofdstuk 3 : meerjarenplan SD 1 : de toegankelijkheid en het aanbod aan sociale dienst- en hulpverlening verhogen OD 1.1. de bekendheid van het bestaande aanbod aan dienst- en hulpverlening verhogen Actie verbeteren van de digitale communicatie Actie verbeteren van interne communicatie in functie van toegankelijkheid Actie systematische aandacht voor huisbezoeken Actie nagaan mogelijkheid proactieve aanpak huisbezoeken OD 1.2. drempels verbonden aan doorverwijzing wegnemen Actie vorming van maatschappelijk werkers in functie van goede intake en doorverwijzing78 Actie overleg en communicatie met bovenlokale actoren OD 1.3. aanbod aan sociale dienstverlening van lokaal bestuur uitbreiden Actie oprichting dienst collectieve schuldenregeling Actie organisatie klusjes en opruimdienst Actie haalbaarheidsanalyse opstart arbeidszorgproject en andere vormen van sociale tewerkstelling OD 1.4. opstart sociaal huis OD 1.5 uitwerken vrijwilligerspakket SD 2 : alle senioren de mogelijkheid bieden om een kwalitatief leven te blijven leiden OD 2.1. thuiszorg en mantelzorg gericht ondersteunen Actie reorganisatie poetsdienst Actie reorganisatie dienst maaltijden Actie ondersteuningsproject mantelzorgers Actie haalbaarheidsanalyse dagcentrum OD 2.2. de toegankelijkheid van de ouderenzorg verhogen Actie uitwerken communicatie voor doorverwijzers Actie verstevigen en uitbreiden mobiliteitsmogelijkheden

6 5 Actie continue analyse en opvolging van de zorgnood...89 OD 2.3. de ontmoetingsmogelijkheden voor senioren verhogen Actie haalbaarheidsanalyse dienstencentrum Actie ondersteuning vrijetijdsaanbod voor senioren SD 3. alle kinderen en jongeren kunnen terecht in een aangepast en kwalitatief aanbod van opvang en vrijetijdsbesteding OD 3.1 het aanbod aan kinderopvang uitbreiden en beter bekend maken Actie capaciteitsuitbreiding kinderopvang Actie sociaal tarief kinderopvang Actie uitwerken vormingsbeleid personeel IBO Actie oprichting spelotheek Actie kwaliteitsbewaking dienst onthaalouders OD 3.2. ontwikkelen van randvoorwaarden voor een toegankelijk aanbod van activiteiten voor kinderen en jongeren op vlak van jeugd, sport en cultuur Actie wegwerken/verlagen van mogelijke drempels in het aanbod van activiteiten voor kinderen en jongeren Actie uitwerken van een (speel)pleintjesbeleid Actie uitwerken van een fuifbeleid en -loket Actie haalbaarheidsanalyse laagdrempelige locatie jeugddienst SD 4 kwaliteitsvol en betaalbaar wonen mogelijk maken voor alle inwoners OD 4.1 het aanbod van kwaliteitsvolle en betaalbare woningen verhogen Actie woonbehoeftenstudie Actie realisatie van sociale huur- en koopwoningen Actie gemeentelijke leidraad m.b.t. kwaliteit en levenslang wonen Actie premie voor woningaanpassingen Actie uitbreiding kwaliteitsvol aanbod huurwoningen van SVK en OCMW OD 4.2 de informatiedienstverlening m.b.t. wonen verbeteren Actie woondienst als laagdrempelig aanspreekpunt Actie woonoverleg Hoofdstuk 4: taakafspraken, engagementen en evaluatie taakverdeling engagementen evaluatie Hoofdstuk 5 : participatie Hoofdstuk 6 : sectorale planverplichtingen lokaal beleidsplan kinderopvang andere sectorale plannen

7 6 Van decreet lokaal sociaal beleid tot lokaal sociaal beleidsplan in Laarne. Het eigenlijke decreet lokaal sociaal beleid dateert al van De toenmalige minister droomde van een vergedreven samenwerking tussen OCMW en gemeente door een optimale onderlinge afstemming van timing, budget en projecten. Deze moesten, om garanties te bieden naar de toekomst, worden geformaliseerd in een meerjarenplan het lokaal sociaal beleidsplan. Het doel van het decreet : maximale toegankelijkheid creëren van de dienstverlening voor elke burger zodat art. 23 en art 24. van de grondwet kunnen gerealiseerd worden : - recht op arbeid, - recht op sociale zekerheid, - recht op behoorlijke huisvesting, - recht op bescherming van en gezond leefmilieu, - recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing Daarom stelde men uiteindelijk de verplichting om tegen uiterlijk 31/12/2007 een gemeenschappelijk lokaal sociaal beleidplan klaar te hebben. De minister begreep zeer goed dat het uitwerken van een lokaal sociaal beleidsplan heel wat voeten in de aarde zou hebben en stelde daarom voor gefaseerd te werken. Lokale besturen zouden eerst een grondige analyse maken van de huidige en de gewenste toestand : de omgevingsanalyse. Hiervoor mochten ze een grootscheepse bevraging houden of het beperkt invullen. Laarne koos voor een uitgebreide vorm van participatie waarbij zowel ambtenaren, beleidsmensen, middenveld als burgers werden aanhoord en betrokken. De resultaten van de omgevingsanalyse vindt U in het eerste hoofdstuk. Een analyse van de omgeving is één ding, het vertalen van die resultaten naar een plan is natuurlijk iets anders. Aangezien de meeste gemeentebesturen en OCMW s geen traditie kenden van intense samenwerking vormde het gezamenlijk aan tafel zitten en samen over beleid nadenken al een eerste grote uitdaging. Ook in Laarne was het niet anders. Van bij aanvang hebben het gemeentebestuur en OCMW-bestuur er gezamenlijk naar gestreefd om gestoeld op het idee van gelijkheid en respect voor elkaars taken, het uitschrijven van het lokaal sociaal beleidsplan ter harte te nemen. Het aanstellen van een coördinator vanuit de gemeente en vanuit het OCMW was een eerste stap in de richting van een vergedreven vorm van toekomstige samenwerking. Aangezien noch OCMW noch gemeente kaas hadden gegeten van het uitschrijven van een eigen lokaal sociaal beleidsplan laat staan van een gezamenlijk plan werd geopteerd om te werken met een consultant vanuit het VVSG. De samenwerking met het VVSG voor het uitwerken van de omgevingsanalyse en het eigenlijke lokaal sociaal beleidsplan is door zowel beleidsmensen als ambtenaren als bijzonder positief geëvalueerd. Het heeft ons de mogelijkheid gegeven om niet 6

8 7 alleen onze samenwerking maar ook de inhoud van dit plan op een hoger niveau te tillen. De vormgeving en hoofdstukverdeling van het lokaal sociaal beleidsplan lagen grotendeels decretaal vast. De uiteindelijke inhoud werd door het beleid uitgewerkt op basis van enerzijds de ervaren noden en anderzijds de gegevens ons aangereikt in de omgevingsanalyse. In gezamenlijk overleg werd een visie en een missie bepaald, die richtinggevend is voor de verdere uitwerking van het plan. Op basis van deze missie en visie, hebben we er voor gekozen om ons lokaal sociaal beleid voor de periode uit te werken aan de hand vier strategische doelstellingen : Strategische doelstelling 1 : De toegankelijkheid van het aanbod aan sociale dienst en hulpverlening verhogen. Strategische doelstelling 2 : Alle senioren de mogelijkheid bieden om een kwalitatief leven te blijven leiden. Strategische doelstelling 3 : Alle kinderen en jongeren kunnen terecht in een aangepast en kwalitatief aanbod van opvang en vrijetijdsbesteding Strategische doelstelling 4 : Kwaliteitsvol en betaalbaar wonen mogelijk maken voor alle inwoners. De strategische doelstellingen worden doorheen het verdere beleidsplan uitgewerkt in operationele doelstellingen en concrete acties. Dit vormt hoofdstuk 3, het meerjarenplan. Bij de uitvoering van het plan zijn heel wat mensen en organisaties betrokken. Daarom is het van belang om niet alleen goede afspraken te maken, maar ook duidelijk te zijn in de engagementen en de manier van evalueren. Deze vindt U in hoofdstuk 4. De participatie en betrokkenheid van de burgers en lokale actoren bij de opmaak, en uitvoering van het lokaal sociaal beleidsplan is zeer belangrijk. In hoofdstuk 5 wordt beschreven hoe we dit trachten te realiseren. De integratie van dit beleidsplan met andere sectorale plannen wordt behandeld in hoofdstuk 6. 7

9 8 Hoofdstuk 1 : omgevingsanalyse 1.1. procesbeschrijving bedoeling Eind 2007 wordt elk lokaal bestuur in Vlaanderen geacht om een plan in te dienen bij de Vlaamse overheid betreffende het Lokaal Sociaal Beleid in de gemeente (cfr decreet Lokaal Sociaal Beleid). In dat plan dient - op basis van een omgevingsanalyse - te worden aangegeven welke strategische en operationele doelstellingen het lokaal bestuur zal vooropstellen voor de komende zes jaren ( ) op sociaal vlak. De opmaak van de omgevingsanalyse werd in Laarne begeleid door VVSG. In Laarne werd in het stappenplan (goedgekeurd in gemeenteraad op 19/01/2006) opgenomen dat de omgevingsanalyse zou afgerond worden voor 31/12/2006. Visie, doelstellingen en acties zouden conform diezelfde planning geconcretiseerd worden in 2007, onder aansturing van de nieuwe beleidsploeg. De bedoeling van de opmaak van een omgevingsanalyse is een goed beeld te schetsen van de huidige situatie op sociaal vlak in Laarne. Om dit beeld te verkrijgen, wordt ook stilgestaan bij de vroegere situatie en wordt ook vooruitgekeken naar de te verwachten toekomstige situatie. Tegelijkertijd worden naast vergelijkingen in de tijd daar waar mogelijk ook vergelijkingen gemaakt in de ruimte (regio, provincie, Vlaanderen, ) Een omgevingsanalyse mbt het Lokaal Sociaal Beleid dient ook voldoende maatschappelijk draagvlak te hebben. Vanuit dit opzicht werd er expliciet voor gekozen om naast de medewerkers van Gemeente en OCMW, ook een beroep te doen op de ervaring en kennis van professionele organisaties, lokale verenigingen, gemeentelijke adviesraden en de bevolking. Conform het stappenplan werd in Laarne de omgevingsanalyse opgebouwd rond volgende thema's: - algemene sociale dienstverlening - wonen - thuiszorg - wonen voor bejaarden - kinderopvang - jeugd - werken - senioren en vrije tijd Om de strategische keuzes te bepalen die het bestuur op sociaal vlak wil nemen, werd een beleidsgroep samengesteld. De omgevingsanalyse dient om de 8

10 9 beleidsgroep en de raden te ondersteunen en inspireren bij het nemen van deze keuzes. De eerste bijeenkomst van de beleidsgroep in 2006 heeft tot doel om na te gaan of de omgevingsanalyse voldoet voor het maken van die keuzes. Voor de beleidsbepaling zelf, zal de samenstelling van de beleidsgroep in 2007 aangepast worden nav de nieuw samengestelde Gemeente- en OCMW-raad aard van de analyse Er werd voor de opmaak van de analyse vertrokken van kwalitatieve gegevens (meningen van enerzijds interne en externe deskundigen en anderzijds burgers als ervaringsdeskundigen). Deze gegevens werden vervolgens aangevuld met objectieve gegevens. In de analyse was er aandacht voor het functioneren van de eigen organisatie of dienst, het transactieveld (de context van medespelers die gelijkaardige dienst- of hulpverlening aanbieden) en de externe omgeving (externe tendensen, omgevingsfactoren, evoluties die een invloed uitoefenen op het functioneren van het bestuur). De kernfocus van de analyse waren problemen ivm het sociale op het grondgebied zoals ze zich doorheen de verschillende beleidsterreinen stellen. Er werd getracht de problemen voldoende scherp te formuleren. Het schetsen van bepaalde problemen kan in sommige gevallen verkeerdelijk geïnterpreteerd worden als een vingerwijzing naar deze of gene dienst, vereniging of organisatie. Dat was echter nooit de bedoeling. Vaak zijn de vermelde problemen trouwens niet specifiek voor de diensten, organisaties of verenigingen in Laarne. Dat neemt echter niet weg dat de problemen zo scherp mogelijk moeten geformuleerd worden. Ook problemen die zich elders stellen verdienen een oplossing en alvorens men op zoek kan gaan naar correcte oplossingen is een heldere analyse noodzakelijk proces Op 21/04/2006 vond een eerste coördinatievergadering plaats waarop met de medewerkers van gemeente- en OCMW bestuur en de secretarissen het traject verder werd geconcretiseerd. De medewerkers die elk de verantwoordelijkheid kregen voor de analyse van een bepaald thema, kregen een aantal opdrachten en instrumenten mee om te komen tot een eerste eigen analyse van de sterke en zwakke kanten en de kansen en bedreigingen m.b.t. hun thema. Bronnen die daarvoor gehanteerd werden, waren de eigen ervaring, andere plannen, gesprekken met collega s, literatuur en cijfers. Op 24/04/2006 vond een informatievergadering plaats waarop de bevolking werd ingelicht over het traject en werd uitgenodigd om deel te nemen aan werkgroepen. In mei 2006 werden de eerste analyses besproken met de externe begeleider. In juni volgden opnieuw opvolgingsgesprekken en werden afspraken gemaakt over de 9

11 10 organisatie van denkwerkgroepen om de analyse verder op participatieve wijze uit te werken. Deze werkgroepen werden georganiseerd in september en oktober. Het overzicht: 11/09/2006: denkgroep wonen 11/09/2006: denkgroep senioren 13/09/2006: denkgroep jeugd 25/09/2006: denkgroep algemene sociale dienstverlening 26/09/2006: denkgroep werken 03/10/2006: behandeling thema toegankelijkheid en preventie op jeugdraad 10/10/2006: denkgroep seniorenthuiszorg 23/10/2006: denkgroep 2 wonen Naar aanleiding van de gesprekken met de externe begeleider en zaken die werden aangehaald in deze werkgroepen gingen verscheidene medewerkers bijkomend actief op zoek naar gegevens. In november 2006 werden de gegevens vanuit de verschillende bronnen samengevoegd tot één analyse en besproken met de externe begeleider. Op 13/11/2006 vond een tweede coördinatievergadering waarop het voorstel van ontwerp-analyse werd besproken, evenals het verdere traject. Vervolgens gebeurden de laatste aanpassingen en de bundeling van de analyse tot de hier voorliggende ontwerp-omgevingsanalyse. 10

12 algemene omgevingsanalyse situering Provincie : Oost Vlaanderen Arrondissement : Dendermonde Kanton : Wetteren Politiezone : Laarne Wetteren Wichelen Aantal inwoners : op 01/01/2005 Laarne bestaat uit twee bijna even grote (zowel qua inwoners als qua oppervlakte) deelgemeentes Laarne en Kalken. De totale oppervlakte van de gemeente bedraagt ha (Laarne: ha en Kalken: ha). Laarne kent qua bebouwing 2 hoofdkernen met daarnaast veel woonlinten en enkele woonconcentraties verspreid over de gemeente. Voor de rest zijn vele woningen fragmentarisch in het landschap ingeplant. Voor diensten, secundair onderwijs, ziekenhuizen, is het vooral op Wetteren en Gent aangewezen kenmerken demografisch Het bevolkingsaantal blijft de laatste jaren quasi status quo. (zie bijlage algemeen 1: bevolkingsaantal gedurende laatste 10 jaar) Dit resulteert in een groeipercentage van 0,1 %. Dit is zeer laag in vergelijking met het Vlaams Gewest (2 %) of het platteland (1,6 %). Het aantal huishoudens daarentegen is wel sterk toegenomen. (zie bijlage algemeen 2: bevolkingssamenstelling) Deze tendens is te wijten aan de sterke groei van het aantal alleenstaanden, die inmiddels 1/3 van het aantal huishoudens uitmaken. Daarbij zijn de vrouwen de grootste groep: 62 %, daarvan zijn er 19 % alleenstaande vrouwen met kinderen. De gemiddelde grootte van het gezin bedraagt 2,54. (zie bijlage algemeen 2: bevolkingssamenstelling) In de bevolkingspiramide valt dat in vergelijking met cijfers van het Vlaamse Gewest een aantal leeftijdsklassen laag scoren: 0-4 j, j. Daarentegen is er een hoog percentage voor de klassen tussen 50 en 64 jaar. 11

13 12 (zie bijlage algemeen 3: bevolkingspiramide) Daarbij moet vastgesteld worden dat er een schommelend geboortecijfer is en een stijgend sterftecijfer. (zie bijlage algemeen 4: geboorte- en sterftecijfer) Een opvallende vaststelling is de stijgende druk van de interne vergrijzing. In Laarne stijgt de groep 60 + in 2020 met 32 % en de groep 80 + met 55 %. (zie bijlage algemeen 11: bevolkingsprognose) Uit de tabel in bijlage blijkt dat er 93 personen van vreemde nationaliteit op het grondgebied van Laarne ingeschreven zijn. Dit is dus 0,008 % van de totale bevolking. Op arrondissementeel vlak bedraagt dit 0,01 %.Van de mensen met vreemde nationaliteit zij er slechts 15 niet Europeanen. (zie bijlage algemeen 2: bevolkingssamenstelling) socio economisch Omgeving Laarne ligt centraal tussen de R4 en E17 wat de bereikbaarheid van zowel het dorp als van in de buurt liggende steden en gemeentes voor autoverkeer vergemakkelijkt. Het openbaar vervoer naar beide gemeentes en omliggende gemeentes is de laatste jaren vergemakkelijkt door het inschakelen van de belbus maar nog niet optimaal. De interne mobiliteit tussen Laarne en Kalken blijft minimaal. Laarne wordt traditioneel nog betiteld als een plattelandsgemeente. De onbebouwde oppervlakte is voor een plattelandsgemeente echter relatief laag (76,5 %) in vergelijking met andere plattelandsgemeenten (83,5 %) Van de bebouwde oppervlakte (17,9 %) wordt het grootste deel ingenomen door wonen (86,6 %). (bron : arbeid De activiteitsgraad in Laarne (75,3 %) ligt boven het gemiddelde (73,70 % arrondissement Dendermonde). Daarbij aansluitend heeft Laarne de laagste werkloosheidsgraad van het arrondissement Dendermonde (3,96 % tov 5,87 % gemiddeld). De werkgelegenheidsgraad (38,2 %) daarentegen ligt beduidend lager (50 %). Dit betekent dat 80,7 % van de beroepsbevolking dient te pendelen. Daarvan gaat het overgrote deel naar Gent en Wetteren. 12

14 inkomen Het gemiddeld netto fiscaal inkomen per aangifte en per inkomen ligt boven het arrondissementele gemiddelde. Ook het mediaan inkomen ligt boven het gemiddelde. De welvaartsindex bedraagt 112,58. (zie bijlage algemeen 5: inkomen) welzijn en gezondheid Zoals uit de bijgevoegde tabel blijkt zijn er in Laarne nog zeer veel woningen zonder comfort (geen cv, geen toilet, geen bad ). Dit ligt telkens boven de cijfers van het arrondissement. (zie bijlage wonen 10: kwaliteit + ouderdom woningpatrimonium) Wat de jonge mensen betreft zijn er een aantal opvallende vaststellingen: 1 er zijn op de gemeente Laarne percentueel minder kinderen met een handicap. Dit valt waarschijnlijk te verklaren door het feit dat er zich geen voorzieningen voor gehandicapten op ons grondgebied bevinden 2 het percentage kinderen geboren in een kansarm gezin (3,0 %) is beduidend lager dan het Vlaamse gemiddelde (5,9 %), maar wel boven dit voor een plattelandsgemeente (2,5) 3 het aantal jongeren in de bijzondere jeugdbijstand bedraagt minder dan de helft van het gemiddelde 4 het aantal kinderen met een schoolse vertraging ligt vrij laag (zie bijlage algemeen 6: schoolse vertraging) De criminaliteitsgraad (5,5) ligt lager dan het gemiddelde voor het Vlaamse Gewest (6,7), maar opmerkelijk hoger dan voor het platteland (3,9). (zie bijlage algemeen 10: criminaliteitsgraad) Het aantal WIGW s scoort vrij hoog. (zie bijlage algemeen 7: titularissen voorkeurregeling) Een algemeen maatschappelijk fenomeen waaraan Laarne niet ontsnapt is de stijgende druk van de interne vergrijzing. (zie bijlage algemeen 8: interne vergrijzing) bestuurlijk 13

15 14 Uit de bijgevoegde tabel blijkt dat zowel de ontvangsten, de uitgaven, de schuld als het aantal personeelsleden onder het gemiddelde liggen. (zie bijlage algemeen 9: bestuurlijke tabel) 14

16 omgevingsanalyse algemene sociale dienstverlening procesbeschrijving Verantwoordelijke: Katrien Heirman, hoofdmaatschappelijk werker OCMW Laarne E mail : katrien.heirman@publilink.be Telefoon: 09/ Het belangrijkste uitgangspunt voor de analyse vormde de ruime ervaring van de verantwoordelijke als maatschappelijk werker (sinds 1991) en als hoofdmaatschappelijk werker (sinds 2004) binnen de sociale dienst van het OCMW. De eigen inzichten werden daar waar mogelijk getoetst aan cijfers en aan de mening van de andere actoren. Van de cijfergegevens is de volledige bronvermelding in bijlage toegevoegd. Ook de maatschappelijk werkers van de sociale dienst van het OCMW werden bevraagd. Op werd er eveneens een denkgroep rond algemene sociale dienstverlening georganiseerd. De uitnodiging werd ruim verstuurd, de opkomst was echter laag gebrek aan diensten op het grondgebied vereist veel flexibiliteit van OCMW Zoals uit de algemene gegevens reeds blijkt is Laarne een kleine plattelandsgemeente. De sociale dienst van het OCMW is de enige op het grondgebied. Momenteel zijn er 4.5 FTE maatschappelijk werkers tewerkgesteld voor volgende taken en diensten : - wettelijke opdrachten zoals onderzoek en toekenning recht op maatschappelijke - dienst schuldbemiddeling - lokaal opvanginitiatief voor asielzoekers - poetsdienst - dienst maaltijdbedeling - lokale adviescommissie - begeleiding, advies en doorverwijzing integratie, stookoliepremie, steunverlening, Er is zeer weinig personeelsverloop. Iedereen beschikt over het diploma van maatschappelijk assistent. Er wordt getracht om via vorming op maat, wekelijks 15

17 16 teamoverleg en functioneringsgesprekken de kwaliteit van de dienstverlening te optimaliseren. Voor een aantal andere (bovenlokale) diensten behoort Laarne formeel gezien wel tot het werkingsgebied, maar concreet hebben zij er geen kantoren en blijft de dienstverlening dus zeer beperkt. Het gaat onder meer om ziekenfondsen, dienst geestelijke gezondheidszorg en ziekenhuis, Dit betekent dat er in het OCMW een vrij diverse problematiek dient behandeld te worden omdat doorverwijzing niet steeds mogelijk is. Zo is Laarne bv. aangewezen op het CAW De Kastanje in Dendermonde. Mensen vanuit Laarne naar Dendermonde krijgen is echter bijzonder moeilijk omwille van de beperkte mobiliteit, maar ook de psychische drempel is bijzonder groot. Dendermonde is voor de cliënten een verre onbekende stad, waar men zich liever niet waagt. Onze samenleving én de hulpverlening worden steeds ingewikkelder. Het is bijna een must voor de OCMW s om te specialiseren. Zo zien we bij andere grotere OCMW s aparte diensten voor schuldbemiddeling, tewerkstelling, ontstaan. Met een kleine equipe is dit natuurlijk niet zo evident. Dit betekent dat er een grotere deskundigheid van de maatschappelijk werker gevraagd wordt, grotere flexibiliteit en kennis,. Af en toe betekent het ook dat een OCMW-cliënt in Laarne benadeeld is, omdat de maatschappelijk werker niet over voldoende kennis beschikt. In grotere gemeenten is er bovendien een uitgebreider netwerk aan sociale voorzieningen: voedselbank, kringloopwinkel, sociaal restaurant, Anderzijds is de kleinschaligheid ook een troef. Er wordt gewerkt op maat van de mensen. Eén maatschappelijk werker volgt een persoon op gedurende de volledige begeleiding. Dit gecombineerd met het feit dat de meeste maatschappelijk werkers bijna levenslang in dienst blijven, zorgt ervoor dat er een langdurige relatie met de cliënt kan ontstaan. Bovendien wordt het OCMW op die manier een aanspreekpunt voor de mensen, en verhoogt dit de toegankelijkheid concrete problemen aantal cliënten met psychiatrische problematiek neemt toe Het aantal cliënten met een psychiatrische problematiek waarmee de OCMW-sociale dienst geconfronteerd wordt neemt toe de laatste jaren. Dit situeert zich niet alleen binnen sociale dienst maar ook bv. voor opnames in het rusthuis. Mensen met het korzackhof syndroom kunnen bv. bijna niet meer in de psychiatrie terecht. Langdurige psychiatrische opnames worden stelselmatig afgebouwd. Een groot deel van die mensen kunnen doorstromen naar een psychiatrisch verzorgingstehuis of naar beschut wonen. Mensen die niet voldoende zorgbehoevend zijn, keren echter terug naar hun thuissituatie. Soms wordt vanuit de instelling nazorg opgestart. Vaak 16

18 17 is dit echter niet voldoende omdat deze nazorg niet aan huis verstrekt wordt. Er wordt van patiënten en cliënten verwacht dat zij zich aanmelden bij hun psychiater, dagcentrum,. Voor mensen die weinig gemotiveerd zijn vormt dit een struikelblok en is er dus geen passend aanbod. Bovendien zien instellingen de sociale dienst van een OCMW hierbij niet steeds als betrokken partij, terwijl de sociale dienst wel met de problemen van de betrokkenen geconfronteerd wordt. (bv. ontslag zonder voorafgaande verwittiging, geen informatie geven, ) In 2001 werd een organisatie opgericht die zich specifiek richt op de psychiatrische zorg van patiënten in de thuisomgeving (Pion). Dit is zeker en vast een stap in de goede richting. Het werkingsgebied is echter groot, subsidiëring onzeker en de werklast zeer groot. Het feit dat steeds meer van onze cliënten een psychiatrische problematiek vertonen zorgt ook binnen het OCMW voor een grotere werklast. Bovendien moeten wij vaststellen dat de maatschappelijk werkers onvoldoende geschoold zijn om steeds adequaat te kunnen handelen. Voor de problemen van een aantal mensen, kunnen we bovendien geen oplossing aanreiken: bv. inzake vrijetijdsbesteding, begeleiding, Cijfergegevens die dit kunnen staven zijn niet voorhanden, maar uit overleg met collega s binnen het arrondissement blijkt echter dat ook zij hiermee geconfronteerd worden gebrek aan opvangvoorzieningen en methodieken voor mensen met verslavings- en huisvestingsproblemen Voor mensen die te kampen hebben met een verslavingsprobleem én met huisvestingproblemen, is het zeer moeilijk om een oplossing te vinden binnen de bestaande hulpverlening. Ze kunnen niet terecht in onthaalcentra, diensten voor begeleid of beschut wonen en psychiatrische thuiszorg weigeren hen Alle levensdomeinen zijn aangetast: gezondheid, tewerkstelling, financieel, Het meest in het oog springend is echter de woningproblematiek. Ze kunnen zeer moeilijk zelf een woning huren, omdat ze een verleden hebben van uithuiszetting omwille van verwaarlozing en wanbetaling. Bovendien vragen ze een zeer intensieve vorm van begeleiding indien hen een woning ter beschikking wordt gesteld. Vaak glijden ze af naar een vorm van dakloosheid. In absolute aantallen gaat het niet over enorm veel mensen, maar het is wel een zeer hardnekkig kern waarvoor nog oplossingen op maat moeten worden gevonden. Het profiel van de doelgroep; zij zijn zwakbegaafd, alleenstaand, ontkennen het verslavingsprobleem en hebben meestal een klein sociaal netwerk Collega s van de OCMW s uit de regio geven aan dat zij te kampen hebben met eenzelfde problematiek. Cijfergegevens zijn niet voorhanden. 17

19 verjonging cliënteel Uit een bevraging bij de sociale dienst, kwam naar voren dat men de indruk had dat het cliënteel steeds jonger werd. Dit wordt nochtans niet door de cijfers bevestigd. Zo is het profiel van de leefloongerechtigden: + 40 jaar, alleenstaand en gedurende langere tijd afhankelijk van het leefloon. (zie bijlage algemene sociale dienstverlening 1: profiel werkzoekenden OCMW Laarne) De vraag rijst hoe dit gevoel is ontstaan. Wordt de realiteit vertekend door een aantal recente aanmeldingen die zijn blijven hangen? Dienen we op zoek te gaan naar andere cijfers? Dit blijft onduidelijk geen afdoende antwoord op huisvestingsproblemen Het OCMW beschikt over 1 woning en huurt daarnaast nog 7 woningen op de privé markt. Bestemming : - 3 huizen ingeschakeld in het LOI ( Lokaal opvanginitiatief ) en worden dus exclusief voorbehouden voor de opvang van asielzoekers in materiële steun. - 2 woningen voor asielzoekers die financiële steun genieten - 1 noodwoning - 2 doorgangswoningen Dit woningaanbod lenigt uiteraard niet de nood aan goede, betaalbare woningen. Veel mensen hebben het moeilijk om een betaalbare woning te vinden. Mensen worden standaard doorverwezen naar Eigen Dak (sociale woningmaatschappij) en SVK (sociaal verhuurkantoor). Bij Eigen Dak is er een lange wachtlijst. Het SVK opteerde voor de toewijs gebruik te maken van een puntensysteem. Dit werkt objectiverend, maar heeft het perverse effect dat mensen die werken, hun huur betalen en huis onderhouden quasi niet in aanmerking komen voor de toewijs van een woning. Aansluitend hierbij is het ook een vaststelling dat steeds meer eenverdieners het moeilijk hebben om de huur betalen. Door een stijging van het aantal alleenstaanden stijgt ook deze groep. Binnen het OCMW konden we hiervoor nog geen oplossingen aanreiken. Verhuurders van woningen of derden signaleren ons af en toe verregaande vormen van vervuiling. Tot op heden werden hiervoor steeds ad hoc oplossingen gezocht in samenwerking met de gemeentelijke woondienst. Het lijkt noodzakelijk om hiervoor een gestructureerd overleg en afspraken vast te leggen. 18

20 methodieken begeleiding lost generatiearmoede niet op Voor mensen die lang genoeg op de sociale dienst werken is het vaak een ontnuchterende vaststelling dat de kinderen van onze cliënten ook cliënt worden. Dit beperkt zich niet enkel tot de traditionele groep van generatiearmen. Blijkbaar hebben we de juiste methodiek nog niet gevonden om te vermijden dat probleemgedrag door de volgende generatie wordt verdergezet te weinig huisbezoeken schept drempel en veroorzaakt gebrek aan cliëntinformatie Er zijn weinig diensten en instellingen die huisbezoeken verrichten in Laarne. De meeste diensten vragen dat mensen zelf langs komen: bv. CAW, dienst geestelijke gezondheidszorg, gemeentebestuur, Voor de meest kwetsbare mensen verhoogt dit de drempel, en bijkomend stelt zich een mobiliteitsprobleem. Een aantal cliënten worden daardoor niet bereikt. Bovendien gaat een groot stuk informatie verloren. Een goed uitgevoerd huisbezoek kan een schat aan informatie bezorgen en tijdens het huisbezoek kan ook informatie over dienst- en hulpverlening gegeven worden. In de denkgroep rond algemene sociale dienstverlening bevestigde de vertegenwoordiger van het CAW dat dit inderdaad een gemis is collectieve schuldenregeling en budgetbeheer leveren geen duurzame oplossingen voor de cliënt - collectieve schuldenregeling Collectieve schuldenregeling werd een tijdje geleden door iedereen beschouwd als een wondermiddel. Het biedt aan mensen een soort van beschermingsstatuut, de mogelijkheid om een gedeelte van hun schulden af te betalen, en daarna met een nieuwe lei te beginnen. Wij moeten inmiddels vaststellen dat dit niet voor iedereen werkt. Mensen maken opnieuw schulden. Bovendien zijn er heel wat nadelen zijn aan het systeem. Schuldbemiddelaars zijn bv. niet opgeleid om mensen te begeleiden. Voor een aantal dossiers wordt budgetbeheer gecombineerd met collectieve schuldenregeling. Dit betekent in de praktijk dat het OCMW begeleiding verzorgt terwijl de schuldbemiddelaar hiervoor betaald wordt. 19

21 20 - budgetbeheer Er worden binnen de sociale dienst minder dossiers budgetbeheer opgestart. Dit staat in tegenspraak met wat de media verkondigen: namelijk dat steeds meer mensen, steeds meer schulden hebben. Dit valt enerzijds te verklaren door collectieve schuldenregeling. Mensen met een grote schuldenlast worden daarnaar doorverwezen. Anderzijds is er een tendens dat budgetbeheer sterk beperkt wordt. Door de jaren heen is immers gebleken dat dit op langere termijn niet de beste oplossing is, omdat de zelfredzaamheid van de mensen niet gestimuleerd wordt. Er moet nog gezocht worden naar de meest aangepaste methodiek op langere termijn geen voorzieningen voor gehandicapten Er is geen specifiek uitgebouwde voorziening voor gehandicapten. Voor mensen die zich aanmelden op de sociale dienst, wordt wel steeds gezocht naar de meest aangepaste vorm van hulpverlening nood aan meer gestructureerde interne communicatie en aan externe communicatie over dienstverlening van OCMW De bekendmaking van de diensten en dienstverlening gebeurt bijna uitsluitend via het infoblad. De OCMW-dienstverlening staat ook op de website van de gemeente, maar de informatie is niet actueel. Het OCMW als instelling is vrij gekend, maar kampt zoals met een imagoprobleem. Er hangt nog vaak een negatieve sfeer rond in de zin van den onderstand. Welke dienstverlening er geboden wordt is echter voor velen nog steeds niet duidelijk. Met een aantal actoren wordt er gestructureerd samengewerkt; met het OCMW Wetteren inzake tewerkstelling, met de toewijscommissie van het Sociaal Verhuurkantoor, met de Lokale Adviescommissie, met het Samenwerkingsinitiatief in de Thuiszorg, Met anderen gebeurt de samenwerking steeds ad hoc. Dit verloopt goed, omdat de onderlinge contacten zeer goed verlopen. Toch ervaren we ook hier de nood om dit op een gestructureerde wijze aan te pakken. Een voorbeeld van adhoc samenwerking is omtrent uithuiszetting. Op dit vlak is er vaak een intensieve en goede samenwerking met de woondienst van de gemeente; maar voor elk dossier op zich moeten er telkens opnieuw afspraken gemaakt worden. 20

22 conclusies Het feit dat er weinig diensten echt actief zijn op het vlak van sociale dienstverlening op het grondgebied van Laarne schept een aantal problemen: Er gebeuren te weinig huisbezoeken op het grondgebied door de verschillende diensten. Dit schept een drempel voor bepaalde doelgroepen en veroorzaakt een informatiegebrek m.b.t. cliënten. Er is nood aan overleg met de bovenlokale actoren in functie van doorverwijzingsafspraken, het signaliseren van stopzetting hulpverlening aan bepaalde cliënt en de vraag naar de mogelijkheid om hun dienstverlening meer op het grondgebied aan te bieden. Doorverwijzing is vaak weinig realistisch gezien de praktische (mobiliteit) en psychologische drempels die dit vertegenwoordigt voor de cliënt. De sociale dienst van het OCMW zal noodgedwongen blijvend zeer flexibel moeten zijn en een antwoord moeten kunnen bieden op de veelheid van problematieken. Ter ondersteuning van de sociale dienst vereist dit investeringen in: o vorming voor maatschappelijk werkers, o het beroep doen op expertise opgebouwd in andere OCMW s (bv. Wetteren), o ervaringsuitwisseling op bovenlokaal niveau Tegelijkertijd kan worden nagegaan hoe een aantal structurele noden die zich ook voordoen in omringende gemeenten kunnen gesignaleerd worden aan de hogere overheden of bovenlokaal kunnen aangepakt worden. (vb gebrek aan opvang voor personen met psychiatrische problematiek, probleem van personen met verslavingsproblemen en huisvestingsproblemen, methodieken ivm generatiearmoede, schuldhulpverlening) Naast deze zaken is er ook meer nood aan gestructureerde interne communicatie en aan externe communicatie over dienstverlening. 21

23 omgevingsanalyse wonen procesbeschrijving Verantwoordelijke: Els Jacobs, maatschappelijk werker woondienst gemeentebestuur Laarne Telefoon: 09/ Als basis voor de uitgevoerde analyse werd vertrokken van de ervaring, kennis en aanvoelen van de maatschappelijk werker tewerkgesteld binnen de woondienst sinds eind Om de eigen inzichten te toetsen en mogelijks bijkomende invalshoeken te belichten werd een algemene brainstorm gehouden met actoren (professioneel + verenigingen) tijdens een eerste bijeenkomst op 11 september. Het belangrijkste doel van deze werkgroep was het opmaken van een analyse van de bestaande situatie/problemen en niet zozeer het zoeken naar mogelijke oplossingen voor de gestelde problemen. Om de mening van de werkgroep zo weinig mogelijk te sturen, werd besloten de betrokken ambtenaren niet aan het woord te laten, maar in eerste instantie te rekenen op de inbreng van de werkgroep zelf. Nadien volgde een verdere uitdieping van een aantal thema s in een beperktere groep met als basis een aantal objectieve cijfergegevens over wonen. De interne clusteranalyse door de ambtenaar, de uitgebreide bevraging/denkoefening binnen een algemene werkgroep en een verdere uitdieping van specifieke thema s binnen een selecte groep vormden de basis voor één globale omgevingsanalyse van de cluster wonen. Wonen voor bejaarden wordt als specifiek thema in een aparte cluster uitgewerkt. Omwille van de algemeenheid van het thema zijn er raakvlakken met de diverse andere clusters. De verslagen van de denkgroepen (zoals hierboven vermeld) en de cijfergegevens zijn in bijlage terug te vinden woningmarkt algemeen Om een inzicht te krijgen in de sterktes (wat is er al) en zwaktes (knelpunten) m.b.t. wonen is het belangrijk een goed zicht te krijgen op de algemene situatie van de 22

24 23 gemeente aangaande het thema wonen. Vaststaand is de structuur van de gemeente en de bestaande bodembezetting. Laarne en Kalken bestaat uit twee hoofdkernen, een aantal gehuchten, veel woonlinten en verspreide woonconcentraties (met een veelheid aan zonevreemde woningen). (zie bijlage wonen 1 : kaart nederzetting, zie bijlage wonen 2: bodemgebruik) De bereikbaarheid van de gemeente via auto is optimaal door de aanwezigheid van de E 17 en de R 4. Via openbaar vervoer is Laarne bereikbaar (hetzij niet optimaal en soms niet via een rechtstreekse busverbinding vanuit de steden vb. Gent en iets grote gemeentes vb. Wetteren). De busverbinding binnen de 2 gemeentes en zeker de twee hoofdkernen van Laarne en Kalken is minimaal door geleverde inspanningen van het bestuur kan nu beroep worden gedaan op een belbus. Om wonen op lokaal vlak te organiseren dient rekening te worden gehouden met de regels, wetgeving en inkleuring van gebieden door de hogere overheden zoals vb. structuurplan Vlaanderen die bepaalt dat Laarne tot het buitengebied behoort waarin open en onbebouwde ruimte primeert, de woonbehoeftenstudie welke uitspraken doet over de wenselijkheid van bijkomende woningen (sociaal + privaat), wetgeving rond zonevreemde woningen, huurwetgeving,... Niet alleen plannen die specifiek rond wonen gaan zijn belangrijk maar ook de aanverwante plannen die te maken met woonkwaliteit in ruime zin vb. Decreet Natuurbehoud, planning zonevreemde bedrijven, dienen te worden gerespecteerd. (zie bijlage wonen 3: woonbehoeftestudie) Demografisch stellen we vast dat het aantal huishoudens in absolute cijfers is gestegen terwijl de totale bevolking gelijk blijft. Dit komt doordat het aantal alleenstaanden stijgt (al dan niet met kinderlast). Er is ook een groeiende groep +65 jarigen. (zie bijlage algemeen 2: bevolkingssamenstelling, zie bijlage algemeen 3: bevolkingspiramide) Door het bijhouden van een inventaris onbebouwde percelen, het oplijsten van nietvervallen verkavelingen, werken met GIS probeert de gemeente een beter zicht te krijgen op de gronden in de gemeente. Wonen betekent niet alleen het hebben van een kwalitatief hoogstaande en betaalbare huur- en of koopwoning (privaat of sociaal) maar eveneens het kunnen verblijven in een aangename woonomgeving waar woonkwaliteit in al zijn facetten aan bod komt. Wonen dient ook te worden gezien in relatie met werken, onderwijs, vrije tijd, groenvoorziening, medische verzorging onderwerpen die doorheen de totale analyse in andere hoofdstukken verder worden uitgewerkt. 23

25 24 Gelet op het specifieke karakter van wonen voor bejaarden wordt dit in een aparte cluster uitgewerkt nood aan meer sociale woningen Algemeen doorheen de analyses en besprekingen wordt door de diverse partijen aangevoeld dat er een tekort is aan sociale woningen. Wachtlijsten bij de sociale huisvestingsmaatschappij, SVK en OCMW worden aangehaald evenals het beperkte aanbod van sociale woningen in vergelijking met de ons omliggende gemeentes en Vlaanderen. De sociale huisvestingsmarkt beslaat in Laarne slechts 2,96 % (122 sociale woningen t.o.v totale patrimonium op 01/01/2001) Het gemiddelde van het arrondissement Dendermonde komt op 6,39%. Het Vlaams gemiddelde bedraagt 6%. Als we kijken naar het werkingsgebied van Eigen Dak (nl. Laarne-Wetteren- Wichelen) stellen we vast dat Wetteren als gemeente een groter aantal sociale woningen heeft dan Laarne en Wichelen. Deze trend is ook door te trekken voor het Sociaal Verhuurkantoor. De oorzaken hiervoor werden nog niet besproken dit dient later mogelijks verder te worden onderzocht. (zie bijlage wonen 4: cijfergegevens algemeen aanbod sociale woningen) Om de kwaliteit van de sociale woningen te behouden en te verbeteren worden door Eigen Dak regelmatig renovatieprojecten opgezet, deze moeten zeker worden behouden. De snelheid van de renovatie is afhankelijk van beschikbare subsidies, de eigen klusjesdienst en externe specialisten. Over de kwaliteit van de SVK en OCMW woningen wordt niet specifiek gesproken. Wel wordt aangehaald dat een woning die kwalitatief dan iets minder is meestal ook goedkoper is waardoor een deel van het kansarme publiek ook kan worden gehuisvest. Er blijft dus een afweging noodzakelijk tussen de mindere kwaliteit van een huurwoning en de kans om betaalbare huurwoningen te vinden. Er wordt vastgesteld dat er op heden geen aangepaste woningen zijn voor personen met een handicap binnen het sociale woonpatrimonium. Er zijn wel woningen via het OCMW en de sociale huisvestingsmaatschappij Eigen Dak ter beschikking specifiek voor bejaarden. (zie bijlage wonen 5: cijfergegevens plaatselijk aanbod sociale woningen) Om het aanbod sociale woningen te verhogen werden nieuwe projecten opgezet (samenwerking gemeente + Eigen Dak). Dit zal resulteren in 14 koopwoningen en 16 huurwoningen (project Kordewagenstraat) en appartementen (Boombosstraat). Twee entiteiten worden aangepast aan personen met een handicap. Er is geen zicht op de totale nood van woningen aangepast aan personen met een handicap, noch binnen het sociaal patrimonium noch binnen de private markt. Er dienen nog bijkomende sociale woningen te komen doch rekeninghoudende met een gezonde verdeling privaat en sociaal. Een voorkeur gaat uit naar kleinere 24