NOTITIE UITTREDEN GEMEENSCHAPPELIJKE REGELINGEN REGIO ACHTERHOEK EN STADSREGIO ARNHEM NIJMEGEN

Transcriptie

1 NOTITIE UITTREDEN GEMEENSCHAPPELIJKE REGELINGEN REGIO ACHTERHOEK EN STADSREGIO ARNHEM NIJMEGEN 1. TOEKOMSTVISIE GEMEENTE MONTFERLAND In het kader van de Kerntakendiscussie 2014 heeft uw raad op 13 november 2014 besloten te willen uittreden uit de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Regio Achterhoek en, indien dan nog aan de orde, uit de Gemeenschappelijke Regeling Stadsregio Arnhem Nijmegen. Dit principebesluit van 13 november 2014 vraagt om een formeel uittredingsbesluit, waarvoor deze notitie is samengesteld. Met dit uittredingsbesluit ontstaat voor onze gemeente in bestuurlijk opzicht een neutrale situatie en een natuurlijk moment voor heroverweging van de regionale samenwerking. Wij geven uw raad in overweging hierover een discussie te voeren. Gebaseerd op een visie over de toekomst van onze gemeente zou u kunnen besluiten over de gewenste toekomstige regionale samenwerking. Goed regeren is immers vooruitzien. Daarbij is samenwerking een middel en geen doel op zich. Welke ontwikkelingen komen op ons af en waar willen we staan in bijvoorbeeld het jaar 2025? Wat betekent dit voor onze wijze van besturen, onze gemeentelijke organisatie met bijbehorend takenpakket? Beantwoording van deze vragen is nodig om strategische keuzes te maken en keuzes met welke regionale partners onze gemeente in de toekomst wil (blijven) samenwerken in het belang van onze inwoners Geschiedenis regionale samenwerking Vóór de gemeentelijke herindeling van 2005 maakte de voormalige gemeente Didam deel uit van het Knooppunt Arnhem Nijmegen (KAN). Deze gemeenschappelijke regeling (later: Stadsregio Arnhem Nijmegen +) met 20 aangesloten gemeenten had een wettelijke status met verplichte samenwerking en eigen geldstromen. Het aantal taken is in die periode stabiel gebleven en het ambtelijk apparaat is beperkt gehouden. Door het vervallen van de Plus-status per 1 januari 2015 is de wettelijke grondslag vervallen alsmede de Gemeenschappelijke Regeling en is geen uittredingsbesluit van uw raad nodig. De actuele inzichten qua toekomstige samenwerking gaan uit van een licht Gemeenschappelijk Orgaan, gebaseerd op de Wet Gemeenschappelijke Regelingen. Vóór 2005 maakte de voormalige gemeente Bergh deel uit van de Regio Achterhoek. De beperkte schaalgrootte van de toenmalige 17 Achterhoekse gemeenten was bepalend voor de grote taakomvang van de GR Regio Achterhoek met een vrijblijvend karakter. Belangrijke taken waren: Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen (GHOR), Brandweer en Rampenbestrijding, Meldkamer, Ambulancevervoer, Streekarchief, Bestuursdienst etc. Na de herindeling in 2005 is het aantal gemeenten beperkt tot 8. Een groot aantal taken is nadien verzelfstandigd en buiten de organisatie van de Regio Achterhoek geplaatst. Vervolgens is ook de omvang van het ambtelijk apparaat van de Regio teruggebracht. De zware Gemeenschappelijke Regeling als juridische organisatievorm is daarop echter niet aangepast en is ons inziens niet meer passend. Een vergelijking als het rijden in een vrachtwagen, terwijl een bestelbusje toereikend is zou gemaakt kunnen worden. In een Gentlemen s Agreement is de schakelpositie van Montferland tussen beide regio s met bijbehorend takenpakket vastgelegd en geaccordeerd door de besturen van beide Regio s Toekomstige samenwerking blijft Ongeacht het bovenstaande is en blijft voor een adequate uitvoering van bepaalde gemeentelijke taken samenwerking met andere partijen noodzakelijk. Soms is het niet (meer) nodig om alles als gemeente zelf te doen, soms is het niet (meer) mogelijk. Anno 2015 vraagt de samenleving een andere rol van gemeenten met (publiekrechtelijke of privaatrechtelijke) verbonden partijen. Omdat de gemeente Montferland echter geografisch, historisch en cultureel deel blijft uitmaken van zowel Achterhoek en Liemers, blijft regionale samenwerking zich wat ons betreft ook in de toekomst richten op beide Regio s. De meerwaarde voor onze inwoners was, is en blijft daarbij het leidende principe. Montferland blijft samenwerken in beide regio s en blijft zich ook in de toekomst openstellen voor samenwerking in beide regio s. Uiteraard zullen wij het democratisch gehalte van samenwerkingsverbanden altijd in acht blijven nemen inclusief de (financiële) sturingsmogelijkheden voor uw raad met een heldere verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Op deze wijze kan uw raad ook een juiste kaderstellende en controlerende rol vervullen zodat de beoogde effecten van samenwerking ook daadwerkelijk worden bereikt. Daarbij willen wij de inhoud van de samenwerking blijven stellen bóven de structuur en willen wij bureaucratie met ambtelijke en bestuurlijke drukte zoveel mogelijk vermijden.

2 1.3. Samenwerking in het verband regio Arnhem Nijmegen Ons college heeft zich beraden over het verleden, heden en toekomst van Montferland. Vanzelfsprekend zou uw raad hierin een belangrijke regierol moeten vervullen. Maar ook is het nodig om op dit natuurlijke moment koers te bepalen m.b.t. de toekomstige regionale samenwerking. De toekomst en het belang van de inwoners van onze gemeente is naar huidige inzichten nu het best gediend bij het maken van een principekeus. Op een aantal beleidsterreinen werkt de gemeente Montferland op constructieve en prettige wijze samen in verschillende Achterhoekse samenwerkingsverbanden. Deze samenwerkingsverbanden leveren hun meerwaarde voor de gemeente Montferland én voor de andere aangesloten gemeenten en staan los van de huidige Gemeenschappelijke Regeling Regio Achterhoek. Omdat aansluiting in Achterhoeks verband voor onze gemeente belangrijk blijft, hebben wij de intentie om de samenwerking voort te zetten, echter zonder deze formele Gemeenschappelijke Regeling. Zware beleidsvelden als economie, logistiek, werkgelegenheid, mobiliteit, ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting vormen echter onze economische basis en dragen bij aan de levensvatbaarheid van onze gemeente. Deze overwegingen kunnen naar onze mening belangrijke input leveren voor een strategische discussie over de toekomst van de gemeente Montferland. Uiteraard afhankelijk van de uitkomst hiervan, geven wij uw raad mee dat het college vooralsnog een primaire voorkeur heeft voor samenwerking in Liemers verband c.q. in het verband van de regio Arnhem Nijmegen. Deze primaire voorkeur doet naar onze overtuiging géén afbreuk aan onze deelname aan de vele samenwerkingsverbanden in Achterhoeks verband. Samenvattend geven wij uw raad mee dat het college een primaire voorkeur heeft voor samenwerking in het verband van Liemers c.q. regio Arnhem Nijmegen Samenwerking in verband regio Achterhoek Zoals vermeld blijft Montferland zich vol inzetten voor effectieve samenwerking op verschillende beleidsterreinen in Achterhoeks verband. Concreet zullen we blijven samenwerken aan realisatie van de regionale bedrijventerreinen RBT en EBT en de daaraan gelieerde ontbrekende schakel N316. Daarnaast springt de samenwerking op het gebied van de 3 Transities sociaal domein in het oog en blijven we verbonden aan het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers (ECAL) en de Achterhoekse Groene Energie Maatschappij (AGEM). Tevens zullen we de ontwikkelingen rondom het werkvoorzieningsschap Wedeo in Achterhoeks verband vervolgen en blijven we partner van de Omgevingsdienst Achterhoek (ODA). Ook op toeristisch en recreatief gebied blijft samenwerking in Achterhoeks verband voor ons belangrijk. Op grotere schaal blijven we aangesloten bij de Veiligheidsregio Noord Oost Gelderland (VNOG), de Brandweer Achterhoek West (BAW), de GGD Noordoost Gelderland en de Stadsbank Oost Nederland. Op ambtelijk niveau maken we deel uit van de Achterhoekse inkoopsamenwerking en voorzien we blijvende samenwerking op het gebied van Personeel en organisatie (functiehuis Achterhoek) en rampenbestrijding en crisisbeheersing. Samenvattend geven wij uw raad in overweging om na vaststelling van het voorliggende uittredingsbesluit een strategische discussie te voeren over de toekomst van de gemeente Montferland en de daaraan verbonden regionale samenwerking. Voor het maken van strategische keuzes geven wij uw raad onze bovenstaande overwegingen mee. 2. GEVOLGEN UITTREDEN REGIO S In verband hiermee hebben wij, mede ter voorbereiding op besluitvorming hierover, geïnventariseerd welke aspecten verband houden met het uittreden. Wij hebben in beeld gebracht de bestuurlijke, juridische, financiële, geografische en organisatorische gevolgen van het uittreden uit de gemeenschappelijke regeling Regio Achterhoek en de (niet meer verplichte) intergemeentelijke samenwerking binnen de Stadsregio Arnhem Nijmegen. 3. VISIE/DOEL INTERGEMEENTELIJK SAMENWERKEN Uit de notitie Schaalvoordeel door samenwerking en/of fusie gewogen van medio 2012 is gebleken dat schaalvergroting op zichzelf niet betekent dat er kosten bespaard worden. De toegevoegde waarde van samenwerken moet vooral gevonden worden in meetbare verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening of het opheffen van kwetsbaarheid van de organisatie. De recente succesvolle regionale samenwerking, buiten de gemeenschappelijke regeling om, van de drie transities in het sociale domein is een perfect voorbeeld hiervan. Ook hier gaat het gezegde beter een relatie uit liefde, dan een huwelijk onder dwang zeker op.

3 De laatste visie op, en de daaruit bepaalde doelstelling van intergemeentelijke samenwerking, stamt uit 2004/2005 (ten behoeve van de gemeentelijke herindeling). Inmiddels is het bestuurlijk landschap echter danig gewijzigd. Het ontwikkelen van een nieuwe strategische visie zou het beantwoorden van de vraag op welke wijze, binnen welke beleidsvelden en met wie intergemeentelijk samengewerkt kan/moet worden vergemakkelijken. Omdat uiteindelijk die samenwerking een meerwaarde moet opleveren voor (de inwoners, bedrijven en organisaties van) de gemeente Montferland zou, bij het ontwikkelen van deze visie, de inbreng van hen op de één of ander wijze moeten worden gewaarborgd. Vanwege objectiviteitsoverwegingen zou het onderzoek daarnaar onder leiding van een extern adviesbureau zijn te prevaleren. Hoewel dit buiten de strekking van deze notitie valt is de uitkomst van dit traject uiteindelijk er wel op van invloed. 4. BESTUURLIJKE ASPECTEN De raad van de gemeente Montferland heeft op 13 november 2014 feitelijk het principebesluit genomen om uit te gaan treden uit de genoemde gemeenschappelijke regelingen. Hoe de andere overheden hierop zullen reageren is nog niet bekend. De eerste signalen en ervaringen binnen de Regio Achterhoek op dat gebied zijn inmiddels niet bepaald geruststellend te noemen. De provincie Gelderland heeft er (informeel) op aangedrongen dat Montferland bij één van de genoemde samenwerkingsverbanden aangesloten blijft. In dat kader is het volgende van belang. Het provinciale programma Stad en Regio, opgesteld voor de huidige Gelderse Statenperiode, werkt met zes regio s, dertien steden en talloze organisaties en bedrijven aan sterke steden en een vitaal platteland. De provincie Gelderland draagt daar tot en met 2015 (het eind van de huidige Statenperiode) ruim 220 miljoen euro aan bij en de afspraken daarover worden vastgelegd in regiocontracten. De provincie (GS) maakt bij het opstellen van die regiocontracten gebruik van de input van de zes gemeenschappelijke regelingen bij het bepalen van de (vierjaarlijkse) kernprojecten, althans de financiering daarvan. De betreffende regio s treden vervolgens ook op als (betaal)loket voor de provincie. Met andere woorden: de gemeenten binnen het betreffende regioverband inventariseren en bepalen gezamenlijk welke majeure (gemeentegrensoverschrijdende) projecten hiervoor aan GS worden voorgedragen. Montferland heeft in het verleden projecten hiervoor ingebracht via de Stadsregio Arnhem Nijmegen en de Regio Achterhoek. De regiokeuze was hierbij afhankelijk waar het primaat was neergelegd van het betreffende beleidsveld. Wanneer uittreden tot gevolg heeft dat Montferland niet meer kan participeren in dat proces binnen die betreffende gemeenschappelijk regeling(en) (zoals dat ook geldt voor de andere betrokken gemeenten), moet hiervoor, in overleg met de provincie, een oplossing worden gevonden. Hierbij dient dan ook de vraag betrokken worden of, zoals nu het geval is, dat dan binnen één regio gebeurt of, zoals nu het geval is, binnen twee regio s. Min of meer hetzelfde geldt voor de basismobiliteit, omdat de provincie ook hierbij de Regio Achterhoek en de (nieuwe) Regio Arnhem Nijmegen als gesprekspartner aanmerkt. Het primaat van Montferland ligt, op dit moment althans, overigens bij de Regio Arnhem Nijmegen. In het kader van het Project Sterk Bestuur van de provincie Gelderland (bestuurskrachtmeting) is de intergemeentelijke samenwerking door de adviesgroep aangesneden. Daarbij kwam, terecht of niet terecht, naar voren dat een duidelijke Montferlandse keuze voor samenwerking binnen het verband van hetzij de Regio Achterhoek hetzij de Regio Arnhem Nijmegen als normaal wordt ervaren. Ook om die reden (de verhouding met de provincie Gelderland) ligt het voor de hand een extern onderzoek uit te laten voeren. De Minister van BZK is afgestapt van de aanvankelijke gedachte de Nederlandse gemeenten te gaan herindelen tot gemeenten, maar dringt wel aan op (meer) intergemeentelijk samenwerken (bijv. zoals bij de 3 D s). Tijdens de huidige kabinetsperiode zullen geen herindelingen van bovenaf worden opgelegd. Ook de provincie schaart zich achter dat standpunt. Mocht dit t.z.t. wel aan de orde komen dan is het hebben van een actuele strategische visie een duidelijke pré in het proces dat dan volgt. Sinds enige tijd is de tendens dat in de regio s wordt gewerkt met een nieuw samenwerkingsmodel. In dat model wordt samengewerkt tussen overheden, ondernemers en maatschappelijke (kennis)organisaties. Dit is ook wel bekend als de 3 O s binnen de Regio Achterhoek en de Triple Helixsamenwerking binnen de Regio Arnhem Nijmegen. Dit samenwerkingsmodel kan niet onder de Wet gemeenschappelijke regeling worden gebracht. Op lokaal niveau kunnen deze partners (ondernemers en maatschappelijke organisaties) ook geconsulteerd worden bij het bepalen van de Montferlandse strategische visie.

4 Montferland heeft, zoals hiervoor al vermeld, nog geen actuele, nader uitgewerkte en vastgestelde, op de toekomst gerichte visie op intergemeentelijke samenwerking. Na de herindeling is vastgelegd (in een zogenaamd gentlemen s agreement) dat Montferland tussen beide gemeenschappelijke regelingen een schakelfunctie ging vervullen en bij welke regio het primaat kwam te liggen voor de beleidsvelden. Daarbij is steeds aangegeven dat intergemeentelijk samenwerken een warm hart wordt toegedragen, maar dat dat niet per definitie onder het verband van een gemeenschappelijke regeling hoeft, omdat er veel meer samenwerkingsvormen bestaan. Ook moet het bij regionale samenwerken met name de inhoud voorop staan en veel minder de processen, procedures, de structuur en opbouw van de regionale organisatie. Samenwerken moet verder een duidelijke meerwaarde hebben voor (de inwoners van) Montferland. Ook de bestuurlijke drukte wordt als een minder gewenst neveneffect van regionale samenwerking ervaren. Het vaak genoemde gebrek aan democratische legitimatie (de geringe invloed van de gemeenteraad als hoogste gemeentelijk orgaan op de gemeenschappelijke regelingen) speelt ook in Montferland. De gemeenteraad heeft zich altijd op het standpunt gesteld dat hij gebruik wil blijven maken van het belangrijke financiële budgetrecht als het gaat om gemeenschappelijke regelingen. Er moet echter ook aandacht besteed worden aan een aantal min of meer bestuurlijke risico s, zoals antwoorden op vragen als: bij welk Corop-gebied (Coördinatie Commissie Regionaal Onderzoeks Programma) sluit de gemeente Montferland zich aan. Blijven we ons op het westen richten voor wat betreft de economisch ontwikkelingen en mogelijkheden? En welk woningbouwprogramma wordt bepalend: dat van de Achterhoek of van de regio Arnhem Nijmegen? Heeft uittreden consequenties voor het mobiliteitsgebied? En wat betekent dat dan voor de aansluiting op de Duitse A3, de te ontwikkelen buslijn naar Emmerich, Kleve en Nijmegen? Gaat Montferland participeren in de regionale samenwerking binnen het verband van de Achterhoek Agenda 2020 en/of triple helixsamenwerking (Regio Arnhem Nijmegen), etc., etc. 5. JURIDISCHE ASPECTEN 5.1. Gemeenschappelijke regeling De juridische basis van de twee regio s is een gemeenschappelijke regeling als bedoeld in de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr). Zowel de Regio Achterhoek als de Stadsregio Arnhem Nijmegen zijn openbare lichamen: zij bezitten rechtspersoonlijkheid (eigen begroting en personeel in dienst, etc.) ook wel de zware variant van de gemeenschappelijke regelingen genoemd. Stadsregio Arnhem Nijmegen: Als gevolg van een wijziging van de Wgr heeft de Stadsregio per 1 januari 2015 geen zogenaamde Wgrplusstatus meer. Als gevolg daarvan is de procedure om de gemeenschappelijke regeling op te heffen in gang gezet. Het is de bedoeling dat de gemeenschappelijke regeling per 1 juli 2015 wordt opgeheven en vervolgens wordt geliquideerd (financieel vereffend). Op dit moment wordt gewerkt aan een opvolgende nieuwe intergemeentelijke samenwerking op dezelfde schaalgrootte, maar dan in de vorm van een Gemeenschappelijk Orgaan. Ook deze is gebaseerd op de Wgr, echter het Gemeenschappelijk Orgaan heeft geen rechtspersoonlijkheid (de deelnemende gemeenten zijn hoofdelijk aansprakelijk). Deze vorm wordt de lichte samenwerkingsvariant genoemd. Burgemeester en wethouders hebben op 13 januari 2015 de principe uitspraak gedaan vooralsnog wel toe te treden tot het Gemeenschappelijk Orgaan voor de regio Arnhem Nijmegen en vooralsnog geen steun te geven aan de Triple Helix samenwerking in die regio. Dit besluit is nader toegelicht tijdens de raadsvergadering op 29 januari 2015 en daarbij de gemeenteraad tevens nader geïnformeerd. De gemeenteraad heeft zich, in afwachting op definitieve besluitvorming in juni 2015, achter het collegebesluit geschaard Uittreedregeling (proces) Stadsregio Arnhem Nijmegen: Omdat de gemeenschappelijke regeling Stadsregio Arnhem Nijmegen wordt opgeheven moeten alle bestuursorganen van de gemeente Montferland formeel besluiten tot opheffing. Er hoeft dus geen uittredingsverzoek te worden voorgelegd aan de Stadsregioraad. Regio Achterhoek: De gemeenteraad heeft, zoals hiervoor vermeld, aangegeven uit te willen treden. Omdat het een gemeenschappelijke regeling betreft die is aangegaan door alle bestuursorganen van de gemeente Montferland, moeten deze ook (ieder afzonderlijk) besluiten te willen uittreden. Vervolgens kan een formeel uittredingsverzoek bij de Regio Achterhoek worden ingediend. In artikel 46 van de gemeenschappelijke regeling is de uittreding geregeld:

5 1. Een gemeente kan uittreden wanneer ter vergadering van het algemeen bestuur blijkt dat de raden en de colleges van burgemeester en wethouders van tenminste tweederde van de gemeenten daarmee instemmen. 2. Het algemeen bestuur regelt de financiële gevolgen alsmede de overige gevolgen van de uittreding. 3. Daarbij geldt als uitgangspunt dat de uittredende gemeente de kosten draagt die het rechtstreekse gevolg zijn van de uittreding en dat de overige gemeenten geen financieel nadeel van de uittreding ondervinden. 4. Tenzij het algemeen bestuur anders besluit, kan uittreding slechts plaatsvinden per 1 januari van het tweede jaar volgend op dat waarin de voor de uittreding noodzakelijke wijziging van de regeling in werking is getreden. Uit de toelichting op dit artikel blijkt het volgende: Uitgangspunt bij de artikelen over o.a. uittreding en toetreding is dat eenduidige procedures gehanteerd worden. Dit is dan ook de reden dat in alle artikelen die hierop betrekking hebben dezelfde eisen worden gesteld aan de besluitvorming, te weten een versterkte meerderheid van tenminste zes van het aantal deelnemende gemeenten. Het stellen van de unanimiteitseis wordt ontraden, omdat daardoor één enkele gemeente het vetorecht zou krijgen. Besluiten worden ter kennisneming aan gedeputeerde staten gezonden op grond van het feit dat de provincie het financieel toezicht uitvoert. Hoewel, rekenkundig gezien, tweederde van de acht gemeenten feitelijk 5,3 is, gaat de toelichting dus uit van zes gemeenten. 6. FINANCIËLE ASPECTEN: Stadsregio Arnhem Nijmegen De inwonerbijdrage voor 2015 bedraagt In de periode heeft Montferland betaald aan inwonerbijdrage: In diezelfde periode heeft Montferland aan bijdragen/subsidie ontvangen: Het ontvangen bedrag heeft betrekking op Regionale Ontwikkeling en Mobiliteit en is als volgt opgebouwd: - BDU (Brede Doel Uitkering: van Rijk, nu via Provincie) - BWS (Besluit Woninggebonden Subsidies, Rijk, beëindigd) - TempoKAN (Krachtige financiële impuls woningbouwproductie, beëindigd) - Regiocontract (Programma Stad en Wonen Gelderland Masterplan)) (Bron: Stadsregio Arnhem-Nijmegen) Zoals hiervoor aangegeven wordt de gemeenschappelijke regeling per 1 juli 2015 opgeheven en geliquideerd. De deelnemende gemeenten betalen nog wel de inwonerbijdrage voor Mede daardoor is de verwachting dat er geen financiële verrassingen naar voren komen en er zelfs wellicht een gering overschot tegemoet kan worden gezien. Wanneer dat het geval is gaan er al stemmen op dit bedrag als aanjaagkapitaal voor de nieuwe samenwerking in de regio Arnhem en Nijmegen te gaan gebruiken. Ook wordt een nader onderzoek ingesteld naar de juridische status van de Triple Helixsamenwerking en de financiering, de bestuurlijke en de ambtelijke ondersteuning ervan. Regio Achterhoek: De inwonerbijdrage voor 2015 bedraagt In de periode heeft Montferland betaald aan inwonerbijdrage: In diezelfde periode heeft Montferland aan bijdragen/subsidie ontvangen: Het ontvangen bedrag heeft betrekking op Sociale Samenhang/Zorg en Kansrijk Platteland) en is als volgt opgebouwd: - Regiocontract (Programma Stad en Wonen Gelderland project Kiemkracht) (idem project Landschapsontwikkelingsplan) (Bron: gemeente Montferland, afdeling Middelen, cluster Financiën) Op grond van de gemeenschappelijke regeling (artikel 46) draagt de uittredende gemeente de kosten die het rechtstreeks gevolg zijn van de uittreding. Ook is bepaald dat de overige gemeenten geen financieel nadeel mogen ondervinden van de uittreding. In de Wgr noch in de gemeenschappelijke regeling zelf zijn bepalingen opgenomen waarmee de (exacte) hoogte van de uittreedvergoeding kan worden berekend of een formule die daartoe leidt.

6 In de praktijk leidde/leidt dat vaak tot exorbitante uittreedvergoedingen die gevraagd worden door de gemeenschappelijke regelingen, waardoor uittreden bijna onmogelijk wordt. In de brief van 22 februari 2005 heeft de toenmalige Minister van BZK aan GS van Gelderland (als toezichthouder) hierover geschreven dat hij zich daarbij op het standpunt stelt dat de desintegratiekosten beperkt dienen te blijven tot de reële. Hij refereerde destijds daarbij aan de notitie Democratische Legitimatie Intergemeentelijke Samenwerkingsverbanden, waarin als probleem werd gesignaleerd dat de financiële consequenties voor een gemeente bij uittreden uit een gemeenschappelijke regeling veelal niet goed zijn geregeld. 7. GEOGRAFISCHE ASPECTEN Samenwerking heeft, zoals gezegd, voor Montferland altijd de voorkeur indien hier aantoonbare meerwaarde mee gepaard gaat. Een groot aantal samenwerkingsverbanden toont dit aan. Als voorbeeld kunnen worden genoemd RDL, Wedeo, A18/EBT, breedband buitengebied. Dit zijn samenwerkingsvormen op specifieke dossiers, die vanuit inhoudelijke overtuiging zijn aangegaan. Duidelijk hierbij is dat deze succesvolle samenwerkingsverbanden worden gevormd door (geografisch) natuurlijke partners; Zevenaar, Doetinchem, Oude IJsselstreek. Buurgemeenten dus. Dat wil niet zeggen dat indien een gemeente niet aan Montferland grenst een samenwerkingsverband niet succesvol kan zijn. Wat het wel aantoont is dat nabijheid, wat Montferland betreft, een succesfactor is. Gemeenten die op grote(re) afstand van Montferland liggen voelen simpelweg niet als natuurlijke partners. Kansen zoeken wij in nabijheid en daarom ook investeren wij doorlopend in onze relatie met onze Duitse buursteden. Op basis van het bovenstaande zien wij vooral als natuurlijke samenwerkingspartners de gemeenten in de West-Achterhoek (Bronckhorst, Doetinchem en Oude IJsselstreek) en de gemeenten in de Liemers (Zevenaar, Rijnwaarden, Duiven, Doesburg en Westervoort). En de Duitse buursteden Stadt Emmerich am Rhein en Stadt Kleve. Hooguit in grotere (en semi-vrijwillige) samenwerkingsverbanden zien wij andere gemeenten als partners. 8. ORGANISATORISCHE ASPECTEN De vraag doet zich nu voor welke taken voor Montferland komen te vervallen bij uittreding uit de beide regio s. Een tweede vraag is of hiervoor (eventueel in samenwerking met natuurlijke partners) iets in de plaats gezet moet worden. Overigens wordt voor een breed overzicht van samenwerkingsverbanden en tijdsbestedingen verwezen naar bijgevoegd overzicht. Regio Achterhoek coördinatie bovenlokale aangelegenheden als regiocontract Provincie en Europese projecten en subsidie; regionale overleggen (portefeuillehoudersoverleggen): Externe Betrekkingen, Duurzame Economie, Vrijetijdseconomie, Ruimtelijke Ontwikkeling en Volkshuisvesting en Mobiliteit) nieuwe samenwerking: Achterhoek Agenda Stadsregio Arnhem-Nijmegen Stadsregiotaxi (o.a. inkoop) i.c. Basismobiliteit railprojecten (Arnhem Doetinchem) regioprogramma volkshuisvesting nieuwe samenwerking: Gemeenschappelijk Orgaan en triple helixsamenwerking Het uittreden uit de Regio Achterhoek levert op zich een besparing in bestuurlijke en ambtelijke capaciteit op. Onderwerpen waaraan nu geen aandacht meer besteed hoeft te worden zijn: begroting, jaarrekening, ontwikkelingen binnen de regeling zelf, overleg portefeuillehouders inclusief het (voorafgaande) ambtelijk overleg en dergelijke. Na uittreding zullen echter, zo is aannemelijk, nieuwe intergemeentelijke samenwerkingsverbanden ontstaan, waarvoor dan bestuurlijke en ambtelijke capaciteit ingezet moet worden. Dit is mede afhankelijk van de uitkomst van de nieuwe strategische visie (zie ook hiervoor onder 3 en 4).

7 Samenwerkingsverbanden Organisatievorm OW MID ONT Contr ol Secr Infor matie PUZA SOZA V&H Totaal Werkvoorzieningsschap Wedeo GR 7 7 Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland GR Cluster Brandweer Achterhoek West GR Reinigingsdienst de Liemers GR 1 1 GGD Noord en Oost Gelderland GR Huisvesting voortgezet onderwijs in de Liemers GR Stadsbank Oost-Nederland GR 3 3 Regio Achterhoek GR * Stadsregio Arnhem - Nijmegen GR * Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers GR Recreatieschap Achterhoek Liemers (in liquidatie) GR 5 5 Euregio Rijn-Waal GR Omgevingsdienst Achterhoek GR Regionale samenwerking Mobiliteit personeel Werken in Gelderland S 0 Bezwarencommissie personeel S 0 Functiehuis Achterhoek, functiewaardering S 2 2 P&O Netwerk AO 8 8 P&O Netwerk a 4 4 Inkoop en aanbesteding S Afvalcontracten AO en PO 0 Verkeer en vervoer Regio Achterhoek AO en PO * Verkeer en vervoer Stadsregio AO en PO * Basismobiliteit (doelgroepenvervoer) Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid AO en PO Plattelandsontwikkeling AO en PO Mediation AO en PO Crisisbeheersing AO en PO AOV piket cluster AO en PO Achterhoek Duurzaam Verbouwen (in liquidatie) ST 4 4 Milieu Regionale Samenwerking Arnhem a 0 Landschap Ontwikkeling Plan AO en PO Euregionaal Bedrijventerrein en Regionaal OVK Bedrijventerrein A18 Regionale structuurvisie AO en PO Rondweg s-heerenberg AO en PO 20 20

8 Samenwerkingsverbanden Organisatievorm OW MID ONT Contr ol Secr Infor matie PUZA SOZA V&H Totaal Ecologische Verbindingszone Didamse Leigraaf AO en PO Ecologische Verbindingszone Slangenburg- AO en PO Montferland Ruimtelijke ontwikkeling San AO en PO Economische zaken SAN AO en PO * Economische zaken Achterhoek AO en PO * Directeuren Netwerk Achterhoek AO Controllers Netwerk Achterhoek (+ werkgroepen) AO Hoofden Financiën Overleg AO Portefeuillehoudersoverleg (PoHo) Sociaal PO AO Oggz AO AO Gezondheid AO Transities sociaal domein: 0 Projectgroep Transitie AWBZ/WMO S Projectgroep Transitie Jeugd S Projectgroep Transitie Participatiewet S 0 AO Sport AO Cultuurpact Achterhoek AO AO Passend Onderwijs AO Achterhoekse Groene Energie Maatschappij CO 4 4 Inkoop CAD trekenwerk bij gemeente Doetinchem S Aansluiting A3 Netterden AO en PO Economische verbinding Emmerik, Montferland en AO en PO Doetinchem Economische corridor Doetinchem-Arnhem AO en PO Landschapsontwikkeling (uitkijktoren) AO en PO Aansluiting A12 Hengelderweg AO en PO Liemers Volkshuisvesting overleg AO en PO Crisisbeheersing DOOV AO Crisisbeheersing ROOV AO Openbare orde AOO AO Contact Liemerse Gemeenten AO TOTAAL * vervallende uren