Wet gemeenschappelijke regelingen

Transcriptie

1 Wet gemeenschappelijke regelingen

2 Algemeen Samenwerking: - publiekrechtelijk via gemeenschappelijke regeling-> Wgr - privaatrechtelijk: NV, BV, Stichting etc.-> Burgerlijk Wetboek Verbonden partij: als sprake is van een bestuurlijk en financieel belang-> Nota verbonden partijen van toepassing. Sinds 1 januari 2015 is de Wgr gewijzigd. Meer dualisering toegepast en de rol van de raad is versterkt.

3 Deelname in gemeenschappelijke Gemeenschappelijke regelingen Stadsregio Arnhem-Nijmegen regelingen Euregio Rijn-Waal Gemeenschappelijke Orgaan voor Onderwijszaken in de regio Arnhem (GRO) Veiligheids en Gezondheidsregio Gelderland-Midden (VGGM) Werkvoorziening Midden-Gelderland (Presikhaaf Bedrijven) Recreatieschap Over-Betuwe Parkorganisatie (Park Lingezegen) Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA)

4 Gemeenschappelijke regeling geen definitie in de Wgr; functionele samenwerking tussen bestuursorganen van gemeenten en/of waterschappen en/of provincies om een gezamenlijk belang te behartigen; het gaat om uitvoering van bevoegdheden van bestuursorganen. Niet de rechtspersoon gemeente, maar de bestuursorganen zijn deelnemer aan de regeling en ondertekenen de regeling, voor zover het hun bevoegdheid betreft.

5 Gemeenschappelijke regeling toestemming raad voor treffen regeling vereist. toestemming slechts onthouden wegens strijd met het recht of het algemeen belang. Het stellen van voorwaarden is niet mogelijk onder treffen van een gemeenschappelijke regeling ook: wijzigen van, toetreden tot en uittreden uit een gemeenschappelijke regeling (artikel 1 Wgr)-> ook toestemming raad vereist uitgangspunt: bepalingen Wgr van toepassing, tenzij Wgr aangeeft dat bij de regeling mag worden afgeweken.

6 Typen regelingen Raadsregeling: regeling tussen raden (raadsbevoegdheden) Collegeregeling: regeling tussen colleges (collegebevoegdheden) Burgemeestersregeling: regeling tussen burgemeesters burgemeestersbevoegdheden) Gemengde regeling: mix

7 Vormen van een gemeenschappelijke regeling (art. 8 Wgr) Regeling met instelling van een: Gemeenschappelijke openbaar lichaam Bedrijfsvoeringsorganisatie Gemeenschappelijk orgaan Centrumregeling Regeling zonder meer (art. 1 Wgr)

8 Gemeenschappelijk openbaar lichaam AB en DB en evt. bestuurs- en adviescommissie Rechtspersoon, kan dus zelfstandig in maatschappelijk verkeer optreden. Dit betekent: verrichten van privaatrechtelijke rechtshandelingen op eigen naam, contracten aangaan, rekening openen, personeel in dienst nemen (ambtenarenstatus). Uitzondering: oprichten van en deelneming in nieuwe rechtspersoon mag slechts als regeling dat bepaalt en nadat raden deelnemende gemeente wensen en bedenkingen hebben geuit (art. 31a Wgr)

9 Gemeenschappelijk openbaar lichaam Vermogensrechtelijke gevolgen privaatrechtelijk handelen AB, DB of voorzitter toegerekend aan openbaar lichaam In beginsel overdracht van alle gemeentelijke bevoegdheden, ook verordenende bevoegdheden als de raad deelnemer is. meest vergaande vorm van samenwerking

10 Bedrijfsvoeringsorganisatie Rechtspersoon met DB (collegeregeling) Alleen ter behartiging van de sturing en beheersing van ondersteunende processen en van uitvoeringstaken (PIOFACH) van deelnemers Zie voor privaatrechtelijke en vermogensrechtelijke gevolgen, strafbare feiten, overdracht verordenende bevoegdheden en in dienst nemen ambtenaren gemeenschappelijk openbaar lichaam

11 Gemeenschappelijk orgaan Geen rechtspersoon, alleen DB Kan geen privaatrechtelijke rechtshandelingen verrichten, wel via volmacht in naam van een of meer deelnemers. Vermogensrechtelijke gevolgen worden toegerekend aan (een van) de deelnemers (lees rechtspersoon achter de deelnemer): hoofdelijke aansprakelijkheid Geen toekenning van verordenende bevoegdheden (art. 30 onder b Wgr) Geen ambtenaren in dienst Regeling van zeer eenvoudige aard, veelal met een enkelvoudige, beperkt omschreven doelstelling, die geen geleed bestuur nog rechtspersoonlijkheid vereist. Geschikt voor afstemmingsoverleg

12 Centrumregeling Centrumconstructie, waarbij een centrumgemeente wordt aangewezen die namens de (overige) deelnemers bevoegdheden uitoefent. Enkelvoudig: 1 centrumgemeente Meervoudig: meerdere centrumgemeenten (ieder eigen beleidsterrein) Allen mandaat aan organen of ambtenaren centrumgemeente, geen overdracht van (verordenende) bevoegdheden (delegatie) Centrumgemeente moet rekening houden met de verordeningen en andere regelingen van de niet-centrumgemeente. Centrumconstructie hoeft niet perse via een centrumregeling, kan ook via mandaatbesluit

13 Regeling zonder meer Regeling waarbij twee of meer gemeenten een gezamenlijk belang willen behartigen en afspreken hoe zij met hun bevoegdheden zullen omgaan Voorbeeld: convenant, intentieovereenkomst, bevoegdhedenovereenkomst Alleen sprake van regeling als wordt verwezen naar art. 1 Wgr Kan ook via privaatrechtelijke overeenkomst (BW).

14 Openbaar lichaam: bestuur Bestuur van een openbaar lichaam bestaat uit 3 bestuursorganen: Algemeen bestuur (AB) Dagelijks bestuur (DB) Voorzitter Voorzitter: is voorzitter van het AB en DB en wordt door het AB uit zijn midden gekozen, met inachtneming daaromtrent bepaalde in de regeling vertegenwoordigt openbaar lichaam in en buiten rechte (art. 33d Wgr) plaatsvervanging staat niet in de Wgr, in regeling regelen. Is plaatsvervanger als voorzitter van AB, DB en openbaar lichaam.

15 Openbaar lichaam: Algemeen bestuur (art. 13 Wgr) Raadsregeling: AB uit raadsleden, die raad uit zijn midden (excl. voorzitter) aanwijst. Collegeregeling: AB uit collegeleden, die college zijn midden aanwijst. Burgemeestersregeling: de burgemeester vormen het AB. Gemengde regeling met raad: AB-leden door de raad aangewezen uit zijn midden (incl. voorzitter) en uit de wethouders. Gemengde regeling met college en burgemeesters: mix college- en burgemeestersregeling. Wgr bevat afwijkingsbepalingen, die in de regeling kunnen worden opgenomen. In de regeling: aantal leden, plaatsvervanging (gelden dezelfde eisen als voor leden die ze vervangen) en stemrecht (meervoudig of gekwalificeerde meerderheid).

16 Openbaar lichaam: Dagelijks bestuur (art. 14 Wgr) Voorzitter AB is voorzitter DB. Daarnaast wijst AB uit zijn midden twee of meer andere DB-leden aan. Een of meer leden, niet zijnde de voorzitter, mogen extern zijn als de aard van de regeling daartoe aanleiding geeft. Ze mogen niet de meerderheid van het DB vormen. DB-leden mogen niet allemaal van dezelfde gemeente zijn. DB mag nooit meerderheid van AB uitmaken. Uitzondering: burgemeestersregeling met minder dan zes deelnemer. Geen plaatsvervangers (interne vervangingsregeling). Ieder DB-lid heeft 1 stem, tenzij de regeling anders bepaald. Stemmen bij gewone meerderheid.

17 BVO of Gemeenschappelijk orgaan: bestuur (art. 14a en 15 Wgr) Gelijk aan samenstelling AB bij het openbaar lichaam. Voorzitter is geen apart bestuursorgaan i.t.t. openbaar lichaam.

18 Wat staat er in de regeling (art. 9 en 10 Wgr) Belang(en) waarvoor de regeling is getroffen Welke bevoegdheden aan (welk) bestuur zijn overgedragen Inrichting en samenstelling bestuur (aantal leden, stemrecht (meervoudig of gekwalificeerd)) Bij regeling voor onbepaalde tijd: bepalingen over wijziging, opheffing, toetreding en gevolgen van uittreding Bij openbaar lichaam en bvo: bepalingen over vereffening vermogen na ontbinding Geschillenregeling Wijze waarop AB lid verantwoording verschuldigd is dan wel inlichtingen verstrekt aan deelnemers of raden deelnemende gemeenten

19 Informatie- en verantwoordingsplicht (art Wgr) De regeling bevat bij raadsregelingen of gemengde regeling met raad bepalingen over: Wijze waarop AB-lid openbaar lichaam of bestuurslid gemeenschappelijk orgaan door raad dat hem heeft aangewezen ter verantwoording kan worden geroepen voor in het bestuur gevoerd beleid, alsook wijze waarop het door raad(sleden) gevraagde inlichtingen dient te verstrekken (art. 16 Wgr). Bevoegdheid raad een door hem aangewezen bestuurslid te ontslaan, die het vertrouwen van de raad niet meer bezit (art. 16 Wgr). De regeling bevat bij collegeregelingen of gemengde regeling met college en burgemeester bepalingen over: Wijze waarop AB-lid openbaar lichaam, bestuurslid bvo of gemeenschappelijk orgaan door college dat hem heeft aangewezen ter verantwoording kan worden geroepen voor in het bestuur gevoerd beleid, alsook wijze waarop door college(leden) gevraagde inlichtingen dient te verstrekken(artikel 18 Wgr). (dus niet het door burgemeester aangewezen (AB-)lid. Bevoegdheid college een door hem aangewezen bestuurslid te ontslaan, die het vertrouwen niet meer bezit (artikel 18 Wgr). De regeling bevat bij collegeregeling bepalingen over Wijze waarop AB-lid openbaar lichaam, bestuurslid bvo gemeenschappelijk orgaan door raad ter verantwoording kan worden geroepen voor in het bestuur gevoerd beleid, alsook wijze waarop door raad(sleden) gevraagde inlichtingen wordt verstrekt (art. 19 Wgr).

20 Informatie- en verantwoordingsplicht (art Wgr) Bevoegdheid raad door college aangewezen AB-lid openbaar lichaam, bestuurslid bvo of gemeenschappelijk orgaan te ontslaan, die het vertrouwen van de raad niet meer bezit (art. 19 Wgr). De regeling bevat bij burgemeestersregeling: Wijze waarop AB-lid openbaar lichaam, bestuurslid bvo of gemeenschappelijk orgaan door raad ter verantwoording kan worden geroepen voor in het bestuur gevoerd beleid, alsook wijze waarop door raad(sleden) gevraagde inlichtingen wordt verstrekt (art. 19 Wgr). AB-lid kan niet worden ontslagen door de raad (art. 19 Wgr). De regeling bevat bepalingen over: Wijze waarop bestuur (incl. DB) openbaar lichaam, bvo en gemeenschappeljk orgaan aan raden deelnemende gemeenten door raad(sleden) gevraagde inlichtingen dient te verstrekken (art. 17 Wgr)

21 Verantwoording DB aan AB (art. 19a Wgr) DB (lid) is verantwoording verschuldigd aan AB over door DB gevoerde bestuur. DB geeft aan AB alle inlichtingen die AB voor uitoefening van zijn taak nodig heeft. AB kan DB-lid ontslaan, indien het niet meer het vertrouwen van het AB bezit. Let op: DB(-lid) kent geen verantwoordingsplicht richting raad en college DB (-lid) kan niet door raad of college ontslagen worden. Volgens MvT kan een DB-lid wel als AB-lid ter verantwoording worden geroepen. Dit is echter onjuist. Het gaat om twee gescheiden functies. Verantwoording is de rol die het AB moet spelen. DB-lid behartigt de belangen van het openbaar lichaam, het AB-lid behartigt de belangen van de gemeente. Door verantwoording niet via AB te laten lopen worden deelnemers zonder DB-lid benadeeld.

22 Bestuurs- en adviescommissie Alleen bij een openbaar lichaam. (art Wgr) Adviescommissies : altijd mogelijk adviescommissie (vast of tijdelijk) voor AB ingesteld door AB vaste adviescommissie voor DB of voorzitter ingesteld door AB op voorstel van DB respectievelijk voorzitter tijdelijke adviescommissie voor DB of voorzitter ingesteld door DB respectievelijk voorzitter AB bepaalt samenstelling en bevoegdheden Bestuurscommissies: alleen als regeling erin voorziet en met oog op behartiging bepaalde belangen ingesteld door AB na wensen en bedenkingen raden deelnemende gemeenten AB bepaalt samenstelling en bevoegdheden (evt. overdracht bevoegdheden AB en DB (op voorstel DB) aan bestuurscommissie)

23 Stemrecht Uitgangspunt is bij meerderheid van stemmen, tenzij regeling anders bepaald. Meervoudig: deelnemer heeft meer stemmen Gekwalificeerd: bijv. twee derde meerderheid Aantal stemmen veelal gerelateerd aan: - Inwonertal - Financiele risico

24 Uittreding en kosten De regeling bevat bepalingen over de gevolgen van uittreding (art. 9 Wgr). NIET bepaling over instemming met uittreding, dat is een beslissing van de deelnemer. WEL bepaling over instemming met de financiele gevolgen van uittreding. De raden van alle deelnemers moeten daarmee instemmen, tenzij in de regeling is bepaald dat een meerderheid voldoende is). Geen bevoegdheid van AB of DB.

25 Begrotingscyclus Naar raad: voor 15 april algemene financiele en beleidsmatige kaders voor het volgende begrotingsjaar t.b.v. voorjaarsnota (bevat indicatie gemeentelijke bijdrage, beleidsvoornemens, prijscompensatie) (art. 34b Wgr) voor 15 april voorlopige jaarrekening incl. accountantsrapport (art. 34b Wgr) voor 1 juni vastgestelde conceptbegroting. Raad heeft 8 weken voor indiening zienswijzen Daarnaast: voor 15 juli toezending jaarrekening aan GS (art. 34 Wgr) voor 1 augustus toezending begroting aan GS (art. 35 Wgr) Zienswijzen kunnen niet namens raad door het college worden ingediend. Dit is in strijd met aard van de bevoegdheid->aanpassing Delegatiebesluit raad nodig.

26 Sturingsmogelijkheden Gebruik verantwoording- en inlichtingenplicht bestuur Rol raad bij begrotingscyclus door wijziging Wgr vergroot Nota verbonden partijen P&C cyclus: Paragraaf verbonden partijen Tussentijdse rapportages bij ontwikkelingen

27 Sturingsmogelijkheden Toekomstige verbeteringen sturingsmogelijkheid: Aanpassing Nota Verbonden partijen: leesbaarder en tips rekenkamercommissie Aanpassing Paragraaf Verbonden partijen Afstemming tussen P&C cyclus, begrotingscyclus verbonden partijen en vergadercyclus raad

28 Tot slot Overzicht verschillende Wgr-vormen