Omgevingswet: Van afstemmen, via samenwerking tot gezamenlijke besluiten

Transcriptie

1 @RobGreef Omgevingswet: Van afstemmen, via samenwerking tot gezamenlijke besluiten 28 januari 2017 mr. Rob de Greef

2 PROOF Adviseurs bv 2

3 Wettelijk kader omgevingsdienst Artikel 5.3 Wabo 1. Gedeputeerde staten en burgemeester en wethouders van de gemeenten die behoren tot een regio als bedoeld in artikel 8 van de Wet veiligheidsregio s of tot een kring [ ] gemeenten, stellen voor die regio of kring, onderscheidenlijk voor meerdere regio s, onderscheidenlijk kringen, een omgevingsdienst in in het belang van een doelmatige en doeltreffende uitvoering en handhaving van het bepaalde bij of krachtens de betrokken wetten door gedeputeerde staten en burgemeester en wethouders van de betrokken gemeenten. 2. Het werkgebied van een omgevingsdienst komt overeen met het werkgebied van een of meer regio s als bedoeld in artikel 8 van de Wet veiligheidsregio s of met het grondgebied van een kring van aangewezen gemeenten als bedoeld in het eerste lid. 3. Een omgevingsdienst is ingesteld als openbaar lichaam, als bedoeld in artikel 8, eerste lid, juncto artikel 52, eerste lid, van de Wet gemeenschappelijke regelingen door gedeputeerde staten en burgemeester en wethouders van de betrokken gemeenten [ ]. [ ] PROOF Adviseurs bv 3

4 Wettelijk kader Omgevingsdienst Collegeregeling Gedeputeerde staten moeten deelnemen Colleges van B&W moeten deelnemen Ook dagelijks bestuur waterschap kan deelnemen Gemeenteraden en provinciale staten (of algemeen bestuur waterschap) mogen niet deelnemen In de vorm van gemeenschappelijk openbaar lichaam Netwerk-rud s in Noord-Limburg, Twente en de IJsselstreek moeten omgevormd worden PROOF Adviseurs bv 4

5 Samenwerking: u doet het vrijwillig! Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: De Rob doet ook een aantal aanbevelingen [ ]. Ten eerste gaat het om een terughoudende opstelling bij het opleggen van samenwerking [ ]. Het kabinet betracht reeds terughoudendheid bij het opleggen van samenwerking. Daar waar de inhoudelijke opgave vraagt om een stevige en landsdekkende samenwerking, heeft dit kabinet de vorming van deze verbanden zo veel mogelijk aan de gemeenten overgelaten PROOF Adviseurs bv 5

6 Wat moet u doen? Artikel 2.1 (uitoefening taken en bevoegdheden) 1. Een bestuursorgaan van een gemeente [ ] oefent zijn taken en bevoegdheden op grond van deze wet uit met het oog op de doelen van de wet, [ ] PROOF Adviseurs bv 6

7 Omgevingswet? Artikel 1.3 (maatschappelijke doelen van de wet) Deze wet is, met het oog op duurzame ontwikkeling, de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu, gericht op het in onderlinge samenhang: a. bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit, en b. doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vervulling van maatschappelijke behoeften PROOF Adviseurs bv 7

8 Rolverdeling Raad-College: dualiseringskader Kamerstukken II 2002/03, , nr. 3, p. 3-4 Gemeenteraad Kaderstelling * Verordenende bevoegdheid * Kaderstellende plannen (bestemmingsplan e.d.) * Besluiten die democratische legitimatie vereisen Controle op uitvoering beleid door college College van burgemeester en wethouders Uitwerking beleid * Nadere (uitvoerings)regels * Beleidsregels * Interne regels Voorbereiding beleid Volksvertegenwoordigende rol Uitvoering beleid Controle Kaderstelling Kaderstelling Controle PROOF Adviseurs bv 8

9 Wat doet de gemeenteraad? (1) Vaststellen Omgevingsplan De gemeenteraad stelt voor het gehele grondgebied van de gemeente één omgevingsplan vast waarin regels over de fysieke leefomgeving worden opgenomen. (art. 2.4) De gemeenteraad [ ] kunnen de bevoegdheid tot het vaststellen van delen van het omgevingsplan [ ] delegeren aan het college van burgemeester en wethouders [ ]. (art. 2.8) Dit moet in een apart delegatiebesluit (MvT, p. 403) PROOF Adviseurs bv 9

10 Wat mag u bijvoorbeeld delegeren? Met delegatie kunnen deze bestuursorganen er immers voor zorgen dat de uitvoering van het beleid, ook als dat een aanpassing van het omgevingsplan [ ] betreft, bij het uitvoerende orgaan neergelegd wordt. Ook vanuit het oogpunt van efficiency kan delegatie wenselijk zijn. Uit de woorden «delen van» blijkt dat de hierboven genoemde bestuursorganen hun regelgevende bevoegdheden op grond van artikel 2.8 niet integraal kunnen overdragen. Het is aan de democratisch meest gelegitimeerde organen de gemeenteraad [ ] om te bepalen of en op welke wijze toepassing wordt gegeven aan deze bevoegdheid tot delegatie. Kamerstukken II 2013/14, , nr. 3, p PROOF Adviseurs bv 10

11 Wat is het gevolg van die delegatie? U gaat er niet meer over (art. 10:17 Awb) U kunt uitsluitend nog beleidsregels voor het college stellen (art. 4:81 en art. 10:16 Awb, zie MvT, p. 403) Het college kan op deze taken ook gaan samenwerken PROOF Adviseurs bv 11

12 Wat doet de gemeenteraad? (2) Vaststellen Omgevingsvisie (art. 3.1 Omgevingswet) >> Kan-bepaling Beschrijving van de hoofdlijnen van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving Hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling, het gebruik, het beheer, de bescherming en het behoud van het grondgebied, Hoofdzaken van het voor de fysieke leefomgeving te voeren integrale beleid Kan ook in samenwerking met andere gemeenteraden, maar ook met bijv. provinciale staten (MvT, p. 443) PROOF Adviseurs bv 12

13 Wilt u samenwerken? PROOF Adviseurs bv 13

14 U moet afstemmen én kunt samenwerken Artikel 2.2 (afstemming en samenwerking) 1. Een bestuursorgaan houdt bij de uitoefening van zijn taken en bevoegdheden op grond van deze wet rekening met de taken en bevoegdheden van andere bestuursorganen en stemt zonodig met deze andere bestuursorganen af. 2. Bestuursorganen kunnen taken en bevoegdheden gezamenlijk uitoefenen. Daarbij wordt niet voorzien in een overdracht van taken of bevoegdheden. [.] PROOF Adviseurs bv 14

15 Hoe moet u dit doen? De vrij algemene formulering van artikel 2.2 is erop gericht onnodige bureaucratie te voorkomen en bestuursorganen de ruimte te bieden voor maatwerkoplossingen. De verschillende overheden kunnen deze afstemming dan ook op veel verschillende manieren vorm geven. Overheden kunnen bijvoorbeeld ter behartiging van een of meer bepaalde belangen tot een meer of minder vergaande samenwerking komen op grond van de Wet gemeenschappelijke regelingen. Samenwerken kan ook op een andere manier, zoals via privaatrechtelijke samenwerkingsvormen (stichting, besloten vennootschap) of privaatrechtelijke overeenkomsten. Overheden kunnen gezamenlijk een gemeenschappelijk orgaan of openbaar lichaam in het leven roepen of convenanten en bestuursovereenkomsten zoals een waterakkoord sluiten, maar ook op een andere manier afspreken dat zij hun beleid of besluitvorming afstemmen. Ook kunnen zij in het kader van het coactorschap een gezamenlijk besluit nemen. Kamerstukken II 2013/14, , nr. 3, p PROOF Adviseurs bv 15

16 Wat gaat u samen doen? Bepalen beleidsterrein Bepalen type taken Beleidsbepalend Uitvoering Bedrijfsvoering PROOF Adviseurs bv 16

17 Waarom samenwerken? Wat is het gemeenschappelijk belang bij samenwerking? ( Publieke Meerwaarde ) What s in it for me? Wat gun ik mijn partner(s)? PROOF Adviseurs bv 17

18 Met wie gaat u samenwerken? Via omgevingsdienst Met gemeenten? Beperkte schaal Schaal omgevingsdienst Met provincie? Met waterschap? PROOF Adviseurs bv 18

19 Samenwerkings- en rechtsvormen Afstemming Netwerkconstructie Zelfstandige organisatie Publiekrechtelijk Privaatrechtelijk Publiekrechtelijk Privaatrechtelijk Publiekrechtelijk Privaatrechtelijk Regeling zonder meer Bevoegdhedenovereenkomst Convenant Bestuursovereenkomst Beleidsovereenkomst Enkelvoudige centrumregeling Meervoudige centrumregeling Dienstverlenings -overeenkomst Overeenkomst tot opdracht Gemeenschappelijk openbaar lichaam Bedrijfsvoerings- organisatie Gemeenschappelijk orgaan Vereniging Coöperatie Besloten vennootschap Naamloze vennootschap Stichting Bestuurlijke samenwerking

20 Collegeregelingen Ambtelijk voorstel Voorstel college Toestemming raad Besluit college Bekendmaking Inwerking-treding Art. 1 lid 1 Wgr Art. 1 lid 2 Wgr Art. 10:32 Awb Art. 1 lid 1 Wgr Art. 3:40 Awb; Art. 26 lid 2 Wgr Art. 26 lid 3 Wgr Ondersteuning van college Voorstel voor gemeenschappelijke regeling Geen initiatiefrecht raad Raad moet toestemming verlenen of onthouden Geen recht van amendering College kan voorstel nog redactioneel wijzigen (indien alle colleges dat doen) Bekendmaking besluit tot treffen én gemeenschappelijke regeling Te regelen in de gemeenschappelijke regeling (na bekendmaking) PROOF Adviseurs bv 20

21 Juridische en politieke werkelijkheid Juridische instrumenten Politieke instrumenten PROOF Adviseurs bv 21

22 Bevoegdheden (type regeling) Bestuurssamenstelling Aandachtspunten Zienswijzenprocedures Begroting Privaatrechtelijke rechtspersonen en bestuurscommissies Wijziging / toetreding Uittreding PROOF Adviseurs bv 22

23 Vormgeving verbonden partij Raad College B&W Eigenaarsvergadering Raad College B&W Griffier Secretaris Ambtelijk apparaat Bestuur Directeur Uitvoeringsorganisatie Verbonden Partij PROOF Adviseurs bv 23

24 Rol van de raad College Raad PROOF Adviseurs bv 24

25 PROOF Adviseurs bv 25

26 Toezichthouder: aandachtspunten Binnen de eigen raad Splitsing van informatie-inwinning ( politiek neutraal ) en verantwoording ( politiek oordeel ) Informatie-inwinning door bijvoorbeeld een commissie verbonden partijen Doel: kennis van samenwerking borgen PROOF Adviseurs bv 26

27 Toezichthouder: aandachtspunten Democratische legitimatie komt niet van de raad bij samenwerkingsverbanden! Deze komt van de betrokken raden gezamenlijk! Voor politieke effectiviteit is dus coalitievorming noodzakelijk Moties Zienswijzen Periodieke afstemming (Agendacommissie!) PROOF Adviseurs bv 27

28 Toezichthouder: coalitievorming Via raadsfracties Via presidia of raadscommissie(s) Agendacommissie! Via griffie PROOF Adviseurs bv 28

29 Toezichthouder: coalitievorming Raad Toezichthouder Gemeente College B&W Eigenaar / Opdrachtgever Algemeen bestuur (Eigenaarsvergadering) Afstemmings -platform Raad Toezichthouder Gemeente College B&W Eigenaar / Opdrachtgever Dagelijks Bestuur Opdrachtnemer Agendacommissie Gemeenschappelijk openbaar lichaam PROOF Adviseurs bv 29

30 Grip bij een centrumregeling Raad Toezichthouder Gastgemeente College B&W Opdrachtgever Contractueel College B&W Centrumgemeente Opdrachtnemer Organiseren van grip Raad Raad Toezichthouder Toezichthouder Gastgemeente College B&W Opdrachtgever PROOF Adviseurs bv 30

31 Vragen & Opmerkingen of of Proof Adviseurs bv 31