GEEF JE VOOR DE VOLLE 2 % Voka MEMORANDUM. Prioriteiten voor de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen 2014

Transcriptie

1 GEEF JE VOOR DE VOLLE 2 % Voka MEMORANDUM Prioriteiten voor de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen 2014

2 Inhoud Intro 1 De essentie 3 Executive summary 4 Prioriteiten per thema: Naar een efficiënte overheid 12 Lastenverlagingen voor meer dynamiek 16 Een arbeidsmarkt die werken stimuleert 20 Sociale bescherming: van dreiging naar kans 24 Naar een competitief energiebeleid 28 Mobiliteit en logistiek: toppositie vrijwaren 32 Ruimte om te ondernemen 36 Resoluut investeren in innovatie 42 Onderwijs voor competitief talent 46 Financiering om groei te ondersteunen 50 Omkaderend en stimulerend Europees beleid 54

3 Intro Scharniermomenten zijn beslissende tijden, waarin kansen gegrepen of gemist worden. Als een individu, bedrijf, samenleving erin slaagt die kansen te grijpen, volgt een periode van doorbraken en vooruitgang. Zoniet, dan volgen impasse en achteruitgang. We staan nu op zo n scharniermoment in ons land, zowel economisch als politiek. Onze economie kan zich nu herpakken of nog jaren in trage economische groei blijven hangen. We moeten nu de kans grijpen om onze groei duurzaam tot 2% te herstellen, zodat we meer jobs en inkomens creëren en iedereen het beter heeft. Alleen zo kunnen we ook de oplopende factuur van de vergrijzing voor onze welvaartsstaat betalen en de armoede terugdringen. De ondernemingen willen alvast hun steentje bijdragen: in het bijzonder de stille kampioenen, Vlaamse ondernemingen die doorgroeien tot wereldleider in hun markt, zullen pakken jobs en welvaart creëren. Onze politiek krijgt met de samenvallende Vlaamse, federale en Europese verkiezingen nu een kans om gedurende 5 jaar aan volgehouden, performant beleid te doen. De verkiezingskoorts, de drang naar kortetermijnsucces voor de volgende verkiezingen, kan even de kast in. Bovendien wordt een belangrijke communautaire vooruitgang realiteit met de uitvoering van de zesde staatshervorming, zodat de politiek zich kan focussen op sociaal-economische doorbraken. We moeten nu de kans grijpen om die doorbraken politiek vorm te geven en niet te verzanden in immobilisme of blokkering. De volgende Vlaamse en federale regeringen moeten nu het overheidsbudget en de economische randvoorwaarden in een goede plooi leggen, teneinde de economische dynamiek en de welvaartsstaat veilig te stellen. We zijn ons ervan bewust dat de uitdagingen groot zijn, maar het is juist in dit scharniermoment dat de kansen zich voordoen om die uitdagingen ten gronde aan te pakken. Daarom heeft Voka zijn Groeipact voorgesteld, waarbij elke actor in de maatschappij zijn verantwoordelijkheid opneemt om de geboden kansen effectief te benutten. Ons Groeipact is nu vertaald in een coherente set van voorstellen in dit Voka-verkiezingsmemorandum. Als burgers, bedrijven en overheden de handen in elkaar slaan en elk zijn deel doet om deze voorstellen te realiseren, zullen we erin slagen de kansen volop te grijpen en onze samenleving en welvaartsstaat vooruit te krijgen. Laten we samen gaan voor de volle 2%! Jo Libeer, Gedelegeerd bestuurder Michel Delbaere, Voorzitter INTRO 1

4 De essentie Tijdens de volgende legislatuur zullen twee belangrijke doelstellingen tegelijkertijd moeten worden gerealiseerd: zowel de begroting van elke overheid op orde brengen als de competitiviteit van de ondernemingen herstellen. Lastenverhogingen zijn hierbij geen optie, aangezien we al de hoogste lastendruk van de eurozone hebben. Het is dus een grote uitdaging, die volgehouden inspanningen en maatschappelijke keuzes zal vragen. Maar het is én noodzakelijk én haalbaar dat de politiek die beide doelstellingen tegelijk haalt. Het is noodzakelijk omdat alleen zo 2% groei duurzaam kan worden gerealiseerd, waardoor de welvaartsstaat betaalbaar blijft. Omdat alleen zo de Europese engagementen inzake houdbare overheidsfinanciën gecombineerd kunnen worden met het behoud van de sociale zekerheid. Expeditie Groei We staan voor een grote uitdaging, die volgehouden inspanningen en maatschappelijke keuzes zal vragen. Het is haalbaar omdat meer ondernemingen kunnen uitgroeien tot stille kampioenen. Omdat elke overheid van ons land meer waar voor zijn geld kan leveren. Die doorgroei van stille kampioenen en die efficiëntiewinst van meer performante overheden kunnen worden waargemaakt, indien de volgende Vlaamse en federale regeringen de noodzakelijke hervormingen doorvoeren op drie terreinen: Investeren en stimuleren - Belangrijkste Voka-voorstel: 150 miljoen euro jaarlijks extra investeren in mobiliteitsinfrastructuur Efficiëntere overheid - Belangrijkste Voka-voorstel: uitgaven van elke overheid mogen maximaal 1% stijgen - Belangrijkste Voka-voorstel: verlaging werkgeversbijdragen met 8,9 miljard euro - Belangrijkste Voka-voorstel: verhoging belastingvrije som met euro Sociaal-economische doorbraken - Belangrijkste Voka-voorstel: competitieve energietarieven Ook voor Europa is groei alleen haalbaar met een combinatie van gezonde overheidsfinanciën, diepgaande structurele hervormingen en gerichte investeringen. Op Europees niveau liggen de prioriteiten daarom op twee domeinen. Ten eerste moeten de instrumenten van Europese integratie en economisch bestuur versterkt worden, zodat de Europese economie schokbestendiger voor crisissen wordt. Ten tweede moeten een aantal gerichte initiatieven worden genomen om het groeipotentieel van de Europese economie te vergroten. Versterking Europese integratie - Belangrijkste Voka-voorstel: invoering bankenunie Versterking Europese groei - Belangrijkste Voka-voorstel: invoering interne energiemarkt 2 VOKA MEMORANDUM VERKIEZINGEN 2014 DE ESSENTIE 3

5 Executive summary 1. Investeren en stimuleren 2. Efficiëntere overheid Om het groeipotentieel van onze economie duurzaam te vergroten, moet er meer geïnvesteerd worden. De overheid moet dit ondersteunen door zelf meer economisch productieve investeringen te doen en door investeringen van ondernemingen te stimuleren. Voor de economisch productieve investeringen is vooral de Vlaamse overheid bevoegd. Zij moet in de volgende legislatuur: Minstens 150 miljoen euro per jaar extra voorzien om onze achterstand inzake mobiliteitsinfrastructuur te halveren. Hiermee kunnen de belangrijkste knelpunten inzake weg-, water-, spoor- en luchtvervoer eindelijk worden aangepakt. Alleen zo kunnen we de logistieke draaischijf van Europa blijven. Minstens 150 miljoen euro per jaar extra voorzien om onze achterstand qua publieke investeringen in O&O weg te werken. Om die investeringen maximaal te laten renderen, moet er wel zwaar gesnoeid worden in de huidige versnipperde innovatie-instrumenten en -structuren van de Vlaamse overheid. De investeringen stimuleren kan door de volgende maatregelen: Elke overheid moet binnen zijn bevoegdheden bijdragen tot een algemeen gunstig investeringsklimaat. Dit impliceert redelijke vergunningstermijnen, voorspelbare en stabiele regelgeving, rechtszekerheid en een correcte handhaving. Risico nemen en kapitaal investeren moet aangemoedigd worden en er mag niet worden teruggekomen op fiscale en juridische afspraken terzake. De Vlaamse overheid moet haar planningsen vergunningsprocedures vereenvoudigen, versnellen en het algemeen belang meer laten primeren bij investeringsbeslissingen. Zij moet ook zo snel mogelijk de recent ingevoerde omgevingsvergunning volledig op het terrein implementeren. De federale overheid moet voldoende stimuli voorzien om spaargeld ter beschikking te kunnen stellen om investeringen van groeiondernemingen te financieren: daartoe moet onder meer de huidige vrijstelling inzake roerende voorheffing van het spaarboekje worden uitgebreid naar instrumenten van langetermijnsparen zoals onder meer kasbons, obligaties en aandelen. Op Europees vlak kan er complementair worden gewerkt: De bankenunie dient gerealiseerd te worden met het oog op het economisch herstel door voldoende passende kapitaalregels in te voeren zonder de financiering van de reële economie in het gedrang te brengen. Europa dient te zorgen voor een goed investeringsklimaat, dat het nodige vertrouwen biedt voor grote projecten, zoals de realisatie van trans-europese infrastructuurnetwerken. Het nieuwe Europese onderzoeks- en innovatieprogramma, Horizon 2020, moet een grote betrokkenheid van bedrijven in innovatieve projecten voorzien. Onze waar-voor-je-geld-index toont aan dat alle overheden samen in ons land een redelijk niveau van diensten leveren. Waar het schoentje wringt, is het feit dat die overheden heel veel geld nodig hebben, we hebben de hoogste lastendruk in de eurozone. Lastenverhoging is dus absoluut geen optie, het komt erop aan met minder belastinggeld dezelfde of zelfs een betere dienstverlening te realiseren. Elke lokale, regionale of federale overheidsdienst moet daartoe drastisch zijn efficiëntie verhogen: meer doen met minder extra geld. Die efficiëntieverhoging is ook dringend noodzakelijk om te kunnen voldoen aan de Europese engagementen inzake houdbare overheidsfinanciën. Tegen 2019 moet daarvoor de groei van de overheidsuitgaven met 10 miljard euro afgeremd worden. Tegelijk moet de federale overheid een lastenverlaging doorvoeren ten belope van 11 miljard euro om de competitiviteit van onze economie te herstellen: Een halvering van de loonkostenhandicap door een lineaire verlaging van de werkgeversbijdragen in de privésector tot 22%. Een koopkrachtinjectie voor iedereen door de belastingvrije som te verhogen met euro. Deze lastenverlagingen, investeringen en minderuitgaven vereisen een volgehouden, consistente inspanning van alle overheden in ons land om de groei van hun gezamenlijke primaire uitgaven (= overheidsuitgaven excl. rentelasten) jaarlijks met 4 à 4,5 miljard af te remmen. In totaal moet dit, over alle overheden samen, 21 miljard meeruitgaven vermijden tijdens de komende 5 jaar. Uitgavengroei jaarlijks 4 à 4,5 miljard afremmen Miljarden Bron: eigen berekeningen op basis van NBB, Federaal Planbureau Dit kan door de jaarlijkse groei van de overheidsuitgaven te beperken tot 1% Miljarden Evolutie primaire uitgaven bij ongewijzigd beleid Bron: eigen berekeningen op basis van NBB, Federaal Planbureau Afremmen uitgavengroei voor groeiplan Voka Afremmen uitgavengroei voor EU-engagementen begroting Evolutie primaire uitgaven EU-engagementen begroting + 3,2% + 2,3% + 1% 10 miljard EU-engagementen begroting 11 miljard Voka-groeiplan Evolutie primaire uitgaven Voka-groeiplan Om het groeipotentieel van onze economie duurzaam te vergroten, moet de overheid meer investeren. Dit lijkt een enorme inspanning, maar dat kan perfect gehaald worden als elke overheid in dit land zijn primaire uitgaven maximaal met 1% nominaal per jaar laat toenemen. 4 VOKA MEMORANDUM VERKIEZINGEN 2014 EXECUTIVE SUMMARY 5

6 De overheid moet kosten reduceren en mensen en ondernemingen weerbaarder maken. 2. Efficiëntere overheid (vervolg) 3. Sociaal-economische doorbraken Een dergelijke bescheiden toename van de overheidsuitgaven waarmaken, is nog altijd een veel kleinere opgave dan de inspanningen die ondernemingen continu realiseren, waarbij de uitgaven ook in absoluut niveau afnemen. Het is dus haalbaar voor onze overheden om hun uitgavengroei in die mate te beteugelen, op voorwaarde dat zij: nieuwe modellen van publieke dienstverlening en ondersteuning ontwikkelen, zodat eindelijk effectief ingegrepen wordt op de mechanismen die de overheidsuitgaven continu en onhoudbaar verhogen; het evenwicht herstellen tussen het recht op publieke diensten/uitkeringen en de plicht tot bijdrage daaraan door een aantal maatschappelijke keuzes te durven maken. Voor de Vlaamse overheid impliceert dit onder andere dat zij over een periode van 5 jaar: de uitgavengroei van onderwijs en welzijn moet verminderen met 2,5 miljard euro, onder andere door de kinderbijslag en ouderenzorg marktgericht en effectiever te maken; de woonbonus & dienstencheques budgettair houdbaar maakt, zonder de waarde van die beleidsinstrumenten aan te tasten; de uitgavengroei van de Vlaamse lokale besturen met 1,8 miljard vermindert via een dwingend kader. Voor de federale overheid impliceert dit onder andere dat zij over een periode van 5 jaar: de uitgavengroei van de sociale zekerheid met 10 miljard vermindert, onder andere door de uitgavenstijging voor pensioenen en inactiviteit te temperen door rechten en plichten weer in evenwicht te brengen en door de meeruitgaven voor gezondheidszorg af te remmen. De federale en Vlaamse overheid moeten samen ook een snelle en ordentelijke overdracht regelen van de bevoegdheden en middelen die overkomen in het kader van de zesde staatshervorming. De Vlaamse overheid moet zich goed organiseren om zo snel mogelijk een eigen, efficiëntere invulling te geven aan die nieuwe bevoegdheden. Op Europees vlak moet het begrotingskader voor houdbare overheidsfinanciën strikt worden uitgewerkt, opgevolgd en afgedwongen: Het Europees Semester voert de nodige controle op de budgettaire en economische toestand van de 28 lidstaten. Het economisch bestuur moet echter verder versterkt worden door een verscherpt Europees toezicht op het sociaal-economisch beleid van de lidstaten. Om het groeipotentieel van onze economie duurzaam te verhogen tot 2% moeten de Vlaamse en federale overheid, en waar relevant de sociale partners, ten slotte ook een aantal sociaal-economische doorbraken realiseren. Die doorbraken betreffen zowel kosten reduceren als onze mensen en ondernemingen meer weerbaar en productief maken. Onze groei realiseren we vooral via de export en die export wordt gerealiseerd door de industrie in brede zin. De industrie kan zich in ons land enkel blijven ontwikkelen indien het energieen milieubeleid opnieuw competitief wordt. Dat is dringend noodzakelijk, onder meer omdat de huidige ondersteuning van groene stroom en WKK de energiekosten voor onze bedrijven en burgers onhoudbaar doet oplopen. Daartoe moet de Vlaamse overheid: enkel nog net-gerelateerde kosten doorrekenen in de distributienettarieven; andere kosten moeten verhaald worden via de algemene middelen; enkel nog de investeringen inzake groene stroom en warmtekrachtkoppeling ondersteunen, de productie zelf niet; milieunormen hanteren die niet verder gaan dan de reeds ambitieuze Europese verplichtingen. Daartoe moet de federale overheid: in samenwerking met de Vlaamse overheid een energienorm invoeren die onze energiekostenhandicap ten opzichte van onze handelspartners wegwerkt; groei waar te maken. Onze arbeidsmarkt zal wel heel wat efficiënter moeten werken dan vandaag om de beschikbare arbeidsreserve naar die jobs toe te kunnen leiden. Daartoe moet de Vlaamse overheid: het doelgroepenbeleid radicaal hervormen en richten op doorstroming naar reguliere privéjobs; de hervorming secundair onderwijs eindelijk op het terrein doorvoeren, inclusief een actualisering van de lerarenloopbaan en -opleiding; duaal werken en leren als volwaardige onderwijsvorm invoeren. Daartoe moet de federale overheid: de automatische loonindexering en de baremieke verhogingen afschaffen, zodat de verloning in functie van de productiviteit en de competentie kan evolueren en jobs zichzelf niet langer de markt uitprijzen; werken aanmoedigen en niet-werken ontmoedigen door rechten inzake pensioen en verlofstelsels veel meer te laten opbouwen in functie van bijdragen en effectief gewerkte periodes. De Europese Unie kan een heel aantal initiatieven ontplooien om het groeipotentieel van onze economie te verhogen. De belangrijkste instrumenten daarvoor zijn: de invoering van een interne energiemarkt zodat de Europese industrie competitiever wordt in het kader van een nieuw industriebeleid; Elke lokale, regionale of federale overheid moet drastisch zijn efficiëntie verhogen: meer doen met minder extra geld. de globale kost voor ondersteuning van offshorestroomproductie substantieel verlagen. De komende 5 jaar moeten er in België circa gepensioneerde werknemers vervangen worden. Daarnaast zullen er circa jobs bijkomen in de privéondernemingen als we 2% groei kunnen realiseren. We zullen dus alle handen kunnen gebruiken die er zijn, om samen die het ten volle benutten van het potentieel van de interne markt door het verder wegwerken van belemmeringen onder het toezicht van de Europese Commissie; het voeren van een stimulerend handelsbeleid door het potentieel van de afgesloten investerings- en vrijhandelsakkoorden ten volle te benutten. 6 VOKA MEMORANDUM VERKIEZINGEN 2014 EXECUTIVE SUMMARY 7

7 >> Prioriteiten >> VLAAMSE PRIORITEITEN Extra investeren in economie: - Halveren infrastructuurachterstand door 150 miljoen euro jaarlijks extra te investeren in mobiliteitsinfrastructuur - Wegwerken onderzoeksachterstand door 150 miljoen euro jaarlijks extra te voorzien voor innovatie & rationalisering innovatie-instrumenten doorvoeren Nieuwe bevoegdheden optimaliseren: - Doelgroepenbeleid en vorming efficiënter maken - Kinderbijslag en ouderenzorg marktgericht en effectiever maken - Woonbonus & dienstencheques houdbaar maken Uitgavennorm 1% realiseren: - 2,5 miljard meeruitgaven vermijden in onderwijs en welzijn - 1,8 miljard meeruitgaven vermijden bij Vlaamse lokale besturen - Geen enkele fiscale of parafiscale lastenverhoging doorvoeren Competitieve energiekosten: - Enkel net-gerelateerde kosten in de distributienettarieven - Herziening beleid ondersteuning groene stroom en warmtekrachtkoppeling (WKK) - Invoeren van een energienorm Ruimte om te ondernemen: - Missing links wegen, water en spoor invullen - Plannings- en vergunningsprocedures vereenvoudigen, versnellen en algemeen belang laten primeren - Omgevingsvergunning implementeren - Competitief milieubeleid voeren Onderwijs voor competitief talent: - Hervorming secundair onderwijs doorvoeren, incl. lerarenloopbaan en -opleiding - Duaal werken en leren als volwaardige onderwijsvorm invoeren >> FEDERALE PRIORITEITEN Lastenverlaging 11 miljard doorvoeren: - Halvering loonkostenhandicap door lineaire verlaging werkgeversbijdragen tot 22% - Koopkrachtinjectie door verhoging belastingvrije som met euro - Geen enkele fiscale of parafiscale lastenverhoging doorvoeren Uitgavennorm 1% realiseren: - Uitgavennorm invoeren voor elke overheid primaire uitgaven van elke overheid mogen jaarlijks hoogstens 1% nominaal toenemen - 10 miljard meeruitgaven vermijden in sociale zekerheid Arbeidsmarkt moderniseren: - Verlonen volgens productiviteit in plaats van index en barema - Rechten en plichten inzake sociale zekerheid meer in balans Competitieve energiekosten: - Invoeren van een energienorm - Globale offshore-kost verlagen Financiering om groei te ondersteunen: - Vrijstelling spaarboekje uitbreiden naar langetermijnsparen >> EUROPESE PRIORITEITEN Versterkte Europese monetaire unie: - Versterking begrotingsunie - Invoering bankenunie Verdieping interne markt: - Correcte implementatie van de dienstenrichtlijn - Realiseren trans-europese infrastructuurnetwerken Concurrentieel industriebeleid: - Invoeren interne energiemarkt - Investeren in marktgedreven onderzoek en innovatieprojecten - Stimulerend handelsbeleid 8 VOKA MEMORANDUM VERKIEZINGEN 2014 EXECUTIVE SUMMARY 9

8 Prioriteiten per thema Naar een efficiënte overheid 12 Lastenverlagingen voor meer dynamiek 16 Een arbeidsmarkt die werken stimuleert 20 Sociale bescherming: van dreiging naar kans 24 Expeditie Groei Als een individu, bedrijf, samenleving erin slaagt kansen te grijpen, volgt een periode van doorbraken en vooruitgang. Naar een competitief energiebeleid 28 Mobiliteit en logistiek: toppositie vrijwaren 32 Ruimte om te ondernemen 36 Resoluut investeren in innovatie 42 Onderwijs voor competitief talent 46 Financiering om groei te ondersteunen 50 Omkaderend en stimulerend Europees beleid VOKA MEMORANDUM VERKIEZINGEN 2014 THEMA S 11

9 Naar een efficiënte overheid < Vaststellingen > Analyse Waar-voor-je-geld -index in % In % bbp 45,3 Onze overheden bieden weinig waar voor ons geld Bron: Voka, 2013 Fiscale en parafiscale druk hoogste van de eurozone Bron: OECD Revenue Statistics, 2013 De overheid ziet zich de komende jaren voor aanzienlijke budgettaire uitdagingen gesteld. Om de houdbaarheid van onze openbare financiën in de toekomst te garanderen, zoals afgesproken met de Europese Unie, is een inspanning van minstens 10 miljard euro nodig tijdens de volgende legislatuur. Dit is nodig om onze welvaartsstaat ook in de toekomst betaalbaar te houden. We gaan er bovendien van uit dat de regeringen hun begrotingsdoelstellingen in 2014 effectief zullen realiseren: indien dit niet het geval is, zal de budgettaire inspanning nog groter zijn. Bovendien levert onze overheid te weinig waar voor het belastinggeld. Hoewel we meer belastingen betalen dan zowat alle Scandinavische landen, levert de overheid toch slechts een gemiddelde dienstverlening op verschillende domeinen. Een verdere verhoging van de globale fiscale en parafiscale druk is absoluut geen optie. Immers, we bekleden op dit vlak met 45,3% bbp in 2012 al de eerste plaats in de eurozone, samen met Frankrijk. De Europese Commissie voorziet tegen 2015 bij ongewijzigd beleid zelfs een verdere stijging van de fiscale en parafiscale druk tot 46% bbp. Er is dus nood aan een drastische reële lastenverlaging om jobs en dus welvaart te vrijwaren en te creëren. Geen vestzak-broekzakoperatie. Dat betekent dus dat we de groei van de overheidsuitgaven moeten afremmen om het budgettaire plaatje rond te krijgen zonder onze reeds torenhoge schuld verder te verhogen. Tering naar de nering Elke overheid moet de volgende jaren de tering naar de nering zetten. Daartoe moet de uitgavengroei onder controle gehouden worden. Bij ongewijzigd beleid bedraagt die volgens het Federaal Planbureau naar schatting 3,2 procent per jaar. Door die uitgavengroei te beperken tot gemiddeld 2,3 procent per jaar vermijden we in de volgende legislatuur ongeveer 10 miljard meeruitgaven, waarmee we al voldoen aan de Europese engagementen. Hierbij gaan we er van uit dat de verschillende overheden hun begrotingsdoelstellingen in 2014 effectief realiseren, conform de gemaakte afspraken met de Europese Unie, zoniet moet de uitgavengroei sterker afgeremd worden. Er is echter ook budgettaire ruimte nodig voor groeibevorderende lastenverlagingen en investeringen. We vragen daartoe een halvering van de loonkostenhandicap. We vragen een koopkrachtverhoging door een verhoging van de belastingvrije som. Tot slot vragen we een halvering van de investeringsachterstand van onze overheden en een effectieve honorering van de doelstelling om tegen % van het bruto regionaal product aan publieke investeringen in O&O te besteden. Dit alles is mogelijk door de uitgavengroei van elke overheid verder te beperken tot 1% per jaar. Hierdoor geven we in de volgende legislatuur in totaal 21 miljard minder extra uit. Een verdere lastenverhoging is geen optie. Alle overheidsniveaus moeten in gelijke mate bijdragen aan de sanering door eenzelfde jaarlijkse uitgavennorm te respecteren. Slechts medio 2013 werd tussen alle overheden een overeenkomst bereikt over de aan te houden begrotingsnormering. Dergelijke ad hoc overeenkomsten leiden tot eindeloos politiek getouwtrek over de te leveren inspanning, waardoor intussen de uitgaven ontsporen. Een uniforme uitgavennorm daarentegen garandeert een automatische, gelijkwaardige responsabilisering van alle overheidsniveaus en entiteiten. Maatschappelijke keuzes Meer dan ooit is er dus nood aan het maken van maatschappelijke keuzes en het ontwikkelen van nieuwe modellen voor efficiënte verlening van publieke diensten. In de afgelopen jaren zijn via de kaasschaafmethode besparingen gerealiseerd. Daar is niets mis mee, omdat ook bij de overheid productiviteitsstijgingen mogelijk zijn. Die moeten nu echter gerealiseerd worden via radicale vernieuwing. Van schaven naar sturen. Via schaalvergroting en standaardisering van dienstverlening. De verbetering van de dienstverlening aan de klant staat daarbij voorop, niet het belang van de eigen bestaande structuur of organisatie. Zo is er meer duidelijkheid en toezicht vereist op de omvang en aanwending van administratiekosten door uitvoerders van publieke taken zoals onder meer de ziekenfondsen, vakbonden en kinderbijslagfondsen. Een internationale benchmarking hiervan is aangewezen. Door doelgroepen geïntegreerd te benaderen kan Vlaanderen aanzienlijke synergiewinsten boeken en tegelijk de klantentevredenheid verhogen. Heel wat agentschappen ontwikkelen eigen beleid, gericht op dezelfde doelgroep. Onder meer het Agentschap Ondernemen, de PMV, het IWT en FIT richten zich op ondernemers. Binnenkort komt daar het Participatiefonds bij. Elk vanuit hun eigen aanpak, met een eigen versnipperd palet van niet op elkaar afgestemde subsidies en controle-organen. In plaats daarvan moeten er clusters van uitvoerings- en toezichtsorganisaties per doelgroep komen, onder eenduidige politieke en ambtelijke sturing. > Elke overheid moet zijn uitgavengroei beperken tot 1% per jaar. 12 VOKA MEMORANDUM VERKIEZINGEN 2014 OVERHEID 13

10 Naar een efficiënte overheid >> Voorstellen >Analyse (vervolg) > Subsidies moeten op elkaar afgestemd worden. Op het terrein van ondersteunende functies (ICT, inkoop, financiën, communicatie, ) moet verplicht overheidsbreed worden geopereerd. Overlappende advisering moet worden afgebouwd. Dat geldt ook op het lokale niveau, zoals bij de SERR s. Interne staatshervorming Er is nood aan een nieuwe interne staatshervorming in Vlaanderen. Kleinere gemeenten moeten verplicht fusioneren tot een schaal van minstens inwoners. Liefst 71% van de gemeenten in Vlaanderen telt vandaag minder dan inwoners, terwijl dit slechts 35% is in Nederland. Daar staat tegenover dat de uitdagingen en de complexiteit van de gemeentelijke taken fors zijn toegenomen. Bovendien worden ook steeds meer taken toegewezen aan de lokale besturen. Gemeenten voelen het gebrek aan schaal dus al. Ze organiseren zich steeds meer in wisselende, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. Vooral de kleine gemeenten doen er beroep op, zowel voor hun beleidsontwikkeling als -uitvoering. Dat leidt tot een onoverzichtelijk en inefficiënt kluwen. Bovendien kampen deze structuren met een gebrek aan democratische controle. Provincies moeten zich in een overgangsfase strikt beperken tot een gesloten taakstelling, gericht op grondgebonden materies. Volgens het nieuwe provinciedecreet kunnen de provincies in principe geen persoonsgebonden materies meer regelen. Maar van dit principe wordt regelmatig decretaal afgeweken. Daar moet paal en perk aan gesteld worden. Provincies mogen zich enkel richten op welomlijnde ruimtelijk-economische materies. Daarenboven wordt het tijd om ook hun politieke rol in vraag te stellen. Net zoals in andere landen moeten we de opeenstapeling van bestuursniveaus herzien. Dat kan des te makkelijker naarmate de gemeentelijke schaal vergroot. De Vlaamse overheid moet ook strikt toezien op de financiële gezondheid van de gemeenten en hen desnoods onder financiële curatele plaatsen. Steeds meer gemeenten keurden de jongste jaren een deficitaire begroting goed. Verschillende gemeenten schroefden recent hun investeringen fors terug of verhoogden belastingen omdat ze onhoudbare uitgavenmechanismen hebben gecreëerd. De Vlaamse overheid moet echt noodlijdende gemeenten voorwaardelijk ondersteunen. Financiële steun in ruil voor schaalvergroting, een fiscale stop en de vrijwaring van het investeringsritme. >> OVERKOEPELEND Elke overheid beperkt de groei van zijn primaire uitgaven tot 1% nominaal per jaar in de volgende legislatuur. Tegen het einde van de legislatuur remmen ze daardoor de uitgavengroei af voor ongeveer 21 miljard euro, om de begroting in veilig vaarwater te brengen (conform de Europese engagementen) en budget vrij te maken voor de nodige groei-impulsen. Deze 21 miljard euro afremming van de uitgavengroei wordt opgesplitst als volgt: - Sociale zekerheid: 10 miljard - Federale overheid: 2,3 miljard - Vlaanderen: 3,6 miljard - Vlaamse lokale besturen: 1,8 miljard - Andere overheden: 3,4 miljard We voorzien 12,8 miljard euro groei-impulsen (netto-kost 11 miljard na terugverdieneffecten): - 8,9 miljard voor een vermindering van de werkgeversbijdragen. - 2,4 miljard voor een verhoging van de belastingvrije som in de personenbelasting miljoen voor investeringen in infrastructuur miljoen voor investeringen in onderzoek en ontwikkeling >> VLAAMS De Vlaamse overheid boekt aanzienlijke synergiewinsten door doelgroepen zoals ondernemers en burgers geïntegreerd te benaderen. Per doelgroep worden loketfuncties, beleidsinstrumenten en toezichtsorganen op elkaar afgestemd, onder eenduidige politieke en ambtelijke sturing. Op het terrein van ondersteunende functies (ICT, inkoop, financiën, communicatie, ) moet verplicht overheidsbreed worden geopereerd. Overlappende advisering wordt afgebouwd. Dat geldt ook op het lokale niveau, zoals bij de SERR s. Er komt een nieuwe interne staatshervorming in Vlaanderen. Kleinere gemeenten fuseren verplicht tot een schaal van minstens inwoners. Intermediaire tussenstructuren zoals SERR s en RESOC s worden geëvalueerd en desgevallend afgeschaft. Er komen geen nieuwe bij. Provincies focussen zich strikt en uitsluitend op grondgebonden beleidsmateries. Provincieraden en deputaties worden afgeschaft. De Vlaamse overheid ziet strikt toe op de financiële gezondheid van de gemeenten en plaatst hen desnoods onder financiële curatele. Gemeenten kunnen dan genieten van financiële ondersteuning in ruil voor schaalvergroting, een fiscale stop en de vrijwaring van het investeringsritme. De Vlaamse overheid monitort de investeringsgraad van de lokale besturen. Lokale besturen die in hun meerjarenplanning te weinig investeringen voorzien, worden ondersteund maar onder financiële curatele geplaatst. >> FEDERAAL Er komt meer duidelijkheid en toezicht op de omvang en aanwending van administratiekosten door uitvoerders van publieke taken, zoals onder meer ziekenfondsen, vakbonden en kinderbijslagfondsen. Een performante, onafhankelijke interne audit eindelijk echt operationeel maken. We vragen een halvering van de loonkostenhandicap. 14 VOKA MEMORANDUM VERKIEZINGEN 2014 OVERHEID 15

11 Lastenverlagingen voor meer dynamiek < Vaststellingen > Analyse Werkgeversbijdragen in % bbp Werkgeversbijdragen bijna hoogste in eurozone Bron: Europese Unie, 2013 ë Loonkost 16,5% hoger dan in de buurlanden Uurloonkost in euro per uur Bron: Expertengroep Concurrentievermogen en Werkgelegenheid Onze hoge fiscale en parafiscale druk remt de economische dynamiek af: de zin om te ondernemen, te werken en te sparen. Een verdere verhoging van de fiscale en parafiscale druk is daarom geen optie. Volgens de OESO bekleden we met 45,3% bbp in 2012 al de eerste plaats in de eurozone, samen met Frankrijk. Belastingen die rechtstreeks productiebeslissingen beïnvloeden met name belastingen op inkomsten uit arbeid en ondernemen zijn extra schadelijk voor de economische groei. Onze fiscale en parafiscale mix is in vergelijking met andere landen net daarop relatief sterk gericht. De werkgeversbijdragen liggen met 8,6% bbp in 2011 gevoelig hoger dan in de buur- en Scandinavische landen. De loonkostenhandicap van onze ondernemingen beloopt ongeveer 16,5% of bijna 25 miljard euro. Dit tast hun concurrentievermogen aan, hetgeen zich de jongste jaren vertaalde in een drastische verslechtering van onze handelsbalans en de versnelde afbouw van tewerkstelling. Nergens anders ook worden werknemers zo zwaar belast als bij ons. Daarenboven ligt de impliciete belasting op kapitaal boven het Europees gemiddelde. De verhoging van de kwantiteit van de fiscale wetgeving gaat gepaard met een verlaging van de kwaliteit ervan. Ook plotse fiscale wijzigingen fnuiken de rechtszekerheid. Verregaande fiscale maatregelen worden onder druk van begrotingsdeadlines vaak inderhaast beslist. Zulk wetgevend amateurisme resulteert in reparatiewetgeving en dus extra onvoorspelbaarheid. Sanering en lastenverlaging Elke overheid moet een fiscale en parafiscale stop inschrijven in zijn regeerakkoord. Die stop moet gelden op alle beleidsniveaus: van het federale tot het lokale. Dit impliceert dat de noodzakelijke budgettaire sanering moet geschieden via structurele besparingen. Daarenboven verwachten we van de federale regering een groeibevorderende hervorming. Die vergt prioritair een drastische verlaging van de werkgeverslasten op arbeid en een faire verhoging van de koopkracht. Een aanzienlijke verlaging van de werkgeversbijdragen in de private sector helpt de historische uurloonkosthandicap van 16,5% mee te halveren. Dat is noodzakelijk om de concurrentiekracht en dus de arbeidsvraag te verbeteren. We stellen een lineaire lastenverlaging van dit tarief van 32,25% naar 22% voor. We voorzien hiervoor 8,9 miljard euro. Ook het netto-inkomen verdient een ondersteuning. In geen enkel ander land is de loonwig het verschil tussen de loonkost en het nettoloon immers zo hoog. Dit heeft onder meer als gevolg dat het voor mensen die een laag inkomen verdienen, niet loont om aan het werk te gaan: ze kunnen immers te weinig extra inkomen verwerven ten opzichte van hun werkloosheidsuitkering. We stellen daarom een verhoging van de belastingvrije som voor in de personenbelasting van euro tot euro. Dit ondersteunt de koopkracht per belastingplichtige aanzienlijk en verkleint ook de werkloosheidsval voor lagere inkomens. We voorzien 2,4 miljard euro. Vennootschapsbelasting De vennootschapsbelasting moet worden hervormd zodat ze investeringen van groeiende productie- en dienstverlenende bedrijven aanwakkert. Tegelijk moet ze rechtszekerheid mogelijk maken voor (vooral) buitenlandse multinationale bedrijven. De eerste categorie ondernemingen moet kunnen opteren voor een verlaging van het nominale tarief mits opgave van de notionele interestaftrek. Finland, het VK, Denemarken en Zweden tenderen in deze richting. Het versterkt ook de interne financieringscapaciteit van ondernemingen. Internationale impactstudies hebben substantiële positieve effecten aangetoond van een dergelijke hervorming: meer ondernemerschap, extra investeringen en extra tewerkstelling. De tweede categorie ondernemingen moet kunnen opteren voor het behoud van het bestaande systeem. > Er moet een fiscale en parafiscale stop gelden op alle beleidsniveaus: van het federale tot het lokale. 16 VOKA MEMORANDUM VERKIEZINGEN 2014 LASTENVERLAGING 17

12 Lastenverlagingen voor meer dynamiek >> Voorstellen >Analyse (vervolg) Duidelijk en stabiel De fiscaliteit moet eenvoudiger, duidelijker en rechtszekerder. Een ondernemer moet constant anticiperen op de vele onzekerheden die zijn bedrijfsvoering kunnen beïnvloeden. De overheid moet ondernemers dan ook ondersteunen door zelf geen extra onzekerheid toe te voegen. Een duidelijk en stabiel fiscaal kader is daarom essentieel om een bedrijfsstrategie op termijn uit te tekenen en te realiseren. Eenvoud en duidelijkheid wordt bevorderd door het aantal uitzonderingsregimes te beperken. Het vermindert ook de discriminatie tussen concurrerende ondernemingen. Ook een harmonisering van de fiscale procedureregels naar Nederlands voorbeeld (administratieve verplichtingen, verjaringsregels, invorderingsmaatregelen, geschillenbeslechting,...) over de verschillende belastingsoorten heen is dringend aan de orde. Die verscheidenheid in fiscale procedures leidt immers vaak tot verwarring. Ook de wetgevingstechniek moet de transparantie bevorderen. Een gedegen voorafgaande screening van de juridische, administratieve en macro-economische effecten moet het risico op fiscale reparatiewetgeving aanzienlijk verminderen. Alle nieuwe fiscale regelgeving kan slechts in voege treden na een redelijke termijn. Alle gemeentelijke en provinciale belastingreglementen moeten door de Vlaamse overheid in een gecentraliseerd en up-todate, digitaal raadpleegbaar databestand worden opgenomen. Wederzijds vertrouwen De toezichtsfilosofie en het toezichtsmodel moeten gebaseerd zijn op wederzijds vertrouwen, weg dus van het huidige conflictmodel. In een complexe en snel veranderende samenleving kan de handhaving niet langer zonder gebruik van de kennis in de samenleving. Dienstverlenend optreden moet in de plaats komen van het huidige sanctionerend controlebeleid. Daarbij gaat de administratie uit van vertrouwen in de intrinsieke bereidheid bij de belastingplichtige om te voldoen aan zijn of haar wettelijke verplichtingen. Dat vergt voeling met het métier van de ondernemingen. Bij ondernemingen bestaat een bereidheid om tijdens vooroverleg systematisch, actuele informatie te geven over de fiscale strategie. De administratie geeft snel en rechtszeker antwoord op vragen van de belastingplichtigen. De voordelen van dergelijk horizontaal toezicht zijn één aanspreekpunt, snelle duidelijkheid over de aanslag en minder toezicht zoals controles en vragen om uitleg. Het zou dus een soort van permanent rulingsysteem zijn. Dit zal de compliance ten goede komen. Fiscale bezwaren worden best door een onafhankelijke derde behandeld. Ook bij fiscale overtredingen hebben belastingplichtigen recht op een gelijke behandeling. De arrondissementele verschillen in de toepassing van het sanctierecht door de fiscale administratie en door de parketten maakt plaats voor een eenduidige en eenvormige aanpak. Iedereen zal weten waaraan hij of zij toe is bij een kleine of grote fiscale overtreding. De grote regionale verschillen op het vlak van fiscale controles verdwijnen. >> OVERKOEPELEND Elke overheid hanteert een fiscale en parafiscale stop in de volgende legislatuur. De fiscale procedureregeling wordt geharmoniseerd in één globaal fiscaal procedurewetboek. Dus geen aparte regels meer per belasting op het vlak van de fiscale controle, taxatie, invordering en geschillenbeslechting. De fiscale wetgevingstechniek wordt drastisch herzien. De fiscale doelstelling wordt helder omschreven. Nieuwe wetgeving treedt pas in voege na een redelijke termijn. Goedkeuring ervan wordt voorafgegaan door een juridische, economische en administratieve impactanalyse. >> VLAAMS Alle gemeentelijke en provinciale belastingreglementen worden door de Vlaamse overheid in een gecentraliseerd en up-to-date, digitaal raadpleegbaar databestand opgenomen. In een fiscaal pact met de Vlaamse overheid engageren de lokale besturen zich tot een fiscale stop. Er worden geen nieuwe gemeentelijke belastingen op ondernemingen ingevoerd en de bestaande verhogen niet. Gemeenten die hier niet aan voldoen, krijgen minder middelen uit het Gemeentefonds. >> FEDERAAL Het tarief van de werkgeversbijdragen in de private sector vermindert van 32,25% naar 22%. Mede daardoor halveert de historische uurloonkosthandicap van 16,5%. We voorzien 8,9 miljard euro (bruto-kost, dus voor terugverdieneffecten). De vennootschapsbelasting wordt omgevormd tot een optioneel stelsel. Ofwel kiest de onderneming voor een verlaagd tarief, mits opgave van de notionele interestaftrek en enkele kleinere aftrekken. Ofwel opteert ze voor het behoud van het huidige systeem. De keuze gebeurt op groepsniveau en geldt voor 5 jaar. Om de koopkracht te verhogen en tegelijk de werkloosheidsval te verminderen, verhogen we de belastingvrije som in de personenbelasting van euro tot euro. We voorzien 2,4 miljard euro (bruto-kost, dus voor terugverdieneffecten). Horizontaal toezicht komt in de plaats van het huidige conflictmodel. Dienstverlenend optreden komt in de plaats van het huidige sanctionerende controlebeleid. De administratie geeft snel en rechtszeker antwoord op vragen van de belastingplichtige. Startende ondernemers worden enkel corrigerend gecontroleerd. Een eerste overtreding leidt tot een waarschuwing, geen sanctie. Fiscale bezwaren worden door een onpartijdige derde behandeld, niet langer door de administratie zelf. Het sanctioneringsbeleid wordt gecoördineerd. Er komt toezicht op de gelijke behandeling van de belastingplichtige en op de uniforme interpretatie van de fiscale regelgeving. Een halvering van de loonkostenhandicap is noodzakelijk om meer jobs te creëren. 18 VOKA MEMORANDUM VERKIEZINGEN 2014 LASTENVERLAGING 19

13 Een arbeidsmarkt die werken stimuleert < Vaststellingen > Analyse Doorstromen naar werk Duur loopbaan in jaren Onze loopbanen zijn bijzonder kort Bron: Eurostat, 2012 Doelgroepenbeleid: lage doorstroom, dure jobcreatie Bron: IDEA Consult i.o.v. Voka, 2013 Doorstroom Kost Kost per voltijdse equivalent Amper vier op tien van onze 55+ ers op de arbeidsmarkt zijn aan het werk en we werken in totaal slechts 32,2 jaar. De uitgaven van de RVA om minder te werken (zoals tijdskrediet) lopen op van 365 miljoen euro in 2002 tot 835 miljoen euro in Ons arbeidsmarktbeleid is te weinig gericht op het toeleiden naar werk. Onze werkloosheidsuitkeringen zijn onbeperkt in de tijd. Zeer langdurige werkloosheid kost de sociale zekerheid 4,2 miljard euro op jaarbasis. Oneindige uitkeringen vragen ook veel middelen voor een controleapparaat om na te gaan of iemand wel werk zoekt. Ons arbeidsrecht is gericht op het beschermen van jobs in plaats van op tewerkstelling. De nieuwe ontslagregeling stimuleert te weinig om nieuw werk te zoeken. Herstructureren is moeilijk en duur. Levenslang leren scoort ondermaats. Dat ligt niet aan onze ondernemingen die 2,4% van de loonmassa in geregistreerde opleiding investeren. De werknemers nemen zelf te weinig verantwoordelijkheid op en teren op hun initiële kwalificatie. Het aantal individuele beroepsopleidingen (IBO) nam in 2012 af met 2,2%. De loonvorming spoort niet met de productiviteit. Laaggeschoolde arbeid brengt weinig op ten aanzien van onze dure minimumlonen. De lastenverlaging, versnipperd over 34 doelgroepen, wordt ondoelmatig ingezet door een te hoge complexiteit en te weinig incentives voor doorstroom naar reguliere jobs. Automatische loonsverhogingen door indexering en barema s prijzen jobs uit de markt. Langer aan de slag Uitkeringen om minder te werken, horen niet thuis in de sociale zekerheid: inactiviteit mag niet langer worden gesponsord. Mensen met werkloosheidsuitkeringen moeten tot aan de pensioenleeftijd beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Dat is een kwestie van rechten en plichten. Leeftijd is geen reden om minder te activeren. Landingsbanen met een uitkering om minder te werken vanaf 55 jaar moeten worden teruggedrongen en kunnen voortaan pas slechts vanaf 5 jaar voor het pensioen. Het tijdskrediet zonder motief moet verdwijnen. Het gemotiveerd tijdskrediet voor combinatie arbeid en gezin moet worden geïntegreerd en beperkt in de thematische verloven. De pensioenregeling moet activerend werken. Een loopbaan van 45 jaar moet ook effectief gepresteerd worden. De pensioenleeftijd moet daarvoor worden opgetrokken. Uit onderzoek blijkt immers dat het optrekken van de pensioenleeftijd een impact heeft op de bereidheid van de bevolking om later uit te treden. Het optrekken van de pensioenleeftijd door een koppeling aan de evolutie van de gezonde levensverwachting is ook solidair met de jongere generaties. Het is fair om een lager bedrag toe te kennen aan wie toch eerder op pensioen gaat en dus minder bijdragen betaalt en langer pensioen geniet. Niet-werken tijdens de loopbaan moet worden ontmoedigd door pensioenrechten meer te laten opbouwen in functie van effectief gewerkte periodes. Een injectie flexizekerheid We evolueren van een passief naar een actief arbeidsmarktbeleid door een grondige hervorming van de werkloosheidsverzekering. Uitkeringen voor personen die zelf nooit gewerkt hebben en dus ook niet bijgedragen hebben tot de sociale zekerheid, zoals de inschakelingsuitkeringen, gaan in tegen het verzekeringsprincipe en moeten worden geschrapt. Dergelijke uitkeringen bestaan trouwens niet in het buitenland. De duur van werkloosheidsuitkeringen moet worden afgestemd op die van de buurlanden. Zo wordt het verschil tussen werken en niet-werken groter, waardoor werklozen sneller geneigd zullen zijn om voor een job te kiezen. Het verhogen van de belastingvrije som maakt werken meer lonend en helpt als remedie tegen de werkloosheidsval. De middelen die vrijkomen door de uitkeringen in de tijd te beperken, kunnen worden besteed aan meer en betere begeleiding en bemiddeling. Daarnaast kan tot 3 miljard euro op de RVA-begroting worden bespaard door te wieden in uitkeringen die aanzetten tot niet of minder werken. De regels voor ontslag moeten er mee voor zorgen dat mensen opnieuw aan de slag kunnen. De sectorale ontslagenveloppe voorzien in het eenheidsstatuut, gericht op vorming en heroriëntatie naar nieuw werk, moet worden uitgebreid tot meer werknemers en worden verhoogd door minder opzegvergoeding cash te betalen bij ontslag. Herstructureringen moeten mikken op een doorstart van het bedrijf en de medewerkers. Dit veronderstelt een sneller proces, meer maatregelen die terug aan het werk helpen, tegen een netto-kost voor de onderneming en minder uitbetaling in cash. > Inactiviteit mag niet langer gesponsord worden. 20 VOKA MEMORANDUM VERKIEZINGEN 2014 ARBEIDSMARKT 21

14 Een arbeidsmarkt die werken stimuleert >> Voorstellen >Analyse (vervolg) Levenslange vorming moet ervoor zorgen dat de inzetbaarheid van werknemers op de arbeidsmarkt vergroot. Inzetbaarheid is een garantie voor werkzekerheid. Een instrument van leerkrediet faciliteert het volgen van vorming. Dit leerkrediet met financiële tussenkomst van de overheid moet worden voorbehouden voor opleidingen gericht op het behalen van een kwalificatie die de kansen op de arbeidsmarkt verhogen. Het leerkrediet voor werknemers heeft twee componenten. Ten eerste, de opleidingscheques die de kosten van de opleiding buiten de arbeidstijd compenseren, blijven als flexibel beleidsinstrument behouden. Precies door hun eenvoud hebben ze een belangrijke signaalfunctie rond het belang van levenslang leren. Ze zijn ook relatief makkelijk te differentiëren tussen doelgroepen. Ten tweede, het educatief tijdskrediet vervangt de doorbetaling van het loon door de werkgever in het stelsel van het betaald educatief verlof (BEV). De IBO voor het opleiden van werkzoekenden op maat van de onderneming moet aantrekkelijker worden gemaakt. Inzetbaarheid is een garantie voor werkzekerheid. Lonen in pas met productiviteit Een efficiënt en sterk vereenvoudigd doelgroepenbeleid moet in de eerste plaats focussen op laaggekwalificeerde werkzoekenden. Het beleid voor een beperkt aantal doelgroepen compenseert tijdelijk de lagere productiviteit van deze groep en moet zorgen voor maximale doorstroom naar reguliere privéjobs. De middelen voor doelgroepenbeleid mogen niet langer worden afgewend om structureel de loonlast bij de lokale overheid of in de socio-culturele organisaties te verlagen, zoals nu bijvoorbeeld het geval is met de Gesco-regeling. Studies wijzen uit dat een doelgroepenbeleid het best kan door tussenkomsten voor jobs met lage lonen. Dit rendeert immers maximaal en is ook het meest transparant voor de aanwervende onderneming. Daarnaast moet, met het oog op de vergrijzende Vlaamse arbeidsmarkt, een bijkomende lastenverlaging het aanwerven en in dienst houden van 55+ ers stimuleren, en dit zolang de loonvorming niet is bijgestuurd. Dienstencheques moeten behouden blijven voor de bestrijding van zwartwerk en worden ingezet om de combinatie werk en gezin te ondersteunen. Inzet moet beloond kunnen worden door automatismen in de loonvorming terug te dringen. De automatische loonindexering en indexering van de barema s moeten verdwijnen. Er moet een dwingend federaal kader komen waarbinnen sectoren de baremieke verhogingen kunnen afschaffen. Daardoor komt er ruimte om de loonevolutie beter te laten aansluiten bij de productiviteit en de ontwikkeling van competenties. Een bedrijfseigen loonpolitiek wordt mogelijk. Dit vergt wel voldoende bevoegdheden van de plaatselijke vakbondsafvaardiging. Deze moet zelf een cao op ondernemingsniveau kunnen afsluiten. >> VLAAMS De VDAB begeleidt en activeert voortaan tot aan het pensioen. Alleen vanaf drie jaar voor het wettelijke pensioen rest nog een bijzondere aanpak voor oudere werkzoekenden. De aanmoedigingspremies ter aanvulling bij het tijdskrediet worden afgeschaft. De opleidingscheques focussen op inzetbaarheid van werknemers. De IBO moet zoveel mogelijk zes maanden kunnen duren. De overheid komt meer tussen in de kost. Na afloop van een IBO is er contractuele vrijheid om al dan niet in dienst te nemen. Een efficiënt en eenvoudig doelgroepenbeleid zet meer in op tijdelijke ondersteuning gericht op doorstroom naar de privésector. De Gesco-middelen worden aldus geheroriënteerd. De laaggekwalificeerden staan centraal. Ze worden geholpen door een RSZ-korting voor jobs met lage lonen. Er is voorlopig bijkomend een korting voor 55+ ers. >> FEDERAAL De beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt wordt opgetrokken tot aan het pensioen en uitgebreid tot alle werkzoekenden. De pensioenleeftijd wordt geleidelijk aan opgetrokken tot 67 jaar. We beginnen met één extra maand voor de huidige 64-jarige. Er komt een malus voor wie vervroegd op pensioen gaat. De gelijkgestelde periodes worden verder gerationaliseerd. Het tijdskrediet zonder motief wordt stopgezet. Het gemotiveerd tijdskrediet voor zorg wordt geïntegreerd in thematische verloven die zich beperken tot wat Europees is vereist. Landingsbanen kunnen slechts vanaf vijf jaar voor de pensioenleeftijd en mits vijfendertig jaar met arbeid te hebben bijgedragen aan de sociale zekerheid. De werkloosheidsuitkeringen worden in duur beperkt tot twee jaar. Deze duur wordt opgetrokken met maximaal één jaar vanaf drie jaar voor de pensioenleeftijd. De inschakelingsuitkeringen worden afgeschaft. Het toepassingsgebied van de sectorale ontslagenveloppe wordt uitgebreid tot werknemers vanaf 3 jaar anciënniteit. Lastenverlaging stimuleert het actief inzetten door de sectoren van de ontslagenveloppe. Een aanvullende regeling treedt in werking als de sector in gebreke blijft. Sluitingspremies en premies collectief ontslag bij herstructurering worden afgeschaft. Er komt een meer dwingend kader voor snel en activerend herstructureren. De verplichting om 1,9% van de loonmassa in vorming te investeren wordt afgeschaft. De doorbetaling van het loon bij vorming tijdens de arbeidstijd zoals in het huidig systeem van het Betaald Educatief Verlof (BEV) wordt vervangen door het educatief tijdskrediet met een loonvervangende uitkering. Ook hier ligt de focus op arbeidsmarktrelevante vorming. De regering neemt de nodige maatregelen zodat de automatische loonindexering en de baremieke verhogingen worden afgeschaft. De lokale vakbondsafvaardiging krijgt de bevoegdheid om zelf een bedrijfscao af te sluiten. >> EUROPEES We zijn reeds het land met de meeste bijkomende regels voor herstructureringen. Nieuwe Europese initiatieven met nog strengere maatregelen, met langere en duurdere processen voor herstructureringen, moeten worden vermeden. 22 VOKA MEMORANDUM VERKIEZINGEN 2014 ARBEIDSMARKT 23