Handreiking kritische denkvaardigheden. Dr. Pieter Baay

Transcriptie

1 Handreiking kritische denkvaardigheden Dr. Pieter Baay

2 Even voorstellen...

3 Vanaf 1 augustus 2016: de eisen voor loopbaan en burgerschap worden aangescherpt m.b.t. kritische denkvaardigheden voor de cohorten vanaf 2016 Doel: studenten weerbaarder maken studenten beter voorbereiden op veranderende arbeidsmarkt

4

5 Kritische denkvaardigheden informatie op waarde schatten (bronnen): onderscheid tussen argumenten, beweringen, aannames en feiten perspectief van een ander kunnen innemen reflecteren op eigen opvattingen, beslissingen en handelen Bron: Ecbo (2015) Toegerust voor de toekomst aandacht voor kritische denkvaardigheden en sociaal-culturele vaardigheden

6 Definitie kritisch denken kritisch denken is het vermogen om goed te redeneren en de houding om dit te doen

7 Vermogen: Vier vaardigheden Verzamelen Beoordelen Analyseren Concluderen Zoeken Verschillende perspectieven nemen Begrijpen, interpreteren Onafhankelijk denken onderscheid tussen argumenten, beweringen, aannames en feiten Metacognitie: bewust van eigen denken/handelen Interpreteren Het stellen en beantwoorden van vragen ter verheldering Logische relaties zien Argumenteren, onderbouwen Conclusies trekken op basis van gegevens Standpunt verwoorden Reflectie: zelfbeoordeling, zwakke punten identificeren

8 Drie houdingen Langer Breder Dieper Intellectuele bescheidenheid Andere inzichten meenemen Reflecteren op het eigen standpunt Nieuwsgierig zijn Onbevooroordeeld Eigen mening ter discussie stellen Doorzettingsvermogen en moed Openstaan voor andere standpunten / mening van anderen respecteren Flexibel

9 Handreiking Begripsbepaling Via website: achtergronddocument, 1 A4, animatiefilmpje Via brochure Praktijkvoorbeelden Via website 8 (Burgerschap, LOB, BPV, etc) Via brochure 8 Via extranet meer Handvatten Via website Via brochure

10 Handvatten Leren Kritisch Denken Kritisch Denken in het curriculum Beoordelen informatie Didactische werkvormen Creëren pedagogisch klimaat Begeleiden van een (klassen)gesprek Bespreken grootschalig incident Kritisch denken en LOB Visie en beleid voor Kritisch Denken

11 Onderzoek Esther Beekman Kritische denkvaardigheden van studenten van mbo niveau 2

12 Kritisch? Over het algemeen, hetgeen wat ik gehoord heb. Zijn er meer vluchtelingen hier voor het geld dan echte vluchtelingen. Dus dan zou ik ze gewoon allemaal terugsturen.

13 Kritisch denken? 76% van de docenten denkt dat hun studenten niet vaardig genoeg zijn in kritisch denken Meer dan 16% geeft aan dat kritisch denken te hoog gegrepen is voor sommige studenten Bron: Petit & Verheijen, 2015

14 Hoe denken studenten van mbo niveau 2 kritisch over sociaal-maatschappelijke thema s? Individuele interviews 4 casussen Vluchtelingencrisis Orgaandonatie Homoseksualiteit Wettelijke alcoholleeftijd Wat vind jij hiervan?

15 Op zoek naar omstandigheden die het kritisch denkproces stimuleren Hypothese 1: Wanneer er een beroep wordt gedaan op het empathisch vermogen Hypothese 2: Wanneer er een hulpstructuur wordt geboden die de metacognitie aanspreekt Bron: Flavell, 1987; Hoffman, 1987; Paul, 1993; Eisenberg et al., 1994; Kuhn, 1999; Martinez, 2006

16 Het empathisch vermogen Begrijpen hoe de ander een situatie beleeft - De mening plaatsen in de hele context - Openstaan voor andere standpunten - Farid - 12 jaar - Syrië - Ouders zijn overleden - Gevlucht per boot naar Europa - Bang en verdrietig - Mist zijn vrienden en familie Bron: Flavell, 1987; Hoffman, 1987; Paul, 1993; Eisenberg et al., 1994; Kuhn, 1999; Martinez, 2006

17 Het metacognitief vermogen Metacognitie = denken over denken Hulpstructuur: stap voor stap naar de mening - Wat weet je over orgaandonatie? - Wat zou een oplossing kunnen zijn voor de lange wachtlijsten? - Waarom is dit een goede oplossing? - Waarom is dit géén goede oplossing? Bron: Flavell, 1987; Hoffman, 1987; Paul, 1993; Eisenberg et al., 1994; Kuhn, 1999; Martinez, 2006

18 Wat vind jij hiervan?

19 Argumenteren op basis van. Feiten Eh ja, het is gewoon heel slecht voor je. Niet alleen slecht voor je groei, maar ook voor je hersenen en zo.

20 Argumenteren op basis van. Feiten Of dat ze gewoon dingen stelen of slopen of dat ze op het nieuws zeggen dat we niet dat we niet genoeg voor ze doen

21 Argumenteren op basis van Primaire gevoelens Ik vind het aan de ene kant wel goed. Want ja, heel veel mensen gaan er toch aan dood. En je kan echt veel mensen ermee helpen. Maar ja, ik zou er zelf niet echt voor kiezen. Omdat ik het niet echt fijn vind

22 Argumenteren op basis van Geldende regels Orgaandonatie verplichten kan niet. We hebben hier keuze. En als je dat wegneemt, dan ga je dwingen. En dat kan niet. Dat is niet Nederlands. Dat past niet

23 Argumenteren op basis van Geldende regels Je moet gewoon jezelf kunnen zijn. En of, ja, waar je ook, op welk geslacht je nou ook valt of je op mannen valt, of op vrouwen of op beide dat moet eigenlijk allemaal niet uit maken.

24 Argumenteren op basis van Geldende regels Het kan niet. De man hoort bij de vrouw, zo is dat geschapen aan het begin. En het is gewoon zonde als je, als jij er tegenin gaat

25 Argumenteren op basis van Eigen ervaringen Ja dit is echt heel erg. Ik heb een vriend uit Syrië. Hij heeft me heel veel verhalen verteld, echt veel uren. Ze schieten gewoon daar in Griekenland. En hij was in een kleine boot ze.. Ze hadden geen eten. Echt.. Echt het is echt zo erg daar, zo erg

26 Zichzelf in de situatie verplaatsen Ja, je zal maar zelf zeg maar in een land komen, vanuit Nederland bijvoorbeeld naar Syrië moeten. Je kent zeg maar niemand

27 Zichzelf in de situatie verplaatsen Als zo n jongetje zijnde zou ik ook bang zijn en zou ik ook niet in een land willen wonen waar IS of wat dan ook zou zijn, dat is ook gewoon, dat zou ik ook gewoon doodeng vinden.

28 Conclusie Kritische denkers Perspectieven bieden

29 Perspectieven bieden Ja, dat is erg. Maar eigenlijk voel ik er niks mij. Ik ken niemand

30 Perspectieven bieden Ja, dat is erg. Maar eigenlijk voel ik er niks mij. Ik ken niemand In mijn land, toen ik daar nog woonde, daar waren geen homo s. Maar toen ik hier kwam.. Kreeg ik een collega s. En toen was ze opeens lesbisch. Maar dat wist ik eerst niet maar toen zag ik haar kussen met een meisje. Maar.. Ja, natuurlijk.. Ik kende haar al. Ze is lief, en aardig. Dus het maakt niet uit.

31

32 Digitaal Interpersoonlijk Intrapersoonlijk Denk- VAARDIG Digitaal Samenwerkend Reflectief Onderzoekend LEREN Inzet ICT Projectmatig Reflectieve werkvormen Probleemgestuurd DIDACTIEK Pedagogiek van begeleiding Bron: Ecbo (in voorbereiding) Zelfassessment 21 ste -eeuwse docentvaardigheden.

33 In gesprek... Verzamelen Beoordelen Analyseren Concluderen Zoeken Onafhankelijk denken Interpreteren Argumenteren, onderbouwen Verschillende perspectieven nemen Onderscheid tussen argumenten, beweringen, aannames en feiten Het stellen en beantwoorden van vragen ter verheldering Conclusies trekken op basis van gegevens Begrijpen, interpreteren Metacognitie: bewust van eigen denken/handelen Logische relaties zien Standpunt verwoorden Reflectie: zelfbeoordeling, zwakke punten identificeren Langer Breder Dieper Intellectuele bescheidenheid Andere inzichten meenemen Reflecteren op het eigen standpunt Nieuwsgierig zijn Onbevooroordeeld Eigen mening ter discussie stellen Doorzettingsvermogen en moed Flexibel Openstaan voor andere standpunten / mening van anderen respecteren

34 U kunt van ons verwachten... Handreiking kritische denkvaardigheden (begripsbepaling, praktijkvoorbeelden, handvatten) Onderzoeksverslag kritisch denken op niveau 2 Slowscan onderwijsaandacht 21 ste -eeuwse vaardigheden Zelfassessment 21 ste -eeuwse docentvaardigheden Maandelijkse nieuwsbrief 21 ste -eeuwse vaardigheden Input is welkom! pieter.baay@ecbo.nl