Het bonus/malus principe. De theoretische werking in een model. R.C. Hogendoorn November 2010 AR3R020 Design & Construction Management

Transcriptie

1

2

3 Het bonus/malus principe De theoretische werking in een model R.C. Hogendoorn November 2010 AR3R020 Design & Construction Management 1

4 Colofon Uitgegeven door: In opdracht van: 2010: Ronald Cornelis Hogendoorn Technische Universiteit Delft, Faculteit Bouwkunde, Afdeling: Real Estate & Housing (RE&H), MSc.-Laboratory: Design & Construction Management Building Process Innovation (BPI) Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever en de opdrachtgevende partij.

5 Inhoudsopgave Inleiding De projectdetails Het projectbudget De vergoeding van de architect De vergoeding van de aannemer Het alliantiefonds De verdeling over de beheersaspecten 9 2. De tijdsplanning Overzicht van de relevante waarden De projectplanning De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen Het moment van opleveren De daadwerkelijke bonus/malus per partij Het projectbudget Overzicht van de relevante waarden De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen De percentuele besparing op het projectbudget De daadwerkelijke bonus/malus per partij De kwaliteit Overzicht van de relevante waarden De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen Het beheersaspect kwaliteit Mate waarin kwaliteitsniveau is behaald De daadwerkelijke bonus/malus per partij De afrekening van het bonus/malus principe De afrekening van de bonus De afrekening van de malus De uiteindelijke afrekening van het bonus/malus principe 25 3

6 4

7 Inleiding Voorliggende handleiding is gebaseerd op het afstudeeronderzoek Het bonus/malus principe Onderzoek naar de praktische werking en implementatie van het bonus/malus principe binnen de traditionele samenwerkingsvorm. In dat afstudeerrapport wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheid het bonus/malus principe te kunnen implementeren rekening houdend met de karakteristieken van het model waaraan voldaan moet worden. In het vervolg van dat onderzoek is de theoretische werking van het bonus/malus principe getoetst aan de huidige regelgeving, specifiek voor de algemene voorwaarden van de Model Bouwteamovereenkomst 1992, DNR 2005 en de UAV In de praktijk is nog geen ervaring met het bonus/malus principe. Dit maakt het lastig om de werking van het principe duidelijk te maken aan mensen die hier geen ervaring mee hebben. Als reactie daarop is dit model gemaakt. Dit model legt stap voor stap uit welke waarden ingevuld moeten worden en welke berekeningen het model uitvoert. Dit komt de helderheid van het principe ten goede en brengt de daadwerkelijke implementatie, in de Nederlandse bouw, mogelijk weer een stap dichterbij. Deze handleiding beschrijft welke afspraken noodzakelijk zijn voor de bonus/malus verdeling, kijkend naar de beheersaspecten tijd, geld en kwaliteit, tussen de betrokken partijen (opdrachtgever, architect, aannemer). Het doel van deze handleiding is beschrijven welke afspraken tussen de partijen belangrijk zijn voor de werking van het bonus/ malus principe. Dit moet voorkomen dat er een tegengestelde prikkel ontstaat die ten koste gaat van de werking van het bonus/malus principe. Deze handleiding bestaat uit vijf hoofdstukken. Dit komt overeen met het model dat eveneens uit vijf tabbladen bestaat. In het eerste hoofdstuk worden de basisafspraken opgenomen waar vervolgens de werking van het gehele model op gebaseerd is. De hoofdstukken 2, 3 en 4 beschrijven vanuit respectievelijk de beheersaspecten tijd, geld en kwaliteit welke afspraken noodzakelijk zijn en opgenomen moeten worden in het model. Het laatste hoofdstuk bevat de koppeling tussen de voorgaande vier hoofdstukken en tabbladen. In dit hoofdstuk worden de eventuele bonussen en malussen samengevoegd en ontstaat een duidelijk overzicht welke bonus/malus aan welke partij ten gunste of ten laste komt. Achterin deze handleiding vindt u een cd-rom met het model en een versie van het afstudeeronderzoek waar deze handleiding op gebaseerd is. Delft, november 2010 Ron Hogendoorn 5

8 1.1 Het projectbudget Afbeelding Screenshot tabblad 1: Het projectbudget 1.2 De vergoeding van de architect Afbeelding Screenshot tabblad 1: De vergoeding van de architect 1.3 De vergoeding van de aannemer Afbeelding Screenshot tabblad 1: De vergoeding van de aannemer 6

9 1. De Projectdetails Het eerste tabblad van het model vormt de basis voor de berekeningen van de andere tabbladen. Dit tabblad bevat de afspraken over onder andere het projectbudget en de verdeling van het alliantiefonds tussen de drie beheersaspecten tijd, geld en kwaliteit. Dit eerst tabblad bestaat uit vijf verschillende stappen. De volgende onderdelen worden in deze vijf stappen vastgelegd: - Projectbudget; - Vergoeding van de architect; - Vergoeding aan de aannemer; - Het alliantiefonds; - Verdeling over de beheersaspecten. Hoofdstuk 1 In het model kunnen alleen de donkerblauwe velden aangepast worden. De witte velden bevatten formules en maken gebruik van de donkerblauwe velden. 1.1 Het projectbudget In afbeelding 1.1 is een screenshot te zien van de waarden die in het model opgenomen moeten worden voor het project budget. In het model dienen de donkerblauwe vakjes ingevuld te worden. Ten eerste dient de projectnaam van het project ingevuld te worden. Dit dient te gebeuren in het vakje waar nu de tekst Voorbeeld I staat. Vervolgens dient het vastgestelde projectbudget ingevuld te worden. Dit is het bedrag dat is vastgesteld en afdoende moet zijn om de wensen en eisen van de opdrachtgever te realiseren. In afbeelding 1.1 is als voorbeeld ,- opgenomen. Daarnaast is te zien dat er twee kolommen zijn, te weten begroot en werkelijk. In de kolom begroot dient het vooraf afgesproken project budget opgenomen te worden. In de kolom werkelijk komt het uiteindelijke bedrag dat de opdrachtgever voor het project heeft betaald. Als laatste kan de opdrachtgever een gedeelte opnemen voor eventuele risico s. Deze pot is bedoeld als extra buffer indien de opdrachtgever gedurende het proces nog extra kosten moet maken. 1.2 De vergoeding van de architect In afbeelding 1.2 is een screenshot te zien van de waarden die de advieskosten aan de architect bepalen. Het honorarium van de architect is een percentage van het vastgestelde projectbudget. In het model dient een percentage in het blauwe vak opgenomen te worden. In het voorbeeld van afbeelding 1.2 is deze vastgesteld op 4%. Mocht deze gedurende het proces aangepast worden, dan dient dit onder het kopje werkelijk opgenomen te worden. 1.3 De vergoeding van de aannemer In afbeelding 1.3 is een screenshot te zien van de waarden die de advieskosten aan de aannemer bepalen. In deze stap dient de aanneemsom bepaald te zijn en deze wordt ingevuld in het model onder het kopje begroot (zie afbeelding 1.3). Bij oplevering moeten de daadwerkelijke kosten van de aannemer opgenomen te worden in de kolom werkelijk bij de aanneemsom. Als laatste moeten de betrokken partijen het winstpercentage van de aannemer overeenkomen. Bij een projectalliantie werkt de aannemer met een open begroting. Dit betekent dat hij inzicht geeft in zijn uitgaven. Samen met zijn standaard winstpercentage vormt dit de vergoeding van de aannemer. Bij oplevering wordt dit bedrag, conform de afspraken van het bonus/malus principe, verhoogd of verlaagd met de eventuele bonus of malus. 7

10 1.4 Het alliantiefonds Afbeelding Screenshot tabblad 1: Het alliantiefonds 1.5 De verdeling over de beheersaspecten Afbeelding Screenshot tabblad 1: De verdeling over de beheerdaspecten 8

11 1.4 Het alliantiefonds In afbeelding 1.4 is een screenshot te zien van de hoogte van het alliantiefonds. Dit bedrag is gebaseerd op de hiervoor ingevoerde waarden. In dit gedeelte van het model dienen geen waarden ingevoerd te worden. De hoogte van het alliantiefonds is gebaseerd op het projectbudget en de vergoedingen aan de architect en de aannemer. Met een percentage wordt aangegeven hoe groot het alliantiefonds is in vergelijking tot het projectbudget. De partijen kunnen zo bepalen of de hoogte van het alliantiefonds niet te laag is in relatie tot het projectbudgert. 1.5 De verdeling over de beheersaspecten In afbeelding 1.5 is een screenshot te zien van de verdeling over de beheersaspecten. Hoofdstuk 1 De opdrachtgever dient te bepalen waar zijn zwaartepunt ligt van het te realiseren werk. Dit betekent dat hij moet bepalen of en zo ja, welk beheersaspect zwaarder weegt dan de andere twee beheersaspecten. Het is aan te raden het evenwicht zo goed mogelijk te behouden. Dit om te voorkomen dat opdrachtnemende partijen gaan presteren op de andere beheersaspecten. De opgenomen waarden in afbeelding 1.5 zijn alleen ter indicatie. Gezamenlijk dient de verdeling over de beheersaspecten wel 1,0 te zijn. Alle waarden die de basis vomen van het bonus/malus principe zijn opgenomen in het model. In de hoofdstukken 2, 3 en 4 worden deze waarden gebruikt om de afspraken voor de beheersaspecten tijd, geld en kwaliteit vast te leggen. 9

12 2.1 Overzicht van de relevante waarden Afbeelding Screenshot tabblad 2: Overzicht van de relevante waarden 2.2 De projectplanning Afbeelding Screenshot tabblad 2: De projectplanning 2.3 De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen Afbeelding Screenshot tabblad 2: Verdeling bonus/malus tussen de partijen 10

13 2. De tijdsplanning Het tweede tabblad van het model legt de afspraken vast voor het beheersaspect tijd. Dit tweede tabblad bestaat uit vijf verschillende stappen. De volgende onderdelen worden vastgelegd: - Overzicht relevante waarden; - De projectplanning; - De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen; - Het moment van opleveren; - De daadwerkelijke bonus of malus per partij. 2.1 Overzicht van de relevante waarden In afbeelding 2.1 is een screenshot te zien van de waarden die reeds berekend zijn op het eerste tabblad. Ten eerste is de waarde weergegeven die is gekoppeld aan het beheersaspect tijd. Deze waarde bepaalt de hoogte van het alliantiefonds wat de partijen maximaal kunnen verdienen. Daaronder is het gedeelte van het alliantiefonds voor het beheersaspect tijd weergegeven. De waarde die te vinden is onder het kopje werkelijk, is het gedeelte waarmee wordt gerekend in het model. Dit is namelijk de werkelijke hoogte van het alliantiefonds ontstaan door de optimalisaties die partijen hebben bereikt waardoor het geheel goedkoper geworden is. Hoofdstuk De projectplanning In afbeelding 2.2 is een screenshot te zien van de waarden die ingevuld moet worden en de tijdsplanning van het proces omvatten. De opdrachtgever dient achtereenvolgens de start en het einde van de ontwerpfase en de uitvoeringsfase aan te geven. Dit maakt gedurende het proces inzichtelijk of de partijen voor- of achterlopen op de oorspronkelijke projectplanning. De bonus en de malus zijn gekoppeld aan de planning van de uitvoeringsfase, waarbij de het uiteindelijke verschil tussen de verwachte duur en de werkelijke duur van de uitvoeringsfase van belang is. Dit is in afbeelding 2.2 weergegeven in het donkergrijze vlak bij het werkelijke aantal dagen. Deze waarde is het uitgangspunt voor de bonus/malus voor het beheersaspect tijd (zie afbeelding 2.4). 2.3 De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen In afbeelding 2.3 is een screenshot te zien van de percentages die de partijen gezamenlijk moeten afspreken. De percentages onder het kopje verdeling bonus vormen het gedeelte van het alliantiefonds voor het beheersaspect tijd dat ten gunste komt aan de opdrachtgever, architect en de aannemer als de wensen en eisen gerealiseerd zijn. De opdrachtgever, architect en de aannemer moeten deze gezamenlijk afspreken en opnemen. De percentages onder het kopje verdeling malus vormen het gedeelte van het alliantiefonds voor het beheersaspect tijd dat ten laste wordt gelegd aan de opdrachtgever, architect en de aannemer als de wensen en eisen niet gerealiseerd zijn. De opdrachtgever, architect en de aannemer moeten deze gezamenlijk afspreken en opnemen. 11

14 2.4 Het moment van opleveren Afbeelding Screenshot tabblad 2: Het moment van opleveren 2.5 De daadwerkelijke bonus of malus per partij Afbeelding Screenshot tabblad 2: De daadwerkelijke bonus of malus per partij 12

15 2.4 Het moment van opleveren In afbeelding 2.4 is een screenshot te zien waarin wordt weergegeven of er eerder of later is opgeleverd dan vooraf was afgesproken. De waarde uit afbeelding 2.2 onder het kopje werkelijke aantal dagen is gekoppeld aan een gedeelte van het alliantiefonds dat tussen de betrokken partijen naar ratio verdeeld wordt. Deze percentages (in de blauwe vakken) moeten door de partijen gezamenlijk vastgesteld worden. Deze waarde wordt in het laatste gedeelte van dit tweede tabblad gebruikt om de daadwerkelijke bonus of malus te berekenen. 2.5 De daadwerkelijke bonus of malus per partij In afbeelding 2.5 is een screenshot te zien waarin de bonus en de malus wordt berekend voor de opdrachtgever, architect en de aannemer. Hoofdstuk 2 De bonus of malus is afhankelijk van de waarden die in eerdere stappen zijn ingevuld. De bonus/malus is afhankelijk van de volgende onderdelen: - De hoogte van het alliantiefonds (zie afbeelding 2.1); - De oplevering eerder of later was dan was afgesproken (zie afbeelding 2.2); - De onderlinge verdeling van het bedrag tussen de opdrachtgever, architect en de aannemer (zie afbeelding 2.3); - De relatie tussen het moment van opleveren en het gedeelte van het alliantiefonds (zie afbeelding 2.4). Als laatste wordt deze verdeling visueel gemaakt met behulp van een cirkeldiagram. Is het project eerder opgeleverd dan resulteert dit in een bonus en wordt dit visueel gemaakt in de linker cirkel diagram met de titel verdeling bonus (zie afbeelding 2.5). Is het project later opgeleverd dan resulteert dit in een malus en wordt dit visueel gemaakt in de rechter cirkel diagram met de titel verdeling malus (zie afbeelding 2.5). 13

16 3.1 Overzicht van de relevante waarden Afbeelding Screenshot tabblad 3: Overzicht van de relevante waarden 3.2 De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen Afbeelding Screenshot tabblad 3: Verdeling bonus/malus tussen de partijen 3.3 De percentuele besparing op het projectbudget Afbeelding Screenshot tabblad 3: De percentuele besparing op het projectbudget 14

17 3. Het projectbudget Het derde tabblad van het model legt de afspraken vast voor het beheersaspect geld. Dit derde tabblad bestaat uit vier verschillende stappen. De volgende onderdelen worden vastgelegd: - Overzicht relevante waarden; - De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen; - De percentuele besparing op het projectbudget; - De daadwerkelijke bonus of malus per partij. 3.1 Overzicht van de relevante waarden In afbeelding 3.1 is een screenshot te zien van de waarden die reeds berekend zijn op het eerste tabblad. Ten eerste is de waarde weergegeven die is gekoppeld aan het beheersaspect geld. Deze waarde bepaalt de hoogte van het alliantiefonds wat de partijen maximaal kunnen verdienen. Daaronder is het gedeelte van het alliantiefonds voor het beheersaspect geld weergegeven. De waarde die te vinden is onder het kopje werkelijk, is het gedeelte waarmee wordt gerekend in het model. Dit is namelijk de werkelijke hoogte van het alliantiefonds die is ontstaan door de optimalisaties die partijen hebben bereikt waardoor het geheel goedkoper geworden is. 3.2 De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen In afbeelding 3.2 is een screenshot te zien van de percentages die de partijen gezamenlijk moeten afspreken. De percentages onder het kopje verdeling bonus vormen het gedeelte van het alliantiefonds voor het beheersaspect geld dat ten gunste komt aan de opdrachtgever, architect en de aannemer als de optimalisaties resulteren in een betere prijs/kwaliteit verhouding. De opdrachtgever, architect en de aannemer moeten deze gezamenlijk afspreken en opnemen. Hoofdstuk 3 De percentages onder het kopje verdeling malus vormen het gedeelte van het alliantiefonds voor het beheersaspect tijd wat ten laste wordt gelegd aan de opdrachtgever, architect en de aannemer als het projectbudget wordt overschreden. De opdrachtgever, architect en de aannemer moeten deze gezamenlijk afspreken en opnemen. 3.3 De percentuele besparing op het projectbudget In afbeelding 3.3 is een screenshot te zien van de percentuele besparing/overschrijding in relatie tot de hoogte van het alliantiefonds. De partijen moeten gezamenlijk bepalen welke besparing van het projectbudget gekoppeld wordt aan welk gedeelte van het alliantiefonds. In afbeelding 3.3 is dit weergegeven en dienen de blauwe vlakken ingevuld te worden. 15

18 3.4 De daadwerkelijke bonus of malus per partij Afbeelding Screenshot tabblad 3: De daadwerkelijke bonus of malus per partij 16

19 3.4 De daadwerkelijke bonus of malus per partij In afbeelding 3.4 is een screenshot te zien waarin de bonus en de malus wordt berekend voor de opdrachtgever, architect en de aannemer. De bonus of malus is afhankelijk van de waarden die in eerdere stappen zijn ingevuld. De bonus/malus is afhankelijk van de volgende onderdelen: - De hoogte van het alliantiefonds (zie afbeelding 3.1); - De percentuele besparing ten opzichte van het projectbudget (zie afbeelding 3.2); - De onderlinge verdeling van het bedrag tussen de opdrachtgever, architect en de aannemer (zie afbeelding 3.3); Als laatste wordt deze verdeling visueel gemaakt met behulp van een cirkeldiagram. Hebben optimalisaties gezorgd voor lagere projectkosten dan resulteert dit in een bonus. Dit wordt visueel gemaakt in het linker cirkeldiagram met de titel verdeling bonus (zie afbeelding 3.4). Is het project duurder uitgevallen dan was verwacht dan resulteert dit in een malus en wordt dit visueel gemaakt in het rechter cirkeldiagram met de titel verdeling malus (zie afbeelding 3.4). Hoofdstuk 3 17

20 4.1 Overzicht van de relevante waarden Afbeelding Screenshot tabblad 4: Overzicht van de relevante waarden 4.2 De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen Afbeelding Screenshot tabblad 4: Verdeling bonus/malus tussen de partijen 18

21 4. De kwaliteit Het vierde tabblad van het model legt de afspraken vast voor het beheersaspect kwaliteit. Dit vierde tabblad bestaat uit vier verschillende stappen. De volgende onderdelen worden vastgelegd: - Overzicht relevante waarden; - De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen; - Het beheersaspect kwaliteit De esthetische kwaliteit De functionele kwaliteit De technische kwaliteit De economische kwaliteit - Mate waarin het kwaliteitsniveau is behaald; - De daadwerkelijke bonus of malus per partij. 4.1 Overzicht van de relevante waarden In afbeelding 4.1 is een screenshot te zien van de waarden die reeds berekend zijn op het eerste tabblad. Ten eerste is de waarde weergegeven die is gekoppeld aan het beheersaspect kwaliteit. Deze waarde bepaalt de hoogte van het alliantiefonds dat de partijen maximaal kunnen verdienen. Daaronder is het gedeelte van het alliantiefonds voor het beheersaspect kwaliteit weergegeven. De waarde die te vinden is onder het kopje werkelijk, is het gedeelte waarmee wordt gerekend in het model. Dit is namelijk de werkelijke hoogte van het alliantiefonds ontstaan door de optimalisaties die partijen hebben bereikt waardoor het geheel goedkoper geworden is. 4.2 De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen In afbeelding 4.2 is een screenshot te zien van de percentages die de partijen gezamenlijk moeten afspreken. De percentages onder het kopje verdeling bonus vormen het gedeelte van het alliantiefonds voor het beheersaspect kwaliteit dat ten gunste komt aan de opdrachtgever, architect en de aannemer indien de wensen en eisen van de opdrachtgever conform de afspraken zijn. De opdrachtgever, architect en de aannemer moeten deze gezamenlijk afspreken en opnemen. De percentages onder het kopje verdeling malus vormen het gedeelte van het alliantiefonds voor het beheersaspect tijd wat ten laste wordt gelegd aan de opdrachtgever, architect en de aannemer indien de wensen en eisen van de opdrachtgever conform de afspraken zijn. De opdrachtgever, architect en de aannemer moeten deze gezamenlijk afspreken en opnemen. Hoofdstuk Het beheersaspect kwaliteit Kwaliteit is in vergelijking met de beheersaspecten tijd en geld in mindere mate meetbaar. In het onderzoek 1 waar deze handleiding op is gebaseerd wordt uitvoerig beschreven hoe kwaliteit te implementeren in het bonus/malus principe. De methode die in dat onderzoek beschreven wordt is gebaseerd op de methode die reeds door de Rijksgebouwendienst wordt toegepast. In de volgende subparagrafen worden de vormen van kwaliteit (esthetische, functionele, technische en economische) besproken. 1 Hogendoorn, R.C., Het bonus/malus principe - Onderzoek naar praktische werking en implementatie van het bonus/malus principe binnen de traditionele samenwerkingsvorm, faculteit bouwkunde, Technische Universiteit Delft, 2010, Delft 19

22 4.3.1 De esthetische kwaliteit Afbeelding Screenshot tabblad 4: De esthetische kwaliteit De functionele kwaliteit Afbeelding Screenshot tabblad 4: De functionele kwaliteit De verdeling van de bonus/malus tussen de partijen Afbeelding Screenshot tabblad 4: De technische kwaliteit 20

23 4.3.1 De esthetische kwaliteit In afbeelding is een screenshot te zien van de afspraken die gemaakt moeten worden voor de esthetische kwaliteit. De partijen dienen eerst gezamenlijk de weegfactor van de esthetische kwaliteit te bepalen ten opzichte van de andere vormen van kwaliteit. Gezamenlijk dienen de vormen van kwaliteit de factor 1,0 te hebben. Met de esthetische kwaliteit wordt het terrein van de esthetica bedoeld. Hierbinnen staan de beleving van het object en zijn ruimtewerking centraal. De partijen gezamenlijk dienen per onderdeel ten eerste de weegfactor te bepalen. In afbeelding is weergegeven dat het stedenbouwkundige concept en de architectonische kwaliteit onder de esthetische kwaliteit vallen. De opdrachtgever dient vervolgens een aantal criteria op te stellen die voor hem belangrijk zijn. Daarna moet de opdrachtgever per onderdeel de weegfactor bepalen. Vervolgens moeten de maximale score van de verschillende criteria vastgesteld worden. Bij oplevering wordt door de opdrachtgever en/of architect en/of ontwerpintegriteitspanel bepaald in welke mate de verschillende criteria zijn gerealiseerd De functionele kwaliteit In afbeelding is een screenshot te zien van de afspraken die gemaakt moeten worden voor de functionele kwaliteit. De partijen dienen eerst gezamenlijk de weegfactor van de esthetische kwaliteit te bepalen ten opzichte van de andere vormen van kwaliteit. Gezamenlijk dienen de vormen van kwaliteit de factor 1,0 te hebben. De functionele kwaliteit omvat alle eigenschappen die het functioneren van een in het gebouw gehuisveste organisatie of proces mogelijk maken. Hierbij kan gedacht worden aan aspecten zoals oppervlak, bouwvorm, planorganisatie, overzichtelijkheid, oriëntatie en flexibiliteit (om bijvoorbeeld gebouwdelen toe te voegen of af te splitsen). De partijen gezamenlijk dienen per onderdeel ten eerste de weegfactor te bepalen. In afbeelding is weergegeven dat het huisvestingsconcept, logistiek concept en het flexibiliteitsconcept onder de functionele kwaliteit vallen. De opdrachtgever dient vervolgens een aantal criteria op te stellen die voor hem belangrijk zijn. Daarna moet de opdrachtgever per onderdeel de weegfactor bepalen. Vervolgens moet de maximale score van de verschillende criteria vastgesteld worden. Bij oplevering wordt door de opdrachtgever en/of architect en/of ontwerpintegriteitspanel bepaald in welke mate de verschillende criteria zijn gerealiseerd De technische kwaliteit In afbeelding is een screenshot te zien van de afspraken die gemaakt moeten worden voor de technische kwaliteit. De partijen dienen eerst gezamenlijk de weegfactor van de technische kwaliteit te bepalen ten opzichte van de andere vormen van kwaliteit. Gezamenlijk dienen de vormen van kwaliteit de factor 1,0 te hebben. De technische kwaliteit omvat de bouwconstructieve eigenschappen van een gebouw. Hierbij kan gedacht worden aan materiaalkeuze, detaillering en de bouwfysische eigenschappen. De technische kwaliteit wordt vastgelegd binnen het Programma van Eisen. Hoofdstuk 4 De partijen gezamenlijk dienen per onderdeel ten eerste de weegfactor te bepalen. In afbeelding is weergegeven dat het duurzaamheidsconcept en het gezondheidsconcept onder de technische kwaliteit vallen. De opdrachtgever dient vervolgens een aantal criteria op te stellen die voor hem belangrijk zijn. Daarna moet de opdrachtgever per onderdeel de weegfactor bepalen. Vervolgens moet de maximale score van de verschillende criteria vastgesteld worden. Bij oplevering wordt door de opdrachtgever en/of architect en/of ontwerpintegriteitspanel bepaald in welke mate de verschillende criteria zijn gerealiseerd. 21

24 4.3.4 De economische kwaliteit Afbeelding Screenshot tabblad 4: De economische kwaliteit 4.4 Mate waarin kwaliteitsniveau is behaald Afbeelding Screenshot tabblad 4: Mate waarin kwaliteitsniveau is behaal 4.5 De daadwerkelijke bonus of malus per partij Afbeelding Screenshot tabblad 4: De daadwerkelijke bonus of malus per partij 22

25 4.3.4 De economische kwaliteit In afbeelding is een screenshot te zien van de afspraken die gemaakt moeten worden voor de economische kwaliteit. De partijen dienen eerst gezamenlijk de weegfactor van de economische kwaliteit te bepalen ten opzichte van de andere vormen van kwaliteit. Gezamenlijk dienen de vormen van kwaliteit de factor 1,0 te hebben. De economische kwaliteit - Op het moment dat het gebouw wordt gezien als een investering, hangt de economische waarde af van de verhouding tussen de investering en de opbrengsten. Deze vorm van kwaliteit zegt iets over de verhouding tussen de kwaliteit en de gemaakte kosten. De partijen gezamenlijk dienen per onderdeel ten eerste de weegfactor te bepalen. In afbeelding is weergegeven dat de integrale dienstverlening en het kwaliteit monitoringssysteem onder de economische kwaliteit vallen. De opdrachtgever dient vervolgens een aantal criteria op te stellen die voor hem belangrijk zijn. Daarna moet de opdrachtgever per onderdeel de weegfactor bepalen. Vervolgens moet de maximale score van de verschillende criteria vastgesteld worden. Bij oplevering wordt door de opdrachtgever en/of architect en/of ontwerpintegriteitspanel bepaald in welke mate de verschillende criteria zijn gerealiseerd. De daadwerkelijke scores worden vervolgens bij elkaar opgeteld. In het voorbeeld van afbeelding is te zien dat er een score van 84,4 is behaald. Dit betekent dat het gewenste kwaliteitsniveau voor bijna 85% daadwerkelijk is gerealiseerd. Deze waarde wordt vervolgens aan het alliantiefonds gekoppeld (zie paragraaf 4.4). 4.4 Mate waarin kwaliteitsniveau is behaald In afbeelding 4.4 is een screenshot te zien van de behaalde score van het beheersaspect kwaliteit in relatie tot de hoogte van het alliantiefonds. De partijen moeten gezamenlijk bepalen welke score van het kwaliteitsniveau wordt gekoppeld aan welk gedeelte van het alliantiefonds. In afbeelding 4.4 is dit weergegeven en hier dienen de blauwe vlakken ingevuld te worden. 4.5 De daadwerkelijke bonus of malus per partij In afbeelding 4.5 is een screenshot te zien waarin de bonus en de malus wordt berekend voor de opdrachtgever, architect en de aannemer. De bonus of malus is afhankelijk van de waarden die in eerdere stappen zijn ingevuld. De bonus/malus is afhankelijk van de volgende onderdelen: Hoofdstuk 4 - De hoogte van het alliantiefonds (zie afbeelding 4.1); - De onderlinge verdeling van het bedrag tussen de opdrachtgever, architect en de aannemer (zie afbeelding 4.2); - De verschillende vormen van kwaliteit (zie afbeelding 4.3); - De relatie tussen het moment van opleveren en het gedeelte van het alliantiefonds (zie afbeelding 4.4). Als laatste wordt deze verdeling visueel gemaakt met behulp van een cirkeldiagram. Is het project eerder opgeleverd dan resulteert dit in een bonus en wordt dit visueel gemaakt in de linker cirkeldiagram met de titel verdeling bonus (zie afbeelding 4.5). Is het project later opgeleverd dan resulteert dit in een malus en wordt dit visueel gemaakt in de rechter cirkeldiagram met de titel verdeling malus (zie afbeelding 4.5). 23

26 5.1 De afrekening van de bonus Afbeelding Screenshot tabblad 5: De afrekening van de bonus 5.2 De afrekening van de malus Afbeelding Screenshot tabblad 5: De afrekening van de malus 5.3 De uiteindelijke afrekening van het bonus/malus principe Afbeelding Screenshot tabblad 5: De uiteindelijke afrekening van het bonus/malus principe 24

27 5. De afrekening van het bonus/malus principe Het vijfde en laatste tabblad van het model toont de eventuele bonus en/of malus voor de beheersaspecten tijd, geld en kwaliteit in een schema. Dit vijfde tabblad bestaat uit de volgende onderdelen: - De afrekening van de bonus - De afrekening van de malus - De uiteindelijke afrekening van het bonus/malus principe. 5.1 De afrekening van de bonus In afbeelding 5.1 is een screenshot te zien van de eventuele behaalde bonus voor de beheersapsecten tijd, geld en kwaliteit voor de betrokken partijen (opdrachtgever, architect en de aannemer). Afbeelding 5.1 geeft weer welke partij welke bonus heeft behaald conform de gemaakte afspraken. 5.2 De afrekening van de malus In afbeelding 5.2 is een screenshot te zien van de eventuele behaalde malus voor de beheersapsecten tijd, geld en kwaliteit voor de betrokken partijen (opdrachtgever, architect en de aannemer). Afbeelding 5.2 geeft weer welke partij welke malus heeft behaald conform de gemaakte afspraken. 5.3 De uiteindelijke afrekening van het bonus/malus principe In afbeelding 5.3 is een screenshot te zien van de uiteindelijke afrekening van het alliantiefonds. De behaalde bonus en malus van de verschillende beheersaspecten tijd, geld en kwaliteit worden opgeteld per partij. Deze bedragen worden bij elkaar opgeteld en afgetrokken van het alliantiefonds. In het voorbeeld van afbeelding 5.3 is het resterende alliantiefonds 0. Het kan zijn dat de partijen maar recht hebben op 50% van het alliantiefonds, dit betekent dat het resterende gedeelte van het alliantiefonds ten gunste komt van de opdrachtgever. Is dat het geval dan komt dat in de plaats van de waarde 0 (zie afbeelding 5.3). Hoofdstuk 5 25