Hoofdstuk 1: cursusbijeenkomst 2, duwen/ trekken/ manoeuvreren..2

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoofdstuk 1: cursusbijeenkomst 2, duwen/ trekken/ manoeuvreren..2"

Transcriptie

1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: cursusbijeenkomst 2, duwen/ trekken/ manoeuvreren Introductie Stellingen en discussie Praktische oefening en klassikale nabespreking Theorie overdragen Afsluiten. 19 Hoofdstuk 2: Draaiboek 20 Hoofdstuk 3: Bijlagen Instructie praktische oefening Observatielijst praktische oefening Hand-out bijeenkomst 2, duwen/ trekken/ manoeuvreren PowerPoint 29 ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 1

2 Hoofdstuk 1: Cursusbijeenkomst 2: duwen/ trekken/ manoeuvreren & Onderwerpen: 1. Introductie...5 min 2. Stellingen en discussie min 3. Praktische oefening: duwen/ trekken/ manoeuvreren 30 min 4. Reflectie op praktische oefening min 5. Theoretische uitleg.. 15 min 6. Afsluiten...5 min Beoogde resultaten, de cursist: - weet wat het doel en de inhoud van de cursus is; - staat open voor de cursus; - deelt ervaringen/ meningen die gaan over fysieke belasting; - brainstormt over het thema fysieke belasting; - verkrijgt inzicht over het thema fysieke belasting; - verkrijgt kennis over het thema fysieke belasting; - doet ervaring op omtrent duwen/ trekken/ manoeuvreren; - weet wat goed/ fout is tijdens het duwen/ trekken/ manoeuvreren; - is zich bewust van de risico s omtrent verantwoord en onverantwoord duwen/ trekken/ manoeuvreren; - kan verantwoord duwen/ trekken/ manoeuvreren; - kan de opgedane kennis generaliseren/ koppelen naar eigen en/ of andere situaties; - herkent knelpunten omtrent duwen/ trekken/ manoeuvreren; - leert praktisch en inhoudelijk van andere cursisten; - heeft kennis van zijn/ haar eigen lichaam om de knelpunten van fysieke belasting te begrijpen. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 2

3 Start van cursusbijeenkomst Introductie Activiteit: Iedereen wordt welkom geheten. De cursisten komen het praktijklokaal binnen en nemen plaats. Eén cursusleider zal het woord nemen. Het is de bedoeling dat hij/ zij beknopt vertelt wat er tijdens de tweede bijeenkomst zal gebeuren. De andere cursusleider bedient de computer om de spreker te ondersteunen. Hierbij gebruikt hij/ zij PowerPoint om de opzet van de tweede bijeenkomst visueel te maken. Beoogd resultaat: - De cursist weet wat het doel en de inhoud van de tweede bijeenkomst is; - De cursist staat open voor de cursus. Tijd: 5 minuten Materialen: - Laptop met PowerPoint; - Cd-rom met PowerPoint; - Beamer; - Sheets (back-up); - Overhead projector (back-up); - 10 stoelen. Uitgangssituatie: - De cursisten zitten in een U-vormige opstelling, zodat de cursisten elkaar kunnen aankijken; - De laptop met PowerPoint wordt op een tafel gezet en aangesloten op de beamer; - De beamer wordt op een muur of een diascherm geprojecteerd; - De cursusleider staat naast de beamer. Interventies: - De cursusleiders hebben de rol van docent tijdens de inleiding van de cursus. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 3

4 Werkvorm: - Kennismaken (indien nodig); - Informeren: uitleg geven over de inhoud van de tweede bijeenkomst; - Presenteren. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 4

5 1.2 Stellingen en discussie Activiteit: Op PowerPoint of sheet staan verschillende stellingen (één tegelijk). Deze stellingen worden klassikaal besproken. De cursusleider leidt de discussie en zal bepalen wanneer de volgende stelling aan bod komt. De stellingen zullen onderwerpen aansnijden over onder andere: fysieke belasting, duwen/ trekken/ manoeuvreren en materialen. Stelling 1:.. Stelling 2:.. Stelling 3:.. Beoogd resultaat: - De cursist verkrijgt inzicht over het thema duwen/ trekken/ manoeuvreren; - De cursist brainstormt over het thema duwen/ trekken/ manoeuvreren; - De cursist deelt ervaringen/ meningen/ discussieert over het thema duwen/ trekken/ manoeuvreren. Tijd: 20 minuten Materialen: - Laptop met PowerPoint; - Beamer; - Sheets (back-up); - Overhead projector (back-up); - 10 stoelen. Uitgangssituatie: - De tafels worden in een U-vorm in het praktijklokaal klaargezet, zodat de cursisten elkaar kunnen aankijken; - De laptop met PowerPoint wordt op een tafel gezet en aangesloten op de beamer; - De beamer wordt op een muur of een diascherm geprojecteerd; - De cursusleider staat naast de beamer. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 5

6 Interventies: - De cursusleiders hebben de rol van docent tijdens de discussie en het introduceren van de stellingen; - De cursusleiders leiden de discussie (zij zorgen dat iedereen aan het woord komt en dat er naar elkaar wordt geluisterd). Werkvorm: - Overleggen; - Brainstormen; - Discussiëren; - Luisteren naar elkaar. Beginsituatie - De activiteit wordt uitgelegd aan de groep door één cursusleider. Opdracht - De stelling verschijnt op het projectiescherm; - De cursisten benoemen ideeën en voor/ tegen argumenten voor het onderwerp van de stelling; - De cursisten luisteren naar de ideeën en voor/ tegen argumenten van anderen; - De cursusleiders sturen de groep waar nodig of stellen prikkelende vragen om de cursisten te laten brainstormen. Evaluatie Eén cursusleider vat samen wat er gezegd is (argumenten voor én tegen de stelling) en legt de koppeling naar de volgende stelling. Aanvulling: mogelijke stellingen 1. Verantwoord duwen/ trekken/ manoeuvreren kan alleen maar met goede karren waar goede wielen onder zitten. 2. Je kunt niet zien aan iemand of hij verantwoord duwt/ trekt/ manoeuvreert. 3. Je kunt niet altijd verantwoord duwen/ trekken/ manoeuvreren. 4. Manoeuvreren met karren kost je je rug. 5. Elkaar aanspreken op verantwoord duwen/ trekken/ manoeuvreren maakt de werksfeer beter! ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 6

7 1.3 Praktische oefening & klassikale nabespreking Activiteit: Tijdens de praktische oefening worden er 3 oefensituaties gecreëerd (duwen/ trekken/ manoeuvreren). De groep wordt onderverdeeld in 3 subgroepen; iedere subgroep gaat één situatie oefenen, waarna er gerouleerd wordt, zodat iedere groep elke situatie oefent en ervaring opdoet. Nadat iedere subgroep iedere oefening gedaan heeft worden de ervaringen klassikaal nabesproken. Beoogd resultaat: - De cursist deelt ervaringen/ meningen die gaan over fysieke belasting; - De cursist verkrijgt inzicht over het thema fysieke belasting; - De cursist doet ervaring op omtrent duwen/ trekken/ manoeuvreren. Tijd: 30 minuten praktische oefening & 10 minuten evaluatie Materialen: - 2 waskarren (waar vuile was in opgehaald wordt); - 1 au-bain-marie kar; - 1 tafel; - 3 instructieformulieren met schriftelijke uitleg van de opdrachten; - Observatieformulieren (circa 6 per oefening). Uitgangssituatie: - Deze oefening vindt plaats in het praktijklokaal; - Er wordt ruimte gecreëerd, waarin 3 situaties (duwen/ trekken/ manoeuvreren) geoefend kunnen worden; - Tijdens de uitleg zitten de cursisten op hun stoel; - Tijdens de praktische oefensituatie worden er 3 groepen van 3 cursisten gevormd; - De materialen van de praktische oefening zijn klaargezet door de cursusleiders; - Tijdens de nabespreking van de praktische oefening zit iedere subgroep bij elkaar. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 7

8 Interventie: - Tijdens de uitleg en nabespreking van de praktische oefening hebben de cursusleiders een docentenrol; - Tijdens de praktische oefening hebben de cursusleiders een coachende rol; - Tijdens de praktische oefening lopen de cursusleiders door de ruimte voor het geven van aanwijzingen, instructies, het beantwoorden van vragen en indien nodig voor het motiveren van de cursisten. Werkvorm: - Praktisch ervaren, zowel individueel als in groepsverband; - Reflecteren, zowel individueel als in groepsverband; - Individuele bewustwording. Beginsituatie - Tijdens de beginsituatie wordt uitleg gegeven over de praktische oefening, zodat de cursisten weten wat de oefening inhoud; - Er wordt tijdens de uitleg een toelichting gegeven over de aandachtspunten tijdens het uitvoeren van de oefening; - Er wordt uitleg gegeven over de instructieformulieren die klaar liggen; - Er wordt uitleg gegeven over de observatieformulieren die klaar liggen; - De groep cursisten wordt in 3 subgroepen verdeeld. Opdracht - Er zijn 3 verschillende oefensituatie s (duwen/ trekken/ manoeuvreren); - Tijdens de praktische oefensituatie wordt er geduwd, getrokken en gemanoeuvreerd met twee verschillende soorten karren; - Bij de 1 ste oefening Duwen moeten de cursisten één voor één de au-bain-marie kar over een rechte lijn duwen, over een lengte van ongeveer 10 meter. De andere twee groepsgenoten observeren de cursist die de oefening uitvoert met behulp van de observatielijst; - Bij de 2 de oefening Trekken moeten de cursisten één voor één de waskar over een rechte lijn trekken, over een lengte van ongeveer 10 meter. De andere twee groepsgenoten observeren de cursist die de oefening uitvoert met behulp van de observatielijst; - Bij de 3 de oefening Manoeuvreren moeten de cursisten één voor één de waskar om een tafel heen manoeuvreren. De andere twee groepsgenoten observeren de cursist die de oefening uitvoert met behulp van de observatielijst. Evaluatie - Tijdens de nabespreking wordt er gereflecteerd op de observaties die de cursisten hebben uitgevoerd en beschreven; - Door de reflectie op de ervaringen kunnen de cursisten zelf tot inzichten komen waar en/ of hoe zij knelpunten hebben ervaren; - De cursisten stimuleren en/ of geven elkaar feedback. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 8

9 1.4 Theorie overdragen Activiteit: Er wordt op een begrijpelijke manier informatie/ theorie overgedragen die gaat over het lichaam (met name de rug) en de lichamelijke gevolgen van fysieke belasting die betrekking hebben op duwen/ trekken/ manoeuvreren. Vervolgens worden er goed/ fout foto s getoond die gaan over de onderwerpen duwen/ trekken/ manoeuvreren. Beoogd resultaat: - De cursist verkrijgt inzicht over het thema fysieke belasting, ten gevolge van duwen/ trekken/ manoeuvreren; - De cursist verkrijgt kennis over het thema fysieke belasting, ten gevolge van duwen/ trekken/ manoeuvreren; - De cursist weet wat goed/ fout is tijdens het duwen/ trekken/ manoeuvreren; - De cursist is zich bewust van de risico s omtrent verantwoord en onverantwoord duwen/ trekken/ manoeuvreren; - De cursist kan de opgedane kennis generaliseren/ koppelen naar eigen en/ of andere situaties. Tijd: 20 minuten Materialen: - 10 stoelen; - Wervelkolom (model); - PowerPoint met goed/ fout foto s; - Sheets (back-up); - Overhead projector (back-up); - Hand-out met informatie en plaatjes. Uitgangssituatie: - De cursisten zitten in een U-vormige opstelling, zodat alle cursisten zicht hebben op het projectiescherm en de cursusleiders. Interventie: - Tijdens de overdracht van theoretische kennis hebben de cursusleiders een docentrol. Zij zullen de groep actief betrekken bij het overdragen van kennis en de theorie aanbieden op het niveau van de cursisten. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 9

10 Werkvorm: - Informeren; - Presenteren; - Individuele bewustwording; - Vragen stellen. Beginsituatie - Er wordt een inleiding gegeven waarom theoretische kennis van belang is bij het duwen/ trekken/ manoeuvreren; - Er wordt uitleg gegeven en handvatten geboden hoe de cursisten de theorie kunnen koppelen naar het eigen lichaam; - Er wordt uitleg gegeven en handvatten geboden hoe de cursisten de theorie kunnen koppelen naar de dagelijkse werkzaamheden. Opdracht Er wordt (interactief) kennis overgedragen omtrent: - De wervelkolom; - De mogelijke gevolgen van fysieke belasting op het lichaam ten gevolg van veel/ zwaar duwen/ trekken/ manoeuvreren; - Leersituaties uit de eigen praktijk door middel van goed/ fout foto s. Evaluatie Er worden vragen gesteld, zoals: - Herkent iemand iets van deze theorie met betrekking tot zijn/ haar eigen lichaam? - Kan iemand praktische voorbeelden bij de theorie bedenken? - Zijn de gevolgen van verkeerd duwen/ trekken/ manoeuvreren bekend? - Zijn er nog andere vragen? Aanvulling: theorie over duwen/ trekken/ manoeuvreren Stapsgewijs zal hieronder beschreven worden hoe het theoretische gedeelte het best kan worden overgedragen door de cursusleiders. Het is de bedoeling dat iedere stap aan bod komt en dat er interactief wordt lesgegeven. Dit houdt in dat de cursisten continue de mogelijkheid geboden wordt om vragen te stellen of om meningen te geven. De theorie: 1. Wat was Fysieke Belasting ook alweer? We komen er even kort op terug 1 A Lichamelijke belasting, ook wel fysieke belasting genoemd, is in het algemeen een belasting van het houdings- en bewegingsapparaat. Bijvoorbeeld belasting van de rug, de botten en spieren in armen en benen. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 10

11 1 B Klachten ontstaan vaak door: - Een combinatie van belastende factoren; bijvoorbeeld duwen of trekken in een verkeerde houding, een houding lang vasthouden en tegelijk veel kracht leveren of manoeuvreren met een gedraaide rug. Daarbij is het evenwicht verstoord tussen fysieke belasting en belastbaarheid. - Klachten aan rug, nek, schouder en armen, elleboog, hand en pols, heupen, knieën en voeten kunnen het gevolg zijn. - Niet alleen door lichamelijke overbelasting, maar ook door onderbelasting, zogenaamde bewegingsarmoede kunnen klachten ontstaan. 2. Wat doet fysieke overbelasting met het lichaam? 2 A De wervelkolom Er is een wervelkolom nodig om de theorie uit te leggen. Het is de bedoeling dat iedere cursist de wervelkolom in handen krijgt. Hierbij kan de cursusleider onder andere de volgende vragen stellen: - Weet iemand wat dit is? (indien er nieuwe cursisten aanwezig zijn). - Kan iemand uitleggen/ benoemen hoe de wervelkolom is opgebouwd? - Kan iemand uitleggen aan de hand van de wervelkolom wat er kan gebeuren wanneer iemand duwt? - Kan iemand uitleggen wat er in de rug gebeurt wanneer iemand iets duwt wat erg zwaar is? - Kan iemand uitleggen wat er in de rug gebeurt wanneer iemand een kar naar links manoeuvreert? - Etc. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 11

12 2B De volgende vragen* worden gesteld door de cursusleiders: - Wat gebeurt er met de wervels en tussenwervelschijven wanneer iemand karren duwt die te zwaar zijn? - Wat gebeurt er met de wervels en tussenwervelschijven wanneer iemand met een gedraaide rug een zware kar trekt? - Wat gebeurt er met de wervels en tussenwervelschijven wanneer iemand plotseling moet afremmen met een zware kar? - Wat gebeurt er met de wervels en tussenwervelschijven wanneer iemand een zware kar naar rechts moet manoeuvreren? - Wat gebeurt er met de wervels en tussenwervelschijven wanneer iemand een kar over een drempel moet duwen? - Wat zou er met de zenuwen kunnen gebeuren in de bovenstaande situaties? *Tijdens het behandelen van deze vragen is het raadzaam de wervelkolom te gebruiken en de situaties na te bootsen, zodat de cursisten kunnen zien wat er gebeurd. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 12

13 3. Handige tips en foto s om verantwoord te kunnen duwen/ trekken/ manoeuvreren. Het is de bedoeling dat de cursisten een aantal foto s bekijken die gaan over de onderwerpen duwen/ trekken/ manoeuvreren. Er kan gevraagd worden of de cursisten de situaties op de foto s herkennen. De onderwerpen worden apart besproken en toegelicht aan de hand van foto s. Duwen/ trekken/ manoeuvreren & Wat is duwen/ trekken/ manoeuvreren? - Bij trekken, duwen en manoeuvreren zet je kracht om iets in beweging te zetten. Wat zijn de regels? - Niet meer trekken dan 25 kilo met twee handen (en maximaal 15 kilo met één hand). - Wanneer de kracht vooral vanuit je vingers komt, is het maximum 5 kilo. Hoe doe je het in de praktijk? Met behulp van de 6 rij regels: 1. Maak gebruik van je lichaamsgewicht. Ga naar voren hangen als je duwt en naar achteren als je trekt; 2. Duw en draai nooit tegelijk; doe óf het één óf het ander; 3. Als je draait, loop dan zelf om de het object heen en neem het in die beweging met je mee. Het object zal dan soepel om zijn as draaien. Laat het object nooit om jou heen draaien: hiermee verwring je de rug; 4. Plaats één van je voeten op het onderstel. Dat helpt bij het duwen. Als de wieltjes nog niet in de juiste richting staan, kun je ze op deze manier in de juiste rijrichting krijgen, zonder dat je met je armen hoeft kracht te zetten; 5. Beweeg gelijkmatig en rustig. Plotselinge bewegingen zijn slecht voor je lichaam; 6. Hou de karren aan het rollen: vermijd veelvuldig stoppen en starten wanneer lange afstanden gereden moeten worden. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 13

14 Maak gebruik van je lichaamsgewicht. Hang naar voren als je duwt en naar achteren als je trekt. Houd je armen en schouders daarbij zoveel mogelijk ontspannen: laat je eigen gewicht het werk doen; Als je een bocht maakt, kan het handig zijn met één voet op het onderstel een zetje in de goede richting te geven; ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 14

15 Als je draait, loop dan zelf om het object heen en neem het in die beweging met je mee; Plaats één voet op het onderstel; Beweeg rustig en gelijkmatig; ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 15

16 Zorg dat de karren blijven rollen; ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 16

17 HANDLEIDING Goed/ fout foto s Wat is er goed/ fout aan deze foto? Wat is er goed/ fout aan deze foto s? ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 17

18 HANDLEIDING Manoeuvreren, wat is er goed/ fout aan deze foto? ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 18

19 1.5 Afsluiten Activiteit: De bijeenkomst wordt afgesloten door één van de cursusleiders. Tijdens het afsluiten is er de gelegenheid voor het stellen van vragen en zullen de cursisten een hand-out uitgereikt krijgen. Tijd: 5 minuten Materialen: - 10 stoelen; - Hand-out (9 exemplaren). Uitgangssituatie: - De cursisten zitten in een U-vormige opstelling, zodat alle cursisten de cursusleider kunnen zien tijdens de afsluiting; - Tijdens het afsluiten staan de cursusleiders voor de groep. Interventies: - De cursusleiders bieden de cursisten de mogelijkheid vragen te stellen; - De cursusleiders bieden de cursisten de mogelijkheid om feedback te geven; - De cursusleiders delen de hand-out uit. Werkvorm: - Luisteren; - Vragen stellen. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 19

20 Hoofdstuk 2: Draaiboek Titel bijeenkomst Doel bijeenkomst Duwen/ trekken/ manoeuvreren Zie de beschrijving van de doelen bij de beoogde resultaten (zie blz. 3) Duur van de bijeenkomst Datum Tijd Activiteit/ werkvorm 13:30 Ruimte open, tijd voor inloop 1 ½ uur Cursisten Cursusleiders Materiaal/ attributen o p e n s t a a n b e g r ij p e n w i l l e n k u n n e n d o e n 13:35 Welkom heten, introductie, uitleg van de cursus 13:40 Stellingen en discussie 14:00 Uitleg praktische oefening x Laptop, beamer, PowerPoint, overhead projector, sheets x x x docentrol Laptop, beamer, PowerPoint, overhead projector, sheets x x x docentrol 14:05 Praktische oefening x x x coach Schriftelijke uitleg van de opdrachten, observatielijsten materialen voor de oefening 14:30 Reflectie op de praktische oefening x x x docentrol ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 20

21 14:40 Theorie x x x docentrol Model van de rug, PowerPoint, plaatjes 14:55 Afsluiten, evaluatie x x docentrol 15:00 EINDE ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 21

22 Hoofdstuk 3: Bijlagen 3.1 Instructie praktische oefening Instructie praktische oefening: DUWEN 1. Eén persoon gaat duwen. 2. De anderen bekijken en beschrijven hoe er geduwd wordt. 3. Er staat één au-bain-marie kar (met inhoud) klaar. 4. Eén persoon duwt de au-bain-marie kar in een rechte lijn over een afstand van 10 meter. 5. Duw de au-bain-marie kar zoals je deze normaal ook zou duwen. 6. De anderen observeren het duwen en schrijven de dingen die opvallen op het observatieformulier. 7. Wissel daarna de rollen om (mits er tijd voor is). ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 22

23 Instructie praktische oefening: TREKKEN 1. Eén persoon gaat trekken. 2. De anderen bekijken en beschrijven hoe er getrokken wordt. 3. Er staat één waskar (met inhoud) klaar. 4. Eén persoon trekt de waskar in een rechte lijn over een afstand van 10 meter. 5. Trek de waskar zoals je ze normaal ook zou trekken. 6. De anderen observeren het trekken en schrijven de dingen die opvallen op het observatieformulier. 7. Wissel daarna de rollen om (mits er tijd voor is). ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 23

24 Instructie praktische oefening: MANOEUVREREN 1. Eén persoon gaat manoeuvreren. 2. De anderen bekijken en beschrijven hoe er gemanoeuvreerd wordt. 3. Er staat één waskar (met inhoud) klaar. 4. Eén persoon manoeuvreert de waskar om een tafel heen. 5. Manoeuvreer zoals je ze normaal ook zou manoeuvreren. 6. De anderen observeren het manoeuvreren en schrijven de dingen die opvallen op het observatieformulier. 7. Wissel daarna de rollen om (mits er tijd voor is). ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 24

25 3.2 Observatielijst praktische oefening Observatielijst: DUWEN Welke bewegingen in de lichaamshouding zie je bij het duwen van de aubain-marie kar? Wat zie je tijdens het duwen gebeuren met de rug? Bijvoorbeeld: duwt iemand met een gedraaide rug of voorovergebogen rug? Wat zie je tijdens het duwen gebeuren met de benen, knieën en voeten? Bijvoorbeeld: wat is de positie van de benen of zijn de knieën gebogen? Omschrijf de positie van de armen en handen tijdens het duwen? Bijvoorbeeld: op welke hoogte wordt de kar vastgepakt of zijn de ellebogen gebogen? Welke lichaamsdelen worden belast tijdens het duwen? Overig, wat valt er verder op? Bijvoorbeeld: hoe ging het duwen? ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 25

26 Observatie lijst: TREKKEN Welke bewegingen zie je in de lichaamshouding bij het trekken van de waskar? Wat zie je gebeuren tijdens het trekken met de rug? Bijvoorbeeld: trekt iemand met gedraaide of gebogen rug? Wat zie je tijdens het trekken gebeuren met de benen, knieën en voeten? Bijvoorbeeld: wat is de positie van de benen of worden de knieën gebogen? Omschrijf de positie van de armen en handen tijdens het trekken? Bijvoorbeeld: op welke hoogte wordt de kar vastgepakt of zijn de ellebogen gebogen? Welke lichaamsdelen worden belast tijdens het trekken? Overig, wat valt er verder op? Bijvoorbeeld: hoe ging het trekken? ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 26

27 Observatie lijst: MANOEUVREREN Welke bewegingen zie je in de lichaamshouding bij het manoeuvreren van de waskar? Wat zie je tijdens het manoeuvreren gebeuren bij de rug? Bijvoorbeeld: manoeuvreert iemand met gedraaide of gebogen rug? Wat zie je tijdens het manoeuvreren gebeuren met de benen, knieën en voeten? Bijvoorbeeld: wat is de positie van de benen of worden de knieën gebogen? Omschrijf de positie van de armen en handen tijdens het manoeuvreren? Bijvoorbeeld: op welke hoogte wordt de kar vastgepakt? Welke lichaamsdelen worden belast tijdens het manoeuvreren? Overig, wat valt er verder op? Bijvoorbeeld: hoe ging het manoeuvreren? ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 27

28 3.3 Hand-out bijeenkomst 2, duwen/ trekken/ manoeuvreren Duwen/ trekken/ manoeuvreren & Wat is duwen/ trekken/ manoeuvreren? - Bij trekken, duwen en manoeuvreren zet je kracht om iets in beweging te zetten. Wat zijn de regels? - Niet meer trekken dan 25 kilo met twee handen (en maximaal 15 kilo met één hand); - Wanneer de kracht vooral vanuit je vingers komt, is het maximum 5 kilo. Hoe doe je het in de praktijk? Met behulp van de 6 rij regels: 1. Maak gebruik van je lichaamsgewicht. Ga naar voren hangen als je duwt en naar achteren als je trekt; 2. Duw en draai nooit tegelijk; doe óf het een óf het ander; 3. Als je draait, loop dan zelf om de het object heen en neem het in die beweging met je mee. Het object zal dan soepel om zijn as draaien. Laat het object nooit om jou heen draaien: hiermee verwring je de rug; 4. Plaats één van je voeten op het onderstel. Dat helpt bij het duwen. Als de wieltjes nog niet in de juiste richting staan, kun je ze op deze manier in de juiste rijrichting krijgen, zonder dat je met je armen hoeft kracht te zetten; 5. Beweeg gelijkmatig en rustig. Plotselinge bewegingen zijn slecht voor je lichaam; 6. Hou de karren aan het rollen: vermijd veelvuldig stoppen en starten wanneer lange afstanden gereden moeten worden. ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 28

29 3.4 PowerPoint Bijeenkomst 2 Duwen/ trekken/ manoeuvreren Introductie Introductie Stellingen en discussie Welkom De tweede bijeenkomst Stellingen en discussie Praktische oefening Theorie Evaluatie Stelling Goed duwen/ trekken/ manoeuvreren kost meer energie dan gewoon duwen/ trekken/ manoeuvreren Stelling Je kunt niet altijd goed duwen/ trekken/ manoeuvreren Stelling Praktische oefening Manoeuvreren met karren kost je je rug ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 29

30 Reflectie op praktische oefening Theorie Duwen Trekken manoeuvreren Theorie Fysieke Belasting, wat was het ook al weer? Wat doet Fysieke Belasting met het lichaam? Handige tips en foto s! Wat is duwen/ trekken/ manoeuvreren? Bij duwen/ trekken/ manoeuvreren zet je kracht om iets in beweging te zetten Wat zijn de regels? Niet meer trekken dan 25 kilo met twee handen (en maximaal 15 kilo met één hand) Wanneer de kracht vooral vanuit je vingers komt is het maximum 5 kilo Handige tips en foto s Hoe doe je het in de praktijk? Maak gebruik van je lichaamsgewicht, ga naar voren hangen als je duwt en naar achteren als je trekt Duw en draai nooit tegelijk, doe óf het een óf het ander ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 30

31 Als je draait, loop dan zelf om het object heen en neem het in die beweging met je mee Plaats één van je voeten op het onderstel, dat helpt bij het duwen Beweeg gelijkmatig en rustig Houd karren aan het rollen, vermijd veelvuldig starten en stoppen Goed/ fout foto s Wat is er goed/ fout aan deze foto s? Goed/ fout foto s Wat is goed/ fout aan deze foto s? Goed/ fout foto s Manoeuvreren, wat is goed/ fout aan deze foto? Vragen/ opmerkingen Afsluiten Afsluiten ONDERSTEUNENDE DIENSTEN ONDERSTEUN JEZELF! 31

Hoofdstuk 1: cursusbijeenkomst 3, werkhoudingen/ statische belasting/ repeterende bewegingen...2

Hoofdstuk 1: cursusbijeenkomst 3, werkhoudingen/ statische belasting/ repeterende bewegingen...2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: cursusbijeenkomst 3, werkhoudingen/ statische belasting/ repeterende bewegingen...2 1.1 Introductie 3 1.2 Stellingen en discussie..5 1.3 Praktische oefening en klassikale nabespreking..7

Nadere informatie

Inleiding.2. Hoofdstuk 1: Cursusbijeenkomst 1: tillen/ dragen/ reiken & armheffen. 3

Inleiding.2. Hoofdstuk 1: Cursusbijeenkomst 1: tillen/ dragen/ reiken & armheffen. 3 Inhoudsopgave Inleiding.2 Hoofdstuk 1: Cursusbijeenkomst 1: tillen/ dragen/ reiken & armheffen. 3 1.1 Introductie 5 1.2 Wolk Fysieke Belasting... 7 1.3 Video gevolgen fysieke belasting en reflectie...

Nadere informatie

Praktijkrichtlijnen Fysieke Belasting voor niet-cliëntgebonden werkzaamheden

Praktijkrichtlijnen Fysieke Belasting voor niet-cliëntgebonden werkzaamheden Praktijkrichtlijnen Fysieke Belasting voor niet-cliëntgebonden werkzaamheden Bron Denk bijvoorbeeld aan: De Praktijkrichtlijnen 1. Tillen Laden en lossen, pannen, koffiecontainers, verhuizingen, waszakken,

Nadere informatie

Ergtherapeutisch Team: Studenten: Mattanja van Dormael Marieke Kaufman. Senioradviseur Sandra Jellema

Ergtherapeutisch Team: Studenten: Mattanja van Dormael Marieke Kaufman. Senioradviseur Sandra Jellema Ergtherapeutisch Team: Studenten: Mattanja van Dormael Marieke Kaufman Senioradviseur Sandra Jellema Opdrachtgever/Contactpersoon Joanne Blaak Mirjam Stoter Linda van Vulpen Til jij er zwaar aan? Fysieke

Nadere informatie

Dé VCA-specialist van Zuid-Nederland

Dé VCA-specialist van Zuid-Nederland Toolbox: Fysieke belasting Het doel van een toolboxmeeting is om de aandacht en motivatie voor veiligheid en gezondheid binnen het bedrijf te verbeteren. Wat verstaan we onder fysieke belasting? De door

Nadere informatie

Lesplanformulier. Les wordt gegeven in een open ruimte met ronde tafels en een computergedeelte. Een les duurt 50 minuten

Lesplanformulier. Les wordt gegeven in een open ruimte met ronde tafels en een computergedeelte. Een les duurt 50 minuten Lesplanformulier naam student : Aukelien Stalman opleiding : docent GZW jaar : 3 naam school : Gomarus College Assen coach : klas : 1 datum van de les: mei 2017 Lesonderwerp: Biologie stevigheid en beweging

Nadere informatie

Oefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding

Oefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding Oefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding Verkeerde lichaamshoudingen veroorzaken klachten. Eén van de meest voorkomende verkeerde houdingen, wordt veroorzaakt door een naar vorend hangend hoofd,

Nadere informatie

U20-1 Fysieke Belasting e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider

U20-1 Fysieke Belasting e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider 1. CBR Registratienummer 2. Naam opleider 3. Versienummer en datum 201720-003 / 25-09-2017 4. Cursuscode, cursusnaam en type training U20-1, Fysieke belasting, e-learning (systeem: All Secure Cargo) 5.

Nadere informatie

Workshop samen talenten benutten

Workshop samen talenten benutten Workshop samen talenten benutten Doelgroep: organisaties die met vrijwilligers met een beperking willen werken Doel: kennis en vaardigheden overdracht voor het werken met mensen met een beperking Bijeenkomst

Nadere informatie

Subject: Taak 1.2.20

Subject: Taak 1.2.20 Taak 1.2.20 Tutor : vd Biggelaar Mentor : vd Biggelaar Klas : MT1A Gemaakt door : Tommy & Paul van der Linden 1 Inhoud! Taak 1.2.20 Inhoud!... 2 Inleiding... 3 Trekken en Duwen... 4 Tillen... 4 Zitten...

Nadere informatie

Weer aan de gang na een operatie in de halswervelkolom

Weer aan de gang na een operatie in de halswervelkolom FYSIOTHERAPIE Weer aan de gang na een operatie in de halswervelkolom ADVIES Weer aan de gang na een operatie in de halswervelkolom Wat u zélf kunt doen om voorspoedig te herstellen Er zijn een aantal algemene

Nadere informatie

U23-1 Digitale tachograaf CBR Registratienummer. 2. Naam opleider

U23-1 Digitale tachograaf CBR Registratienummer. 2. Naam opleider 1. CBR Registratienummer 2. Naam opleider 3. Versienummer en datum 201723-004 / 20-02-2018 4. Cursuscode, cursusnaam en type training U23-1, Digitale Tachograaf, e-learning (systeem: All Secure Cargo)

Nadere informatie

Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis

Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding U bent patiënt op de afdeling neurologie van het IJsselland Ziekenhuis. Er

Nadere informatie

Lage Rugpijn, Aspecifieke Lage Rugpijn, Lumbago, Spit,

Lage Rugpijn, Aspecifieke Lage Rugpijn, Lumbago, Spit, Lage Rugpijn, Aspecifieke Lage Rugpijn, Lumbago, Spit, Wat is lage rugpijn? Lage rugpijn zit onderin de rug. Soms straalt de pijn uit naar de billen of naar een of beide bovenbenen. De pijn kan plotseling

Nadere informatie

1. CBR Registratienummer 7288Z1. 2. Naam opleider Verkeersschool van Buuren

1. CBR Registratienummer 7288Z1. 2. Naam opleider Verkeersschool van Buuren Pagina 1 van 5 1. CBR Registratienummer 7288Z1 2. Naam opleider Verkeersschool van Buuren 3. Versienummer en datum 201723-004 / 20-02-2018 4. Cursuscode, cursusnaam en type training U23-1, Digitale Tachograaf,

Nadere informatie

Oefeningen bij schouderklachten

Oefeningen bij schouderklachten Oefeningen bij schouderklachten Uw behandelend arts heeft u geadviseerd oefeningen te doen om uw schouderklachten te helpen verminderen. Het is, in eerste instantie, niet nodig om de oefeningen onder begeleiding

Nadere informatie

Omgaan met pestgedrag voor leerlingen

Omgaan met pestgedrag voor leerlingen Omgaan met pestgedrag voor leerlingen Algemeen: Uw ROC wil door middel van eenduidige trainingen pesten structureel aanpakken. Trainingen en cursussen als maatwerk. Doelstelling: Het doel van de training

Nadere informatie

Voorbeeld. Naam opleider en registratienummer CBR, 0000H0. Versienummer en datum Opleidingsplan versie 2; 11 juni 2015

Voorbeeld. Naam opleider en registratienummer CBR, 0000H0. Versienummer en datum Opleidingsplan versie 2; 11 juni 2015 Naam opleider en registratienummer CBR, 0000H0 Versienummer en datum Opleidingsplan versie 2; 11 juni 20 Code en type training Code: W02-1 Rijoptimalisatie Type: Regulier en in dagdelen (=opgeknipt) Naam

Nadere informatie

Tijd Activiteit Leerling Activiteit Docent Hulpmiddelen Opening Het IOP met persoonlijke leerdoelen (opnieuw) bespreken.

Tijd Activiteit Leerling Activiteit Docent Hulpmiddelen Opening Het IOP met persoonlijke leerdoelen (opnieuw) bespreken. Werken met de Cirkel van Ontwikkeling Les 1: Introductie Cirkel van Ontwikkeling. Beginsituatie De leerlingen weten wat persoonlijke leerdoelen zijn en wat een IOP is. Leerdoelen Na de les kent de leerling

Nadere informatie

Plekken waar je extra aan gaat spannen kunnen zijn: andere kant, je nek, je rug en je buik.

Plekken waar je extra aan gaat spannen kunnen zijn: andere kant, je nek, je rug en je buik. Oefeningen fase 1 In de eerste fase ga je aan de slag om de spieren te activeren. Dit betekent dat je heel selectief 1 spier aanspant voor 5-10 seconden. Het is geen krachtwedstrijd, het is activeren.

Nadere informatie

Lichaamshouding vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Lichaamshouding vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73594 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

TRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal

TRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal DRAAIBOEK TRAINING 1, 2,3,4,5 REALISTEN ROADMOVIE De prezi presentatie voor de trainingsbijeenkomsten vindt u via de onderstaande link. https://prezi.com/0txqqdqmauta/training-realisten-roadmovie-5-bijeenkomsten/

Nadere informatie

U15-1 Sociale veiligheid en omgaan met agressie e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider

U15-1 Sociale veiligheid en omgaan met agressie e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider 1. CBR Registratienummer 2. Naam opleider 3. Versienummer en datum 201815-001 / 30-01-2018 4. Cursuscode, cursusnaam en type training U15-1 Sociale veiligheid en omgaan met agressie, e-learning (systeem:

Nadere informatie

In de handout staan enkele tips om de belasting van het lichaam te verlagen.

In de handout staan enkele tips om de belasting van het lichaam te verlagen. Niet alleen dynamische maar ook statische belasting komt voor bij het trekken van kabels, denk maar aan het langdurig voorovergebogen staan bij het trekken van grondkabels of het langdurig met de armen

Nadere informatie

De trap op of aflopen: Probeer uw lichaam rechtop te houden en niet voorover te kantelen.

De trap op of aflopen: Probeer uw lichaam rechtop te houden en niet voorover te kantelen. GEBRUIKSAANWIJZING Welkom! Een gezonde wervelkolom: Stress en de dagelijkse bezigheden dragen bij aan het ontwikkelen van slechte gewoontes als het gaat om de zorg voor onze wervelkolom. Er zijn bijvoorbeeld

Nadere informatie

Dit is een door het CCV goedgekeurd lesplan

Dit is een door het CCV goedgekeurd lesplan Pagina 1 van 6 1. CBR Registratienummer 2. Naam opleider 3. Versienummer en datum 201719-002 / 09-08-2017 4. Cursuscode, cursusnaam en type training U19-1, Leefstijl, e-learning (systeem: All Secure Cargo)

Nadere informatie

U19-1 Leefstijl e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider

U19-1 Leefstijl e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider 1. CBR Registratienummer 2. Naam opleider 3. Versienummer en datum 201719-002 / 09-08-2017 4. Cursuscode, cursusnaam en type training U19-1, Leefstijl, e-learning (systeem: All Secure Cargo) 5. Doel De

Nadere informatie

OEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE

OEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE OEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE 17601 Inleiding In deze folder vindt u een algemeen oefenschema en beweegadvies. Deze kunt u gebruiken ter voorbereiding op de revalidatie, maar ook tijdens en na de revalidatieperiode.

Nadere informatie

Schouder oefeningen (Deel 2)

Schouder oefeningen (Deel 2) Schouder oefeningen (Deel 2) Schouder naar achter trekken Uitgangshouding: Ellebogen geplooid op 90. U houdt de oefenband met beide handen vast voor uw lichaam. Vervolgens trekt u de oefenband naar achter

Nadere informatie

Voorbeeld. Naam opleider en registratienummer CBR, registratienummer 0000H0. Versienummer en datum Opleidingsplan versie 4; 25 maart 2016

Voorbeeld. Naam opleider en registratienummer CBR, registratienummer 0000H0. Versienummer en datum Opleidingsplan versie 4; 25 maart 2016 Naam opleider en registratienummer CBR, registratienummer 0000H0 Versienummer en datum Opleidingsplan versie 4; 25 maart 2016 Code en type training Code: W02-1 Rijoptimalisatie Type: Regulier en in dagdelen

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

Oefeningen voor patiënten met reumatoïde artritis

Oefeningen voor patiënten met reumatoïde artritis Het is belangrijk om de oefeningen die u in het ziekenhuis hebt gedaan thuis dagelijks voort te zetten. Dit om de gewrichten en spieren in een goede conditie te houden. Probeer op een vast tijdstip te

Nadere informatie

Tekenen met Licht. It s your time to shine!

Tekenen met Licht. It s your time to shine! Tekenen met Licht It s your time to shine! 1 Colofon Inhoud en samenstelling Patrick Couwenberg van 4XM www.workshopstartpagina.nl info@workshopstartpagina.nl 2 Tekenen met licht Inleiding Tekenen met

Nadere informatie

Tillen en dragen. Een uiteenzetting over het tillen en dragen van lasten. Hierbij komen de volgende subonderwerpen

Tillen en dragen. Een uiteenzetting over het tillen en dragen van lasten. Hierbij komen de volgende subonderwerpen Tillen en dragen Onderwerp Een uiteenzetting over het tillen en dragen van lasten. Hierbij komen de volgende subonderwerpen aan de orde: Aandachtspunten bij het handmatig verplaatsen van lasten Tilnormen

Nadere informatie

Stenose- en/of herniaoperatie Oefeningen voor herstel

Stenose- en/of herniaoperatie Oefeningen voor herstel Stenose- en/of herniaoperatie Oefeningen voor herstel H15.016-01 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Vóór de operatie... 2 Thuis oefenen... 2 Lees deze adviezen vast goed door... 2 De dag van de operatie... 3

Nadere informatie

vervolg plaatsen cv ketel/boiler/radiator

vervolg plaatsen cv ketel/boiler/radiator Hoe ongunstiger de houding en hoe hoger de tilfrequentie des te lager het maximale tilgewicht mag zijn. Effecten op de gezondheid Door langdurige en zware lichamelijke arbeid (een combinatie van houding,

Nadere informatie

Deel je kennis. www.focusoptekst.nl

Deel je kennis. www.focusoptekst.nl Deel je kennis www.focusoptekst.nl PROGRAMMA 1. Het ontwerp: je inhoud, je doelen, je groep, je werkvormen 2. Je presenta0e: de 1e vijf minuten, interac;e, presenta;etechnieken, powerpoint, zenuwen 3.

Nadere informatie

Oefenenprogramma na een HNP (hernia)operatie of een kanaalstenoseoperatie

Oefenenprogramma na een HNP (hernia)operatie of een kanaalstenoseoperatie Oefenenprogramma na een HNP (hernia)operatie of een kanaalstenoseoperatie Inleiding U wordt binnenkort geopereerd aan een hernia en/of stenose in de rug. Rondom deze operatie krijgt u fysiotherapie. In

Nadere informatie

Nederlands in Uitvoering

Nederlands in Uitvoering Nederlands in Uitvoering Leerjaar 2 Een leefbare school Een presentatie houden Algemene modulegegevens Leerjaar: 2 Taaltaak: Een mondelinge presentatie houden Thema: Een leefbare omgeving (sectorthema

Nadere informatie

Mobiliserende oefeningen voor thuis

Mobiliserende oefeningen voor thuis Mobiliserende oefeningen voor thuis Oefeningen om het lichaam zo soepel mogelijk te houden Oefeningen Cervicale wervelkolom HCWK 1) Extensie: Ga rechtop zitten op een stoel en plaats de middelvingers van

Nadere informatie

2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier

2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier 2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier Naam docent: Onderwerp van de les/training/ workshop: Aantal deelnemende studenten: Datum: Presenteren Beginsituatie: Groep kent elkaar nu al redelijk goed. Er

Nadere informatie

Oefeningen bij osteoporose

Oefeningen bij osteoporose Oefeningen bij osteoporose Algemeen In deze folder staan oefeningen die u kunt doen bij osteoporose. Tips voor het uitvoeren van de oefeningen Ademt u rustig door tijdens de oefeningen (adem niet vasthouden

Nadere informatie

13. MICROBEWEGINGEN VOOR IN DE BADKAMER

13. MICROBEWEGINGEN VOOR IN DE BADKAMER 13. MICROBEWEGINGEN VOOR IN DE BADKAMER De badkamer is een uitgelezen plek voor MicroBewegingen. Als het goed is, kom je er ook meerdere malen per dag. Een mooie ruimte om eens te bekijken wat je daar

Nadere informatie

2016 GPM - P02 BO - Communicatie

2016 GPM - P02 BO - Communicatie Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Pedagogisch werk Onderwijs assistent 09 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/78639 Dit lesmateriaal is gemaakt met

Nadere informatie

Oefenprogramma revalidatie rechterzijde

Oefenprogramma revalidatie rechterzijde Oefenprogramma revalidatie rechterzijde Dit oefenprogramma ontvangt u van uw revalidatiearts. Oefen dit programma bij voorkeur 2x per dag. Oefeningen moet u pijnvrij kunnen doen, en adem door! In de oefengids

Nadere informatie

Oefeningen voor thuis en op het werk.

Oefeningen voor thuis en op het werk. Oefeningen voor thuis en op het werk. Adviezen over wat je wel en beter niet kan doen. In Nederland is in de laatste twintig jaar veel onderzoek gedaan naar de invloed van oefeningen op het bewegingsapparaat.

Nadere informatie

Til les, les 2. A : Hogerop in bed verplaatsen bij een persoon die nog veel zelf kan Beginsituatie: Een persoon onderuitgezakt in bed

Til les, les 2. A : Hogerop in bed verplaatsen bij een persoon die nog veel zelf kan Beginsituatie: Een persoon onderuitgezakt in bed Til les, les 2 Inhoudsopgave : Algemene instructies : blz. 1 A : hogerop in bed verplaatsen (geleid) actief blz. 1 A 1 : even uit bed blz. 1 A 2 : met een bruggetje blz. 2 A 3 : bruggetje en glijzeil blz.

Nadere informatie

U14-1 Communicatieve en sociale vaardigheden e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider

U14-1 Communicatieve en sociale vaardigheden e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider 1. CBR Registratienummer 2. Naam opleider 3. Versienummer en datum 201814-001 / 30-01-2018 4. Cursuscode, cursusnaam en type training U14-1 Communicatie en sociale vaardigheden, e-learning (systeem: All

Nadere informatie

P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E

P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E Reumaoefeningen P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E 2 Inleiding Dit oefenboekje is u uitgereikt tijdens het reuma-revalidatieprogramma in de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht. Het dient

Nadere informatie

Oefeningen voor reumapatiënten

Oefeningen voor reumapatiënten Oefeningen voor reumapatiënten afdeling fysiotherapie U bent bekend met reuma en heeft oefeningen gekregen voor uw ontstoken gewrichten. In deze folder staan deze oefeningen beschreven. Doel van de oefeningen

Nadere informatie

Lesbeschrijving Nederlands

Lesbeschrijving Nederlands Lesbeschrijving Nederlands Overzicht Leerjaar 1 VOx leerlijn nr. 1 Mondelinge taal Onderdeel nr. 1.3 Spreekvaardigheid Subonderdeel nr. 1.3.1 Spreken Lesnummer 34 Titel van de les Ik houd mijn spreekbeurt

Nadere informatie

Bodyclap. Make the Music with your body

Bodyclap. Make the Music with your body Bodyclap Make the Music with your body 1 Colofon Inhoud en samenstelling Patrick Couwenberg van 4XM www.workshopstartpagina.nl info@workshopstartpagina.nl 2 Bodyclap Inleiding In deze leuke en stoere workshop

Nadere informatie

Zomerfit Pagina 1 van 5

Zomerfit Pagina 1 van 5 Zomerfit Pagina 1 van 5 1. Brug in ruglig met calf raises Neem plaats in ruglig met de kniëen gebogen, waarbij de voeten plat op de mat staan. Til het bekken op tot een brugpositie en ga op de tenen staan.

Nadere informatie

Training. Vergaderen

Training. Vergaderen Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12

Nadere informatie

10 OEFENINGEN VOOR THUIS

10 OEFENINGEN VOOR THUIS 10 OEFENINGEN VOOR THUIS Zoek een rustig plekje voor jezelf en neem deze 20 minuten voor jou en jouw lijf. Een gezonde start van de dag, als opwarmer of goede afsluiter. En vergeet niet te genieten! Start:

Nadere informatie

Trainershandleiding Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar

Trainershandleiding Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar Trainershandleiding Huiswerk Bikkels versie 2016 Inhoudsopgave Introductie 6 Organiseer je training 8 Praktische tips 10 Het les- en werkboek 14 Powerpoint presentatie 16 Draaiboek 18 Deel 1 20 Deel 2

Nadere informatie

OnzeLes Samen met leerlingen elke dag een beetje beter Mei 2016

OnzeLes Samen met leerlingen elke dag een beetje beter Mei 2016 OnzeLes Samen met leerlingen elke dag een beetje beter Mei 2016 AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht Overzicht Doel sessie

Nadere informatie

Valpreventie: oefeningen ter bevordering van lenigheid, kracht en evenwicht

Valpreventie: oefeningen ter bevordering van lenigheid, kracht en evenwicht Valpreventie: oefeningen ter bevordering van lenigheid, kracht en evenwicht Inleiding: Vallen is een omvangrijk probleem in Nederland, waarbij 24% tot 35% van de thuiswonende 65plussers minstens 1 keer

Nadere informatie

Voorbeeld actiepunten Aandachtspunt = bevorderen van interactie tussen kinderen tijdens de evaluatie van de les

Voorbeeld actiepunten Aandachtspunt = bevorderen van interactie tussen kinderen tijdens de evaluatie van de les 1 Lesschemaformulier (LSF) Handleiding versie 2009-2010 / Pedagogogische Hogeschool De Kempel Helmond Kop Op ieder lesschemaformulier noteer je jouw voor- en achternaam en de jaargroep op de Kempel. Je

Nadere informatie

Masseren ter verlichting van de pijn

Masseren ter verlichting van de pijn OPDRACHTFORMULIER Masseren ter verlichting van de pijn Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.

Nadere informatie

Gewichtige regels voor tillen en rijden

Gewichtige regels voor tillen en rijden Gewichtige regels voor tillen en rijden Paul Meijsen Docent opleiding operatieassistent en anesthesiemedewerker, Fontys Hogeschool, Eindhoven Symposium Logistiek is OK voor logistiekmedewerkers OK Apeldoorn

Nadere informatie

Oefenprogramma revalidatie linkerzijde

Oefenprogramma revalidatie linkerzijde Oefenprogramma revalidatie linkerzijde Dit oefenprogramma ontvangt u van uw revalidatiearts. Oefen dit programma bij voorkeur 2x per dag. Oefeningen moet u pijnvrij kunnen doen, en adem door! In de oefengids

Nadere informatie

Infobrochure. Manueel hanteren van lasten

Infobrochure. Manueel hanteren van lasten Infobrochure Manueel hanteren van lasten Inhoud Infobrochure Manueel hanteren van lasten 1. Anatomie en inzicht in het lichaam 1.1 1.2 Wervelkolom Tussenwervelschijf 2. Oorzaken en risico's van (over)belasting

Nadere informatie

Adviezen voor een goed herstel in de eerste weken na de ingreep

Adviezen voor een goed herstel in de eerste weken na de ingreep Weer op de been na een hernia-operatie Adviezen voor een goed herstel in de eerste weken na de ingreep Extra aandacht voor uw houding Uw herniaoperatie is achter de rug. En natuurlijk wilt u het alledaagse

Nadere informatie

Mens in actie. Zo groot ben jij!

Mens in actie. Zo groot ben jij! Handvaardigheid klas 2H/V februari 2015 Mens in actie Op de foto hiernaast is een bronzen beeld van een schaatser te zien, aangebracht aan de muur van het stadhuis van Haastrecht. Het beeld is gemaakt

Nadere informatie

Handleiding voor docenten

Handleiding voor docenten LEREN PROGRAMMEREN MET Spelenderwijs leren programmeren voor kinderen LEREN PROGRAMMEREN MET Ron Ford Ron Ford Spelenderwijs leren programmeren voor kinderen 11-03-13 11:11 Handleiding voor docenten Scratch

Nadere informatie

ASPECIFIEKE, HOUDINGSGEBONDEN LAGE

ASPECIFIEKE, HOUDINGSGEBONDEN LAGE ASPECIFIEKE, HOUDINGSGEBONDEN LAGE RUGPIJN: OEFENTHERAPIE Aspecifieke lage rugpijn bestaat uit klachten waarvoor geen lichamelijke afwijking kan gevonden worden die deze klachten veroorzaakt. Het probleem

Nadere informatie

BIJLAGE BIJ DE INLEIDING DE TIEN STAPPEN

BIJLAGE BIJ DE INLEIDING DE TIEN STAPPEN BIJLAGE BIJ DE INLEIDING DE TIEN STAPPEN Checklist Stap Naam Wie gaat dit doen? Op of voor welke datum? Opmerkingen 1 Regel de randvoorwaarden 2 Verdeel de groep in subgroepen 3 Bedenk materiaal per subgroep

Nadere informatie

Een stagiaire instrueren en begeleiden bij het uitvoeren van leeractiviteiten en werkzaamheden

Een stagiaire instrueren en begeleiden bij het uitvoeren van leeractiviteiten en werkzaamheden 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0 Opdrachtformulier Een stagiaire instrueren en begeleiden bij het uitvoeren van leeractiviteiten en werkzaamheden Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid

Nadere informatie

U07-1 Criminaliteitspreventie e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider

U07-1 Criminaliteitspreventie e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider 1. CBR Registratienummer 2. Naam opleider 3. Versienummer en datum 201807-001 / 30-01-2018 4. Cursuscode, cursusnaam en type training U07-1 Criminaliteitspreventie, e-learning (systeem: All Secure Cargo)

Nadere informatie

TILLEN EN ZO DEEL 3 & 4

TILLEN EN ZO DEEL 3 & 4 ZORGEND PERSONEEL TILLEN EN ZO DEEL 3 & 4 STICHTING ANTARIS DE DRIE HOVEN, A.H. GERARDHUIS, LEO POLAKHUIS, JOANNES DE DEO, KORTE WATER, instituut Fysiotherapie Amsterdam, juli 2003 Namen: Alvar Stuurman

Nadere informatie

Doel en resultaat WPOplus training

Doel en resultaat WPOplus training Doel en resultaat WPOplus training Effect: Werknemers vergroten zichtbaar de vaardigheden goed werknemerschap en daardoor kunnen ze doorstromen in hun loopbaan Resultaat: Deelnemers in staat stellen WPO

Nadere informatie

Naam opleider Wallink Rijopleidingen, registratienummer 1234A1. Versienummer en datum Opleidingsplan versie 3; 1 maart 2014

Naam opleider Wallink Rijopleidingen, registratienummer 1234A1. Versienummer en datum Opleidingsplan versie 3; 1 maart 2014 Naam opleider Wallink Rijopleidingen, registratienummer 1234A1 Versienummer en datum Opleidingsplan versie 3; 1 maart 2014 Code en type training Code: W02-1 Rijoptimalisatie Type: Regulier, eendaags en

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Fysiotherapie na operatie bij nekhernia of kanaalstenose

Fysiotherapie na operatie bij nekhernia of kanaalstenose Fysiotherapie na operatie bij nekhernia of kanaalstenose Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent geopereerd aan een nekhernia of kanaalstenose. De fysiotherapeut

Nadere informatie

kijkwijzers. De voortgezet onderwijs leefstijl cursus voor in de gymles!

kijkwijzers. De voortgezet onderwijs leefstijl cursus voor in de gymles! Schouders Ga met je linkervoet goed stevig op de dynaband staan en houd met je rechterhand de dynaband vast. Strek je arm naar de rechterzijkant uit tot boven je schouder en kijk je rechterhand na. Breng

Nadere informatie

LEEFSTIJLADVIEZEN BIJ ATROSE FRANCISCUS VLIETLAND

LEEFSTIJLADVIEZEN BIJ ATROSE FRANCISCUS VLIETLAND LEEFSTIJLADVIEZEN BIJ ATROSE FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u artrose heeft, een vorm van reuma. Om klachten van uw gewrichten zo veel mogelijk te voorkomen, zijn een

Nadere informatie

Fable Robotica Lesgids

Fable Robotica Lesgids Fable Robotica Lesgids Sandy Bansal 0 Over Fable Robotica Fable is een modulaire constructie set die door iedereen gebruikt kan worden om binnen een paar minuten een robot te bouwen. De verschillende modules

Nadere informatie

1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.

1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent. OPDRACHTFORMULIER Gesprekken voeren 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent. 2 Kijk in de bronnen welke informatie

Nadere informatie

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een

Nadere informatie

Zwanger (geweest)? Spieren rondom uw bekken trainen? Klachten voorkomen en/of verminderen? voorkom bekkenpijn FYSIOHOLLAND

Zwanger (geweest)? Spieren rondom uw bekken trainen? Klachten voorkomen en/of verminderen? voorkom bekkenpijn FYSIOHOLLAND FYSIOHOLLAND voorkom bekkenpijn Zwanger (geweest)? Spieren rondom uw bekken trainen? Klachten voorkomen en/of verminderen? De therapeuten van FysioHolland geven tips. Veel vrouwen krijgen tijdens of na

Nadere informatie

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Tuesday, February 8, 2011. Opleiding Interactieve Media

Tuesday, February 8, 2011. Opleiding Interactieve Media Opleiding Interactieve Media Inhoud Inleiding presenteren 1. Voorwerk 2. Middenstuk 3. Begin presentatie 4. Einde presentatie 5. Visuele middelen 6. Non-verbale communicatie 7. Opdracht 8. Criteria 1.

Nadere informatie

U45-3 Actualisering kennis vakbekwaamheid chauffeur e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider

U45-3 Actualisering kennis vakbekwaamheid chauffeur e-learning CBR Registratienummer. 2. Naam opleider 1. CBR Registratienummer 2. Naam opleider 3. Versienummer en datum 201845-003 / 13-03-2018 4. Cursuscode, cursusnaam en type training U45-3, Actualisering kennis vakbekwaamheid chauffeur, 1-daagse, e-learning

Nadere informatie

Fysiotherapie na een operatie aan een hernia of stenose in de lage rug. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis

Fysiotherapie na een operatie aan een hernia of stenose in de lage rug. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Fysiotherapie na een operatie aan een hernia of stenose in de lage rug Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Algemene informatie rug en hernia 2 2.1 Bouw van de wervelkolom

Nadere informatie

TILLEN EN DRAGEN, DUWEN EN TREKKEN

TILLEN EN DRAGEN, DUWEN EN TREKKEN TILLEN EN DRAGEN, DUWEN EN TREKKEN Lichamelijke klachten kunnen o.a. ontstaan door te zware belasting of te veel kracht moeten zetten. Om het risico te verkleinen kunnen verschillende maatregelen worden

Nadere informatie

DUUR WAT HOE MATERIAAL

DUUR WAT HOE MATERIAAL DUUR WAT HOE MATERIAAL 0.00 5 min Intro begeleiders Introductie thema agressiehantering Doelen simulatiespel Toelichting rollen Introduceer jezelf en het spel Introductie begeleiders Nodig deelnemers uit

Nadere informatie

Adviezen en oefeningen na een halsklierdissectie. (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals)

Adviezen en oefeningen na een halsklierdissectie. (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals) Adviezen en oefeningen na een halsklierdissectie (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals) Inhoudsopgave A. Inleiding... 1 B. Verloop van het herstel... 2 C. Adviezen voor het dagelijks leven... 2

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln. Ruud

Mentor Datum Groep Aantal lln. Ruud Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven

Nadere informatie

MONDELINGE TAALVAARDIGHEID BK 2 MAKKELIJK GEZEGD. Wat ga je doen?

MONDELINGE TAALVAARDIGHEID BK 2 MAKKELIJK GEZEGD. Wat ga je doen? Makkelijk gezegd Deze module gaat over spreken, luisteren en gesprekken voeren. Je oefent de dingen die je vaak doet. Door stapsgewijs te oefenen merk je dat het nog beter gaat. Je leert veel over verschillende

Nadere informatie

3 Super Oefeningen Voor Je Schoudergordel

3 Super Oefeningen Voor Je Schoudergordel 3 Super Oefeningen Voor Je Schoudergordel Vooraf 1. Lees eerst de algemene trainingsinstructies, deze vind je als bijlage bij dit schema. 2. Doe altijd een warming up van 10 minuten voordat je gaat trainen.

Nadere informatie

Leerwerkstage 1. voorbereiden, uitvoeren en evalueren lesactiviteiten. Project: informatievaardigheden (mediawijsheid)

Leerwerkstage 1. voorbereiden, uitvoeren en evalueren lesactiviteiten. Project: informatievaardigheden (mediawijsheid) Leerwerkstage 1 voorbereiden, uitvoeren en evalueren lesactiviteiten Project: informatievaardigheden (mediawijsheid) Activiteiten tijdens de stage Eerst geven we een globaal overzicht van de verschillende

Nadere informatie

Succes en veel plezier toegewenst!

Succes en veel plezier toegewenst! Voorwoord HOE VOER JE EEN OEFENING GOED UIT? Ten eerste door de beweging correct uit te voeren. Dat wil zeggen gecontroleerd en beheerst. Dat wil zeggen eerst de spieren opwarmen ('warming up'). Nooit

Nadere informatie

De Top 5: Beste Oefeningen Tegen Rugpijn

De Top 5: Beste Oefeningen Tegen Rugpijn De Top 5: Beste Oefeningen Tegen Rugpijn 5 DOELTREFFENDE OEFENINGEN TEGEN LAGE RUGPIJN, THUIS UIT TE VOEREN Door Peter Arentsen Voorwoord Gefeliciteerd met het aanvragen van dit e-book waarmee je de basis

Nadere informatie

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2 (Teambegeleider) PORTFOLIO OPDRACHT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2.1

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2 (Teambegeleider) PORTFOLIO OPDRACHT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2.1 KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT 2012 IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2 (Teambegeleider) PORTFOLIO OPDRACHT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2.1 Portfolioopdracht 2.1; Zelfanalyse Naam Adres Vereniging Praktijkbegeleider Docent

Nadere informatie

Hou je rug en nek gezond! Oefeningen om rug-, buik-, en nekspieren in goede conditie te houden

Hou je rug en nek gezond! Oefeningen om rug-, buik-, en nekspieren in goede conditie te houden WN Hou je rug en nek gezond! Oefeningen om rug-, buik-, en nekspieren in goede conditie te houden Oefeningen voor rug-, buik- en beenspieren Tillen, dragen, duwen en trekken van lasten is belastend voor

Nadere informatie

Buikspieroefeningen (basis)

Buikspieroefeningen (basis) Buikspieroefeningen (basis) Crunch Stap 1: Ga plat op de grond liggen met de knieën gebogen. Vouw je handen achter het hoofd, achter de oren (sla de handen dus NIET achter je hoofd in elkaar). Stap 2:

Nadere informatie

BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING. Doel van de lessenserie

BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING. Doel van de lessenserie BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING Doel van de lessenserie De lessenserie is ontworpen met het oog op inzicht te geven over het schrijfproces. Als de leerlingen nu weten hoe een tekst te schrijven en die kennis

Nadere informatie