Kijk eens even verder in het gewricht

Transcriptie

1 ANATOMIE (PATHO)FYSIOLOGIE DIAGNOSTIEK THERAPIE MOGELIJKHEDEN VOOR PRAKTIJK René Huijbers, dierenarts Technical Services Manager

2 Osteoarthritis: definitie Synoniemen: Osteoarthrose Arthrose Slijtage Definitie: Aandoening van de gewrichten waarbij de kwaliteit van het kraakbeen achteruit gaat: Dunner Minder gewrichtsvocht Ontsteking (-itis) Onregelmatig oppervlak botwoekering 2

3 Het normale gewricht: anatomie Altijd aanwezig: Bot Gewrichtskraakbeen Synovia (gwrichtsvloeistof) Gewrichtskapsel Soms aanwezig: Intra-articulaire ligamenten (bijv. kruisbanden) Meniscus Vetkussens 3

4 Het normale gewricht: anatomie KAPSEL EN LIGAMENTEN BOT SYNOVIA (VLOEISTOF) KRUISBAND MENISCUS SYNOVIAAL MEMBRAAN HYALIEN KRAAKBEEN 4

5 Het normale gewricht: anatomie FEMUR PATELLA NORMALE KNIE (MENS) TIBIA FIBULA NORMALE HEUP (HOND) 5

6 De normale synovia Ultrafiltraat van bloedplasma met hyaluronzuur er aan toegevoegd Functies: Voeding gewrichtskraakbeen Smering ( lubrificatie ) 6

7 Het normale gewrichtskraakbeen Synoniem: hyaliene kraakbeen Bevat geen bloedvaten, zenuwuiteindes of lymfevaten Aan- en afvoer van stoffen via diffusie Bestaat uit: Chondrocyten (kraakbeencellen) Extracellulaire matrix (tussenstof) 7

8 Het normale gewrichtskraakbeen Chondrocyten Synthese van collageen Synthese van proteoglycanen Productie diverse enzymen 8

9 CANINE CHONDROCYTEN IN WEEFSELCULTUUR pict0.jpg 9

10 Het normale gewrichtskraakbeen Extracellulaire matrix (tussenstof) Bestaat uit water (70-80%), collageen en proteoglycanen 10

11 Het normale gewrichtskraakbeen COLLAGEEN FIBRIL 11

12 Het normale gewrichtskraakbeen Extracellulaire matrix (vervolg) Proteoglycanen Kern van eiwit ( kernproteine ) Waaraan vastgehecht een of meerdere glycosaminoglycanen ( GAG s ) Belangrijkste soorten GAG s: Chondroïtinesulfaat Keratinesulfaat Functie: water aantrekken 12

13 Het normale gewrichtskraakbeen Indeling in lagen OPPERVLAKKIGE ZONE TRANSITIONELE ZONE COLLAGEEN CHONDROCYT PROTEOGLYCAAN RADIALE ZONE TIDE MARK GECALCIFICEERD KRAAKBEEN SUBCHONDRAAL BOT 13

14 Fysiologie Gewrichtskraakbeen is dynamische structuur Continu proces van matrixvernieuwing 14

15 Reactie op kraakbeenbeschadigingen Reparatie Lastig ivm slechtere doorbloeding Aanmaak chondrocyten Extra productie nieuwe matrix (slechtere kwaliteit) Eindresultaat litteken kraakbeen met relatief minder goede biomechanische eigenschappen 15

16 Pathofysiologie Twee soorten osteoarthritis Primaire osteoarthritis Geen duidelijke oorzaak ( idiopathisch ) Misschien te beschouwen als versnelde veroudering? Het vaakst gezien bij oudere honden van grotere rassen Secundaire osteoarthritis Aanwijsbare primaire oorza(a)k(en) Eerste hoofdgroep: te veel belasting van een op zich normaal gewrichtskraakbeen Tweede hoofdgroep: op zich normale belasting van kraakbeen met een niet normale structuur 16

17 Pathofysiologie Mogelijke oorzaken van secundaire OA Gewrichtsinstabiliteit Gewrichten die niet goed passen Trauma Aangeboren afwijkingen Infecties Stofwisselingsstoornissen.... en combinaties van deze factoren 17

18 Pathofysiologie Wat gebeurt er in het gewricht bij OA Ontsteking Ontstekingsprodukten Veroorzaken pijn Veroorzaken verwijding bloedvaten overvulling en warmte 18

19 Pathofysiologie Wat gebeurt er in het gewricht bij OA Veranderingen op langere termijn: kraakbeenoppervlak wordt ruw en onregelmatig, hoogpolig tapijt Kraakbeenscheuren Kraakbeendefecten Ontstaan cystes Ontstaan bot haken (osteofyten) Gewrichtsmuizen 19

20 Diagnostiek Anamnese & symptomatologie Lichamelijk onderzoek Radiologisch onderzoek Arthroscopie Onderzoek synovia 20

21 Radiologisch beeld NORMAAL OSTEOARTHRITIS VERNAUWDE GEWRICHTSSPLEET 2. REMODELLERING METAFYSE 3. OSTEOPHYTEN 4. WEKE DELEN REACTIE (OVERVULLING, FIBROSE, KAPSELVERDIKKING) 5. OSTEOSCLEROSE 6. SUBCHONDRALE CYSTE 21

22 Radiologisch beeld Heupdysplasie NORMAAL BEELD DEGENERATIEVE ARTHRITIS 22

23 Arthroscopisch beeld NORMAAL KRAAKBEEN (KNIE) LOS FRAGMENT (ELLEBOOG) 23

24 Therapie: overzicht Conservatieve therapie Controle lichaamsgewicht & hoeveelheid beweging Aanpassing omgeving en levensstijl Medicinale behandeling NSAID s Corticosteroïden Chondroprotectiva Chirurgische behandeling Alternatieve geneeswijzen Nieuwe perspectieven 24

25 Therapie (medicinaal) NSAID s Geen/ weinig invloed op progressie van de OA Effectieve verlichting van symptomen 25

26 CORTICO S NSAID S 26

27 Therapie (medicinaal) Overzicht NSAID s Acetylsalicylzuur Tolfenaminezuur Carprofen Ibuprofen Indometacine Ketoprofen Meloxicam Firocoxib Tepoxaline (Paracetamol) Vedaprofen Hepatotoxisch GI-bijwerkingen bij langer gebruik GI-bijwerkingen bij langer gebruik Zeer goede tolerantie (LTT)/goede ontstekingsremming /pijnstilling / COX2-selectief Bekend bij mensen/voor honden te ulcerogeen Ontraden voor honden Niet langer dan 3 dagen achtereen toedienen COX2-selectief/weinig bijwerkingen/goede analgesie COX2 remmer Lastig in te geven, COX2-selectief Smalle veiligheidsmarge 27

28 Therapie (medicinaal) Overzicht NSAID s Acetylsalicylzuur Tolfenaminezuur Carprofen Ibuprofen Indometacine Ketoprofen Meloxicam Firocoxib Tepoxaline (Paracetamol) Vedaprofen Hepatotoxisch GI-bijwerkingen bij langer gebruik GI-bijwerkingen bij langer gebruik Zeer goede tolerantie (LTT)/goede ontstekingsremming /pijnstilling / COX2-selectief Bekend bij mensen/voor honden te ulcerogeen Ontraden voor honden Niet langer dan 3 dagen achtereen toedienen COX2-selectief/weinig bijwerkingen/goede analgesie COX2 remmer Lastig in te geven, COX2-selectief Smalle veiligheidsmarge 28

29 Therapie (medicinaal) Chondroprotectiva Geen directe ontstekingsremming of pijnstilling Wel: beperking kraakbeenafbraak Wel: stimulering regeneratie op niveau van kraakbeen, bot en/of synoviaalmembraan Werking komt traag op gang Medicatie moet lang worden volgehouden 29

30 Therapie (medicinaal) Chondroprotectiva (vervolg) Voorbeelden : Glycosaminoglycaan-polysulfaten (GAG s) Hyaluronzuur Voedseladditieven Vetzuren (omega-3) 30

31 Hoe benaderen we osteoarthritis in onze praktijk?

32 OSTEOARTHROSE CARE PROGRAMMA 32

33 Dit programma biedt: Een gestructureerde gids Alle materialen voor dierenarts en eigenaar Een op maat gesneden care plan voor honden met artrose 33

34 Kans voor de dierenartsenpraktijk VEEL VOORKOMENDE ZIEKTE, MAAR LASTIG TE BEHANDELEN 1 op de 5 honden lijden aan osteoartrose Eigenaar ziet de aftakeling in de loop van de tijd als normle consequentie van het ouder worden OA is progressief en geneest niet meer Goed management kan de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren en kan de progressie van de ziekte vertragen VOORDELEN VOOR DE PRAKTIJK Service: toegevoegde waarde Toegenomen aantal behandelingen van OA patienten Frequentere praktijkbezoeken Verbeterde klantenrelaties loyaliteit Teamwork binnen de praktijk 34

35 Multimodale benadering voor OA management Care plannen zijn opgebouwd uit 5 sleutelelementen Comfort Gezondheidstoestand Analgesie Ziekteproces PLAN Beweging Lichaams gewicht 35

36 Programmadetails IN DE DIERENARTSENHANDLEIDI NG

37 Implementeren van het OA Care Programma in uw praktijk Betrek het praktijk team Wijs een collega aan om dit project te leiden Leg het project uit aan alle teamleden Houdt uw voortgang bij door het totaal aantal ingestroomde deelnemers te noteren Creëer bewustwording van OA binnen uw praktijk Informeer eigenaren over de voordelen om bij OA een actief beledi te voeren Mail uw klanten met oudere honden over het OA care project Werf klanten voor het OA Care programma Zorg dat alle collega s potentiële patienten benaderen en het programma aanbieden Benader alle klanten met honden met diagnose OA en nodig hen uit mee te doen 37

38 Doel van OA management In de latente chronische fase te blijven De curve dient zo vlak mogelijk te zijn 38

39 Bedankt voor de aandacht!