Catering. Gids duurzame aankopen. Inhoudstafel. L_ALG_Dienst_Catering INHOUDSTAFEL OMSCHRIJVING TER INFO: WAT IS DUURZAME CATERING?...

Transcriptie

1 Gids duurzame aankopen Catering L_ALG_Dienst_Catering Proceseigenaar: ISO-projectteam Gelinkt aan P_ALG_AankoopGoederenDiensten Inhoudstafel datum: versie: 26/09/ INHOUDSTAFEL OMSCHRIJVING TER INFO: WAT IS DUURZAME CATERING? Milieu Minder vis of vlees Lokale producten Biologische producten Seizoensgebonden producten Afvalarme catering Eerlijke producten Sociale economie VEREISTEN IN DE GIDS DUURZAME AANKOPEN Verplichtingen en optionele criteria Raamcontract Keuzewijzers Herbruikbaar bestek en servies Afvalarme drank- en voedingsverpakkingen Tips OPNAME VAN DUURZAAMHEIDSCRITERIA IN BESTEKKEN Titel Milieucriteria in de titel Criteria eerlijke handel in de titel Criteria sociale economie in de titel Kwalitatieve selectiecriteria Milieucriteria in de selectiecriteria Criteria eerlijke handel in de selectiecriteria Criteria sociale economie in de selectiecriteria

2 4.3. Technische specificaties Milieucriteria in de technische specificaties Milieuverantwoord bestek en servies in de technische specificaties Afvalarme drankverpakkingen in de technische specificaties Plantaardige producten in de technische specificaties Biologische producten in de technische specificaties Lokale producten in de technische specificaties Seizoensgebonden producten in de technische specificaties Duurzame vis in de technische specificaties Duurzamer vlees in de technische specificaties Criteria eerlijke handel in de technische specificaties Criteria sociale economie in de technische specificaties Gunningscriteria Milieucriteria in de gunningscriteria Criteria eerlijke handel in de gunningscriteria Criteria sociale economie in de gunningscriteria Uitvoeringsvoorwaarden Milieucriteria in de uitvoeringsvoorwaarden Criteria eerlijke handel in de uitvoeringsvoorwaarden Criteria sociale economie in de uitvoeringsvoorwaarden A. Actieplan stageplaatsen/opleidingen B. Inschakeling langdurig werkzoekenden C. Verplichte samenwerking met een bedrijf uit de sociale economie D. Diversiteitsbeleid VOORBEELDMAILTJES EN BESTEKKEN Kleine overheidsopdracht Mail (< euro) Gemiddelde overheidsopdracht bestek ( euro en < euro) Grote overheidsopdracht boven de euro speel op zeker! MOGELIJKE CATERAARS MEER INFO

3 1. Omschrijving Uitvoeren van recepties, lunches, buffetten, (met bediening) 2. Ter info: wat is duurzame catering? Duurzame catering is afvalarm en men kiest waar mogelijk voor plantaardige, lokale/streekgebonden, biologische, seizoensgebonden of eerlijke producten. Ze past ook binnen de principes van de sociale economie Milieu Een duurzame catering is ten eerste afvalarm, maar ook het voedsel zelf heeft een grote ecologische voetafdruk 1. Zo n 30% van onze totale voetafdruk wordt veroorzaakt door voeding. Er valt dus heel wat milieuwinst te maken. In deze tabel kun je terugvinden welke maatregelen de meeste winst opleveren. Wijziging van naar Effect in oppervlakte Oppervlakte voor standaardmaaltijd daalt van 10 m² naar: Effect in % Vlees Plantaardig 4,0 6 m² -40 % Groenten vliegtuig Lokale groenten 2,8 7,2 m² -28 % Niet-bio Bio 1,5 8,5 m² -15 % Niet-seizoen Seizoen 1,5 8,5 m² -15 % Groenten exotisch Lokale groenten 0,4 9,6 m² -4 % Groenten Europees Lokale groenten 0,1 9,9 m² -1 % Tabel: Effecten op de ecologische voetafdruk van een standaard maaltijd (voor een maaltijd van 250 gr aardappelen, 200 gr groenten en 150 gr vlees of 200 gr vleesvervanger) met een voetafdruk van 10m² (bron Ecolife) Minder vis of vlees Een gerecht met vlees vervangen door een plantaardig gerecht, levert de grootste milieuwinst 2 op. Onder een plantaardig gerecht verstaan we een gerecht zonder vlees, vis- of schaaldieren, zuivel of andere dierlijke producten. Naast de rechtstreekse gevolgen, waaronder de productie van broeikasgassen, mestproductie en andere factoren, heeft vleesconsumptie ook onrechtstreekse gevolgen die samenhangen met de productie van veevoeder en de industrialisering van de landbouw. De veehouderij zorgt wereldwijd voor 18 procent van het broeikaseffect. De uitstoot verschilt wel per diersoort: vooral herkauwers lossen er wel eens eentje. De broeikasbijdrage van een kilo kip van graan tot schap is het equivalent van 2,6 kilo koolstofdioxide; van een kilo rundvlees is dat bijna 60 kilo. Varkensvlees zit ertussen in, net als kaas en zuivel. De veehouderij zorgt bovendien voor emissies van ammoniak, stikstof en fosfaat die de biodiversiteit negatief beïnvloeden. 3 De veehouderij is verantwoordelijk voor 30 procent van het verlies aan biodiversiteit op het land. Dat komt voornamelijk door de omzetting van natuur naar landbouw- en weidegrond. Wereldwijd wordt circa 4 miljard hectare gebruikt voor de veehouderij, 1 De ecologische voetafdruk is de oppervlakte aarde die nodig is om te voorzien in de levensstijl van een persoon, stad of land. Meer info over de ecologische voetafdruk vind je op 2 Bron: Ecolife, Effecten op de ecologische voetafdruk van een standaard maaltijd met een voetafdruk van 10m². 3 Bron: Blonk, Hans, Anton Kool, Boki Luske (2008), Milieueffecten van Nederlandse consumptie van eiwitrijke producten 3

4 grotendeels voor begrazing. Dat is een oppervlakte van bijna vier keer Europa. Van de landbouwgronden wordt een derde gebruikt voor veevoer. Voor een kilo rundvlees is 4 tot 7 kilo graan nodig; voor varkensvlees is dat 3 tot 5 kilo en voor kip 2 tot 4 kilo. In 2002 werd ruim 35 procent (ruim 670 miljoen ton) van de wereldwijde graanoogst tot veevoer verwerkt. In Europa is dat zelfs 60 procent. Voor een kilo dierlijk eiwit is aanzienlijk meer land nodig dan voor plantaardig eiwit. 4 Daarnaast is er voor de productie van vlees ook veel water nodig. Wereldwijd verbruiken de vleesketens 8 procent van de beschikbare hoeveelheid water. 5 Plantaardige voedingsproducten hebben op al deze punten beduidend minder impact. Meer info over de impact van vleesconsumptie op het milieu vind je in de publicatie Stijgende vleesconsumptie: het milieu betaalt de prijs 6 en Milieueffecten van Nederlandse consumptie van eiwitrijke producten 7. Kies je toch voor vis? Ga dan voor vis- en zeeproducten die gevangen of geproduceerd zijn volgens duurzame praktijken en methodes. De viswijzer van WWF is hiervoor een handig hulpmiddel. Kies je toch voor vlees? Kies dan voor een portie van 100 gram vlees per persoon i.p.v. bv 200 gram. Kies bij voorkeur gevogelte, varken of konijn (of andere niet-herkauwers). Verschillende Belgische landbouwbedrijven doen investeringen om hun productie duurzamer te maken, ook de provincie Antwerpen investeert in duurzame landbouw met haar praktijkonderzoeksinstellingen. Op deze manier trachten deze bedrijven de grote milieuimpact te verkleinen. Zo kan je bijvoorbeeld ook overwegen om biologisch vlees of lokale producten aan te kopen voor een lagere ecologische voetafdruk Lokale producten Lokale producten leggen veel minder kilometers af. Hierdoor wordt er heel wat brandstof en CO 2 -uitstoot gespaard. 4 Voor de productie van 1 kg vlees is 3 tot 15 keer meer van onze aarde nodig dan voor de teelt van 1 kg plantaardig voedsel 5 Bron: FAO (2006) Livestock s Long Shadow: environmental issues and options 6 OIVO (2007), Stijgende vleesconsumptie: het milieu betaalt de prijs 7 Blonk, Hans, Anton Kool, Boki Luske (2008), Milieueffecten van Nederlandse consumptie van eiwitrijke producten 4

5 Een voorbeeld van lokale producten zijn de streek- en hoeveproducten. Streek- en streekgebonden producten worden in de streek geproduceerd. Hoeveproducten worden rechtstreeks door de producent verkocht. Via haar landbouwbeleid promoot de provincie de verkoop van deze producten. Uiteraard willen we hier ook graag het goede voorbeeld geven. Streek- en streekgebonden producten De dienst Landbouw- en Plattelandsbeleid heeft een inventaris opgemaakt van alle streek-en streekgebonden producten die in de provincie Antwerpen verkocht worden. Voor de recentste versie van deze inventaris kun je terecht op de webpagina s van de dienst Landbouw- en Plattelandsbeleid. In dat document wordt onderscheid gemaakt tussen streekproducten, streekgebonden producten A en streekgebonden producten B. De streekproducten en streekgebonden producten A voldoen aan een aantal criteria. Zo worden ze o.a. in de streek geproduceerd met grondstoffen uit de streek. Bij deze producten ben je dus zeker dat ze lokaal zijn. De streekgebonden producten B voldoen niet aan al deze criteria. Hierbij ben je dus niet zeker dat ze ook in de streek geproduceerd zijn. (Bv. sommige kleinere bieren worden in een grotere brouwerij buiten de provincie gebrouwen.) Meer info over vind je in de leeswijzer op het eerste tabblad van de inventaris. Hoeveproducten Wil je graag hoeveproducten kopen? Dan kun je hiervoor terecht bij een erkend verkooppunt voor hoeveproducten. Meer info en een oplijsting van de erkende verkooppunten vind je terug op de site Voor meer info over streek- en hoeveproducten en de inventaris kun je terecht bij de Dienst Landbouw- en Plattelandsbeleid (03/ , lekkersmetstreken@provant.be). Kies je voor exotische producten? Vermijd dan zeker producten die met het vliegtuig vervoerd worden. Het verschil in milieu-impact tussen producten die per boot of per vliegtuig vervoerd worden is enorm. Als er een alternatief voor handen is, vermijd je de vliegtuigproducten best. Het land van herkomst kun je nog redelijk makkelijk achterhalen, het vervoermiddel bijna niet. Je mag er vanuit gaan dat vooral bederfelijke producten zoals asperges, peultjes, verse kruiden en zacht fruit per vliegtuig vervoerd worden Biologische producten Biologische voeding wordt geteeld met respect voor mens, dier, plant en milieu: - biologische landbouw gebruikt geen kunstmest, chemische bestrijdingsmiddelen, antibiotica of genetisch gewijzigde organismen (ggo s) - bij de verwerking worden geen synthetische geur-, kleur-, smaak- of bewaarstoffen toegevoegd - biodieren krijgen meer ruimte en buitenlucht - bij bio geeft men de voorkeur aan hernieuwbare hulpbronnen Biologische producten dragen in elk land een ander logo. Hieronder zetten we een aantal labels op een rijtje. Hoe je biologische producten opneemt in je prijsvraag, lees je in de hoofdstukken Opname milieucriteria. België Nederland Duitsland 8 Bron: juli

6 Frankrijk Verenigd Koninkrijk Europa Catering Seizoensgebonden producten In de natuur hebben fruit, groenten en vis- en zeeproducten een bepaald seizoen waarin ze voorkomen. Groenten en fruit buiten het seizoen kweken/bewaren, kost veel energie. Door seizoensproducten te kopen, bespaar je dus heel wat energie. Vis- en zeeproducten van het seizoen combineren een optimale kwaliteit met een voldoende aanbod. Er wordt rekening gehouden met 4 criteria: kwaliteit, aanvoer, paaiseizoen en duurzaamheid. Gebruik de seizoenskalender voor fruit en groenten (op de website van Velt) en de seizoenskalender voor vis- en zeeproducten (op visinfo.be) als leidraad bij je keuze Afvalarme catering Door afval te vermijden bespaar je heel wat grondstoffen en CO 2 -uitstoot (productie, vervoer, verbranding/verwerking). Afvalarme producten zijn zo min mogelijk verpakt (geen verpakking, of anders bulk- en grote verpakkingen, taps) en de verpakking is liefst herbruikbaar (statiegeld). Indien dit niet kan, kies je voor recycleerbare verpakkingen (PMD, papier en karton, ) of verpakkingen op basis van hernieuwbare materialen (suikerriet, cellulose, papier en karton, PLA 9, ). Hou er dan rekening mee dat er ook voldoende afvalrecipiënten moeten voorzien worden om de verpakkingen correct te sorteren en af te voeren. Binnen de Gids duurzame aankopen is het ook verplicht om herbruikbaar bestek en servies te gebruiken. Indien dit praktisch echt niet haalbaar is, kan je kiezen voor wegwerpproducten gemaakt uit hernieuwbare materialen. Hernieuwbare materialen zijn afkomstig van natuurlijke grondstoffen die onuitputtelijk zijn bij goed beheer, composteerbaar 10 en wereldwijd lokaal beschikbaar. Producten op basis van al wat groeit zijn hernieuwbaar. Hernieuwbare grondstoffen zijn ook CO 2 -neutraal en zijn dus een betere keuze dan producten op basis van aardolie. (Meer info vind je in L_ALG_Evenementengids.) Er zijn heel wat producten op basis van hernieuwbare grondstoffen verkrijgbaar: bekers (zowel voor koude als warme dranken), roerstaafjes, bestek en borden, kommen en doosjes in alle mogelijke vormen en maten. Toch zijn niet alle hernieuwbare producten even duurzaam. Je hebt producten (zoals suikerriet, palmbladeren of cellulose) die gemaakt worden uit reststromen (het afval van een ander product) en producten die uit volwaardige grondstoffen (zoals maïs bij PLA) gemaakt worden. Het gebruiken van volwaardige grondstoffen voor andere toepassingen heeft een aantal belangrijke sociale gevolgen. Zo kan het gebruiken van maïs voor de productie van bioplastic in plaats van voor voeding bijvoorbeeld de prijs van maïs doen stijgen. Gebruik dus indien voorhanden producten op basis van reststromen i.p.v. voedingsstoffen. Dit neemt niet weg dat ook de producten op basis van voedingstoffen, te verkiezen blijven boven producten op basis van aardolie. Voor bakjes of kommetjes worden best producten op basis van suikerriet, palmbladeren of cellulose (op basis van reststromen) gebruikt. Bij bekers zijn er echter niet zo veel milieuvriendelijke alternatieven voorhanden. PLA (een soort bioplastic) is gemaakt op basis van maïs. Momenteel gebruikt men hier nog de 9 PLA (Polymelkzuur of PolyLactic Acid): een biologisch afbreekbare kunststof, geproduceerd uit maïszetmeel of suikerriet. 10 We spreken van een composteerbaar product als dit binnen twaalf weken afgebroken wordt in een industriële composteringsinstallatie. 6

7 maïs zelf voor, maar in de toekomst is het de bedoeling om PLA ook uit de reststroomvan maïs (bladeren en stengels) te kunnen maken. Rietjes in combinatie met glazen flesjes kunnen een alternatief zijn voor wegwerpbekers. Vanuit hygiënische overwegingen geldt de herbruikbaarheidsregel voor rietjes niet. Demarkt biedt echter ook geen betaalbaar alternatief uit hernieuwbare materialen. (Vond uwel een haalbare optie? Laat het ons weten op Bij grote evenementen zijn taps gemakkelijk en in combinatie met pla-bekersduurzaam. Je gaat dus best in zee met een brouwer die dit aanbiedt Eerlijke producten Producten uit eerlijke handel of Fair Trade producten zijn producten waarbij de producent in de eerste plaats een eerlijke prijs ontvangt. Daarnaast worden er bij eerlijke handel ook correcte arbeidsomstandigheden voor boeren en arbeiders gecreëerd en kinderarbeid uitgesloten. De productie gebeurt bovendien met respect voor het milieu. De provincie heeft het label Fair Trade Provincie in de wacht gesleept. Hiervoor moeten we aan zes criteria voldoen. Meer info lees je op de internetpagina s van de dienst Noord- Zuidbeleid. Eén van de criteria houdt in dat de provincie zelf eerlijke producten aankoopt. Hierdoor zijn alle provinciale entiteiten verplicht om twee eerlijke producten aan te kopen; koffie en één product naar keuze. Er bestaan verschillende keurmerken of logo s voor eerlijke handel. Het Fair Trade Max Havelaar label is echter het enige dat ook 1. een minimumprijs garandeert aan de producenten en 2. een fairtradepremie betaalt voor een lokaal project dat dient voor de sociale en economische ontwikkeling van de hele gemeenschap. Andere labels zoals bijvoorbeeld Utz Certified, EKO Oké of Rainforest Alliance doen dat niet. Omdat het Fair Trade Max Havelaar label momenteel het enige label is dat de beste garanties biedt voor eerlijke handel, krijgt het de voorkeur binnen de campagne Fair Trade Provincie. Er bestaat echter een juridisch spanningsveld tussen het voldoen aan de verplichtingen van de Fair Trade Provincie en het correct toepassen van de wetgeving overheidsopdrachten. De deputatie heeft op 07 juni 2012 principieel beslist om volop voor het engagement van de Fair Trade Provincie te gaan. In de praktijk betekent dit duurzaam geproduceerde koffie aankopen op basis van zeer specifieke criteria die worden overgenomen uit de normstelling van de Fair Trade Labelling Organisation. Waarschuwing: deze werkwijze is nog niet getoetst aan rechtspraak en houdt dus een juridisch risico in. Als je een dergelijke aankoop in de markt plaatst neem je best even contact op met de dienst Overheidsopdrachten en Juridische Ondersteuning (T , aankoop@admin.provant.be) Hoe je de criteria voor eerlijke handel opneemt in je opdracht, lees je bij criteria eerlijke handel in de uitvoeringsvoorwaarden Sociale economie De sociale economie bestaat uit verschillende bedrijven en organisaties die bepaalde maatschappelijke meerwaarden vooropstellen en volgende basisprincipes respecteren: voorrang van arbeid op kapitaal democratische besluitvorming maatschappelijke inbedding transparantie kwaliteit duurzaamheid. 7

8 De sector sociale economie stelt in de provincie Antwerpen ongeveer mensen uit verschillende kansengroepen tewerk, in meer dan 400 sociale economie organisaties. Een overzicht van deze organisaties en hun producten en dienstverlening vind je in de catalogus sociale economie op Meer informatie kan je bekomen bij het Provinciaal Steunpunt Sociale Economie 3. Vereisten in de Gids duurzame aankopen In dit hoofdstuk worden allereerst de verplichtingen opgelijst. Hieraan moet elke cateringdienst voldoen. Bij de optionele criteria vind je info voor de entiteiten die verder willen gaan op het vlak van duurzame catering. Verder krijgt u nog enkele praktische tips en keuzewijzers die u kunnen helpen bij de duurzame invulling Verplichtingen en optionele criteria Binnen de Gids duurzame aankopen moet catering voldoen aan een aantal voorwaarden. Volgende tabel geeft een overzicht van de verplichte en optionele criteria: BESTEK EN SERVIES Herbruikbaar (of -bij uitzonderinghernieuwbaar materiaal) Kies a.d.h.v. de keuzewijzer de gewenste toepassing. REGULIERE WERKING: Voeding en dranken worden standaard aangeboden in herbruikbare producten. Enkel indien dit om organisatorische redenen onhaalbaar is, is het gebruik van wegwerpbestek en servies toegelaten op voorwaarde dat het uit hernieuwbaar materiaal gemaakt is EVENEMENTEN: Vormingsmomenten en kleinschalige evenementen werken steeds met herbruikbare producten. Enkel indien dit om organisatorische redenen onhaalbaar is, is het gebruik van wegwerpbestek en servies toegelaten op voorwaarde dat het uit hernieuwbaar materiaal gemaakt is Grootschalige evenementen werken waar mogelijk met herbruikbare producten. Indien dit niet kan is enkel wegwerpbestek en -servies op basis van hernieuwbaar materiaal toegelaten Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Milieuvoorwaarden rond duurzaam bestek en servies neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. KOFFIE Afvalarme verpakking Kies a.d.h.v. de keuzewijzer de gewenste toepassing. Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond afvalarme verpakking neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. 8

9 Eerlijke handel Biologisch geproduceerd Catering Elke entiteit koopt twee Fair Trade producten aan: koffie en een product naar keuze. Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond eerlijke producten neem je op in de uitvoeringsvoorwaarden. Meer info in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond biologische producten neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. FRUITSAP Afvalarme verpakking Kies a.d.h.v. de keuzewijzer de gewenste toepassing. Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond afvalarme verpakking neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. Biologisch geproduceerd of Eerlijke handel of Lokaal geproduceerd (of een combinatie van deze eisen) Meer info vind je in de paragrafen Biologische producten, Eerlijke producten en Lokale producten in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Wanneer je de keuze voor biologisch, eerlijk of lokaal aan de cateraar laat, neem je dit op in de technische specificaties. Voorwaarden rond biologische producten neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. Let op met lokaal geproduceerde producten in bestekken. Lokaal geproduceerde producten kun je enkel opnemen in de technische specificaties, indien de inschrijver ook voor een ander product (biologisch of eerlijk fruitsap) kan kiezen. Voorwaarden rond eerlijke producten neem je op in de uitvoeringsvoorwaarden. VERS FRUITSAP Seizoensgebonden Meer info in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond seizoensgebonden producten neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. OVERIGE DRANKEN Afvalarme verpakking Kies a.d.h.v. de keuzewijzer de gewenste toepassing. Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond afvalarme verpakking neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. 9

10 Biologisch geproduceerd Catering Meer info in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond biologische producten neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. VOEDING Eerlijke handel Lokaal geproduceerd Afvalarme verpakking Plantaardig Elke entiteit moet naast koffie ook een tweede eerlijk product naar keuze (bijvoorbeeld dranken) aankopen. Meer info in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond eerlijke producten neem je op in de uitvoeringsvoorwaarden. Meer info in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Let op met lokaal geproduceerde producten in bestekken. Lokaal geproduceerde producten kun je enkel opnemen in de technische specificaties, indien de inschrijver ook voor een ander product (biologische of eerlijke drank) kan kiezen. Kies a.d.h.v. de keuzewijzer de gewenste toepassing. Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond afvalarme verpakking neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. Als er meer dan één gerecht aangeboden wordt, is hier minstens één plantaardig gerecht bij. Provinciale evenementen V minstens één plantaardig gerecht bij een buffet V minstens één standhouder die ook een plantaardig gerecht verkoopt V minstens één soort plantaardig broodje bij een broodjeslunch Personeelsrestaurants: V minstens één plantaardig gerecht Horeca voor bezoekers uitgebaat door de provincie: V minstens één plantaardig gerecht binnen de verschillende gangen (voorgerecht, hoofdgerecht, ) V indien er een buffet aangeboden wordt voor gasten, wordt hier standaard één plantaardig gerecht in opgenomen (uiteraard kunnen de gasten beslissen om dit door iets anders te vervangen) 10

11 Horeca uitgebaat door concessiehouders Probeer de concessiehouder te stimuleren om ook een aantal plantaardige gerechten aan te bieden Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond plantaardige gerechten neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. Biologisch geproduceerd Meer info in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond biologische producten neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. Eerlijke handel Seizoensgebonden Lokaal geproduceerd Duurzame vis Elke entiteit moet naast koffie ook een tweede eerlijk product naar keuze (bijvoorbeeld voedingswaren) aankopen. Meer info in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond eerlijke producten neem je op in de uitvoeringsvoorwaarden. Meer info in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond seizoensgebonden producten neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. Meer info in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Let op met lokaal geproduceerde producten in bestekken. Lokaal geproduceerde producten kun je enkel opnemen in de technische specificaties, indien de inschrijver ook voor een ander product (biologische of eerlijke voedingswaren) kan kiezen. Meer info in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond duurzame vis neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. Duurzamer vlees Meer info in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Voorwaarden rond duurzaam vlees neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. BEDIENING Sociale economie Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzame catering? Sociale economie dienstverleners kan je best gewoon mee aanschrijven. Op vind je de cataloguslijst. Voorwaarden rond sociale economie kan je opnemen bij de uitvoeringsvoorwaarden. 11

12 Hou bij de organisatie van een evenement, inclusief studiedagen en dergelijke, eveneens rekening met L_ALG_Evenementengids en vul L_ALG_ChecklistNaamEvenement in Raamcontract Er is geen raamcontract voor catering Keuzewijzers Hier vind je een overzicht van de verschillende criteria en de manier waarop je ze opneemt in bestekken. Wil je meerdere producten en/of criteria combineren? Bekijk dan zeker de voorbeeldmailtjes en -bestekken eens. Hier kun je ideetjes opdoen om je bestek toch overzichtelijk te houden Herbruikbaar bestek en servies In onderstaande lijst 11 wordt toegelicht welke drank- en voedingsverpakkingen als duurzaam kunnen worden beschouwd. De aankoop of huur van producten uit de eerste kolom is te verkiezen. Enkel indien de eerste kolom praktisch niet haalbaar is, kun je producten uit de tweede kolom kiezen. Producten uit de derde kolom zijn niet toegelaten. Gebruik deze keuzewijzer om te bepalen welke voorwaarden je in de technische specificaties opneemt. Duurzaam Niet duurzaam Enkel indien het praktisch niet Verplicht: haalbaar is om met Niet toegelaten: herbruikbaar materiaal te werken: Ander wegwerpmateriaal Herbruikbaar materiaal Wegwerpmateriaal op basis van hernieuwbare materialen. Bestek (ook Herbruik, bij Bioplastic Klassiek wegwerpplastic roerstaafjes) voorkeur uit één (bijvoorbeeld (bijvoorbeeld materiaal cellulose) polystyreen) Hout Servies Porselein, Palmbladeren Klassiek wegwerpplastic aardewerk Op basis van (bijvoorbeeld Glas suikerriet polystyreen) Polypropeen Kartonnen bakjes Aluminium Polycarbonaat of borden (niet geïmpregneerd en/of zonder plastic coating en bij voorkeur uit gerecycleerd of FSC-gelabeld papier) Bekers, Porselein, Kartonnen bekers Klassiek wegwerpplastic tassen, aardewerk met een PLA- (bijvoorbeeld glazen Glas coating (bij polystyreen) Polypropeen voorkeur uit Isomo Polycarbonaat gerecycleerd of FSC-gelabeld papier) Op basis van suikerriet (ideaal voor heel warme dranken) 11 Deze lijst is gebaseerd op de productinformatiefiche STIP-infofiches SO cateringproducten van OVAM. 12

13 PLA bekers (niet voor warme dranken) Catering Serveermaterialen (plateaus, schotels, lepeltjes en bordjes voor kleine hapjes ) Porselein, aardewerk Hout Glas Metaal, Polypropeen Polycarbonaat Palmbladeren Op basis van suikerriet Hout Klassiek wegwerpplastic (bijvoorbeeld polystyreen) Aluminium Meer info over duurzaam bestek en servies vind je in hoofdstuk ter info: wat is duurzame catering? Afvalarme drank- en voedingsverpakkingen In onderstaande lijst 12 wordt toegelicht welke drank- en voedingsverpakkingen als duurzaam kunnen worden beschouwd (eerste en tweede kolom). Producten uit de derde kolom zijn niet toegelaten. Gebruik deze keuzewijzer om te bepalen welke milieuvoorwaarden je in de technische specificaties opneemt. Waterfonteinen Flessen / portieverpakking Tapsystemen voor frisdranken / bieren Voeding Retourflessen Duurzaam Tweede keuze, indien de te Te verkiezen verkiezen producten onmogelijk zijn Drinkwaterfonteintjes Waterkoelers Kannen met met kraantjeswater kraantjeswater Waterkoelers met grote bussen Postmix/premix 13 in herbruikbare verpakkingen Onverpakte voedingsmiddelen Retourverpakkingen (statiegeld) Herbruikbare recipiënten Recycleerbare eenmalige verpakkingen in blik, brik en kunststof Partyverpakking (bv. wijn of fruitsap) Postmix/premix in recycleerbare verpakkingen Grootverpakking en Recycleerbare, eenmalige verpakkingen: brik, karton, blik Enkelvoudige verpakkingen Hernieuwbare verpakkingen Niet duurzaam Niet toegelaten Eenmalige verpakkingen in glas uitgezonderd wijn en alcoholische dranken Postmix/premix in eenmalige verpakkingen Kleine verpakkingen (incl. dosisverpakkingen) Eenmalig glas Samengestelde verpakkingen PVC (Polyvinylchloride) Aluminium 12 Deze lijst is gebaseerd op de productinformatiefiche STIP-infofiches SO cateringproducten van OVAM. 13 Postmix is het systeem waarbij ter plaatse de ingrediënten (leidingwater, koolzuur en siroop) worden gemixt tot een drankje, bij het premix systeem wordt de drank afgewerkt in zakken verdeeld. Bij een groot verbruik is postmix te prefereren; er wordt verpakkingsafval en transport gespaard door geconcentreerde dranken aan te kopen die met leidingwater ter plaatse worden gemixt. Het systeem van premix kan ook dienen voor de bedeling van zuivel en fruitsappen. 13

14 Te verkiezen Duurzaam Tweede keuze, indien de te verkiezen producten onmogelijk zijn Polyetheen Polypropeen Niet duurzaam Niet toegelaten Catering Meer info over afvalarme producten vind je in hoofdstuk ter info: wat is duurzame catering? Minder verpakking versus voedselveiligheid? Om de veiligheid van de gebruikers niet in het gedrang te brengen moet de verkoop van levensmiddelen steeds voldoen aan de algemene levensmiddelenhygiënewetgeving. In samenspraak met de dienst grootkeukenhygiëne van het Provinciaal Instituut voor Hygiëne maakten we volgende vuistregels op: Bij een catering met een externe cateraar mag je ervan uit gaan dat de cateraar qua hygiëne zelf weet aan welke eisen hij moet voldoen. Voor alle zekerheid kun je volgend zinnetje mee opnemen in je mail of bestek (bij de uitvoeringsvoorwaarden): De catering voldoet aan de algemene levensmiddelenhygiënewetgeving. Een van de regels is dat voeding die aan het publiek geserveerd werd (of op tafel geweest is) weggegooid moet worden. Om afval te vermijden stellen we daarom (in samenspraak met de dienst grootkeukenhygiëne van het Provinciaal Instituut voor Hygiëne) het volgende voor bij een afvalarm koffiebuffet: Vraag om aangepaste hoeveelheden melk te serveren in een kannetje (liefst met een deksel). (Eens de melk uit de ijskast is, kan ze 3 à 4 uur bewaard worden. Nadien moet je het restje melk weggieten. Te grote hoeveelheden in 1 keer leiden tot verspilling.) Vraag om suiker te serveren in een suikerverdeler of suikerklontjes zonder papiertje in een potje met een tangetje. (Aangezien suiker een slechte voedingsbodem is, groeien hier niet zo makkelijk bacteriën of schimmels op. Suikerklontjes mét een tangetje, kun je dan ook meerdere keren aan het publiek aanbieden. De kans op besmetting is dan miniem.) Men kan ook bij elke tas een suikerklontje leggen, dat dan indien het niet gebruikt werd nadien weggegooid moet worden. Vraag om niet-individueel verpakte koekjes en om de benodigde hoeveelheid koekjes op een bord te serveren. (De eventuele rest kan niet meer aangeboden worden bij een volgende catering.) Voor meer info kun je terecht bij de dienst grootkeukenhygiëne (T ) 3.4. Tips V Wil je meerdere producten en/of criteria combineren? Bekijk dan zeker de voorbeeldmailtjes en bestekken eens. Hier kun je ideetjes opdoen om je bestek toch overzichtelijk te houden. V Is wegwerpmateriaal onvermijdelijk? Probeer dit wegwerpmateriaal op basis van hernieuwbaar materiaal dan ook apart in te zamelen en te composteren of te recycleren. Tips voor de aanpak (inzamelsystemen, afvalverwerking, ) en de mogelijkheden vind je in L_ALG_Evenementengids. V Wil je graag met seizoensgebonden producten werken? Vraag dan ook naar zichtbare producten: een stuk seizoensfruit, soep van het seizoen, echte seizoensgerechten, Dit maakt het makkelijker om het product/gerecht in de schijnwerpers te zetten. V De provincie wil het goede voorbeeld geven, maar dit heeft weinig zin als niemand ziet wat we juist verwezenlijken. Plaats daarom bijvoorbeeld een bordje met wat uitleg 14

15 over de duurzaamheid van de voeding om ook bezoekers te informeren. Je vindt sjablonen op het intranet. 4. Opname van duurzaamheidscriteria in bestekken Het opnemen van duurzaamheidscriteria is afhankelijk van het soort overheidsopdracht. Meer info over de wetgeving overheidsopdrachten en de verschillende mogelijkheden vind je op het intranet onder de ondersteuning/aankoop- en overheidsopdrachten. In deze Gids duurzame aankopen gaan we ervan uit dat de aankopen gebeuren voor een relatief beperkt bedrag, namelijk minder dan euro. Opdrachten onder de euro mogen steeds geplaatst worden via een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking. Je moet hier volgens de wetgeving overheidsopdrachten meerdere dienstverleners aanschrijven. Je mag deze dienstverleners zelf kiezen. Laat die keuze dan ook afhangen van de mate waarin deze dienstverleners eventueel duurzame producten kunnen leveren. Het is aan te raden om op voorhand na te gaan wat de verschillende mogelijkheden zijn en wie hier eventueel aan kan voldoen. Surf vóór je catering wil bestellen op het internet en neem contact op met een aantal dienstverleners en bekijk de verschillende mogelijkheden voor duurzame catering en wie hier eventueel aan kan voldoen. Al naargelang de mogelijkheden en voorkeuren kies je, binnen de verplichtingen best zelf wat je juist wil aankopen. Meer info over duurzame catering vind je in hoofdstuk ter info: wat is duurzame catering? De keuzewijzers verpakkingen en bestek en servies geven een overzicht van de mogelijke materialen en kunnen je eveneens helpen bij je keuze. Heb je te maken met een aankoop boven de euro? Neem dan contact op met de dienst Overheidsopdrachten en Juridische Ondersteuning (T , Voor meer info over de milieucriteria kun je terecht bij Liesbeth Taverniers (DMN, T , ISO14001@admin.provant.be). Voor meer info over de criteria m.b.t. eerlijke handel kun je terecht bij Dieter Goossens (DNZ, T , dieter.goossens@admin.provant.be). Voor meer info over de criteria m.b.t. sociale economie kun je terecht bij Marjan Vanuytsel (DEIS, T , marjan.vanuytsel@admin.provant.be). Voor meer info over lokale producten kan je terecht bij de Dienst Landbouw- en Plattelandsbeleid (DLP, T , lekkersmetstreken@provant.be) Titel Het is belangrijk om in de titel zo duidelijk mogelijk te omschrijven wat je juist wil. Neem indien mogelijk in de titel ook al duurzaamheidscriteria op Milieucriteria in de titel Bijvoorbeeld: Biologische lunch in buffetvorm met bediening Criteria eerlijke handel in de titel Bijvoorbeeld: Eerlijke lunch in buffetvorm Criteria sociale economie in de titel Bijvoorbeeld: Duurzame lunch in buffetvorm met bediening door sociale economie 4.2. Kwalitatieve selectiecriteria Kwalitatieve selectiecriteria zijn criteria die je toestaan om de inschrijvers op je overheidsopdracht kwalitatief te beoordelen. Bij een overheidsopdracht met een beperkt bedrag en dus via een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking, vindt de 15

16 kwalitatieve selectie meestal impliciet plaats door het opstellen van de lijst van aan te schrijven bedrijven. Je kiest zelf wie je selecteert en aanschrijft. Onderzoek dus eerst of de bedrijven die je op je lijst zet wel aan je selectiecriteria voldoen. Op die manier schrijf je enkel bedrijven aan die voldoen en moet je dus geen selectiecriteria meer opnemen in je bestek. Indien je deze werkwijze volgt moet je in je kwalitatieve selectie enkel nog de RSZ toestand en andere fiscale verplichtingen van de inschrijvers controleren Milieucriteria in de selectiecriteria Op milieuvlak kan je bijvoorbeeld enkel bedrijven aanschrijven die een ISO of EMAS-certificaat hebben. Je moet dan geen selectiecriterium in die trant meer opnemen. In een grote opdracht die gepubliceerd moet worden kan je vragen naar certificaten voor milieubeheer (bv. ISO of EMAS) of gelijkwaardige. Je controleert dan best ook of er voldoende firma s aan deze vereisten kunnen voldoen. Bijvoorbeeld: De inschrijver beschikt voor zijn organisatie, althans voor dat deel/die delen van de organisatie dat/die betrokken is/zijn bij de uitvoering van de opdracht over een managementsysteem waarin de volgende onderwerpen zijn geregeld: - de concrete maatregelen die zijn of worden getroffen om de milieubelasting van de bedrijfsprocessen die verband houden met de uitvoering van de opdracht, zoals gebruik van gevaarlijke stoffen, waterverbruik en energiegebruik van de in te zetten apparatuur en gebruik van transportmiddelen, te verminderen. - hoe naleving van de geldende milieuwetgeving is gewaarborgd - hoe aandacht wordt besteed aan de bewustwording en de competentie van medewerker(s) ten aanzien van het omgaan met de voor deze opdracht relevante milieuaspecten - hoe de voor deze opdracht relevante milieuaspecten worden gemonitord - hoe de milieumaatregelen worden gemonitord als basis voor kwaliteitsgarantie Criteria eerlijke handel in de selectiecriteria Criteria rond eerlijke handel neem je bij voorkeur op in de uitvoeringsvoorwaarden, niet in de selectiecriteria Criteria sociale economie in de selectiecriteria Wil je je opdracht socialer en duurzamer maken, kan je heel eenvoudig sociale economie organisaties (mee) aanschrijven. Kijk op in de catalogus sociale economie welke dienstverleners de gewenste producten/dienstverlening kunnen aanbieden/leveren Technische specificaties Dit is een technische beschrijving van de inhoud van de opdracht. Als aan de minimale/absolute technische specificaties niet wordt voldaan, komt de offerte in principe niet in aanmerking. Voorwaarden opnemen in de technische specificaties is de meest doeltreffende manier om zeker te zijn van een duurzame aankoop. (Door het nodige marktonderzoek ben je zeker dat de bepalingen die je opneemt ook mogelijk zijn.) Milieucriteria in de technische specificaties Milieuverantwoord bestek en servies in de technische specificaties Voorwaarden rond herbruikbaar bestek en servies neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. Neem hier de voorwaarden op die je aan de hand van de keuzewijzer hebt bepaald. Bijvoorbeeld: Er wordt geen wegwerpservies en bestek gebruikt. Wil je de milieuvriendelijkste offerte hoger waarderen bij de gunning, dan kun je het gebruik van milieuverantwoord bestek en servies ook opnemen in de gunningscriteria. 16

17 Hou er echter rekening mee dat gunningscriteria nadien ook beoordeeld moeten worden en het dossier ook altijd ingewikkelder maken voor de inschrijver. Afvalarme drankverpakkingen in de technische specificaties Voorwaarden rond afvalarme verpakkingen neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. Neem hier de voorwaarden op die je aan de hand van de keuzewijzer hebt bepaald. Bijvoorbeeld: De dranken zijn verpakt in retourflessen. Wil je de milieuvriendelijkste offerte hoger waarderen bij de gunning, dan kun je het gebruik van afvalarme verpakkingen ook opnemen in de gunningscriteria. Hou er echter rekening mee dat gunningscriteria nadien ook beoordeeld moeten worden en het dossier ook altijd ingewikkelder maken voor de inschrijver. Meer info over afvalarm verpakte producten vind je in hoofdstuk ter info: wat is duurzame voeding? Plantaardige producten in de technische specificaties Voorwaarden voor plantaardige producten worden opgenomen in de technische specificaties. Bijvoorbeeld: De helft van de broodjes is plantaardig belegd. Neem ook de volgende tekst op bij de technische specificaties: Een plantaardig product bevat geen vlees, vis of schaaldieren, zuivel of andere dierlijke producten. Wil je de milieuvriendelijkste offerte hoger waarderen bij de gunning, dan kun je het gebruik van plantaardige producten ook opnemen in de gunningscriteria. Hou er echter rekening mee dat gunningscriteria nadien ook beoordeeld moeten worden en het dossier ook altijd ingewikkelder maken voor de inschrijver. Meer info over plantaardige producten vind je in hoofdstuk ter info: wat is duurzame voeding? Biologische producten in de technische specificaties Voorwaarden voor biologische producten neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. Bijvoorbeeld: De geserveerde fruitsappen zijn biologisch. Neem hier ook de volgende tekst op: De biologische [voedingsproduct] is geproduceerd in overeenstemming met Verordening (EG) nr 834/2007. Dit kan gestaafd worden aan de hand van één van de volgende labels: België Nederland Duitsland 17

18 Frankrijk Verenigd Koninkrijk Europa of eender welk ander nationaal erkend label voor organische voedingsproductie, of gelijkwaardige certificaten van de dienstverlener. Wil je de milieuvriendelijkste offerte hoger waarderen bij de gunning, dan kun je het gebruik van biologische producten ook opnemen in de gunningscriteria. Hou er echter rekening mee dat gunningscriteria nadien ook beoordeeld moeten worden en het dossier ook altijd ingewikkelder maken voor de inschrijver. Lokale producten in de technische specificaties Het opnemen van de criteria voor lokaal geproduceerde producten is niet zo eenvoudig. Je mag als volgt te werk gaan: Je neemt de wens voor producten die lokaal geproduceerd zijn, op in de technische specificaties naast een andere duurzame voorwaarde (biologisch geproduceerd, eerlijk geproduceerd of seizoensgebonden). Je vraagt cateraars bijvoorbeeld om een lokaal product of een biologisch product aan te bieden. Aangezien iedere cateraar biologische producten kan leveren, wordt er dan niet gediscrimineerd op basis van locatie,, terwijl ook de voorkeur voor lokale producten blijkt.. Bijvoorbeeld: Het geserveerde fruitsap is biologisch of eerlijk of lokaal geproduceerd, of een combinatie van deze eisen. Enkel indien je een overheidsopdracht doet waarbij de lokale productie aansluit bij de aard van de opdracht, mag het wel. Zo mag je bijvoorbeeld bij de organisatie van themadag rond lokale producten een receptie met lokale voedingsproducten voorzien. Neem ook volgende tekst op in de technische specificaties: Een product is lokaal geproduceerd indien het in de omgeving geproduceerd wordt uit grondstoffen die in hoofdzaak in de omgeving geteeld werden. De inschrijver dient te omschrijven waarom het gebruikte/geleverde product lokaal geproduceerd is. Producten die door de dienst Landbouw- en Plattelandsbeleid van de provincie Antwerpen als streekproduct of streekgebonden product A opgenomen werden in de inventaris van streekgebonden producten voldoen sowieso aan de voorwaarden. De inventaris is raadpleegbaar op de provinciale website. Voor meer info over hoe je lokale producten opneemt in bestekken, kun je terecht bij Liesbeth Taverniers (DMN, T , ISO14001@admin.provant.be). Begin je aan een grote overheidsopdracht ( euro) waarin het gebruik van lokaal geproduceerde producten opgenomen wordt, neem dan contact op met de dienst Overheidsopdrachten en Juridische Ondersteuning (T , aankoop@provant.be). 18

19 Seizoensgebonden producten in de technische specificaties Catering De voorwaarden voor seizoensgebonden producten worden opgenomen in de technische specificaties. Gebruik de seizoenskalender voor fruit en groenten (op de website van Velt) en deseizoenskalender voor vis- en zeeproducten (op visinfo.be) als leidraad bij je keuze. Bijvoorbeeld: De geserveerde soep is gemaakt van seizoensgroenten. Neem ook volgende tekst op bij de technische specificaties: Seizoensgebonden producten voldoen aan de richtlijnen die vermeld worden in de seizoenskalender voor fruit en groenten van VELT en de seizoenskalender voor vis- en zeeproducten van Visinfo.be. [Voeg de seizoenskalender voor fruit en groenten en de seizoenskalender voor vis- en zeeproducten toe als bijlage bij het bestek.] Wil je de milieuvriendelijkste offerte hoger waarderen bij de gunning, dan kun je het gebruik van seizoensgebonden producten ook opnemen in de gunningscriteria. Hou er echter rekening mee dat gunningscriteria nadien ook beoordeeld moeten worden en het dossier ook altijd ingewikkelder maken voor de inschrijver. Meer info over seizoensgebonden producten vind je in hoofdstuk ter info: wat is duurzame catering? Duurzame vis in de technische specificaties Voorwaarden voor duurzame vis neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. De viswijzer van WWF geeft een overzicht van vis- en zeeproducten die gevangen of geproduceerd zijn volgens duurzame praktijken en methodes. Bijvoorbeeld: De geserveerde vis is gevangen of gekweekt volgens duurzame praktijken en methodes. Neem volgende tekst op bij de technische specificaties: De geleverde vis- en zeeproducten, moeten gevangen of gekweekt zijn volgens duurzame praktijken en methodes. Vis- en zeeproducten moeten daarom minimaal voldoen aan de vereisten uit de derde kolom ( tweede keuze ) van de Viswijzer 2010/2011 van WWF. [Neem de viswijzer mee op als bijlage in je bestek.] Indien vis geleverd wordt uit de tweede kolom ( prima keuze ) of de eerste kolom ( M.S.C. -keurmerk = Marine Stewardship Council ) of als de vis een gelijkwaardig label draagt, wordt dit hoger gewaardeerd bij de gunning. Producten uit de vierde kolom ( liever niet ) moeten vermeden worden. Wil je de milieuvriendelijkste offerte hoger waarderen bij de gunning, dan kun je het gebruik van duurzame vis- en zeeproducten ook opnemen in de gunningscriteria. Hou er echter rekening mee dat gunningscriteria nadien ook beoordeeld moeten worden en het dossier ook altijd ingewikkelder maken voor de inschrijver. Meer info over duurzame vis vind je in hoofdstuk ter info: wat is duurzame catering? Duurzamer vlees in de technische specificaties Voorwaarden voor duurzaam vlees neem je bij voorkeur op in de technische specificaties. 19

20 Bijvoorbeeld: Er wordt niet meer dan 100 gram vlees per persoon geserveerd. Bijvoorbeeld: Het vlees is van biologische kwaliteit. (Wanneer je deze eis stelt, neem dan ook de tekst op die besproken wordt bij de opname van biologische producten in de technische specificaties.) Wil je de milieuvriendelijkste offerte hoger waarderen bij de gunning, dan kun je het gebruik van duurzame vleesproducten ook opnemen in de gunningscriteria. Hou er echter rekening mee dat gunningscriteria nadien ook beoordeeld moeten worden en het dossier ook altijd ingewikkelder maken voor de inschrijver. Meer info over duurzaam vlees vind je in hoofdstuk ter info: wat is duurzame catering? Criteria eerlijke handel in de technische specificaties Criteria rond eerlijke handel neem je bij voorkeur op in de uitvoeringsvoorwaarden, niet in de technische specificaties. N.v.t Criteria sociale economie in de technische specificaties 4.4. Gunningscriteria Dit zijn criteria die in rekening worden gebracht bij het kwalitatief beoordelen van de offerte. De inschrijver van wie de offerte het best aan deze criteria voldoet, krijgt de hoogste score en krijgt de opdracht. Wil je de duurzaamste offerte hoger waarderen bij de gunning, dan kan je duurzaamheidscriteria opnemen bij de gunningscriteria. Gebruik hiervoor ook de info uit de paragrafen rond technische specificaties. Wanneer je besluit een gunningscriterium in verband met duurzaamheid op te nemen, zorg er dan voor dat het voldoende doorweegt tegenover de andere gunningscriteria. Let wel: er moet een direct verband zijn tussen deze criteria en het voorwerp van de opdracht. Als je in de technische specificaties van je bestek al duidelijke duurzaamheidseisen hebt opgelegd, heeft het soms geen zin om bijvoorbeeld milieu nog als gunningscriterium te gebruiken. Hou er rekening mee dat veel gunningscriteria het bestek onnodig ingewikkeld kunnen maken. De inschrijver moet een uitgebreid verslag opmaken en de provincie moet dit alles afwegen en beoordelen, wat niet altijd even eenvoudig is. Het is voor beide partijen makkelijker om zoveel mogelijk op te nemen in de technische specificaties Milieucriteria in de gunningscriteria Bijvoorbeeld: Bij de gunning wordt rekening gehouden met de milieu-impact van de catering (20 punten): score wordt toegekend naargelang het aandeel biologische producten en het aandeel seizoensgebonden producten. Neem de info in de paragrafen over biologische producten en seizoensgebonden producten mee in je bestek. Bijvoorbeeld: De geleverde vis- en zeeproducten, moeten gevangen of gekweekt zijn volgens duurzame praktijken en methodes. Vis- en zeeproducten moeten daarom minimaal voldoen aan de vereisten uit de derde kolom ( tweede keuze ) van de Viswijzer 2010/2011 van WWF. [Neem de viswijzer mee op als bijlage in je bestek.] Indien vis geleverd wordt uit de tweede kolom ( prima keuze ) of de eerste kolom ( M.S.C. -keurmerk = Marine Stewardship Council ) of als de vis een gelijkwaardig label 20

21 draagt, wordt dit hoger gewaardeerd bij de gunning. Producten uit de vierde kolom ( liever niet ) moeten vermeden worden. Het is eenvoudiger in de technische specificaties te vragen naar een bepaald aandeelbiologische en seizoensgebonden producten. Vergeet niet de informatie vermeld bij de technische specificaties ook over te nemen. Let op: criteria voor lokale producten kun je niet opnemen in de gunningscriteria Criteria eerlijke handel in de gunningscriteria Criteria rond eerlijke handel neem bij voorkeur op in de uitvoeringsvoorwaarden, niet in de gunningscriteria Criteria sociale economie in de gunningscriteria Criteria rond sociale economie neem bij voorkeur op in de uitvoeringsvoorwaarden, niet in de gunningscriteria Uitvoeringsvoorwaarden In principe is het contract afgesloten van zodra de dienstverlener op de hoogte is gebracht van de gunning van de opdracht. Maar je kan in het bestek anticiperen op de uitvoeringsfase door één of meerdere uitvoeringsvoorwaarden in te voegen, die bijvoorbeeld voorzien dat de dienstverlener zich ertoe verbindt om alle verpakkingen terug te nemen. De uitvoeringsvoorwaarden zijn dus alle verplichtingen die pas bij de uitvoering van het contract zullen voorkomen, maar waarvoor de dienstverlener zich verbindt van zodra hij zijn offerte indient. Je mag deze contractuele uitvoeringsvoorwaarden niet als verkapte selectiecriteria of gunningscriteria hanteren. Als aanbestedende overheid zal je tijdens de uitvoering van de opdracht moeten controleren of de inschrijver aan de uitvoeringsvoorwaarden voldoet. Deze controle is niet altijd eenvoudig. De beste garantie voor succes is een continu overleg tussen de aanbestedende overheid en de opdrachtnemer. Je mag wel concrete maatregelen vermelden wanneer bepaalde uitvoeringsvoorwaarden worden geschonden. Zo kan men bijvoorbeeld vermelden, dat wanneer de koffie niet voldoet aan de criteria in de bijzondere uitvoeringsvoorwaarden, een bepaalde boete zal aangerekend worden. Dit voorkomt onenigheid Milieucriteria in de uitvoeringsvoorwaarden Bijvoorbeeld: De inschrijver verbindt er zich toe alle verpakkingen terug te nemen en op correcte wijze af te voeren Criteria eerlijke handel in de uitvoeringsvoorwaarden NEEM VOLGENDE TEKST OP IN DE TITEL: Aankoop van eerlijk geproduceerd(e) xx. NEEM VOLGENDE TEKST OP IN DE TECHNISCHE SPECIFICATIES: De geleverde xx moet voldoen aan onderstaande bijzondere uitvoeringsvoorwaarden: NEEM VOLGENDE TEKST OP IN DE UITVOERINGSVOORWAARDEN: De inschrijver verbindt er zich toe ervoor te zorgen dat het/de voorgestelde eerlijk(e) product(en) geleverd worden met naleving van volgende voorwaarden met betrekking tot eerlijke handel: De aankoopprijs moet de productiekosten dekken, met inbegrip van sociale, milieu- en andere kosten. De producenten ontvangen een extra premie, onafhankelijk van de wereldmarktprijs, die ontwikkelingsprojecten toelaat in hun gemeenschap. 21