Milieuverantwoorde overheidsaankopen. Voeding en catering

Transcriptie

1 Milieuverantwoorde overheidsaankopen Voeding en catering

2 Voorstelling project Minimaal 20 infosessies Verspreid over Vlaanderen 15 verschillende onderwerpen Handleiding Ondersteuning steunpunt

3 Steunpunt Duurzame Lokale Overheidsopdrachten Alex Verhoeven

4 Steunpunt Duurzame Lokale Overheidsopdrachten Wat? duurzaam aankopen stimuleren en ondersteunen duurzaam = drie pijlers = ecologisch verantwoord, sociaal bekommerd, kostenefficiënt BBL is partner. Infosessies BBL mee input voor Steunpunt Voor wie? Lokale besturen: gemeenten, OCMW s, politiezones, AGB s, Brede groep van mandatarissen en medewerkers 4 - VVSG -

5 Steunpunt Duurzame Lokale Overheidsopdrachten Hoe? Helpdesk E-zine Aanbesteed Website, Artikels in Lokaal Deelname aan project BBL: integratie van kennis en ervaringen Netwerking Beleidsgerichte aanbevelingen Individuele begeleiding 5 - VVSG -

6 Steunpunt Duurzame Lokale Overheidsopdrachten Contactpersonen: Alex Verhoeven VVSG -

7 Hoe hou ik rekening met milieu in mijn bestek? Melinde De Groote

8 Voornaamste milieucriteria Afval vermijden en beperken Biologische producten Milieuverantwoorde vissoorten en Vleesarm Seizoens- en streekproducten

9 Het aankoopproces Gestructureerd aanpakken In de gemeente Sint-Katelijne-Waver maken we bij het vastleggen van het budget voor het volgende jaar ook een planning op voor wanneer welke aankoop in het volgende jaar zal gebeuren. Deze planning wordt aan alle betrokken diensten gecommuniceerd zodat iedereen weet wat er wanneer aankomt.

10 Het aankoopproces Gestructureerd aanpakken Beleidsvisie (lange termijn) Overzicht: timing en omzet en ev. een stappenplan Dienstoverschrijdend Stap-voor-stap Interne expertise opbouwen

11 Het aankoopproces Verschillende fasen: 1. Behoefte en marktonderzoek 2. Aankoopprocedure 3. Opstellen bestek 4. Gunning 5. Uitvoering opdracht en contractbeheer

12 Wat: Wat heb je echtnodig? Opvolging stock/verbruik Verbeterpunten Behoefteanalyse Wie: collega s rechtstreeks contact met de firma/producten milieu-/duurzaamheids-/noord-zuid-ambtenaar Juridische dienst

13 Behoefteanalyse Voordelen: Actuele informatie Voorkomt overbodige aankopen Mogelijkheden om behoefte aan te passen Draagvlak & Sensibilisering

14 Marktonderzoek Wat is er op de markt: Seizoenaal/bio/vegetarisch/lokaal aanbod Gebruik van labels (bv. biogarantielabels/msc) Kan men aan de behoefte voldoen/ realistische eisen Mogelijke alternatieven Mogelijke win-win situaties : bv. zowel bio, lokaal als sociale economie Ramingprijzen Potentiële aanbieders mogen geen informatie ontvangen die hen voordeel biedt

15 Marktonderzoek Informatiebronnen: Leveranciers Collega s(andere gemeente) Voedselbeurzen bv. your choice Gids voor duurzame aankopen: gevalideerde fiche Ecolabels(MSC/ Biogarantielabel) Aankoopgids prov. Antwerpen Vlaamse administratie VLAM

16 Voordelen: Marktonderzoek Weten wat de markt te bieden heeft. Mogelijkheden vinden tot aanscherping/verfijning van de vraag. (Pre)selectie van mogelijke aanbieders. Opstellen van een beter bestek.

17 Behoefte-& en marktanalyse Goed zicht op behoefte en markt: Goede onderhandelingspositie Correcte criteria Beste prijs/kwaliteit Voordelen voor: Schaalvergroting: raamcontract met andere gemeenten/instanties? Bestek opdelen in percelen?

18 Welke aankoopprocedure? Openbare aanbesteding (enkel de prijs) Offertevraag (EMVI) Onderhandelingsprocedure (openbaar of niet openbaar) Bestelbonnen

19 Opstellen van bestek Onderwerp van bestek Kwalitatieve selectiecriteria Technische specificaties Gunningscriteria Uitvoeringsvoorwaarden

20 Onderwerp van het bestek Nadruk op duurzaamheid Aandacht van juiste leveranciers Geen labels of merknamen vernoemen Beschrijf behoefte Eventueel standaardparagraaf met engagementsverklaring om vanaf 20% -100% duurzame overheidsopdrachten te plaatsen

21 Kwalitatieve selectiecriteria Geschiktheid van het bedrijf om een opdracht uit te voeren Hoe groter de opdracht hoe belangrijker Uitsluitingscriteria: Uitsluiting op basis van veroordeling voor milieudelict of ernstige beroepsfout Geschiktheidscriteria: Een milieuzorgsysteem of gelijkwaardig bewijsmateriaal. bv. EMAS, ISO Milieubeleid, procedures en technische bekwaamheid voor milieuvriendelijke uitvoering van de dienst. moeilijkheid: mededinging, controle.

22 Technische specificaties Wat: gedetailleerde omschrijving van de opdracht en minimumeisen Zeer effectief om milieucriteria op te nemen en te verkrijgen Marktkennis nodig Zeker belangrijk als prijs het enige gunningscriteria is

23 Technische specificaties Gedetailleerde omschrijving van de opdracht en min. eisen Milieugerelateerde technische specificaties = meeste effectieve manier voor een groen bestek: Voldoende streng op de meest relevante criteria (strenger dan de wetgeving) anders geen meerwaarde Niet te streng voldoende intekenaars Marktkennis nodig Zeker belangrijk als prijs het enige gunningscriteria is

24 Technische specificaties Wel: Duidelijk geformuleerd en controleerbaar Betrekking op voorwerp van de opdracht Marktkennis noodzakelijk : relevante controleerbare eisen Ecolabel enkel als bewijsmiddel Niet: Criteria die je zelf niet begrijpt Technische specificaties die al wettelijk bepaald zijn Zaken overnemen uit catalogus van potentiële kandidaat Merken of milieulabels gebruiken

25 Gunningscriteria Openbare aanbesteding laagste prijs is enige gunningscriterium Offertevraag en onderhandelingsprocedure meerdere gunningscriteria

26 Gunningscriteria Criteria om de offertes te vergelijken Handig instrument indien zelf weinig marktkennis Waardering en punten zeer belangrijk Moeten: direct in verband staan met het voorwerp van de opdracht controleerbaar zijn concreet geformuleerd worden Tip: werk met een tabel of vragenlijst

27 Techn./gunningscriteria Combineer technische - en gunningscriteria bv in technische criteria min. 1 vegetarisch alternatief en in gunningscriteria: extra punten per extra alternatief meer Voordeel: enkel milieuverantwoorde aanbiedingen door technische criteria bedrijven met de beste milieuvoorwaarden onderscheiden zich door de gunningscriteria veiligheidsmarge bij mindere marktkennis

28 Uitvoeringsvoorwaarden Aan te voldoen bij de uitvoering van de opdracht. Geen mogelijkheid voor afwijzing Wel mogelijk om straffen in op te nemen Bij diensten en werken belangrijker dan bij levering Bij leveringen van producten vooral betrekking op manier van leveren. Voorbeelden: levering moet gebeuren in verpakking die terug meegenomen wordt geproduceerd afval wordt gescheiden ingezameld levering moet gebeuren om X uur. levensmiddelen en dranken worden geserveerd met herbruikbaar bestek, glaswerk, servies en tafellinnen of bestek, servies cateringmedewerkers moeten worden geschoold in beperking, beheer en gescheiden inzameling van afval, evenals in productinformatie

29 Gunning Betrek de mensen die met de producten/firma zullen werken Vraag stalen om te laten testen Gunningsverslag

30 Uitvoering opdracht en contractbeheer Opdracht goed uitgevoerd Doelstellingen bereikt Evalueer en leer

31 Milieucriteria Voeding en catering

32 Gevolgen voedinggebruik Volledige keten (productie verwerking consumptie afval): CO2-uitstoot, energieverbruik, landgebruik, productgebruik, watergebruik, transportkilometers, afvalverwerking.

33

34 Voeding Milieu-impact Eutrofiëring, verzuring en toxische gevolgen Bodemerosie, ontbossing en verlies van biodiversiteit Hoog energie-en waterverbruik bij de productie en verwerking Verpakkingsafval Catering: Hoog verbruik van schoonmaakmiddelen en andere chemicaliën Hoog water-en energieverbruik door keukenapparatuur Uitstoot van CO2 en andere stoffen door transport

35 Milieu-impact Cijfers: 20 % van onze totale ecologische voetafdruk, 30 % van alle broeikasgasemissies, 50% eutrofiëring Oorzaken: 1. Vleesproducten 2. Zuivelproducten 3. Andere: plantaardige producten, dranken,.

36 Ethisch aspect Ongelijkheid: Noord-Zuid, eerlijke prijzen voor de boeren, Gezondheid van boeren Dierenleed

37 Oplossingen Afval vermijden en beperken :geen verspilling, minder verpakking, gebruik onbewerkte producten Biologische producten: extensiever, minder pesticides, minder mest, dierenwelzijn, Seizoensproducten: verse producten, geen serres, Lokale producten: minder transport, verse producten, Plantaardige producten: minder vlees en vis Milieuverantwoorde vissoorten: geen overbevissing Eerlijke handel en prijzen: lokale economie, eerlijke prijs voor de boer, korte keten, Noord-Zuid, fair trade,

38 Oplossingen producten Criteria voor Biologisch Milieuverantwoorde vis Vleesarm Seizoens- en streekproducten

39 Oplossingen Catering Criteria voor productgebruik milieuvisie afval vermijden en beperken

40 veel grond : 75% beschikbare landbouwgrond Water: 8% (90% voor irrigatie voedergewassen) Energie: dierlijke 10X meer energie ontbossing, bodemerosie, broeikaseffect, vermesting, verzuring, watervervuiling, biodiversiteit. bijdrage impact broeikaseffect: 13% Europa, 18% wereldwijd Vleesarm: Impact Intensieve veeteelt gezondheid, dierenwelzijn

41 Vleesarm

42 Vleesarm

43 Vleesarm 1. Kies voor vegetarische producten 2. Vlees niet vervangen door zuivel 3. Indien onmogelijk: kies voor biologische teelt

44 Milieuverantwoorde vis 70% van de visbestanden overbevist Illegale visserij 1. Kies voor vegetarische producten 2. MSC- en ASC-label, biologische vis 3. Viswijzer (WWF) 4. Seizoenaal

45

46

47 Andere Biologisch Seizoenaal Lokaal Kraantjeswater:

48 Productgebruik bij catering Biologische producten Vegetarische producten Minder vlees/vis Milieuverantwoorde vis Seizoens- en streekproducten

49 Milieuvisie bij catering Een schriftelijk milieubeleid, bijvoorbeeld: Een milieubeleidsverklaring Een milieubeleidsplan Een milieujaarverslag Een visie van het bedrijf waarin milieu ook aan bod komt Ofwel is het bedrijf gecertificeerd volgens ISO14001 of EMAS.

50 Afval Geen voedselverspilling Zo weinig mogelijk voedingsmiddelen afzonderlijk verpakken Retourverpakkingen Herbruikbare recipiënten Geen wegwerpservies Grootverpakking (indien geen verspilling)

51 Geen verspilling Niet te grote hoeveelheden voedsel inslaan. Een overzicht van voorraad bijhouden. Oudste voedselvoorraad eerst gebruiken. Bewaring onder optimale omstandigheden. De hoeveelheden per persoon goed inschatten. Het menu waarbij ingrediënten voor verschillende onderdelen van het menu kunnen gebruikt worden.

52 Infobronnen Algemeen: smakelijk gew(eten) Biologisch/Seizoenaal/Lokaal: Bioforum: Velt: Oivo: Milieucentraal: _en_fruitkalender_maakt_kiezen_makkelijk

53 Infobronnen Vis/Vleesarm/Vegetarisch

54 Vragen? Melinde De Groote 02/

55 Even testen Kwalitatieve selectie van het bestek xxx xxx xxx

56 Even testen Onderwerp van het bestek xxx xxx xxx xxx

57 Technische specificaties Even testen Alle groenten moeten biogroenten zijn MDG1 Minstens [X]% van de producten moet biologisch zijn geproduceerd in overeenstemming met Verordening (EG) nr. 834/2007. De fruit-en groenteproducten moeten zo mogelijk lokaal geproduceerd zijn. De belangrijkste fruit-, groente-en zeeproducten die in het kader van de dienst worden gebruikt, moeten zo mogelijk seizoensgebonden zijn.

58 Dia 57 MDG1 nog even navragen bij Marijke Melinde De Groote; 26/10/2011

59 Even testen Gunningscriteria De gunnnig gebeurt op basis van de prijs (50 punten) de milieueigenschappen (30 punten) de leveringstermijn (20 punten) Meer producten zijn van biologische oorsprong dan minimaal vereist in de technische specificaties onder punt x.

60 Even testen Uitvoeringsvoorwaarden Geproduceerd afval wordt gescheiden ingezameld Levensmiddelen en dranken worden geserveerd met herbruikbaar bestek, glaswerk, servies en tafellinnen of bestek, servies De cateringmedewerkers moeten worden geschoold in beperking, beheer en gescheiden inzameling van afval, evenals in productinformatie

61 Vragen? Melinde De Groote 02/