Reflecties op (mini-)crises in Nederland. Paul t Hart Universiteit Utrecht

Transcriptie

1 Reflecties op (mini-)crises in Nederland Paul t Hart Universiteit Utrecht

2 Enkele observaties 1. Hoezo mini -crises? Geen correlatie tussen ernst en fuss. Wat klein is wordt va(a)k(er) groot gemaakt.

3 Enkele observaties 2. Crisismanagement is steeds dieper geinstitutionaliseerd/geprofessionaliseerd geraakt: is het ook in alle opzichten - beter geworden? Scenario s? Signalering? Sense-making? Slagvaardigheid? Schaling? Samenhang? Symboliek? Systeemverbetering?

4 Enkele observaties 3. Burgemeesters in branding: paradox of juist logisch? Blijft het daar wel bij na 3D s? Schaal, bestuurskracht& resilience als thema (met of zonder GRIPs ) - Dwang tot being there - Publieke, politiek-bestuurlijke, private CM rollen

5 Enkele observaties (2) 4. Tirannie van de veiligheidsutopie heeft geleid tot lange schaduwen in de politics of crisis. - Bestuurders (en gemeentesecretarissen?) vallen vaker over crises. - Straks vast ook wethouders. - Wanneer worden we ook nog een claimcultuur? - Wat betekent dat voor risicoperceptie en weging in regulering en toezicht?

6 Enkele observaties (2) 5. Van zien we landsbreed af en toe herhaling van crisisscenario s & herhaling van geimproviseerde reacties. - Wat zeggen cases als Shell Moerdijk over ons institutioneel leervermogen? - Preventie, preparatie, respons? - Single loop vs double loop?

7 Enkele observaties (2) 6. Crisismanagement doen we in NL primair voor de burger. Doen we het wel vaak en slim genoeg met de burger?

8 Hoe komt dat nu allemaal

9 Het 21e eeuwse décor voor CM: Turbulente netwerksamenleving Vervluchtiging van bindingen & identiteiten (Bauman) Vervaging van lands-, sector- en organisatiegrenzen (Castells) Verschilversterking via opleiding/kapitaal (Piketty; WRR) Versnelling van communicatie & innovatie (Gleick) Verkorting van tijdshorizons (Dror) Verplatting van gezagsverhoudingen (Freedman)

10 CM in overgangstijd Einde van een bestuurlijk paradigma? Het Nederlandse model: paternalistisch Verzuilde samenleving Pacificatiepolitiek Overlegbestuur: geduld Feitenpolitiek: expertise Vertrouwen als basis Institutioneel gezag: fundament en smeerolie Een dominant verhaal Primaat van de politiek Verzorgingsstaat Centraal tenzij

11 CM in overgangstijd Einde van een bestuurlijk paradigma? Het Nederlandse model: paternalistisch Nieuwste contouren: post-paternalistisch Verzuilde samenleving Pacificatiepolitiek Overlegbestuur: geduld Feitenpolitiek: expertise Vertrouwen als basis Institutioneel gezag: fundament en smeerolie Een dominant verhaal Primaat van de politiek Verzorgingsstaat Centraal tenzij Netwerksamenleving Profileringspolitiek Resultaatbestuur: haast Emotiepolitiek: beelden Verantwoording als noodzaak Performatief gezag: onder vergrootglas Strijd tussen frames Primaat van het vraagstuk Terugtredend / gulzig bestuur Decentraal waar mogelijk

12 Veranderende relationele contracten overheid-burgers Tijdperk/Type Paternalistisch: 20e eeuw Age of Tell Age of Sell Age of Consult Interactief: 21e eeuw Age of Engage Age of Empower Relatie overheid-burger Paternalistisch: 20e eeuw Regent Onderdaan Zender Ontvanger Raadpleger Input gever Interactief: 21e eeuw Partner Co-producent Facilitator Maker

13 Wat betekent die paradigmaverschuiving voor crisismanagement?

14 Good business voor de industrie.

15 Enkele speculaties I. Performatief crisis management wordt noodzaak: presteren en je prestaties presenteren II. De crisis komt naar je toe! Grenzenloze crises en de tragiek van het begrensde bestuur III. Lange of korte schaduwen? IIIa. Escalatiereflex: Twee logica s: crisisbeheersing en crisisexploitatie IIIb. Gewenning en fatalisme: van management van verwachtingen tot shit happens IV. Crisismanagement wordt slimmer naarmate het postpaternalistischer wordt in alle fasen

16 De grote CM leiderschapsopgave Disappointing people at a rate they can stand