Inhoudsopgave. Gezond en veilig 2

Transcriptie

1 Visiedocument Gezond en veilig Crisisbeheersing in de publieke gezondheid Datum: 3 februari 2016

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Tijdgeest... 3 Missies... 4 Visie... 4 Doelen... 4 Speelveld... 4 Resultaten... 4 Acties... 5 Literatuur/publicaties... 6 Datum Versie Status Bewerkt Bijzonderheden Concept Jan Rotte, teamleider GHOR Eerste opzet n.a.v. opdracht directeur publieke gezondheid en diverse besprekingen met GGD en GHOR medewerkers Concept Jan Rotte, teamleider GHOR Aanvullingen verwerkt n.a.v. landelijke documenten over crisisbestrijding, opvattingen GGD GHOR Nederland Concept Jan Rotte, teamleider GHOR Aanvullingen en akkoord MT GGD Concept Jan Rotte, teamleider GHOR Aanvullingen en afstemming specialist GHOR, aanbieden MT VRZ en Veiligheidsdirectie Concept Jan Rotte, teamleider GHOR Aanvullingen na behandeling door MT VRZ en Veiligheidsdirectie Gezond en veilig 2

3 Inleiding In ons land speelt de overheid al sinds de Middeleeuwen een rol in het beschermen van de burger. Dijken en stadsmuren bouwen en voor de meer kwetsbare groepen; weeshuizen en ziekenhuizen. Deze voorzieningen zijn niet vanzelfsprekend maar het resultaat van politieke besluitvorming en welbegrepen eigenbelang. Het noodlot kan ons allemaal treffen en als het zover is willen we de gevolgen zoveel mogelijk beperken. We constateren dat deze opvattingen en bedoelingen nog steeds springlevend zijn. Logisch, want het gaat over twee wezenlijke behoeften van de mens; gezondheid en veiligheid. Inmiddels heeft de samenleving zich ontwikkeld. We wonen veel dichter op elkaar, zijn afhankelijk van ingewikkelde structuren en beseffen dat áls het misgaat, we nog steeds kwetsbaar zijn. Tegelijkertijd zijn we in ons land gezonder en veiliger dan ooit. Om deze situatie te beschermen, te bevorderen en zo nodig te herstellen, is een enorme hoeveelheid regulering van toepassing. Onderdelen daarvan zijn de Wet publieke gezondheid en de Wet veiligheidsregio s, het bestaan van GGD Zeeland en Veiligheidsregio Zeeland (VRZ) is hierop gebaseerd. De besturen van beide organisaties bestaan uit burgemeesters en wethouders van de Zeeuwse gemeenten. Zij zijn politiekbestuurlijk verantwoordelijk voor zowel de openbare orde en veiligheid als de publieke gezondheid. Bij GGD en VRZ is een directeur publieke gezondheid (DPG) aangesteld. Deze is verantwoordelijk voor de vormgeving en uitvoering van de crisisbeheersing publieke gezondheid. Tijdgeest Inwoners, gasten, professionals in de hulpverlening en het openbaar bestuur van Zeeland verwachten een slagvaardige aanpak bij een crisis. Er bestaan vele soorten crises; overstromingen, kernongevallen en epidemieën. Bij alle crisistypen geldt dat gezondheidsschade aan de orde is of komt. Er wordt tegenwoordig onderscheid gemaakt tussen fysieke veiligheid en sociale veiligheid. Voor crisisbeheersing is dit verschil niet van wezenlijk belang. Ook bij de aantasting van sociale veiligheid, zoals zedenzaken of gezinsdrama s, is een aanpak a la crisisbeheersing doeltreffend gebleken. Crisisbeheersing in de publieke gezondheid richt zich niet alleen op het grote publiek. Er is ook aandacht voor de meest kwetsbare groepen in de samenleving; slachtoffers, kinderen, ouderen, mensen die van zorg en verpleging afhankelijk zijn, kortom, degenen die zich niet zelfstandig kunnen redden. Crisisbeheersing is ondergebracht bij zowel GGD als VRZ. Bij VRZ is dit het onderdeel geneeskundige hulpverleningsorganisatie in de regio (GHOR). De GGD en GHOR zijn voor uitvoering van deze taken zeer afhankelijk van diverse netwerken waarin, onder veel meer, gemeenten, maatschappelijke organisaties, zorginstellingen en hulpdiensten zijn opgenomen. De gewone, dagelijkse werkzaamheden die door deze organisaties worden uitgevoerd vormen het fundament voor de aanpak van crises. Omdat uiteindelijk de resultaten tellen, maakt het voor slachtoffer, burger of collega niet uit waar de eigenaar van de helpende hand in dienst is. GGD en VRZ/GHOR staan voor dezelfde taken. Beide organisaties hebben diverse reorganisaties en bezuinigingsrondes doorstaan en nu is er gelegenheid om de crisisbeheersing publieke gezondheid verder te versterken. Met dezelfde of met nieuwe mensen en voor hetzelfde geld. Gezond en veilig 3

4 Missies Zowel VRZ als GGD beginnen hun missie met samen en eindigen met Zeeland. Beide missies, Samen sterk voor een veilig Zeeland en Samen werken aan een gezond en veilig bestaan en sluitende zorg voor burgers in Zeeland, sluiten nauw op elkaar aan en geven aan wat beide organisaties willen betekenen, voor wie we dat doen en waar we aan het werk zijn. Belangrijker nog zijn de gezamenlijke waarden; betrokken en hulpvaardig zijn, gezondheid en veiligheid bevorderen. Visie Publieke gezondheidszorg helpt, ook tijdens crises. Als medewerkers van GGD en VRZ beseffen we dat we elk moment van de dag met een crisis te maken kunnen krijgen. Daar moeten we klaar voor zijn, 24 uur per dag, 7 dagen in de week, maand na maand en jarenlang We verbeteren de voorbereiding op en uitvoering van crisisbeheersing door gebruik te maken van onze netwerken, technologische ontwikkelingen, trainingen en scholingen maar vooral door één crisisorganisatie publieke gezondheid te bouwen en daarmee ervaring op te doen. Overigens is dit geen exclusief Zeeuwse opvatting, ook landelijk wordt er zo over gedacht. Het is een trend. We denken genoeg argumenten te hebben waarmee onze besturen de beleidskeuzes kunnen en willen maken. Het is onze ambitie om over 3 jaar de doelen bereikt te hebben en over 5 jaar is het voor alle betrokkenen vanzelfsprekend dat we het zo georganiseerd hebben. Doelen Het hoofddoel is de vorming van één crisisorganisatie publieke gezondheid die permanent beschikbaar is en zowel extern als intern gericht. Extern wat betreft de crises in de samenleving en intern met het oog op continuïteit van hulp- en dienstverlening. Anders gezegd, we gaan de Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure (GRIP) en het GGD Rampenopvangplan (GROP) door één groep laten uitvoeren. Speelveld Het letterlijke speelveld ligt in de provincie Zeeland op het terrein van de publieke en individuele gezondheidszorg. De spelregels komen uit de wet en we zien dat crisisbeheersing ook aandacht vraagt voor het overeind houden van de eigen organisatie. Het figuurlijke speelveld kent een aantal aparte hoeken en gaten waar we verplicht aandacht aan besteden. We hebben het over acute zorg; triage, stabilisatie, vervoer en behandeling van slachtoffers, medische milieukunde met (acute) gezondheidsadvisering gevaarlijke stoffen. Maar ook over infectieziektebestrijding, kleinschalig maar vooral bij epidemie of pandemie, gezondheidsonderzoek bij de bevolking na een ramp. De eerste verwerking van schokkende gebeurtenissen bij slachtoffers en betrokkenen door het leveren van psychosociale hulp. En we zorgen ervoor dat GGD en VRZ bijvoorbeeld bij langdurige inzet, personeelstekorten of uitval nutsvoorzieningen, toch hun werk blijven doen. Resultaten De besturen van GGD en VRZ, de Veiligheidsdirectie en managementteams zijn akkoord met visie en doel, De huidige inbedding van de GHOR blijft, (publieke) gezondheidszorg is geborgd binnen VRZ en aangehaakt bij crisisbeheersing, informatiemanagement en multidisciplinair opleiden, maar het onderscheid tussen GGD en GHOR bij het voorbereiden op en uitvoeren van crisisbeheersing wordt weggehaald. Dit laatste mede op verzoek van bestuurders en andere partners, Gezond en veilig 4

5 Er is een crisisorganisatie publieke gezondheid met vakbekwame medewerkers die 24/7 beschikbaar is. Binnen de crisisorganisatie van GGD (GROP) en GHOR (GRIP) zijn rollen gecombineerd waardoor mensen meerdere rollen vervullen in de crisisorganisatie, Binnen de koude organisatie van GGD en GHOR pensioneren de komende periode veel medewerkers. De DPG heeft als enige een rol in beide organisatie, deze constructie gaat ook toegepast worden voor het middenkader en het uitvoerend personeel. De GGD en GHOR worden functioneel vervlochten en daarmee worden kennis, kunde en vaardigheden gebundeld. Ook dit vraagt instemming en besluitvorming van beide bestuursorganen. Het is een budgettair neutraal besluit en de huisvesting van medewerkers vereist geen extra aandacht. Acties Voordat we resultaten boeken dienen we een aantal klussen te klaren. Besturende processen: Besluitvorming besturen VRZ en GGD via de beide managementteams en de Veiligheidsdirectie, Opnemen in de programmalijn fysieke veiligheid en bescherming van GGD, Mandaatregeling directeur publieke gezondheid voor aansturing crisisbeheersing bij GGD en VRZ; het regelen van de bevoegdheden van de dienstdoende directeur publieke gezondheid vooral gericht op aansturing van de interne crisisorganisatie GGD. De bevoegdheden tijdens crises (GRIP) blijven ongewijzigd, Inrichten crisisorganisatie publieke gezondheid, het combineren van rollen en aanstellingen, Bedrijfsrisico s duiden (interne crisisbeheersing/continuïteitsplanen) van GGD en VRZ en Kwaliteit; structureren en organiseren, borging met A3 systematiek, jaarlijks evalueren. Uitvoerende processen: Er is een projectplan Gezond en veilig, waarin de volgende onderdelen uitgewerkt zijn: Het crisisbewustzijn bij medewerkers van beide organisaties wordt verder ontwikkeld waardoor ze verbonden zijn met de visie en de doelen, Het opstellen van een crisisplan publieke gezondheid wat onderdeel is van, of aansluit bij, het regionaal crisisplan VRZ, Het opleiden, trainen en oefenen van medewerkers die een (sleutel)rol vervullen tijdens crises en het opzetten en bemensen van een 24/7 loket crisisbeheersing publieke gezondheid. Deze activiteiten worden uitgewerkt in onderliggende werkplannen en uitgevoerd door medewerkers van GGD en GHOR. Ondersteunende processen: Personeelszorg: instroom, doorstroom en uitstroom van medewerkers regelen, Waar nodig samenvoegen van functies GGD en VRZ, bij voorkeur door combi-aanstellingen, Begroting en budgetten in periode neutraal en conform actuele meerjarenramingen, Huisvesting: gebruik maken van bestaande werkplekken en faciliteiten van en voor medewerkers in zowel koude als warme fase, Faciliteren van 24/7 loket crisisbeheersing publieke gezondheid. Gezond en veilig 5

6 Literatuur/publicaties Wet publieke gezondheid 2008 Wet veiligheidsregio s 2010 Publieke Gezondheid en Veiligheid verbonden, visiedocument Raad van Directeuren Publieke Gezondheid GGD GHOR Nederland 2012 Crisismodel GHOR - GGD GHOR Nederland 2013 Op weg naar een constructieve samenwerking GGD-GHOR, scriptie HBO Beleidskunde C.A.O. Smolenaers 2014 Veiligheid in de Publieke Gezondheid, stimulans voor een integrale benadering J. van der Maas 2014 Takenmatrix GGD en GHOR, GGD GHOR Nederland L. van Rooijen 2015 Plan van aanpak 24/7 crisisloket Bureau Grootschalige Publieke Gezondheid - GHOR bureaus Midden- en West-Brabant/Brabant-Noord 2014 Concept Meerjarig beleidsplan Veiligheidsregio Zeeland Gezond en veilig 6