Directie Inwoners Ingekomen stuk D9 (PA 24 februari 2010) Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling. Datum uw brief

Transcriptie

1 Ingekomen stuk D9 (PA 24 februari 2010) Aan de gemeenteraad Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon (024) Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus HG Nijmegen Datum 26 januari 2010 Ons kenmerk L110/ Contactpersoon Otto Ritsema Onderwerp Vergelijking Kinderfonds 'Armoede en gezondheid' en 'Kijk op kleintjes' Datum uw brief Doorkiesnummer Geachte leden van de raad, Tijdens de behandeling van het Minimabeleidsplan met het Bestedingsplan Minimabeleid 2009 is toegezegd een vergelijking te maken tussen het Groningse Kinderfonds Armoede en Gezondheid en de Nijmeegse zorgstructuur Kijk op Kleintjes. Dit om in kaart te brengen wat de verschillen en overeenkomsten zijn. Deze brief bevat deze analyse en wordt u aangeboden ter kennisname. Er is een duidelijk verschil tussen Kinderfonds en Kijk op Kleintjes Het Kinderfonds zoals dat in de gemeente Groningen wordt uitgevoerd, verschilt nogal van het Nijmeegse project Kijk op Kleintjes. Het Kinderfonds is een noodfonds dat bedoeld is om de gezondheid van het kind (0-18 jr.) te bewaken. Vanuit het fonds kunnen door medewerkers van Jeugdgezondheidszorg (werkzaam via GGD) direct kleine bijdragen aan het gezin worden verstrekt, zodat zij in staat zijn een winterjas, matras of schoeisel voor het kind te kopen. Maar ook zaken als sportkleding, sportcontributie, kinderwagens en fietsen worden - onder beperkende voorwaarden - vanuit het Kinderfonds vergoed. Het project Kijk op kleintjes is een zeer specifieke zorgstructuur voor de allerkleinsten (0-4 jr.). Het doel van dit project is om kinderen met problemen vroegtijdig te signaleren, te diagnosticeren en snel aan te melden bij de juiste hulp. Hoewel in beide gevallen de ontwikkeling en gezondheid van het kind voorop staat, verschillen de projecten sterk van elkaar. Het Kinderfonds biedt een kleine bijdrage, waardoor de eerste nood snel weggenomen of beperkt kan worden. Daarna vindt evt. doorverwijzing plaats. Kijk op kleintjes is gericht op het direct toeleiden naar de juiste hulp. Daarbij is er tevens een groot verschil in de doelgroep. In de bijlage zijn beide projecten in meer detail toegelicht. Kinderfonds in Nijmegen anders georganiseerd Nijmegen kent geen Kinderfonds Armoede en Gezondheid zoals Groningen dit heeft ingericht. Wel hebben we op onze eigen wijze de eerste noodhulp georganiseerd en kennen we een breed palet aan regelingen in het kader van het minimabeleid.

2 1 Eerste noodhulp binnen gezinnen i.h.k.v. multi-problem aanpak De zeven wijkteams beschikken ieder over een kleine kas van per jaar. Dit budget kan worden ingezet voor gezinnen die op het uiterste minimum zitten en waar spoeduitgaven geregeld moeten worden om vaart in de aanpak te houden, of om veiligheidsredenen t.b.v. de kinderen. Het budget kan o.a. worden aangewend voor: - Het verstrekken van een voorschot voor een rekening die direct moet worden betaald, waarbij vaak het bedrag ook weer terug komt. Tenzij dit bedrag zo minimaal is dat het niet in verhouding staat met personeelsinzet. Een voorbeeld is een situatie waarin een kind via spoedmedische indicatie naar een peuterspeelzaal moet. - Medicijnen die niet vergoed worden door de zorgverzekering. Bijvoorbeeld m.b.t. ADHD en waarbij de wel vergoede medicijnen niet aanslaan/ziek maken. Dit ter overbrugging om een andere zorgverzekering te zoeken die wel vergoedt, een goedkoper medicijn te zoeken, of een vergoeding via een andere regeling 1 te zoeken. - Uitreksels burgerzaken. - Etc. Gezinscoaches hebben eenmalig uit dit noodbudget 100 ontvangen als werkbudget. Dit budget is o.a. te besteden als voorschot bijv. voor voedsel bij het aantreffen van een lege koelkast op vrijdagmiddag, of voor veiligheidsmaatregelen t.b.v. de kinderen. Bij het verstrekken van noodhulp door het wijkteam of gezinscoach wordt in alle gevallen eerst contact gelegd met de contactpersoon bij de afdeling Werk en Inkomen of Zorg & Inkomen. Daar wordt dan bekeken of terugbetaling mogelijk is via de bijzondere bijstand. Ook wordt contact gelegd met bij betreffende bewindvoerders/curatoren, etc. Noodfonds energielasten Naast het noodbudget dat binnen de wijkteams beschikbaar is, kent Nijmegen sinds 2007 een noodfonds voor energielasten. Dit fonds heeft ten doel om te voorkomen dat huishoudens in de periode oktober t/m april worden afgesloten van gas, water en elektra. Dit fonds komt daarmee de gezondheid van inwoners, maar zeker ook kinderen, ten goede. Minimabeleid Het Kinderfonds lijkt - in termen van ons minimabeleid - een combinatie van bijzondere bijstand en het sport- en cultuurfonds. Via de bijzondere bijstand kunnen inwoners een bijdrage van de gemeente vragen in noodzakelijke bijzondere kosten. Hierbij kan worden gedacht aan witgoed, maar ook andere kosten. Iedere situatie wordt individueel bekeken en beoordeeld. Bijzondere bijstand stelt echter niet zomaar middelen beschikbaar voor kleding, schoeisel of een matras. Dit zijn namelijk kosten die iedereen maakt en in die zin dus algemeen zijn. In uitzonderlijke gevallen kunnen deze kosten bijzonder zijn. Er gelden dus zeer beperkende voorwaarden. Daarbij geldt dat er een aanvraag moet worden ingediend bij de gemeente. 1 Bijvoorbeeld via de regeling voor Tegemoetkoming onderhoudskosten thuiswonende gehandicapte kinderen

3 2 Om de (fysieke) ontwikkeling en maatschappelijke participatie van kinderen te bevorderen, is er het sport- en cultuurfonds. Vanuit deze fondsen worden kosten vergoed als contributies, sportkleding, huur van instrumenten, fietsen, etc. Er wordt geen geld aan het huishouden uitgekeerd; het geld gaat direct naar de sportclub, muziekvereniging, etc. Daarmee komt de vergoeding vanuit deze fondsen direct ten goede aan het kind. Conclusie In Nijmegen kennen we geen specifiek Kinderfonds, maar we passen verschillende instrumenten toe die zowel de eerste nood als ook op een meer structurele wijze de gezondheid van kinderen kunnen bevorderen en de armoedeproblematiek kan verminderen. Zo beschikken de wijkteams over een klein noodbudget, onderhouden contacten met de afdelingen Werk & Inkomen en Zorg & Inkomen en er is een noodfonds energielasten. Daarnaast bieden we een breed palet aan regelingen aan met ruime inkomensgrenzen ter bestrijding van armoede. Wanneer ouders een beroep op deze regelingen doen, kunnen zij veel geld besparen dat zij vervolgens kunnen besteden aan (de primaire levensbehoeften van) de kinderen. Binnen de gemeente Nijmegen zetten we ons dus reeds actief in op ondersteuning van gezinnen met kinderen. Niet alleen binnen het kader van het minimabeleid, maar ook in het kader van de aanpak van multi-problem huishoudens. Om die reden stellen we geen verder onderzoek in naar de haalbaarheid van een Kinderfonds zoals in Groningen. Te meer omdat uit de bestedingsplannen Wet werk en bijstand, minimabeleid en schuldhulpverlening blijkt dat we binnen het programma Werk & Inkomen voor 2010 en 2011 koersen op een tekort en voortzetting van het huidige beleid na 2010 niet mogelijk is. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Secretaris, mr. Th.C. de Graaf P. Eringa

4 3 Bijlage 1: Toelichting Kinderfonds en Kijk op Kleintjes Kinderfonds Armoede en Gezondheid (Groningen) Doelstelling Kinderfonds Het Kinderfonds is bedoeld als een mogelijkheid om op een laagdrempelige wijze te voorzien in de knelpunten in de primaire levensbehoeften van kinderen. Het gaat om vergoedingen voor zaken die noodzakelijk zijn voor de gezondheid van kinderen. Het fonds is een manier om snel de noodzakelijke hulp te bieden ten behoeve van de gezondheid en welzijn van kinderen van minder draagkrachtige gezinnen. De bijdrage is uitdrukkelijk niet bedoeld als kostendekkende inkomensvoorziening, maar slechts als noodfonds. Een tweede doelstelling was de gedachte om met een financiële bijdrage een entree te krijgen bij risicogezinnen. Welke verstrekkingen worden er gedekt? De bijdrage uit het Kinderfonds moet ten goede komen aan de gezondheid van het kind. Hierbij kan worden gedacht aan kleding, schoeisel, maar ook zoiets een goede matras, sportkleding, contributies voor sportclubs, speelgoed, kinderwagens en fietsen. De verstrekking vindt plaats onder de volgende voorwaarden: - er is sprake van een (dreigende) gezondheidsachterstand bij een kind door het ontbreken van bepaalde goederen of voorzieningen; - het ontbreken van die goederen of voorzieningen is te wijten aan een gebrek in financiële middelen; - er geen andere voorliggende voorziening beschikbaar is; - het kind en de ouders woonachtig zijn in de gemeente Groningen. Hoe werkt het Kinderfonds? In 2003 wordt het Kinderfonds in het leven geroepen. Het Kinderfonds dient als een noodfonds. Doelgroep waren kinderen in de leeftijd van 0 tot 12 jaar. De medewerkers van de Jeugdgezondheidszorg bepaalden tijdens hun reguliere werkzaamheden en het contact met de gezinnen of er sprake is van een schrijnende situatie en hoe hoog de bijdrage moet zijn. De verantwoordelijkheid voor de indicatie en verstrekking van de bijdrage lag bij deze medewerkers. Men verwachte destijds jaarlijks 50 à 100 keer een bijdrage te verstrekken. De raad stelde hiervoor per jaar ,- beschikbaar. Hoewel er geen cijfers voorhanden zijn, blijkt uit evaluaties van het Kinderfonds door de gemeente, dat het beroep op het Kinderfonds in die jaren steeds meer bedroeg dan er middelen beschikbaar waren. 2 Uit stukken van de gemeente Groningen is met name informatie voorhanden over de jaren 2007 t/m Begin december 2007 was het bedrag voor dat het schooljaar 2007/2008 ( ),- reeds besteed. Uiteindelijk zijn er dat schooljaar 750 aanvragen gehonoreerd, waardoor het budget op ,- uitkwam. Naar aanleiding van een evaluatie heeft men vervolgens de regeling aangepast: - Het Kinderfonds staat het hele jaar open, in plaats van alleen de periode sept. t/m dec.; - feitelijke uitbreiding van de leeftijdsgrens naar kinderen tot 18 jaar 2 Gemeente Groningen, raadsvoorstel , kenmerk HV , p.1

5 4 - meer eenduidige criteria voor toekenning. - het fonds staat op inschrijving open voor ouders, om het fonds laagdrempelig te maken, in plaats van enkel de signalering en indicering door de JGZ-medewerker; - De JGZ-medewerkers zijn verantwoordelijk voor signalering, toetsing en beoordeling. - De verstrekking van het toegekende bedrag vindt plaats via de afdeling/directie Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de gemeente Groningen. Deze vernieuwde regeling trad op september 2008 (schooljaar 2008/2009) in werking, waarbij de raad voor de periode 2008 t/m 2011 in totaal ,- beschikbaar stelde ( per jaar). In januari 2009 waren er al aanvragen binnen. Op dat moment zou het budget voor de gehele periode reeds zijn besteed. De verwachting was dat de aanvragen in de nieuwe regeling beheersbaar waren. Dat bleek niet het geval. In de afgelopen jaren is het gevoel ontstaan dat het Kinderfonds gegroeid is van een klein bedrag in de achterzak van de JGZ-medewerker naar een volwaardig fonds, waarvoor de ouders zelf een aanvraag kunnen indienen. Door het grote gebruik is het fonds zijn doel voorbijgeschoten. De laagdrempeligheid en het grote bereik zorgen ervoor dat het fonds een meer generiek, inkomensondersteunend, karakter heeft gekregen. Indien men zich maar meldt dan krijgt men een bijdrage van 100,-, is het gevoel en verhaal onder minder draagkrachtige ouders. Op 22 april 2009 heeft de gemeenteraad van Groningen besloten om het Kinderfonds - met terugwerkende kracht tot 1 januari weer in te richten naar oorspronkelijke staat: - Het Kinderfonds wordt weer een echt noodfonds, waarbij - alleen de JGZ-medewerker een (kleine) bijdrage uit het fonds kan verstrekken. Het moet hier gaan om een acuut schrijnende situatie (bijvoorbeeld voor kinderen die een paar dagen niet hebben kunnen eten of in de winter op doorgesleten schoenen lopen). - Er is ,- per kalenderjaar beschikbaar. Daarbij geldt ook het principe: wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Kijk op kleintjes (Nijmegen) Kijk op kleintjes is de Nijmeegse zorgstructuur voor 0 tot 4-jarigen. Het doel van dit project is om kinderen met problemen vroegtijdig te signaleren, te diagnosticeren en snel aan te melden en te plaatsen bij de juiste hulp. De kinderen bieden we hulp en doorverwijzing. In de zorgstructuur werken professionals samen om in overleg met ouders passende hulp voor gesignaleerde kinderen te vinden. Daarvoor is aangesloten bij de vindplaatsen waar kinderen laagdrempelig bereikt kunnen worden: peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en het consultatiebureau. Het project Kijk op Kleintjes bestaat uit een aantal trajecten, die bij de start (in 2004) als volgt zijn geformuleerd 3 : - Het verbeteren van het bereik en het in beeld brengen van het bereik en niet-bereik bij GGD en Kion. - Versterking van de signalering door leidsters van kindercentra en sociaal verpleegkundigen en de inzet van een zorgcoördinator. 3 Collegevoorstel Evaluatie Kijk op Kleintjes en subsidies 2006 (cvs /0358/0401/0457)

6 5 - Versterking van probleemanalyse en verwijsrichting door het zorgteam. Er is één team voor de twee wijken opgezet. Hierin participeren de GGD, Bureau Jeugdzorg, Integrale Vroeghulp en NIM maatschappelijk werk. Er kan een discipline aanschuiven (een lege stoel). De zorgcoördinator verzorgt de planning en ondersteuning. - Lichte hulp, in te zetten door de GGD en NIM waarbij men onderling afspraken maakt. - Verkorten van de doorlooptijd. Het gaat hier om de doorlooptijd van acceptatie van een verwijzing tot de aanmelding bij de instelling. - Toeleiding zorgweigeraars. In het project wordt een plan ontwikkeld hoe deze groep gedefinieerd kan worden en naar hulp toegeleid kan worden. Er wordt een samenwerkingsprotocol opgesteld en er wordt deskundigheidsbevordering ingezet. - Opvoedingsondersteuning risicogroepen. Dit traject wordt ingezet door Tandem (opvoedingsondersteuning). Zij organiseren thema-koffieochtenden voor ouders en maken een plan voor aanbod aan Antilliaanse en Somalische ouders. - Overbruggingszorg. Het gaat om de inventarisatie en verbetering van de overbruggingszorg door specialistische zorginstellingen (bijv. jeugdzorginstellingen). Ook het speciaal basisonderwijs krijgt een rol. Daarnaast kijkt men naar het aanscherpen van de procedure voor verwijzing en terugkoppeling.