1. SHELL PETROLEUM N.V., 3. STICHTING SHELL RESERVES COMPENSATION FOUNDATION, 4. VERENIGING VAN EFFECTENBEZITTERS, 5. STICHTING PENSIOENFONDS ABP,

Transcriptie

1 Gerechtshof te Amsterdam Datum: 29 februari 2008 Zaaknummer: HERZIEN VERZOEKSCHRIFT OP GROND VAN ARTIKEL 7:907 BW betreffende: 1. SHELL PETROLEUM N.V., gevestigd te Den Haag, domicilie kiezende te Amsterdam aan het Burgerweeshuispad nr. 301 procureur: Mr B.J.H. Crans advocaten: Mr S.E. Eisma en Mr R.W. Polak 2. THE "SHELL" TRANSPORT AND TRADING COMPANY LIMITED, gevestigd te Londen, Verenigd Koninkrijk, domicilie kiezende te Amsterdam aan het Burgerweeshuispad nr. 301 procureur: Mr B.J.H. Crans advocaten: Mr S.E. Eisma en Mr R.W. Polak 3. STICHTING SHELL RESERVES COMPENSATION FOUNDATION, gevestigd te Den Haag, domicilie kiezende te Amsterdam aan Jachthavenweg nr.121, procureur: Mr P.N. van Regteren Altena advocaat: Mr J.H. Lemstra 4. VERENIGING VAN EFFECTENBEZITTERS, gevestigd te Den Haag, domicilie kiezende te Amsterdam aan de Claude Debussylaan nr. 54 procureur en advocaat: Mr E.J. Ferman 5. STICHTING PENSIOENFONDS ABP, gevestigd te Heerlen, domicilie kiezende te Amsterdam aan de Strawinskylaan nr procureur: Mr D.F. Lunsingh Scheurleer advocaten: Mr D.F. Lunsingh Scheurleer en Mr. I.N. Tzankova 6. STICHTING PENSIOENFONDS ZORG EN WELZIJN, (voorheen geheten STICHTING PENSIOENFONDS VOOR DE GEZONDHEID, GEESTELIJKE EN MAATSCHAPPELIJKE BELANGEN), gevestigd te Utrecht, domicilie kiezende te Amsterdam aan de Strawinskylaan nr procureur: Mr D.F. Lunsingh Scheurleer advocaten: Mr D.F. Lunsingh Scheurleer en Mr. I.N. Tzankova M /29/ / 66

2 INHOUDSOPGAVE: 1 Inleiding Het herziene verzoekschrift Het Verzoek Verzoeksters Shell De Stichting Shell Reserves Compensation Foundation De Vereniging van Effectenbezitters De Stichting Pensioenfonds ABP De Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn Jurisdictie en representativiteit Jurisdictie Representativiteit Hercategorisaties van olie- en gasreserves door Shell De hercategorisaties van reserves door Shell De criteria van de SEC voor "bewezen" reserves De hercategorisaties van Shell inzake haar reserves Door de overheid geïnitieerde procedures ten gevolge van de hercategorisaties Civiele procedures aangespannen in de Verenigde Staten Belangrijkste bepalingen van de Settlement Agreement Introductie Gebeurtenissen waarop de Settlement Agreement betrekking heeft Aandeelhouders op wie de Settlement Agreement van toepassing is Totale schikkingsuitkering Settlement Distribution Plan Einde van aanspraak op een uitkering Verval van het recht op schadevergoeding Beëindigingsrechten na de goedkeuring van het Hof First Amendment bij de Settlement Agreement Tenuitvoerlegging van de Settlement Agreement Informatie beschikbaar voor aandeelhouders Zekerheid Afhandeling van de Claims Regeling van geschillen Kosten gerelateerd aan het implementeren van de schikking Procedurele kwesties Aankondiging van de Settlement Agreement en het Verzoekschrift Bezwaren tegen de Settlement Agreement Termijn voor mededeling om niet gebonden te zijn Termijn voor onbekende Claims Redelijkheid van de Settlement Agreement Inleiding...60 Onze ref. M \ \mjjv 2 / 66

3 8.2 Brede steun van niet-amerikaanse aandeelhouders en Aandeelhoudersorganisaties Consistentie met "marktconforme" Schikkingen in de Verenigde Staten Redelijk evenwicht tussen de risico's van procedures en de voordelen van een schikking Het risico van afwijzing ten gronde in een procedure in Nederland Vermindering van schadevergoeding wegens advocatenkosten Vertraging bij het verkrijgen van schadevergoeding...65 Onze ref. M \ \mjjv 3 / 66

4 Verzoekster 1 is de rechtsopvolgster onder algemene titel van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij. Verzoekster 2 was, voordat zij werd "re-registered", bekend als The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. Verzoeksters 1 en 2 worden hierna gezamenlijk en afzonderlijk ook "Shell" genoemd. Verzoekster 6 is sinds de indiening van het verzoekschrift van 11 april 2007 van naam veranderd. In dit verzoekschrift wordt zij ten behoeve van het leesgemak nog steeds met "PGGM" aangeduid. 1 Inleiding 1.1 Het herziene verzoekschrift Verzoeksters hebben op 11 april 2007 een verzoekschrift (het "Oorspronkelijke Verzoekschrift") ingediend met het verzoek dat het Hof de vaststellingsovereenkomst tussen Shell, de Stichting Shell Reserves Compensation Foundation (de "Stichting"), de Vereniging van Effectenbezitters ("VEB"), de Stichting Pensioenfonds ABP ("ABP") en de Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn (voorheen geheten Stichting Pensioenfonds voor de Gezondheid, Geestelijke en Maatschappelijke Belangen; "PGGM") van 11 april 2007 (de "Oorspronkelijke Settlement Agreement"; productie 1a) verbindend verklaart Het Hof heeft naar aanleiding van het Oorspronkelijke Verzoekschrift op 12 juli 2007 een regiezitting gehouden. Tijdens die regiezitting heeft het Hof aan Verzoeksters verzocht bepaalde informatie aan het Oorspronkelijke Verzoekschrift toe te voegen en bepaalde producties in het geding te brengen. Van de regiezitting van 12 juli 2007 is een proces-verbaal opgemaakt Sinds 11 april 2007 hebben zich enige ontwikkelingen voorgedaan, waarvan de belangrijkste is dat het United States District Court for the District of New Jersey (het "United States Court") op 13 november 2007 een uitspraak (de Order ) heeft gedaan, waarin het heeft uitgesproken dat het geen jurisdictie heeft over aandeelhouders die (i) buiten de Verenigde Staten verbleven of domicilie hadden en (ii) die, anders dan op de effectenbeurs van New York, aandelen in het kapitaal van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Onze ref. M \ \mjjv 4 / 66

5 Maatschappij respectievelijk in het kapitaal van The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. hebben verworven (de "niet-amerikaanse aandeelhouders"). De Order is op 7 januari 2008 onherroepelijk geworden. De Order wordt hierbij als productie 15 overgelegd. In paragraaf 4.5 zal nader op de achtergrond van de Order worden ingegaan Daarnaast hebben Verzoeksters de Oorspronkelijke Settlement Agreement in bepaalde opzichten gewijzigd, hetgeen heeft geleid tot een bijlage bij de Oorspronkelijke Settlement Agreement (het "First Amendment"; productie 1b). Hierna zullen de Oorspronkelijke Settlement Agreement en het First Amendment gezamenlijk worden aangeduid als: de "Settlement Agreement". Het First Amendment wordt in meer detail besproken in paragraaf In dit herziene verzoekschrift (het "Verzoekschrift") zijn alle producties toegevoegd waar het Hof blijkens het procesverbaal van de regiezitting van 12 juli 2007 om heeft verzocht. Voorts zijn sommige producties aangepast aan de ontwikkelingen sinds 11 april Zo vermeldt de lijst van deelnemers in productie 3 niet alleen de oorspronkelijke deelnemers, maar ook de partijen die nadien hebben besloten de schikking te ondersteunen. Tot slot zijn ook andere ontwikkelingen sinds 11 april 2007 verwerkt. Zo is paragraaf 8 naar aanleiding van de ontwikkelingen in de civiele procedure in de Verenigde Staten herschreven Verzoeksters hebben, om praktische redenen, besloten dit Verzoekschrift zo op te stellen, dat het kan worden gelezen zonder dat acht behoeft te worden geslagen op het Oorspronkelijke Verzoekschrift. Verzoeksters verzoeken het Hof om dit Verzoekschrift en de producties daarbij te beschouwen als het verzoekschrift waarop moet worden beslist. Ter informatie van het Hof hebben Verzoeksters bij brief van heden aan het Hof een "comparite versie" tussen dit Verzoekschrift en het Oorspronkelijke Verzoekschrift toegezonden. 1 In de huidige paragraaf 8 wordt thans dan ook niet meer verwezen naar jurisprudentie uit de Verenigde Staten en deze is niet aangehecht aan dit Verzoekschrift. Onze ref. M \ \mjjv 5 / 66

6 1.1.7 In dit Verzoekschrift zullen Verzoeksters regelmatig Engelse begrippen hanteren, omdat die begrippen in de Engelstalige documentatie, in het bijzonder de Settlement Agreement, zijn gedefinieerd. Het Hof heeft verzocht om een lijst van vertalingen van die begrippen. Die lijst is toegevoegd als productie 1c. 1.2 Het Verzoek Dit Verzoekschrift strekt ertoe het Hof te verzoeken de Settlement Agreement verbindend te verklaren. De Settlement Agreement beoogt aan bepaalde aandeelhouders van Shell vergoedingen toe te kennen in verband met een aantal gebeurtenissen die hierna in hoofdstuk 4 zullen worden beschreven. De Settlement Agreement is een overeenkomst in de zin van artikel 7:907 lid 1 BW De Settlement Agreement biedt, kort gezegd, een vergoeding aan aandeelhouders die buiten de Verenigde Staten verbleven of woonachtig waren en die gedurende de periode van 8 april 1999 tot en met 18 maart 2004 (de "Relevant Period") op de effectenbeurzen van Amsterdam (Euronext), Londen, Oostenrijk, België, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg of Zwitserland aandelen hebben gekocht in het kapitaal van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij (eveneens bekend als The Royal Dutch Petroleum Company) of van The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c (de "Participating Shareholders"). In ruil voor deze vergoeding zullen de Participating Shareholders afstand doen van alle vorderingen die zij op Shell en bepaalde aan Shell gerelateerde (rechts)personen mochten hebben wegens de hercategorisaties van bepaalde olie- en gasreserves De Settlement Agreement biedt geen compensatie aan aandeelhouders die (i) in de Verenigde Staten verbleven of domicilie hadden of (ii) die op de effectenbeurs van New York aandelen respectievelijk American Depository Receipts ("ADRs") hebben gekocht in het kapitaal van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij respectievelijk The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. (de "Amerikaanse Aandeelhouders"). In lijn met de Settlement Agreement heeft Shell het United States Court (zie hierna paragraaf 4.5 en verder) op de hoogte gesteld van de verplichting van Shell om aan de Amerikaanse Onze ref. M \ \mjjv 6 / 66

7 2 Verzoeksters 2.1 Shell Aandeelhouders op vergelijkbare voorwaarden als in de Settlement Agreement een schikking aan te bieden. Shell heeft aan het United States Court gevraagd of, en zo ja, hoe het aanbod aan de Amerikaanse Aandeelhouders zou moeten worden overgebracht. Op het moment van indiening van dit Verzoekschrift heeft het United States Court nog niet aangegeven dat de schikking aan de Amerikaanse Aandeelhouders moet worden overgebracht Shell Petroleum N.V. (Verzoekster 1) is vanaf 21 december 2005 de rechtsopvolgster onder algemene titel van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij. Dit is het gevolg van een juridische fusie tussen Shell Petroleum N.V., als verkrijgende vennootschap, en N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij, als verdwijnende vennootschap The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c, een public company, is op 20 juli 2005 "re-registered" als een limited company en heeft de naam The Shell Transport and Trading Company Limited (Verzoekster 2) gekregen N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. waren sinds 1907 tot en met 2005 de moedermaatschappijen van de Koninklijke/Shell Groep. Gedurende de Relevant Period waren de gewone aandelen van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij genoteerd aan de effectenbeurzen van, onder andere, Amsterdam, Londen en New York. De gewone aandelen respectievelijk ADRs van The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. waren gedurende de Relevant Period genoteerd aan de effectenbeurzen van, onder andere, Londen en New York Op 18 maart 2004 stonden uit gewone aandelen met een nominale waarde van elk EUR 0,56 in het kapitaal van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en gewone aandelen met een nominale waarde van elk GBP 0,25 in het kapitaal van The Onze ref. M \ \mjjv 7 / 66

8 "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. 2 De aandelen in het kapitaal van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en de aandelen in het kapitaal van The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. worden in de Settlement Agreement gelijk behandeld, dat wil zeggen: in overeenstemming met het economisch belang in de Koninklijke/Shell Groep dat door de aandelen van ieder type wordt weerspiegeld. Zie ook paragraaf van dit Verzoekschrift Royal Dutch Shell plc is in 2002 opgericht. Het hoofdkantoor van Royal Dutch Shell plc is thans gelegen in Den Haag. In de loop van 2005 verwierf Royal Dutch Shell plc nagenoeg alle aandelen van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en van The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. Op 20 juli 2005 werd Royal Dutch Shell plc de nieuwe moedermaatschappij van de Koninklijke/Shell Groep De aandelen van Royal Dutch Shell plc zijn genoteerd aan de effectenbeurzen van Amsterdam, Londen en New York. 2.2 De Stichting Shell Reserves Compensation Foundation De Stichting (Verzoekster 3) is op 10 april 2007 opgericht. Uit hoofde van haar statuten (productie 2), vertegenwoordigt de Stichting de belangen van alle (rechts)personen die gedurende de Relevant Period op de effectenbeurzen van Amsterdam (Euronext), Londen, Oostenrijk, België, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg of Zwitserland aandelen in het kapitaal van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij of The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. hebben gekocht. Ingevolge haar statuten kent de Stichting een structuur met zogenaamde deelnemers. De partijen opgesomd in productie 3 hebben een "Participation Agreement" getekend (waarvan een model is aangehecht als productie 4) als gevolg waarvan zij deelnemer van de Stichting zijn geworden ("deelnemers"). Daarnaast hebben de rechtspersonen die zijn opgesomd in productie 12 de 2 Naast gewone aandelen stonden op 18 maart 2004 van The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. ook preferente aandelen (1st Preference Shares ( ) en 2nd Preference Shares ( )) uit. Onze ref. M \ \mjjv 8 / 66

9 Stichting laten weten dat zij de schikking ondersteunen ("supporters"). Op basis van de beschikbare gegevens schatten 3 Verzoeksters dat de institutionele deelnemers op 8 januari 2004, dat wil zeggen: de dag voordat Shell haar eerste mededeling deed over de hercategorisaties van reserves 4, ca. 13,5% (dat is ca. 281 miljoen) van de geplaatste aandelen in het kapitaal van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en 26,5% (dat is ca. 2,5 miljard) van de geplaatste aandelen in het kapitaal van The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. hielden. Het is niet bekend hoeveel aandelen door de supporters werden gehouden Op 11 april 2007, toen de schikking werd aangekondigd, waren 51 aandeelhouders en 6 aandeelhoudersverenigingen deelnemer van de Stichting. Uit de overgelegde lijst (productie 3) blijkt dat sinds de aankondiging van de schikking het aantal deelnemers meer dan verdrievoudigd is. Veel van de grootste aandeelhouders van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c., onder hen ABP en PGGM, zijn als deelnemer toegetreden. Ook heeft een aantal grote institutionele aandeelhouders hun steun als supporter uitgesproken In het bestuur van de Stichting hebben zitting Prof Mr M.J.G.C. Raaijmakers (voorzitter), Prof Mr M.J. Kroeze en Drs G. Izeboud RA. Deze personen zijn allen onafhankelijk van Shell, de VEB, ABP en PGGM. Het bestuur vergadert eens per drie maanden. Daarnaast heeft op 28 september 2007 een telefonische vergadering met deelnemers, waaronder VEB, ABP en PGGM, plaatsgevonden. Tijdens deze vergadering is de status van de schikking besproken en is de vergadering van deelnemers, conform artikel 9, lid 3 onder a van de statuten, geraadpleegd over de begroting voor Deze schatting is als volgt tot stand gekomen. Van ongeveer twee derde van de deelnemers is bekend hoeveel aandelen N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en aandelen The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. ( aandelen Shell ) zij op 8 januari 2004 bezaten. Bij deze deelnemers is berekend welk percentage van het door hen belegde totale vermogen in aandelen Shell is belegd. Dat percentage is toegepast op het totaal belegde vermogen van de overige deelnemers. 4 Zie hierover verder paragraaf en volgende. Onze ref. M \ \mjjv 9 / 66

10 Notulen van iedere vergadering van het bestuur worden bijgehouden door de secretaris van de Stichting. Onder zijn verantwoordelijkheid wordt tevens een lijst van deelnemers bijgehouden. De Stichting onderhoudt regelmatig contact met de deelnemers De Stichting heeft na ampel beraad en zorgvuldige selectie Epiq Systems, Inc., gevestigd in Portland, Oregon (Verenigde Staten), aangewezen als administrateur van de schikking (de "Claims Administrator"). De Stichting heeft de Claims Administrator geïnstrueerd om, zodra de Settlement Agreement verbindend is verklaard door het Hof, de door de aandeelhouders ingediende vorderingen te verwerken en af te handelen op basis van het distributieplan (het "Settlement Distribution Plan"), als nader toegelicht in paragraaf 5.5, dit alles onder eindverantwoordelijkheid van de Stichting. In dit kader heeft de Stichting ook een register-accountant ingeschakeld. 2.3 De Vereniging van Effectenbezitters De VEB (Verzoekster 4) behartigt op grond van haar statutaire doel de belangen van effectenbezitters in de ruimste zin van het woord. Haar statuten zijn overgelegd als productie 5. De VEB maakt zich met name hard voor de belangen van particuliere aandeelhouders. De VEB heeft op dit moment circa leden en is de belangrijkste behartiger van individuele aandeelhoudersbelangen in Nederland. VEB tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door namens haar leden de rechten uit te oefenen van de door die leden gehouden aandelen Als belangenbehartiger van effectenbezitters treedt de VEB veelvuldig op tijdens aandeelhoudersvergaderingen. Ook treedt zij zo nodig op in procedures en daarnaast geeft zij voorlichting aan effectenbezitters, onder meer via haar verenigingsblad "Effect", haar veelbezochte website ( en andere media Ook tijdens de algemene vergaderingen van aandeelhouders van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij heeft de VEB ten behoeve van onder meer particuliere aandeelhouders regelmatig het woord gevoerd. Tevens heeft zij met N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Onze ref. M \ \mjjv 10 / 66

11 Maatschappij gecorrespondeerd over de hercategorisaties van reserves. Bij de totstandkoming van de Settlement Agreement heeft de VEB de belangen van particuliere aandeelhouders behartigd De VEB is daarnaast als deelnemer toegetreden tot de Stichting. Ook een groot aantal belangrijke Europese zusterorganisaties van de VEB zijn als deelnemer tot de Stichting toegetreden en ondersteunen daarmee de Settlement Agreement. Bovendien heeft de United Kingdom Shareholders' Association haar steun aan de Settlement Agreement betuigd in een verklaring van 10 april 2007 (productie 11) Ook de overkoepelende organisatie Euroshareholders is als deelnemer tot de Stichting toegetreden. Euroshareholders (voluit: European Shareholders Group) is een vereniging van aandeelhoudersverenigingen uit de meeste Europese landen. Zij is opgericht in Zij is gevestigd te Brussel, alwaar het secretariaat is gehuisvest. Euroshareholders heeft onder meer als doel belangenbehartiging van particuliere aandeelhouders en het ondersteunen van de harmonisatie op EU niveau van diverse onderwerpen, zoals de bescherming van minderheidsaandeelhouders. Euroshareholders telt thans 29 leden, waaronder de VEB. Verwezen wordt naar paragraaf De Stichting Pensioenfonds ABP ABP (Verzoekster 5) is het bedrijfstakpensioenfonds voor werknemers en werkgevers van de sectoren overheid en onderwijs. ABP verzorgt voor 2,6 miljoen werknemers en werkgevers het pensioen. ABP is met een belegd vermogen per ultimo 2007 van EUR 216 miljard een van de grootste pensioenfondsen ter wereld ABP is een Participating Shareholder. ABP heeft, voordat de Settlement Agreement werd gesloten, over de hercategorisaties van reserves met Shell gecorrespondeerd en daarbij mede namens PGGM en tien andere Nederlandse pensioenfondsen aangedrongen op een gelijke behandeling van aandeelhouders, ongeacht op welke effectenbeurs zij hun aandelen hebben gekocht en ongeacht hun plaats van vestiging of verblijf. ABP heeft tevens een procedure Onze ref. M \ \mjjv 11 / 66

12 aanhangig gemaakt in de Verenigde Staten in het kader van de hercategorisaties van reserves (zie paragraaf 4.5.2). ABP heeft bij de totstandkoming van de Settlement Agreement de belangen van haar deelnemers behartigd. ABP heeft na het sluiten van de Settlement Agreement de procedure in de Verenigde Staten doen aanhouden en zal (behoudens het geval van beëindiging conform de bepalingen van de Settlement Agreement) haar procedure in de Verenigde Staten onvoorwaardelijk intrekken indien en nadat de Settlement Agreement onherroepelijk verbindend is verklaard. 2.5 De Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn PGGM (Verzoekster 6) is de aanbieder van een verplicht gestelde collectieve pensioenregeling voor de sector zorg en welzijn. Het doel is om de ruim 2 miljoen (gewezen) deelnemers te voorzien van een goed pensioenpakket tegen een zo laag mogelijke prijs. Solidariteit is het uitgangspunt van deze regeling. PGGM belegt de door werkgevers en werknemers ingebrachte premie zodanig, dat een zo hoog mogelijk rendement wordt behaald tegen aanvaardbare risico's. Het fonds belegt wereldwijd. PGGM had op 31 december 2007 een belegd vermogen van ruim EUR 88,2 miljard PGGM is eveneens een Participating Shareholder. PGGM heeft in het kader van de hercategorisaties van reserves van de reserves bij Shell aangedrongen op een gelijke behandeling van aandeelhouders, ongeacht op welke effectenbeurs zij hun aandelen hebben gekocht en ongeacht hun plaats van vestiging of verblijf. PGGM heeft, naast ABP, een procedure in de Verenigde Staten aanhangig gemaakt in het kader van de hercategorisaties van reserves (zie paragraaf 4.5.2). PGGM heeft bij de totstandkoming van de Settlement Agreement de belangen van haar deelnemers 5 PGGM heeft per 1 januari 2008 een structuurwijziging ondergaan. Sinds die datum is de naam van het pensioenfonds gewijzigd in Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn. De administratieve organisatie is afgesplitst van het fonds en ondergebracht in een afzonderlijke uitvoeringsorganisatie. PGGM Vermogensbeheer BV beheert als onderdeel van die uitvoeringsorganisatie het vermogen van de Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Zoals aan het begin van dit verzoekschrift is vermeld, wordt deze stichting ten behoeve van het leesgemak in dit verzoekschrift nog steeds met "PGGM" aangeduid. Onze ref. M \ \mjjv 12 / 66

13 behartigd. PGGM heeft na het sluiten van de Settlement Agreement de procedure in de Verenigde Staten doen aanhouden en zal (behoudens het geval van beëindiging conform de bepalingen van de Settlement Agreement) haar procedure in de Verenigde Staten onvoorwaardelijk intrekken indien en nadat de Settlement Agreement onherroepelijk verbindend is verklaard. 3 Jurisdictie en representativiteit 3.1 Jurisdictie Het Hof te Amsterdam is op grond van artikel 1013 lid 3 Rv bevoegd om van dit Verzoekschrift kennis te nemen. 3.2 Representativiteit Inleiding Op grond van artikel 7:907 lid 3 sub f BW wijst het Hof het verzoek tot verbindendverklaring af indien de stichting of vereniging als bedoeld in lid 1 niet voldoende representatief zijn ter zake van de belangen van degenen ten behoeve van wie de overeenkomst is gesloten In zijn beschikking van 27 januari 2007 (JOR 2007, 71) inzake Dexia, heeft het Hof in r.o het volgende overwogen: "Het is niet nodig dat van ieder van de vier verzoeksters afzonderlijk blijkt dat zij representatief is voor de hele groep van benadeelden. Uit de wettelijke regels vloeit voort dat het voldoende is dat de gezamenlijke verzoeksters voldoende representatief zijn ter zake van de belangen van de personen ten behoeve van wie de WCAM-overeenkomst is gesloten, mits elk van hen voldoende representatief is ter zake van een voldoende omvangrijke groep van die personen." De Settlement Agreement is aangegaan ten behoeve van de Participating Shareholders. Verzoeksters 3 tot en met 6 zijn gezamenlijk voldoende representatief ter zake van de belangen van de personen ten behoeve van wie de Settlement Agreement is gesloten en elk van hen is Onze ref. M \ \mjjv 13 / 66

14 voldoende representatief ter zake van een voldoende omvangrijke groep van die personen. Verzoeksters zullen dit hierna toelichten. Eerst zullen zij evenwel aandacht besteden aan een aantal naar hun oordeel relevante uitgangspunten. Uitgangspunten bij beoordeling representativiteit i) Statutaire doelstelling van Verzoeksters 3 tot en met Verzoeksters 3 tot en met 6 kunnen alleen representatief zijn indien en voor zover zij (mede) het belang behartigen van de personen ten behoeve van wie de overeenkomst is gesloten (de Participating Shareholders). De Stichting heeft ingevolge artikel 3 lid 1 van haar statuten tot doel (zie productie 2): "(a) het vertegenwoordigen van de belangen van de Beleggers en de Belangenbehartigers in verband met de Vaststellingsovereenkomst waarvan de verbindend verklaring wordt verzocht aan het Gerechtshof Amsterdam krachtens de Wet Collectieve Afwikkeling Massaschade; (b) het verkrijgen en verdelen van financiële compensatie voor (een gedeelte van) de schade welke is geleden door Beleggers, en al hetgeen met het vorenstaande verband houdt of daaraan dienstig kan zijn, een en ander in de ruimste zin van het woord." Het statutaire doel van de VEB is (zie productie 5, artikel 3 lid 1): "De vereniging heeft ten doel de behartiging van de belangen van effectenbezitters in de ruimste zin des woords en het bevorderen van effectenbezit in het algemeen." Het statutaire doel van ABP is (zie productie 21, art. 3 lid 3.1 en 3.5c.): "3.1. Het fonds heeft ten doel om, als bedrijfstakpensioenfonds ten behoeve van overheid, onderwijs en daarmee gelieerde lichamen, alsmede de in art. 3a van deze statuten aangewezen bedrijfstak of Onze ref. M \ \mjjv 14 / 66

15 bedrijfstakken, pensioenen te verzekeren van werknemers en van nagelaten betrekkingen van werknemers en gewezen werknemers. [ ] 3.5. De middelen van het fonds worden gevormd door: [ ] c. inkomsten uit beleggingen;" Het statutaire doel van PGGM is (zie productie 22, artikel 3 leden 1 en 2c): "1. Het fonds heeft ten doel werknemers, gewezen werknemers en hun nagelaten betrekkingen te beschermen tegen geldelijke gevolgen van ouderdom, invaliditeit en overlijden. Het fonds beoogt niet het maken van winst. ( ) 2. Het fonds tracht dit doel te bereiken door: [ ] c. het aanwenden van andere wettelijke middelen." Deze rechtspersonen behartigen derhalve (mede) de belangen van de Participating Shareholders Opgemerkt moet worden dat Verzoeksters 3 tot en met 6, en in het bijzonder de Stichting en de VEB, in alle opzichten voldoen aan de vereisten van artikel 3:305a BW en als zodanig ontvankelijk zouden zijn in een groepsactie tegen Shell over de geschillen die nu zijn geregeld in de Settlement Agreement. ii) Gelijke behandeling Participating Shareholders De Settlement Agreement maakt geen onderscheid binnen de groep van Participating Shareholders. Een Participating Shareholder kan, als hij voldoet aan de definitie van Participating Shareholder, aanspraak maken op een vergoeding op basis van zijn aan- en verkopen in de Relevant Period. Deze aanspraak is niet afhankelijk van de plaats waar de Participating Shareholder woonachtig of gevestigd was, Onze ref. M \ \mjjv 15 / 66

16 noch van de plaats waar de aandelen zijn gekocht of verkocht De aanspraak van een Participating Shareholder is ook niet afhankelijk van de vraag of hij een institutionele of particuliere aandeelhouder is. Teneinde de afwezigheid van enig relevant onderscheid in dit verband te benadrukken, zijn Euroshareholders en een groot aantal van haar leden toegetreden als deelnemer tot de Stichting. Daarmee wordt benadrukt dat de Stichting conform haar statutaire doel daadwerkelijk de belangen van alle Participating Shareholders behartigt, ongeacht het institutionele of particuliere karakter van een Participating Shareholder en ongeacht diens woon- of vestigingsplaats Evenmin wordt ingevolge de Settlement Agreement een (economisch relevant) onderscheid gemaakt tussen Participating Shareholders die aandelen bezaten of verhandeld hebben in N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en Participating Shareholders die aandelen bezaten of verhandeld hebben in The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. De aanspraak die een Participating Shareholder per aandeel kan maken, is weliswaar nominaal verschillend voor aandelen in N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij ("aandelen Royal Dutch") enerzijds en aandelen in The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. ("aandelen STT") anderzijds, maar dat verschil wordt volledig verklaard door het verschil in economisch belang in de Koninklijke/Shell Groep dat door een aandeel Royal Dutch respectievelijk een aandeel STT werd vertegenwoordigd. Rekening houdend met het totaal aantal uitstaande aandelen Royal Dutch enerzijds en het totaal aantal uitstaande aandelen STT anderzijds (zie paragraaf hierboven), en rekening houdend met het feit 6 Aan dit gegeven doet niet af dat de Amerikaanse Aandeelhouders zijn uitgezonderd van deelname aan de schikking. Amerikaanse Aandeelhouders kwalificeren immers per definitie niet als Participating Shareholders. Binnen de groep van aandeelhouders die kwalificeren als Participating Shareholders bestaat geen relevant onderscheid naar woon- of vestigingsplaats. Shell heeft het United States Court evenwel laten weten dat zij bereid is aan Amerikaanse Aandeelhouders een vergelijkbare schikking aan te bieden als die welke is vervat in de Settlement Agreement. Verwezen wordt naar paragraaf Onze ref. M \ \mjjv 16 / 66

17 dat deze twee voormalige moedermaatschappijen van de Koninklijke/Shell Groep een verschillend belang in die groep hielden (waarbij N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij 60% hield en The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. 40%), komt de verhouding tussen de voorgestelde vergoeding per aandeel Royal Dutch en de voorgestelde vergoeding per aandeel STT overeen met de verhouding tussen het economisch belang in de Koninklijke/Shell Groep dat door een aandeel Royal Dutch wordt vertegenwoordigd en het economisch belang in de Koninklijke/Shell Groep dat door een aandeel STT wordt vertegenwoordigd. Aldus worden Participating Shareholders die aandelen bezaten of verhandeld hebben in N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en Participating Shareholders die aandelen bezaten of verhandeld hebben in The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. onder de Settlement Agreement gelijk behandeld. (iii) Het aantal, de aard en de identiteit van de Participating Shareholders zijn niet precies bekend, maar beredeneerde schattingen gebaseerd op onderzoek doen sterk vermoeden dat de overgrote meerderheid woont of gevestigd is in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Zwitserland, Frankrijk, Duitsland en België De Participating Shareholders zijn in het algemeen moeilijk te identificeren. In het geval van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij was gemiddeld ongeveer 1% van de aandelen (daartoe niet gerekend de aandelen die in de Verenigde Staten werden verhandeld) in handen van geregistreerde aandeelhouders. De overige aandelen waren toonderaandelen. In het geval van The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. zijn de aandelen weliswaar grotendeels "registered", maar zij staan veelal op naam van zogenaamde "nominees", dat wil zeggen: partijen, zoals banken, die de aandelen op eigen naam, maar voor rekening van derden bewaren. Door deze omstandigheden is het onmogelijk om precies te weten hoeveel Participating Shareholders er zijn, en om hun identiteit, aard en woon- of vestigingsplaats te kennen. Bij de beoordeling van de representativiteit moet overigens wel het volgende in aanmerking worden genomen. Onze ref. M \ \mjjv 17 / 66

18 Uit analyses van Shell, die destijds zijn gepubliceerd in de jaarverslagen van de N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c., volgt dat in de Relevant Period ( ) het overgrote deel van de aandelen Royal Dutch en aandelen STT werd gehouden door (rechts)personen die gevestigd waren of woonplaats hadden in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, de Verenigde Staten, Zwitserland, Frankrijk, Duitsland en (in mindere mate) België. Minder dan 1% van de aandelen was, volgens die analyses, in handen van (rechts)personen in andere dan de genoemde landen Vanaf 2002 werd door Shell in de genoemde analyses alleen nog een onderscheid gemaakt tussen het Verenigd Koninkrijk, continentaal Europa, de Verenigde Staten en een restcategorie. Ook toen gold dat de restcategorie bestond uit een verwaarloosbaar aantal aandeelhouders De analyses van Shell 7 als weergegeven in de jaarverslagen van N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. leveren het volgende beeld op met betrekking tot het houderschap van aandelen Royal Dutch en aandelen STT: 1999 Royal Shell Dutch Transport Combined % United Kingdom Netherlands 46 * 27 USA Switzerland 8 * 5 France 3 * 2 Germany 1 * 1 Belgium 1 * 1 Others * * * * Less than 1% 7 De analyses berusten op onderzoek bij banken en andere instellingen. De aard van het onderzoek brengt met zich dat de analyse niet 100% accuraat is, mede gelet op de in paragraaf beschreven omstandigheden. De analyses hebben daarom veeleer het karakter van een "best estimate" dan van precieze vaststellingen. Onze ref. M \ \mjjv 18 / 66

19 2000 Royal Shell Dutch Transport Combined % United Kingdom Netherlands 46 * 28 USA Switzerland 8 * 5 France 3 * 2 Germany 1 * * Others * * * * Less than 1% 2001 Royal Shell Dutch Transport Combined % United Kingdom Netherlands 47 * 28 USA Switzerland 7 * 4 France 3 * 2 Germany 2 * 1 Others * * * * Less than 1% 2002 Royal Shell Dutch Transport Combined % Continental Europe 69 * 42 United Kingdom USA Others * * * * Less than 1% Onze ref. M \ \mjjv 19 / 66

20 2003 % Royal Shell Dutch Transport Combined Continental Europe United Kingdom USA Others 1 * 1 * Less than 1% Nu de Participating Shareholders niet omvatten houders van aandelen die in de Verenigde Staten woonachtig of gevestigd zijn, dienen voor de beoordeling van de representativiteit van de Stichting en de VEB de gegevens betreffende de Verenigde Staten uit bovenstaande overzichten verwijderd te worden. Indien dat gebeurt, is het gemiddelde beeld over de periode : Royal Shell % Dutch Transport Combined Continental Europe United Kingdom Others Uit de analyses van Shell blijkt ook dat 85% of meer van de aandelen Royal Dutch en de aandelen STT werd gehouden door institutionele aandeelhouders en 15% of minder door particuliere aandeelhouders. Representativiteit van de Stichting en de VEB De Stichting en de VEB zijn representatief voor de Participating Shareholders op basis van een aantal factoren, zowel afzonderlijk als in combinatie beschouwd: a) het aantal deelnemers, supporters en leden; b) de aanvaarding van de representativiteit door degenen ten behoeve van wie de Settlement Agreement is gesloten; c) de activiteiten van de Stichting en de VEB in het belang van de Participating Shareholders (vóór en na de totstandkoming van de Settlement Agreement), daaronder begrepen het optreden in de media door de Stichting en Onze ref. M \ \mjjv 20 / 66

21 de VEB, en de respons daarop. Ad a) aantal deelnemers, supporters en leden De Stichting met haar deelnemers enerzijds en de VEB met haar leden anderzijds vertegenwoordigen ieder voor zich en tezamen een groot aantal aandeelhouders verspreid over de wereld, consistent met de geografische locatie van de (niet- Amerikaanse) houders van aandelen Royal Dutch en aandelen STT in de Relevant Period, zoals deze naar voren komt in de analyse zoals beschreven in de paragrafen tot en met Veel van de deelnemers en de supporters komen uit het Verenigd Koninkrijk waar de meerderheid van de houders van aandelen STT, alsmede het hoofdkantoor van The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c., waren gevestigd. Onder deze deelnemers bevinden zich zeer grote financiële instellingen, zoals Hermes Investment Management, F&C Asset Management, M&G Investment Management, Morley Fund Management, Railpen, Co- Operative Insurance Society (CIS), Legal & General Investment Management, Ltd. en Universities Superannuation Scheme (USS) Veel andere deelnemers bevinden zich in Nederland, waar N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij haar hoofdkantoor had (en waar Royal Dutch Shell plc thans haar hoofdkantoor heeft). Onder deze deelnemers bevinden zich ABP, PGGM, St. Philips Pensioenfonds, Interpolis Pensioenfonds, Robeco, en anderen Onder de supporters bevinden zich ING AM Insurance Companies B.V., ING Asset Management B.V., ING Fund Management B.V., ABN AMRO Investment Management Funds B.V. (Nederland) en ABN AMRO Investment Funds S.A. (te Luxemburg), Standard Life Investments Ltd. (Verenigd Koninkrijk), Schroder Investment Management Limited (deel van de Schroders groep), Henderson Global Investors Limited, Capital International Limited (deel uitmakend van de Capital Groep in het Verenigd Koninkrijk), Société Générale Asset Management UK Limited en Société Générale Asset Management International Limited (beiden deel uitmakend van de Société Générale Groep), Bank Julius Baer & Co Ltd., Ethos Foundation te Genève, DWS Investment GmbH en Deutsche Asset Management Onze ref. M \ \mjjv 21 / 66

22 Investmentgesellschaft mbh (beiden entiteiten die deel uitmaken van Deutsche Bank Groep), ARCA SGR S.p.A. en Generali Investments Italy S.p.A De VEB vertegenwoordigt, zoals in de paragrafen tot en met uiteengezet, mede de belangen van particuliere aandeelhouders. De VEB heeft op dit moment ongeveer leden, en is daarmee ruimschoots de grootste behartiger van individuele aandeelhoudersbelangen in Nederland Onder de deelnemers van de Stichting bevinden zich, naast de VEB, ook Euroshareholders en een groot aantal andere aandeelhoudersverenigingen in Europa. Deze verenigingen vertegenwoordigen vooral particuliere aandeelhouders (maar soms ook institutionele investeerders). De deelnemers die vooral de belangen van particuliere aandeelhouders behartigen, zijn de volgende (tussen haakjes is het aantal leden aangegeven). Oostenrijk - Interessenverband für Anleger- IVA (4.500) België - Vlaamse Federatie van Beleggingsclubs en Beleggers- VFB (6.300) Bulgarije - Investors' Association Bulgaria (320) Tsjechische Republiek - Ochranné Sduzni Malych Akcionaru OSMA (2.000) Denemarken - Dansk Aktionærforening- DAF (19.450) Frankrijk - Association pour la Défense des Actionnaires Minoritaires- ADAM (naar schatting 1.000) Duitsland - Deutsche Schutzvereinigung für Wertpapierbesitz e.v. (DSW) (28.000) Duitsland - SdK Schutzgemeinschaft der Kapitalanleger e.v. (12.000) Onze ref. M \ \mjjv 22 / 66

23 IJsland - Association of Small Investors, Holders of Shares & Savings (1.500) Italië Assorisparmio (8.000) Lithouwen - Lithuanian Shareholders Association (75) Luxemburg INVESTAS (150) Noorwegen - Aksjonærforeningen i Norge (1.804) Polen - Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych- SII (3.000) Slovenië - VZMD - PanSlovenian Shareholders' Association (500) Zweden - Sveriges Aktiesparares Riksförbund SARF (77.274) Turkije - Turkish Shareholders Association BORYAD (50.000) Daarnaast heeft de United Kingdom Shareholders Association (UKSA) bij brief van 10 april 2007 aangegeven de Settlement Agreement te ondersteunen (productie 11) De institutionele deelnemers zijn vooral afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Zwitserland, Frankrijk, Duitsland en België. Dit zijn ook de landen waar het overgrote deel van de aandeelhouders in N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en in The "Shell" Transport and Trading Company, p.l.c. woonachtig dan wel gevestigd waren in de Relevant Period (naast de Verenigde Staten; zie ook ). Daarnaast zijn sommige institutionele deelnemers afkomstig uit Australië, Canada, Denemarken, Finland, Ierland, Italië, Liechtenstein, Luxemburg, Noorwegen, Oostenrijk, Schotland, Spanje en Zweden. Verwezen wordt naar de lijst van deelnemers, waarbij wordt opgemerkt dat sommige institutionele deelnemers vestigingen of dochterondernemingen in andere landen hebben (productie 3). Onze ref. M \ \mjjv 23 / 66

24 Naast het grote aantal deelnemers is voor de representativiteit van de Stichting van belang dat een grote groep institutionele aandeelhouders (zie paragraaf ) schriftelijk heeft bevestigd de schikking te steunen, zonder dat zij een participatieovereenkomst met de Stichting zijn aangegaan. Een lijst van deze institutionele aandeelhouders de zgn. supporters is als productie 12 overgelegd. De supporters hebben met hun verklaring te kennen gegeven dat zij het schikkingsresultaat dat Verzoeksters hebben bereikt, aanvaarden en derhalve dat zij de partij die daarbij hun belangen behartigde de Stichting als representant van die belangen ondersteunen. De institutionele supporters zijn gevestigd in het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Nederland, Italië, Duitsland en Japan. Onder de supporters bevindt zich een aantal zeer grote aandeelhouders in de Koninklijke/Shell Groep in de Relevant Period. Zie paragraaf en productie De institutionele deelnemers vertegenwoordigen samen, volgens een schatting van de Stichting (zie ook paragraaf 2.2.1), per 8 januari ,5% van de uitstaande aandelen Royal Dutch en 26,5% van de uitstaande aandelen STT. 8 Het is niet bekend en ook moeilijk in te schatten hoeveel aandelen door de supporters werden gehouden. Het is wel duidelijk dat een meerderheid van de grootste bekende aandeelhouders van buiten de Verenigde Staten de schikking ondersteunt als deelnemer of supporter. Ad b) aanvaarding van de representativiteit door benadeelden De Stichting, de VEB, ABP en PGGM hebben met Shell overeenstemming bereikt over de wijze waarop tegemoet kan worden gekomen aan de gestelde schade van de Participating Shareholders in het kader van de hercategorisaties. Deelnemers en supporters hebben blijk gegeven van de aanvaarding van het onderhandelingsresultaat en daarmee tevens van de representativiteit van de Stichting als hun belangenbehartiger. 8 ABP en PGGM zijn deelnemer van de Stichting en hielden per 8 januari respectievelijk aandelen Royal Dutch en respectievelijk aandelen STT. Onze ref. M \ \mjjv 24 / 66

25 De Settlement Agreement heeft veel aandacht in de media gekregen. Die aandacht begon met de door Verzoeksters gezamenlijk op 11 april 2007 gegeven persconferentie. Tijdens die persconferentie is de Settlement Agreement gepresenteerd en toegelicht. Een overzicht van de daardoor veroorzaakte media-aandacht wordt overgelegd als productie 13. Dit overzicht van nieuwsbladen en andere bronnen is chronologisch geordend, waarbij bij de nieuwsbladen een onderverdeling is gemaakt naar Nederland, Europa en de rest van de wereld De aanvaarding van de representativiteit van de Stichting en de VEB door de Participating Shareholders volgt ook uit het feit dat, ondanks de ruime aandacht in de media die de Settlement Agreement heeft gekregen, tot op heden bij Verzoeksters geen aanwijzing bekend is dat een relevante groep Participating Shareholders bezwaar maakt tegen het onderhandelingsresultaat De Verzoeksters zijn thans niet bekend met (potentiële) Participating Shareholders die het onderhandelingsresultaat niet acceptabel achten of die verweer willen voeren tegen dit verzoek. 10 Verzoeksters worden anderzijds wel regelmatig benaderd door mogelijke Participating Shareholders die zich afvragen wanneer op grond van de schikking uitkeringen zullen worden gedaan. Ad c) overige werkzaamheden Stichting en VEB Voorts wordt de representativiteit van de Stichting en de VEB geïllustreerd door hun activiteiten ten behoeve van de Participating Shareholders. De Stichting heeft een PRadviseur ingeschakeld om te bevorderen dat aan de Settlement Agreement adequaat bekendheid wordt gegeven. Door of namens de Stichting is over de schikking gesproken op bijeenkomsten met investeerders in Londen, Stockholm, Melbourne, Paris, Ottawa en Toronto. De Stichting en de VEB hebben sinds het sluiten van de Settlement Agreement actief 9 Vgl. Hof Amsterdam in zijn beschikking van 1 juni 2006 (NJ 2006/461), r.o Verzoeksters hebben eerder aangegeven dat een zevental institutionele aandeelhouders mogelijk bezwaar zou maken tegen de Settlement Agreement. Nader overleg met het zevental heeft evenwel geleid tot hun aanvaarding van de schikking zoals geamendeerd. Onze ref. M \ \mjjv 25 / 66

26 en met succes nieuwe deelnemers aangetrokken Bovendien is de VEB reeds begonnen met het onder de aandacht brengen van de Settlement Agreement bij particuliere aandeelhouders, net zoals dat wordt gedaan door haar zusterorganisaties in andere Europese landen. Na indiening van dit verzoekschrift zal de VEB haar reclamecampagne aanmerkelijk intensiveren, zowel via de media als via haar website. Hetzelfde geldt voor haar zusterorganisaties, van wie de meeste ook zijn verenigd in Euroshareholders (zie hiervoor paragraaf 2.3.5). Op 12 oktober 2007 heeft een vergadering van Euroshareholders plaatsgevonden, waar de Settlement Agreement onder de aandacht van de leden is gebracht. Tijdens deze vergadering is ook de publiciteit rondom de Settlement Agreement besproken. Euroshareholders heeft hiervoor een budget vrijgemaakt. Als voorbeeld van de aanpak van de Duitse zusterorganisatie DSW wordt haar publiciteitsplan overgelegd als productie 20. Representativiteit Pensioenfondsen Algemeen ABP en PGGM menen er goed aan te doen om kort stil te staan bij de representativiteit van pensioenfondsen in het algemeen en van henzelf in deze zaak in het bijzonder Pensioenfondsen zijn gehouden de belangen te behartigen van hun begunstigden (de deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden), die in economische zin gerechtigd zijn tot de beleggingen van ABP en PGGM, waaronder die in aandelen Shell, en derhalve belang hebben bij de onderhavige schikking. Ook in de Code Tabaksblat, art. IV.4, wordt tot uitdrukking gebracht dat de primaire verantwoordelijkheid van institutionele beleggers is om te handelen "in het belang van hun achterliggende begunstigen of beleggers" ABP en PGGM stellen, net als de Stichting en de VEB, dat de personen van wie zij de belangen behartigen vermogensschade lijden, die de onderhavige schikking beoogt te vergoeden of te beperken. Alle rechtshandelingen die een pensioenfonds ter zake van zijn beleggingen verricht Onze ref. M \ \mjjv 26 / 66

27 komen voor rekening van de begunstigden. Pensioenfondsen hebben geen winstoogmerk: aan het behartigen van de belangen van hun begunstigden ontlenen pensioenfondsen hun bestaansrecht. Een pensioenfonds kwalificeert in het licht van het voorgaande als een rechtspersoon als bedoeld in artikel 7:907 lid 1 BW. Representativiteit ABP en PGGM ABP en PGGM hielden per 8 januari respectievelijk aandelen Royal Dutch en respectievelijk aandelen STT (zie ook voetnoot 8) Naast hetgeen is betoogd in paragrafen en , blijkt ook uit de statutaire doelomschrijving van ABP en PGGM dat zij een rechtspersoon zijn in de zin van artikel 7:907 lid 1 BW: zij dienen een vermogen te verzekeren, op te bouwen, te beheren en/of hun begunstigden tegen geldelijke gevolgen van ouderdom, invaliditeit en overlijden te beschermen (verwezen wordt naar paragraaf 3.2.4). Tot het opbouwen en het beheren van vermogen in het belang van de begunstigden behoort vanzelfsprekend het verrichten van handelingen die vermindering van het (belegde) vermogen beogen te ondervangen of schade beogen te beperken, waaronder het beheer van vorderingen en het instellen van rechtsvorderingen die rechtstreeks met dat vermogen samenhangen. Deelname aan schikkingen als de onderhavige valt daar ook onder Vertegenwoordigers van ABP en PGGM hebben veelvuldig in de media en tijdens congressen georganiseerd voor institutionele beleggers aandacht gevraagd voor de schikking, zoals tijdens een "Global Pensions Conference" in het Verenigd Koninkrijk in mei 2007 en tijdens een conferentie voor institutionele beleggers in New York in oktober Zij hebben voorts van de schikking melding gemaakt op hun website en zullen de Settlement Agreement op hun website plaatsen indien deze verbindend wordt verklaard Het is niet voor het eerst dat ABP en PGGM de pensioenbelangen van hun begunstigden behartigen door deel te nemen aan een collectieve schikking. ABP is bijvoorbeeld actief betrokken geweest bij Amerikaanse collectieve schikkingen in de Verenigde Staten met onder Onze ref. M \ \mjjv 27 / 66