Goed ambtenaarschap bevorderen. 20 november 2014

Transcriptie

1 Goed ambtenaarschap bevorderen 20 november

2 2

3 corruptie fraude diefstal en verduistering dubieuze beloften of giften onverenigbare functies en bindingen misbruik en manipulatie van informatie misbruik van bevoegdheden verspilling en wanprestatie ongewenste omgangsvormen (discriminatie, intimidatie en pesten) misdragingen in de vrije tijd 3

4 corruptie fraude diefstal en verduistering dubieuze beloften of giften onverenigbare functies en bindingen misbruik en manipulatie van informatie misbruik van bevoegdheden verspilling en wanprestatie ongewenste omgangsvormen (discriminatie, intimidatie en pesten) misdragingen in de vrije tijd Onpartijdigheid Betrouwbaarheid Zorgvuldigheid Dienstbaarheid en respectvolle bejegening Professionaliteit en morele verantwoordelijkheid 4

5 5

6 6

7 7

8 8

9 9

10 10

11 11

12 12

13 Programma Thijs Jansen (Stichting beroepseer) Alexandrien van der Burgt (Stichting beroepseer) - Pauze (plus minus 1430/1445 uur) Frouk Weidema (Vumc en GGNet) In gesprek met elkaar Afronding : Borrel 13

14 Thijs Jansen (Stichting beroepseer) 14

15 Goed ambtenaarschap bevorderen Thijs Jansen

16 HRM zet toon

17 3 HRM prototypen

18 Prototype 1: zelfontplooier

19 Zelf ontplooien/ zelfontplooier Ambitieus Baan is een middel om je zelf verder te brengen Op zoek naar uitdagingen Op zoek naar erkenning Gericht op eigen ontwikkeling, groei: baan is een stap/ fase in carrière

20 Prototype 2

21 Ondernemend/ ondernemer Zelfstandig, onafhankelijk Risico s nemend Verantwoordelijk Houdt van spanning Strijdbaar Competitief

22 Zelfstandig Publiek Professional

23 Prototype 3: Netwerker

24 Netwerken/ netwerker Heeft anderen nodig voor het bereiken doel werk Moet vertrouwd worden Zoekt naar consensus Vermijdt conflicten Aardig gevonden worden Sociaal vaardig

25 De overheid als cocreatie Ambtenaar 2.0 Netwerksamenleving

26 HRM taal over ambtenaar Ambtenaar 2.0 Cocreatie, slimmer werken Procedurele begrippen: over het Hoe, en heel weinig over het Wat Velen kunnen lyrisch worden over het Hoe: de Hoe Utopie Mijn stelling: het Wat is echter minstens even belangrijk DE HOE lyriek

27 Het WAT Wat is goed werk in de Rijksoverheid? Publiek belang dienen Macht uitoefenen Meerderheid/ minderheid Representatieve democratie Rechtsstaat

28 2012 De machtsdimensie is taboe: klantmanager, leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker Overheid oefent macht uit, maar doet net alsof daar geen sprake van is: wordt verdoezeld * De ondraaglijke lichtheid van de overheidstaal

29 Morele ambtelijke identiteiten

30 Dienaar

31 Dienstbaarheid Civil servant Bescheiden Dienstbaar Loyaal Trouw Prudent

32 Rechter

33 Rechtvaardigheid Onbevooroordeeld, belangeloosheid Machtsuitoefening moet op rechtvaardigheid gebaseerd zijn Procedurele rechtvaardigheid

34 Ambachtsman

35 Ambachtelijkheid Expertise/ vaardigheid centraal Steeds verder ontwikkelen van eigen vaardigheid Ontwikkelingsgericht Nieuwsgierig Geduldig, uithoudingsvermogen

36 Makelaar/mediator

37 Makelaar/ verbinder Dicht aan tegen netwerker Mensen bij elkaar brengen ten behoeve van wederzijds profijt of ten behoeve van algemeen belang Programma SBS huwelijksmakelaar, eigen kracht conferenties (jeugdzorg), mediator

38 Militair

39 Eergevoel Moed Dienstbaarheid Opofferingsgezindheid Doorzettingsvermogen Directheid Regels Hiërarchie Kameraadschap

40 NZA/Arthur Gotlieb

41 Het Wat van de ambtenaar Algemeen belang: niet je eigen belang, het belang van je afdeling, je departement of van een lobbygroep Dienstbaarheid: in dienst van het algemeen belang en van de representatieve democratie (ministeriele verantwoordelijkheid) Ambachtelijkheid: expertise Moraliteit/ rechtsstatelijkheid: beleid moet voldoen aan eisen van rechtsstatelijkheid: rechtsgelijkheid en rechtszekerheid Betrokkenheid: wil je ook werkelijk weten wat het gevolg is van het beleid dat je hebt gemaakt

42 WAT als schaars goed Deze morele kwaliteiten: zijn die zo maar beschikbaar!? De HOE school doet te veel alsof het WAT ruim beschikbaar is; maar het WAT is een schaars goed

43 Dominantie HRM beleid en HRM termen Charter, 2.0 Veel aandacht voor Weinig expliciete aandacht voor beroepsethiek, voor het WAT

44 2009

45 Nieuwe bestuursfilosofie Stuurt aan op zoveel mogelijk intrinsieke motivatie bij professionals Zelfrespect is een onderschatte en onbenutte drijvende kracht Laten we die weer veel meer aanspreken en benutten!

46 Drietrapsraket Zelf-respect 1.Eigenwaarde 2.Beroepstrots 3.Beroepseer

47 Trap 1. Eigenwaarde Ambachtelijkheid: De eigenlijke kern van het professionele leven is het streven om steeds beter te worden in wat je doet en daardoor iets steeds beters te maken. Het prototype daarvan is de ambachtelijke vakman die werk wil leveren dat aan de hoogst mogelijke kwaliteitsmaatstaven voldoet.

48 Gevoel van eigenwaarde dat niet in de eerste plaats afhankelijk is van de erkenning van anderen. Vakmanschap: iets goed doen als doel op zich.

49

50 Trap 2. Beroepstrots Het zelfbewust, in het openbaar uitkomen voor een prestatie of eigenschap van jezelf of van iets of iemand die je tot jezelf rekent, omdat je vindt dat de waarde daarvan bredere erkenning verdient. Daarbij ben je erop uit dat anderen je positieve waardering van dat eigene op zijn minst zullen respecteren, of nog sterker delen.

51 Trots is een deugd, als het gepaste tevredenheid over eigen geleverde prestaties is. Fouten: 1. Misplaatste nederigheid 2. Ongepaste verwaandheid

52 Trots en organisatie werk Je kunt alleen trots zijn op iets wat van je zelf is. Trots het hoogst in: - Ambachtelijk werk - Organisaties waar werknemer zeggenschap heeft

53 Trap 3 Beroepseer Eer is van toepassing als een ik hoge eisen aan zijn eigen doen en laten stelt, om in de ogen van zichzelf en anderen iets voor te stellen. Hier is sprake van een nauwe relatie tussen zelfrespect en respect (van anderen). Vaak gaat het hierbij om het voldoen aan hoge normen die door je zelf en de groep waar je bij hoort tot maat zijn verklaard.

54 Keerzijde eer: schaamte

55 Good Work Project, Howard Gardner

56 Drievoudige helix van goed werk

57 6 Ingrediënten zinvol werk in moderne tijden Maatschappelijk doel Iets zinvols doen voor anderen of voor de samenleving Moreel juist Werk doen dat moreel te rechtvaardigen is wat betreft zowel de aanpak (procedures) als wat betreft de resultaten. Plezier in presteren Plezier hebben in je werk, een baan hebben die je ontwikkeling stimuleert en die het je mogelijk maakt je doelen te bereiken. Autonomie Je eigen vaardigheden en oordeelsvermogen kunnen gebruiken om problemen op te lossen en beslissingen te nemen in je werk. Erkenning Werk doen dat overeenkomt met je vaardigheden, waaavan de resultaten erkenning krijgen en waarvoor het salaris adequaat is. Positieve relaties Werk doen waardoor je interessante contacten legt en waarbij je goede relaties met anderen kan opbouwen.

58 Identiteit en goed werk

59 Samenwerking Good Work Project

60

61 Alexandrien van der Burgt (Stichting Beroepseer) 61

62 Frouk Weidema (Vumc en GGNet) 62

63 Een positief offensief! Waarderen van werkende waarden Kennisforum Integriteit en Overheid 20 november 2014 Dr. Froukje Weidema Projectleider NEON: Netwerk EthiekOndersteuning Nederland VUmc Programmaleider moreel beraad GGNet (GGZ) (Trainer) Gespreksleider moreel beraad Contact:

64 Achtergrond ethiek in de GGZ Centraal: Visie: Wat is in deze situatie het juiste om te doen? Wat het juiste is om te doen, kan enkel helder worden door onderzoek feiten Katalysator: Daadwerkelijke ervaring Beroep op parate morele expertise Waarderen van ervaring als volwaardige bron van kennis(-ontwikkeling) Doel: Doorlopend actualiseren van vraag naar kwaliteit van zorg, samenwerking, organisatie

65 Consequenties Primacy of practice: startpunt: de ervaring Niet-gefixeerde betekenissen, ondogmatisch gebruik van concepten Focus op praktijkverbetering Fundamentele houding: dialoog, doorlopend onderzoek, oprechtheid, openheid (niet neutraal) Meervoudige perspectieven Onderzoek met inbegrip van eigen normatieve overwegingen getoetst aan de feiten

66 Werkende waarden Gezamenlijke zoektocht: wat betekent autonomie / integriteit / kwaliteit etc. in deze specifieke situatie? Dus: géén vooraf ingevuld concept over wát autonomie is Dat kan enkel bepaald worden aan de hand van de situatie die ervaren is Dus ook géén top-down aangedragen invulling van begrippen

67 Glijdende schaal? Willekeur? Discipline in facilitering van gesprek Onderzoek van kwaliteit van argumenten Afronding: heldere afspraken, toekennen van verantwoordelijkheden Varen op autonome professionaliteit: ruimte Varen op vertrouwen op wijsheid van de groep

68 Ethiek onder de huid Ethiek verkrijgt status van alledaagse praktijk Gerichtheid op dagelijkse dilemma s Voeden verantwoordelijkheid voor kwaliteit van het werk Erkenning van dilemma s op alle niveaus in de organisatie Organiseren van laagdrempelige ethiekactiviteiten

69 Spelen met ethiek Jaarlijkse landelijke Week van Reflectie: Laagdrempelige activiteit rond moraliteit/ethiek/deugden - Waarderen van wat er in de praktijk aanwezig is - Ethiek onder de huid : ethiek is overal, altijd - Agenderen van niet-voor de hand liggende thema s - Includeren / activeren van andere doelgroepen Motiverend: werkende waarden onderkennen, waarderen

70 Via intranet sturen medewerkers elkaar een deugd toe (anoniem) Voorbeeld Deze deugd wordt toegelicht met een voorbeeld uit de praktijk De ontvanger kan via de mail reageren (zichtbaar via intranet)

71 Voorbeeld: DeugdenApotheek (2013) Medewerkers droppen hun morele kwestie bij de EHBEO-post Welke deugd is nodig om de kwestie het hoofd te kunnen bieden? De Zuster of Dokter dient het gewenste medicijn toe: Spuitje moed, meneer? De moreel beraadgroep GGNet presenteert E.H.B.E.O. Eerste Hulp Bij Ethisch Ongemak Wij geloven dat een kritische blik de organisatie helpt te verbeteren en jij kan daartoe bijdragen. Laat je verleiden tot het stellen van je vraag met de hulp van gedienstige, zorgzame zusters en dokters. Drop je vraag wij helpen graag! Voor elke vraag een deugdelijk medicijn!

72 Belangrijk om motivatie te voeden Want anders

73 Een positief offensief! Waarderen van werkende waarden Kennisforum Integriteit en Overheid 20 november 2014 Dr. Froukje Weidema Projectleider NEON: Netwerk EthiekOndersteuning Nederland VUmc Programmaleider moreel beraad GGNet (GGZ) (Trainer) Gespreksleider moreel beraad Contact:

74 74

75 In gesprek met elkaar Welke voorbeelden hebben wij om goed ambtenaarschap te bevorderen? Wat zijn succesfactoren? Waar voorzien we problemen/uitdagingen? 75

76 76