Leren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Leren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen"

Nathalie van der Wolf
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Nurse Academy lustrumcongres 2014 Leren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen Amersfoort, 17 november 2014 Jos de Munnink, gespreksleider moreel beraad GGNet Contact:

verpleegkundigen Amersfoort, 17 november 2014 Jos de

2 Over normen en waarden Ethiek: reflectie op moraal Moraal: doen we het goede, en doen we het goede juist? Waarden: dat wat ons aan het hart gaat, waar we belang aan hechten, wat ons drijft of motiveert Normen: Hoe zie ik mijn waarden terug in mijn handelen? (bijvoorbeeld: hoe doe ik respect, menselijkheid, privacy?)

Waarden: dat wat ons aan het hart gaat, waar we belang aan hechten, wat ons

3 Waarom dan? Morele reflectie leert je stil staan bij morele zaken in de praktijk Het leert je goed luisteren, genuanceerd nadenken, gezamenlijk constructief spreken, vragen stellen Het is een manier om te leren van situaties, niet door te oordelen, maar door te onderzoeken. Sàmen.

4 ...maar wij hebben geen dilemma s hoor! Ethiek gaat natuurlijk over Abortus, euthanasie, verzoeken om hulp bij suïcide, levensrekkend handelen Deze kwesties komen bij ons niet voor. Of we zijn er niet verantwoordelijk voor; dat is de arts Dus morele reflectie heeft geen toegevoegde waarde voor ons als verpleegkundigen

levensrekkend handelen Deze kwesties komen bij ons niet voor.

5 Bovendien

6 Herkenbare kwesties? In een organisatie is altijd sprake van machtongelijkheid Bijvoorbeeld tussen jou en de patiënt Of tussen jou en je leidinggevende Of tussen jou en een andere beroepsgroep Of tussen jouw ideeën en de regels die gelden Dit soort verschillen in macht zijn functioneel Maar leiden regelmatig tot twijfel of (innerlijk) conflict

de patiënt Of tussen jou en je leidinggevende Of tussen jou en een andere beroepsgroep

7 Situaties met aarzeling of twijfels Een situatie waarin je twijfelt, aarzeling voelt, die je lastig vindt of aan je blijft kleven stelt je altijd voor de keuze: Moet ik iets doen moet A of moet ik B doen? Aan beide opties kleven nadelen. Dus: je zit klem dilemma

kleven stelt je altijd voor de keuze: Moet ik iets doen moet A of

8 Nou en!? Twijfelen tussen twee kwaden is lastig, vervelend, Maar ook geweldig leerzaam! Want waarom kies je voor A of voor B? Wat geeft de doorslag? En wat betekent dat voor jouw houding in je werk? En hoe maakt je collega die afweging?

9 Moreel beraad Moreel beraad is een groeps-reflectie - die gaat over een écht gebeurde, lastige situatie - met daarin één centrale vraag (moreel!) - die iedereen moet beantwoorden - volgens een vaste methodiek - waarin niet overtuigd wordt, maar onderzocht - waarin niet geoordeeld wordt, maar gevraagd - waarin je niet ter verantwoording wordt geroepen, maar ter verheldering wordt uitgenodigd - Met een specifiek getrainde gespreksleider

) - die iedereen moet beantwoorden - volgens een vaste methodiek - waarin niet overtuigd wordt, maar

10 Debat, discussie, conflict... Debat je overtuigt de ander van jouw gelijk je probeert de ander onderuit te schoffelen je gebruikt slimme debaters-trucs Discussie je bent gericht op je eigen gelijk je overtuigt de ander van een andere kijk Conflict je hebt gelijk en de ander dus niet

onderuit te schoffelen je gebruikt slimme debaters-trucs Discussie je

11 Dialoog! Je stelt uitsluitend vragen ter verheldering Je startpunt is: ik begrijp je niet; leg eens uit? Je luistert heel grondig, en geeft genuanceerd antwoord Je neemt de perspectieven van de ander mee in je reactie De ander is een gelijkwaardige gesprekspartner De ander verschilt van jou; daar kun je van leren Je overtuigt nergens; nergens voor nodig namelijk Je bent nieuwsgierig naar de ander zijn perspectief Je bent bereid je in een situatie te verdiepen Er wordt nergens geoordeeld; dat is niet toegestaan

gelijkwaardige gesprekspartner De ander verschilt van jou; daar kun je van leren Je overtuigt nergens; nergens voor nodig

12 Zoet hoor... Nou nee. Een dialoog is strikt in de gespreksregels. Je moet vrij-uit spreken, maar tegelijk geen oordelen vellen Dat vergt veel discipline Bovendien: moreel beraad gaat altijd over een lastige situatie Moreel beraad is daarom altijd een goed, maar niet altijd een prettig gesprek!

veel discipline Bovendien: moreel beraad gaat altijd over een lastige

13 Dialoog binnen de zorg Falen, fouten, vergissingen, twijfels vormen leermateriaal! Ingebracht in een moreel beraad worden deze systematisch onderzocht Geen oordeel richting de inbrenger van de situatie Wel een reflectie op de eigen waarden en normen die in het geding zijn: wat vind ik nu het allerbelangrijkste? Dit is leermateriaal waardoor lessen breed worden geleerd, door de eigen ervaringen te benutten

inbrenger van de situatie Wel een reflectie op de eigen waarden en normen die in het geding zijn: wat

14 Dialoog binnen de zorg Wie moeten er dan om de tafel? Liefst multidisciplinair: hoe meer perspectieven, hoe groter de verschillen, hoe hoger het leerrendement Bijvoorbeeld: Verpleegkundigen Artsen Leidinggevenden Therapeuten Begeleiders

groter de verschillen, hoe hoger het leerrendement

15 Dialoog binnen de zorg Open en transparant over mijzelf in zo n groep?? Doodeng! Moreel beraad vereist een veilig werkklimaat Waarin open met elkaar gesproken kan worden Waarin tijd is om aan deze methodiek te wennen Zodat opgedane lessen kunnen worden geoptimaliseerd

16 Randvoorwaarden Gelijkwaardig gesprek vereist bereidheid tot echt luisteren Binnen de volledige hiërarchische lijn Met aanwezigheid van leidinggevenden; niet ter controle of om te observeren, maar om actief deelnemer te zijn En een klimaat waarin deze gesprekshouding kan landen: in deze organisatie gaan wij luisterend en bereidwillig met elkaar om, voordat we een oordeel vellen over een ander En dat vereist oefening Dus: regelmatig moreel beraad waarin een casus grondig wordt besproken en geleerd wordt een constructief communicatief klimaat tot stand te brengen

landen: in deze organisatie gaan wij luisterend en bereidwillig met elkaar om, voordat we een oordeel vellen over een ander En dat vereist

17 Wat drijft jou in je werk? Waarden! - Waarom wilde ik indertijd ook alweer de zorg in? - Waarom DEZE doelgroep/organisatie? - Wat drijft mij? Waar loop ik warm voor? - Wat is mijn bijdrage aan de organisatie / mijn patiënten? - Wat is mijn handelsmerk? - Wanneer kom ik in conflict met mezelf?

18 Waarden II Voeg dit nu samen in één begrip: de waarde die wat jou betreft altijd gerespecteerd moet worden Dat is nl wat jou drijft in de keuzes die je maakt (en die jou kenmerkt in je werk)!

19 Voorbeelden Attent Eerlijk Nuchter Barmhartig Enthousiast Ordelijk Bedachtzaam Geduld Opgewekt Beheerst Gehoorzaam Pragmatisch Bescheiden Hoffelijk Rechtvaardig Bescherming Hulpvaardig Terughoudend Betrokken Ijverig Volgzaam Betrouwbaar Integer Zachtmoedig Consequent Leider Zorgzaam Doelgericht Moedig Zuinig

Hoffelijk Rechtvaardig Bescherming Hulpvaardig Terughoudend Betrokken Ijverig

20 Veel dank voor jullie aandacht! Leren van je eigen mores Spreken over norme en waarden met verpleegkundigen Amersfoort, 17 september 2014 Jos de Munnink gespreksleider moreel beraad GGNet Contact:

Vergelijkbare documenten

SAMENWERKING TUSSEN MOREEL BERAAD IN HET SOCIALE TEAM PROFESSIONALS EN VRIJWILLIGERS

SAMENWERKING TUSSEN MOREEL BERAAD IN HET SOCIALE TEAM PROFESSIONALS EN VRIJWILLIGERS SAMENWERKING TUSSEN PROFESSIONALS EN VRIJWILLIGERS In het sociale domein wordt meer en meer gewerkt met werkwijzen die de morele oordeelsvorming ondersteunen. Werkwijzen die helpen morele kwesties te onderzoeken