Gemeente Kaag en Braassem

Transcriptie

1 Rapporttitel Optimalisatieonderzoek afvalbrengstation Veenderveld Gemeente Kaag en Braassem De Jonge Milieu Advies Definitief, versie 5.0 Zeist, januari 2015

2 De Jonge Milieu Advies Utrechtseweg 9, 3704 HA Zeist T E. I. Definitief, versie 5.0 Zeist, januari 2015

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding en vraagstelling 4 Leeswijzer 4 2 Inventarisatie ingezamelde afvalfracties en kosten Inleiding Inzamelfracties Kosten 6 3 Optimalisatie afvalbrengstation Huidige situatie ABS Veenderveld Inrichting ABS Veenderveld Bordes Opstelplaats auto s Afvalfracties Klein chemisch afval van bedrijven Beheer ABS Toegangscontrole Bezoekerstarieven Personele bezetting Openingstijden Vergunning Gevolgen van (eventueel) invoeren van diftar 17 4 Kosten voor optimalisatie ABS Kostenraming optimalisatie 19 5 Concluderend advies en acties Samenvattend advies Globaal overzicht te ondernemen acties 22 Bijlage 1 Afvalhoeveelheden 23 Bijlage 2 Huidig ABS Veenderveld 24 Bijlage 3 Schets van het nieuwe ABS Veenderveld 25 Bijlage 4 Kostenberekening optimalisatie ABS Veenderveld 26

4 1 Inleiding en vraagstelling In gemeente Kaag en Braassem zijn momenteel twee afvalbrengstations in gebruik. Het afvalbrengstation in Ter Aar wordt door Cyclus beheerd. Het afvalbrengstation Veenderveld in Roelofarendsveen beheert de gemeente zelf. De openingstijden, scheidingsmogelijkheden, tariefstructuur en aanbiedregels zijn voor beide afvalbrengstations momenteel verschillend. De overeenkomst met Cyclus voor het beheer van het afvalbrengstation in Ter Aar loopt tot 1 januari Als onderdeel van de bezuinigingsmaatregelen uit Kompas I, is de gemeente voornemens deze overeenkomst niet te verlengen. Na 1 januari 2016 zullen inwoners alleen gebruik kunnen maken van het afvalbrengstation Veenderveld. Dit betekent extra bezoekers en extra afvalaanbod op dit afvalbrengstation. Naar verwachting kan dit niet zonder aanpassingen in de inrichting, de routing, de openingstijden, de verwerkingscontracten en/of de tarievenstructuur. De gemeente Kaag en Braassem wenst hierom te laten onderzoeken op welke wijze het afvalbrengstation Veenderveld geoptimaliseerd kan worden om de toename in bezoekersaantallen en afvalaanbod op een optimale manier op te kunnen vangen. Leeswijzer In Hoofdstuk 2 worden de afvalbrengstations Ter Aar en Veenderveld op inzamelfracties en kosten vergeleken. In Hoofdstuk 3 wordt uiteengezet in hoeverre het afvalbrengstation Veenderveld kan worden geoptimaliseerd. In Hoofdstuk 4 wordt een kostenraming gegeven op basis van de in Hoofdstuk 3 genoemde optimalisatiemaatregelen en in het laatste hoofdstuk een advies. 4

5 2 Inventarisatie ingezamelde afvalfracties en kosten 2.1 Inleiding Inwoners van de kernen Bilderdam, Hoogmade, Leimuiden, Rijnsaterwoude en Woubrugge kunnen nu nog gebruik maken van het afvalbrengstation (ABS) Rijnstreek aan de Harsweg 27 in Ter Aar. Cyclus beheert dit ABS. Inwoners van de kernen Kaag, Nieuwe Wetering, Oude Ade, Oude Wetering, Rijpwetering en Roelofarendsveen maken gebruik van het ABS aan het Veenderveld in Roelofarendsveen. Dit ABS wordt door de gemeente beheerd. Om de gewenste of noodzakelijke mate van optimalisatie te kunnen bepalen, wordt gestart met een vergelijking van de twee huidige afvalbrengstations. 2.2 Inzamelfracties In onderstaande tabel worden de geaccepteerde afvalfracties en de poorttarieven van beide afvalbrengstations in beeld gebracht. Tabel 1: Afvalfracties ABS Ter Aar en ABS Veenderveld ABS Ter Aar (Rijnstreek), tot een maximum van 2 m 3 /dag 1 2 ABS Veenderveld 1 Grofvuil/restafval gratis 13 per m 3 2 Plastic verpakkingsafval gratis gratis 3 KCA gratis gratis 4 Papier en karton gratis gratis 5 Textiel gratis gratis 6 Flessenglas gratis gratis 7 Accu s gratis gratis 8 Asbest gratis 13,00 per 100 kg 9 Personenautoband zonder velg gratis (max. 4 stuks) gratis (max. 4 stuks) 10 Brandblusser gratis (tot 2 kg) gratis (tot 2 kg) 11 Wit- en bruingoed 3 gratis gratis 12 Vlakglas gratis 13 per m 3 13 Grof tuin/ en snoeiafval gratis 13 per m 3 14 Harde kunststoffen gratis 13 per m 3 15 Metalen gratis gratis 16 Puin gratis tot 1 m 3, meer dan 1 m 3 is 10 per 0,25 m 3 13,00 per 100 kg 17 Gips gratis tot 1 m 3, meer dan 1 m 3 is 3 13 per m 10 per 0,25 m 3 1 Bron: folder Afvalbrengstation Rijnstreek, Cyclus (via 2 Bron: Afvalkalender 2013, Cyclus. 3 Wit- en bruingoed wordt nu vaak AEEA genoemd, afgedankt elektrisch en elektronisch afval. 5

6 18 A/B-hout gratis tot 1 m 3, meer dan 1 m 3 is 3 13 per m 10 per 0,25 m 3 19 Personenautoband met velg 6 per stuk 13 per m 3 20 Overige banden 10 per stuk 13 per m 3 21 Bilgewater 2 per lt. (max. 20 lt.) n.v.t. 22 Kleine gasflessen 10 per stuk Valt onder KCA 23 Grote gasflessen 20 per stuk n.v.t. 24 C-hout (geïmpregneerd) 10 per 0,25 m 3 n.v.t. 25 Bitumen 10 per 0,25 m 3 13 per m 3 26 Gemengd verbouwingsafval 10 per 0,25 m 3 13 per m 3 Opmerkingen: In totaal is in 2012 op het ABS in Ter Aar circa 810 ton ingezameld aan huishoudelijk afval. 4 Op het ABS Veenderveld was dit circa ton. In Bijlage 1 zijn de ingezamelde afvalhoeveelheden opgenomen. Het scheidingspercentage voor het grof huishoudelijke afval bedraagt in het jaar %. Ten opzichte van vergelijkbare gemeenten zonder diftar in 2013 is dit 2% lager, ten opzichte van vergelijkbare gemeenten met diftar is dit 6% lager. 5 Bezoekersaantal 2014: ABS Ter Aar had bezoekers (26% van het totaal) ABS Veenderveld had bezoekers (74% van het totaal). In 2013 ging 28% van het totale bezoekersaantal naar Ter Aar en 72% naar Veenderveld. Bewoners kunnen ook gebruik maken van de huis-aan-huisregeling voor grof restafval. Zij moeten dan contact opnemen met Cyclus voor een afspraak. De kosten bedragen 45 met een maximum hoeveelheid van 2 m 3. Wordt deze hoeveelheid overschreden, dan bedragen de kosten 45 per m 3 extra. 2.3 Kosten Cyclus rekent voor het ABS in Ter Aar in 2013 een vast tarief van 0,98/inwoner/maand om de vaste lasten te dekken. Daarnaast wordt voor het dekken van de variabele kosten een tarief gerekend van 6,53 per bezoek. In 2013 was gemeente Kaag en Braassem voor gebruik van het ABS in Ter Aar kwijt, oftewel circa 16,50 per huishouden. 6 De kosten voor het ABS Veenderveld waren in 2013 circa , oftewel 18,33 per huishouden. 7 Een groot deel daarvan zijn afvoerkosten. In 2010 bedroegen de afvoerkosten Omdat inwoners voor een aantal afvalfracties moeten betalen op het afvalbrengstation zijn er voor de gemeente ook opbrengsten (leges). Deze opbrengsten hangen af van de hoeveelheden 4 Bron: Managementrapportage 2012, Kaag en Braassem, Cyclus. 5 Bron: CBS-gegevens 2013 van stedelijkheidsklasse 4-gemeenten. 6 Bron: Cyclus, Financieel overzicht: Gemeente Kaag en Braassem; December 2012 (zie de cumulatieve bedragen). 7 Bron: gemeente Kaag en Braassem. De kosten van het ABS hebben geen officiële status, het gaat om globale berekeningen. De totaalkosten zijn afhankelijk van de producten die aan het ABS worden toegerekend. 6

7 die zijn gebracht en de fracties en kunnen jaarlijks verschillen. In 2012 is aan toegangstarieven geïnd, circa 12 per huishouden 8. Uitgaande van de genoemde kosten en opbrengsten, bedragen de jaarlijkse exploitatiekosten voor de milieustraten circa 23 per huishouden. 8 Het bedrag van staat genoemd in de afvalstoffenbegroting 2014 als Ontvangen leges P721. 7

8 3 Optimalisatie afvalbrengstation Door het stopzetten van het gebruik van het ABS in Ter Aar, moeten de bezoekers van dit ABS naar het ABS Veenderveld. Jaarlijks gaat het om circa extra bezoekers. Bezien wordt of de huidige inrichting van het afvalbrengstation Veenderveld aangepast kan worden zodat bijvoorbeeld extra containers kunnen worden geplaatst of om bezoekers meer manoeuvreerruimte te geven. De mogelijkheden voor het realiseren van gescheiden verkeersstromen voor gratis afval en afval waarvoor betaald moet worden, worden onderzocht. Hierbij moet worden nagegaan of het deel van het terrein dat nu bestemd is voor opslag en aftransport van de volle containers, voor een deel bij de routing voor bezoekers kan worden betrokken. 3.1 Huidige situatie ABS Veenderveld Toegang: Openingstijden: maandag tot en met vrijdag van 8.00 uur tot uur en van uur tot uur en zaterdag van 9.00 uur tot uur. Het aantal openingsuren per week is 34,5 uren. Bezoekers moeten zich bij de ingang van het ABS legitimeren met een geldig legitimatiebewijs of met een bewijs waarop de actuele adresgegevens staan. Er wordt geen gebruik gemaakt van een pasjessysteem. Er wordt geen maximum gesteld aan het aantal bezoeken of aan de hoeveelheid te brengen afval per jaar. Er wordt gebruik gemaakt van een slagboom. Inrichting: Op het ABS Veenderveld wordt gebruik gemaakt van een stortbordes. Er is geen aparte routing voor betaalde en onbetaalde fracties. De rijroute voor bezoekers is gescheiden van de rijroute voor vrachtwagens. Er zijn 12 containerlocaties voor 20 m 3 of 40 m 3 containers op het ABS, een stortvak voor banden, een stortvak voor overig afval, een KGA-loket met opslagruimte, een ruimte voor elektrische en elektronische apparatuur (beide in het gebouw), een koeling voor kadavers en er staan bovengrondse containers op het bordes voor kunststof verpakkingen (perscontainer), textiel en vlakglas. Alle containers zijn eigendom van de gemeente, behalve die voor textiel (KICI), de 6 m 3 voor vlakglas (Vliko), de container voor metaal (fa. Groningen) en de glasbol voor flessenglas (Vliko). Er zijn vier afvalpersen. Deze zijn nu in gebruik voor grofvuil (2 stuks), kunststof verpakkingsafval en papier. Het stortbordes is met name direct naast het gebouw circa 30 centimeter ingeklonken. 8

9 Personeel: Op het ABS Veenderveld staat op doordeweekse dagen één vaste beheerder, op zaterdagen zijn er twee medewerkers. Het beheer en aftransport wordt uitgevoerd door gemeentepersoneel. Het reële uurtarief bedraagt 44,77, inclusief tractie. 9 Alle medewerkers van de buitendienst die het ABS bemannen hebben de juiste opleidingen gevolgd en zijn in het bezit van hun KCA-papieren en zijn qua functie onderling uitwisselbaar. Aftransport: Het beheer en aftransport wordt door medewerkers zelf gedaan. Alleen papier, asbest, wit- en bruingoed, oud ijzer, textiel en flessenglas wordt door derden getransporteerd. Op zaterdagen zijn geen aftransporten. Alle containers worden op vrijdag zoveel mogelijk leeggereden. Bij overloop van containers op zaterdag kan puin en grof groen los in een stortvak worden gestort. Op maandag wordt dat met een knijper in een dan geleegde container gedaan. Overloop gebeurt zelden. Voor de perscontainers is een wisselcontainer aanwezig. Er wordt één wagen ingezet voor aftransport van volle containers. In 2012 is op het ABS Veenderveld ongeveer ton afval ingezameld. 3.2 Inrichting ABS Veenderveld Doordat inwoners straks niet meer naar het ABS in Ter Aar kunnen, moet het ABS Veenderveld op jaarbasis rekening houden met circa 25% meer bezoekers en circa 810 ton extra afval (zie overzicht van afvalhoeveelheden in Bijlage 1). De bezoekers- en afvaldruk wordt hoger en dit vergt een optimalisatie van onder andere de huidige opstelling en inrichting op het ABS Bordes De opstellingswijze van het bordes is in zijn huidige vorm het meest praktisch, gezien de vorm van het perceel en het aanwezige gebouw (de werf). Het bordes en het gebouw moeten namelijk op elkaar aan blijven sluiten, omdat de toe- en uitgangen van het gebouw op de hoogte van het bordes zijn afgesteld. Daarbij moet rekening worden gehouden met de benodigde draaicirkel voor vrachtwagens die in en uit de stallingsruimte rijden. De huidige opstelling zorgt ook voor voldoende scheiding tussen vrachtverkeer en personenauto s, en is daardoor erg veilig. De huidige opstelling voorziet niet in een aparte route voor betaalde en onbetaalde fracties. Bij het handhaven van de huidige opstelling is geen ruimte om een aparte route voor betaalde en onbetaalde afvalfracties te realiseren. Wel kan bij de opstelling van de containers rekening worden gehouden met het zoveel mogelijk apart clusteren van de onbetaalde en betaalde fracties. Wanneer een gescheiden route voor onbetaalde en betaalde fracties toch noodzakelijk wordt geacht, dan zullen grootschalige aanpassingen moeten worden gemaakt aan de huidige inrichting van het afvalbrengstation, waarbij de huidige opstelling van het gebouw en de smalle ingang van het terrein beperkingen blijven geven aan het creëren van extra rijstroken. Vanwege de 9 In de begroting 2012 is een uurtarief opgenomen van 63,68, inclusief tractie en alle gemeentelijke overheadkosten. Indien er een berekening plaatsvindt op basis van overheadkosten die zuiver aan de buitendienst toegerekend wordt, bedraagt het reële uurtarief 44,77. Genoemd bedrag van 44,77 kan alleen gebruikt worden voor een juist vergelijk tussen derden en tarief buitendienst. 9

10 beperkingen en de investeringen die met de grootschalige aanpassing van de inrichting gemoeid gaan, heeft een gescheiden route voor betaalde en onbetaalde fracties niet de voorkeur. Aangegeven is, dat de slagboom iets verplaatst mag worden zodat de beheerder sneller bij de bezoeker aan de slagboom is vanuit de kantoorruimte. De kantoorruimte kan alleen worden bereikt via het KGA-loket. Waar rekening mee moet worden gehouden, is dat de slagboom niet direct voor de ingang van het KGA-loket kan worden geplaatst. Het huidige bordes is sinds de aanleg ervan in 2007 circa 30 centimeter ingeklonken door de relatief zachte ondergrond van veen. Het inklinken duurt nog voort en er ontstaan intussen verkeersonveilige situaties. Het inklinken is goed te zien in overgangen van het bordes naar het gebouw. De ondergrond van het gebouw en een aantal containerlocaties is onderheid, maar niet het gehele gebied van het afvalbrengstation. Het bordes dient opgehoogd te worden zodat dit weer op gelijke hoogte komt te liggen met het gebouw. Het onderheien van het gehele terrein wordt niet aangeraden wegens de hoge kosten die hiermee gemoeid zijn Opstelplaats auto s Het ABS Veenderveld ligt op een bedrijventerrein aan de Zuidwestrand van Roelofarendsveen. Er liggen woningen aan de achterzijde van het ABS, niet aan de toegangsweg. Vooralsnog is alleen op zaterdag sprake van een incidentele opstelling van bezoekende auto s op de openbare weg door drukte aan de poort. Na sluiting van het ABS in Ter Aar komt er op jaarbasis ongeveer 25% aan bezoekers bij. Deze stijging kan bij de dagelijkse bezoekersstroom worden opgeteld. Om deze extra bezoekersstroom op te vangen, is gekeken of er mogelijkheden zijn om een opstelplaats voor auto s aan te leggen. Doordat de kavel van het ABS omsloten is, is perceeluitbreiding niet mogelijk. Gezien de huidige inrichting, de ligging van het stortbordes en de aansluiting daarvan op het bijbehorende gebouw, het elektriciteitshuisje dat niet kan worden verplaatst, het vrijhouden van uitritten en toegangen vanuit het gebouw en aparte rijstroken voor personenauto s en vrachtverkeer, is een opstelstrook op het huidige terrein niet haalbaar. Het verplaatsen van de slagboom enkele meters naar voren geeft slechts beperkte extra opstelruimte voor bezoekende auto s. Aan de toegangsweg ligt een trottoir met een smalle groenstrook dat eigendom van de gemeente is. Bezien vanaf het ABS is dit aan de overzijde van de straat (zie de foto onderstaand). Hier zou een opstelstrook voor wachtende auto s kunnen worden gerealiseerd, mits het bestemmingsplan dit toelaat. 10

11 Foto s: Trottoir en groenstrook aan toegangsweg van het ABS Een continue goede doorstroming op het ABS is belangrijk om zoveel mogelijk te voorkomen dat er wachtenden voor de poort staan. Realisatie daarvan zal vooral in uitbreiding en/of aanpassing van de openingstijden moeten worden gezocht Afvalfracties Momenteel zijn de te scheiden afvalfracties op de twee afvalbrengstations niet gelijk. Op het ABS in Ter Aar kunnen inwoners meer gescheiden fracties kwijt dan op het ABS Veenderveld. Om de scheiding op het ABS Veenderveld te verbeteren, zou het goed zijn meer containers te plaatsen. 11

12 Omdat het grof huishoudelijk restafval wordt nagescheiden, is de gemeente niet gebonden aan het scheiden van de 18 afvalfracties op het ABS zoals dit in het Activiteitenbesluit is aangegeven. Aan het bordes staan nu 11 containers (inclusief de container voor veegvuil/kolkenzand 10 ), vaak met de lange kant aan het bordes geplaatst zodat een betere verspreiding van de vulling wordt gerealiseerd. Dat wil de gemeente bij voorkeur handhaven, en daarom is er weinig tot geen ruimte voor extra containers aan het bordes. De 12 containers op het ABS voor grof huishoudelijk afval zijn momenteel voor de volgende fracties: Tabel 2: Huidig aantal containers ABS Veenderveld Fractie Aantal containers Grof rest, betaald 3 Groen, betaald 2 A/B-Hout, betaald 2 Metaal, gratis 1 Papier, gratis 1 Puin, betaald 1 Asbest, betaald 1 Harde kunststoffen, betaald 1 Op de container voor asbest na, staan zij allemaal aan het bordes. Daarnaast is er een KGA-loket (gratis fractie, in het gebouw) en een ruimte voor elektrische en elektronische apparatuur (gratis fractie, in het gebouw), een stortvak voor banden, een koeling voor kadavers en containers op het bordes voor kunststof verpakkingen (gratis fractie), textiel (gratis fractie), flessenglas (gratis fractie) en vlakglas (betaalde fractie). Omdat op het ABS in Ter Aar gips al gescheiden wordt ingezameld en dit mits gescheiden aangeleverd- goed hergebruikt kan worden, wordt geadviseerd om in ieder geval gips als extra te scheiden fractie op het ABS in te nemen. De container voor gips kan in plaats van de huidige papiercontainer aan het bordes worden geplaatst. De papiercontainer wordt op het bordes geplaatst bij de containers voor kunststoffen, textiel, vlakglas en flessenglas. Door meer gescheiden fracties op het ABS aan te bieden, is het straks misschien mogelijk één van de drie containers voor grof huishoudelijk restafval voor een andere te scheiden afvalfractie te gaan gebruiken. Om te bepalen welke andere afvalfracties in aanmerking komen om op het ABS te scheiden, wordt aangeraden een sorteeranalyse van het grof huishoudelijk restafval uit te voeren. Uit een dergelijke sorteeranalyse blijkt welke te scheiden fracties vooral in het grof huishoudelijk restafval voorkomen, en waarvoor het zinvol is dat inwoners de mogelijkheid krijgen deze gescheiden aan te leveren. 10 Deze is niet structureel in gebruik als een container voor veegvuil/kolkenzand. Deze wordt gebruikt voor andere afvalfracties, totdat het nodig is hier kolkenzand in te storten. 12

13 Doordat straks meer afval op het ABS wordt aangeboden is het te adviseren dat de gemeente meer wisselcontainers op voorraad heeft, zou een container snel vol raken. Aangeraden wordt om in ieder geval twee wisselcontainers extra aan te schaffen om stand-by te laten staan. Is dit in de praktijk onvoldoende, dan dient rekening te worden gehouden met de aanschaf van 1 of twee extra containers. De gemeente moet er ook vanuit gaan dat door het afschaffen van het statiegeldsysteem voor PET-flessen de hoeveelheid gebrachte kunststof verpakkingen gaat stijgen en extra ledigingen van de container noodzakelijk zijn Klein chemisch afval van bedrijven Momenteel wordt op het ABS Veenderveld klein chemisch afval (kca) van bedrijven geaccepteerd. Voorgesteld wordt om dit kca niet meer te accepteren. Inzameling van bedrijfs-kca valt niet onder de gemeentelijk zorgplicht, er bestaat geen wettelijke verplichting voor het in stand houden van deze service. Ook heeft dit vergunningtechnische voordelen. Het laten afvoeren van het bedrijfs-kca wordt door de gemeente gezien als een eigen verantwoordelijkheid van de ondernemers. Door het niet meer accepteren van het bedrijfs-kca zal het aantal bezoekers iets verminderen. 3.3 Beheer ABS Toegangscontrole Momenteel moeten bezoekers zich bij de poort legitimeren als zijnde bewoner van gemeente Kaag en Braassem. Er bestaat geen maximum aan het aantal bezoeken per jaar of aan de hoeveelheid te brengen afval per bezoek of per jaar. De controle aan de poort verloopt goed en consequent. Omdat de beheerders veel bezoekers kennen als zijnde inwoner van de gemeente, is sprake van een vlotte doorstroming bij de poort. Hoewel geen aantallen bekend zijn, wordt nauwelijks oneigenlijk gebruik gemaakt van het ABS door bijvoorbeeld bedrijven of bewoners van omringende gemeenten. Verwacht wordt dat de extra bezoekers ten gevolge van de sluiting van het ABS in Ter Aar, met de huidige wijze van toegangscontrole kunnen worden gehanteerd, zeker als ook de openingstijden worden uitgebreid (zie hiervoor Hoofdstuk 3.3.3). Een pasjessysteem wordt gezien bovenstaande- niet aangeraden. De extra kosten van een pasjessysteem (jaarlijks circa ) en de administratie die het pasbeheer met zich meebrengt wegen niet op tegen voordelen als het met zekerheid kunnen uitsluiten van bedrijven en bezoekers uit andere gemeenten. De doorstroom bij de poort zal door een pasjessysteem niet verbeteren. Indien in de gemeente een vorm van tariefdifferentiatie (diftar) wordt ingevoerd, zal dit naar verwachting- een systeem op basis van volume en frequentie zijn. Het afrekenen op het ABS op basis van volume, past binnen deze systematiek. Afrekenen op het ABS gebaseerd op gewicht met gebruikmaking van een weegbrug, heeft daarom geen toegevoegde waarde en wordt daarom niet voorgesteld Bezoekerstarieven De bezoekerstarieven zoals die op het ABS Veenderveld worden gehanteerd zijn niet gelijk aan de tarieven die de bezoekers bij het ABS Ter Aar moeten betalen, zie hiervoor Hoofdstuk

14 Grof restafval bijvoorbeeld is een onbetaalde fractie op het ABS van Ter Aar, terwijl op het ABS Veenderveld voor deze fractie moet worden betaald. Het opheffen van het ABS Ter Aar is een goed moment om de tariefstructuur en de hoogte van de tarieven op het ABS Veenderveld te herzien. Ook omdat de gemeente op termijn overweegt een vorm van diftar in te voeren. Het vertalen van het diftarprincipe het stimuleren van afvalscheiding en het principe de vervuiler betaalt - naar bezoekerstarieven op het ABS, betekent dat het is aan te raden gescheiden afval gratis te accepteren en alleen voor het ongescheiden aangeleverd grof vuil/restafval een tarief te hanteren. Hierdoor worden inwoners gestimuleerd om hun afval zoveel mogelijk gescheiden aan te leveren. Niet alleen wordt hierdoor de hoeveelheid te verbranden grof vuil/restafval verminderd waardoor een besparing op verwerkingskosten optreedt, ook zal door deze maatregel het scheidingspercentage van het grofvuil stijgen. Het tarief voor ongescheiden grofvuil/restafval moet zo hoog zijn dat inwoners gemotiveerd worden om hun afval zoveel mogelijk al gescheiden naar het ABS te brengen, maar niet te hoog waardoor dumpingen in de openbare ruimte worden gestimuleerd. Het huidige tarief van 13,- per m 3 lijkt voldoende hoog om dit effect te bewerkstelligen. 11 Hiernaast is het aan te raden het tarief voor het halen van grof restafval aan huis hoger te stellen dan het tarief op het ABS, omdat grof huishoudelijk afval op het ABS beter gescheiden kan worden dan het grof huishoudelijk afval dat aan huis wordt opgehaald. Het huidige ophaaltarief van 45,- per 2 m 3 past goed in deze visie. Bij het wijzigen van de tariefstructuur is het noodzakelijk dit goed te communiceren naar de inwoners. Zij moeten niet alleen worden geïnformeerd over de hoogte van de nieuwe tarieven, maar dienen vooral de reden hiervoor uitgelegd te krijgen. Verder dienen zij praktische tips te krijgen hoe zij het afval al thuis kunnen scheiden en gesorteerd in (bijvoorbeeld) hun aanhangwagen te leggen om zo bij de poort snel te kunnen laten zien welke afvalfracties zij brengen. Hierdoor wordt discussie aan de poort vermeden en wordt een vlotte doorstroom van bezoekers bevorderd. Op grond van bovenstaande worden onderstaande tarieven voorgesteld: Tabel 3: Voorstel tarieven ABS Veenderveld na sluiting ABS Ter Aar Ter Aar Nu Veenderveld Nu Veenderveld Nieuwe situatie 1 Grofvuil/restafval Gratis 13 per m 3 13 per m 3 2 Plastic verpakkingsafval gratis gratis gratis 3 KCA gratis gratis gratis 4 Papier en karton gratis gratis gratis 5 Textiel gratis gratis gratis 6 Flessenglas gratis gratis gratis 7 Accu s gratis gratis gratis 8 Asbest gratis 13,00 per 100 kg gratis 11 Deze nieuwe tariefstructuur, alleen betalen voor het grofvuil/restafval, houdt wel een inkomstendaling voor de gemeente in. Daarentegen worden de kosten voor de verwerking van grof vuil naar verwachting lager en levert de verwerking van enkele gescheiden stromen meer op dan nu. In de kostenberekening in Hoofdstuk 4 wordt dit meegenomen. Een kostendaling bij Ter Aar van Cyclus wordt niet meegenomen omdat dit contract dan is stopgezet. 14

15 9 Personenautoband zonder gratis (max. 4 stuks) gratis (max. 4 gratis velg stuks) 10 Brandblusser gratis (tot 2 kg) gratis (tot 2 kg) gratis 11 Wit- en bruingoed 12 gratis gratis gratis 12 Vlakglas gratis 13 per m 3 gratis 13 Grof tuin/ en snoeiafval gratis 13 per m 3 gratis 14 Harde kunststoffen gratis 13 per m 3 gratis 15 Metalen gratis gratis gratis 16 Puin gratis tot 1 m 3, meer 13,00 per 100 kg gratis dan 1 m 3 is 10 per 0,25 m 3 17 Gips gratis tot 1 m 3, meer 13 per m 3 gratis dan 1 m 3 is 10 per 0,25 m 3 18 A/B-hout gratis tot 1 m 3, meer 13 per m 3 gratis dan 1 m 3 is 10 per 0,25 m 3 19 Personenautoband met 6 per stuk 13 per m 3 gratis velg 20 Overige banden 10 per stuk 13 per m 3 gratis 21 Kleine gasflessen 10 per stuk Valt onder KCA gratis 22 Bitumen 10 per 0,25 m 3 13 per m 3 gratis 23 Gemengd verbouwingsafval 10 per 0,25 m 3 13 per m 3 gratis Personele bezetting Op zaterdagen zijn momenteel twee beheerders aanwezig, op doordeweekse dagen is één vaste beheerder voldoende. Het beheer van het ABS Veenderveld en het aftransport van het afval wordt momenteel uitgevoerd met eigen personeel. Als het wat rustiger is, voert de beheerder ook andere werkzaamheden uit. Denk hierbij aan de administratie, contacten onderhouden met bedrijven die met de afvalinzameling betrokken zijn, klein onderhoud, schoonmaakwerk, en in de winterperiode het bijhouden van de zoutmenger. Overwogen is of het financieel voordeliger zou zijn het beheer uit te besteden aan een externe partij. Hierbij zijn de volgende punten van belang: 1. Het uurtarief is bij een particuliere partij hoger dan de feitelijke kosten per uur die in voor inzet van eigen personeel zijn berekend Het gemeentelijke personeel doet meer dan alleen het beheer van de milieustraat en de afvoer. Zij verlenen veel hand en spandiensten en zijn dus flexibel inzetbaar. Deze flexibiliteit gaat verloren zodra een derde het beheer overneemt. Contractueel moet voor een derde duidelijk zijn wat van hem wordt verwacht. Hand en spandiensten zijn moeilijk in een contract te vatten, dus hier moet de gemeente zelf personeel voor regelen. 12 Wit- en bruingoed wordt nu vaak AEEA genoemd, afgedankt elektrisch en elektronisch afval. 13 Het uurtarief op de particuliere markt ligt rond de 75,- per uur (man + tractie). Het intern verrekentarief in Kaag en Braassem bedraagt 63,68 per uur, de feitelijke kosten echter voor een man + tractie exclusief overhead, bedragen 44,77. 15

16 3. Rekening gehouden moet worden met frictiekosten ten gevolge van het vervangen van eigen personeel door inhuur van derden. Op grond van bovenstaande wordt aangeraden het beheer van het ABS inclusief het aftransport, in eigen beheer te blijven uitvoeren Openingstijden Het afvalbrengstation Veenderveld is op doordeweekse dagen geopend van 8:00 tot 15:30 uur (met uitzondering van een lunchpauze van 12:00 tot 13:00 uur) en op zaterdagmorgen van 9:00 tot uur. Dat houdt in dat er wekelijks 34,5 openingsuren zijn. De uitgangspunten dat het bezoekersaantal op het ABS toeneemt met ca. 25% en het terrein van het ABS niet kan worden uitgebreid en structureel kan worden veranderd, hebben tot gevolg dat het opvangen van de extra bezoekers zal moeten worden gezocht in een aanpassing van de openingsuren. Voor het bepalen van verruimde openingstijden zijn een aantal aandachtspunten van belang: Omdat zaterdagen drukbezocht zijn, is het raadzaam de openingsuren op deze dag te verruimen. Aandachtspunt hierbij is dat in de geldende milieuvergunning is opgenomen dat zaterdag het ABS alleen tussen 8.00 uur en uur open mag zijn. Gezien de verwachte roostertechnische problemen en gezien het feit dat niet verwacht wordt dat inwoners veel gebruik zullen maken van de mogelijkheid om s avonds afval weg te kunnen brengen, wordt een avondopenstelling voorlopig niet voorgesteld. Door de week is één beheerder aanwezig, op zaterdagen twee beheerders. Onderstaand is aangegeven welke aanpassing in openingstijden passen bij de genoemde aandachtpunten. Tabel 4: Aanpassing openingsuren ABS Veenderveld Huidige situatie tijden Na optimalisatie aantal uren tijden aantal uren uren open beheerders uren open beheerders 6,5 6,5 idem 6,5 6,5 maandag en dinsdag en 6,5 6, idem 6,5 6,5 woensdag en 6,5 6, idem 6,5 6,5 donderdag en 6,5 6, idem 6,5 6,5 vrijdag en 6,5 6, idem 6,5 6,5 zaterdag totaal 34,5 36,5 36,5 40,5 Aangeraden wordt de eerste periode de bezoekersaantallen per dag nauwkeurig te monitoren. Indien blijkt dat een andere indeling van de uren nodig is, zal een verdere verruiming van de openingsuren en/of extra inzet van personeel worden doorgevoerd. 16

17 3.4 Vergunning Een ABS valt onder een inrichting zoals omschreven in de Wet Milieubeheer. Een dergelijke inrichting moet aan milieuvoorschriften voldoen. In het Activiteitenbesluit milieubeheer 14 staan de algemene geldende milieuvoorschriften waar een inrichting in ieder geval aan moet voldoen. Bij oprichting of bij een verandering in activiteiten van een inrichting (zoals een ABS) moet in ieder geval een melding worden gemaakt bij het Activiteitenbesluit. Sommige inrichtingen, afhankelijk van het bedrijfstype waaronder zij vallen, moeten daarnaast een Omgevingsvergunning Beperkte Milieutoets (OBM) en zo nodig ook nog een Omgevingsvergunning Milieu aanvragen. Doordat het bedrijfs-kga niet meer zal worden ingezameld, en er verder weinig verandert (het ABS blijft op dezelfde locatie, alleen een kleine uitbreiding van het aantal openingsuren), dan valt het ABS naar verwachting niet meer onder bedrijfstype C maar onder bedrijfstype B (dit is een lichte milieuvergunning met minder strenge eisen). Alleen wanneer de verandering van het ABS uitsluitend betrekking heeft op de activiteit(en) waarvoor een OBM nodig is, kan worden volstaan met het aanvragen van een OBM. Bij deze aanvraag moet de melding in het kader van het Activiteitenbesluit worden gevoegd. In de huidige vergunning is per afvalfractie aangegeven welke hoeveelheid jaarlijks op het ABS Veenderveld mag worden ingenomen (de vergunde hoeveelheid). Van een aantal fracties wordt nu al de vergunde hoeveelheid overschreden (textiel en kca). Als de afvalhoeveelheden van het ABS Ter Aar in gelijke mate naar het ABS Veenderveld gebracht worden, zullen ook de fracties hout en metaal de vergunde hoeveelheid overschrijden. Opgemerkt wordt dat de huidige vergunning (nog) niet voorziet in een vergunde hoeveelheid kunststofverpakkingsmateriaal. De huidige vergunning heeft een geldigheid van een periode van tien jaar, vanaf 24 januari Ten tijde van dit schrijven wordt er gewerkt om de milieuvergunning aan te passen (ook op de toekomstige situatie). 3.5 Gevolgen van (eventueel) invoeren van diftar In onderstaande tabel worden de ingezamelde hoeveelheden grof huishoudelijk afval weergegeven. De hoeveelheden van de gemeente Kaag en Braassem worden vergeleken met gegevens van vergelijkbare gemeenten zonder diftar en met een diftarsysteem. 15 Tabel 5: Prestatie gemeente t.o.v. vergelijkbare gemeenten Kaag en Braassem Vergelijkbare gemeenten 2012 zonder diftar 2013 Vergelijkbare gemeenten met diftar 2013 Kg/inwoner Grof restafval Grof gescheiden Scheidings% grof afval 76% 79% 83% 14 Het Activiteitenbesluit milieubeheer is sinds 1 januari 2013 de officiële benaming voor het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer. Dit besluit werd binnen overheidsorganisaties vaak afgekort tot Barim. Het besluit is gebaseerd op de Wet milieubeheer die sinds 1 januari 2008 van kracht is. 15 Bron vergelijkbare gemeenten: CBS Afvalstatistieken Vergelijkbare gemeenten zijn stedelijkheidsklasse 4-gemeenten. 17

18 Gemeenten met diftar behalen in 2013 gemiddeld een scheidingspercentage van het grof huishoudelijk afval van 83%. Dat is 7% meer dan de gemeente Kaag en Braassem haalt. De ingezamelde hoeveelheid grof restafval zal, uitgaande van deze gegevens, bij invoering van diftar dalen met circa 3 kilogram per inwoner. Op jaarbasis is dat een vermindering van circa 76,5 ton. Op grond van het te verwachten verbrandingstarief van 85 per ton voor grof restafval na 2015 scheelt dit aan verbrandingskosten per jaar. In gemeente Kaag en Braassem brengen huishoudens gemiddeld 2,9 keer per jaar een bezoek aan het ABS. Wanneer diftar zou worden ingevoerd zullen huishoudens gemiddeld vaker naar het ABS komen. Doel van diftar is het geven van een extra prikkel naar huishoudens om hun afval beter te scheiden en zo min mogelijk restafval over te houden. Hierop wordt een huishouden namelijk direct afgerekend; scheiden loont. Het laten halen of brengen van ongescheiden grof restafval naar het ABS moet niet worden gestimuleerd. Het tarief voor het laten ophalen of brengen van ongescheiden grof restafval moet daarom hoger zijn dan het tarief dat de inwoner betaalt als hij dit afval in zijn grijze container zou aanbieden. Om afvalscheiding bij inwoners te stimuleren, dienen goede voorzieningen voor afvalscheiding op het ABS aanwezig te zijn. De mogelijkheid tot het scheiden van veel fracties, goede instructies en oplettendheid van het personeel, en openingstijden waarin de inwoners zich kunnen vinden, dragen naast een afgewogen tariefstructuur- bij aan een goede afvalscheiding op het ABS. 18

19 4 Kosten voor optimalisatie ABS In dit hoofdstuk is een raming opgenomen van de kosten voor de optimalisatie van het ABS. Hoofdstuk 3 ligt hieraan ten grondslag. 4.1 Kostenraming optimalisatie De kostenraming is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: 1. Het bordes wordt opgehoogd (niet onderheid). 2. Er is uitgegaan van twee extra wisselcontainers (voor bijvoorbeeld gips en een reservecontainer). 3. Voor de uitbreiding van de openingsuren (twee uren extra op zaterdag en twee man personeel) is gerekend met een uurtarief van 88,77 16 en een kleine post voor extra kosten gas, water, licht (+5% huidige kosten). 4. De extra afvoerkosten (aftransport en verwerking) zijn gebaseerd op de te verwachte toename van de afvalhoeveelheid, namelijk circa 36,3%. De afvoerkosten van 2010 ( ) zijn daarom met 36,3% vermeerderd. 5. Gerekend is met een extra opstelstrook van 2,5 meter breed en circa 50 meter lang. 6. Bij herberekening van de inkomsten uit de toegangstarieven is uitgegaan van een tarief van 13 per m 3 voor grof vuil/restafval en m 3 aan grof vuil (ca. 200 kg per m 3 grof vuil, 716 ton grof vuil gedeeld door 200 kg is m 3,). Wanneer alleen voor grof vuil/restafval moet worden betaald en de overige stromen gratis kunnen worden gebracht, komt dat neer op per jaar aan inkomsten (3.580 m 3 * 13). Dit is afgezet tegen de huidige inkomsten op het ABS Veenderveld van Door deze wijziging in toegangstarieven wordt een jaarlijkse inkomstenderving (een extra kostenpost) van verwacht. 7. Het invoeren van een tariefwijziging, zodat alleen voor het brengen van grof vuil moet worden betaald, en een extra container voor gips zal afvalscheiding stimuleren. Vooral de tariefwijzing zal ervoor zorgen dat de verwerkingskosten voor het grof vuil/restafval dalen. Het is niet goed te voorspellen hoeveel minder grof vuil/restafval zal worden gebracht, een voorzichtige aanname is daling van 5%. Het scheidingspercentage van het grove huishoudelijke afval zal daarmee stijgen van 76% naar 78%. Let wel, hoe meer daling van het restafval wordt gerealiseerd, hoe groter het voordeel. 8. Eventuele invoering van diftar zal een nog betere scheiding tot gevolg hebben (zie Hoofdstuk 3.5). Een mogelijke extra jaarlijkse besparing op de verwerkingskosten voor grof restafval wordt geschat op Eventuele meeropbrengsten door de verwerking van meer gescheiden stromen zijn niet in de kostenraming opgenomen. Door de verscheidenheid in gescheiden stromen en het verschil in verwerkingstarieven zijn deze meeropbrengsten niet in te schatten. 10. Voor de investeringen is gerekend met een rentepercentage van 2,5% en een afschrijvingstermijn van 10 jaar, voor het ophogen van het bordes is een afschrijvingstermijn van 25 jaar aangehouden. 16 Het uurtarief in begroting 2015 wordt aangehouden. Dit uurtarief is 63,41. Bij de uitwerking van e.e.a. zal nog een percentage opslag berekend moeten worden. Dit betreft een overwerktoeslag of een onregelmatigheidstoeslag. Er wordt uitgegaan van een toeslag van 40%. Het uurtarief wordt dan 88, Het bedrag van staat genoemd in de afvalstoffenbegroting 2014 als Ontvangen leges P Bij deze berekening is al uitgegaan van het te verwachten (sterk verlaagd) verwerkingstarief voor grof restafval van 85/ton na

20 In Bijlage 4 is een nadere kostenraming opgenomen. In onderstaande tabel is een samenvatting gegeven. Tabel 6: Kostenoverzicht Samenvatting extra kosten op jaarbasis Totaal per jaar Per aansluiting per jaar 1 Ophogen bordes 7.131,58 0,66 2. Twee extra wisselcontainers 1.713,88 0,16 3. Extra personele inzet t.g.v. uitbreiding zaterdagopenstelling ,87 1,70 4. Extra afvoerkosten ,32 4,58 5. Extra opstelstrook buiten ABS 1.142,59 0,11 Extra kosten optimalisatie ,20 Minderuitgaven sluiting ABS Ter Aar ,49 Totale opbrengst sluiting ABS Ter Aar en optimalisatie ABS Veenderveld ,29 Mogelijke extra maatregelen: Tariefwijziging: derving inkomsten aan de poort ,00 7,50 Minder verwerkingskosten grof restafval (aanname - 5%) door tariefwijziging ,28 Diftar: minder verwerkingskosten grof restafval ,60 Mogelijke totale opbrengst bij extra maatregelen ,67 Per saldo levert het sluiten van het ABS in Ter Aar en het optimaliseren van het ABS Veenderveld een besparing op van circa per jaar ( 9,30 per huishouden) wanneer de eerste vijf genoemde maatregelen worden doorgevoerd, die zeer zijn aan te raden. De besparing loopt sterk terug als ook wordt gekozen voor het realiseren van een tariefswijziging, omdat rekening moet worden gehouden met een derving van inkomsten aan de poort van het ABS van maar liefst ca Een tariefswijziging motiveert inwoners wel tot betere bronscheiding en levert naast een hoger scheidingspercentage ook minder te verwerken restafval op. 20

21 5 Concluderend advies en acties 5.1 Samenvattend advies Enige jaren geleden is in Kompas I aangegeven dat door sluiting van het ABS in Ter Aar een forse bezuiniging gerealiseerd zou kunnen worden. De sluiting van Ter Aar levert de gemeente op, maar het ABS Veenderveld vraagt een aantal investeringen die van invloed zijn op de opbrengsten. Redenen voor deze investeringen zijn samengevat: de toename in afvalstromen en bezoekersdruk die het ABS Veenderveld moet kunnen opvangen; de verzakkingen op het ABS Veenderveld die moeten worden aangepakt. De stijging van het aantal bezoekers na sluiting van het ABS Ter Aar kan op het ABS Veenderveld worden opgevangen door het verruimen van de openingstijden op zaterdag. Per week zal het ABS 2 uur extra open zijn. Ter bevordering van de afvalscheiding zal een container voor gips worden neergezet. De inrichting en positionering van het ABS blijft ongewijzigd: de huidige opstelling is praktisch en veilig. Wel wordt de verzakking van het bordes aangepakt en wordt de slagboom enkele meters verplaatst. De noodzaak tot een pasjessysteem of een weegbrug ontbreekt. Om overlast van auto s op met name zaterdagen te beperken zal een extra opstelstrook buiten het ABS worden gerealiseerd. Ook zal een extra wisselcontainer worden geplaatst om de capaciteit op drukke momenten te vergroten. Het beheer van het ABS Veenderveld zal niet worden uitbesteed. Eigen beheer is mede door de flexibele inzet van eigen medewerkers financieel voordeliger. De totale kosten van deze investeringen bedragen op jaarbasis circa De besparing ten gevolge van de sluiting van het ABS Ter Aar is jaarlijks circa Met de sluiting van het ABS Ter Aar en de optimalisatie van het ABS Veenderveld wordt jaarlijks een besparing van circa verwacht. Aan het doorvoeren van extra maatregelen als een tariefwijziging en diftar kan worden gedacht wanneer de gemeente bronscheiding bij inwoners wil stimuleren. Het invoeren van diftar heeft een positief effect op de kosten van het ABS, omdat minder grof restafval zal worden verbrand. Het wijzigen van de toegangstarieven zorgt aan de ene kant ook voor een betere afvalscheiding (het scheidingspercentage van grof afval zal naar verwachting stijgen van 76% naar 78%), maar aan de andere kant voor een derving van inkomsten aan de poort omdat alleen nog voor grof restafval moet worden betaald. Wordt door de gemeente gekozen voor een verandering in toegangstarieven, dan valt de besparing door het sluiten van het ABS in Ter Aar minder hoog uit dan tevoren verwacht en aangegeven in Kompas I. De derving van inkomsten op de poorttarieven wordt namelijk geschat op

22 5.2 Globaal overzicht te ondernemen acties In onderstaande tabel zijn de belangrijkste te ondernemen acties aangegeven: Tabel 7: Overzicht acties Actie Wanneer Actualiseren milieuvergunning Laatste kwartaal 2014/eerste kwartaal 2015 Vaststellen tariefstructuur 2015 Eerste kwartaal 2015, besluitvorming in Raad Aanschaf extra containers Begin 2015 Personele invulling uitgebreide openingsuren Begin 2015 Communicatie inwoners over o.a. nieuwe Begin 2015 tariefstructuur ABS Ophogen bordes Begin 2015 Aanleg opstelstrook Begin

23 Bijlage 1 Afvalhoeveelheden Hoeveelheden ABS 2012, kilo ABS Veenderveld ABS Ter Aar grofvuil (o.a. incl. C-hout en bouw- en sloopafval voor Veenderveld) gips groen bielzen puin hout-a/b hout-c bouw en sloopafval 1.920* kunststofverpakkingen harde kunststoffen vlakglas asbest metaal papier banden kleding afgewerkte motorolie KCA** naalden 400 brandblussers 560 kadavers 260 Totaal Totaal samen Toename ABS Veenderveld 36,27% *Eenmalig door afgekeurde vracht grof rest **Inclusief bedrijfsafval 23

24 Bijlage 2 Huidig ABS Veenderveld Overzichtsfoto met o.a. het elektriciteitshuisje die een bredere opgang verhinderd (bron: Google Streetview) Verzakking van het stortbordes t.o.v. het gebouw 24

25 25 Optimalisatieonderzoek afvalbrengstation Veenderveld Bijlage 3 Schets van het nieuwe ABS Veenderveld Een opstelstrook wordt gerealiseerd als het bestemmingsplan dat toelaat en een extra container op het bordes voor papier (de huidige papiercontainer aan het bordes wordt gipscontainer, zie groen).

26 26 Optimalisatieonderzoek afvalbrengstation Veenderveld Bijlage 4 Kostenberekening optimalisatie ABS Veenderveld Ophogen stortbordes per m2 aantal m2 Investeringskos ten afschrijvings-termijn (jaar) rente exploitatiekosten Opbreken en in depot zetten straatstenen 0, ,00 grond leveren en aanbrengen, egaliseren en verdichten 15, ,00 straatwerk, incl aanbrengen straatlaag, (excl levering stenen) 10, ,00 verplaatsen slagboom 1.000,00 Algemene kosten, winst en risico aannemer, 15% ,00 Onvoorzien, 10% ,00 Totale investering , ,50% 7.131,58 Extra containers eenheidsprijs aantal Investeringskostenafschrijvingstermijn (jaar)* rente* exploitatiekosten Extra wisselcontainers 7.500, ,00 Totaal per jaar , ,50% 1.713,88 Opstelstrook buiten ABS eenheidsprijs aantal Investeringskostenafschrijvingstermijn (jaar)* rente* exploitatiekosten verwijderen groenstrook en realiseren opstelstrook , , ,50% 1.142,59 Totaal per jaar 1.142,59