Nadere onderbouwing bij afweging van energievarianten in Bronkhorst I
|
|
- Ferdinand Timmermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bijlage 3 Nadere onderbouwing bij afweging van energievarianten in Bronkhorst I In deze bijlage worden de volgende onderdelen uit de toelichting bij het raadsvoorstel toegelicht: bijdrage aan energie en klimaat én financieel rendement afzetbaarheid en subsidies: toelichting regeling Groenprojecten 2005 eerste ervaringen met warmtepompen verwachte proceskosten bij keuze voor duurzame energievariant 1. Bijdrage aan energie en klimaat én financieel rendement In de onderstaande tabel is aangegeven welke CO2 besparing een vbww oplevert ten opzichte van een referentiesituatie met gas. CO2 uitstoot en energieprestatie EPC 0,8; huidig beleid CO2 uitstoot (kg/jaar) CO2 besparing (kg/jaar) EPC 0,6; HR/CKM CO2 besparing (%) 0 35% 35% EPL 6,58 7,77 7,76 EPC 0,80 0,60 0,60 Bron: Programma van uitgangspunten Variant VBWW Qua CO2 uitstoot en energieprestatie ontlopen de warmtepompvariant en de referentiesituatie met gas elkaar nauwelijks. De toepassing van warmtepompen met vbww s is een concept waarmee een EPC van 0,6 redelijk eenvoudig haalbaar is. Ten opzichte van de huidige energieprestatie-eis (0,8) wordt dan 35% CO2 bespaard. Ten opzichte van de eis die in 2011 ingaat (EPC<=0,6) wordt met de huidige invulling van het concept niet meer CO2 bespaard, maar wel op kosten. In de EPC=0,6 referentie wordt uitgegaan van een gasgestookte installatie en koeling door middel van een losse airco. De EPC wordt verder verlaagd naar 0,6 door middel van de toepassing van (kostbare) zonnecellen. Uitgangspunt in beide concepten is dat gewone grijze stroom wordt ingekocht. Omdat inkoop van elektriciteit geen vast gegeven is een bewoner heeft zelf de keuze- mag dit niet worden meegenomen in de CO2 reductie van het concept. In de praktijk is de werkelijke CO2-reductie groter als de bewoner groen stroom inkoopt. Doelstellingen van De Verklaring van Dussen In de Verklaring van Dussen, ondertekend door de gemeente Woudrichem, wordt aangesloten bij het nationale klimaatbeleid. De besparingsdoelstelling deze gaat uit van 2% besparing per jaar- betekent dat elke nieuwe ontwikkeling energieneutraal moet zijn wil de besparingsdoelstelling worden gerealiseerd. Elke niet energieneutrale toevoeging betekent een toename van energieverbruik en dus een belasting van de besparingsdoelstelling. Het concept met een warmtepomp en een vbww is een zogenaamd all electric concept. Elektriciteit kan volledig duurzaam worden opgewekt, bijvoorbeeld met zonnecellen, of worden ingekocht, als groene elektriciteit. Dat betekent dat met het warmtepompconcept met vbww s een basis wordt gelegd voor energieneutraliteit. Met een gasgestookt concept lukt dat niet. Verbranding van gas gaat per definitie gepaard met CO2 uitstoot. Een warmtepompconcept past dus binnen de verklaring van Dussen. Een gasgestookt concept niet.
2 Financieel rendement In de onderstaande tabellen worden de varianten HR/ CKM (hoog rendement ketel en een compressie koelmachine/ airco, hierbij is sprake van een gasaansluiting) en VBWW (verticale bodemwarmtewisselaar 1 ) met elkaar vergeleken. Referentie daarbij is een EPC norm van 0,6 die vanaf 2011 zal gaan gelden. Investeringskosten van een vbww Variant: vbww Netto Contante Waarde Netto Contante Waarde per Investering per jaar o Meerinvestering Meerinvestering per Herinvestering na 15 jaar Herinvestering per Bron: Rapport Duurzaam Energieconcept Bronkhorst, Andel, 16 december 2008 Uit de tabel valt te lezen dat het goedkoper is om een vbww met warmtepomp in de te plaatsen dan een dusdanig te isoleren dat een EPC van 0.6 bereikt wordt. De herinvestering is nodig omdat er over 30 jaar gerekend wordt en sommige systemen maar 15 jaar meegaan, zoals de warmtepomp. De herinvestering staat eerst gegeven voor alle en en dan per. Exploitatiekosten en exploitatievoordeel op korte termijn Variant: VBWW Exploitatiekosten Exploitatievoordeel 0, Exploitatievoordeel per 0, Bron: Rapport Duurzaam Energieconcept Bronkhorst, Andel, 16 december 2008 De exploitatiekosten op korte termijn voor een met een warmtepompsysteem zijn hoger dan die van een met een gasaansluiting. Exploitatiekosten en exploitatievoordeel op lange termijn (30 jaar) Variant: VBWW Exploitatiekosten Exploitatievoordeel 0, Exploitatievoordeel per 0,- 729 Bron: Rapport Duurzaam Energieconcept Bronkhorst, Andel, 16 december 2008 Over een periode van 30 jaar is het beeld anders. De exploitatiekosten van de warmtepompvariant zijn dan lager dan de referentiesituatie met gas. De reden is dat over deze periode de prijsstijging van olie en gas, als gevolg van afname van voorraden, een belangrijke rol gaat spelen. In deze tabel is uitgegaan van een prijsstijging van elektriciteit en gas van respectievelijk 5% en 7% per jaar. Bij de bepaling van het exploitatievoordeel is de vervanging van een warmtepomp en een HR-ketel na 15 jaar meegenomen. 1 Bij verticale bodemwarmtewisselaars vindt warmte-uitwisseling plaats met de bodem via een gesloten systeem waardoor water rondgepompt wordt. In deze variant worden warmtepompen toegepast.
3 2. Afzetbaarheid van en Navraag bij een lokale makelaar leert dat prijs zwaar weegt in de markt van Andel. Vooral bij de rijen is het aandeel van de kosten van de aanleg van een warmtepompsysteem in de totale VON- prijs relatief hoog. De prijs van een warmtepompsysteem met de bodem als bron kost minimaal , - 2 De prijs van een zonnecollector kost ca Uitgaande van een maximum te hanteren VON- prijs voor startersen van , -, wordt ruim 10% van de prijs bepaald door de aanleg van een warmtepompsysteem. Het is de vraag of de starters zullen profiteren van de opbrengsten van het energiesysteem op middellange termijn, omdat ze vaak na een aantal jaren willen verhuizen. Ook voor de senioren geldt dat ze niet zullen profiteren van de opbrengsten van het energiesysteem op middellange termijn. Voor de andere types in het plan (twee-onder-één- kapen, vrije kavels) is het relatieve aandeel van de aanlegkosten van het energiesysteem in de totale bouwkosten lager. Voor de bewoners van dit type en kan een warmtepompsysteem rendabel zijn. Indien de gemeente kiest voor duurzame energie, dan is het risico aanwezig dat de gemeente hiermee een deel van de potentiële bewoners met specifieke voorkeur voor een gasaansluiting uitsluit. Mogelijk is dat minder het geval als de gemeente kiest voor een op dit moment meer gangbare energiesysteem (met gas). Echter er is wel een trend zichtbaar dat steeds meer nieuwbouwwijken een gasloze energievoorziening krijgen. 3. Subsidies: toelichting regeling Groenprojecten 2005 Regeling Groenprojecten 2005 Het doel van de regeling is het stimuleren van groene projecten. Groene projecten kunnen voor financiering (lening) tegen een extra lage rente (1 tot 2 procent onder marktrente) in aanmerking komen. Om aanspraak op deze regeling te kunnen maken, dient een groenverklaring voor het project te zijn afgegeven. Een verzoek voor een groenverklaring moet worden ingediend bij een bank met een groenfonds of bij het Nationaal Groenfonds. Het groenfonds van de bank vraagt op haar beurt de groenverklaring aan bij de Dienst Regelingen of SenterNovem. De groenverklaring geldt maximaal 30 jaar en geldt voor de netto investering (totale groene investering minus eventuele subsidies). Met behulp van de groenverklaring kan een voordelige groen financiering verkregen worden. Onder andere de volgende categorieën komen voor een groenverklaring in aanmerking: 1. Duurzame energie: o.a. projecten gericht op: - het opwaarderen van laagwaardige warmte naar hoogwaardige warmte door middel van warmtepompen; - warmte- en koude-opslag in aquifers; 2. Duurzaam bouwen: o.a. projecten gericht op het realiseren van nieuwbouwen. Projecten moeten voldoen aan de Maatlat Duurzame Woningbouw Algemene voorwaarden - De verklaring moet binnen 9 maanden in werking treden; - Het project moet binnen 2 jaar gestart worden. Voorwaarden duurzame energie (warmtepompen) - De warmtepomp moet gecombineerd worden met een gesloten bodemwarmtewisselaar of aquifer. 2 Senter Novem, Duurzame energie in uw
4 Voorwaarden bouw (nieuwbouw) - De stichtingskosten van de mogen niet hoger zijn dan euro. Stichtingskosten zijn alle kosten die u maakt voor de bouw van een (eventueel met berging en/of garage), alsmede grondkosten en kosten van meerwerk en renteverlies. - De dient als hoofdverblijf. Vakantieen en weekendhuisjes komen niet in aanmerking voor groene financiering. - Er mag niet met de bouw gestart worden voordat de aanvraag voor de groenverklaring is ingediend. - Per jaar wordt voor maximaal nieuwbouwen een groenverklaring afgegeven. Mogelijke opbrengst Voor nieuwbouw geldt een maximum aan het investeringsbedrag van ,- per waarvoor een groenverklaring kan worden aangevraagd. Voor duurzame energie geldt een maximaal investeringsbedrag van ruim 34 miljoen waarvoor een groenverklaring kan worden aangevraagd. 4. Eerste ervaringen met warmtepompen Eerste ervaringen met warmtepompen Volgens Senter Novem worden warmtepompen in de markt als een aantrekkelijke optie gezien in een streven naar een lagere EPC, maar tevens als een optie die nog niet zonder meer betrouwbaar kan worden toegepast door de marktpartijen 3. Vooral de relatie tussen installatiekwaliteit en bouwkwaliteit wordt als problematisch gezien, oplosbaar door een meer geïntegreerde en procesmatige aanpak vanaf het eerste ontwerp van de bouw. Senter Novem heeft een analyse uitgevoerd van uitgevoerde projecten. Daaruit blijkt dat de warmtepompsystemen nog niet uitontwikkeld zijn en dat het energiegebruik in de praktijk hoger is dan in theorie. 4 Een reden was dat de eerste generatie warmtepompen uit omringende landen kwamen en niet specifiek ontwikkeld waren voor de Nederlandse markt. Het ging hierbij om warmtepompen met grotere verwarmingscapaciteiten dan nodig zijn in een Nederlandse rij. Technisch gezien heeft er inmiddels vanuit Nederlandse fabrikanten op systeem- en component niveau een ontwikkeling plaats gevonden, waarmee de warmtepompen meer inspelen op de warmtebehoefte van de Nederlandse. Warmtepompsystemen stellen eisen aan de kwaliteit van de bouw, omdat deze systemen met hun geringere capaciteit en trage aanwarmsnelheid veel gevoeliger zijn voor fouten in de bouwfysica. Een goede zorgvuldig aangebrachte isolatie, kierafdichting en het vermijden van koudebruggen voorkomt piekvragen in warmte en koude. Hiermee kan de warmtepomp optimaal functioneren. 5. Verwachte proceskosten bij keuze voor duurzame energievariant De offerte van BuildDesk van 19 januari 2009 geeft richting in de proceskosten die de komende maanden gemaakt zullen moeten worden bij een keuze voor duurzame energie door de gemeente Woudrichem. Het gaat hierbij om de volgende stappen: - informeren externe betrokkenen (organisatie van informatiebijeenkomst met betrokken ontwikkelaars in Bronkhorst) - begeleiding van projectgroep duurzame energie (doel: uitwerking van warmtepompconcept met deelnemende projectontwikkelaars) - aanpak voor vrije sector kavels ( 2 informatiebijeenkomsten, communicatie op website en huis- aanhuis bladen) - monitorsysteem (plaatsing van een monitorsysteem in een aantal en om voor een lange periode het rendement van het systeem en de temperatuur van de bodem te volgen) 3 Senter Novem, Statusrapportage warmtepompen in Nederland in Senter Novem, Statusrapportage warmtepompen in Nederland in 2008
5 BuildDesk biedt deze stappen aan voor een bedrag van , exclusief BTW. Tevens is in dit traject ambtelijke betrokkenheid nodig. De totale proceskosten bij het hierboven beschreven traject worden geschat op een bedrag van circa ,-. Dit bedrag zou gedekt moeten worden uit de grondexploitatie van Bronkhorst I.
VOORSTEL AAN DE RAAD. Toekomstige energievoorziening in Bronkhorst I. Samenvatting, doel en beslispunten
Onderwerp Toekomstige energievoorziening in Bronkhorst I nr. 2009-050 Samenvatting, doel en beslispunten 1. De raad wordt gevraagd om een besluit te nemen over de toekomstige energievoorziening in Bronkhorst
Nadere informatieTechnieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen
Nieuwbouw is relatief eenvoudig aardgasvrij te realiseren. Er zijn grofweg twee alternatieven: - Verzwaard elektriciteitsnet met een lucht- of bodemwarmtepomp in de woning (all electric) - collectieve
Nadere informatieEen comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning
Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? AM ontwikkelt in Park Centraal comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen. Deze
Nadere informatieEen comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning
Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? Heijmans ontwikkelt op Forteneiland comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen.
Nadere informatieBijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding
Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding
Nadere informatieWarmtepompen. Een introductie
Warmtepompen Een introductie Inhoud presentatie Introductie 040energie Warmtepompen: Principe Varianten Financieel Is mijn huis geschikt? Vragen? Introductie 040Energie 040energie is een vereniging van
Nadere informatieDuurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016
Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden 11 februari 2016 1 Managementsamenvatting Inleiding De gemeente Leiden heeft in haar duurzaamheidsambitie doelen gesteld voor de korte
Nadere informatieInfo sessie warmtepompen met bodem energie
Info sessie warmtepompen met bodem energie Waarom warmtepomp Werking warmtepomp Waarom hybride Werking hybride Leo Janssen TPA Vaillant T.b.v Omgevings Dienst Midden Holland November 2013 Waarom een warmtepomp?
Nadere informatieSlimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen
Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen Interactie tussen gevelisolatie, ventilatiesystemen en capaciteit warmtepompsystemen Per 1 januari 2015 worden de EPCeisen aangescherpt. Voor woningen
Nadere informatieDuurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Duurzame financiering Subsidies ~45% Energielabel D of lager Een gemiddeld
Nadere informatieToelichting Instrument 5. Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling
Toelichting Instrument 5 Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling Instrument 5, Concepten voor energieneutrale wijken De gehanteerde definitie voor energieneutraal is als volgt: Een
Nadere informatieTEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN
TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN In gemeente Meppel is een nieuwbouwwijk van 1953 woningen gepland, die gefaseerd tussen 2014 en 2039 gerealiseerd wordt. Deels worden de kavels bouwrijp opgeleverd,
Nadere informatieecht Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen
echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Agenda Wie is HRsolar Zonnewarmte V1.0 De markt Zonnewarmte V2.0 Zonnewarmte NOM Wie is HRsolar Nederlandse fabrikant van complete
Nadere informatieDWEILEN MET DE (GAS)KRAAN DICHT. Naar een aanpak en uitvoer in de provincie Flevoland
DWEILEN MET DE (GAS)KRAAN DICHT Naar een aanpak en uitvoer in de provincie Flevoland INTRODUCTIE Anja de Graaff EVEN VOORSTELLEN Daniël Tomas Ingrid TRAJECT Doel: aardgasvrije nieuwbouw in heel Flevoland
Nadere informatieWarmte(levering) van de toekomst. Jeroen Roos (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Jeroen Roos Utrecht, 21 september 2010
Warmte(levering) van de toekomst (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Ontwikkelingen nieuwbouw met effect op warmtevraag 2 Regelgeving: stapsgewijze EPC-verlaging (-> 0,6 -> 0,4 -> energieneutraal)
Nadere informatieBUVA EcoClimate warmtepomp. Duurzaam verwarmen, koelen en warm water voor elke woning.
BUVA EcoClimate warmtepomp Duurzaam verwarmen, koelen en warm water voor elke woning. Aangename warmte in de winter, verfrissende koeling in de zomer en warmwatercomfort. Dat kan met de BUVA EcoClimate
Nadere informatieVerwarm uw woning elektrisch. Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie
Verwarm uw woning elektrisch Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie Bespaar op energiekosten én het milieu De meeste woningen in Nederland gebruiken een cv-ketel op gas. Hiermee verwarmen
Nadere informatieRaadsmededeling. De volgende stukken zijn voor u bijgevoegd: Globale evaluatie van het project De Achterhoek Bespaart 2009
Raadsmededeling Nummer : 82/2009 Datum : 9 december 2009 B&W datum : - Portefeuillehouder : J. Teeuwsen Onderwerp : Tussentijdse evaluatie subsidieverordening 'Achterhoek Bespaart 2009' Aanleiding Brief
Nadere informatieMeer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp
Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is
Nadere informatie3 Energiegebruik huidige situatie
3 Energiegebruik huidige situatie 3.1 Het Energie Prestatie Certificaat In het kader van de Europese regelgeving (EPBD) bent u verplicht om, bij verkoop of verhuur van de woning, een energiecertificaat
Nadere informatieVentilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen
Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen Wil de Gids Senior adviseur TNO Bouw en Ondergrond Vent Gid Guide Noodzaak Overheidsbeleid Woning voorraad Woning kwaliteit Ventilatie
Nadere informatiebuffer warmte CO 2 Aardgas / hout WK-installatie, gasketel of houtketel brandstof Elektriciteitslevering aan net
3 juli 2010, De Ruijter Energy Consult Energie- en CO 2 -emissieprestatie van verschillende energievoorzieningsconcepten voor Biologisch Tuinbouwbedrijf gebroeders Verbeek in Velden Gebroeders Verbeek
Nadere informatieFrisse Lucht GREEN PACKAGE. Energie uit de lucht - 100% duurzaam
GREEN PACKAGE Energie uit de lucht - 100% duurzaam Het comfort van vloerverwarming, koeling en warmtapwater in een duurzaam energiesysteem voor bij u thuis. Frisse Lucht Green Package, duurzame energie
Nadere informatieShowstoppers & gamechangers Beleid voor gasloze woningen
Showstoppers & gamechangers Beleid voor gasloze woningen Casper Tigchelaar congres all-electric 2-11-2017 Showstoppers en gamechangers Showstoppers 1. Wat is gasloos eigenlijk? 2. Gasloos heeft maatschappelijke
Nadere informatieAardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl
Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens
Nadere informatieGegarandeerde energieprestatie en lagere ontwerpen bouwkosten
House Energy Optimum Gegarandeerde energieprestatie en lagere ontwerpen bouwkosten www.bouwheo.nl U wilt een energiezuinige en comfortabele woning tegen de laagste kosten ontwerpen en bouwen? Daar hebben
Nadere informatieEindexamen vwo m&o 2012 - I
Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Projectontwikkelaar Bouwfonds ontwikkelt, bouwt en verkoopt het appartementencomplex
Nadere informatieTEO/WKO WARMTE EN KOUDE
TEO/WKO WARMTE EN KOUDE BEDRIJVENTERREIN MARSLANDEN Op het bedrijventerrein de Marslanden in Zwolle zijn bedrijven gevestigd, met uiteenlopende behoefte aan warmte en koeling. Vanuit gegevens over het
Nadere informatieNIEUWBOUWWIJK NIJSTAD-OOST
TEO/WKO WARMTE NIEUWBOUWWIJK NIJSTAD-OOST In gemeente Hoogeveen is een kleine nieuwbouwwijk van 88 woningen gepland. Gemeente Hoogeveen is eigenaar van de grond en is voornemens om de kavels bouwrijp te
Nadere informatieInvloed gasloos op grondprijs
Invloed gasloos op grondprijs De grondwaarde van gasloze woningen in vergelijking met woningen op gas NEXT Vastgoed Consultancy B.V. mei 2019 Inhoudsopgave BESTAAND ONDERZOEK... 1 Casus Noordoostpolder:
Nadere informatieConcepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten
Concepten EPC 0.4 Om een EPC 0.4 te realiseren voor de referentiewoningen zijn er verschillende concepten ontwikkeld die onderling verschillen op de wijze van ventileren en verwarmen. Aan de basis van
Nadere informatieMogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt
Notitie Contactpersoon Harry de Brauw Datum 14 juni 2017 Kenmerk N001-1246856HBA-rvb-V01-NL Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt De aanstaande rioolvervanging in de Benedenbuurt is aanleiding voor
Nadere informatieWat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink
Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst Door: Richard Ogink Wat moet de CV installateur met PV Indeling presentatie 1. Zon als duurzame energiebron 2. Wetgeving 3. PV in de praktijk 4.
Nadere informatieAdvies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling
Advies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling Een warmtepomp genereert op een efficiënte manier warmte om uw huis comfortabel te verwarmen of van warm water te voorzien. Warmtepompen hebben
Nadere informatieTorteltuin. Berekening opbrengsten uit ontwikkeling woningbouw (11 mei 2007) Inhoud:
BIJLAGE I Torteltuin Berekening opbrengsten uit ontwikkeling woningbouw (11 mei 2007) Inhoud: Algemene uitgangspunten Model 1 (Vereniging De Dolderse Torteltuin) Model 2 (Volledig dure woningen) Model
Nadere informatieVoor onafhankelijke informatie en advies over:
Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,
Nadere informatieKANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN
April 2002 ECN-RX--02-013 KANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN Nieuw Den Helder Centrum als praktijkvoorbeeld J.C.P. Kester E. Sjoerdsma H. van der Veen (Woningstichting
Nadere informatieEnergy-Floor haalt energie uit de bodem van uw woning
Energy-Floor haalt energie uit de bodem van uw woning De laatste jaren is er qua energiebehoefte veel veranderd in de woningbouw. Voorheen waren de behoefte en kosten m.b.t. verwarming in nieuwbouw woningen
Nadere informatieDuurzaam Energieconcept Bronkhorst, Andel
Duurzaam Energieconcept Bronkhorst, Andel De eerste stap van visie naar realisatie Eindrapport Pieter Klep Pascal Bovy Dave Mayenburg Rapportnummer: 0822 BuildDesk Benelux B.V., Delft Delft, 16 december
Nadere informatieEconomie van Het Nieuwe Telen
Economie van Het Nieuwe Telen Innovatienetwerk Duurzame EnErgie 2-3-21 Marc Ruijs Peter Vermeulen LEI en WUR Glastuinbouw WUR Glastuinbouw Inhoud Inleiding Pilotgewassen en referentie Varianten van Het
Nadere informatieAll-electric woningconcept
All-electric woningconcept Kwalitatieve en kwantitatieve vergelijking tussen 3 energieconcepten Robbert van Rijswijk Merosch Inhoud 1. Voorstellen 2. Vergelijking energieconcepten 3. Uitwerking all-electric
Nadere informatieDuurzaamheidsonderzoek en subsidiescan IJsbaan De Vliet te Leiden
Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan IJsbaan De Vliet te Leiden Datum 27 februari 2017 Projectnummer 16036 Status Definitief Opdrachtgever Gemeente Leiden T.a.v. de heer R. Klein Postbus 165 2300 AD
Nadere informatieSamenvatting bevindingen Energiescan
techniplan adviseurs bv R A A D G E V E N D I N G E N I E U R S B U R E A U SIH-103X1-E-MV002A blad 1 van 6 Status: CONCEPT Project : Hogeschool Windesheim Zwolle Onderwerp : Samenvatting bevindingen Energiescan
Nadere informatieTwijfels over infraroodverwarming Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw i.s.m. DWA
Twijfels over infraroodverwarming Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw i.s.m. DWA 12 september 2018 Twijfels over infraroodverwarming Verwarming met infrarood stralingspanelen wordt nogal eens aangeprezen
Nadere informatieNotitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug
Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug
Nadere informatie1 van 8 Keuzes duurzaam energiesysteem Geachte heer/mevrouw,
Datum 25 mei 2018 Onze referentie BTES/CLAVERVELDAM/BTP Behandeld door Bart Triep Afdeling Ontwikkeling en prijsvorming Telefoon E-mail energysystems@bam.nl 1 van 8 Onderwerp Keuzes duurzaam energiesysteem
Nadere informatieDuurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Subsidies en regelingen ~38% Energielabel D of lager Anticiperen op
Nadere informatieEteck maakt het nu al mogelijk voor projectontwikkelaars. tegen geringe kosten energieneutraal of zelfs Nul op Meter te maken.
Eteck gaat voor 0. Want de 0 is zo dicht bij, dat het verboden zou moeten zijn om er niet voor te gaan Eteck maakt het nu al mogelijk voor projectontwikkelaars en woningcorporaties om nieuwbouwwoningen
Nadere informatieBetere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars
Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars Betere energieprestaties met stadswarmte Bestaande woningen, nieuwbouwwoningen en
Nadere informatieAardgasvrije wijken. Bewonersbijeenkomst 4 juni 2018 Havenbuurt Berkel en Rodenrijs
Aardgasvrije wijken Bewonersbijeenkomst 4 juni 2018 Havenbuurt Berkel en Rodenrijs 1 INHOUD 1. Helena all-electric concept 2. Grootschalige aanpak Havenbuurt 3. Financieel 4. FAQ 2 PILOT BRIELLESTRAAT
Nadere informatie4 Energiebesparingsadvies
4 Energiebesparingsadvies 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt het energiebesparingsadvies voor het gebouw gepresenteerd. Allereerst wordt een inventarisatie gegeven van de reeds getroffen en onderzochte
Nadere informatieAardgasvrije nieuwbouw
Aardgasvrije nieuwbouw Het kan, nu alleen nog doen Peter-Paul Smoor/Wienand van Dijk 02-10-2017 Doel van vandaag Komen tot commitment voor een gezamenlijke aanpak om z.s.m. aardgasvrije nieuwbouw te realiseren
Nadere informatieDuurzaam Sportcomplex De Tukkers Albergen
Duurzaam Sportcomplex De Tukkers Albergen Voorbeeldproject voor een gecombineerde inzet van duurzame energiebronnen voor de productie van warmte en elektriciteit Presentatie 18 dec. VV. Berkum Eddy Bramer
Nadere informatieHAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING
HAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING BEZIG MET EEN KOOPHUIS EN HYPOTHEEK? OF AAN HET KLUSSEN EN VERBOUWEN? 8 redenen om te starten met energiebesparing: Je hebt direct lagere energiekosten
Nadere informatieMartin Horstink & Albert Rodenboog. De woningbouw verduurzamen met warmtepompen
Martin Horstink & Albert Rodenboog De woningbouw verduurzamen met warmtepompen Wie is BDH? Denkt mee over de transitie in de woningbouw 2 3 Wie is BDH? Speelveld BDH Waarom CO₂-neutraal en aardgasvrij?
Nadere informatienergiebesparing in de ICT
nergiebesparing in de ICT Een koud kunstje? 10 April Green IT Energy Solutions Niels Sijpheer 3671 Meter (Q=m.g.h) 100 kg massa en 1 kwh arbeid: Hoe hoog kom ik? A Minder dan100 meter B Tussen 100 en 1000
Nadere informatienergiebespaar Concept
nergiebespaar Concept Totaalpakket - Warmtepomp Zonneboiler CV-ketel Iets meer investeren, veel meer besparen: Zeer hoge energiebesparing! Zeer hoge subsidie! Zeer veel comfort! Waarom duurzaam? Drie redenen
Nadere informatieONRENDABELE TOP. ERGO werkgroep 31 oktober 2018 Casper Tigchelaar Marijke Menkveld
ONRENDABELE TOP ERGO werkgroep 31 oktober 2018 Casper Tigchelaar Marijke Menkveld VRAGEN ERGO WERKGROEP Als er na 2020 extra subsidiebudget komt (bijvoorbeeld uit ODE middelen), aan welke maatregelen zou
Nadere informatienieuwe woning in Austerlitz
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Austerlitz EPC0 7 woningen Thuis in het Loo De energie van morgen vandaag in huis EERB ENERGIE EXPLOITATIE AMSTELVEEN ENERGIE EXPLOITATIE RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale
Nadere informatieElga WINNAAR De kracht van de combinatie
Elga WINNAAR 2010 innovatieve Hybride module voor hr ketels De kracht van de combinatie E T E De Elga DE Elga steekt minder energie in de bestaande bouw Techneco ontwikkelde een oplossing die even simpel
Nadere informatieDUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:
Nadere informatieEnergieambities in strategisch voorraadbeleid
TEN KROODE & VAN ZEE ORGANISATIE-ADVISEURS Energieambities in strategisch voorraadbeleid Artikel 090.003 12 februari 2008 In opdracht van SenterNovem Ten Kroode & Van Zee, organisatie-adviseurs www.tkvz.nl
Nadere informatieKees Bakker
Kees Bakker info@energiehuishelmond.nl Vrijwilliger Energiehuis op cover blad Eigen Huis! Ervaringsdeskundige! Verwarmen van een woning verwarmt met aardgas gestookte CV verwarmt elektrisch met warmtepomp
Nadere informatieKLIMAATGARANT. De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in De energie van morgen vandaag in huis Een energieneutrale woning: het kan! is gestart met de verkoop van woningen in het project. Duurzame woningen, want wordt een wijk
Nadere informatieTEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK
TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK Woningbouwcoöperatie Elkien heeft voornemens om in de wijk t Eiland in Sneek 300 woningen voor een deel te slopen en voor een deel te renoveren. Daarbij is de opgave
Nadere informatieRijkspremie Meer Met Minder
Rijkspremie Meer Met Minder Officiële titel Tijdelijke stimuleringsregeling energiebesparende voorzieningen aan woningen Particuliere woningeigenaren, die ook de woning bewonen (hoofdbewoning) Investeringen
Nadere informatieUitgewerkt voorbeeld Woonlastenmodel nieuwbouw. GEN Methodiek kansrijk aanbod
Uitgewerkt voorbeeld Woonlastenmodel nieuwbouw GEN Methodiek kansrijk aanbod EPC 0,6 EPC 0,4 EPC 0,3 EPC 0,0 XXL Max. Micro Bouwkundige kenmerken Isolatie, Rc [m2k/w] Gevel 3,5 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 Vloer
Nadere informatieVerdeling gemiddeld energieverbruik NL. Auto (benzine)
Warmtepomp Het gebruik van verwarming en warm water bepalen een zeer groot deel van het energieverbruik van een woning. Het gebruik van een warmtepomp is een (gedeeltelijk of volledig) alternatief voor
Nadere informatieKLIMAATGARANT. Een nieuwe woning in Herwijnen 24 woningen Engelenweide De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Herwijnen 24 woningen Engelenweide De energie van morgen vandaag in huis Een energiezuinige woning: het kan! De verkoop van 24 woningen Engelenweide in Herwijnen is gestart.
Nadere informatieEen nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis ENERGIE EXPLOITATIE RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop
Nadere informatie1 van 10 Keuzes duurzaam energiesysteem Geachte heer/mevrouw,
Datum 25 mei 2018 Onze referentie BTES/CLAVERVELDZW/BTP Behandeld door Bart Triep Afdeling Ontwikkeling en prijsvorming Telefoon E-mail energysystems@bam.nl 1 van 10 Onderwerp Keuzes duurzaam energiesysteem
Nadere informatieBE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp
BE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp Pagina 1 van 7 Joran van Reede MBGOO17B4..-05-2019 Pagina 2 van 7 Inleiding Voor u ligt een verslag over de installatie techniek van de Bieschbos hal. In
Nadere informatieDeerns ketenanalyse downstream van een van de twee meeste materiele emissies
Deerns ketenanalyse downstream van een van de twee meeste materiele emissies 2013 Inleiding In het kader van de CO 2 prestatieladder is een ketenanalyse uitgevoerd naar de CO 2 productie door verwarming
Nadere informatieDe 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen
De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen 1. Waarom gaan we van het aardgas af? 2 2. Wanneer moet mijn woning aardgasvrij zijn? 2 3. Wat is de rol van de gemeente? 3 4. Hoe kan ik mijn woning
Nadere informatieIn de bijlagen is het voorstel meer in detail uitgewerkt. De belangrijkste punten zijn hieronder kort samengevat:
Besluit Algemene Ledenvergadering 2018 Onderwerp: Aanschaf zonnepanelen en renovatie dak. In werking stelling besluit: 17 september 2018 Beste Leden, Als VCB willen we niet alleen steeds duurzamer zijn,
Nadere informatieDuurzaam wonen zonder gas of stadsverwarming 15 april 2014 Piet Vink Centrum, Den Haag
Duurzaam wonen zonder gas of stadsverwarming 15 april 2014 Piet Vink Centrum, Den Haag Hilbrand Does www.energiegarant.nl september2013 Agenda 19:30-19:50: Inloop 19:50-20:00: Opening en introductie door
Nadere informatieVoorwaarden aansluiting appartementen en woningen op WKO bron DSKII
Voorwaarden aansluiting appartementen en woningen op WKO bron DSKII Stichting Spaarnesant 04 februari 2014 9X3803 Entrada 301 Postbus 94241 1090 GE Amsterdam +31 20 569 77 00 Telefoon 020-5697701 Fax info@amsterdam.royalhaskoning.com
Nadere informatieWerkblad huismodule. Quintel Intelligence. Antwoordblad
Antwoordblad Opdracht 1 Noteer de startwaarden en scores Kijk bij het dashboard. Noteer de startwaarden en scores die je hier ziet staan in de tabel hieronder. Dashboard onderdelen CO₂ uitstoot (ton per
Nadere informatieGezonde en zuinige scholen in Gelderland
Gezonde en zuinige scholen in Gelderland Provincie Gelderland Yvonne Tieleman W/E adviseurs Janny Stevens Gezonde en zuinige scholen Gelders Klimaatprogramma 2008-2011 Aanpakken en aanpassen Naar een klimaatneutraal
Nadere informatienieuwe woning in project Nieuwe Haven, onderdeel van de gebiedsontwikkeling Iseldoks in Doetinchem
KLIMAATGARANT EenEPC0 nieuwe woning in project Nieuwe Haven, onderdeel van de gebiedsontwikkeling Iseldoks in Doetinchem De energie EERB van morgen vandaag in huis AMSTELVEEN RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale
Nadere informatieEen nieuwe woning in Spijkenisse 25 woningen Eiland van Spijk Fase 1
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Spijkenisse 25 woningen Eiland van Spijk Fase 1 De energie van morgen vandaag in huis Een energiezuinige woning: het kan! De verkoop van Fase 1 van Eiland van Spijk in
Nadere informatieDUBO. Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht
1 Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht 2 Voor het energiegebruik zijn de belangrijke punten: - Beperk energieverliezen - Voorkom onnodig energiegebruik - Gebruik zoveel mogelijk oneindige
Nadere informatieEen nieuwe woning in Sliedrecht 43 woningen Baanhoek-West De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Sliedrecht 43 woningen Baanhoek-West De energie van morgen vandaag in huis 1e fase 23 woningen Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop van de eerste fase met
Nadere informatieWinst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis
Winst en comfort uit duurzaamheid Bouw op onze kennis Even voorstellen "Het verschil tussen gewoon en uitzonderlijk is vaak dat kleine beetje extra, waarin samenwerking en krachtenbundeling mijn drijfveer
Nadere informatie1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens
1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens Agenda. Wie is RENDO Duurzaam? Voorbeeld project Toekomst duurzame energie projecten icm groen gas 2 RENDO Duurzaam. Aantal medewerkers : RENDO totaal ca.
Nadere informatieSTEEK ENERGIE IN JE WONING! UNIEK AANBOD VOOR WIPPOLDER
STEEK ENERGIE IN JE WONING! UNIEK AANBOD VOOR WIPPOLDER INLEIDING WAT STAAT ER OP HET PROGRAMMA? 19:30 uur Energiebesparende maatregelen (Energieloket) 20:15 uur Pauze met koffie en thee 20:30 uur Informatiemarkt:
Nadere informatieDUURZAAM WEERSELO WAAROM EN HOE
WAAROM EN HOE Klimaat akkoord Parijs / Nederland Stimuleringsmaatregelen Accijns Energie besparing Inzet hernieuwbare bronnen Verminderen van fossiele brandstoffen 10-12-2018 1 KLIMAAT AKKOORD NL Nederlands
Nadere informatieBijlage 4c. Samenvatting Energievisie
Bijlage 4c Samenvatting Energievisie Samenvatting Energievisie Kerckebosch Inleiding In 1997 zijn door een groot aantal industrielanden (waaronder Nederland) als aanvulling op het klimaatverdrag van 1992
Nadere informatieEen nieuwe woning in Ursem 24 woningen in de Tuinen van Ursem
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in Ursem 24 woningen in de Tuinen van Ursem De energie van morgen vandaag in huis Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop van 24 woningen in het project de Tuinen
Nadere informatieDuurzaam bouwen en renoveren. Wim Gilijamse Lector Duurzame Energievoorziening
Duurzaam bouwen en renoveren Wim Gilijamse Lector Duurzame Energievoorziening Ontwikkeling energieprestatie woningen 3,5 3 2,5 nieuw bestaand EPC 2 1,5 1 0,5 0 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
Nadere informatieNota van Zienswijzen en kennisgeving
Nota van Zienswijzen en kennisgeving Inhoudsopgave Zienswijzen 3 1.1. Algemeen... 3 1.2. Zienswijze... 3 Indiener 1 (brief van 5 maart 2012 en ontvangen op 6 maart 2012, kenmerk INK12/1318). 3 Kennisgeving
Nadere informatieSubsidieplafond Bedrijven 495.000, - (incl. woningbouwverenigingen, dorpshuizen, scholen, sportverenigingen)
Subsidieregeling duurzame investeringen door bedrijven Doel: Lokale economische activiteit stimuleren en tegelijk bijdrage leveren aan doelstelling duurzaam bouwen. In dat kader moeten investeringen betrekking
Nadere informatieHilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp
Hilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp Energieavond Hilversum Kerkelanden, Zeverijn en Rode Dorp 17 mei 2016 Wat kunt u verwachten Hilverzon & Kerkelanden Leeft! Ambitie gemeente Hilversum Wie is
Nadere informatieStand van zaken energievoorziening Veemarkt terrein
Energievoorziening Veemarkt update februari 2012 29/02/2012 Martin Mooij Ecofys Stand van zaken energievoorziening Veemarkt terrein Ambitie EPC 0,3 Ecofys 2011: warmtre meest aantrekkelijk Hoog milieuresultaat
Nadere informatieaurostep plus zonneboiler
aurostep plus zonneboiler Veel warm water dankzij zonne-energie 01-09 - 2015 Het goede gevoel, het juiste te doen. Meer comfort terwijl u energie bespaart Duurzaam verzekerd van veel warm water Open de
Nadere informatieBENG! Energieprestatie van gebouwen
BENG! Energieprestatie van gebouwen Ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2018 Inhoud Ontwikkelingen energieprestatie Maatlat energieprestatie Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG) Regelgeving Bepalingsmethode
Nadere informatieStand van zaken Stadswarmte in Utrecht
Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht Stan de Ranitz Jaarbijeenkomst Warmtenetwerk 12 mei 2016 Inhoud presentatie 1. Stadswarmte Utrecht 2. Het equivalent opwek rendement (EOR) in Utrecht 3. Verdere verduurzaming
Nadere informatieTEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG
TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG In het dorp Heeg is voor een wijk met 800 slecht geisoleerde woningen onderzocht of verwarmen met thermische energie uit de nabijgelegen watergang Greft haalbaar
Nadere informatieNotitie 20091271-02 Gelijkwaardigheidsverklaring ClimaLevel voor NEN 2916 en NEN 5128 Opzet van onderzoek en resultaten
Notitie 0097-0 Gelijkwaardigheidsverklaring ClimaLevel voor NEN 96 en NEN 58 Opzet van onderzoek en resultaten Datum Referentie Behandeld door 4 februari 0 0097-0 M. Ritmeijer/LSC Opzet Climalevel klimaatsysteem
Nadere informatieEEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING VOOR IEDEREEN
A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE o o o o Portaal (6x) Bo-Ex Stanleylaan Bo-Ex Livingstonelaan Isolatie Geen Wel Wel Glas enkel Dubbel Dubbel
Nadere informatie