Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen"

Transcriptie

1 Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen Wil de Gids Senior adviseur TNO Bouw en Ondergrond Vent Gid Guide Noodzaak Overheidsbeleid Woning voorraad Woning kwaliteit Ventilatie systemen 1

2 Overheidsbeleid Het kabinet wil van Nederland één van de schoonste en zuinigste landen in Europa maken. Het kabinet wil de energie-efficiency van 1% naar 2% per jaar brengen en het aandeel duurzame energie tot 20% in 2020 verhogen. Dit alles binnen het streven om de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 30% terug te brengen ten opzichte van Bron: VROM Overheidsbeleid In woningen kan nog veel energie worden bespaard. Zowel door bestaande gebouwen beter te isoleren, als door nieuwe gebouwen zo te ontwerpen en te bouwen dat ze (veel) minder energie gebruiken. Minder energiegebruik betekent minder uitstoot van CO 2. Energiezuinigheid kan ook goed samengaan met comfort en gezondheid. Bron: VROM 2

3 Doelstelling CO 2 reductie EU % tov 1990 NL % tov 1990 Bron: ECN/MNP Broeikasgas-productie nu ongeveer totaal NH 3 /SF 6 /N 2 O circa 200 Megaton 15 Megaton CO Megaton Bron: ECN/MNP 3

4 Broeikasgassen Indicatie CO 2 uitstoot: Oudbouw (voor 1976) 80% Nieuwbouw (na 1976) 20% Bron: Vertura 2009 Woningvoorraad na % voor % % % 7 miljoen woningen in % ouder dan 1980 dat zijn dus 5,8 miljoen woningen Bron; CBS 4

5 Woningkwaliteit matig 12% slecht 11% zeer slecht 3% redelijk 13% goed 61% Bron: KWR Ventilatiesystemen APP C 32% APP D 4% EW A 21% APP A 10% 1% = woningen Bron; schatting TNO EW D 6% EW C 27% 5

6 Achtergronden Stimulering l i overheid Woningbezetting Energiegebruik Bijdrage in CO 2 reductie Stimulering overheid Om particulieren te stimuleren dat zij investeren in energiebesparende maatregelen komt er een energiebesparingskrediet. Huiseigenaren kunnen doordat het rijk een garantie geeft, een goedkopere lening afsluiten voor investeringen in hun huis, zoals zonnepanelen, zonnecollectoren, warmtepompen, maar ook woningisolatie en zuinige cv-ketels. Bron: VROM 6

7 Stimulering overheid Voor zonnepanelen, zonnecollectoren en warmtepompen kan een extra rentevoordeel worden behaald omdat banken daarvoor middelen van groene beleggers kunnen inzetten. Daarnaast zal voor de zomer een subsidieregeling starten waarmee particuliere huiseigenaren op maat advies kunnen krijgen over de beste energiebesparingsmaatregelen die zij voor hun huis kunnen nemen. Daarvoor is 12 miljoen uitgetrokken. Bron: VROM Woningbezetting aantal personen per woning 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0, steeds minder mensen per woning, terwijl de benodigde ventilatie vrijwel altijd gebaseerd is op circa 4-5 personen Bron; CBS 7

8 Volumestroomverdeling per persoon 90% van de populatie heeft gem. over het stookseizoen meer dan 6.5 dm 3 /s p.p. volum mestroom per perso oon dm 3 /s energie vraagsturing binnenluchtkwaliteit percentiel Bron: Landelijke Monitoring n = 165 Toename energieprestatie-eisen EPC jaar 8

9 Gasverbruik voor verwarming ning gem gasve erbruik in m3 per wo Bron: CBS Energie balans woning bestaand warmtewinst + elecrictiteit 18 GJ 12 GJ transmissie 38 GJ 1950 m 3 gas 62 GJ Bron; schatting TNO 1980 infiltratie 13 GJ ventilatie 17 GJ 9

10 Energie balans woning toekomst 0,2 GJ warmtewinst + electriciteit 18 GJ 94 m 3 gas 3 GJ Bron; schatting TNO 20XX transmissie 15 GJ infiltratie 0,8 GJ ventilatie 5 GJ Verandering energiegebruik ventilatie en infiltratie XX luchtdicht bouwen q v10 = infiltratie 13 GJ ventilatie 17 GJ infiltratie 0,8 GJ ventilatie 5 GJ Bron: schatting TNO voorverwarming warmteterugwinning vraagsturing 10

11 Acties woningbouw Stel: Renoveren woningen per jaar (1% voorraad) Gedurende 10 jaar Ventilatie systemen: Vraagsturing Warmteterugwinning Luchtdichte woningen q v Energiebesparing per woning per jaar circa 7 GJ op ventilatie 7 GJ op infiltratie Totaal 14 GJ per woning per jaar Besparing woningbouw woningen 10 jaar besparing 14 GJ per woning per jaar 400 m 3 gas Energiebesparing voor Nederland: circa 980 TJ per jaar In 10 jaar 9,8 PJ 0,6 Megaton CO 2 11

12 Gasverbruik voor verwarming ning gem gasve erbruik in m3 per wo ? Eisen Bestaande bouw versus nieuwbouw Renoveren R = verbouwen Verbouwen is bouwen dus nieuwbouweisen van toepassing 12

13 Bestaande bouw versus nieuwbouw Bouwbesluit nieuwbouw Bijv.: Bouwverordening of Bouwbesluit 1992, 1996 Aanschrijving Niveau nieuwbouw Niveau rechtens verkregen Niveau bestaand Ventilatie eisen Bouwbesluit bestaande woningen gebruiksfunctie leden van toepassing grenswaarde aan-wezigheid capaciteit capaciteit verblijfsgebied artikel lid dm 3 /s per m 2 1. woonfunctie a. woongebouw b. woonwagen c. andere

14 Inrichtingseisen Bouwbesluit bestaande woningen gebruiksfunctie leden van toepassing com fort regelbaar heid stromings- plaats van de luchtkwaliteit richting opening artikel lid woonfunctie woonfunctie gelegen in woongebouw woonfunctie van een woonwagen andere woonfunctie Ventilatie eisen Bouwbesluit nieuwbouw woningen gebruiksfunctie leden van toepassing grenswaarde aanwezigheid capaciteit capaciteit verblijfsgebied capaciteit verblijfsruimte artikel lid dm 3 /s dm 3 /s dm 3 /s dm 3 /s per m 2 per m 2 1. woonfunctie a. woongebouw b. woonwagen c. andere

15 Inrichtingseisen Bouwbesluit nieuwbouw woningen gebruiksfunctie leden van toepassing com- regelbaar- stromings- plaats van de luchtkwaliteit fort heid richting opening artikel lid * woonfunctie woonfunctie gelegen g in woongebouw * woonfunctie van een woonwagen * andere woonfunctie * Verbetering ventilatie systemen Vraagsturing>>>>>>>regeling Zonering>>>>>>>>>>regelingZ i Voorverwarming ventilatie lucht Warmteterugwinning Serre Zonnecollectoren wanden daken Grondcollectoren 15

16 Bedankt voor Uw aandacht!!! 16

Woningventilatie en renovatie

Woningventilatie en renovatie Woningventilatie en renovatie Bouwbesluit, bewoners en de praktijk Workshop Energie Nul73 Ir. H.J.J. (Harm) Valk Nieman Raadgevende Ingenieurs BV 19 mei 2015 Ventilatie Waarom ventileren? Kwaliteit en

Nadere informatie

Een goede jas: schoon, gezond en zuinig. Frank te Poel 10 oktober 2007

Een goede jas: schoon, gezond en zuinig. Frank te Poel 10 oktober 2007 Een goede jas: schoon, gezond en zuinig Frank te Poel 10 oktober 2007 Inhoud 1. Klimaatverandering is een urgent probleem 2. Er zijn drastische maatregelen nodig 3. Waar staat Nederland nu? 4. Spaar Het

Nadere informatie

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Themabijeenkomst De Nieuwe Standaard In Ventileren ing. G.A. (Gerton) Starink Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V. 22-5-2015 2 1 Op weg

Nadere informatie

energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe

energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Hoe komt energielabel tot stand Relatie (of niet!)

Nadere informatie

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2015 Programma Op weg naar 2050: doelstellingen bestaande bouw & nieuwbouw BENG-indicatoren Energiezuinigheid in de

Nadere informatie

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is

Nadere informatie

Het voordeel voor de klant berekenen bij Energiebesparende voorzieningen

Het voordeel voor de klant berekenen bij Energiebesparende voorzieningen Aangeboden door: Het voordeel voor de klant berekenen bij Energiebesparende voorzieningen Rob Timmermans MFP Het klimaatakkoord Is het van belang hoe jouw klant denkt over het klimaatakkoord? De meeste

Nadere informatie

Maak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo

Maak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo Maak werk van zon & wind Tynaarlo Aanleiding Najaarsnota 2008 aankondiging plannen voor duurzame energie Voorjaar 2009 ontwikkelen scenario s Mei 2009 raadpleging inwoners Tynaarlo Juni 2009 voorstellen

Nadere informatie

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat wonen zonder energierekening regeltechniek Slimme installatieconcepten voor nieuwbouw en renovatie Vandaag nog beginnen

Nadere informatie

Naar een klimaatneutrale energievoorziening voor Eindhoven

Naar een klimaatneutrale energievoorziening voor Eindhoven Naar een klimaatneutrale energievoorziening voor Eindhoven Marnix Vlot voorzitter 040energie marnix.vlot@040energie.nl 1 Website Jan. 2014 2 040energie kenmerken Doel: help inwoners van Eindhoven hun energiegebruik

Nadere informatie

Bouwbesluit en Passief Bouwen

Bouwbesluit en Passief Bouwen Bouwbesluit en Passief Bouwen Welke (on)mogelijkheden zijn er vanuit de bouwregelgeving? ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Programma Bouwbesluiteisen en Passief Bouwen Gezondheid

Nadere informatie

Natuurlijke toevoer en comfort Een samenvatting van nationaal en internationaal onderzoek

Natuurlijke toevoer en comfort Een samenvatting van nationaal en internationaal onderzoek Natuurlijke toevoer en comfort Een samenvatting van nationaal en internationaal onderzoek W.F.de Gids TNO Bouw en Ondergrond Symposium 12 november 2008 Etten Leur Tocht Te koude relatief hoge luchtsnelheid

Nadere informatie

Vermogensbepaling verwarmingsinstallatie met warmtepomp in woningen en woongebouwen

Vermogensbepaling verwarmingsinstallatie met warmtepomp in woningen en woongebouwen Vermogensbepaling verwarmingsinstallatie met warmtepomp in woningen en woongebouwen Jan Aerts projectcoördinator ISSO Inhoud Comfort, energiegebruik en kosten Bepalen vermogen verwarmen Bepalen vermogen

Nadere informatie

Energiebesparing in de bouw

Energiebesparing in de bouw Energiebesparing in de bouw - Overheidsbeleid - Wettelijke kaders - Praktische omzetting Bijdragen van: ing. W.Baartman ir. J.Ouwehand Wetgeving en overheidsbeleid Transitie naar een duurzame energiehuishouding

Nadere informatie

Bouwfysica. Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica. eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte

Bouwfysica. Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica. eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie hoofdstuk 6 Bouwfysica 1 Onderwerpen Inleiding Bouwbesluit eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Ventilatie Basisventilatie (luchtverversing) Spuiventilatie (zomerventilatie)

Nadere informatie

Concepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten

Concepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten Concepten EPC 0.4 Om een EPC 0.4 te realiseren voor de referentiewoningen zijn er verschillende concepten ontwikkeld die onderling verschillen op de wijze van ventileren en verwarmen. Aan de basis van

Nadere informatie

Vastgoedtransformatie. het Bouwbesluit. 31 mei Patrick van Loon. Vergunningverlener Stadsontwikkeling

Vastgoedtransformatie. het Bouwbesluit. 31 mei Patrick van Loon. Vergunningverlener Stadsontwikkeling Vastgoedtransformatie en het Bouwbesluit 31 mei 2018 Patrick van Loon Vergunningverlener Stadsontwikkeling Het bouwvergunningproces Vooroverleg Indienen aanvraag en inhoudelijke beoordeling op: Bestemmingsplan

Nadere informatie

Passief Bouwen. Carl-peter Goossen

Passief Bouwen. Carl-peter Goossen Passief Bouwen Carl-peter Goossen Je weet iets en je heb er kennis van Je weet iets maar heb er geen kennis van Je weet het niet en je hebt er ook geen kennis van. 28 oktober: Klimaatneutraal bouwen: haalbaar

Nadere informatie

Energiebesparing in onze huurwoning. ALV De Klink 5 april 2016. Maarten Visschers Gelderse Natuur en Milieufederatie/ Stookjerijk

Energiebesparing in onze huurwoning. ALV De Klink 5 april 2016. Maarten Visschers Gelderse Natuur en Milieufederatie/ Stookjerijk Energiebesparing in onze huurwoning ALV De Klink 5 april 2016 Maarten Visschers Gelderse Natuur en Milieufederatie/ Stookjerijk Onderwerpen Lustrumjaar Stookjerijk Nieuwe Nijmeegse prestatieafspraken Verbetering

Nadere informatie

KANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN

KANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN April 2002 ECN-RX--02-013 KANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN Nieuw Den Helder Centrum als praktijkvoorbeeld J.C.P. Kester E. Sjoerdsma H. van der Veen (Woningstichting

Nadere informatie

Onderwerpen. Voorwoord. Ventilatie in energiezuinige huizen. Jerôme Corba. Voorwoord. Ventilatie eisen. Ventilatie systeem. WHR unit.

Onderwerpen. Voorwoord. Ventilatie in energiezuinige huizen. Jerôme Corba. Voorwoord. Ventilatie eisen. Ventilatie systeem. WHR unit. Ventilatie in energiezuinige huizen Jerôme Corba Onderwerpen Voorwoord Ventilatie eisen WHR unit Nieuwe systemen Voorwoord Ventilatie systemen in energiezuinige huizen (luchtdichte woningen), geen ruimte

Nadere informatie

Woningen met EPC ( 0,8

Woningen met EPC ( 0,8 Een initiatief van in samenwerking met 1 Woningen met EPC ( 0,8 Toelichting wijzigingen en bouwkundige aandachtspunten en duurzame energie - ontwerp- en adviesbureau BNA ir. F.W. den Dulk (Freek) 2 1 Onderwerpen

Nadere informatie

Tussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012

Tussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012 Tussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012 Sabine van Galen-Avegaart Agenda 1. De opgave Zutphen energieneutraal 2. Resultaat van ons beleid in cijfers 3. Wat hebben we in 2010-2011

Nadere informatie

Conceptoplossingen door samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten

Conceptoplossingen door samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten Conceptoplossingen door samenwerking Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten Waarom bouwen we zoveel muren en slaan we zo weinig bruggen? Brink Climate Systems 1903 Smederij te Assen 2013 Fabrikant

Nadere informatie

energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015

energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015 energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015 Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Relatie tussen energielabel en energiegebruik

Nadere informatie

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst De weg van de energietransitie d.d. 20-11-2018 - VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst M3E groep (Vestigingen Rotterdam, Breda, Amsterdam ) M3E Kostenmanagement M3E Brandveiligheid consultants M3E

Nadere informatie

Het ontwerpen van een

Het ontwerpen van een Het ontwerpen van een ventilatiesysteem André Meester Alusta natuurlijke ventilatietechniek Het ontwerpen van een ventilatiesysteem Bepaling capaciteit toe en afvoer volgens bouwbesluit Aanvullende eisen

Nadere informatie

Ventilatie in bestaande bouw

Ventilatie in bestaande bouw Ventilatie in bestaande bouw Ontwerp en uitwerkingsvoorbeelden van praktische oplossingen André Meester Algemeen directeur Alusta Natuurlijke Ventilatietechniek BV Daar sta je dan. Verbetering van: Luchtkwaliteit

Nadere informatie

Projectgegevens. Openbaar Belang Binnengasthuisstraat 1 8022 NH, Zwolle T. (038) 45 67 222 E. info@openbaarbelang.nl. Projectteam PROJECT

Projectgegevens. Openbaar Belang Binnengasthuisstraat 1 8022 NH, Zwolle T. (038) 45 67 222 E. info@openbaarbelang.nl. Projectteam PROJECT Energieconcept Projectgegevens PROJECT De groene verbinding Nieuwbouw 15 duurzame woningen Pallandtmarke te Zwolle OPDRACHTGEVER Openbaar Belang Binnengasthuisstraat 1 8022 NH, Zwolle T. (038) 45 67 222

Nadere informatie

Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat.

Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat. Informatie avond: Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat. Door: Buurteam Bunders-West Programma Opening Wat is onze opgave bij aardgasloos wonen? De toepassing en werking van de technische

Nadere informatie

appartementwoningen E/E = 0.887

appartementwoningen E/E = 0.887 Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\WORKSD~1\REFERE~1\OPGELE~1\AFROND~1\RESULT~1\EMG&BE~1\EMG\APPA... Projectomschrijving : appartementwoningen Omschrijving bouwwerk : AgentschapNL referentiewoningen

Nadere informatie

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden WARMTEPOMPTOESTELLEN (procescertificaat) BRL 6000 Ontwerpen, installeren en beheren van installaties Deel 00 Algemeen deel (200511) Deel 12 Installeren van individuele warmtepompboilers van woningen (200511)

Nadere informatie

Hilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp

Hilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp Hilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp Energieavond Hilversum Kerkelanden, Zeverijn en Rode Dorp 17 mei 2016 Wat kunt u verwachten Hilverzon & Kerkelanden Leeft! Ambitie gemeente Hilversum Wie is

Nadere informatie

Subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties

Subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties Nederland watersportland! Een leven lang genieten op het water Subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties Watersportacademy is onderdeel van het Watersportverbond Bram Sluijk EDS

Nadere informatie

HAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING

HAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING HAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING BEZIG MET EEN KOOPHUIS EN HYPOTHEEK? OF AAN HET KLUSSEN EN VERBOUWEN? 8 redenen om te starten met energiebesparing: Je hebt direct lagere energiekosten

Nadere informatie

metselwerk N 10,70 3,50 90 minimaal ramen N 5,20 1,65 90 0,60 geen minimaal

metselwerk N 10,70 3,50 90 minimaal ramen N 5,20 1,65 90 0,60 geen minimaal Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\def EPG berekeningen\twee-onder-een kap\twee onder een

Nadere informatie

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Op weg naar bijna energieneutraal bouwen in 2020 Jean Frantzen Adviseur duurzaam bouwen Kennisevent Routekaart richting energieneutraal bouwen R c 2,5 R c 3,5 R c

Nadere informatie

Energieavond Emmawijk. 17 november 2015

Energieavond Emmawijk. 17 november 2015 Energieavond Emmawijk 17 november 2015 Wat kunt u verwachten? Welkom door 11 Duurzaam Wie is Hoom? Emmawijk onder de loep Wijkaanbod: partijen en prijzen Waarom Hoom Financiering en subsidie Nawoord door

Nadere informatie

Energieverspilling is zinloos

Energieverspilling is zinloos Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 2/25 3/25 1. Praktijk van het verleden

Nadere informatie

Energiezuinig en comfortabel wonen in Rijswijk; een initiatief van Stadsgewest Haaglanden

Energiezuinig en comfortabel wonen in Rijswijk; een initiatief van Stadsgewest Haaglanden Energiezuinig en comfortabel wonen in Rijswijk; een initiatief van Stadsgewest Haaglanden Welkom door wethouder Dick Jense Rob Klokman Ecostream Wat kunt u verwachten deze avond Wat is Wonen++ Energiebesparende

Nadere informatie

SEC. Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018

SEC. Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018 Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018 Onze focus Creëren van comfort 100% duurzaam Samenwerken in de keten Wat is comfort? Ja / nee? Ja / nee? Ja / nee? Wat

Nadere informatie

Waardering van ventilatie en infiltratie

Waardering van ventilatie en infiltratie Waardering van ventilatie en infiltratie in de nieuwe NEN 8088 Wil de Gids TNO Bouw en Ondergrond VentGuide Vent Guide Symposium 5 november 2009 Wat gaat er veranderen NEN (VROM) wil: NEN 5128 EPC woningen

Nadere informatie

Duurzaamheidsagenda Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready

Duurzaamheidsagenda Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready Duurzaamheidsagenda 2015-2018 Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready Welkom Programma Inleiding gemeente Capelle aan den IJssel Toelichting programma naar een duurzame VvE Vragen

Nadere informatie

Energie besparing en woning verbetering voor VvE s. sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter

Energie besparing en woning verbetering voor VvE s. sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter Energie besparing en woning verbetering voor VvE s sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter Onderzoek doen en experimenteren met als doel: Mensen prettig laten wonen, leven en werken Experiment:

Nadere informatie

- in aanvulling op en ter nadere uitwerking van de Algemene Subsidieverordening Leeuwarden (ASV);

- in aanvulling op en ter nadere uitwerking van de Algemene Subsidieverordening Leeuwarden (ASV); BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN LEEUWARDEN; - in aanvulling op en ter nadere uitwerking van de Algemene Subsidieverordening Leeuwarden (ASV); - gelet op de ASV artikel 2 en artikel 3 lid 3; - gelet op de

Nadere informatie

Duurzaamheid in Boswinkel Oost

Duurzaamheid in Boswinkel Oost Programma Waarom energiezuinig en duurzaam (ver)bouwen? Waarom energiemonitoring Duurzaamheid in Boswinkel Oost Energiemonitoring Velve Lindenhof, Enschede De energiezuinigste wijk van Enschede De uitvraag

Nadere informatie

Informatieavond. Kaveluitgifte Salland II te Raalte fase 3

Informatieavond. Kaveluitgifte Salland II te Raalte fase 3 Informatieavond Kaveluitgifte Salland II te Raalte fase 3 Raalte, 19 februari 2018 Programma Welkom door Wethouder Wagenmans Woningbouwplan Salland II Duurzaamheid Stappenplan uitgifte vrije kavels Vrije

Nadere informatie

Energieverspilling is zinloos

Energieverspilling is zinloos Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 Milieu - Aandacht in de tijd 2/31

Nadere informatie

2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar?

2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar? Erik Franke Franke Architekten 1 oktober 2008 Den Haag 2008: 7 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar! 2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar? 2020: 4,3 miljoen

Nadere informatie

Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Voor onafhankelijke informatie en advies over: Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,

Nadere informatie

Energieavond Hilversum-Zuid. 14 oktober 2015

Energieavond Hilversum-Zuid. 14 oktober 2015 Energieavond Hilversum-Zuid 14 oktober 2015 Wat kunt u verwachten? Welkom door Heikracht Bethlehemkerk, Hilversum Verbonden, Heikracht HilverZon Ambities gemeente Hilversum Wie is Hoom? Hilversum Zuid

Nadere informatie

NOTITIE. 1 Scenario s voor CO 2 -reductie Inleiding. Nulsituatie, klimaatwinkelen en klimaatbeleidsplan gemeente Schiedam

NOTITIE. 1 Scenario s voor CO 2 -reductie Inleiding. Nulsituatie, klimaatwinkelen en klimaatbeleidsplan gemeente Schiedam NOTITIE Project Nulsituatie, klimaatwinkelen en klimaatbeleidsplan gemeente Schiedam Datum 10 november 2015 Onderwerp Scenario s voor CO 2 -reductie Status Definitief Auteur drs. ir. G.C.M. Uitbeijerse

Nadere informatie

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar Bestaand Vastgoed Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011 DHV 2011 All rights reserved Openbaar Wat is er aan de hand? Circa 1/3 energiegebruik NL zit in gebouwde omgeving Focus

Nadere informatie

Bouwfysisch rekenen. voorspelt resultaten

Bouwfysisch rekenen. voorspelt resultaten 1 Bouwfysisch rekenen Passiefhuis Specialist European certified passive house designer voorspelt resultaten Passiefhuis Veranderingen energie denken Van EPG naar NZEB 6-8 oktober 2015 Carl-peter Goossen

Nadere informatie

Wijkavond energie besparen Hilversum Oost 19-5-2015

Wijkavond energie besparen Hilversum Oost 19-5-2015 Wijkavond energie besparen Hilversum Oost 19-5-2015 Wat kunt u verwachten? Ambities gemeente Hilversum Seinkracht Wie is Hoom? Hilversum Oost onder de loep Wijkaanbod: partijen en prijzen Subsidies en

Nadere informatie

Strategie bij vraaggestuurde ventilatie

Strategie bij vraaggestuurde ventilatie d 1.29 1.55 2.18 a 1.45 b 1.03 4.57 1.35 0.81 c 0.59 0.37 1.06 1.11 f e 0.28 0.57 g 0.78 0.21 Lung Pulmonary artery Alveolar capillaries Pulmonary veins PULMONARY SYSTEM Heart Left atrium Right atrium

Nadere informatie

Hoe kunnen we oudbouw woningen energieneutraal maken?

Hoe kunnen we oudbouw woningen energieneutraal maken? Groen Links Zuid Holland, 11 oktober 2014 Hoe kunnen we oudbouw woningen energieneutraal maken? Lessons learned 20x Energieneutraal Samenwerking Gemeente Den Haag, gemeente Delft en Stadsgewest Haaglanden

Nadere informatie

Info sessie warmtepompen met bodem energie

Info sessie warmtepompen met bodem energie Info sessie warmtepompen met bodem energie Waarom warmtepomp Werking warmtepomp Waarom hybride Werking hybride Leo Janssen TPA Vaillant T.b.v Omgevings Dienst Midden Holland November 2013 Waarom een warmtepomp?

Nadere informatie

metselwerk N 23.80 5.00 90 minimaal ramen N 9.20 1.00 90 0.60 geen minimaal

metselwerk N 23.80 5.00 90 minimaal ramen N 9.20 1.00 90 0.60 geen minimaal Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\resultaten EMG BENG\EMG & BENG resultaten\beng\appartementen\appartement

Nadere informatie

Financiële overheidssteun t.b.v. de huursector

Financiële overheidssteun t.b.v. de huursector Financiële overheidssteun t.b.v. de huursector Constan Custers RVO.nl Bijeenkomst d.d. 10 november 2016 Subsidies stapelen mag Voorbeeld: van E.I. > 2,7 (G) naar NOM - 9.500 STEP - 2.000 ISDE lucht-waterwarmtepomp

Nadere informatie

Binnenklimaat: energie efficiënte oplossingen besparing door comfort

Binnenklimaat: energie efficiënte oplossingen besparing door comfort Binnenklimaat: energie efficiënte oplossingen besparing door comfort Rob Nagel Honeywell Dag van de Installatie VSK, Jaarbeurs Utrecht 2 februari 2010 Binnenklimaat besparing door comfort Woningmarkt in

Nadere informatie

metselwerk W 13.40 3.50 90 minimaal ramen W 3.00 1.65 90 0.60 handmatig minimaal

metselwerk W 13.40 3.50 90 minimaal ramen W 3.00 1.65 90 0.60 handmatig minimaal Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\def EPG berekeningen\vrijstaande woning\vrijstaande-woning

Nadere informatie

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG Wie zijn wij? Wij bouwen met een visie op lange termijn. Fossiele brandstoffen raken op, grondstoffen schaars. Toekomst vraagt om integrale benadering: kijk naar gebieden en veel disciplines hierbij betrekken,

Nadere informatie

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn.

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn. Programma Energiebesparing & Betonkernactivering Energiebesparing Europa Nederland Besparingspotentieel Specialisten gevraagd? Betonkernactivering Publicatie Leergang Kees Arkesteijn 1 2 Energiebesparing

Nadere informatie

Steek Energie in je huis

Steek Energie in je huis Steek Energie in je huis 9 oktober 2012 Breda 1 Bouwbedrijf Boot B.V. Bouwbedrijf Boot is actief in de woningbouw (particulier, ontwikkeling), zorg huisvesting en utiliteit (scholen, kantoren, bedrijfsgebouwen).

Nadere informatie

B (zie toelichting in bijlage)

B (zie toelichting in bijlage) Energielabel woning Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden B (zie toelichting in bijlage) Uw woning Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking

Nadere informatie

C (zie toelichting in bijlage)

C (zie toelichting in bijlage) Energielabel woning Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden C (zie toelichting in bijlage) Uw woning Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking

Nadere informatie

Bouwbesluit 2012 Een mooi kind? Een zware bevalling!

Bouwbesluit 2012 Een mooi kind? Een zware bevalling! Bouwbesluit 2012 Een mooi kind? Een zware bevalling! ing. H. Koekoek Nieman Raadgevende Ingenieurs Bouwbesluit 2012 Doelstellingen Inhoud, of: Wat is er anders dan het BB 2003? Wat is er nieuw Wat is er

Nadere informatie

De Energiezuinige Wijk - De opdracht

De Energiezuinige Wijk - De opdracht De Energiezuinige Wijk De Energiezuinige Wijk De opdracht In deze opdracht ga je van alles leren over energie en energiegebruik in de wijk. Je gaat nadenken over hoe jouw wijk of een wijk er uit kan zien

Nadere informatie

In 10 stappen een Active House

In 10 stappen een Active House In 10 stappen een Active House Wat is een Active House? Een Active House is een woning waar de mens centraal staat en elementen als energie, milieu en comfort in balans zijn. Dit resulteert in een gezonde,

Nadere informatie

Warmtepompen. Een introductie

Warmtepompen. Een introductie Warmtepompen Een introductie Inhoud presentatie Introductie 040energie Warmtepompen: Principe Varianten Financieel Is mijn huis geschikt? Vragen? Introductie 040Energie 040energie is een vereniging van

Nadere informatie

Nederlands Platform Warmtepompen. Nederlands Platform Warmtepompen DHPA vanaf Oktober 2016

Nederlands Platform Warmtepompen. Nederlands Platform Warmtepompen DHPA vanaf Oktober 2016 HET NIEUWE VERWARMEN Miguel Angel Miralles Veiga 1 DHPA vanaf Oktober 2016 VAKGROEP WONINGBOUW VAKGROEP UTILITEIT Technische commissie Technische commissie Communicatie Statistieken 2 1 Daikin Europe N.V.

Nadere informatie

Energieneutraal via de Passief bouwen route

Energieneutraal via de Passief bouwen route Energieneutraal via de Passief bouwen route ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Slotsymposium 14 september 2015 Verbouw monument Verbouw van een monument Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet

Nadere informatie

Energie voor de toekomst I TVVL Kennisplein

Energie voor de toekomst I TVVL Kennisplein 1 2 2 1 PODIUM ENERGIE VOOR DE TOEKOMST 3 3 BENG-eisen Laatste stand en ontwikkelingen door: André Kruithof ENERGIE VOOR DE TOEKOMST TVVL KENNISPLEIN 4 2 BENG de opvolger van de EPC Bijna EnergieNeutrale

Nadere informatie

deur, raam, kozijn 1 woonfunctie b andere woonfunctie 1 2 3 - - 1 - - 1-1 2 - - * 2 bijeenkomstfunctie 1 2 3 - - 1 - - 1-1 2 - - *

deur, raam, kozijn 1 woonfunctie b andere woonfunctie 1 2 3 - - 1 - - 1-1 2 - - * 2 bijeenkomstfunctie 1 2 3 - - 1 - - 1-1 2 - - * hermische isolatie gebruiksfunctie leden van toepassing algemeen deur, raam, kozijn thermische isolatie-index vrijgesteld verbouw tijdelijk bouw artikel 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 lid 1 2 3 4 5 1 2 * 1 2

Nadere informatie

metselwerk W 13.40 5.00 90 minimaal ramen W 3.00 1.00 90 0.60 handmatig minimaal

metselwerk W 13.40 5.00 90 minimaal ramen W 3.00 1.00 90 0.60 handmatig minimaal Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\resultaten EMG BENG\EMG & BENG resultaten\beng\vrijstaande

Nadere informatie

Passief Bouwen: waarom en hoe?

Passief Bouwen: waarom en hoe? Passief Bouwen: waarom en hoe? Ontwerpen en bouwen vanuit een visie ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Passief Bouwen Kenmerken o hoogwaardige thermische schil o goed comfort

Nadere informatie

Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016

Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016 Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden 11 februari 2016 1 Managementsamenvatting Inleiding De gemeente Leiden heeft in haar duurzaamheidsambitie doelen gesteld voor de korte

Nadere informatie

Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren

Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in 2050 Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 1 24 mei 2019 Even voorstellen Michel

Nadere informatie

Het energiebeleid van Habeko wonen Martin Bogerd directeur bestuurder.

Het energiebeleid van Habeko wonen Martin Bogerd directeur bestuurder. Verslag bijeenkomst 21 januari 2015 van Stichting Bewonersbelangen Habeko Wonen (SBHW) in samenwerking met Habeko wonen en gastspreekster Antoinette Vunderink van Het Energiehuis over Hoe houd ik mijn

Nadere informatie

Elga WINNAAR De kracht van de combinatie

Elga WINNAAR De kracht van de combinatie Elga WINNAAR 2010 innovatieve Hybride module voor hr ketels De kracht van de combinatie E T E De Elga DE Elga steekt minder energie in de bestaande bouw Techneco ontwikkelde een oplossing die even simpel

Nadere informatie

Meten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven. Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009

Meten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven. Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009 Meten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven ir. Henk Versteeg Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009 Lichtveld Buis & Partners BV Raadgevende ingenieurs

Nadere informatie

DUURZAAM WEERSELO WAAROM EN HOE

DUURZAAM WEERSELO WAAROM EN HOE WAAROM EN HOE Klimaat akkoord Parijs / Nederland Stimuleringsmaatregelen Accijns Energie besparing Inzet hernieuwbare bronnen Verminderen van fossiele brandstoffen 10-12-2018 1 KLIMAAT AKKOORD NL Nederlands

Nadere informatie

Multifunctionele oplossing voor CO 2 -besparing en EPC-verlaging EPC 0,6? Geen probleem. Sterke schakels

Multifunctionele oplossing voor CO 2 -besparing en EPC-verlaging EPC 0,6? Geen probleem. Sterke schakels Multifunctionele oplossing voor CO 2 -besparing en EPC-verlaging EPC 0,6? Geen probleem Sterke schakels + Intergas Kombi Kompakt HRE VOORDELEN VAN DEZE COMBINATIE Servicevriendelijk Verlaging van de EPC

Nadere informatie

Meer voordeel uit uw huis halen? Bespaar op energie!

Meer voordeel uit uw huis halen? Bespaar op energie! Meer voordeel uit uw huis halen? Bespaar op energie! voorbeeld van mogelijke besparingen Een huishouden is jaarlijks zo n q 2.000 kwijt aan gas en licht. En daar kunt u tot wel 30% op besparen. Dat begint

Nadere informatie

BENG. Update

BENG. Update BENG Update 21-12-2018 Congres EPG 2.0 d.d. 20 november 2018 Tijdens het NEN-congres op dinsdag 20 november 2018 maakte het ministerie van BZK de nieuwe concept geadviseerde BENG-eisen bekend. Ook werd

Nadere informatie

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien?

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien? De Kromme Rijnstreek Off Grid in 00. Hoe kan dat eruit zien? De gemeenten Houten, Wijk bij Duurstede en Bunnik op weg naar energieneutraal in 00 Exact bepalen hoe het energiesysteem van de toekomst er uit

Nadere informatie

Hoe kan ik de restwarmte van datacenters hergebruiken? APAC Airconditioning Martijn Kolk

Hoe kan ik de restwarmte van datacenters hergebruiken? APAC Airconditioning Martijn Kolk Hoe kan ik de restwarmte van datacenters hergebruiken? APAC Airconditioning Martijn Kolk De APAC groep staat voor persoonlijke en betrouwbare dienstverlening. Met meer dan 25 jaar ervaring zijn wij uitgegroeid

Nadere informatie

Landelijke subsidieregelingen

Landelijke subsidieregelingen Landelijke subsidieregelingen energiebesparing en duurzame energie particuliere woningbouw Melissa Ernst Energieservicepunt Zeeland Inhoud van de presentatie 1. Energieservicepunt Zeeland 2. Subsidieregeling

Nadere informatie

Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe?

Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe? Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity Agenda Wat is een Hybride systeem Waarom Hybride en wat zijn de voordelen Voorbeeld berekening

Nadere informatie

Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen?

Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen? Dinsdag 2 mei 2017 Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen? Gijsbers Verwarming & Koeling» opgericht in 1979 als verwarmingsbedrijf,» in 2003 2 e generatie toegetreden,» in 2008 koeltechniek

Nadere informatie

Altijd het beste klimaat voor FRISSE LUCHT

Altijd het beste klimaat voor FRISSE LUCHT Altijd het beste klimaat voor FRISSE LUCHT Ventilatie en luchtkwaliteit in energiearme woningen JERÔME CORBA Adviseur Binnenklimaat Energienotaloze woningen Passieve nieuwbouw en renovatie Stroomversnelling

Nadere informatie

Lindenhove. Renovatie & Transformatie. Informatie vanuit Renovatieteam Lindenhove

Lindenhove. Renovatie & Transformatie. Informatie vanuit Renovatieteam Lindenhove Lindenhove Renovatie & Transformatie Informatie vanuit Renovatieteam Lindenhove ' Duurzaam & Comfortabel Met slimme combinaties van energiebesparende maatregelen en opwekking van duurzame energie komen

Nadere informatie

WAAR MOETEN WE VERSNELLEN?

WAAR MOETEN WE VERSNELLEN? WAAR MOETEN WE VERSNELLEN? Electriciteit Warmte Vervoeren Producten TOTAAL % EINDVBR Industrie 166 410 557 1133 46% 576 Huizen 80 339 419 17% 419 Gebouwen (diensten) 120 127 247 10% 247 Mobiliteit / transport

Nadere informatie

1591 Transformatie pand Stationsstraat 16 / 16a te Weert: toelichting bij aanvraag omgevingsvergunning

1591 Transformatie pand Stationsstraat 16 / 16a te Weert: toelichting bij aanvraag omgevingsvergunning pagina 1 1. Inleidend Bij de transformatie van het oorspronkelijke pand van drukkerij Smeets (1953-1956) aan de Stationstraat 16/16a te Weert tot woongebouw met behoud van commerciële plint, wordt de oorspronkelijke

Nadere informatie

Nassaukade 1 te Beilen

Nassaukade 1 te Beilen Stichting Nardus 30 juni 2016 Verantwoording Titel : Projectnummer : 2016-022 Revisie : 0 Fase : Omgevingsvergunning Datum : 30-06-2016 Auteur : ing. A. Hamstra Email : arjen@vm-consultancy.nl Gecontroleerd

Nadere informatie

Energietransitie. Bouw op onze kennis

Energietransitie. Bouw op onze kennis Energietransitie Bouw op onze kennis Programma Introductie Energieverbruik van een woning Energieverbruik in de praktijk Energieneutraal + Opslag van energie Bewoner centraal Wat doen wij? Een greep uit

Nadere informatie

Menukaart Klimaatneutrale Zelfbouw

Menukaart Klimaatneutrale Zelfbouw Menukaart Klimaatneutrale Zelfbouw project Patch 22, Buiksloterham Gemeente Amsterdam Gemeente Amsterdam Programma Bureau Klimaat en Energie Voor u ligt de Menukaart Klimaatneutrale Zelfbouw. Deze is door

Nadere informatie

Froukje van Dijken. Bouwstenen voor Frisse Scholen

Froukje van Dijken. Bouwstenen voor Frisse Scholen Froukje van Dijken Bouwstenen voor Frisse Scholen Binnenmilieu scholen Relatieve prestatie [-] Gezonde lucht is belangrijk Meer ventilatie is: Betere leerprestaties >7% prestatieverhoging als 130 Bouwbesluit

Nadere informatie

CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid"

CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid" Inleiding! Wat zijn de plannen van de politieke partijen op gebied van duurzaamheid en wat betekent het voor de bouw?" Dit document zet de verschillende

Nadere informatie