12 maart 2013 SBC/ Leefbaarheid en stedelijk beheer en Veiligheid 1 RAADSINFORMATIE inzake ontwikkelingen toezicht openbare ruimte

Transcriptie

1 DORDRECHT Retouradres: Postbus AA DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard GR DORDRECHT T F (078) Datum Begrotingsprogramma Bijlage(n) Betreft 12 maart 2013 Leefbaarheid en stedelijk beheer en Veiligheid 1 RAADSINFORMATIE inzake ontwikkelingen toezicht openbare ruimte Contactpersoon A.P. van Dongen T (078) E s.van.dongen@dordrecht.nl Samenvatting Naar aanleiding van een bijzondere ledenbrief van de VNG inzake het regeerakkoord "Bruggen slaan", is in een collegecarrousel door de raad gevraagd om geïnformeerd te worden over (wijzigingen in) bevoegdheden en uitrusting van boa's van de gemeente en wat dit voor Dordrecht betekent of kan betekenen. In deze raadsinformatiebrief wordt op dit verzoek ingegaan. Toezicht heeft vanaf 1989 een sterke ontwikkeling doorgemaakt. Er staat nu een organisatie van toezichthouders die nagenoeg allemaal boa zijn en beschikken over de juiste opleidingen en ondersteunende middelen. Toezicht levert, in samenwerking met onder andere de politie en gemeentelijke beleidsafdelingen, een belangrijke bijdrage aan het bevorderen van de leefbaarheid en veiligheid van de openbare ruimte. Op basis van het regeerakkoord en het VNG-document "Visie boa openbare ruimte" concluderen we dat Toezicht Dordrecht gesteld staat voor de toekomst. Nieuwe bevoegdheden en mogelijkheden in de uitrusting van de boa's zullen worden benut wanneer dit nodig is en dit de taakuitoefening in Dordrecht ten goede zal komen. 1. Wat is de aanleiding? Op de lijst van ingekomen stukken voor de vergadering van de gemeenteraad van dinsdag 20 november 2012 stond onder andere de bijzondere ledenbrief d.d. 8 november 2012 van de VNG inzake het regeerakkoord (nr. ledenbrief: ). Naar aanleiding hiervan is door Beter Voor Dordt in de collegecarrousel van 20 november 2012 de volgende vraag gesteld: Onder de kop Veilige Publieke Taak [p. 33 van de VNG-ledenbrief] staat de zin: "De bevoegdheden en uitrusting van BOA's worden beter geregeld." Onze vraag is of wij door het college op de hoogte gehouden kunnen worden van wat dit in de uitwerking kan betekenen voor onze mensen van Toezicht, vrijwel allen BOAbevoegd, en hun taken in samenwerking met en naast de politie. Als reactie op deze vraag heeft de burgemeester toegezegd de raad middels raadsinformatiebrief hierover te informeren. 2. Wat willen we bereiken? We willen bereiken dat Toezicht een professionele organisatie is die, door de inzet van daartoe bevoegde en opgeleide toezichthouders, een belangrijke bijdrage levert aan de gemeentelijke doelstellingen ter bevordering van de leefbaarheid, veiligheid en bereikbaarheid van de stad. Uitgerust met de juiste vaardigheden en Pagina 1/5 f f Mixed Sourcesc<

2 middelen worden toezichthouders ingezet op de gemeentelijke prioriteiten voor toezicht en handhaving. Daarbij wordt intensief en constructief samengewerkt met de politie. We willen voorts bereiken dat de raad een goed beeld krijgt van (voorgenomen) ontwikkelingen bij Toezicht. 3. Wat gaan we daarvoor doen? Toezicht heeft de afgelopen jaren een sterke ontwikkeling doorgemaakt. Oorspronkelijk (1989) is gestart met stadswachten, als initiatief om werklozen door middel van scholing en training een rol te laten spelen bij het versterken van de leefbaarheid en veiligheid in de stad. Het betrof een functie waarin niet kon en mocht worden gehandhaafd. De handhaving van parkeer- en milieuovertredingen vond plaats door buitengewoon opsporingsambtenaren (boa's) die werkten vanuit de politieorganisatie. In 2001 is de afdeling Toezicht gevormd, bestaande uit de disciplines stadswacht, parkeercontrole en milieucontrole. De parkeercontroleur werd ingezet op de handhaving van betaald parkeren in het centrum. De milieucontroleur werd in de gehele stad ingezet om overtredingen van regelgeving met betrekking tot afval, honden en openbaar groen tegen te gaan. De stadswacht vervulde aanvankelijk alleen in de Dordtse binnenstad een taak. Later werd de stadswacht ook in andere wijken ingezet. In 2009 is er met de introductie van de gebiedsgerichte en integrale werkwijze voor gekozen deze drie disciplines samen te voegen. De samenvoeging heeft integraal toezicht en handhaving in alle wijken mogelijk gemaakt. De effectiviteit van de handhaving door Toezicht is sindsdien aanzienlijk toegenomen. De boa als basis In 2010 is als doel gesteld om binnen enkele jaren alle toezichthouders op het niveau te brengen van gecertificeerd boa. Dit doel is eind 2012 voor 95% bereikt. Niet alleen werd het boa-certificaat behaald door vele toezichthouders. Ook is intensief getraind op de vaardigheden die de boa nodig heeft in de handhaving. De eis blijft dat alle toezichthouders in de buitendienst over de boa-bevoegdheid beschikken. De boa professionaliseert Toezicht heeft ondertussen de doelstellingen aangescherpt en voor 2013 en verder een nieuw profiel neergezet voor de boa. Dit profiel sluit aan de bij de eisen die de komende jaren landelijk gesteld worden aan de boa die werkzaam is in de openbare ruimte. Door een nauwe betrokkenheid bij de (landelijke) opleidingsontwikkeling binnen de handhaving heeft Toezicht al vroegtijdig de ontwikkeling naar de nieuwe boa ingezet. Verwacht wordt dat in 2013 de eerste groep boa's gecertificeerd wordt als Handhaver Toezicht en Veiligheid. Dit is een opleiding op MBO-3 niveau. Domeinkeuze In 2011 is de boa-domeinenlijst vastgesteld. Hierbij was sprake van een domein openbare ruimte (domein I) en een domein Milieu (domein II). Pagina 2/5

3 Toezicht koos uiteraard voor het domein openbare ruimte (domein I), omdat de bevoegdheden die daaraan verbonden zijn het meest aansluiten bij de leefbaarheid- en veiligheidsvraagstukken in de stad. De scheidslijn tussen de domeinen heeft er wel voor gezorgd dat op enkele onderdelen geen inzet meer mogelijk was. Het betrof met name enkele milieugerelateerde overtredingen, die zijn ondergebracht in domein II. Het gaat bijvoorbeeld om een aantal feiten met betrekking tot bedrijfsafval. Domein I is per januari 2013 aangevuld met bevoegdheden uit de Drank- en Horecawet. Gebruik van geweldsmiddelen De grote betrokkenheid van toezicht bij de aanpak van overlastsituaties heeft ervoor gezorgd dat in 2012 besloten is om een selecte groep boa's uit te rusten met transportboeien. Het betreft de boa's die specifiek worden ingezet op het overlastvraagstuk. Na training zullen in 2013 de transportboeien in gebruik genomen worden. Relatie met de politie Al geruime tijd is sprake van een zeer goede samenwerkingsrelatie tussen de politie Zuid-Holland Zuid en Toezicht. In een convenant, dat deze samenwerking bekrachtigd en ondersteunt, is onder andere vastgelegd dat: - de politie altijd en direct ondersteuning biedt in noodsituaties; - steeds voor drie jaar een politiefunctionaris is gedetacheerd bij Toezicht in de functie van bureauhoofd; - informatie die voor de goede taakuitoefening van belang is door beide partijen wordt gedeeld. Prioriteiten, programmering en uitvoering De kaders en prioriteiten voor de inzet van Toezicht in de openbare ruimte zijn vastgelegd in het Integraal Veiligheidsprogramma en het Integraal Handhavingsprogramma De inzet op de thema's met prioriteit wordt jaarlijks doorvertaald in een uitvoeringsprogramma Toezicht, dat de basis is voor de inzet van de toezichthouders op straat. Middels de jaarplannen en jaarverslagen integrale handhaving en integrale veiligheid wordt u door ons geïnformeerd over de voorgenomen en gerealiseerde inzet en resultaten. Op deze wijze wordt geborgd dat de beschikbare capaciteit bij Toezicht gericht wordt ingezet op de gemeentelijke prioriteiten. Het regeerakkoord en de visie van de VNG In het regeerakkoord "Bruggen slaan" is aangegeven dat de bevoegdheden en uitrusting van boa's beter worden geregeld. De betekenis en uitwerking van de aangekondigde maatregelen in het regeerakkoord is nog onduidelijk. De VNGledenbrief gaat hier ook verder inhoudelijk niet op in. Hier kan dus niet op worden vooruit gelopen. Wel heeft de VNG onlangs de "Visie boa in de openbare ruimte" (zie bijlage) aangeboden aan de Minister van Veiligheid en Justitie. Met dit document presenteert de VNG een integrale visie op de gemeentelijke boa in de openbare ruimte van de toekomst. Verwacht wordt dat de onderwerpen en standpunten in dit document inhoudelijk aansluiten op de uitwerking van het regeerakkoord op het punt van de gemeentelijke boa. Als we deze visie spiegelen Pagina 3/5 Model brief actieve Informatie

4 aan de doelstellingen die we met Toezicht Dordrecht nastreven of al hebben bereikt dan komt dit in grote lijnen, maar niet op alle punten, overeen. De belangrijkste zaken lichten we toe. Taken, bevoegdheden en geweldsmiddelen De VNG pleit voor uitbreiding van de bevoegdheden voor de boa openbare ruimte (domein I) met enkele zaken uit het domein Milieu en Welzijn (domein II) om praktische knelpunten op te lossen en verwarring weg te nemen. Deze uitbreiding is ook door ons gewenst. Op verkeersgebied bepleit de VNG ook enkele toevoegingen in de bevoegdheid. Het gaat om lichte verkeersovertredingen zoals rood licht in de bebouwde kom, snelheid in 30-kilometer-zones en negeren van het voetgangerslicht. Voor deze overtredingen is nu alleen de politie bevoegd. Het onderbrengen van deze bevoegdheden in het boa-domein openbare ruimte is op zichzelf niet ongewenst. Wel zal, als het wenselijk is om op zaken toezicht in te zetten, een verschuiving in de huidige prioriteiten moeten plaatsvinden. Bij het handhaven van 30-kilometerzones wordt tevens de kanttekening geplaatst dat hiervoor (forse) investeringskosten in apparatuur moeten worden gemaakt. Winkeldiefstal en handhaving van andere misdrijven blijven wat de VNG betreft bij de politiebevoegdheid behoren. Dit ondersteunen we. Ten aanzien van de geweldsmiddelen beschrijft de VNG een situatie die in Dordrecht bestaat: geen andere geweldsmiddelen dan, onder voorwaarden, de transportboeien. Verder dekt het convenant met de politie de wens van de VNG met betrekking tot snelle ondersteuning. Aansturing Een belangrijke afwijking van de VNG-visie en de Dordtse situatie betreft de aansturing door de politie. Het standpunt van de VNG is dat de strategische regie en inzet van de boa's wordt bepaald door de gemeente, terwijl de politie de leiding heeft over de dagelijkse afstemming (operationele regie). De VNG pleit in dat kader onder andere voor een gezamenlijke briefing van politie en Toezicht. In Dordrecht maakt Toezicht wel gebruik van politie-informatie, en sluit Toezicht incidenteel bij politiebriefings aan, maar wordt zelfstandig gestuurd op de dagelijkse inzet in de stad. Dit gebeurt op basis van de vastgestelde prioriteiten, in nauw overleg met opdrachtgevers en beleidsmatig verantwoordelijke sectoren. Gezien de goede ervaringen tot op heden zijn wij, binnen de huidige kaders, een voorstander van de Dordtse variant boven de door de VNG voorgestelde variant. Professionalisering De VNG benadrukt dat handhaven een vak is, maar dat gemeentelijk toezichtorganisaties geen gemeentepolitie moeten worden. Toezichtorganisaties houden zich niet met criminaliteit bezig, Dit is het domein van de politie. Professionalisering is belangrijk, maar van gelijkheid tussen opleiding politie en boa hoeft dus geen sprake te zijn. De ontwikkelingen bij Toezicht Dordrecht sporen met de visie van de VNG. Wij ondersteunen dit standpunt. Pagina 4/5

5 Uniform Te zijner tijd zal er een landelijk boa-uniform komen. De VNG stelt voor gemeenten de ruimte te bieden om daarin op een door hen gekozen moment op over te stappen. Het huidige uniform van Toezicht is representatief maar verouderd. Het onderscheidt zich ook niet duidelijk van het politie-uniform. Wij steunen niet alleen de wens van de VNG om een landelijk boa-uniform te ontwikkelen maar zien graag dat er spoedig resultaat is. Bevorderen veilige taakuitoefening Bij het werk op straat lopen de toezichthouders het risico om geconfronteerd te worden met een agressieve of zelfs gewelddadige reactie van personen die worden aangesproken in zich. Gelukkig blijft dit beperkt tot een enkel incident, maar ieder geval is er een te veel. Toezicht draagt zorg voor periodieke training van medewerkers in omgaan met agressie. Als toezichthouders slachtoffer van agressief gedrag worden, dan wordt daarvan aangifte gedaan. Toezicht heeft een agressieprotocol en verzorgt ook de nazorg. a. Inspraak en communicatie b. Vervolgtraject besluitvorming 4. Wat mag het kosten? 5. Bij deze raadsinformatiebrief hoort de volgende bijlage: "Visie boa in de openbare ruimte". Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Het college van Burgemeester en Wethouders de secretaris de burgemeester M.M. van der Kraan Pagina 5/5