De derde weg (bijlage bij Alle hens aan dek )
|
|
- Wouter Verstraeten
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De derde weg (bijlage bij Alle hens aan dek ) Uitgangspunten Een derde weg (naast beleggingsdwang en het BB (Boot/Bovenberg) plan) is het verruimen van het werkveld van pensioenfondsen. In plaats van de fondsen te dwingen om hun vermogen in Nederland (en in hypotheken) te beleggen, wordt bevorderd dat fondsen hun taakstelling verbreden door financiële diensten aan te bieden op het terrein van, hypotheekverstrekking, bouwsparen, zorgsparen en sales and rent back constructies (zodat het in de eigen woning opgebouwde vermogen kan dienen als financiering voor de oude dag). Het werkterrein van pensioenfondsen wordt aldus verbreed van het opbouwen van pensioen naar het dienen van een breder maatschappelijk doel, namelijk het bijstaan van deelnemers bij de financiële planning van hun leven. De kredietcrisis heeft duidelijk laten zien dat financiële dienstverlening ruimte biedt voor misleiding van consumenten. Pensioenfondsen bestuurd door werkgevers en werknemers kunnen een belangrijke rol spelen bij het bieden van betrouwbare financiële dienstverlening. Door het uitbreiden van hun werkveld worden pensioenfondsen versterkt in plaats van verzwakt. Er ontstaan pensioenfondsen nieuwe stijl. Tegelijk zullen door de zo verbrede aanwending van pensioenreserves de balansen van de banken evenwichtiger worden, wat weer belangrijk is bij het verminderen van de credit crunch. Zo komen de pensioendeelnemers in een beter positie en zal ook de Nederlandse economie beter functioneren. Dit laatste is ook in het belang van pensioendeelnemers. Deelnemers nemen verplicht deel aan pensioenfondsen als zij werkzaam zijn in sectoren (of bij bedrijven) waarin de pensioenregeling verplicht gesteld is. Terwijl de pensioenregeling verplicht is, geldt dat niet voor het afnemen van hypotheken bij het pensioenfonds. Hier staat het de deelnemer vrij om de hypotheek af te nemen bij een andere aanbieder (zoals een bank). Doelstellingen De doelstellingen van onze voorstellen zijn drieledig. In de eerste plaats het bevorderen van betrouwbare financiële dienstverlening en life-cycle financiële planning. Daardoor komt er meer private financiering beschikbaar voor de oude dag en wordt de overheidsbegroting minder belast met publieke kosten van de vergrijzing (bijvoorbeeld in de ouderenzorg). Burgers hoeven tijdens de oude dag niet of nauwelijks een beroep te doen op de overheid. Dit vermindert de collectieve lastendruk en verbetert de concurrentiekracht en het arbeidsaanbod. Private financiering van ouderenzorg draagt ook bij aan gepast zorggebruik. In de tweede plaats het bevorderen dat een groter deel van de verplichte pensioenbesparingen in Nederland worden belegd zodat de balansen van banken ontlast worden zonder beleggingsdwang, wat op gespannen voet staat met vrij Europees verkeer van kapitaal. Dat probleem bestaat niet voor pensioenfondsen nieuwe stijl, die voor hun deelnemers hypotheken financieren. Zo vermindert de uitstroom van verplichte pensioenbesparingen naar het buitenland en komt er meer bankfinanciering vrij voor het financieren van Nederlandse bedrijfsinvesteringen. Het verminderen van de funding problematiek van banken geeft de Nederlandse economie in het algemeen en de werkgelegenheid in het bijzonder een broodnodige impuls. Het draagt bovendien bij aan het verminderen van het grote overschot
2 op de lopende rekening dat binnenkort waarschijnlijk onder vuur komt te liggen vanuit Brussel als problematische macro-economische onevenwichtigheid. Een derde doelstelling is het verminderen van de kloof tussen de hypotheekrente enerzijds en de rekenrente, die pensioenfondsen in acht moeten nemen voor het berekenen van hun verplichtingen, anderzijds. Het grote verschil tussen deze twee rentes heeft een deflatoire invloed op de Nederlandse economie: terwijl jongeren en bedrijven moeilijk aan financiering komen zuchten gepensioneerden onder de dreiging van afstempeling van pensioenen. Dit voorstel zorgt voor intergenerationele solidariteit die beide groepen dient: de pensioenbesparingen van ouderen worden benut om jongeren hypotheken te verschaffen en de hypotheken die jongeren afbetalen verhogen de rekenrente. Dit gunstige effect wordt nog aanzienlijk versterkt als bestaande hypotheken afgelost kunnen worden en pensioenfondsen voor aangesloten leden nieuwe hypotheken gaan verschaffen. De rekenrente dient om (conservatief) vast te stellen of de pensioenreserve, waarover een pensioenfonds beschikt, voldoende is om aan zijn lange termijnverplichtingen te voldoen. Deze rekenrente kent ook een risico-opslag als pensioenen niet spijkerhard gegarandeerd worden, maar meer voorwaardelijk worden. Er is echter ook een dimensie dat hypotheekobligaties, mits ruim toegepast, betrokken kunnen worden op rekenrente die nu goeddeels op staatsobligaties wordt gebaseerd. Wordt dat beginsel eenmaal aanvaard dan kan bezien worden of dit persé landelijk via een voor alle pensioenfondsen geldende rekenrente moet gebeuren of dat onderzocht moet worden of dat differentiatie per pensioenfonds verantwoord en zinvol is. Dit laatste juist ook om pensioenfondsen te stimuleren een deel van de toevertrouwde pensioenreserves in hypotheken te beleggen. Concrete voorstellen We stellen voor dat pensioenfondsen vier soorten additionele financiële diensten moeten gaan aanbieden. We bespreken ze in de volgorde waarin deze diensten zouden kunnen worden toegevoegd aan het takenpakket van pensioenfondsen. Verstrekken van hypotheken Pensioenfondsen verstrekken gestandaardiseerde hypotheken met een LTV van 80 % of lager. Deze hypotheken worden annuïtair afgelost over een periode van maximaal - het maximum van - (i) 30 jaar en (ii) de wettelijke pensioenleeftijd minus de leeftijd. Het aflossen van hypotheken gedurende het werkzame leven sluit aan bij een minder riante fiscale hypotheekrenteaftrek, bijvoorbeeld in het kader van een vlaktaks. De aflossing zou voor een deel gesaldeerd kunnen worden met de verplichte pensioenbesparingen: op die manier wordt voorkomen dat het niet langer fiscaal ontmoedigen van het aflossen van hypotheken een te zware claim legt op de bestedingsruimte van burgers waardoor de besparingen en lopende rekeningoverschot verder toenemen. Huurders blijven wel gewoon de volledige pensioenpremie betalen. Dit voorkomt overigens een tweedeling tussen huurders met lage inkomens zonder eigen woning maar wel met een volledig pensioen en rijkere bezitters van een eigen woning met een beperkte pensioenuitkering. Pensioenfondsen zetten een markt op voor hypotheekobligaties zodat jonge fondsen kunnen lenen van oudere fondsen. De rente die op deze markt ontstaat, kan gebruikt worden als input bij de rekenrente die fondsen gebruiken bij het berekenen van hun verplichtingen. Op die manier wordt de kloof tussen de hypotheekrente en de rekenrente kleiner. Daarbij speelt ook dat bij de berekening van de rekenrente rekening gehouden kan worden met het voorwaardelijke karakter van pensioenverplichtingen in de vorm van een risico opslag
3 bovenop de risicovrije rente. De rekenrente zal op die manier een directer verband krijgen met het feitelijke rendement van de beleggingen van pensioenfondsen. De rekenrente zal immers niet alleen gebaseerd zijn op de rente op staatsobligaties maar goeddeels op de rente van de verstrekte hypotheken. Bouwsparen Na de kredietcrisis moet Nederland de woningmarkt solider gaan financieren. Daarom moet de woningmarkt geleidelijk leren leven met lagere initiële LTV s. Maar waar halen starters het eigen geld vandaan om in hun eerste koopwoning te investeren? Jongeren in Nederland sparen wel via verplicht gestelde pensioenregelingen, maar dat vermogen zit nog opgesloten in pensioenfondsen oude stijl. Het ligt voor de hand een deel van dit vermogen te benutten ten behoeve van een duurzamere financiering van de woningmarkt. Daarom zouden jongeren tot 35 jaar de mogelijkheid moeten krijgen een deel (bijvoorbeeld 50 %) van hun pensioenopbouw in te zetten voor bouwsparen ten behoeve van de aanschaf van een eigen woning. Als op 35-jarige leeftijd nog geen woning is aangekocht, kunnen huishoudens het kapitaal doorstorten naar hun pensioen of het kapitaal op de geblokkeerde rekening laten staan om eventueel later een woning te kopen. De mogelijkheid de verplichte pensioenpremie te benutten voor bouwsparen zal jongeren meer betrekken bij verplicht pensioensparen. Zorgsparen: pensioenen uit te betalen als zorgannuïteiten De publieke kosten van de ouderenzorg nemen in Nederland sterk toe. Om de kosten voor de overheid te beperken is het waarschijnlijk dat de AWBZ geleidelijk wordt versoberd tot zware lichaamsgebonden zorg die wordt geïndiceerd op basis van objectief medische gronden. De rest van de ouderenzorg wordt dan een private verantwoordelijkheid zonder publieke financiering. Wel is er op gemeentelijk niveau een vangnet nodig dat welzijnsachtige diensten en persoonlijke hulpverlening verschaft aan degenen die zowel een sociaal netwerk als de financiële middelen ontberen. Het gaat hier om voorzieningen onder de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Voor deze voorzieningen geldt zowel een inkomenstoets als een vermogenstoets. De overheid heeft er groot belang bij dat burgers voldoende sparen voor de oude dag in het algemeen en ouderenzorg in het bijzonder. Dit om te voorkomen dat ouderen daarvoor een beroep moeten doen op de gemeenschap, namelijk de institutionele mantel op gemeentelijk niveau. Gelukkig sparen Nederlandse huishoudens reeds aanzienlijke bedragen. De veranderingen in de fiscale behandeling van de eigen woning zal huishoudens stimuleren om nog meer te gaan sparen door hypotheken tijdens het werkzame leven af te lossen. De eerste prioriteit is dan ook niet om burgers te stimuleren nog meer te sparen via een aparte zorgspaarregeling maar wel om hun vermogens (pensioenaanspraken en het vermogen in de eigen woning) beter inzetbaar te maken voor het financieren van ouderenzorg; zorgsparen dus. Zo kunnen pensioenfondsen pensioenen gaan uitbetalen in de vorm van zorgannuïteiten. Deze annuïteiten betalen meer uit als ADL (activities of daily living) wegvallen. Op deze manier kunnen pensioenbesparingen beter gaan fungeren als besparingen voor de ouderenzorg. De uitkeringen van zorgannuïteiten zijn normbedragen. Het inkooprisico blijft voor de klant, mede omdat de feitelijke behoefte aan welzijnsachtige voorzieningen moeilijk objectief is te verifiëren en afhankelijk is van de gewenste levenstandaard van betrokkene. Dit draagt bij aan gepast zorggebruik. Zorgannuïteiten zijn in feite een verzekering tegen een lang leven in ongezonde toestand en combineren een omgekeerde levensverzekering met een schadeverzekering.
4 Voor zorgannuïteiten zou de ambitie moeten zijn om de additionele uitkering bij het wegvallen van ADLs te laten oplopen met de toenemende zorgkosten. Zorgannuïteiten, dat zijn dus pensioenen die rekening houden met toenemende zorgbehoeften, maken het voor pensioenfondsen aantrekkelijker om te investeren in zorginstellingen, zorgvastgoed en infrastructurele voorzieningen voor ouderenzorg. De aard van de pensioenambitie heeft dus consequenties voor het gewenste beleggingsbeleid. Bij een goede definitie van de conditionele verplichtingen en de daarmee gepaard gaande ambities van pensioenfondsen worden fondsen gestimuleerd om te investeren in de infrastructuur voor goede woon-zorg voorzieningen in Nederland. Deze lange termijn ambitie zal vóór het tot uitvoering kan komen waarschijnlijk nog veel overleg vergen. De zorgspaarvoorziening zal dus verschillende fases kennen. Allereerst aanvaarding van het beginsel van pensioenuitkeringen dat rekening houdt met toenemende zorgbehoeften als men eenmaal gepensioneerd is. Vervolgens betrokkenheid van pensioenfondsen op instellingen die zorg verschaffen. En dan individuele assistentie van pensioenfondsen aan hun leden die een eigen woning bezitten. Dit laatste punt bespreken wij hieronder. Eigen woning als pensioen- en/of zorgspaarvoorziening Nu het fiscaal aantrekkelijker wordt om hypotheken rondom de pensioendatum geheel afgelost te hebben, kan de eigen woning steeds meer gaan functioneren als oudedagsvoorziening. In de eerste plaats hebben eigen woningbezitters lagere woonkosten zodat een lager pensioen volstaat. Daarnaast zouden pensioenfondsen eigen woningbezitters kunnen helpen om het in de eigen woning opgebouwde eigen vermogen in te zetten als aanvulling op het pensioeninkomen. Het pensioenfonds kan de woning van de deelnemer bij aanvang van het pensioen (of tijdens het pensioen) kopen waarbij de deelnemers het recht behoudt diezelfde woning de rest van zijn leven te kunnen huren. De opbrengst van de woning wordt verzilverd door een hoger aanvullend pensioen. De (zorg)annuïteit vermindert het risico dat de huur niet wordt betaald. Het pensioenfonds kan het vastgoedrisico uitbesteden aan een vastgoedonderneming (cq. woningbouwcorporatie) die ook verantwoordelijk is voor het onderhoud van de woning. Met deze sales and rent back constructies zijn grote kapitalen gemoeid. Pensioenfondsen kunnen een belangrijke rol spelen bij het voorkomen van woekerpraktijken zodat burgers deze transacties beter aandurven. Zij kunnen de vastgoedbedrijven (cq. woningbouwcorporaties) ook financiering aanbieden voor de aankoop van de woning. Pensioenfondsen kunnen ook helpen om de eigen woning te laten fungeren als een vorm van zorgsparen. Dit door het in de eigen woning opgeslagen eigen vermogen later in de pensioenfase te verzilveren als de gezondheid het laat afweten. Dan ontstaat vaak een acute noodzaak om de woonsituatie te veranderen, waarbij meestal kostbare investeringen nodig zijn. Op dat moment kan het pensioenfonds bemiddelen, bijvoorbeeld bij de verkoop van de woning aan een woningbouwcorporatie of vastgoedbedrijf en het inzetten van de opbrengsten uit de verkoop voor de aankoop van een goed woon-zorg arrangement voor de rest van het leven. Het acteren als vertrouwenspersoon bij deze complexe financiële transacties is een belangrijke manier waarop pensioenfondsen hun gepensioneerden kunnen bijstaan. Ook kan het fonds (of de pensioenuitvoerder) de inkoopkracht van het collectief benutten bij het zoeken naar goede aanbiedingen voor het verkopen van de woning en het aanschaffen van woon-zorg arrangementen. Zij kan dat doen samen met andere instellingen op het maatschappelijke middenveld, zoals woningbouwcorporaties en zorginstellingen.
5 Aandachtspunten Doorsneesystematiek Tegelijkertijd met bouwsparen zou doorsneeopbouw in de aanvullende pensioenen kunnen worden vervangen door degressieve pensioenopbouw waarbij jongere werknemers (45-) meer en oudere werknemers (45+) minder pensioenrechten opbouwen in lijn met de actuariële waarde van de door hen ingelegde premies. Op die manier bouwen jongeren meer kapitaal op en krijgen zij de beschikking over meer kapitaal voor de aanbetaling van hun woning. Bovendien maken actuarieel faire premies als gevolg van de overstap op degressieve pensioenopbouw het pensioenstelsel beter uitlegbaar voor jongeren: elke euro die jongeren inleggen komt ten goede aan jongeren zelf. Degressieve opbouw is ook gewenst in het licht van andere maatschappelijke ontwikkelingen zoals de sterke groei van het aantal ZZP ers. Ten slotte zorgt de overgang naar degressieve pensioenopbouw ervoor dat hooggeschoolden langer doorwerken en hun menselijk kapitaal beter wordt benut. Oudere werknemers boven de 45 bouwen in de laatste jaren van hun arbeidzame leven minder pensioen op onder degressieve opbouw dan onder doorsneeopbouw. Dit zorgt ervoor dat de pensioenleeftijd voor hogere middeninkomens in hetzelfde tempo gaat stijgen als de AOW-leeftijd die vooral relevant is voor lagere inkomens en die in het Lenteakkoord versneld is verhoogd. Door de overstap op degressieve opbouw wordt de overgang naar een hogere pensioenleeftijd voor hogere inkomens namelijk niet langer vertraagd vanwege de grote voorraad oude aanvullende pensioenrechten die de huidige 45-plussers nog onder de oude pensioenleeftijd hebben opgebouwd. Fiscale behandeling Fiscale begunstiging van vermogensopbouw ten behoeve van de oude dag blijft ook voor pensioenfondsen nieuwe stijl belangrijk. De omkeerregel (premies aftrekbaar, rendement onbelast, uitkeringen belast) moet worden gekoesterd om sociale partners en individuele burgers te stimuleren hun verantwoordelijkheid te blijven nemen voor vermogensopbouw ten behoeve van de oude dag. Hierbij bestaan nog wel enkele uitwerkingskwesties. Zo zou de omkeerregel ook voor bouwsparen en het aflossen van een hypotheek kunnen gaan gelden. Dat vereist het vormen een fiscale woonreserve waarop een fiscale claim rust. Bij het uitkeren uit deze fiscale woonreserve zal dan moeten worden afgerekend met de fiscus. Men kan deze woonreserve oormerken voor pensioen door alleen bepaalde uitkeringen toe te staan uit deze fiscale woonreserve, bijvoorbeeld uitkeringen na een bepaalde leeftijd in de vorm van een levenslange uitkering of een zorgannuïteit. Als men de woning toch te gelde maakt voor andere doelen krijgt men te maken met een naheffing voor de niet betaalde vermogensrendementsheffing in Box 3. Deze naheffing ontmoedigt mensen hun huis te gelde te maken, de opbrengst te consumeren en aan het einde van hun leven een beroep te doen op de gemeenschap door het gebruik van allerlei inkomensafhankelijke en vermogensafhankelijke voorzieningen. Verplicht sparen voor de oude dag De overheid zou zzp ers en anderen die niet verplicht zijn aangesloten bij een pensioenfonds kunnen verplichten te sparen voor de oude dag zodat deze groepen geen beroep hoeven doen op inkomensafhankelijke (en vermogensafhankelijke) voorzieningen. In de toekomst zal de ouderenzorg waarschijnlijk voor een groter deel een private verantwoordelijkheid worden met een bijstandsachtige voorziening op gemeentelijk niveau (WMO) als inkomensafhankelijk vangnet. Het voorkomen van een groot beroep op deze voorzieningen vergroot de noodzaak om burgers te stimuleren te sparen voor de oude dag. Bij een pensioenplicht hoort ook een manier om mensen toe te wijzen aan een pensioenfonds.
6 De prijs van hypotheken De rente die pensioenfondsen vragen voor hypotheken kan marktconform zijn (en daarom variabel) of een vast, stabiel percentage. In beide gevallen kan de rekenrente waarmee de pensioenfondsen hun verplichtingen contant maken gekoppeld worden aan de hypotheekrente. Een vast percentage (van bijvoorbeeld 4 %) heeft als voordeel dat ook de rekenrente stabieler is als de rekenrente voor een deel gebaseerd wordt op de hypotheekrente. Een marktconforme prijs heeft echter de voorkeur zodat er een markt kan ontstaan waarin pensioenfondsen elkaar middelen kunnen verstrekken (bijvoorbeeld door hypotheekobligaties; hierbij lenen jonge pensioenfondsen van oude fondsen). Een rekenrente die mede gebaseerd is op de hypotheekrente is een extra stimulans voor pensioenfondsen om in hypotheken te beleggen. Inflatiedekking Pensioenfondsen kunnen hypotheekvormen introduceren waarbij de maandlasten gebaseerd zijn op de Nederlandse (loon)inflatie. Dit resulteert in optimale intergenerationele risicodeling. Jongeren die met hun menselijk kapitaal zich goed kunnen indekken tegen (loon)inflatie, zijn solidair met gepensioneerden als extra inflatie de koopkracht van gepensioneerden uitholt. In een tijd van deflatie, daarentegen, zijn ouderen solidair met jongeren. Door deze intergenerationele risicodeling te baseren op het onderpand van woningen blijft intergenerationele risicodeling mogelijk in een flexibele arbeidsmarkt met een grote arbeidsmobiliteit. Binnenlandse beleggingen voor pensioenfondsen zijn optimaal omdat deze beleggingen gelijke tred houden met de binnenlandse welvaart die gepensioneerden graag willen volgen. Ouderen meten hun welvaart immers af aan dat van anderen in de samenleving. Dit alles pleit voor een zekere home bias in de beleggingen van pensioenfondsen. Een extra voordeel van hypotheken gebaseerd op inflatie is dat er een reële rentetermijnstructuur ontstaat waarmee de toezichthouder reële pensioenverplichtingen objectiever kan waarderen op basis van marktwaardering. Dit is van groot belang nu het pensioenakkoord in plaats van nominale garanties reële ambities centraal stelt. Huurders en revitalisatie woningbouwcorporaties Degenen die huren gedurende hun werkzame leven bouwen geen vermogen op in hun eigen woning en zullen op een andere wijze moeten sparen voor hun zorg of een beroep doen op hun sociale omgeving als ze niet aangewezen willen zijn op het gemeentelijke vangnet van de WMO. Corporaties kunnen hierbij zorgen voor aantrekkelijke woon-zorg arrangementen en mensen aanmoedigen hiervoor te sparen tijdens hun werkzame leven. Zo kunnen bewoners van een corporatiewoning tijdens het werkende leven geleidelijk een deel van het eigendomsrecht van hun woning kopen en deze na ingang van het pensioen voor een gegarandeerde prijs weer verplicht terugverkopen aan de corporatie in ruil voor bijvoorbeeld woon-zorg arrangementen. Door deze tussenvorm van huren en kopen en de daarbij horende welzijnsvoorzieningen kan het vermogen van woningbouwcorporaties worden benut om de kosten van gemeentelijke voorzieningen in de WMO te beperken. Gemeenten en corporaties zullen daarbij moeten samenwerken. Huurmarkt Huren kan in de toekomst een aantrekkelijker alternatief worden voor kopen. Dat geldt voor jongeren die eerst vermogen moeten opbouwen om een eigen woning te kunnen financieren nu kapitaalmarkten lagere LTVs afdwingen. Huren is ook aantrekkelijk voor
7 gepensioneerden die het in de eigen woning opgeslagen eigen vermogen willen vrijmaken als aanvulling op hun pensioen. Door het introduceren van marktconforme huren wordt het aantrekkelijker te investeren in de Nederlandse huurmarkt. Als gevolg van het verminderen van fiscale subsidies aan de koopsector en het introduceren van marktconforme huren zullen corporaties op termijn een minder belangrijke rol hoeven te spelen als buffer tussen de huursector en de koopsector. Wel kunnen corporaties een belangrijke rol gaan spelen in samenspel met de pensioenfondsen nieuwe stijl. Enerzijds kunnen zij samen met pensioenfondsen sales and rent back constructies aanbieden aan de deelnemers van pensioenfondsen, waarbij corporaties het eigendom en het onderhoud van de woningen overnemen. Anderzijds kunnen pensioenfondsen corporaties financiering aanbieden voor de aankoop van woningen van hun deelnemers; corporaties kunnen hoogkwalitatieve inflatiegerelateerde obligaties uitgeven die voor fondsen interessant zijn omdat huren vaak gerelateerd zijn aan de inflatie. Verder zouden pensioenfondsen een rol kunnen gaan spelen als eigenaren van woningbouwcorporaties. Hierdoor wordt de governance problematiek in de corporatiesector verlicht.
De Roche. Hypotheek waaier. Een persoonlijke keus voor uw toekomst. Het kiezen van de juiste hypotheekvorm is
De Roche Hypotheek waaier Een persoonlijke keus voor uw toekomst Het kiezen van de juiste hypotheekvorm is zeker niet eenvoudig; er zijn ontzettend veel mogelijkheden en bovendien vormt uw beslissing de
Nadere informatieWAAR EEN WIL IS, IS EEN WEG Afschaffen van de doorsneesystematiek: wie gaat dat betalen?
WAAR EEN WIL IS, IS EEN WEG Afschaffen van de doorsneesystematiek: wie gaat dat betalen? Dit position statement begint het vraagstuk van het afschaffen van de doorsneesystematiek aan de achterkant : vanuit
Nadere informatiePensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden. Februari 2012. Ferry Pereboom Angelique Kansouh
Pensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden Ferry Pereboom Angelique Kansouh Februari 2012 De AC Rijksvakbonden zijn een initiatief van NCF, Juvox, VPW en VCPS Inhoudsopgave 0. Voorwoord......... 3 1. Lage dekkingsgraad
Nadere informatiePosition Paper DNB ten behoeve van de nationale pensioendialoog 15 januari 2015
Position Paper DNB ten behoeve van de nationale pensioendialoog 15 januari 2015 Nederland heeft internationaal gezien een goed pensioenstelsel. Een stelsel waarvan de financiële houdbaarheid bovendien
Nadere informatieAanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM
Aanpassing pensioenregeling een must Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM 1 Aanpassing pensioenregeling een must Inhoud Marcel Brussee: Achtergrond wijzigingen
Nadere informatieTopics in Corporate Finance
Amsterdam Center for Corporate Finance The Amsterdam Center for Corporate Finance (ACCF) is a thinktank specializing in the financial management of corporations and the operations of the financial sector.
Nadere informatieDe beschikbare premieregeling: de feiten op een rij
De beschikbare premieregeling: de feiten op een rij 3 De beschikbare premieregeling In Nederland bestaan grofweg twee categorieën pensioenregelingen: beschikbare premieregelingen enerzijds en middelloon-
Nadere informatieFinanciering langdurige zorg uit wonen en pensioen? Netspar, 11 november 2016 Niels Kortleve
Financiering langdurige zorg uit wonen en pensioen? Netspar, 11 november 2016 Niels Kortleve 2 De routekaart naar een meer integrale benadering van wonen, zorg en pensioen (Bart e.a. 2016) Voorbeeld 1
Nadere informatieDe doorsneepremie ZO DENKEN WIJ ER OVER. De doorsneepremie. De doorsneepremie
Zo denken wij er over is een uitgave van ABP Corporate Communicatie. Voor meer informatie verwijzen wij u naar www.abp.nl. september 2007 ZO DENKEN WIJ ER OVER Collectief versus individueel Juridische
Nadere informatieFacts & Figures uitwerking Pensioenakkoord
Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting
Nadere informatiePensioenuitspraak Donner mist inhoudelijk inzicht
Pensioenuitspraak Donner mist inhoudelijk inzicht Donner s pensioenuitspraak zonder inhoudelijk inzicht geeft een pensioeninspraak zonder uitzicht Minister Donner heeft met zijn uitspraak over pensioenen
Nadere informatieDiagnose Nederlandse economie De Nederlandse economie staat onder druk vanwege drie hoofdredenen.
Alle hens aan dek; een groeiagenda voor Nederland Deze notitie begint met een diagnose van de problemen waarmee de Nederlandse economie worstelt: (1) een bankwezen dat zijn balansen moet verkorten en minder
Nadere informatieTen eerste: afschaffing van de al genoemde doorsneesystematiek en ten
Dames en heren, Hartelijk dank voor de uitnodiging om hier vandaag op uw symposium te komen spreken. Als koepel van verenigingen van gepensioneerden wil de KNVG de belangen van gepensioneerden behartigen
Nadere informatieEen nieuwe keuze in pensioenoplossingen. ICK Beschikbare Premieregeling
Een nieuwe keuze in pensioenoplossingen voor de ICK-branche ICK Beschikbare Premieregeling ICK Beschikbare Premieregeling 2 De ICK-branche verbreedt het aanbod op het gebied van pensioen. Naast de bestaande
Nadere informatieFLEXFUND HYPOTHEEK DE VRIJHEID VAN INDIVIDUELE VERMOGENSOPBOUW
FLEXFUND HYPOTHEEK DE VRIJHEID VAN INDIVIDUELE VERMOGENSOPBOUW FLEXFUND HYPOTHEEK DE VRIJHEID VAN INDIVIDUELE VERMOGENSOPBOUW Zoals uw huis de basis is voor uw privéleven, zo is uw hypotheek de basis voor
Nadere informatieGroei-agenda prioriteit voor volgend kabinet
190 Groei-agenda prioriteit voor volgend kabinet A.L. Bovenberg* Samenvatting Deze bijdrage begint met een diagnose van de problemen waarmee de Nederlandse economie mede als gevolg van de kredietcrisis
Nadere informatieEen sterke tweede pijler Naar een toekomstbestendig stelsel van aanvullende pensioenen
Een sterke tweede pijler Naar een toekomstbestendig stelsel van aanvullende pensioenen Commissie Toekomstbestendigheid Aanvullende Pensioenregelingen Prof. dr. K.P. Goudswaard (voorzitter) Prof. dr. R.M.W.J.
Nadere informatieNaar een nieuw pensioencontract
Naar een nieuw pensioencontract Kees Goudswaard Montae Pensioenbijeenkomst werkgevers, Utrecht, 31 mei 2018 Bij ons leer je de wereld kennen Overzicht Sterke en zwakke punten van het huidige stelsel SER
Nadere informatie- 1. afschaffing van doorsneepremiesystematiek
Aan de besturen van VNO-NCW, MKB, LTO, Bouwend Nederland, FNV, CNV, VCP, HZC Aan de leden van de commissie SZW en/of pensioenwoordvoerders politieke partijen 2 e Kamer 29 mei 2017 Mevrouw, Mijnheer, De
Nadere informatieInvesteren in vertrouwen. Samenvatting Meerjarenbeleidsplan 2011-2015
Investeren in vertrouwen Samenvatting Meerjarenbeleidsplan 2011-2015 1 Pensioenfonds Zorg en Welzijn: het pensioenfonds voor de sector zorg en welzijn Het meerjarenbeleidsplan 2011-2015 beschrijft welke
Nadere informatieDe woningmarkt blijft in beweging, net als onze dienstverlening
De woningmarkt blijft in beweging, net als onze dienstverlening Onderwerpen 28 april 2016 Nieuwe Steen 3 1625 HV HOORN 0229-234 334 info@bvw.nl www.bvw.nl Ouders kunnen kinderen helpen met de koopwoning
Nadere informatieDeel 3: - Omzetten bestaande aanspraken naar contract persoonlijke pensioenvermogens - Opname bedrag ineens mogelijk maken
Pagina 1 van 5 KABINET GAAT DOOR MET VERNIEUWING PENSIOENSTELSEL Minister Koolmees van SZW heeft in zijn brief van 1 februari 2019 aan de Tweede Kamer aangegeven welke stappen het kabinet wil zetten richting
Nadere informatieAlgemene informatie. Hypotheken - starter VERZEKERING BEDRIJFSRISICO HYPOTHEEK PENSIOEN
Algemene informatie Hypotheken - starter VERZEKERING BEDRIJFSRISICO HYPOTHEEK PENSIOEN Hypotheekvormen Er zijn verschillende vormen van hypotheken. Welke hypotheek het beste bij u past, is afhankelijk
Nadere informatieargumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt
10 argumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt Woningmarkt heeft behoefte aan hervorming De fiscale hypotheekrenteaftrek is de afgelopen
Nadere informatieMag ik dan nooit meer stoppen met werken?
Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? 67 vragen over aow-vragen en uw pensioen (Uit AD van 1-11-2016) De AOW-leeftijd gaat in 2022 met drie maanden omhoog voor iedereen die na 1954 geboren is. Reden
Nadere informatieDe politieke plannen op een rijtje
De politieke plannen op een rijtje partij titel bullettekst VVD Flexibele AOW-leeftijd: maximaal drie jaar later De VVD biedt de mogelijkheid om, actuarieel neutraal, de AOW maximaal drie jaar later te
Nadere informatieBijlage A. UW KLANTPROFIEL
Bijlage A. UW KLANTPROFIEL Een financieel advies wordt niet alleen uitgebracht op basis uw huidige financiële situatie en wensen en doelstellingen, maar ook op basis uw kennis, ervaring met en risicobereidheid
Nadere informatieHypotheekrecht en - vormen
Hypotheekrecht en - vormen Wat is een hypotheek? Een hypotheek is in theorie een zekerheidsrecht. Wanneer u een hypotheek afsluit, geeft u het recht van hypotheek aan de geldverstrekker. Dit recht van
Nadere informatieTrueBlue Beschikbare premieregeling EEN PERSOONLIJKE PENSIOENPOT VOOR ELKE WERKNEMER. Met collectieve voordelen.
TrueBlue Beschikbare premieregeling EEN PERSOONLIJKE PENSIOENPOT VOOR ELKE WERKNEMER. Met collectieve voordelen. Oktober 2016 TrueBlue Beschikbare premieregeling Een goed geregeld pensioen voor jouw werknemers?
Nadere informatieFacts & Figures uitwerking Pensioenakkoord
Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting
Nadere informatieBijlage A. UW KLANTPROFIEL
Bijlage A. UW KLANTPROFIEL Een financieel advies wordt niet alleen uitgebracht op basis van uw huidige financiële situatie en wensen en doelstellingen, maar ook op basis van uw kennis van, ervaring met
Nadere informatiePensioen vanaf morgen.
Pensioen vanaf morgen. Over partijen en stellingen die (n)ooit bewaarheid worden Vereniging voor pensioenrecht Utrecht, 12 september 2012 Mr. C.P.R.M. Dekker Inhoudsopgave Wat achtergrondinformatie Uw
Nadere informatieBrochure Toeslagverlening
Brochure Toeslagverlening Toeslagverlening Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook wel indexatie genoemd. Door pensioenen
Nadere informatie10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria
10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria Samenvatting: Direct betrokken bij de opstelling van het wettelijk kader voor de transitie Afschaffing doorsneeproblematiek: financiering
Nadere informatieGeef elke Nederlander een persoonlijke pensioenrekening. Position paper: Toekomst pensioenstelsel
Geef elke Nederlander een persoonlijke pensioenrekening Position paper: Toekomst pensioenstelsel Publicatiedatum: juni 2016 Autoriteit Financiële Markten De AFM maakt zich sterk voor eerlijke en transparante
Nadere informatieGrip op uw Vermogen. Aflossen, waarom goed voor u?
Aflossen, waarom goed voor u? Agenda 1. Even voorstellen 2. Aanleiding presentatie 3. Hypotheken: hoe zit het ook alweer? 4. Waarom aflossen? - Voor uzelf - Voor uw kinderen - Voor later 5. Hoe werkt aflossen?
Nadere informatiePensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010. Welkom
Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010 Welkom Waar willen wij het met elkaar over hebben? Pensioen anno 2010 Stand van Zaken AOW en Pensioenakkoord 4
Nadere informatieONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN
ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN 1 GEVOLGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN 2 REKENRENTE,
Nadere informatie2) Wanneer gaan de verschillende maatregelen in? Per 1 januari 2013
Oktober 2012 Nieuws hypotheekrenteaftrek Zoals het er nu voorstaat zal er vanaf 2013 alleen aftrek worden genoten voor hypotheekrente bij minimaal een annuïtaire aflossing. Op dit moment mag je nog de
Nadere informatiePENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE
PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE PENSIOEN IS AANVULLING OP AOW Lijfrente Salaris 100% Pensioen Staatspensioen (AOW) 2 AOW, VOLKSVERZEKERING (1) Voorziet in MINIMUM
Nadere informatieVragenlijst. Naam cliënt : Datum afspraak: Inkomen
Naam cliënt : Datum afspraak: Vragenlijst Inkomen Verwacht u de komende 2 5 jaar wijzigingen in uw inkomenssituatie door bijv. gezinsuitbreiding, functieverbetering, indiensttreding bij een andere werkgever
Nadere informatiefinanciële dienstverlening
Algemene gegevens cliënt Algemene gegevens partner Naam : Naam : Geboortedatum : Geboortedatum : Algemene Kennis en Ervaring 1. Wat weet u van hypotheken? 2. Wat weet u van beleggingsproducten? 3. Wat
Nadere informatieQ&A Evi Pensioenbeleggen. www.evipensioen.nl. 2. Wanneer kies ik voor Evi Pensioenbeleggen, Evi Netto Pensioenbeleggen of voor Evi?
Q&A Evi Pensioenbeleggen www.evipensioen.nl Inhoudsopgave 1. Wat is Evi Pensioen? 2. Wanneer kies ik voor Evi Pensioenbeleggen, Evi Netto Pensioenbeleggen of voor Evi? 3. Waarom gebruiken we de life-cycle
Nadere informatiePersoonlijk Pensioen Plan
Persoonlijk Pensioen Plan Brochure voor u als werkgever Als werkgever hebt u behoefte aan een betaalbare pensioenregeling. Tegelijkertijd wilt u een regeling die past in een goed arbeidsvoorwaardenbeleid.
Nadere informatieRBS pensioen update. Van premie tot pensioen
RBS pensioen update Van premie tot pensioen Hoe is uw pensioen opgebouwd? Waarom zitten veel pensioenfondsen nu in de problemen? Hoe ziet de toekomst van pensioen in Nederland eruit? In deze RBS Pensioen
Nadere informatieStelseldiscussie Stand van zaken
Stelseldiscussie Stand van zaken Aan welke knoppen kunnen we draaien 1 Vereniging van pensioenjuristen Herman M. Kappelle; directeur Aegon Adfis, bijzonder hoogleraar Fiscaal Pensioenrecht VU Amsterdam
Nadere informatieTrueBlue Beschikbare premieregeling EEN PERSOONLIJKE PENSIOENPOT VOOR ELKE WERKNEMER. Met collectieve voordelen.
TrueBlue Beschikbare premieregeling EEN PERSOONLIJKE PENSIOENPOT VOOR ELKE WERKNEMER. Met collectieve voordelen. April 2018 TrueBlue Beschikbare premieregeling Een goed geregeld pensioen voor jouw werknemers?
Nadere informatieVragenlijst klantprofiel Bestemd voor Naam : Adres : Geboortedatum : Burgerlijke staat : Algemeen. Kennis en ervaring
Vragenlijst klantprofiel Bestemd voor Naam : Adres : Geboortedatum : Burgerlijke staat : Algemeen Wat weet u van fiscale en sociale wetgeving? Wat weet u van uw inkomenssituatie als u met pensioen gaat
Nadere informatieNadeel Uiteindelijk wordt er geen vermogen opgebouwd om de hypotheek mee af te kunnen lossen.
Welke hypotheekvorm past het beste bij uw specifieke situatie? Het is fijn om van tevoren al te weten welke basis hypotheekvormen er bestaan. Hieronder staan de hypotheekvormen een voor een kort beschreven
Nadere informatieHypotheekvormen samengevat
Hypotheekvormen samengevat Er bestaan in Nederland enkele honderden hypotheekvarianten. Dat lijkt heel veel, maar de meeste varianten zijn afgeleid van een aantal hoofdvormen. Uw eigen wensen en persoonlijke
Nadere informatieWat zie je? Slides Video Chat Onderwerpen. Hoe bouw jij pensioen op? Slimme tips Financieel overzicht Voordeel voor jou als ondernemer Enquête
2014 Wat zie je? Slides Video Chat Onderwerpen Hoe bouw jij pensioen op? Slimme tips Financieel overzicht Voordeel voor jou als ondernemer Enquête Poll 1 Wat zie jij als jouw pensioen? Hoe bouw jij pensioen
Nadere informatieToeslagverlening. Versie
Toeslagverlening Versie 25-02-2016 Versie 25-02-2016 Toeslagverlening (indexatie) Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook
Nadere informatiePensioenen Oktober 2015
Pensioenen Oktober 2015 Agenda Waarom deze bijeenkomst? Waarom Pensioenfonds PGB? Pensioenregelingen 2016 Volgende stappen Vragen 2 Waarom deze bijeenkomst? Informeren over veranderingen op pensioengebied
Nadere informatieWij zijn VDZ. Onze boodschap is helder: niemand regelt je geldzaken. beter dan wij. Dat is niet arrogant bedoeld, maar het uitgangspunt
Wij zijn VDZ. Onze boodschap is helder: niemand regelt je geldzaken beter dan wij. Dat is niet arrogant bedoeld, maar het uitgangspunt van onze dienstverlening. Deze tijd vraagt om transparantie. Wij regelen
Nadere informatiePensioengrens 100.000 / opbouw 1,75% Aardverschuiving op komst. Amsterdam, 20 juni 2013
Pensioengrens 100.000 / opbouw 1,75% Aardverschuiving op komst Amsterdam, 20 juni 2013 Het Pensioenlandschap in vogelvlucht Algemene ontwikkelingen: wederkerige intergenerationele solidariteit wordt eenzijdig
Nadere informatieToeslagverlening. Versie
Toeslagverlening Versie 23-02-2017 Versie 23-02-2017 Toeslagverlening Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook wel indexatie
Nadere informatieWat kunt ú doen voor uw eigen pensioen. Ruben Stam
Wat kunt ú doen voor uw eigen pensioen Ruben Stam Programma Er was eens. - ons huidige pensioenstelsel nader belicht Roerige tijden - het pensioenstelsel onder hoogspanning Wat ú kunt doen! - Úw keuzes
Nadere informatieQuiz. Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee
Quiz Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee 2 de pijler SP PvdA GroenLinks CDA 50Plus ChristenUnie SGP D66 VVD PVV Verdere versobering Doorsneepremie Contract Max 40,4% aftrekbaar
Nadere informatie4,1. Samenvatting door een scholier 539 woorden 11 oktober keer beoordeeld. Eco H5. Paragraaf 1; Gezinnen ruilen over de tijd
Samenvatting door een scholier 539 woorden 11 oktober 2016 4,1 6 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode Eco H5 Paragraaf 1; Gezinnen ruilen over de tijd Ruilen over de tijd Prijs = rente Financiële
Nadere informatieSpeech Klaas Knot, PBM Pensioensymposium, 19 mei 2016
Speech Klaas Knot, PBM Pensioensymposium, 19 mei 2016 Allereerst wil ik de organisatie graag hartelijk bedanken voor de uitnodiging om hier te spreken. Het thema van vandaag - de toekomst van ons pensioenstelsel
Nadere informatieDoel is om voor deelnemers een beeld te schetsen van hoe het pensioen in elkaar steekt en hoe hun eigen pensioen er voorstaat.
Majesteit, dames en heren. Hartelijk welkom! En, Majesteit, ik weet zeker dat ik hier namens alle aanwezigen spreek als ik zeg dat wij buitengewoon vereerd zijn dat U bij een deel van dit programma aanwezig
Nadere informatieVragenlijst Particulieren
Vragenlijst Particulieren Naam cliënt Plaats Datum : : : In het kader van de Wet Financiële Dienstverlening (WFD) worden in dit document diverse vragen gesteld ter bepaling van het Klantprofiel van de
Nadere informatieToeslagverlening. Versie
Toeslagverlening Versie 07-10-2016 Versie 07-10-2016 Toeslagverlening (indexatie) Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook
Nadere informatieKLANTPROFIEL VOOR EEN ORIËNTATIE GESPREK
UW KLANTPROFIEL KLANTPROFIEL VOOR EEN ORIËNTATIE GESPREK Een financieel advies wordt niet alleen uitgebracht op basis uw huidige financiële situatie en wensen en doelstellingen, maar ook op basis uw kennis,
Nadere informatieVeel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen
Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen 1. De kwartaalcijfers van de pensioenfondsen zijn negatief. Hoe komt dat? Het algemene beeld is dat het derde kwartaal, en dan in het bijzonder de maand
Nadere informatieKlantprofiel (deel B)
Klantprofiel (deel B) Persoonlijk, Doordacht & Transparant Klantprofiel (deel B) 1 Inkomenssituatie Verwacht u de komende 2 5 jaar wijzigingen in uw inkomenssituatie door bijv. gezinsuitbreiding, functieverbetering,
Nadere informatieDe fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt. Workshop 9 mei 2012
De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt Workshop 9 mei 2012 Programma De aanleiding en het pensioenakkoord op hoofdlijnen Aanpassingsmechanismes Fiscale pensioenkader
Nadere informatieArbeidsmarkt Vraag naar arbeid Werkgelegenheid Aanbod van arbeid: b Marktmechanisme Loonkosten per product
Arbeidsmarkt Vraag naar arbeid = mensen Door werkgevers: bedrijven en overheid Werkgelegenheid Hoe lager het loon, hoe groter de vraag naar arbeid Aanbod van arbeid: beroepsbevolking (iedereen tussen de
Nadere informatieTentamen Pensioenactuariaat 1,
Tentamen Pensioenactuariaat 1, 28-6-2007 Op dit tentamen kun je 100 punten halen : 25 pt Opgave A, óf je eindcijfer van de opdrachten tijdens het collegeblok. Het maximum van de twee scores is geldig,
Nadere informatieMinisterie!van!Sociale!Zaken!en!Werkgelegenheid!! t.a.v.!staatssecretaris!j.!klijnsma! Postbus!90801! 2509!LV!Den!Haag!!!
MinisterievanSocialeZakenenWerkgelegenheid t.a.v.staatssecretarisj.klijnsma Postbus90801 2509LVDenHaag DenHaag,6september2013, Betreft:Reactieinternetconsultatie reëleambitieovereenkomst GeachtemevrouwKlijnsma,
Nadere informatieBinnenkort heb je een afspraak met één van onze adviseurs. Om je goed van dienst te kunnen zijn, hebben wij informatie van je nodig.
het klantprofiel Binnenkort heb je een afspraak met één van onze adviseurs. Om je goed van dienst te kunnen zijn, hebben wij informatie van je nodig. Waarom een klantprofiel? Het klantprofiel heeft als
Nadere informatieDe drie manieren van pensioen sparen noemen we de 3 pijlers van het pensioensysteem.
De toekomst is onbekend. Er komt een leeftijd dat werken niet meer gaat. Je hebt dan wel geld nodig om van te leven. Geld voor de oude dag wordt deels door de overheid geregeld. De overheid heeft een staatspensioen
Nadere informatieBrochure. Toeslagverlening
Brochure Toeslagverlening Toeslagverlening Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook wel indexatie genoemd. Door pensioenen
Nadere informatieVERMOGENS ADVIES HYPOTHEEK VOORTDUREND BETROKKEN BIJ UW VERMOGENSOPBOUW
VERMOGENS ADVIES HYPOTHEEK VOORTDUREND BETROKKEN BIJ UW VERMOGENSOPBOUW VERMOGENS ADVIES HYPOTHEEK VOORTDUREND BETROKKEN BIJ UW VERMOGENSOPBOUW Aan het vinden van de perfecte woning besteedt u vaak maandenlang
Nadere informatieBij de opstelling van de notitie is zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de positie van de VCP, waarbij ANBO is aangesloten.
26 juni 2018 ANBO s visie op pensioen PA-26062018 w.reijn@anbo.nl Inleiding ANBO speelt een actieve rol in de pensioendiscussie. In deze position paper pensioenen staan de uitgangspunten die ANBO hanteert
Nadere informatieWelke keuzes maakt u voordat u straks met pensioen gaat?
SNPS Shell Nederland Pensioenfonds Stichting Welke keuzes maakt u voordat u straks met pensioen gaat? Inhoud Welke pensioenkeuzes hebt u? 1. Uw pensioenleeftijd kiezen 2. Deeltijdpensioen 3. Definitieve
Nadere informatieSociaal akkoord aow en Witteveenkader Op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
CPB Notitie 10 juni 2011 Sociaal akkoord aow en Witteveenkader Op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. CPB Notitie Aan: Ministerie van SZW Centraal Planbureau Van Stolkweg
Nadere informatieSolvency voor pensioenfondsen. Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph
Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph Agenda Pensioenfondsen Huidig toezicht op Nederlandse pensioenfondsen Europees toezicht financiële instellingen Solvency II voor pensioenfondsen Tot slot: Aangekondigde
Nadere informatiePensioen voor ZZP ers. 12 juni 2015 - AMSTERDAM
Pensioen voor ZZP ers 12 juni 2015 - AMSTERDAM 1 Inhoud Een oudedagsvoorziening opbouwen Drie nieuwe initiatieven Fiscaliteiten Vermogensbeheer Uitkering bij Arbeidsongeschiktheid Wat gebeurt er bij Overlijden?
Nadere informatieHoe betrek je een eigen huis in het pensioeninkomen? Verzilveren zonder te verhuizen
Hoe betrek je een eigen huis in het pensioeninkomen? Verzilveren zonder te verhuizen Netspar/TIAS leergang 2017/2018 25 juni 2018 Diana Kridene-Lageman André Masteling Idoena Vankan Ghilain Vermeiren Begeleider:
Nadere informatieICK Beschikbare Premieregeling
ICK Beschikbare Premieregeling Uitleg over een nieuwe de regeling van bedrijfstakpensioenfonds ICK 30 mei 2013 Diede Panneman Rutger van Asselt ' Copyright 2012 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie
Nadere informatiePensioenen en onderwijs. Pensioenen. Economie en pensioenen. Outline. Economische bril aanleren
Pensioenen en onderwijs Economische bril aanleren Relaties met veel domeinen Teulings Pensioenen Micro: Financiële planning Macro: Actualiteit Relaties tussen oud en jong Lans Bovenberg 9 juni 2016 2 Outline
Nadere informatieVerzekeraar of Algemeen Pensioenfonds? Pensioen
Verzekeraar of Algemeen Pensioenfonds? Pensioen Het Een algemeen pensioenfonds als alternatief voor uw salaris-diensttijdregeling. Hard of zacht pensioen? Het grote verschil met een pensioenregeling via
Nadere informatieVeelgestelde vragen nettopensioenregeling
Veelgestelde vragen nettopensioenregeling Vragen en antwoorden over pensioenopbouw en verzekeren nabestaandenpensioen over uw pensioengevend salaris boven 100.000 Pagina 1 van 7 Vragen en antwoorden Wat
Nadere informatieAlgemene informatie hypotheken (starter)
Algemene informatie hypotheken (starter) Wij zetten de belangrijkste begrippen voor u op een rijtje: Hypotheekvormen... 2 Annuïteitenhypotheek... 2 Lineaire hypotheek... 2 Leningvormen... 2 Doorlopend
Nadere informatieKLANTPROFIEL VOOR DHR. HYPOTHEEK
UW KLANTPROFIEL Een financieel advies wordt niet alleen uitgebracht op basis van uw huidige financiële situatie en wensen en doelstellingen, maar ook op basis van uw kennis van, ervaring met en risicobereidheid
Nadere informatieKlantprofiel. Waaruit blijkt dat?
Klantprofiel Wat is uw burgerlijke staat? o Alleenstaand o Gehuwd(gemeenschap van goederen) o Gehuwd(huwelijkse voorwaarden) o Samenwonend met samenlevingscontract o Samenwonend zonder samenlevingscontract
Nadere informatieAlgemeen Geen Gering Globaal Goed. Aankoop woning Geen Gering Globaal Goed. Hypotheek algemeen Geen Gering Globaal Goed
Risicoprofiel Hoe is uw kennis en ervaring met / over: Algemeen Geen Gering Globaal Goed Ontwikkelingen op de financiële markten Financiële producten in het algemeen Fiscale wetgeving Sociale voorzieningen
Nadere informatiePensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen. Emile Soetendal 10 januari 2017
Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen Emile Soetendal 10 januari 2017 2 Tsunami van politieke partijen voor komende verkiezingen De kiesraad heeft voor de Tweede Kamer verkiezingen
Nadere informatiePensioenfonds Metaal en Techniek PENSIOENBELEGGEN
Pensioenfonds Metaal en Techniek PENSIOENBELEGGEN Nieuwe pensioenregeling per 1 januari 2006 PENSIOENBELEGGEN Wie een dienstverband heeft, bouwt onder voorwaarden vanaf zijn 18 e pensioen op. Elke maand
Nadere informatieKwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014
Kwartaalbericht 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015 Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Dekkingsgraad: 111,5% Beleidsdekkingsgraad: 112,6% Belegd vermogen: 19,6 miljard Rendement 2014: 27,6%
Nadere informatieWAT U ALS WERKNEMER WILT WETEN OVER DE ABP-PENSIOENREGELING
WAT U ALS WERKNEMER WILT WETEN OVER DE ABP-PENSIOENREGELING 1- Waarom heeft het ABP een herstelplan opgesteld? ABP is, evenals vele andere pensioenfondsen, zwaar geraakt door de crisis op de financiële
Nadere informatieDe Hypotheek. De Hypotheekrente. Rentevastperiode. Wat is een hypotheek? Wat zijn de kosten van mijn lening? Variabele rente
De Hypotheek Je gaat een woning kopen en hebt hiervoor een lening nodig van de bank. In deze toelichting proberen wij je inzichtelijk te maken wat een hypotheek is en wat de meest voorkomende vormen zijn.
Nadere informatieargumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt
10 argumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt Woningmarkt heeft behoefte aan hervorming De fiscale hypotheekrenteaftrek is de afgelopen
Nadere informatieUpdate! WIJZIGINGEN PENSIOENREGELING PER 1 JANUARI 2015. bpfhibin.nl
Update! bpfhibin.nl stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen December 2014 Kunt u uw werknemers uitleggen wat er per 1 januari 2015 is veranderd aan hun pensioen? WIJZIGINGEN
Nadere informatiePensioenakkoord. Spelregels vanuit de accountant bezien. Nico Pul Ernst & Young
Pensioenakkoord Spelregels vanuit de accountant bezien Nico Pul Ernst & Young Pensioenakkoord Korte vergelijking oud versus nieuw Gevolgen voor de jaarrekening Bijdrage accountants aan het debat Oud versus
Nadere informatiePensioen Continu Plan nettopensioen Voor de periode na uw pensioendatum
Pensioen Continu Plan nettopensioen Voor de periode na uw pensioendatum Aanvulling van ouderdomspensioen en partnerpensioen voor werknemers met een salaris boven 100.000 Sinds 1 januari 2015 gelden er
Nadere informatieKorte termijn: onnodig korten van rechten voorkomen. Lange termijn: naar een nieuw FTK op basis van nieuwe pensioencontracten
Korte termijn: onnodig korten van rechten voorkomen Lange termijn: naar een nieuw FTK op basis van nieuwe pensioencontracten De daling van de dekkingsgraden heeft de afgelopen weken een uitgebreide discussie
Nadere informatie14 december Pensioenen in Vandena van der Meer
14 december 2017 Pensioenen in 2018 P L U S.. E E N V O O R U I T B L I K Vandena van der Meer Agenda De zin en onzin van pensioen Pensioenleeftijd 68 jaar Plannen van het nieuwe kabinet Pensioenen in
Nadere informatieTerugblik op Wie zijn wij? Margreet Verhoef. Rita van Ewijk. Fred Steenwinkel. Sinds 2010 bestuurslid
Programma 1. Terugblik 2018 en financiële positie 2019 2. Toekomst Stichting Pensioenfonds Equens 3. Overgang naar Algemeen Pensioenfonds (APF) 4. Planning overgang 5. Pensioenakkoord 1 Wie zijn wij? Margreet
Nadere informatie