Bundel van de Algemeen Bestuur VRZHZ van 13 april 2016

Transcriptie

1 Bundel van de Algemeen Bestuur VRZHZ van 13 april 2016 I Opening Uitnodigingsbrief leden en deelnemers AB.pdf I.1 Agenda oplegnotitie agenda.pdf A Agenda AB 13 april 2016.pdf I.2 Mededelingen Oplegnotitie AB mededelingen.pdf I.3 Besluitenlijst oplegnotitie AB besluitenlijst.pdf A concept besluitenlijst AB 18 februari 2016.pdf II Ter behandeling II.1 Jaarrekening Oplegnotitie jaarstukken 2015 AB.pdf A Jaarrekening 2015 DEFINITIEF 4.0.pdf B Accountantsverslag VR ZHZ 2015.pdf C Controleverklaring 2015 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid.pdf II.2 Kostenverdeelmodel Oplegger kostenverdeelmodel.pdf III Ter kennisname of hamerstukken III.1Gemeenten Vijfheerenlanden AB oplegnotitie gemeenten vijfheerenlanden.pdf A Notitie Vijfheerenlanden versie 08 aanpassing met bijlagen.pdf III.2Benchmark Oplegger benchmark en kostenvergelijking.pdf A memo MT benchmark overheadfuncties VRZHZ MWB VRZ.pdf B benchmark veiligheidsregio's VRZHZ MWB VRZ.pdf III.3Ontwikkelingen brandweer Oplegnotitie Bestuurlijk relevante ontwikkelingen Brandweer.pdf A Notitie Bestuurlijk relevante ontwikkelingen Brandweer 0.1.pdf III.4Gevolgen van de vergrijzing voor brandveiligheid Oplegnotitie Gevolgen vergrijzing brandveiligheid.pdf A Memo gevolgen vergrijzing brandveiligheid.pdf III.5Verslag auditcommissie oplegnotitie concept verslag auditcom.pdf A CONCEPT besluitenlijst auditcommissie 16 maart 2016.pdf IV Overig

2 I Opening Uitnodigingsbrief leden en deelnemers AB.pdf Concern Aan de leden en deelnemers van het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Uw kenmerk Ons kenmerk Datum / maart 2016 Onderwerp Bijlage(n) Behandeld door Uitnodiging vergadering AB Agenda en vergaderstukken N. Kaim 13 april Geachte leden van het algemeen bestuur, Graag nodig ik u namens de voorzitter uit voor de vergadering van het algemeen bestuur van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid op woensdag 13 april 2016 van 10:00 uur tot 12:00 uur in de Merwedezaal van de Politie Zuid-Holland-Zuid aan de Vissersdijk Beneden 2 te Dordrecht. Bijgaand ontvangt u de agenda en stukken behorend bij deze vergadering. Indien u verhinderd bent, kunt u dit doorgeven aan mevrouw A.R. Wagemans op telefoonnummer of per mail ar.wagemans@vrzhz.nl. Met vriendelijke groeten, Drs. C.H.W.M. Post Mcm Secretaris Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Postbus 350, 3300 AJ Dordrecht, Bezoekadres: Romboutslaan 105, 3312 KP Dordrecht, T , F , E mail@vrzhz.nl, I

3 I.1 Agenda oplegnotitie agenda.pdf Agendapunt I-1 Registratienummer 2016/773 Voorstel voor de vergadering van: Het algemeen bestuur Datum vergadering: 13 april 2016 Onderwerp: Gevraagd besluit: Vaststellen agenda Het algemeen bestuur wordt gevraagd: - de agenda d.d. 13 april 2016 vast te stellen Vergaderstuk: 2016/773/A Agenda d.d. 13 april 2016 Toelichting: Financiële consequenties: Vervolgprocedure: Geen Geen Het voorstel wordt bij de volgende overleggen ingebracht: MT AB OVO CAB AGV Audit commissie DB Anders, nl.... Niet van toepassing Vervolgstappen: Geen Organisatie eenheid Indiener niveau 2 Concerncontroller a.i. Directiesecretaris Concern J. Boons J. Boons dd dd

4 A Agenda AB 13 april 2016.pdf Algemeen Bestuur Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Agenda 2016/773/A 13 april 2016 I Opening 1. Vaststellen agenda 2016/ Mededelingen 2016/ Besluitenlijst 2016/775 II Ter behandeling 1. Jaarstukken / Kostenverdeelmodel 2016/777 III Ter kennisname of Hamerstukken 1. Gemeenten Vijfheerenlanden 2016/ Benchmark 2016/ Ontwikkelingen brandweer 2016/ Gevolgen van de vergrijzing voor brandveiligheid 2016/ Verslag auditcommissie 2016/783 IV Overig 1. Rondvraag en sluiting

5 I.2 Mededelingen Oplegnotitie AB mededelingen.pdf Agendapunt I-2 Registratienummer 2016/774 Voorstel voor de vergadering van: Het algemeen bestuur Datum vergadering: 13 april 2016 Onderwerp: Gevraagd besluit: Mededelingen Het algemeen bestuur wordt gevraagd: - niet van toepassing Vergaderstuk: Toelichting: Financiële consequenties: Vervolgprocedure: Geen De leden van het AB krijgen gelegenheid tot het doen van mededelingen. Geen Het voorstel wordt bij de volgende overleggen ingebracht: MT AB OVO CAB AGV Audit commissie DB Anders, nl.... Niet van toepassing Vervolgstappen: Geen Organisatie eenheid Indiener niveau 2 Concerncontroller a.i. Directiesecretaris Concern J. Boons J. Boons dd dd

6 I.3 Besluitenlijst oplegnotitie AB besluitenlijst.pdf Agendapunt I-3 Registratienummer 2016/775 Voorstel voor de vergadering van: Het algemeen bestuur Datum vergadering: 13 april 2016 Onderwerp: Gevraagd besluit: Besluitenlijst Het algemeen bestuur wordt gevraagd: - de besluitenlijst AB d.d. 18 februari 2016 vast te stellen. Vergaderstuk: 2016/775/A - besluitenlijst AB d.d. 18 februari 2016 Toelichting: Financiële consequenties: Vervolgprocedure: Geen Geen Het voorstel wordt bij de volgende overleggen ingebracht: MT AB OVO CAB AGV Audit commissie DB Anders, nl.... Niet van toepassing Vervolgstappen: De besluitenlijsten AB wordt op Viadesk (intern) en de internetsite geplaatst. Organisatie eenheid Indiener niveau 2 Concerncontroller a.i. Directiesecretaris Concern J. Boons J. Boons dd dd

7 A concept besluitenlijst AB 18 februari 2016.pdf Vergaderstuk 2016/775/A Besluitenlijst concept - Van: Overleg: Vergadering van het algemeen bestuur van de Veiligheidsregio ZHZ Datum: 18 februari 2016 Vastgesteld op: Aanwezig Gemeente Dordrecht DHR A.A.M. Brok burgemeester, voorzitter Gemeente Oud-Beijerland DHR K. Tigelaar burgemeester, vicevoorzitter Gemeente Alblasserdam DHR J.G.A. Paans burgemeester Gemeente Binnenmaas DHR A.J. Borgdorff burgemeester Gemeente Cromstrijen DHR J.J. Luteijn burgemeester Gemeente Giessenlanden DHR W. Ten Kate waarnemend burgemeester Gemeente Gorinchem DHR G. Veldhuijzen waarnemend burgemeester Gemeente Hardinxveld-Giessendam DHR R. Augusteijn waarnemend burgemeester Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht DHR J. Heijkoop burgemeester Gemeente Korendijk DHR S. Stoop waarnemend burgemeester Gemeente Leerdam DHR W. Van der Leij locoburgemeester Gemeente Molenwaard DHR D.R. van der Borg burgemeester Gemeente Papendrecht DHR C.J.M. de Bruin burgemeester Gemeente Strijen DHR A.J. Moerkerke burgemeester Gemeente Zederik DHR A.F. Bonthuis waarnemend burgemeester Gemeente Zwijndrecht DHR D. Schrijer burgemeester Arrondissementsparket Rotterdam DHR R.P.H.G. de Beukelaer Justitie Politie Eenheid Rotterdam DHR H. de Jong politie eenheid Rotterdam Veiligheidsregio ZHZ DHR C.H.W.M. Post secretaris Veiligheidsregio ZHZ DHR A. Slofstra directeur brandweer Veiligheidsregio ZHZ MW J. Boons directiesecretaris Afwezig Gemeente Leerdam DHR M. Houtman waarnemend burgemeester Gemeente Sliedrecht DHR A.P.J. Van Hemmen burgemeester Waterschap Rivierenland DHR R.W. Bleker dijkgraaf Waterschap Hollandse Delta DHR J.M. Geluk dijkgraaf Pagina 1 van 7

8 Vergaderstuk 2016/775/A I Opening Agendapunt I /41 Besluit Vaststellen agenda Het algemeen bestuur wordt gevraagd te besluiten: - de agenda d.d. 18 februari 2016 vast te stellen. Conform Agendapunt I-2 Mededelingen 2016/42 Toelichting De heer Bonthuis (waarnemend burgemeester van Zederik) is voor het eerst aanwezig. De presentatie door de HID de heer Splitthoff kan geen doorgang vinden, er wordt een nieuwe datum afgesproken. Op 17 februari heeft een, door de Provincie Zuid-Holland georganiseerde, bijeenkomst plaatsgevonden voor de rijksheren over veiligheid, rampenbestrijding en crisisbeheersing. De heren Brok en Post hebben een presentatie gegeven over Chemiepack en Shell Moerdijk. De heer Brok is aanwezig geweest bij de bestuurlijke regiegroep vluchtelingen die door de CdK is georganiseerd. Hij geeft aan dat ZHZ op de goede weg is met het organiseren van woningen voor statushouders en er diverse locaties worden aangeboden voor opvang. Helaas lijkt COA dit aanbod slechts eendimensionaal te bekijken vanwege hun wens voor het inrichten van grootschalige opvang. Hiermee wordt binnen ZHZ, maar ook landelijk, veel inspanning gepleegd op het realiseren van opvang maar wordt hier door het COA onvoldoende op gereageerd. Op 17 maart hebben voorzitter en secretaris een gesprek met de voorzitter van het COA, de heer Bakker. Na dit gesprek zullen de leden van het algemeen bestuur per brief worden geïnformeerd. Volgende week wordt een raadsinformatiebrief verzonden over Spinel Veiligheidscentrum. Voor de volgende vergadering van het algemeen bestuur wordt een financieel afhechtingsvoorstel ingebracht aangaande Spinel. De Inspectie is niet akkoord gegaan met het opvoeren van Koningsdag als systeemtest voor Met de Inspectie is afgesproken dat de systeemtest voor 2016 naar voren gehaald kan worden om alsnog onderdeel te laten zijn van de Staat van de Rampenbestrijding die in april uitgebracht zal worden. De Onderzoeksraad voor Veiligheid is een onderzoek begonnen naar de emissie van ethyleenoxide bij Shell Moerdijk. Deze emissie heeft geleid tot onrust in het gebied maar ook bij bewoners van Zuid-Holland Zuid. Mevrouw Vis verlaat per 1 maart 2016 de organisatie van de Politie en neemt op 24 maart afscheid. Er wordt een vacature gesteld voor haar taken. Agendapunt I /43 Besluitenlijst Het algemeen bestuur wordt gevraagd te besluiten: de besluitenlijsten AB d.d. 17 september 2015, 5 november 2015 en 25 november 2015 vast te stellen. Pagina 2 van 7

9 Vergaderstuk 2016/775/A Toelichting Met de heer De Bruin is aanvullend gesproken over de besluitenlijsten van 5 en 25 november. Zijn opmerkingen op de besluitenlijsten zijn als zodanig verwerkt. De heer Stoop heeft aangegeven dat hij graag zijn opmerking over het bezwaar van de wijze van redenering toegevoegd wil hebben aan het verslag van 5 november en heeft daarvoor de volgende tekstsuggestie gedaan: Op de mededeling van de heer De Bruin dat hij eventueel juridische stappen overweegt, zegt de heer Stoop bezwaren te hebben tegen deze manier van redeneren. Besluit Dit wordt verwerkt in het verslag. Conform met als aanvulling de opmerking van de heer Stoop verwerken in het verslag van 5 november II Ter behandeling Agendapunt II /44 Toelichting Meldkamers; regionale en landelijke ontwikkelingen Het algemeen bestuur wordt gevraagd: kennis te nemen van: de meldkamerontwikkelingen regionaal en landelijk; de samenwerkingsovereenkomst inzake nieuwe meldkamer locatie Rotterdam en daarmee verbonden investering en terugbetalingsverplichting; de financieringsovereenkomst voor de nieuwe meldkamer locatie Rotterdam. De heer Seen geeft een presentatie over de regionale en landelijke ontwikkelingen van de meldkamer. Deze presentatie is als bijlage toegevoegd aan dit verslag. Tevens wordt een video-impressie getoond van de inrichting van de nieuwe meldkamer te Rotterdam. De heer Slofstra geeft een toelichting op de heroriëntatie van de landelijke meldkamer. In de hierop volgende discussie wordt gevraagd naar: de veiligheidscriteria die zijn gesteld bij de keuze voor de locatie in het World Port Center. In 2012 is, mede na aandringen van de medezeggenschap, een risico-analyse uitgevoerd en deze heeft geleid tot de keuze voor het WPC. het risico dat gelopen wordt vanwege de voorsprong die we hebben op andere regionale samenwerkingen, is er een plan B? Er is een noodplan opgemaakt en deze wordt in april besproken met de betrokken minister. de bestuurlijke en financiële verantwoordelijkheid in het proces om te komen tot een gezamenlijke meldkamer. Deze blijft ongewijzigd bij beide besturen van de betrokken veiligheidsregio s totdat overdracht plaatsvindt naar het ministerie van V&J (Nationale Politie). De heer Brok voegt hieraan toe dat op 16 maart een gesprek plaatsvindt met de heren Aboutaleb, Lenferink, Gaastra, Post en hemzelf ter voorbereiding van de behandeling van de heroriëntatie in Pagina 3 van 7

10 Vergaderstuk 2016/775/A Besluit het Veiligheidsberaad van 18 maart. De heer Brok zal op 16 maart afspraken maken met de DG over de financiële verantwoordelijkheid waarbij hij ervan uitgaat dat het Rijk aan zet blijft. Nvt Agendapunt II /45 Herijking compensatie kosten crisisnoodopvang Het algemeen bestuur wordt gevraagd: In te stemmen met voorliggende herijking van het besluit van 25 november 2015 inzake kosten crisisnoodvang inhoudende: de kosten voor crisisnoodopvang niet meer te maximeren op 105,-- maar de totale kosten die zijn gemaakt voor crisisnoodopvang te compenseren onder aftrek van de vergoeding van het COA; dekking van de gemaakte kosten, naar schatting maximaal ,-, te laten plaatsvinden vanuit het positieve jaarresultaat 2015 van de VRZHZ (prognose tweede bestuursrapportage 0,8 mln); afhankelijk van het landelijke vraagstuk over de compensatie van de BTW op deze kosten, het beroep op het positieve resultaat te corrigeren. Toelichting De heer Ten Kate vraagt naar de kosten die zijn gemaakt in Deze worden niet opgenomen in dit voorstel omdat ervan uitgegaan wordt dat de COA-vergoeding hiervoor dekkend is. De heer De Bruin is niet akkoord met het voorstel onder verwijzing naar de argumentatie zoals dat is vastgelegd in het verslag van 25 november. Besluit Conform Agendapunt II /46 Toelichting Gemeenten Vijfheerenlanden Het algemeen bestuur wordt gevraagd: kennis te nemen van de stand van zaken inzake het onderzoek gevolgen herindeling gemeenten Vijfheerenlanden. in te stemmen met de uitgangspunten zoals deze in de notitie zijn verwoord.. De heer Bonthuis constateert op basis van de inleiding dat sprake lijkt van een gezamenlijke notitie van de VRU en VRZHZ. De heer Post geeft aan dat dit niet het geval is maar dat wel gezamenlijk met de VRU gekeken wordt naar de verschillende aspecten. De heer Bonthuis vraagt naar de resultaten van het onderzoek, de heer Van der Leij sluit zich hierbij aan. De heer Ten Kate vraagt naar de noodzaak van instemming met de uitgangspunten in de schetsnotitie op dit moment in de tijd. De heer Veldhuijzen sluit zich aan bij de heer Ten Kate en geeft aan dat er een motie bij Provinciale Staten is ingediend en aangenomen is. Deze motie wordt ter kennisname voorgelegd aan de leden van het algemeen bestuur. De heer Post heeft in zijn bericht van 17 februari een aanvulling gegeven op de actuele stand van zaken en geeft in zijn toelichting in de vergadering aan dat voorliggende schetsnotitie niet bedoeld is als resultaat van het onderzoek maar juist een aantal uitgangspunten definieert voor dat onderzoek. Deze uitgangspunten worden gedeeld door zijn collega van de Veiligheidsregio Utrecht. Gebiedscongruentie van de primaire partners van de veiligheidsregio is hierbij een belangrijke randvoorwaarde. De heer Brok spreekt met beide directeuren van de veiligheidsregio s over de stand van zaken van het Pagina 4 van 7

11 Vergaderstuk 2016/775/A onderzoek. In de vergadering wordt gesproken over de zogenaamde terugvalvariant. In de bijeenkomst van 5 november van het dagelijks bestuur met de heren Houtman en Van Ee (mede aanwezig namens Vianen) is door beide burgemeesters het voorstel gedaan om in het onderzoek van beide veiligheidsregio s tevens het scenario te betrekken van het onderbrengen van de veiligheidsketen bij een andere provincie dan de bestuurlijke verbinding met de provincie. Dit voorstel werd als zeer waardevol gezien en wordt de komende periode nader uitgewerkt. Van belang is tevens dat inhoudelijk input geleverd wordt voor het onderzoek van de IPC maar daarbij ook het eigen traject gevolgd wordt en conclusies getrokken worden alvorens de IPC met haar ontwerpvoorstel komt. Besluit Volgende vergadering (13 april) komt de analyse ten behoeve van de IPC op de agenda. De schetsnotitie wordt voor kennisgeving aangenomen en 13 april komt de analyse ten behoeve van de IPC op de agenda van het algemeen bestuur. Agendapunt II /47 Toelichting Beleidsplan Het algemeen bestuur wordt gevraagd: in te stemmen met: kennis te nemen van de mondelinge toelichting op het beleidsplan en het te doorlopen proces; het concept Beleidsplan VRZHZ te bespreken. De heer Bron geeft een toelichting op de procesmatige en inhoudelijke aspecten van het beleidsplan. De behandeling van dit onderwerp leidt tot diverse suggesties tot aanpassing van het beleidsplan. De huidige vorm, de abstractheid en verbinding tussen prioritaire risico s en hoeveelheid beleidsdoelen maken het lastig om het beleidsplan te bespreken met de gemeenteraad. Afgesproken wordt dat in het verslag van de vergadering een voorstel wordt opgenomen hoe om te gaan met de diverse tips van de leden van het algemeen bestuur. Het huidige concept beleidsplan wordt niet besproken met de raden, maar vraagt eerst verwerking van de ABbehandeling naar een bijgestelde versie. Het volgende procesvoorstel wordt gedaan: maart/april 2016 April 2016 opstellen van een bijgestelde versie van het beleidsplan de bijgestelde versie voorleggen aan een bestuurlijke consultatiegroep, te weten de heren Brok, Paans, Stoop en Ten Kate Pagina 5 van 7

12 Vergaderstuk 2016/775/A Besluit April 2016 de bijgestelde versie ambtelijk voorleggen aan leden van het kernteam 15 juni 2016 Voorgenomen besluit DB 8 juli 2016 Voorgenomen besluit AB Juli tot en met oktober 2016 (Wettelijke) consultatie (buurregio s, provincie, waterschappen etc) Juli tot en met oktober 2016 Overleg burgemeester met de raad, ondersteund door een presentatie. Met de griffiers worden afspraken gemaakt over de planning van de behandeling. 23 november 2016 Definitieve vaststelling door DB 15 december 2016 Definitieve vaststelling door AB Agendapunt II /48 Toelichting RWS en de VRZHZ Het algemeen bestuur wordt gevraagd: kennis te nemen van de presentatie van de HID RWS; van gedachten te wisselen over de rol van RWS en de VRZHZ.. Vanwege een dringende andere afspraak van de heer Splitthoff wordt de presentatie voor een ander moment geagendeerd. III Ter kennisname of Hamerstukken Agendapunt III /49 Besluit Agendapunt III /50 Besluit Reglement samenstelling dagelijks bestuur Het algemeen bestuur wordt gevraagd: in te stemmen met het reglement samenstelling dagelijks bestuur, als bijlage bij de gemeenschappelijke regeling VRZHZ Conform Regionale overeenkomst Noodhulpteam Rode Kruis Het algemeen bestuur wordt gevraagd: 1. Kennis te nemen van de ondertekening van de Regionale Overeenkomst Noodhulpteam Rode Kruis door de DPG namens het bestuur. 2. Het bedrag ter dekking van het tekort voor de jaren 2016 en 2017, in totaal , bij de bestemming van het resultaat 2015 te reserveren in de algemene reserve. Conform IV Overig Agendapunt IV-1 Toelichting Rondvraag Geen opmerkingen voor de rondvraag. Pagina 6 van 7

13 Vergaderstuk 2016/775/A Bijlage presentatie Meldkamers Pagina 7 van 7

14 II.1 Jaarrekening Oplegnotitie jaarstukken 2015 AB.pdf Agendapunt II-1 Registratienummer 2016/776 Voorstel voor de vergadering van: Het algemeen bestuur Datum vergadering: 13 april 2016 Onderwerp: Jaarstukken 2015 Gevraagd besluit: Het AB wordt gevraagd: 1. De jaarstukken 2015 van de VRZHZ vast te stellen. 2. Hierbij het dagelijks bestuur en de directie te dechargeren van het over 2015 gevoerde beleid en beheer van de VRZHZ. 3. In te stemmen met : 1. Het opheffen van kredieten ouder dan 2 jaar met uitzondering van die kredieten waarvoor een gemotiveerd voorstel voor handhaving in de jaarrekening is opgenomen. Doorlopende kredieten zullen worden toegevoegd aan de begroting 2016 (bijlage 4 van de jaarstukken); 2. Over de aanwending van het resterende saldo in de Reserve inzet Organisatieontwikkeling bij BURAP-I 2016 onderbouwde voorstellen aan het bestuur te doen (jaarstukken pagina 56); 3. De vorming in de jaarrekening 2015 van een Bestemmingsreserve schoner werken ter grootte van en dit bedrag te onttrekken uit de Algemene reserve (jaarstukken pagina 21, 54); 4. Het totale jaarresultaat 2015 ( voordelig) als volgt te bestemmen: toevoegen aan de Algemene reserve: ten behoeve van het convenant met het Rode Kruis, conform het besluit 2016/ van het AB van 18 februari 2016 aanvullen weerstandsvermogen tot weerstandsratio = 1 * instellen Bestemmingsreserve samenvoeging meldkamers uitkeren aan de gemeenten resultaat * Hierbij is rekening gehouden met de onttrekking van ten behoeve van evaluatie bevolkingszorg en bureau gemeenten in 2016, conform besluit 2015/1169 van het algemeen bestuur bij het vaststellen van de jaarstukken 2014 Vergaderstuk: 2016/776/A - Jaarstukken /776/B - Accountantsverslag 2016/776/C - Controleverklaring

15 Toelichting: 1. Jaarstukken Inleiding Bijgaand ontvangt u ter vaststelling de jaarstukken VRZHZ Bij het opstellen van de jaarstukken is voortgebouwd op de ontwikkeling die is ingezet bij het opstellen van BURAP-II: het in omvang beperken van de stukken en meer richten op de bestuurlijke relevantie. Dit heeft geresulteerd in een sterke afname van de omvang van de jaarstukken. Dit betekent echter ook dat de opzet van de jaarstukken niet geheel aansluit bij de opzet van de begroting Het accountantsverslag en de goedkeurende controleverklaring van de accountant zijn aan de vergaderstukken toegevoegd. In onderdeel 7 is een korte reactie opgenomen op de belangrijkste bevindingen van de accountant. Resultaat Het financiële resultaat over 2015 bedraagt 1,4 miljoen voordelig, een resultaat waar met een goed gevoel naar gekeken kan worden. Tegelijkertijd dienen deze gevoelens getemperd te worden, aangezien er naast het MJP een aantal ontwikkelingen op de VRZHZ af komt met naar alle waarschijnlijkheid forse financiële consequenties. De meest dominante hiervan zijn: - De harmonisatieslag die gemaakt moet worden in de aanloop naar de samenvoeging van de meldkamers Zuid-Holland Zuid en Rotterdam-Rijnmond. - Het invoeren van schoner werken door de brandweer. - De veranderende omgevingswet en de meer risicogerichte invulling van de werkzaamheden van de Veiligheidsregio ZHZ. Deze ontwikkelingen kunnen worden opgevangen door achtereenvolgens: - Een deel van het jaarresultaat te bestemmen voor de harmonisatieslag van de meldkamers. - Een Bestemmingsreserve schoner werken te onttrekken aan de Algemene reserve. - Het heroriënteren van de Reserve Inzet Organisatieontwikkeling. Per saldo resteert er dan een positief resultaat van circa , dat aan de gemeenten kan worden uitgekeerd. Daarnaast vangt de VRZHZ vooruitlopend op de bezuinigingen, die pas per 2016 in zouden moeten gaan, al in 2015 kostenontwikkelingen op. pagina 2 van 10

16 Toelichting op het resultaat Het financiële resultaat over 2015 bedraagt 1,4 miljoen voordelig. Hiervan kan de volgende recapitulatie worden verstrekt: Categorie Personeelslasten Personeel van derden Goederen en diensten (inclusief nog in te vullen en exclusief vluchtelingen) Renteresultaat Inkomensoverdrachten (exclusief vluchtelingen) Overige inkomsten (exclusief renteresultaat) Saldo begrotingswijziging vluchtelingen Reserveringen Overige Bedrag V N N V V N N N V V Het totale saldo in verband met de crisisnoodopvang vluchtelingen is in bovenstaande tabel separaat opgenomen. In het overzicht van baten en lasten (paragraaf 6.1 uit de jaarrekening) is dit saldo over verschillende onderdelen verdeeld. In zijn algemeenheid kan worden opgemerkt dat in afwachting van de besluitvorming over het meerjarenperspectief terughoudend is omgegaan met het doen van uitgaven. Specifiek geldt dit voor het invullen van vacatures en investeringen. Pas na de bestuursvergadering van 25 november 2015 is duidelijkheid geboden over dit meerjarenperspectief. In afwachting van het bestuursbesluit over de bestemming van het resultaat is dit bedrag als Resultaat voor bestemming op de balans opgenomen onder het eigen vermogen. pagina 3 van 10

17 Vergelijking met BURAP II In onderstaande tabel is het geprognosticeerde resultaat uit BURAP II afgezet tegen de realisatie Productgroep Begroting 2015 na wijziging Prognose BURAP II afwijking t.o.v. begroting Realisatie 2015 afwijking t.o.v. begroting Afwijking resultaat 2015 t.o.v BURAP II V/N Directie Veiligheidsregio N Risico- en crisisbeheersing V Bedrijfsvoering V Gemeenten N Brandweer V GHOR V Algemene Middelen N GMC V Projecten V Gerealiseerde resultaat V Het resultaat wijkt circa af van de prognose bij BURAP-II. Indien rekening wordt gehouden met de kosten van de vluchtelingen bedraagt de afwijking ca Dit lijkt een behoorlijke afwijking en daarom heeft nadere analyse plaatsgevonden. Een groot deel van de afwijking is te verklaren door de volgende oorzaken: Bij BURAP-II is voorzichtigheidshalve rekening gehouden met een te reserveren bedrag van voor de samenvoeging van de meldkamers. Deze kosten zijn niet meer gemaakt in 2015, maar zullen worden gemaakt in 2016 (zie voorstel resultaatbestemming). Kosten brandweer/ghor en multidisciplinair met betrekking tot operationele oefeningen en opleidingen voor een totaal van onder andere door geplande oefeningen die niet of niet volledig zijn uitgevoerd. Bij risico- en crisisbeheersing wordt het voordeel voornamelijk veroorzaakt doordat een aantal activiteiten niet zijn uitgevoerd (hiermee was in BURAP-II nog geen rekening gehouden) en een voordeel op personeelslasten. Resultaat in relatie tot het meerjarenperspectief (pagina 5, 12) In het jaar 2015 heeft een intensief debat plaatsgevonden over verwachte financiële effecten en hoe daarop te anticiperen. Na betrokkenheid van alle gemeenteraden heeft dit geresulteerd in definitieve besluitvorming in het algemeen bestuur in november 2015 waar het bestuur het meerjarenperspectief van de VRZHZ heeft vastgesteld. Hiermee is een koers vastgelegd, die start vanaf en op weg naar 2020 toewerkt naar bezuinigingen, die grotendeels ingezet worden om diverse kostenverhogingen van totaal 4,7 miljoen op te vangen. Onderdeel van pagina 4 van 10

18 deze bezuinigingen is de eerdere bezuinigingsopgave van 3,9 miljoen, waarvoor voorstellen zijn ontwikkeld en geaccordeerd onder de noemer vernieuwde brandweerzorg. Dit debat werd aangekondigd in september 2013, toen er in het algemeen bestuur werd gesproken over de financiële effecten van de 'vernieuwde brandweerzorg'. In een presentatie van de algemeen directeur (later vastgelegd in besluitvorming) werd duidelijk dat de besparing van 2,6 tot 3,9 miljoen niet ineens zou plaatsvinden, maar een verloop zou kennen, dat zou starten in De gevoerde strategie was om in de beginjaren spaarzaam te zijn met vacaturevervulling en investeringen en met incidentele financiële resultaten. Deze resultaten zouden vervolgens plaats maken voor structurele besparingen door de besluitvorming op de 'vernieuwde brandweer'. Deze strategie heeft ook in 2015 betekend dat er slechts spaarzaam vacatures ingevuld zijn en alleen de strikt noodzakelijke investeringen zijn uitgevoerd. Nu het financieel meerjarenperspectief is vastgesteld en de besluitvorming op de 'vernieuwde brandweerzorg' in 2016 haar definitieve beslag zal krijgen, zal de organisatie zich vanaf 2016/2017 richten op de realisatie van de structurele ombuigingen. Voor 2015 heeft deze strategie betekend dat voornamelijk opleiding, beleid- en ontwikkelcapaciteit onvolledig zijn benut en bijdragen aan een positief resultaat 2015 van 1,4 mln. Als uitwerking van vernieuwde brandweerzorg is in totaal in 2014 en 2015 een omvang van 2,8 miljoen aan bezuinigingen gerealiseerd, voornamelijk door efficiency en loonkosten (aanhouden vacatures brandweer en 24-uurs-dienst). Hiervan is 1,3 miljoen verwerkt in de begroting 2015 om kostenstijgingen op te vangen die onderdeel zijn van de 4,7 miljoen. 1,5 miljoen is onderdeel van het jaarresultaat 2015 dat nu voor ligt. Het is van groot belang blijvend de ontwikkeling van kosten en bezuinigingen te monitoren en hierover bij de P&C-producten te rapporteren. Bij de eerste BURAP 2016 komt dit aan de orde. 2. Vluchtelingen (pagina 13, 38) In het najaar werd de Westerse wereld geconfronteerd met een grote stroom vluchtelingen. Als uitvloeisel van het landelijke beleid om deze medemensen zo goed mogelijk op te vangen heeft de VRZHZ vanaf oktober deze opvang in de regio ZHZ gecoördineerd. In de vergadering van het algemeen bestuur van 25 november 2015 is een besluit genomen over de compensatie van de kosten van gemeenten die in 2015 zijn gemaakt voor crisisnoodopvang. Deze kosten zijn gedekt uit het positieve resultaat Door de hogere vergoeding die vanuit het COA is betaald, is het AB-besluit van 25 november 2015 in de vergadering van het AB op 18 februari 2016 herijkt. In het herijkte voorstel zijn ook de kosten die Gorinchem heeft gemaakt voor de beveiliging van de locatie die pagina 5 van 10

19 oorspronkelijk voor crisisnoodopvang was bestemd, opgenomen. Dit betreft een bedrag van circa (inclusief BTW). Bij het opstellen van de jaarrekening is nog onduidelijk of de BTW op de gemaakte kosten kan worden gecompenseerd uit het BTW Compensatie Fonds. Voorzichtigheidshalve zijn de declaraties van de gemeenten inclusief BTW opgenomen in de jaarrekening. Mocht blijken dat de BTW teruggevorderd kan worden, dan zal de vergoeding door de VRZHZ aan de gemeenten hier op gecorrigeerd worden. Voor een specificatie van de gedeclareerde kosten per gemeente wordt verwezen naar pagina 38 van de jaarrekening. Om inzicht te verkrijgen van de totale kosten (inclusief personeelskosten) is aan de gemeenten gevraagd deze in beeld te brengen. Naar aanleiding van dit verzoek is niet van alle gemeenten een opgave ontvangen waardoor geen volledig beeld bestaat in de totale kosten die gemaakt zijn voor crisisnoodopvang. 3. Kredieten Met de jaarrekening 2014 is gestart om kredieten ouder dan 2 jaar op te heffen met uitzondering van die kredieten waarvoor een gemotiveerd voorstel voor handhaving in de jaarrekening is opgenomen. Doorlopende kredieten zullen worden toegevoegd aan de begroting 2016 (bijlage 4 van de jaarstukken). Bij de herziening van het Waarderings- en afschrijvingsbeleid zal het afsluiten van kredieten ook in beleid worden omgezet. Overschrijding kredieten (jaarstukken pagina 45) In 2015 heeft ruim overschrijding van kredieten plaatsgevonden. Grotendeels ( ) had deze overschrijding betrekking op de overnames van de kazernes. Het AB heeft in haar vergadering van 28 november 2015 (besluit 2015/4023) ingestemd met de overname van de kazernes tegen de voorgestelde waardes. Daarmee heeft het bestuur impliciet ook ingestemd met de overschrijding van de kredieten. Per saldo vindt er overigens een onderschrijding op kredieten plaats. 4. Reserve Inzet Organisatieontwikkeling (pagina 56) Via de resultaatbestemming 2013 heeft het bestuur ingestemd met de vorming van de Reserve Inzet Organisatieontwikkeling ( ) met als doel investeringen te plegen in het kader van organisatieontwikkeling in de jaren 2014 en Door de organisatie van koningsdag en de reorganisatie zijn in 2015 niet alle voorgenomen projecten uitgevoerd. Voor een aantal projecten is in de besluitvorming van BURAP-II ingestemd om een deel van deze projecten uit te voeren in Het gaat om een bedrag van Uit de jaarrekening 2015 blijkt daarnaast een restant bedrag van Bij BURAP-II is gevraagd het toen geprognosticeerde restant van in te mogen zetten voor andere onderdelen van de pagina 6 van 10

20 organisatieontwikkeling waar nu nog geen dekking voor is. De afgelopen maanden heeft het inzicht gebracht dat, op basis van realistische inschatting, aandacht nodig is voor de balans tussen: Heroriëntatie op de in gang gezette deeltrajecten; Nieuwe organisatieontwikkelingen die om aandacht vragen zoals digitaal werken en de ontwikkelingen rondom de omgevingswet; Het vrijvallen van de reserve waar het gaat om middelen die niet benodigd zijn. Het uitwerken van dit geheel vraagt zorgvuldigheid en meer tijd dan past binnen het tot stand komen van de jaarrekening Het is gewenst de samenhang tussen deze ontwikkelingen en de opgave uit het meerjarenperspectief goed in beeld te houden. Om die reden wordt voorgesteld nadere voorstellen zoveel mogelijk uit te werken op weg naar BURAP-I. Overigens is de verwachting dat dan met name over de ontwikkelingen rondom de omgevingswet nog geen integrale duidelijkheid bestaat wat dit organisatorisch en financieel betekent. 4. Bestemmingsreserve schoner werken (pagina 8, 21, 54, 55) Buitenlands onderzoek heeft de VRZHZ gewezen op de gezondheidsrisico s van rook als gevolg van secundaire inhalatie, van huidcontact en van huidcontact door verontreinigende kleding. Dit heeft geresulteerd in een traject Schoner werken, dat momenteel wordt uitgewerkt. Hierbij is gekozen voor een praktische route: gestart is met het implementeren van maatregelen, die schoner werken bevorderen, maar geen grote (financiële) consequenties hebben. Thans worden aanvullende maatregelen nader uitgewerkt in nauw overleg met onze repressieve mensen. Hierbij wordt goed gekeken naar landelijke ontwikkelingen, noodzaak en werkbaarheid. Behalve kosten voor zaken als bijvoorbeeld extra bluskleding, adembescherming en dergelijke, worden ook meer organisatorische maatregelen onderzocht. Te denken valt dan aan de wijze van aanvoer en afvoer van vervuilde spullen en uitbreiding van noodzakelijke reinigingscapaciteit, maar ook aan het werken aan een gedragsverandering bij onze mensen: (nog) meer bewustwording van de gevaren van rook, roet en hitte. Door de VRZHZ is een eerste inschatting gemaakt van de financiële consequenties van het invoeren van schoner werken, die naar verwachting voor de zomer van 2016 verder uitgewerkt zijn. Daarna zal het bestuur nader geïnformeerd worden over de kosten in relatie tot de gevormde reserve. Omdat er binnen de begroting geen structurele dekking voor is, is hiervoor in de jaarrekening en uit de Algemene reserve een bestemmingsreserve gevormd waaruit de kosten voor de eerste twee jaar kunnen worden gedekt. Hiervoor werd het schoner werken (beroepsziekten) meegenomen in de risicoparagraaf. Nadat er een structurele financiële oplossing is, kan de (dan eventueel resterende) bestemmingsreserve vrij vallen. Elk jaar wordt de feitelijke situatie (kosten in relatie tot mogelijke financiering door het rijk) opnieuw beoordeeld. pagina 7 van 10

21 Op basis van de Nota reserves en voorzieningen besluit het bestuur over het instellen van een reserve. Met het vaststellen van de jaarrekening 2015 stemt het bestuur hier impliciet mee in, maar het lijkt gewenst hiervan een expliciet bestuursbesluit te maken. 5. Veranderende omgevingswet (jaarstukken pagina 16, 56) De Omgevingswet brengt grote veranderingen met zich mee. Naast de nieuwe wet- en regelgeving op het fysieke domein verandert ook de rol van de veiligheidsregio. Een andere invulling van onze adviesrol zal plaatsvinden gebaseerd op risicogerichtheid en integraliteit. Ook de digitalisering, cultuur, processen en procedures zullen veranderen. In 2017 zal - om ons voor te bereiden - nadrukkelijk geïnvesteerd moeten worden in opleiden, bijscholen en coachen van het personeel alsmede het aanpassen van werkprocedures en mogelijk middelen. 6. Resultaatbestemming De VRZHZ heeft over 2015 een voordelig resultaat behaald van 1,4 miljoen. Voorgesteld wordt het resultaat als volgt te bestemmen: Met het Rode Kruis is een convenant gesloten voor Noodhulp. In de vergadering van het AB van 18 februari 2016 is besloten om de kosten voor 2016 en 2017, te weten , bij de bestemming van het resultaat te reserveren in de Algemene reserve. Door de onttrekking van aan de Algemene reserve ten behoeve van de nieuw gevormde bestemmingsreserve schoner werken en een actuele inschatting van de risico s, daalt het weerstandsvermogen onder het gewenste niveau (ratio weerstandsvermogen <1). Conform de Nota weerstandsvermogen en risicomanagement streeft de VRZHZ, conform het bestaande beleid, een ratio weerstandsvermogen na die minimaal als voldoende (ratio van 1,0 tot 1,4) wordt gewaardeerd. Daarom wordt gevraagd een bedrag van uit het resultaat toe te voegen aan de Algemene Reserve. Hierbij is rekening gehouden met de onttrekking in 2016 van circa met betrekking tot de evaluatie Bevolkingszorg, conform het besluit 2015/1169 van het Algemeen bestuur van 9 april 2015 bij het vaststellen van de jaarstukken Overigens vindt momenteel vooruitlopend op de herziening van het beleid in de Nota weerstandsvermogen en risicomanagement discussie plaats over de gewenste hoogte van het weerstandsvermogen bij gemeenschappelijke regelingen. Daarbij wordt ook gekeken naar nut en noodzaak van het aangaan van een regionale reserve en de eventuele hoogte daarvan. De samenvoeging van de meldkamers in Dordrecht en Rotterdam maakt onderdeel uit van de te vormen landelijke meldkamerorganisatie. Landelijk betekent dit voor de brandweerorganisatie een harmonisatieopgave naar één standaard. Niet vreemd als men zich realiseert dat de brandweer voortkomt pagina 8 van 10

22 vanuit meer dan 400 gemeenten en meer dan 1000 brandweerposten en bediend werd vanuit 25 meldkamers. Zo moeten procedure, voertuignummering, gespreksgroepsindelingen in mobilofoons/portofoons, meldingsclassificaties, functietyperingen enz. in overeenstemming gebracht te worden met ontwikkelde en nog te ontwikkelen standaarden. Voorgesteld wordt voor de dekking van deze kosten een bestemmingsreserve te vormen door een deel van het resultaat ter grootte van hiervoor te bestemmen. Het resterende bedrag van uit te keren aan de gemeenten conform onderstaande tabel: Gemeente Aandeel in gemeentelijke bijdragen excl. box 3 en 4 Verdeling resultaat 2015 Alblasserdam 3,42% Dordrecht 27,90% Hendrik-Ido-Ambacht 4,43% Papendrecht 4,52% Sliedrecht 3,93% Zwijndrecht 8,31% Drechtsteden 52,51% Giessenlanden 3,38% Gorinchem 6,40% Hardinxveld-Giessendam 4,46% Leerdam 4,82% Molenwaard 6,45% Zederik 3,55% Alblasserwaard & Vijfheerenlanden 29,06% Binnenmaas 7,14% Cromstrijen 2,49% Korendijk 3,35% Oud-Beijerland 3,80% Strijen 1,65% Hoeksche Waard 18,43% TOTAAL 100% Accountantscontrole De accountant heeft in de vergadering van de auditcommissie van 16 maart 2016 en in het dagelijks bestuur van 24 maart 2016 een toelichting gegeven op de controlebevindingen. De auditcommissie heeft een positief advies afgegeven op de jaarstukken De accountant heeft de controle van de jaarrekening 2015 afgerond en heeft een goedkeurende controleverklaring afgegeven, zowel voor getrouwheid als rechtmatigheid. Het geringe aantal opmerkingen in het pagina 9 van 10

23 controleverslag en de strekking daarvan doet recht aan de gepleegde inspanningen afgelopen periode aan de beheersing in zijn algemeenheid en specifiek op het gebied van financiën en inkoop, inclusief de verbeterde samenwerking met de budgethouders. Het advies van de accountant over het testen van de geautomatiseerde omgeving wordt overgenomen. De komende periode wordt nader onderzocht op welke wijze en wanneer dit uitgevoerd kan worden. Wat betreft de interne controles: Deze zullen nog meer worden geënt op een risicoanalyse, op de omvang van de geldstromen en de materialiteit van de posten. Aandacht voor de fraude-analyse is daarvan een onlosmakelijk onderdeel. In de jaarrekening 2015 heeft de voorziening groot onderhoud betrekking op het onderhoud van het VR-gebouw. Als gevolg van de overname van de kazernes zal vanaf 1 januari 2016 voor deze kazernes een voorziening groot onderhoud worden opgebouwd aan de hand van de per kazerne opgestelde meerjarenonderhoudsplannen (conform AB-besluit 2015/4023 van 25 november 2015). Financiële consequenties: Vervolgprocedure: Geen Het voorstel wordt bij de volgende overleggen ingebracht: MT AB OVO CAB AGV Audit commissie DB Anders, nl. kernteam Niet van toepassing Vervolgstappen: Conform artikel 34 lid 3 van de gemeenschappelijke regeling worden de jaarstukken 2015, gelijktijdig met de aanbieding aan het algemeen bestuur, aan de raden van de deelnemende gemeenten aangeboden. Na vaststelling door het algemeen bestuur worden de jaarstukken binnen twee weken met alle bijbehorende stukken, doch voor 15 juli, aan gedeputeerde staten aangeboden. Van de vaststelling doet het dagelijks bestuur via de colleges mededeling aan de raden van de deelnemende gemeenten. Organisatie eenheid Indiener niveau 2 Concerncontroller a.i. Directiesecretaris Concern C.H.W.M. Post J. Rutten J. Boons dd dd dd pagina 10 van 10

24 A Jaarrekening 2015 DEFINITIEF 4.0.pdf Vergaderstuk 2016/776/A fsdfsdfsdf Jaarstukken 2015 Versie: Definitief maart 2016 pagina 1 van 81

25 Inhoudsopgave 1 Inleiding Bestuurlijk e samenvatting... 4 A. Jaarstukken 3 Strategische ontwikkelingen Programmaverantwoo rding Beleidsreal isati e Bela ngrijkste relevante afwijkingen Paragrafen Weersta ndsvermogen en risicobeheersing Onderhoud kapita algoed eren Fina ncier ing Bedrijfsvoering Verbonden parti jen B. Jaarrekening 6 Overzi cht van baten en lasten Gereal iseerde bate n en laste n Aanwend ing post onvoor zie n Overzicht algemene dek kingsmiddele n I ncidentele bate n en las ten Struc turele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves WNT-verantwoording 2015 VRZHZ Rechtm at ighe id Balans Bala ns Grondslagen voor waardering en resultaa tbepali ng Toelichti ng op de balan s per 31 december SiSa bijlage Vaststelling C. Bijlagen 1 Controleverklaring Kerngegevens Risico s Kredie ten Kenta lle n brandweer Kenta lle n RCB pagina 2 van 81

26 1 Inleiding Met de opmaak van deze jaarstukken 2015 is de lijn doorgetrokken die met de opzet van BURAP-II is ingezet. Dat wil zeggen dat we ons zoveel mogelijk beperkt hebben tot de bestuurlijk relevante zaken. Daardoor zijn de jaarstukken compacter dan voorheen. Het vormgeven en ontwikkelen van de P&C-producten is echter nooit af. Wij staan open voor suggesties van de diverse gebruikers die bij kunnen dragen aan de verdere verbetering. Deze jaarstukken 2015 vangen aan (hoofdstuk 2) met een bestuurlijke samenvatting, waarin wij u kort en op hoofdlijnen een beeld schetsen van 2015, inclusief een samenvatting van de financiële resultaten. Ook besteden wij (in hoofdstuk 3) aandacht aan een aantal strategische ontwikkelingen waar wij als Veiligheidsregio mee te maken hebben en die zeker ook voor 2016 en volgende jaren impact zullen hebben. Daarna volgt de programmaverantwoording, de paragrafen en de jaarrekening De jaarstukken sluiten af met enkele bijlagen. Het samenstellen van de jaarstukken vindt in een korte periode plaats door een natuurlijke samenwerking tussen de diverse afdelingen en medewerkers van onze organisatie; één en ander onder coördinatie van de medewerkers van Financiën van de afdeling Bedrijfsvoering. Het woord samen, als belangrijk kernbegrip in onze visie, krijgt in zo n proces echt vorm en inhoud. Dat wekt reeds veel vertrouwen in een succesvolle reorganisatie per 1 juni Vanaf deze plaats dank ik alle medewerkers en vrijwilligers voor hun inzet in het afgelopen jaar. En uiteraard ook veel dank aan allen, die in welke vorm dan ook hebben bijgedragen aan deze jaarstukken Mede namens het managementteam van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid, Carlo Post, Algemeen directeur pagina 3 van 81

27 2 Bestuurlijke samenvatting De Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid is een organisatie die werkt voor gemeenten, burgers en organisaties in Zuid-Holland Zuid. De VR werkt samen met partners om: Incidenten en rampen te voorkomen door risico s te achterhalen en hierover te adviseren om deze zoveel mogelijk te beperken; Een daadkrachtige respons te organiseren voor bestrijding in acute situaties; Na incidenten zo snel mogelijk terug te keren naar de normale situatie zodat de maatschappelijke continuïteit gehandhaafd blijft. In 2015, het zesde jaar van het bestaan van de VR, is de aandacht van onze medewerkers en vrijwilligers volop uitgegaan naar deze core business. In recente landelijke berichtgeving is het beeld geschetst dat het aantal vrijwilligers bij veiligheidsregio s drastisch zou teruglopen. Gelukkig is dat bij onze VR niet het geval. We beseffen dat er (ook) voor onze vrijwilligers veel verandert door de regionalisering en door de overname van de kazernes. Ook de wijzigingen in het kader van Vernieuwde brandweerzorg hebben invloed op de vrijwilligers. Vooral de uitwerking van de variabele voertuigbezetting en de mogelijke ontwikkeling van TS6 naar TS4 houdt hen om begrijpelijke redenen bezig. Juist daarom zijn wij er dan ook erg trots op dat het lukt de diverse korpsen dankzij die vele betrokken vrijwilligers in stand te houden. Over 2015 zijn de volgende relevante ontwikkelingen te melden: Basiszorg en opgeschaalde zorg De crisisorganisatie heeft het hele jaar de gewenste basiszorg en opgeschaalde zorg geleverd. De organisatie had daarvoor de middelen en was voldoende opgeleid, getraind en geoefend. In 2015 is er vijf keer opgeschaald naar GRIP. Daarnaast is het kern ROT 3 keer gealarmeerd. De brandweer is ruim keer gealarmeerd. Daarvan waren er 4 zeer grote, 18 grote en 85 middelbranden. Schoner werken Buitenlands onderzoek heeft ons gewezen op de gezondheidsrisico s van rook als gevolg van secundaire inhalatie, van huidcontact en van huidcontact door verontreinigende kleding. Dit heeft geconsulteerd in een traject Schoner werken, dat momenteel wordt uitgewerkt. Koningsdag In 2015 is Koningsdag in Dordrecht gevierd. De VRZHZ heeft de multidisciplinaire voorbereiding gecoördineerd: zowel de planvorming, als de operationele voorbereiding en een traject van oefeningen en trainen (incl. scenariosessies). Koningsdag 2015 was een succes en is zonder incidenten verlopen. Systeemtest De preparatie, uitvoering en evaluatie van Koningsdag 2015 zijn door de Veiligheidsregio aangemerkt als systeemtest. De inspectie Veiligheid en Justitie heeft dit echter niet aanvaard en alsnog aangedrongen op het uitvoeren van een systeemtest. De Veiligheidsregio heeft haar standpunt gehandhaafd en dit onderbouwd via de voorzitter aan IVenJ medegedeeld. pagina 4 van 81

28 Vluchtelingen In het najaar werd de Westerse wereld geconfronteerd met een grote stroom vluchtelingen. Als uitvloeisel van het landelijke beleid om deze medemensen zo goed mogelijk op te vangen heeft de VRZHZ vanaf oktober deze opvang in de regio ZHZ gecoördineerd. Dit betekende ook dat in korte tijd voor de opvanglocaties extra inspecties en brandveiligheidsadviezen moesten worden uitgevoerd en bereikbaarheidskaarten werden opgesteld. Spinel Veiligheidscentrum Aangezien de 10-jarige publiek-private samenwerking voor het oefenterrein werd beëindigd, is besloten het veiligheidscentrum op Spinel vanaf 2016 volledig in eigen exploitatie te nemen. In 2015 zijn hiertoe de nodige voorbereidingen verricht. Risicoprofiel en beleidsplan In het voorjaar is een integrale herijking van het risicoprofiel vastgesteld. Onder andere op basis van het risicoprofiel is het beleidsplan opgesteld. Dit concept beleidsplan ligt nu ter consultatie voor bij de gemeenteraden en andere partners. Financieel meerjarenperspectief Er is een helder en eenduidig financieel kader voor de Veiligheidsregio bepaald waaraan in de komende jaren invulling wordt gegeven. Hiermee kan in de periode een sluitende begroting worden gepresenteerd en worden kosten, conform de gemeentelijke opdracht, gereduceerd. Een belangrijk onderlegger van dit financieel meerjarenperspectief is de nadere uitwerking van de Vernieuwde brandweerzorg waarbij via een inhoudelijke benadering de komende jaren bezuinigingen worden gerealiseerd. Regionalisering brandweerkazernes Eind 2015 is, na een lange voorbereiding in goede samenwerking met de gemeenten, ook de regionalisering van de kazernes als sluitstuk van de regionalisering van de brandweer geëffectueerd. Organisatie-aanpassing Ook is in 2015 binnen de organisatie veel voorbereidend werk verricht voor een andere opzet van onze organisatie per 1 juni Besluitvorming hierover heeft, incl. een positief advies van de Centrale Ondernemings Raad, nog in 2015 plaats gevonden. Met de vorming van 3 afdelingen (Brandweer, VRC en Bedrijfsvoering) verwachten we nog beter te kunnen samenwerken, de verantwoordelijkheid lager te beleggen, alsmede (afgeleid) een besparing te realiseren die weer bijdraagt aan een gezond financieel meerjarenperspectief. Doorontwikkeling P&C-producten In 2015 is ook gestart met de heroriëntatie en doorontwikkeling van de P&C-producten. Dit heeft geleid tot een andere opzet van Burap-II en deze jaarrekening waarbij meer is gefocust op bestuurlijke relevantie. pagina 5 van 81

29 Financieel resultaat 2015 Het financiële resultaat over 2015 bedraagt 1,4 miljoen positief. Hiervan kan de volgende recapitulatie worden verstrekt: Categorie Personeelslasten Personeel van derden Goederen en diensten (inclusief nog in te vullen en exclusief vluchtelingen) Renteresultaat Inkomensoverdrachten (exclusief vluchtelingen) Overige inkomsten (exclusief renteresultaat) Saldo begrotingswijziging vluchtelingen Reserveringen Overige Bedrag V N N V V N N N V V Het totale saldo in verband met de crisisnoodopvang vluchtelingen is in bovenstaande tabel separaat opgenomen. In het overzicht van baten en lasten is dit saldo over verschillende onderdelen verdeeld. Voor de toelichting op bovenstaande onderdelen wordt verwezen naar het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening onder paragraaf 6.1. In afwachting van het bestuursbesluit over de bestemming van het resultaat is dit bedrag als Resultaat voor bestemming op de balans opgenomen onder het eigen vermogen. Resultaatbestemming 2014 Het algemeen bestuur heeft op 9 april 2015 de Jaarstukken 2014 vastgesteld. Van het jaarresultaat 2014 ad is besloten toe te voegen aan de nieuwe Reserve egalisatie kapitaallasten en terug te geven aan de deelnemende gemeenten pagina 6 van 81

30 A. Jaarverslag pagina 7 van 81

31 3 Strategische ontwikkelingen De VRZHZ heeft de gewoonte om bij het opstellen van de jaarstukken ook de belangrijkste strategische ontwikkelingen te delen. Dit ondanks dat deze vooral beschouwend en vooruitkijkend zijn richting 2016 e.v. en minder betrekking hebben op de verantwoording van het gevoerde beleid. Arbeidsveiligheid en schoner werken Het nadelig effect van rook op de gezondheid als gevolg van inhalatie is bekend. Om deze reden beschikken brandweermensen over adembeschermende voorzieningen. In buitenlands onderzoek wordt echter steeds vaker ook een relatie gelegd tussen gezondheidsrisco s van rook als gevolg secundaire inhalatie van rook, van huidcontact met rook of huidcontact met door rook verontreinigde kleding. Het is dan ook niet uit te sluiten dat bepaalde aandoeningen bij brandweermensen als beroepsziekte moeten worden aangemerkt. Maatregelen ter voorkoming van gezondheidsrisico s als gevolg van rookcontaminatie gaan structurele kosten met zich meebrengen. Het streven is dat brandweermensen en materiaal zo snel mogelijk na een inzet weer schoon zijn. Dat wil zeggen dat geïnvesteerd moet worden in reinigingsapparatuur, reservekleding, reserve uitrusting en het logistieke proces hieromheen. Daarnaast speelt bewustwording en opleiding natuurlijk ook een rol van betekenis. Thans is nog in onderzoek hoe dit het beste ingevuld kan worden, maar gelijktijdig willen we al quick-wins implementeren. Gemeentelijke herindeling November 2015 is uit de raadsbehandeling in Vianen (Veiligheidsregio Utrecht), Leerdam en Zederik (beiden VRZHZ) gebleken dat het beeld van een herindeling, dat wil zeggen het samengaan van deze 3 gemeenten tot 1 gemeente, collectief wordt gedeeld. De raden van Leerdam en Vianen geven de voorkeur aan aansluiting bij de Provincie Utrecht, de raad van Zederik bij Zuid-Holland. De drie colleges houden vast aan de voorkeur voor de Provincie Utrecht. In een gesprek tussen het Dagelijks Bestuur en de betreffende burgemeesters zijn afspraken gemaakt dat de directies van de Veiligheidsregio s Utrecht en Zuid-Holland Zuid komen tot een onderzoek van de veiligheidstechnische en financiële aspecten van de mogelijke provinciekeuze. In januari 2016 heeft GS van de Provincie Zuid-Holland besloten tot de instelling van een Interprovinciale Commissie (IPC) Vijfheerenlanden. Verwacht onderdeel van de aanpak van het IPC is onder andere een vraagstelling aan de gemeenschappelijke regelingen (waaronder VRZHZ). Ter voorbereiding van deze vraagstelling hebben de directies van de VRU en VRZHZ overleg om de hierboven genoemde aspecten reeds inzichtelijk te maken. Landelijke Meldkamer organisatie In februari 2015 heeft het Algemeen Bestuur de business case vastgesteld, en daarmee de start van de uitvoering van het samenvoegen van de meldkamers van Zuid-Holland Zuid en Rotterdam-Rijnmond. De nieuwe meldkamer is in augustus 2017 operationeel. Op termijn zal deze meldkamer worden overgedragen aan de Landelijke Meldkamer Organisatie (LMO). pagina 8 van 81

32 Om tot een succesvolle samenvoeging te komen, waarbij zoveel als mogelijk wordt geanticipeerd op de vorming van de LMO, moet een groot aantal stappen worden gezet. Hiervoor is een brede projectorganisatie opgezet. Eind 2015 is in opdracht van het Ministerie van Veiligheid & Justitie een Gateway Review uitgevoerd naar de vorming van de LMO, de stand van zaken op dit moment en de voortgang van het proces. Uit het onderzoek kwam naar voren dat een aantal zaken beter georganiseerd moet worden om de gemeenschappelijke doelstellingen te behalen; er is een heroriëntatie nodig. Op dit moment wordt door de betrokken partijen gewerkt aan een voorstel heroriëntatie LMO. Begin 2016 is duidelijk waar de heroriëntatie toe zal leiden. Harmonisatie van processen In de context van de vorming van de Landelijke Meldkamer Organisatie en de samenvoeging van de meldkamers van VRZHZ en VRR, vindt ook harmonisatie van processen binnen crisisbeheersing en brandweerzorg plaats. Dit betreft de processen die in directe verbinding met de meldkamer staan, omdat de gezamenlijke meldkamer VRZHZ/VRR, maar ook de LMO, geen onderscheid meer naar gebied kan maken waar het gaat om de basisprocessen. Inmiddels is de werking van de alarmeringscomputer Smart Respond door VRR en VRZHZ samen opgepakt en deze wordt eenduidig binnen beide regio s gehanteerd. Staat van de Rampenbestrijding In het najaar van 2015 is de Inspectie Veiligheid en Justitie met het onderzoek ten behoeve van de Staat van de Rampenbestrijding 2015 gestart. In de vorige Staat behoorde de VRZHZ tot de beste VR en van het land. In de afgelopen jaren zijn de aanbevelingen van de Inspectie op basis van de vorige Staat uitgevoerd. Eén van de toetscriteria in de Staat is de jaarlijkse uitvoering van een systeemtest door de Veiligheidsregio. De VRZHZ heeft ervoor gekozen Koningsdag 2015 aan te melden als systeemoefening, aangevuld met een onverwachte alarmeringsoefening die in juli 2015 is gehouden. Vooralsnog gaat de Inspectie niet akkoord met de aanmelding van Koningsdag 2015 als systeemoefening. Dit heeft mogelijk gevolgen voor de beoordeling van de VRZHZ bij deze Staat. Doorontwikkeling crisisbeheersing Op landelijk niveau is veel aandacht voor de doorontwikkeling van het systeem van crisisbeheersing. Er wordt onder meer een nieuw referentiekader regionaal crisisplan opgesteld, als basis voor de regionaal crisisplannen van de verschillende veiligheidsregio s. Daarnaast wordt nagedacht over de betekenis en reikwijdte van GRIP Rijk en de invulling van de adviesrol vanuit de landelijke overheid naar veiligheidsregio s (bijvoorbeeld het BOT- MI). Samen met de inspectie wordt gewerkt aan een nieuwe invulling voor de wettelijk verplichte oefening van de rampbestrijdingsplannen, die moet leiden tot een hoger leerrendement van betrokkenen. Veiligheidsberaad In oktober is er in het Veiligheidsberaad gesproken over de bestuurlijke drukte rondom het veiligheidsberaad. Dit heeft geleid tot een voorstel om de bestuurlijke adviescommissies op te heffen, de brandweer binnen het IFV onder de algemeen directeur een scherper profiel te geven en de agendering van het Veiligheidsberaad meer eenduidig te laten verlopen. Bij de pagina 9 van 81

33 totstandkoming van dit voorstel is ook aandacht geschonken aan het vergroten van de flexibiliteit in de middelen van het IFV gezien de ontwikkelingen die zich op het gebied van veiligheid voordoen. Algemeen beeld is dat het belang van het versterken strategische samenwerking tussen veiligheidsregio s wordt onderstreept, de ambitie wordt gedeeld om het IFV als kennisinstituut beter te positioneren en een herkenbare plek voor de kolommen binnen dit instituut. Ontwikkeling bevolkingszorg Aan het bestuur is een evaluatie van de inspanningen op het gebied van bevolkingszorg toegezegd, waar de vorming van de subregionale crisisorganisaties deel van uitmaakt. Verder wordt in opdracht van het bestuur een verkenning naar de mogelijkheden voor de doorontwikkeling van bevolkingszorg uitgevoerd. Een verdergaande regionalisering is onderwerp van deze verkenning. Hierbij wordt ook gebruik gemaakt van de resultaten van het landelijk project Versterking Bevolkingszorg en de gezamenlijke inspanningen van de Deltaregio s op dit gebied. Doorontwikkeling risicobeheersing Als onderdeel van vernieuwde brandweerzorg zal de risicobeheersing verder doorontwikkeld moeten worden. Dit alles vindt plaats in een traject waarbij de wetgeving op dit terrein ook nog in ontwikkeling is. We zetten in op doorontwikkeling van onze medewerkers om in deze beweging mee te kunnen groeien en aangehaakt te blijven. Dit jaar gaan we het bestuur nader informeren over de wetswijzigingen en de consequenties hiervan voor de gemeenten als bevoegd gezag op het onderdeel brandveiligheid en risicobeheersing in brede zin. Implementatie operationele kaart Na het ophalen van de pilotresultaten van de TS4 zal een analyse en implementatieslag plaatsvinden. Dit betekent een mogelijke wijziging op uitrukprotocollen, voertuigbezetting en operationele taakverdeling over de regio. Dit alles zal beschreven worden in de operationele kaart waarbij het brandrisicoprofiel van de regio als uitgangspunt moet dienen. PPMO De sociale partners hebben afspraken gemaakt over een methodiek van Periodiek Preventief Medisch Onderzoek (PPMO). In ZHZ is dit nog niet geïmplementeerd en keuren we nog op de klassieke wijze bij de arbodienst. In 2016 zijn wij voornemens om het PPMO gefaseerd in te voeren. Op basis hiervan in combinatie met de landelijke evaluatie PPMO wordt een planning gemaakt voor verder invoering. Het invoeren van het PPMO is niet binnen het huidige keuringsbudget te realiseren. Brandweer over Morgen In Zuid-Holland Zuid is het landelijke thema " Brandweer over Morgen" grotendeels vertaald in "Vernieuwde brandweerzorg". Als onderdeel van vernieuwde brandweerzorg zal de risicobeheersing verder doorontwikkeld moeten worden. Dit alles vindt plaats in een traject waarbij de wetgeving op dit terrein ook nog in ontwikkeling is. We zetten in op doorontwikkeling van onze medewerkers om in deze beweging mee te kunnen groeien en aangehaakt te blijven. In 2016 gaan we het bestuur nader informeren over de wetswijzigingen en de consequenties hiervan voor de gemeenten als bevoegd gezag op het onderdeel brandveiligheid en risicobeheersing in brede zin. pagina 10 van 81

34 Een ander belangrijk aspect van de "Vernieuwde brandweerzorg" is de implementatie van de operationele kaart. Na het ophalen van de pilotresultaten van de TS4 vindt een analyse en implementatieslag plaats. Dit betekent een mogelijke wijziging op uitrukprotocollen, voertuigbezetting en taakverdeling over de regio. Dit alles zal beschreven worden in de "operationele kaart" waarbij het brandrisicoprofiel van de regio als uitgangspunt dient. pagina 11 van 81

35 4 Programmaverantwoording 4.1 Beleidsrealisatie Basis zorg en opgeschaalde zorg De crisisorganisatie was in staat om en heeft het hele jaar de gewenste basiszorg en opgeschaalde zorg geleverd. De organisatie had daarvoor de middelen en was voldoende opgeleid, getraind en geoefend. De GHOR verzorgt de coördinatie van de medische hulpverlening. De GHOR crisisorganisatie en de witte ketenpartners waren in staat op adequate wijze zorg te leveren onder bijzondere omstandigheden. Financieel meerjarenperspectief Om in de periode een sluitende begroting te kunnen presenteren, heeft de VRZHZ in dit kader scenario s ontwikkeld om kosten te reduceren. Voorgenomen besluiten hieromtrent zijn na zienswijzen door de gemeenten vastgesteld door het AB. Hiermee is een helder en eenduidig financieel kader voor de Veiligheidsregio bepaald waaraan in de komende jaren invulling wordt gegeven. Organisatieontwikkeling 2015 heeft ook in het teken gestaan van de voorbereiding van de nieuwe organisatie-opzet, die 1 juni 2016 moet ingaan. Door middel van diverse werkgroepen zijn vele medewerkers daarbij betrokken. De Centrale Ondernemings Raad (COR) heeft eind 2015 positief geadviseerd op het voorstel van de nieuwe organisatie-opzet. In het 4 e kwartaal zijn vooruitlopend op de wijzigingen per 1 juni 2016 reeds enkele medewerkers benoemd in hun nieuwe functie, zodat zij als kwartiermaker nauw betrokken kunnen worden bij de verder uitwerking en de plaatsing van de medewerkers. Landelijke meldkamerorganisatie In de context van de vorming van de Landelijke Meldkamer Organisatie en de samenvoeging van de meldkamers van VRZHZ en VRR vindt ook harmonisatie van processen binnen crisisbeheersing en brandweerzorg plaats. Als onderdeel hiervan is de werking van de alarmeringscomputer Smart Respond door VRR en VRZHZ samen opgepakt en eenduidig binnen beide regio s ingevoerd. Koningsdag In 2015 is Koningsdag in Dordrecht gevierd. De hoofdafdeling risico en crisisbeheersing heeft de multidisciplinaire voorbereiding gecoördineerd: zowel de planvorming, als de operationele voorbereiding en een traject van oefeningen en trainen (incl. scenariosessies) werd vanuit deze hoofdafdeling gecoördineerd. Koningsdag 2015 was een succes en is zonder incidenten verlopen. De GHOR heeft samen met de partners binnen de acute zorg (o.a. huisartsen, ambulancedienst en ziekenhuizen) de geneeskundige hulpverlening georganiseerd. De zorg tijdens Koningsdag in de binnenstad van Dordrecht was dusdanig georganiseerd dat de medische urgente gevallen adequaat en zonder belemmering de juiste zorg konden ontvangen. pagina 12 van 81

36 Vluchtelingen Bureau Gemeenten heeft in de maanden oktober tot en met december de coördinatie uitgevoerd voor de opvang van vluchtelingen in de regio ZHZ. Hierbij is binnen de VRZHZ vooral ingezet op kleinschalige opvang, die succesvol bleek en deels navolging krijgt. Voor de brandweer betekende dit dat in korte tijd voor de opvanglocaties extra inspecties en brandveiligheidsadviezen moesten worden uitgevoerd. Daarnaast zijn voor de opvanglocaties bereikbaarheidskaarten opgesteld en is de alarmering aangepast. De GHOR heeft de medische zorg in de crisisnoodopvanglocaties georganiseerd en was 24/7 bereikbaar voor eventuele problemen. Risicoprofiel en beleidsplan In het voorjaar is een integrale herijking van het risicoprofiel door het Algemeen Bestuur vastgesteld. Uit onder andere het risicoprofiel zijn de beleidsdoelen voor de komende beleidsperiode gedestilleerd. Deze zijn gebruikt als input voor het concept beleidsplan , dat ter consultatie naar de gemeenteraden en andere samenwerkingspartners is gestuurd. Het beleidsplan wordt naar verwachting eind 2016 door het bestuur vastgesteld. De GHOR heeft in 2015 gewerkt aan een methodiek om het vastgestelde risicoprofiel te vertalen in zorgvragen per risico en wie kan welke zorg leveren zowel binnen de eigen regio als in buurregio s en door overige partners uit de witte keten. Risicocommunicatie Gelet op de inhoud van het risicoprofiel en de focus op zelfredzaamheid en samenwerking bij het bestrijden ervan, is de coördinatie van de activiteiten bij risicocommunicatie vormgegeven. Hiermee zijn de risicocommunicatie-activiteiten afgestemd tussen partners en daarmee beter gericht uitgevoerd. Het gaat hierbij om activiteiten met betrekking tot brandveilig leven, maar ook gerichte communicatie naar specifieke doelgroepen in de samenleving. Verder is de Wat doe je -campagne binnen de regio uitgerold, onder meer via een specifieke VRZHZ website (gekoppeld aan de landelijke website) en gerichte advertenties. In de Wat doe je -campagne wordt van verschillende noodscenario s het handelingsperspectief gegeven. In het project geen nood bij brand en zorg continuïteit werkt de GHOR samen met de brandweer. In dit project worden de risico s in zorginstellingen in beeld gebracht, wordt een aanpak vastgesteld en wordt dit beoefend. Dit heeft geresulteerd in één convenant met Stichting Alerimus een zorgaanbieder in de Hoeksche Waard. Terrorismebestrijding Bijzonder thema in het afgelopen jaar was onder meer terrorismebestrijding, waarbij samen met de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond een interregionaal incidentbestrijdingsplan terrorismebestrijding is opgesteld, inclusief een interregionaal opleidingstraject voor crisisfunctionarissen. Bestuurlijk oefenen Er is een vernieuwende vorm van bestuurlijk oefenen ontwikkeld, een verbijzondering van de burgemeestersgame. Deze workshop was bedoeld voor colleges van B&W en had tot doel de samenwerking tussen bestuurders en adviseurs te bevorderen en het scenariodenken in beleidsteams te versterken. De workshop is door colleges van dertien gemeenten gevolgd. pagina 13 van 81

37 GRIP-incidenten Alle GRIP-incidenten worden geëvalueerd en op basis van deze evaluaties worden aanbevelingen gedaan. Uit de evaluaties bleek dat informatiemanagement en crisiscommunicatie een belangrijk aandachtspunt is. Hierop is in 2015 geïnvesteerd. Van het aantal GRIP-incidenten in 2015 kan het volgende overzicht worden verstrekt: GRIP Datum Locatie Omschrijving Kern ROT Regio Dreigend hoogwater Oud-Beijerland Brand Koni Streefkerk Brand spuiterij Straalcon Gorinchem Woningbrand Drechtsteden Koningsdag Zwijndrecht Vuurwerkexplosie in woning Kern ROT Regio Dreigend wateroverlast (neerslag) Kern ROT Regio Opvang vluchtelingen Vastgoed Na een langdurige en uitgebreide voorbereiding (incl. alle formaliteiten, zoals aktes en contracten) in samenwerking met de gemeenten heeft het algemeen bestuur in november besloten tot de regionalisering van de brandweerkazernes. Dit betekent dat de VRZHZ vanaf 1 januari 2016 verantwoordelijk is voor het beheer en de exploitatie van de diverse locaties. Afspraken over het feitelijke beheer zijn en worden per locatie in samenspraak met het lokale korps en de betreffende gemeente uitgewerkt. Versterking bureau Gemeenten In 2015 is onderzoek gedaan naar de inbedding en positionering van het bureau Gemeenten in de VRZHZ. Op basis van dit onderzoek is besloten om bureau Gemeenten te versterken en de medewerkers die vanuit een aantal gemeenten zijn gedetacheerd per 1 juni 2016 in dienst te nemen van de VRZHZ, afdeling VRC. Informatiemanagement in de witte keten Het informatiemanagement in de geneeskundige keten is verder geoptimaliseerd. Binnen de crisisorganisatie GHOR zijn er opgeleide informatiemanagers voor de witte kolom en zijn de primaire ketenpartners (Ziekenhuizen en DG&J) aangesloten op het LCMS. Slachtofferinformatie Samen met het bureau Gemeenten is de Slachtofferinformatiesystematiek (SIS) in de regio geïntroduceerd. De GHOR heeft specifieke afspraken gemaakt over de registratie en het delen van informatie met de ziekenhuizen. Ontwikkelingen in de zorg De zorg is volop in ontwikkeling en er vinden ingrijpende veranderingen plaats. In 2015 heeft de GHOR gewerkt aan het in beeld brengen van de gevolgen van de veranderingen in de zorg voor de opgeschaalde medische zorg. Dit heeft geresulteerd in een rapport dat is opgesteld en gepresenteerd. pagina 14 van 81

38 Onderzoek taken en formatie GHOR In 2015 heeft er een onderzoek plaats gevonden naar de minimale wettelijke taken van de GHOR. Op 5 november heeft het DB VRZHZ de minimale taken, de formatie en de middelen m.b.t. de GHOR vastgesteld. Vernieuwde brandweerzorg Vernieuwde brandweerzorg is de strategische koers die de brandweer Zuid-Holland Zuid volgt voor de komende jaren. Als input hiervoor is onder andere gebruikt de landelijke visie brandweer over morgen. Binnen Vernieuwde brandweerzorg beoogt de brandweer op weg naar 2020 invulling te geven aan een risicogerichte aanpak aan de voorkant van de veiligheidsketen en aan een efficiëntere en veilige operationele inrichting, waarbij de aanpassing van de voertuigbezetting de meest prominente is. Daarnaast draagt het bij aan de realisatie van de financiële taakstelling van de VRZHZ. In het kader van Vernieuwde brandweerzorg zijn de volgende projecten opgestart: 1. Voorbereiding pilot TS4: In 2015 is het voorbereidingsdossier goedgekeurd en vastgesteld en geldt als afsprakenkader voor de uitvoering van de pilot TS4; 2. Pilot TS4: Na de zomer zijn 11 posten gestart met invulling geven aan de pilot TS4 en variabele voertuigbezetting. De uitkomsten van deze pilots zijn bepalend om voor 2016 voorstellen te doen voor de toekomstbestendige operationele inrichting van de brandweer in Zuid-Holland Zuid; 3. Oefenprogramma pilots TS4: Uitvoering van het implementatieplan is gestart door het opleiden van de kerninstructeurs. Zij geven instructie aan de pilotposten in hun cluster. De pilotposten hebben de oefeningen om vakbekwaam te worden voor het daadwerkelijk uitvoeren van de pilot in de praktijk afgerond; 4. Elektronische leeromgeving (ELO): In 2015 is de basis gelegd en aangemaakt voor de inrichting van de ELO (een online leeromgeving voor de brandweer met de inhoud van les- en leerstof) en is binnen het samenwerkingsverband West 4 (Den Haag, Hollands Midden, Rotterdam Rijnmond en VRZHZ) gekeken naar mogelijke samenwerking op dit onderwerp. 5. Nieuwe werkwijze HV-1: In 2015 zijn de nieuwe hulpverleningsteams verder getraind en geoefend aan de hand van de ervaringen en leerpunten uit de oefeningen en de uitrukken. 6. Training leidinggevenden Brandweer: In 2014 is de brandweer gestart met het leiderschapstraject voor niveau 2 en 3 (MT brandweer). Dit leiderschapstraject is in 2015 verder verbreed naar de andere leidinggevende niveaus binnen de brandweer. Dit traject moet leiden tot effectiever leiderschap waarbij blijvende aandacht is voor het vasthouden van de resultaten. In 2015 is een begin gemaakt met een leiderschapstraject binnen de gehele Veiligheidsregio. De brandweer sluit hierbij aan zodat goed de verbinding gevormd kan worden tussen het leiderschapstraject dat de brandweer doorloopt en het VR-brede leiderschapstraject. 7. Opleidingen reorganisatie Brandweer: Er zijn opleidingen noodzakelijk voor medewerkers die bij de reorganisatie op een functie zijn geplaatst, maar daar niet (volledig) voor zijn opgeleid. De verschillende pagina 15 van 81

39 onderdelen binnen dit deelproject zijn in 2015 gestart en lopen door in 2016 of moeten in 2016 nog worden opgestart. Overigens hebben het project vernieuwde brandweerzorg, de pilot TS4 en de aangekondigde bezuinigingen impact op het moreel en de paraatheid van de korpsen en vrijwilligers. Veiligheidscentrum Spinel Een periode van tien jaar publiek-private samenwerking op het oefencentrum met Safety Center Zuid Holland B.V. is eind 2015 afgesloten. De organisatie van het oefenterrein heeft een transitie ondergaan van publiek-private samenwerking naar een publieke organisatie. Naast deze transitie wordt ook geïnvesteerd in het oefenterrein, zodat de mogelijkheden voor realistisch oefenen toenemen en het oefencentrum interessanter wordt voor derden. Eind 2015 is het bureau vakbekwaamheid verhuisd naar het oefencentrum. Vanaf 1 januari 2016 valt de exploitatie van Spinel Veiligheidscentrum volledig onder de verantwoordelijkheid van de VRZHZ. Expertise en advies Het project Terugdringen ongewenste en onechte meldingen (TOOM) is afgesloten. Met een reductie van 70% ten opzichte van 2011 is de doelstelling van 50% ruim behaald. Het terugdringen van ongewenste meldingen wordt gecontinueerd in de vorm van een programma. Doelstelling hiervan is dat maximaal 5% van alle automatische branddoormeldingen in 2020, onterechte zijn. De brandweer is in 2015 een project gestart om brandmeldinstallaties te certificeren. Hiermee wordt beoogd dat in 2017 alleen nog gecertificeerde installaties zijn aangesloten op het Openbaar Meld Systeem. Vanuit het programma Impuls omgevingsveiligheid is in samenwerking met verschillende veiligheidsregio s gewerkt aan het verbeteren van externe veiligheid en de voorbereiding op de Omgevingswet. In het kader van dit programma zijn de volgende activiteiten uitgevoerd. Er zijn resultaten geboekt op de activiteiten: EV-risico's in relatie tot evenementen. Eenduidige risicocommunicatie door de veiligheidsregio s. Eén handelingsperspectief bij ongevallen met gevaarlijke stoffen. Activiteiten die nog in uitvoering zijn betreffen: Handreiking Kwetsbare objecten in relatie tot verminderd zelfredzame personen. Visualisering EV-risico s in relatie tot de Laan van de Leefomgeving. In het kader van Bestuurlijk gemotiveerd afwijken (BGA) zijn objecten met een hoger risicoprofiel, die niet door de brandweer binnen gestelde tijd kunnen worden bereikt, bezocht. Het aantal bezoeken is in onderstaande tabel opgenomen. Deze tabel is aangevuld met de activiteiten die in het kader van BRZO zijn uitgevoerd. pagina 16 van 81

40 BRZO-inspecties 15 (100% van de 16 inrichtingen) Handhavingstrajecten 2 1 Bezoeken BGA 100% n.v.t. Operationele informatievoorziening Het project operationele informatievoorziening is in uitvoering. Eind 2015 is gestart met het ontsluiten van de digitale bereikbaarheidskaarten. Het vervolg is dat in 2016 een pilot zal worden uitgevoerd met een applicatie die ook bij andere veiligheidsregio s in gebruik is. Naar aanleiding van deze pilot zal een voorstel worden gedaan hoe een dergelijk systeem kan worden ingepast binnen de opzet van digitale informatievoorziening van de VRZHZ. Materieel & Logistiek Na de zomervakantie is de doorontwikkeling van de afdeling Materieel & Logistiek verder ter hand genomen. De beleid- en beheernotitie is in concept gereed en wordt in het voorjaar van 2016 ter besluitvorming aangeboden aan het MT Brandweer. Voorstellen voor aanpassing van de M&L organisatie lopen conform planning. Operationele brandweerzorg In onderstaande tabel zijn de belangrijkste operationele prestaties van de brandweer weergegeven: # buiten dienst Geen data - Posten 2,5 dagen van bekend % paraatheid >98% >98% # Alarmeringen Opschaling # Middel # Groot # Zeer groot Om de paraatheid te borgen is in een aantal gevallen gekozen voor het invoeren van een consignatieregeling in een bepaalde periode of voor dubbelzijdig aanrijden. Digitale producten - en dienstencatalogus bedrijfsvoering In 2015 is onze interne Producten- & Dienstencatalogus (PDC), die toegankelijk en bereikbaar gemaakt moet worden voor beroeps en alle vrijwilligers in de regio vanwege de overname van het beheer van de kazernes, verbeterd en digitaal ontsloten. pagina 17 van 81

41 Programma digitaal werken Het instellen van een programma Digitaal Werken om in samenwerking met andere veiligheidsregio s, de informatiefunctie en technologie te versterken en kwetsbaarheden in de technologie inzichtelijk te maken en te willen verminderen. De uitwerking van dit programma wordt vanaf 2016 verder geconcretiseerd. Doorontwikkeling P&C-producten In 2015 is ook gestart met een heroriëntatie van de P&C-producten. Dit heeft geleid tot een andere opzet van Burap-II door meer te focussen op de bestuurlijk relevante ontwikkelingen. De lijn van Burap-II wordt voortgezet in de opzet van de jaarrekening 2015 en krijgt ook komende tijd een verder vervolg. Doorontwikkeling financiën en inkoop In 2015 zijn ook belangrijke stappen gezet bij de doorontwikkeling van de financiële functie en van de inkoopadviseurs. Onder meer met behulp van accountgesprekken met de budgethouders is de adviesrol en de interne samenwerking versterkt. Ook draagt een uitgevoerde spendanalyse op onze uitgaven/crediteuren bij aan verdere verbeterpunten wat betreft contractmanagement, aanbestedingen men rechtmatigheid. Going concern Naast alle ontwikkelingen in de veiligheidsregio is de reguliere taakuitvoering gewoon doorgegaan. Dag en nacht staan beroeps- en vrijwillige collega s paraat om hulp te bieden of incidenten te voorkomen. De inzet van deze mensen verdient altijd waardering, maar in een tijd van reorganisaties, bezuinigingen en grote maatschappelijke ontwikkelingen past hiervoor alleen nog maar meer waardering. 4.2 Belangrijkste relevante afwijkingen Zowel Koningsdag 2015 (gehouden in Dordrecht) als de coördinatie voor de opvang van vluchtelingen maar ook de reorganisatie hebben grote impact gehad op de organisatie. Hierdoor konden niet alle activiteiten worden uitgevoerd die de VRZHZ zich had voorgenomen: Systeemtest: De preparatie, uitvoering en evaluatie van Koningsdag 2015 in Dordrecht zijn door de Veiligheidsregio aangemerkt als systeemtest in de zin van de Wvr en als zodanig aangeboden aan de inspectie Veiligheid en Justitie (IVenJ). IVenJ heeft dit echter niet aanvaard en alsnog aangedrongen op het uitvoeren van een systeemtest. De Veiligheidsregio heeft haar standpunt gehandhaafd en dit onderbouwd via de voorzitter aan IVenJ medegedeeld. Enkele geplande planvormen (specifieke incidentbestrijdingsplannen, IBP s) zijn niet opgesteld. Deze IBP s zijn geen wettelijke planvormen, maar aanvullende plannen naast het Regionaal Crisisplan. Het Regionaal Crisisplan is conform de afspraak dit jaar geactualiseerd. Enkele activiteiten in relatie tot externe partners zoals beheer en evaluatie van convenanten zijn niet conform planning uitgevoerd. pagina 18 van 81

42 Enkele oefenactiviteiten zijn niet conform de jaarplanning uitgevoerd maar zijn als onderdeel van de preparatie voor Koningsdag uitgevoerd, waarbij de mogelijke scenario s rond Koningsdag het uitgangspunt van de oefening vormden. Producten en diensten op het gebied van informatiemanagement, operationele regelingen en planvorming zijn niet volledig gerealiseerd. Hierdoor is de werving en de opleiding van informatiemanagers vertraagd. Regionale afspraken aangaande de subregionale crisisorganisaties en de actualisatie van de gemeentelijke planvorming konden niet conform planning in 2015 worden afgerond. GHOR specifieke OTO activiteiten zijn geannuleerd (bijv. een bijeenkomst met crisiscoördinatoren uit de zorgsector). Het implementeren van het Incident bestrijdingsplan Infectziekte A - is beperkt tot het meest noodzakelijke. Specifieke trainingen en andere activiteiten zijn niet uitgevoerd. De voorbereidingen voor het herzien van het convenant met de DG&J is uitgesteld naar GHOR specifiek accountmanagement met de diverse witte ketenpartners is beperkt uitgevoerd. De bereikbaarheidsgegevens van de verschillende zorgpartners in de witte keten zijn nog niet volledig op orde. Invoering van PPMO (verplichting uit de CAR-UWO) heeft in 2015 niet plaatsgevonden. Dit is mede veroorzaakt doordat de inspectie SZW in een andere Veiligheidsregio één van de onderdelen van het PPMO heeft stilgelegd. Inmiddels is de stillegging opgeheven. De VRZHZ heeft in 2015 de benodigde middelen voor de PPMO test aangeschaft. In 2016 start de implementatie van het PPMO bij de 24- uursdienst van het Cluster ZWW-DDT. Bij vier alarmeringen kon niet worden voldaan aan de opkomsttijd. De oorzaken hiervan liggen bij de locatie van de alarmering (landelijk gebied en daardoor een lange aanrijtijd), een lange uitruktijd en waarschijnlijk een statusfout. pagina 19 van 81

43 5 Paragrafen Conform het besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten zijn in de jaarstukken de volgende paragrafen van toepassing. weerstandsvermogen en risicobeheersing; onderhoud kapitaalgoederen; financiering; bedrijfsvoering; verbonden partijen; pagina 20 van 81

44 5.1 Weerstandsvermogen en risicobeheersing In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de stand van zaken met betrekking tot de financiële positie in relatie tot de weerstandscapaciteit en de risico s. Onder weerstandsvermogen en risicobeheersing wordt in algemene zin verstaan de mogelijkheid om tegenvallers op te vangen. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit betreft de middelen en de mogelijkheden waarover de VR beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken. De weerstandscapaciteit van de VR bedraagt en is in de onderstaande tabel nader toegelicht. Beschikbare weerstandscapaciteit (in ) Algemene reserve per 31 december Onvoorzien Totale weerstandscapaciteit Ten opzichte van 2014 is de weerstandscapaciteit met afgenomen. Dit wordt onder andere veroorzaakt door een afname van de algemene reserve als gevolg van het vormen van de reserve schoner werken ( ) en de onttrekking ter dekking van de kosten van het vastgoedproject. Risico s Een risico is een kans op het optreden van een positieve dan wel negatieve gebeurtenis van materieel belang die niet is voorzien in de begroting. In de onderstaande tabel zijn de geactualiseerde risico s opgenomen. Voor de volledige beschrijving van de risico s wordt verwezen naar bijlage 5. Nr. Risico en I/S (incidenteel of structureel) financiële gevolgen Kans (%) Risicoprofiel Weerstands -vermogen in In 1. Langdurige calamiteit (I) % 20% Regionale Meldkamer(S) % 20% Programmafinanciering Externe % 20% Veiligheid (S) 10. Aanspraak op garantstelling lening % 20% oefenterrein (I) 12. Opkomsttijden (S) % 5% Operationele dekking (S) PM PM PM PM 23. Vennootschapsbelasting PM PM PM PM 25. Evenementenadvisering (S) % 20% Kosten opleiding in relatie met PM PM PM PM personeelsverloop Totaal benodigd weerstandsvermogen De risico s van de VRZHZ worden indien mogelijk afgedekt door het treffen van maatregelen. Voorbeelden van maatregelen zijn het afsluiten van verzekeringen, het vormen van voorzieningen, het creëren van (bestemmings)reserves en het inrichten van de administratieve organisatie en interne controle. pagina 21 van 81

45 Weerstandsvermogen en risicobeheersing Dit is de relatie tussen de weerstandscapaciteit en de risico s die zich kunnen manifesteren. In de vastgestelde nota weerstandsvermogen en risicomanagement is hiervoor de ratio weerstandsvermogen opgenomen. Deze is als volgt berekend: Ratio weerstandsvermogen = Beschikbare weerstandscapaciteit = Benodigde weerstandscapaciteit = 0,83 Aan deze ratio is de volgende waardering toegekend: Waardering Ratio Betekenis A > 2,0 Uitstekend B 1,4 2,0 Ruim voldoende C 1,0 1,4 Voldoende D 0,8 1,0 Matig E 0,6-0,8 Onvoldoende F < 0,6 Ruim onvoldoende De VRZHZ streeft naar een voldoende waardering waarvan sprake is bij een waardering hoger dan 1. Dit betekent dat de beschikbare weerstandscapaciteit te laag is ten opzichte van de gewenste beschikbare weerstandscapaciteit. Door het verhogen van de algemene reserve met een bedrag van minimaal wordt het gewenste niveau bereikt. In onderstaande tabel is een aantal kengetallen opgenomen die inzichtelijk moeten maken over hoeveel (financiële) ruimte de VR beschikt om structurele en incidentele lasten te kunnen dekken of opvangen. Verloop van de kengetallen Kengetallen: Realisatie 2014 Begroting 2015* Realisatie 2015 Netto schuldquote 1614% NB 3657% Netto schuldquote gecorrigeerd voor 69% NB 3548% alle verstrekte leningen Solvabiliteitsratio 11% NB 8% Structurele exploitatieruimte -77% NB 130% * In de begroting 2015 zijn deze kengetallen niet opgenomen. De benodigde gegevens voor de berekening zijn derhalve niet beschikbaar Netto schuldquote en netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen Hoe hoger de schuld hoe hoger de netto schuldquote. De netto schuldquote weerspiegelt de het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen en geven een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Door het aantrekken van financieringen ten behoeve van het in eigendom verkrijgen van de brandweerkazernes is de netto schuldquote sterk hoger ten opzichte van Hiertegenover staat dat de leningen zijn afgesloten tegen een lager rentepercentage waardoor de druk van de rentelasten op de exploitatie licht wordt afgezwakt. pagina 22 van 81

46 Solvabiliteitsratio Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de VR in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid. De solvabiliteit als de verhouding tussen het eigen vermogen ten opzichte van het totale vermogen is lager geworden ten opzichte van De uitkomst van de solvabiliteitsratio betekent voor de VR dat een deel van de vaste activa is gefinancierd met vlottende passiva en derhalve de kortlopende schulden niet volledig in één keer betaald kunnen worden. Bij een hoger eigen vermogen kan de ratio worden verbeterd. Structurele exploitatieruimte Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is, doordat wordt gekeken naar de structurele baten en lasten en deze worden vergeleken met de totale baten. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder de rente van de langlopende leningen) te dekken. In 2015 is dit het geval. pagina 23 van 81

47 5.2 Onderhoud kapitaalgoederen Vastgoedbeheer Het beheer en onderhoud is planmatig georganiseerd en gericht op het behoud van het gewenste kwaliteitsniveau waarin de beoogde functie van gebruik ongestoord mogelijk wordt gemaakt. Het onderhoud is uitgewerkt in een 4-jaarlijks te actualiseren Meerjaren Onderhoudsplan (MJOP). Voor het onderhoud van het kantoor van de VRZHZ (enige pand in eigendom waarvoor de VRZHZ het onderhoud uitvoert; voor de overige panden is het onderhoud nog uitgevoerd door de gemeenten) is een voorziening ingesteld. In deze voorziening wordt jaarlijks een bedrag gestort. Gezien de leeftijd van het pand, is nog geen groot onderhoud uitgevoerd. Klein onderhoud is conform het MJOP uitgevoerd. Voertuigen Het onderhoud van voertuigen en brandweermaterieel voert de VRZHZ zelfstandig uit. Hiervoor heeft zij werkplaatsen ingericht. Een meerjarenvervangingsplan is met de begroting 2015 vastgesteld. In de begroting zijn voor de looptijd van 2015 tot en met 2018 de vervangingsinvesteringen opgenomen. Het onderhoud wordt betaald uit de exploitatie, behalve voor de schuimblusvoertuigen. Hiervoor heeft de VRZHZ een voorziening. De afdeling materieel en logistiek werkt vanuit twee richtinggevende beleidsdocumenten 1. Het meerjarig investeringsplan 2. De beleid- en beheernotitie Uitvoering van het meerjarig investeringsplan heeft grotendeels plaatsgevonden. Incidenteel moest een investering worden doorgeschoven. Veelal wordt dit veroorzaakt door een capaciteitsprobleem bij de verantwoordelijke afdeling. Onderhoud van de kapitaalgoederen is uitgevoerd conform de beleid- en beheernotitie. Vanuit het totale volume is er per product / middel een onderhoudsblad beschikbaar waarin specifiek is opgenomen wat de benodigde arbeidsuren en materialen zijn inclusief een correctieve toeslag. In de beheerbegroting zijn hiervoor diverse kostenposten opgenomen (waaronder inkoop onderdelen). Gedurende het jaar worden deze uitgaven gevolgd. Eventuele aanpassingen worden gerapporteerd in de financiële en bestuurlijke planning & control cyclus. De blusboot is in 2015 opgeleverd. Voor het onderhoud van de blusboot is een reserve gevormd. Door het onderhoud blijven de kapitaalgoederen in de gewenste staat zodat operationaliteit blijft gewaarborgd. pagina 24 van 81

48 5.3 Financiering Inleiding In deze paragraaf worden, aan de hand van de begrippen renteontwikkeling, kasgeldlimiet, renterisico en financieringspositie en schatkistbankieren, de belangrijkste zaken die zich afgelopen jaar op het gebied van treasury hebben voorgedaan beschreven Rente-ontwikkeling en -resultaat De rentevergoeding op de rekening-courant met de schatkist is gelijk aan de daggeldrente. In 2015 is dit percentage net onder 0%. Ultimo het boekjaar is het rentepercentage - 0,127% 1. De gerealiseerde rentebaten met betrekking tot het schatkistbankieren zijn in 2015 minimaal, namelijk 34. Het renteresultaat 2015 is (begroot: ; 2014: ). De totale rentelasten op langlopende leningen bedraagt De rentebaten bestaan uit de toegekende rente aan de kapitaallasten en reserves en de rentevergoeding over de uitstaande geldleningen Kasgeldlimiet Met de kasgeldlimiet is een wettelijke norm gesteld voor het bedrag waarop de VRZHZ haar financiële bedrijfsvoering met kortlopende middelen mag financieren. In 2015 is in het 1 e kwartaal een kasgeldlening aangetrokken voor een bedrag van en in het 4 e kwartaal voor een bedrag van Dit heeft niet geleid tot een overschrijding van de kasgeldlimiet. In onderstaande tabel wordt dit weergegeven. Kwartaal 1 Bedrag x Kwartaal 2 Bedrag x Kwartaal 3 Bedrag x Kwartaal 4 Bedrag x (1) Gemiddelde netto vlottende schuld (+) /Gemiddeld overschot vlottende middelen (-) ) Kasgeldlimiet a) Ruimte onder kasgeldlimiet (2-1) b) Overschrijding van de kasgeldlimiet (2-1) Berekening kasgeldlimiet (2= 2a x 2b) Begrotingstotaal (2a) Percentage regeling (2b) 8,2% 8,2% 8,2% 8,2% 1 Bron: pagina 25 van 81

49 5.3.4 Renterisiconorm In de vergadering van 25 november 2015 zijn de brandweerkazernes van de verschillende gemeenten overgedragen aan de VRZHZ. De financiering die hiervoor is aangetrokken zijn verschillende langlopende leningen bij de BNG en een tweetal gemeenten. Hierbij is rekening gehouden dat de renterisiconorm niet is overschreden. Dit blijkt uit onderstaande tabel. Begroting Realisatie Renteherzieningen (1) 0 0 Aflossingen (2) Renterisico (3=1+2) Renterisiconorm komend jaar (4) Ruimte onder renterisiconorm (5a)= (4>3) Overschrijding renterisiconorm (5b)= (3>4) 0 0 Renterisiconorm Berekening Begrotingstotaal komend jaar Percentage 20,00% 20,00% Regeling (4) Schatkistbankieren Door de Wet verplicht schatkistbankieren houdt de VRZHZ haar overtollige middelen gedurende het jaar aan bij de schatkist. Het gemiddelde saldo van de overtollige middelen van een kwartaal mag het drempelbedrag niet overschrijden. In onderstaande tabel is te zien dat het drempelbedrag in 2015 niet is overschreden. Kwartaal 1 Bedrag x Kwartaal 2 Bedrag x Kwartaal 3 Bedrag x Kwartaal 4 Bedrag x Gemiddelde saldo overtollige middelen (4) ) Drempelbedrag a) Ruimte onder drempelbedrag (5-4) b) Overschrijding van het drempelbedrag (4-5) Berekening drempelbedrag (5= 5a x 5b) Begrotingstotaal (5a) Percentage regeling (5b) 0,75% 0,75% 0,75% 0,75% pagina 26 van 81

50 5.3.6 Kredietrisico s In 2015 is het restant van de kredietfaciliteit aan de GR Dienst Gezondheid & Jeugd volledig afgelost. In verband met de beëindiging van de samenwerking met de private partij is door de VRZHZ Participatie B.V. een transitievergoeding betaald waarvoor de VRZHZ een langlopende lening heeft verstrekt voor een bedrag van Dit bedrag wordt na liquiditatie van deze vennootschap overgenomen door Spinel Veiligheidscentrum B.V. (voorheen VRZHZ Investering B.V.). Daarnaast is door de slechte liquiditeitspositie van Spinel Veiligheidscentrum B.V. een lening verstrekt van om de investeringen aan de oefenobjecten te kunnen financieren. In de businesscase van Spinel Veiligheidscentrum B.V. wordt vooralsnog uitgegaan van negatieve resultaten. Deze kunnen (voorlopig) gedekt worden uit de algemene reserve van de vennootschap. Door het verstrekken van de leningen aan de deelnemingen is het kredietrisico van de VRZHZ toegenomen Financieringspositie Ultimo 2015 is het saldo van de liquide middelen ( : ). Door het aanhouden van de overtollige middelen in de schatkist is het saldo op het niveau van vorig jaar. Het saldo in s Rijks schatkist is met circa afgenomen. Dit wordt met name veroorzaakt door de in 2015 gedane investeringen welke, met uitzondering van de brandweerkazernes, gefinancierd zijn met eigen middelen. In onderstaand kasstroomoverzicht wordt de mutatie van de liquide middelen onderbouwd. pagina 27 van 81

51 Kasstroomoverzicht (volgens de indirecte methode) 1. Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Correcties voor: Afschrijvingen (kapitaallasten) Rente kapitaallasten Onttrekkingen reserveringen t.g.v. exploitatie Toevoegingen reserveringen t.l.v. exploitatie Rente reserveringen Voorzieningen Veranderingen in vlottende middelen: Vorderingen op openbare lichamen Voorraad Onderhanden werk Overige vorderingen en overlopende activa Crediteuren Overige schulden en overlopende passiva Uitzettingen in 's Rijks schatkist Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen (materiële vaste activa) Investeringen (financiële vaste activa) Aflossingen op leningen u/g Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Uitkering gemeenten uit resultaat voorgaand jaar Ontvangsten uit langlopende leningen Aflossingen op leningen o/g Kasstroom uit financieringsactiviteiten Saldo liquide middelen 1 januari Saldo liquide middelen 31 december pagina 28 van 81

52 5.4 Bedrijfsvoering Op basis van de missie en visie van de organisatie, alsmede als op basis van geconstateerde knelpunten in de structuur van de organisatie, is in 2015 besloten tot een reorganisatie. De reorganisatie heeft als voornaamste doel meer samenwerking en verantwoordelijkheden zo laag mogelijk beleggen. De reorganisatie zorgt ervoor dat wordt teruggaan in het aantal afdelingen en ook in het aantal leidinggevenden. In de nieuwe organisatiestructuur kent de VRZHZ drie afdelingen: brandweer, VRC en bedrijfsvoering. Deze nieuwe structuur gaat in per 1 juni Ten aanzien van de bedrijfsvoering en bedrijfsvoeringskosten, worden de volgende kentallen gerapporteerd: Kental Omvang Personeelsleden in dienst Medewerkers 300 Vrijwilligers 764 Instroom Medewerkers 6 Vrijwilligers 54 Uitstroom Medewerkers 9 Vrijwilligers 39 Ziekte Verzuim 4,0% (norm 5,0%) Personeelskosten Medewerkers Vrijwilligers Personeel van derden Kosten Huisvesting (box 4) Kosten Automatisering kosten pagina 29 van 81

53 5.5 Verbonden partijen De VRZHZ heeft drie verbonden partijen: ZHZ Investerings B.V. ZHZ participatie B.V. Safety Center Zuid-Holland B.V. In onderstaande tabel is opgenomen wat achtereenvolgens het belang van de VRZHZ in de verbonden partij, het eigen vermogen, het vreemd vermogen en het resultaat van het boekjaar is. Naam en vestigingsplaats Belang Eigen vermogen X Vreemd vermogen X Resultaat boekjaar ZHZ Investerings 100% 100% 663* 685* 4.325* 4.062* 22 B.V. te Dordrecht ZHZ Participatie B.V. 100% 100% 279* 308* 18* 17* 29 te Dordrecht Safety Center Zuid- 48% 48% 372** 635** 430** 18** 51 Holland C.V * De cijfers zijn ontleend aan de jaarrekening 2014 aangezien de jaarrekening van 2015 bij het opstellen van de jaarrekening van de VR nog niet beschikbaar is ** De cijfers zijn ontleend aan de voorlopige jaarrekening van 2015 In onderstaande tabellen is per verbonden partij opgenomen in hoeverre de verbonden partijen hebben bijgedragen aan het behalen van de doelstellingen van de VR (zoals opgenomen in de begroting). Verbonden partij Aard activiteiten en financiering Openbaar belang dat wordt behartigd Bestuurlijke betrokkenheid Relevante ontwikkelingen/ risico s ZHZ Investerings B.V. te Dordrecht Deze B.V. heeft tot doel het oefenterrein op het industrieterrein Dordtse Kil 3 te beheren en te onderhouden, alsmede te verhuren aan Safety Center Zuid-Holland C.V. (SCZH). De B.V. maakt de realisatie van het oefenterrein van brandweer en hulpdiensten tegen een zo laag mogelijk risicoprofiel. VRZHZ is 100% aandeelhouder van deze B.V. De heer Post is interim-directeur. 1) Per 31/12/2015 verloopt de samenwerkingsovereenkomst (PPS) die grondslag biedt voor de gegarandeerde inkomsten uit de verhuur aan SCZH. De B.V. heeft een businesscase opgesteld voor de periode vanaf 1/1/2016, waarin de exploitatie in eigen beheer wordt genomen met een publiek profiel. 2) De liquiditeitspositie van de vennootschap is niet goed. De VRZHZ staat (sinds 2005) garant voor de totale lening bij de BNG Bank. De vennootschap heeft in overleg met de RvC en de VRZHZ herstelmaatregelen genomen. De liquiditeit zal op langere termijn aantrekken. Met de onderliggende businesscase is er geen direct risico op een claim van de BNG Bank op de borg. pagina 30 van 81

54 Verbonden partij Aard activiteiten en financiering Openbaar belang dat wordt behartigd Bestuurlijke betrokkenheid Relevante ontwikkelingen/ risico s ZHZ Participatie B.V. te Dordrecht Commandite in de commanditaire vennootschap Safety Center Zuid-Holland C.V, waarin Safety Center Zuid-Holland B.V. beherend vennoot is. De B.V. maakt de exploitatie van het oefenterrein van brandweer en hulpdiensten tegen een zo laag mogelijk risicoprofiel. VRZHZ is 100% aandeelhouder van deze B.V. De heer Post is directeur. 1) Per 31/12/2015 verloopt de samenwerkingsovereenkomst (PPS) waarin deze B.V. commandite is. Voor de beëindiging van de samenwerking is een overeenkomst gesloten, conform de statuten van de C.V. Dit heeft geleid tot de betaling van een transitievergoeding van 1,2 mln. Voor betaling van deze vergoeding heeft de B.V. vreemd vermogen aangetrokken bij de VRZHZ. Deze verplichting wordt overgenomen in de businesscase van de vernieuwde ZHZ Investerings B.V. (later Spinel Veiligheidscentrum B.V.). 2) In 2015 heeft de Algemene Vergadering van Aandeelhouders besloten de B.V. op te heffen en te liquideren, zodra de C.V. ophoudt te bestaan (medio 2016). Verbonden partij Aard activiteiten en financiering Openbaar belang dat wordt behartigd Bestuurlijke betrokkenheid Relevante ontwikkelingen/ risico s Safety Center Zuid-Holland C.V In de C.V. werken de private partij (Safety Center Zuid-Holland B.V.) en de publieke partij (VRZHZ via de ZHZ Participatie B.V.) samen om hoogwaardige multidisciplinaire oefeningen mogelijk te maken. Deze PPS vormt de synthese van het beste van twee werelden: het commerciële netwerk van een marktpartij en de kennis die de VRZHZ inbrengt ten aanzien van het brandweeronderwijs. VRZHZ is middels de ZHZ Participatie B.V. de stille vennoot. De concept-jaarstukken van de C.V. geven zicht op een positief jaarresultaat. Hieruit volgt een winstuitkering van de C.V. ter hoogte van 48% van de winst. De winst staat statutair tot de beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van de ZHZ Participatie B.V., de facto de leden van het Algemeen Bestuur van de VRZHZ. pagina 31 van 81

55 B. Jaarrekening pagina 32 van 81

56 6 Overzicht van baten en lasten 6.1 Gerealiseerde baten en lasten De VRZHZ kent één programma Veiligheidsregio. Binnen het programma worden organisatie-eenheden onderkend. Hieronder zijn achtereenvolgens het resultaat op de Veiligheidsregio, het resultaat per organisatie-eenheid en het resultaat op kostensoorten opgenomen. Het laatst genoemde overzicht is voorzien van een toelichting op de verschillen. Productgroep Bedragen x Realisatie 2014 Primaire begroting 2015 Begroting 2015 na wijziging Realisatie 2015 Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Gerealiseerde saldo van baten en lasten Mutaties reserves Gerealiseerde resultaat In onderstaande overzicht zijn de resultaten per organisatie-eenheid opgenomen. Productgroep Bedragen x Realisatie 2014 Primaire begroting 2015 Begroting 2015 na wijziging Realisatie 2015 Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Directie Veiligheidsregio Risico- en crisisbeheersing Bedrijfsvoering Gemeenten Brandweer GHOR Algemene Middelen GMC Projecten Gerealiseerde resultaat pagina 33 van 81

57 Analyse van de afwijkingen tussen begroting na wijziging en realisatie 2015 Bedragen x LASTEN Realisatie Begroting 2015 Begroting 2015 Realisatie 2014 (primair) (na wijziging) Afwijking resultaat 2015 (begr na wijz -/- realisatie) 2015 Analyse verwijzing Nog in te vullen A Personeelslasten B Rentelasten C Personeel van derden D Energie Betaalde belastingen Goederen en diensten E Toevoeging aan voorzieningen Kapitaallasten (afschrijving/rente) Overige verrekeningen van kostenplaatsen Subtotaal Lasten BATEN Rentebaten F Personeel van derden Goederen en diensten G Inkomensoverdrachten overheid (Rijk) H Inkomensoverdrachten overheid (niet Rijk) I Saldo van de rekening J Subtotaal Baten GEREALISEERDE SALDO VAN BATEN EN LASTEN Toevoegingen aan reserves K Onttrekkingen aan reserves K GEREALISEERDE RESULTAAT Aan de hand van de bovenstaande tabel worden de belangrijke afwijkingen van de realisatie 2015 ten opzichte van begroting na wijziging nader toegelicht. Lasten A. Nog in te vullen (nadeel ) Door het reëel maken van de begroting met name binnen de productgroep bedrijfsvoering is een Nog in te vullen bedrag ontstaan. Dit bedrag is gedekt uit de onderschrijding op de loonkosten en goederen en diensten. B. Personeelslasten (voordeel ) Het voordeel op de personeelslasten wordt grotendeels verklaard door de vacatureruimte van niet ingevulde formatie. De onderschrijding per productgroep is als volgt: pagina 34 van 81

58 Productgroep Bedrag X Directie VR 56 Risico- en crisisbeheersing 118 Toelichting Bedrijfsvoering 317 Brandweer Naast de niet ingevulde vacatureruimte wordt de GHOR 91 Projecten onderschrijding verklaard door jaarlijkse fluctuatie van de FLO-kosten als gevolg van individuele keuzes van functionarissen en keuzes van de brandweer. C. Rentelasten (nadeel ) De overschrijding van de rentelasten wordt veroorzaakt doordat in de begroting het renteresultaat is begroot en niet op de baten en lasten afzonderlijk. Het positieve renteresultaat van is in de begroting opgenomen onder de goederen en diensten (baten). Door het aantrekken van nieuwe leningen in 2015 in verband met de overname van de brandweerkazernes, is een lichte stijging te zien ten opzichte van D. Personeel van derden (nadeel ) In verband met de vacaturestop en de plannen rondom vernieuwde brandweerzorg heeft er bij verschillende afdelingen inhuur van derden plaatsgevonden. Dit betreft inhuur voornamelijk voor afdelingen materieel en logistiek, expertise & advies, operationele zaken en in mindere mate voor de cluster(s). Deze overschrijding van is binnen de gewijzigde begroting van de brandweer grotendeels gedekt door de onder uitputting op loonkosten en projectgelden. De overschrijding binnen de productgroep Bedrijfsvoering bedraagt Door het reëel maken van de begroting op dit onderdeel naar een bedrag van zijn de kosten van de inhuur van Hoofd Bedrijfsvoering en Hoofd Financiën en Inkoop grotendeels gedekt. De overschrijding is gedekt uit de vacatureruimte. Binnen de productgroep Projecten is de overschrijding op dit onderdeel Dit wordt veroorzaakt door inzet van derden ten behoeve van projecten zoals Predict ( ), project vastgoed ( ) en diverse projecten als onderdeel van de Organisatie Ontwikkeling ( ). Tegenover deze uitgaven staan inkomsten uit subsidies (Predict) en bestaat dekking vanuit de algemene reserve (project vastgoed) en de reserve organisatie ontwikkeling. E. Goederen en diensten ( voordeel) In onderstaande tabel is per productgroep een toelichting gegeven op de afwijkingen ten opzichte van de begroting na wijzigingen. pagina 35 van 81

59 Productgroep Directie VR Risico- en crisisbeheersing Bureau Gemeenten Bedrag Toelichting X V Betreft enerzijds een onderschrijding op de kosten van crisisnoodopvang vluchtelingen ( ) en een overschrijding van als gevolg van: - hogere externe advieskosten ( ) - hogere overige kosten ( ) in verband met het uitvoeren van een benchmark van 4 VR-en, een onderzoek naar de minimale taakopvatting van de GHOR, extra kosten voor de strategische projecten Veiligheidsberaad en de verhuizing Papendrecht (gezamenlijke huisvesting met de Politie) - Hogere kosten van vorming en opleiding ( ) - Hogere reis- en verblijfkosten ( ) door het twee jaarlijkse retraite van de VRZHZ met haar algemeen bestuur en de tweedaagse met de leidinggevenden van de VR welke dienstbaar waren aan het tot stand komen van de reorganisatie - hogere kosten van juridisch advies ( ) voor een zaak in het kader van het arbeidsrecht en de bepaling van een schatting van uittredingskosten in geval van de mogelijke fusiegemeente Vijfheerenlanden die bij de provincie Utrecht wordt gevoegd. - Lagere kosten van het personeel- en salarissysteem ( ) - Lagere externe kosten P-beleid ( ) 116 V Door de werkzaamheden rond Koningsdag zijn trainingen niet doorgegaan minder kosten zijn besteed aan opleiden, trainen en oefenen ( voordeel). Bovendien is Koningsdag door de organisatie aangemerkt als een bestuurlijke oefening c.q. systeemtest in de zin van artikel Wvr. Ook is in eigen beheer een bestuurlijke workshop ontwikkeld die zonder extra kosten aan de gemeenten is aangeboden. Verder zijn de kosten voor vorming en opleiding door de medewerkers lager uitgevallen dan begroot ( voordelig). 21 V Doordat de opleidingen goedkoper zijn ingekocht dan vooraf was voorzien, is een voordeel gerealiseerd van Verder zijn portofoons aangeschaft en is de alarmeringscomputer aangepast aan de subregionale crisisorganisaties. Deze kosten ad zijn niet begroot en rechtstreeks doorbelast naar de gemeenten. Bedrijfsvoering 100 V De kosten van software onderhoud zijn in 2015 circa hoger dan begroot door de aankoop en huur van aanvullende licenties Microsoft om compliant te zijn aan de voorwaarden van Microsoft. De VRZHZ is in 2015 pagina 36 van 81

60 Productgroep Bedrag X Toelichting aangeschreven door Microsoft met het verzoek om aan te tonen dat wij als organisatie compliant zijn met betrekking tot het beschikbaar hebben van de juiste aantallen en soorten licenties. Hiervoor heeft de VRZHZ opdracht gegeven om hier onderzoek naar te doen. Uit dit onderzoek bleek dat de VRZHZ zowel te weinig als verkeerde licenties in gebruik heeft. Verder zijn in 2015 beheerskosten betaald voor kazernes die voor rekening van de gemeenten waren voor een bedrag van circa Hier tegenover staan binnen de productgroep Bedrijfsvoering de volgende lagere kosten ( ) ten opzichte van de begroting: - Hardware Telefoonkosten Kosten verbindingen Arbo en keuringen Externe adviezen Kantoorbehoeften, boeken/tijdschriften en portokosten Onderhoud en huisvestingskosten VR-gebouw Brandweer - Overige kosten N De overschrijding wordt grotendeels veroorzaakt door uitgaven met betrekking tot het project Impuls Omgevingsveiligheid. De VRZHZ heeft voor dit project tezamen met enkele andere Veiligheidsregio s een subsidie toegekend gekregen vanuit de Provincie Zuid-Holland. De uitgaven die hiervoor bij de VR en zijn gedaan inclusief de betalingen aan de andere veiligheidsregio s (circa ), zijn niet begroot. Hiertegenover staat de ontvangen subsidie voor hetzelfde bedrag. Verwezen wordt naar onderdeel H. Naast de bovengenoemde overschrijding zijn enkele voor- en nadelen te benoemen die tezamen min of meer budgettair neutraal voor de productgroep brandweer verlopen, maar wel noemenswaardig zijn. Hieronder een weergave: - Inkoop onderdelen nadelig (hier tegenover staan hogere baten voornamelijk in verband met werkzaamheden voor derden) - Inkoop kleding nadelig (grotendeels met een incidenteel karakter vanwege de inhaalslag van aanschaf kazernekleding en uitgaanstenue) - Inrichting werkplaatsen nadelig (grotendeels met een incidenteel karakter vanwege de inrichting pagina 37 van 81

61 Productgroep Bedrag X Toelichting satelliet werkplaatsen en grijpvoorraden) - Opleiden en oefenen voordelig - Organisatie en personeelskosten voordelig - Opleidingen voordelig - Facilitaire kosten voordelig GHOR - Overig voordelig 199 V Door lagere kosten van: - Personele kosten (veroorzaakt door de vacaturestop waardoor twee formatieplaatsen niet eerder zijn ingevuld dan het najaar van 2015) - Oefenen GHOR, oefenen partners en OTO activiteiten Piketkosten personeel ingehuurd van derden Overige posten De onderschrijding wordt verklaard door de vacaturestop waardoor twee formatieplaatsen niet eerder zijn ingevuld dan het najaar van Door deze niet ingevulde formatieplaatsen waarvan één voor de functie OTO zijn er ook minder Opleidingen, Trainingen en oefeningen uitgevoerd wat zich vertaalt in de kosten. Veel van deze OTO activiteiten zijn in eigen beheer uitgevoerd en er zijn GMC Projecten minder duurzame goederen aangeschaft. 12 V V De uitputting uit de reserve organisatie ontwikkeling is lager dan begroot waardoor de kosten van goederen en diensten op dit onderdeel lager uitvalt. Daarnaast zijn de kosten van Opleiden en Onderwijs fors lager dan begroot, namelijk Dit komt door effecten van de regionalisering waardoor de systematiek van onderlinge verrekeningen niet meer matcht met de opgestelde begroting. Tegenover deze lagere kosten staan ook lagere opbrengsten. Naast bovengenoemde onderschrijdingen zijn ook lagere kosten gerealiseerd op overige projecten waaronder 25KV V ( voordeel) en Vastgoed brandweer ( ). Kosten crisisnoodopvang vluchtelingen De totale begrote kosten voor crisisnoodopvang zoals besloten in het AB van 25 november 2015 bedraagt De dekking hiervan bestond uit de vergoedingen van de COA ( ) en uit (een deel van) het geprognosticeerde positieve resultaat van ). Door een herijking van het eerder genomen besluit en het niet vervullen van de pagina 38 van 81

62 kassiersfunctie door de VRZHZ bedragen de werkelijke kosten voor de crisisnoodopvang Dit betekent een onderschrijding ten opzichte van de begroting voor een bedrag van De kosten van crisisnoodopvang zijn door de betreffende gemeenten gedeclareerd en zijn gedekt uit het positieve resultaat van Hieronder een specificatie van de bedragen per gemeente. Bedrag X Alblasserdam 142 Dordrecht 23 Oud-Beijerland 66 Leerdam 26 Gorinchem 64 VRZHZ 2 Totaal 323 Baten F. Rentebaten ( voordelig) Dit betreft de toegerekende rente met betrekking tot de kapitaallasten en de reserves. Door de investeringen in 2014 is de toegerekende rente hoger ten opzichte van vorig jaar. G. Goederen en diensten ( nadelig) De lagere opbrengsten dan begroot worden per productgroep als volgt verklaard: Productgroep Directie VR Risico- en crisisbeheersing Bureau Gemeenten Bedrijfsvoering Brandweer Bedrag Toelichting X V Betreft vergoedingen vanuit USAR en werkzaamheden die worden verricht ten behoeve van de 100% deelnemingen van de VR 31 V 5 V 47 V 699 V Een aanzienlijke deel van het voordeel binnen de Brandweer ( ) is afkomstig uit opbrengsten opleidingen ( ). In 2015 zijn meerdere leergangen bevelvoerders afgesloten waardoor een positief resultaat is behaald. Door verkoop van afgeschreven (roerende) activa en resultaten op opbrengsten uit werken voor derden door de werkplaats materieel & logistiek is er circa aan positief resultaat gerealiseerd. Een deel van het positieve resultaat is afkomstig uit OMS vergoedingen door KPN ( ). De inkomsten uit OMS kent een dalende trend, als gevolg van minder abonnees. Naar pagina 39 van 81

63 verwachting zal dit onderdeel vanaf 2016 budgettair neutraal gaan verlopen. De FLO bijdrage gemeenten heeft ook een voordelig budgettair effect. Immers, er is op dit onderdeel een voordeel ( ), maar daar staan weer betaalde vergoedingen aan Loyalis GHOR Algemene middelen Projecten tegenover. -69 N Door een lagere inzet ten behoeve van het project Spoorzone zijn de baten bij de GHOR lager dan begroot. Tevens stonden hier de directe personele kosten voor detachering geraamd. Door het uit dienst treden van de gedetacheerde medewerker, zijn de hier aan gerelateerde baten niet geheel gerealiseerd N Dit betreft het begrote renteresultaat. De werkelijke rentebaten en lasten zijn apart opgenomen in de exploitatie N De lagere baten ten opzichte van de begroting worden grotendeels veroorzaakt door lagere inkomsten voor Opleiden en oefenen voor een bedrag van Daarnaast zijn lagere baten gerealiseerd op andere projecten waaronder 25KV ( ) en Spoorzone ( ). 525 N H. Inkomensoverdrachten (Rijk) ( voordeel) De hogere inkomsten worden verklaard door de subsidie Impuls Omgevingsveiligheid voor een bedrag van Zie ook onderdeel E. I. Inkomensoverdrachten overheid (niet Rijk) ( nadeel) De lagere inkomsten worden grotendeels verklaard door een lager afrekening in Box 3 met de betreffende gemeenten voor een bedrag van Tegenover deze lager inkomsten staan lagere uitgaven voor hetzelfde bedrag. Derhalve heeft deze onderschrijding geen invloed op het resultaat. Door de lagere inkoopkosten van de oefeningen OTO zijn de doorbelaste bedragen aan de gemeenten lager dan begroot (circa ). Door lagere huisvestingskosten dan begroot zijn de doorbelastingen naar de gemeenten vanuit bedrijfsvoering circa lager. Bij het AB-besluit met betrekking tot de crisisnoodopvang vluchtelingen is er vanuit gegaan dat de VRZHZ een kassiersfunctie zou vervullen waarbij de vergoedingen vanuit het COA direct gestort worden bij de VRZHZ. Na het besluit is duidelijk geworden dat het COA de vergoedingen voor kosten crisisnoodopvang direct uitkeert aan de betreffende gemeenten. Hierdoor is het begrote bedrag van niet gerealiseerd. pagina 40 van 81

64 J. Saldo van de rekening ( nadeel) In de vergadering van het Algemeen Bestuur van 25 november 2015 is besloten om de financiering van het verschil tussen de lasten en de baten van de kosten crisisnoodopvang vluchtelingen vanuit (een deel van) het geprognosticeerde positieve resultaat van de VRZHZ te laten plaatsvinden. Dit heeft geleid tot een saldo op de post Saldo van de rekening voor een bedrag van K. Mutaties reserves ( nadeel) Voor een overzicht van de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves wordt verwezen naar onderdeel Het verschil tussen de begrote toevoegingen en de werkelijke toevoeging ad wordt verklaard door een hogere dotatie aan de reserve egalisatie kapitaallasten. De lagere onttrekking aan de reserves wordt voor een bedrag van verklaard door lagere uitgaven op projecten uit de reserve organisatie ontwikkeling dan begroot. Ultimo 2015 zijn de projecten niet volledig uitgevoerd. Voor een toelichting wordt verwezen naar onderdeel Aanwending post onvoorzien In de begroting is 2015 is rekening gehouden met een post onvoorzien van Deze post is in 2015 niet aangewend. 6.3 Overzicht algemene dekkingsmiddelen De baten en lasten op de algemene dekkingsmiddelen kunnen als volgt worden weergegeven. Realisatie 2014 Primaire begroting Begroting na wijziging Lasten Realisatie 2015 Rentelasten Toevoegingen aan reserves Overige verrekeningen van kostenplaatsen Totaal lasten Baten BDUR Gemeentelijke bijdragen Rente Renteresultaat Onttrekking reserves Saldo van de rekening Totaal baten Totaal algemene dekkingsmiddelen Voor een toelichting op de post Saldo van de rekening in de begroting na wijziging wordt verwezen naar onderdeel J. onder de Analyse van de afwijkingen tussen begroting na wijziging en realisatie pagina 41 van 81

65 Gemeentelijke bijdragen In onderstaande tabel zijn in de kolom Inwonerbijdragen (IWB) de gemeentelijke bijdragen opgenomen die aansluiten in het overzicht van de algemene dekkingsmiddelen. Voor de volledigheid zijn in de tabel ook de bijdragen opgenomen welke zijn verantwoord binnen de overige productgroepen. De gerealiseerde bedragen zijn gelijk aan de begrote bedragen. Gemeente aantal inwoners IWB per gemeente aan VRZHZ (incl box 2) Box 1 basisbrandweerzorg Box 3 Plustaak (maatwerk) Box 3 Overig (bureau gemeenten) Box 4 Huisvesting Box 5 Overhead Totaal inwoner- en boxen Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Drechtsteden Giessenlanden Gorinchem Hardinxveld-Giessendam Leerdam Molenwaard Zederik Alblasserwaard & Vijfheerenlanden Binnenmaas Cromstrijen Korendijk Oud-Beijerland Strijen Hoeksche Waard TOTAAL Bijdrage per inwoner 10,22 Brede doeluitkering rampenbestrijding (BDUR) Voor een specificatie van de ontvangen BDUR in 2015 wordt verwezen naar hoofdstuk 10. pagina 42 van 81

66 6.4 Incidentele baten en lasten Overzicht incidentele baten en lasten Realisatie 2014 Raming 2015 oorspronkelijk Raming 2015 na wijziging Realisatie 2015 lasten baten Saldo lasten baten Saldo lasten baten Saldo lasten baten Saldo Directie VR RCB BV Gemeenten BRW GHOR Algemene Middelen GMC Projecten Reserveringen Totaal De incidentele baten en lasten kunnen als volgt worden toegelicht: Bedrijfsvoering: betreft de eenmalige kosten voor de aanschaf van additionele licenties. Gemeenten: betreft de aanschaf van portofoons en de aanpassing aan de alarmeringscomputer welke één op één zijn doorbelast aan de gemeenten. Brandweer: Inhuur ten behoeve van de ingebruikname software en voertuig onderhoud ambulancedienst ( L), inhaalslag aanschaf kazernekleding en uitgaanstenue ( L), inrichting van satellietwerkplaatsen ten behoeve van de aanleg van grijpvoorraden van kleine onderhoudsmaterialen ( L), uitgaven en inkomsten met betrekking tot de subsidie Impuls Omgevingsveiligheid ( B/L) en opbrengst verkoop blusboot ( B). Voor een specificatie van de toevoegingen en onttrekkingen aan reserves wordt verwezen naar waarbij wordt opgemerkt dat de mutaties in de reserve dekking kapitaallasten als structurele baten en lasten worden aangemerkt. 6.5 Structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves In paragraaf is een overzicht opgenomen van het verloop van de reserves. De reserve dekking kapitaallasten wordt aangemerkt als structurele dekkingsmiddelen aangezien de onttrekkingen aan deze reserve gelijk is aan de afschrijvingstermijn van de daarbij behorende investering. pagina 43 van 81

67 6.6 WNT-verantwoording 2015 VRZHZ Conform de Wet Normering Topinkomens is in onderstaande overzicht de bezoldiging opgenomen van het eerste leidinggevende niveau dat wordt aangemerkt als topfunctionaris. Binnen de Veiligheidsregio zijn geen andere functionarissen in dienst die een hogere bezoldiging genieten dan het in de WNT genoemde maximum voor Bedragen x 1 NAAM Naam C.H.W.M. Post Functie(s) Directeur Duur dienstverband in /1-31/12 Omvang dienstverband (in fte) 1 Gewezen topfunctionaris? nee (Fictieve) dienstbetrekking? nee Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam? ja Bezoldiging Beloning Belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Totaal bezoldiging Toepasselijk WNT-maximum Motivering indien overschrijding n.v.t. n.v.t. In onderstaand overzicht zijn de toezichthouders (conform Wvr) opgenomen. De toezichthoudende taak hebben zij onbezoldigd uitgeoefend. Naam Functie Periode Dhr J.G.A. Paans Burgemeester gemeente Alblasserdam Vanaf 1-7 Dhr J. Heijkoop Burgemeester gemeente Alblasserdam Tot 30-6 Dhr A.J. Borgdorff Burgemeester gemeente Binnenmaas Dhr J.J. Luteijn Burgemeester gemeente Cromstrijen Dhr A.A.M. Brok Burgemeester gemeente Dordrecht Mw E. Boot Burgemeester gemeente Giessenlanden Heel 2015 Dhr W. Kate Waarnemend burgemeester gemeente Giessenlanden Heel 2015 Dhr A.C. Barske Burgemeester gemeente Gorinchem Tot 8-6 Dhr G. Veldhuijzen Waarnemend burgemeester gemeente Gorinchem Vanaf 15-6 Dhr R. Augusteijn Burgemeester gemeente Hardinxveld-Giessendam Dhr J. Heijkoop Burgemeester gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Dhr S. Stoop Burgemeester gemeente Korendijk Dhr M. Houtman Burgemeester gemeente Leerdam Dhr D.R. van der Borg Burgemeester gemeente Molenwaard Dhr K. Tigelaar Burgemeester gemeente Oud-Beijerland Dhr C.J.M. de Bruin Burgemeester gemeente Papendrecht Dhr A.P.J. van Hemmen Burgemeester gemeente Sliedrecht Dhr A.J. Moerkerke Burgemeester gemeente Strijen Dhr C.J.J. van Ee Burgemeester gemeente Zederik Heel 2015 Dhr A.F. Bonthuis Waarnemend burgemeester gemeente Zederik Vanaf Dhr D.J. Schrijer Burgemeester gemeente Zwijndrecht pagina 44 van 81

68 6.7 Rechtmatigheid Organisatie-eenheid Exploitatie Investeringen Totaal Directie Veiligheidsregio Risico- en crisisbeheersing Bedrijfsvoering Bureau Gemeenten Directie Brandweer Bureau GHOR GMC Projecten Totaal Tolerantie 1% In onderstaande tabel is per productgroep de overschrijding op de investeringen weergegeven: PG AB besluit Betreft Overschrijding RCC AB Volkswagen Polo Piket VF ROT (18-133) BV AB Klimaataanpassing kazerne Alblasserdam AB Uitbreiding ICT opslagcapaciteit AB Kazerne Maasdam AB Kazerne Arkel AB Kazerne Nieuw Lekkerland AB Kazerne HI Ambacht BRW AB Dienstwagen commandant Dordrecht AB Midlife update tankautospuiten AB Duikapparatuur AB Bluskleding jeugdbrandweer AB Testapparatuur APK keuringen AB Dienstbus DB585 Sliedrecht AB TS 815 Leerdam AB TS 411 HI Ambacht AB TS 201 Dordrecht AB PM 782 Binnenmaas wvd AB DA 91 Dordrecht aml AB WVD 785 ZuidBeijerland AB Logistiek voertuig AB Ademluchttoestel AB Hoogwerker AB Midlife update tankautospuit Totaal Tegenover de overschrijding bij Risico- en crisisbeheersing staat een krediet dat in 2015 niet is aangewend en ultimo 2015 is vervallen. Per saldo is sprake van een onderschrijding op de kredieten binnen Risico- en crisisbeheersing van circa De overschrijding binnen Bedrijfsvoering wordt grotendeels veroorzaakt door de overname van de kazernes. Voor individuele kazernes zijn na aanvraag van de kredieten aanpassingen gedaan naar aanleiding van de geconstateerde verschillen in het aantal over te nemen m2 pagina 45 van 81

69 grond. Deze aangepaste investeringsbedragen en de daarbij behorende kapitaallasten zijn verwerkt in de rekenrapporten welke in het Algemeen bestuur van 25 november jl. zijn vastgesteld. Hiermee is impliciet akkoord gegaan met de bovengenoemde aanpassingen. Naast de genoemde overschrijding heeft op een aantal kazernes onderschrijding plaats gevonden voor een bedrag van Hiermee komt de totale onderschrijding op de kredieten voor de overname van de kazernes uit op een bedrag van circa Voor de brandweer is in 2015 is voor een totaal bedrag van aan kredieten afgesloten. De realisatie op een deel van deze kredieten heeft een overschrijding van in totaal circa (1,19%). Deze overschrijding wordt volledig gecompenseerd door een onderschrijding op de overige investeringsbudgetten, waardoor er gesaldeerd een onderschrijding is van 0,79% van het totaal bedrag aan afgesloten kredieten. Aan het bestuur wordt voorgesteld deze overschrijdingen op de kredieten te accepteren bij het vaststellen van de jaarrekening. pagina 46 van 81

70 7 Balans 7.1 Balans Activa 31 december december 2014 Vaste activa 1. Materiële vaste activa a. Investeringen met een economisch nut Subtotaal Materiële vaste activa Financiële vaste activa a. Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen b. Leningen aan deelnemingen c. Overige langlopende leningen Subtotaal Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa 3. Voorraden a. Gereed product en handelsgoederen Subtotaal Voorraden Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar a. Vorderingen op openbare lichamen b. Overige vorderingen c. Uitzettingen in s Rijks schatkist Subtotaal uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar Liquide middelen Overlopende activa Totaal vlottende activa TOTAAL GENERAAL ACTIVA pagina 47 van 81

71 Passiva 31 december december 2014 Vaste passiva 7. Eigen vermogen a. Algemene reserve b. Bestemmingsreserves c. Resultaat voor bestemming Subtotaal Eigen vermogen Voorzieningen Vaste schulden a. Binnenlandse banken en overige financiële instellingen b. Gemeenten Subtotaal Vaste schulden Totaal vaste passiva Vlottende passiva 10. Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar a. Overige schulden Subtotaal netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar Overlopende passiva Totaal vlottende passiva TOTAAL GENERAAL PASSIVA pagina 48 van 81

72 7.2 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen Activa Materiële vaste activa De VRZHZ beschikt uitsluitend over materiële vaste activa met een economisch nut. Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. De overgenomen kazernes in 2013 zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs zijnde de boekwaarde waartegen de kazernes zijn overgedragen van de gemeenten naar de VRZHZ. Slijtende investeringen worden vanaf het jaar na ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. In september 2014 heeft het AB besloten dat de kazernes behoren tot materieel vast actief met een maatschappelijke bestemming, wat betekent dat de verkrijgingsprijs minus afschrijving de balanswaardering is en dat er niet afgeschreven wordt bij waardevermindering. Hier is alleen sprake van bij verkoop als blijkt dat de marktwaarde op dat moment kleiner is dan de boekwaarde. Er wordt in het jaar nadat het krediet is afgesloten afgeschreven op het actief. pagina 49 van 81

73 De gehanteerde afschrijvingstermijnen zijn opgenomen in de Nota waarderen en afschrijven Financiële vaste activa Participaties in het aandelenkapitaal van NV s en BV s ( kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs, zal afwaardering plaatsvinden. De overige financiële vaste activa is gewaardeerd tegen nominale waarde Voorraden en onderhanden werk Gereed product en handelsgoederen worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs of tegen lagere marktwaarde. De als onderhanden werken opgenomen producten zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals het aantal bestede uren tegen integrale kostprijs) Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid wordt een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt bepaald op basis van de geschatte inningskansen Passiva Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zake geformuleerd zijn. pagina 50 van 81

74 7.3 Toelichting op de balans per 31 december Vaste activa Materiële vaste activa De materiële vaste activa betreffen activa met een economisch nut. Het verloop van de boekwaarden van de materiële vaste activa is als volgt. Omschrijving Boekwaarde Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Boekwaarde Gronden en terreinen Bedrijfsgebouwen Vervoermiddelen Machines, appraten en installaties Overige materiële vaste activa Totaal In de vergadering van het Algemeen Bestuur van 25 november 2015 zijn de brandweerkazernes overgedragen vanuit de gemeenten naar de Veiligheidsregio voor een bedrag van De desinvestering op de bedrijfsgebouwen betreft de afboeking van de ultimo 2014 geactiveerde direct toerekenbare kosten van de panden die uiteindelijk niet zijn overgedragen Kredieten In de bijlage is de staat van de kredieten opgenomen. De volgende kredieten ouder dan 2 jaar waarvan beargumenteerd wordt voorgesteld deze mee te nemen naar 2016 zijn: Omschrijving AB d.d. Over te brengen krediet Reden niet afsluiten Bedrijfsvoering Airconditioning ROT VR gebouw AB In 2015 is een onderzoek uitgevoerd naar of en hoe de noodzakelijke aanpassingen aan de klimaatinstallatie kunnen worden uitgevoerd. Besluitvorming en uitvoering in 2016 Airconditioning AC brandweer VR AB zie toelichting hierboven gebouw 2012 Brandweer Boot en trailer (OZ) 2011 AB Werkgroep is gestart. Boot wordt medio mei 2016 geleverd Blusboot (OZ) 2012 AB De laatste betaling is aangehouden ivm garantie afhandelingen en tbv aanschaf aanvullend gereedschap OVD Voertuig Dordrecht 2012 AB / AB Voertuig wordt nog afgebouwd Logistiek voertuig HW AB Voertuig wordt nog afgebouwd Trekker materieel II Dordrecht 2012 AB / AB Voertuig wordt nog afgebouwd Chemiepakken Dordrecht 2012 AB Hoort bij bepakking nieuwe ts-en pagina 51 van 81

75 7.3.2 Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2015 wordt in onderstaand overzicht weergegeven. Omschrijving Boekwaarde Investeringen Aflossingen/ afschrijvingen Boekwaarde Kapitaalverstrekkingen aan Deelnemingen Leningen aan Deelnemingen Overige langlopende leningen Totaal Onder de deelnemingen zijn de 100% kapitaalbelangen in Zuid-Holland Zuid Participatie B.V. en de Zuid-Holland Zuid Investerings B.V. opgenomen. In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 25 november 2015 is besloten om de VRZHZ Participatie B.V. te liquideren. De activa en passiva worden na liquidatie ondergebracht in de ZHZ Investerings B.V. Op 8 januari 2016 is de naam van deze laatste deelneming gewijzigd in Spinel Veiligheidscentrum B.V. In het Algemeen Bestuur van 25 november 2015 is besloten een lening te verstrekken aan de Zuid-Holland Zuid Participatie B.V. voor een bedrag van De looptijd van de lening is 10 jaar. De jaarlijkse aflossing bedraagt voor het eerst op 31 december Over de uitstaande hoofdsom wordt een rente ontvangen van 1,05% per jaar. Op 19 maart 2015 is in het Dagelijks Bestuur besloten een lening te verstrekken aan de Zuid-Holland Zuid Investerings B.V. voor een bedrag van De looptijd van de lening is 5 jaar. De jaarlijkse aflossing bedraagt voor het eerst op 31 december Over de uitstaande hoofdsom wordt een rente ontvangen van 0,60% per jaar Vlottende activa Voorraden De voorraden kunnen als volgt worden gespecificeerd Gereed product/handelsgoederen Totaal pagina 52 van 81

76 Uitzettingen korter dan 1 jaar De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden. Omschrijving Voorziening oninbaar Vorderingen op openbare lichamen Vorderingen overige sectoren Overige vorderingen Uitzettingen in 's Rijks schatkist Totaal na voorziening De daling van de vorderingen op openbare lichamen wordt grotendeels verklaard door de vordering op de gemeente Dordrecht ultimo 2014 van met betrekking tot de huisvestingskosten. Eind 2015 is deze vordering opgenomen onder de overlopende activa. Door de investeringen in 2015 is het bedrag dat wordt aangehouden in s Rijks schatkist fors lager dan ultimo Liquide middelen Binnen de post liquide middelen kan het volgende onderscheid worden gemaakt. Omschrijving Kassaldi Banksaldi Totaal Overlopende activa Binnen de post overlopende activa kan het volgende onderscheid worden gemaakt. Omschrijving Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen van derden Totalen De stijging van de vooruitbetaalde bedragen ten opzichte van 2014 wordt met name veroorzaakt door de betaalde BPM op aangeschafte voertuigen van De hogere vorderingen op derden ten opzichte van 2014 worden verklaard door de te factureren huisvestingskosten van (inclusief Dordrecht ) en de nog te ontvangen huur over het 2 e halfjaar van de Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid voor een bedrag van pagina 53 van 81

77 7.3.4 Vaste passiva Eigen vermogen Reserves Het verloop van de reserves is in onderstaand overzicht weergegeven. Omschrijving Bestemming resultaat 2014 Resultaat 2015 Rente Overige toevoeging Onttrekking Algemene reserves Algemene reserve Veiligheidsregio Totaal algemene reserves Bestemmingsreserves Egalisatiereserve groot onderhoud blusboot Dekking kapitaalslasten Participatie BV/Investerings BV Reserve egalisatie kosten opleiden Veiligheidsregio Reserve egalisatie kapitaallasten Reserve Schoner werken Reserve Inzet Organisatie Ontwikkeling Totaal bestemmingsreserves Resultaat voor bestemming Totaal generaal Resultaatbestemming 2014 Het resultaat van 2014 ad is voor een bedrag van toegevoegd aan de bestemmingsreserve egalisatie kapitaallasten. Een bedrag van is uitgekeerd aan de gemeenten. Algemene reserve Veiligheidsregio Deze algemene reserve is bestemd voor de egalisatie van incidentele, niet voorziene, tegenvallers binnen de VRZHZ als concern. De toevoeging bedraagt de saldi van de opgeheven reserves Participatie BV/Investerings BV en Veiligheidsregio. De onttrekking betreft de kosten van het project regionalisering brandweerkazernes ( ) en de vorming van de reserve schoner werken ( ). pagina 54 van 81

78 Bestemmingsreserves Egalisatiereserve groot onderhoud blusboot De VRZHZ beschikt over een blusboot. De reserve blusboot is een bestemmingsreserve, bestemd voor kosten van buitengewoon, niet voorzien onderhoud van de blusboot. In 2015 is de oude blusboot vervangen door een nieuwe blusboot en is bij de jaarrekening 2014 de bestemming van de reserve gewijzigd in een egalisatiereserve groot onderhoud blusboot. Het groot onderhoud kan in de loop der jaren uit deze reserve gedekt worden. Reserve dekking kapitaallasten Investeringen die geheel of gedeeltelijk worden gefinancierd met reserves worden bruto geactiveerd. Het bedrag dat wordt gefinancierd uit een algemene reserve of een subsidie wordt in deze specifieke bestemmingsreserve geboekt. Jaarlijks wordt een bedrag aan afschrijving en rentelasten aan deze reserve onttrokken. Als het ware wordt de reserve over de gehele afschrijvingsduur van de investering verdeeld. Het rentepercentage bespaarde rente is gelijk aan het rentepercentage over de investering. Zo wordt voorkomen dat er budgettaire afwijkingen ontstaan. In 2015 is een bedrag van onttrokken ter dekking van de kapitaallasten. Reserve Participatie en Investerings B.V. Deze reserve is per 1 januari 2015 opgeheven. Het saldo is toegevoegd aan de algemene reserve. Reserve egalisatiekosten opleiden Voor alle repressieve functies binnen de brandweer is oefenen noodzakelijk. Landelijk zijn er richtlijnen meegegeven over de normering per functie en welke onderdelen beoefend en getraind dienen te worden. Voor de officieren wordt daarom vierjaarlijks een trainingsweek onder realistische omstandigheden georganiseerd. Dit vindt plaats op een oefencentrum dat geschikt is voor het behalen van de beoogde oefendoelen bij complexe inzetten en grootschalig optreden. De piekkosten voor deze periodieke oefeningen voor een bedrag van worden uit de reserve gedekt. Jaarlijks vindt een gelijke dotatie van plaats aan deze reserve vanuit de bestaande budgetten. Reserve veiligheidsregio Deze reserve is per 1 januari 2015 opgeheven. Het saldo is toegevoegd aan de algemene reserve. Reserve egalisatie kapitaallasten Uit deze reserve wordt het verschil tussen de werkelijke kapitaallasten en de begrote kapitaallasten gedekt. De begrote kapitaallasten zijn berekend op basis van de systematiek van de gemiddelde kapitaallasten. Uit de resultaatbestemming van 2014 is een bedrag van gestort in deze reserve. In 2015 bedraagt de toevoeging Reserve schoner werken Door de VRZHZ is een eerste inschatting gemaakt van de financiële consequenties van het invoeren van schoner werken. Uit deze eerste inschatting blijkt dat hiervoor circa op jaarbasis nodig. Gegeven de taakstelling waar de VRZHZ voor staat, is het niet mogelijk pagina 55 van 81

79 om deze exogene ontwikkeling binnen de begroting op te vangen. Daarbij betreft het een recente ontwikkeling waar pas in de tweede helft van 2015 de eerste informatie over beschikbaar kwam. Daarom is in het kader van het meerjarenperspectief deze ontwikkeling niet meegenomen en is hiervoor niet eerder budget of krediet aangevraagd. De VRZHZ vindt het belangrijk om haar medewerkers optimaal te beschermen. Omdat er binnen de begroting geen structurele dekking voor is, wordt voorgesteld om hiervoor een bestemmingsreserve te vormen waaruit de eerste kosten kunnen worden gedekt. Nadat er een structurele financiële oplossing is, kan de (dan eventueel resterende) bestemmingsreserve vrij vallen. Elk jaar opnieuw zullen wij de feitelijke situatie (kosten in relatie tot mogelijke financiering door het rijk) opnieuw beoordelen. Reserve Inzet Organisatieontwikkeling Via de resultaatbestemming 2013 heeft het bestuur ingestemd met de vorming van de Reserve Inzet Organisatieontwikkeling ( ) met als doel investeringen te plegen in het kader van organisatieontwikkeling in de jaren 2014 en Door de organisatie van koningsdag en de reorganisatie zijn in 2015 niet alle voorgenomen projecten uitgevoerd. Voor een aantal projecten is in de besluitvorming van BURAP II ingestemd om een deel van deze projecten uit te voeren in Het gaat om een bedrag van Uit de jaarrekening 2015 blijkt daarnaast een restant bedrag van Bij Burap-II is gevraagd het toen geprognosticeerde restant van in te mogen zetten voor andere onderdelen van de organisatieontwikkeling waar nu nog geen dekking voor is, zoals bijvoorbeeld de inzet van de CIO en het programma digitaal werken. De afgelopen maanden heeft het inzicht gebracht dat, op basis van realistische inschatting, aandacht nodig is voor de balans tussen: 1. Heroriëntatie op de in gang gezette deeltrajecten; 2. Nieuwe organisatieontwikkelingen die om aandacht vragen zoals digitaal werken en de ontwikkelingen rondom de omgevingswet; 3. Het vrijvallen van de reserve waar het gaat om middelen die niet benodigd zijn. Het uitwerken van dit geheel vraagt zorgvuldigheid en meer tijd dan past binnen het tot stand komen van de jaarrekening Het is gewenst de samenhang tussen deze ontwikkelingen en de opgave uit het meerjarenperspectief goed in beeld te houden. Om die reden wordt voorgesteld de nadere voorstellen uit te werken op weg naar Burap-I. pagina 56 van 81

80 In onderstaand overzicht is een verloop te zien van de uitputting van de deelprojecten van deze reserve in Omschrijving Door AB gevoteerd bedrag Realisatie Prognose 2016 conform BURAP-II Restant Org ontw: oefenterrein Org ontw: risicobeheersing Org ontw: zorgcontinuïteit Org ontw: crisisbeheersing Org ontw: evenementenloket Org ontw: pilot TS Org ontw: voorber kosten pilots Org ontw: electronische leeromgeving Org ontw: nw werkwijze HV Org ontw: oefenprogramma pilots TS Org ontw: trainen leidinggevenden BRW Org ontw: opleidingen reorganisatie BRW Org ontw: HRM visie (AW) Org ontw: communicatie (AW) Org ontw: fin huishouding Org ontw: personeelsdossiers Org ontw: informatiehuishouding Org ontw: inkoop/bovenreg samenw Org ontw: versterk gem kolom Org ontw: MT Totaal Voorzieningen In onderstaand overzicht is het verloop van de voorzieningen weergegeven in In de kolom Vrijval zijn de bedragen weergegeven die ten gunste van de rekening van baten en lasten zijn vrijgevallen. Omschrijving Toevoeging Vrijval Aanwending Onderhoud SB/Voertuigen Onderhoud VR-Gebouw Frictiekosten HBHB Meldkamer Totalen Voorziening onderhoud SB/voertuigen In 2015 heeft vanuit de gelden van het project Spoorzone een dotatie van plaatsgevonden. Tevens is een bedrag van aan onderhoudskosten onttrokken uit deze voorziening. Door correctief onderhoud en huur van een vervangend voertuig wegens buitendienstzetting is de onttrekking hoger geweest dan gepland. pagina 57 van 81

81 Voorziening onderhoud VR-gebouw Deze voorziening is gevormd voor het uitvoeren van het onderhoud, zoals in het meerjaren onderhoudsplan (MJOP) is weergegeven. In 2015 heeft een dotatie van plaatsgevonden en is een aanwending gedaan van conform het MJOP voor de eerste tien jaar. Voorziening frictiekosten HBHB Deze voorziening is gevormd om de frictiekosten op te vangen door de beëindiging van de interregionale opleidingsschool (Hollandse Brandweer en Hulpverleningsbond). De regionale brandweer detacheerde personeel uit aan deze vereniging. Uiteindelijk zijn de resterende reserves geschonken aan de regionale brandweer ter dekking van de ontstane frictiekosten. In 2015 is het resterende saldo van de voorziening hier vrijwel volledig voor ingezet. Voorziening Meldkamer Deze voorziening is gevormd voor het samenvoegen van de Meldkamers in de Landelijke Meldkamer Organisatie (LMO) De te verwachte desintegratiekosten zijn Deze kosten hebben betrekking op het ontmantelen van de huidige meldkamer op het Oranjepark Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De VRZHZ heeft op 31 december 2015 de volgende langlopende schulden: Omschrijving Toevoegingen Aflossingen/ afschrijvingen Onderhandse leningen van Binnenlandse Banken en overige financiële instellingen Aflossingsverplichting 2016 Rentelasten Gemeenten Totaal Ten behoeve van de overname van de brandweerkazernes, waartoe in het algemeen bestuur van 25 november 2015 is besloten, zijn een 4-tal leningen afgesloten. Twee leningen zijn afgesloten bij de BNG Bank voor een bedrag van en (totaal ). Voor de financiering van de kazernes in de gemeenten Giessenlanden en Hendrik Ido Ambacht zijn langlopende leningen afgesloten bij deze gemeenten voor een bedrag van respectievelijk De rentepercentages op de leningen bij de BNG Bank variëren tussen 2,22% en 3,85%. Het rentepercentage van de leningen van de gemeenten bedraagt 2,40%. Dit is gelijk aan het gemiddelde percentage van de leningen die aangetrokken zijn ten behoeve van de financiering van de kazernes bij de BNG. pagina 58 van 81

82 7.3.5 Vlottende passiva Kortlopende schulden De kortlopende schulden kunnen als volgt worden gespecificeerd. Omschrijving Overige schulden Totalen Overige schulden Omschrijving Crediteuren Belastingdienst Nog te betalen kosten Totalen De stijging van het crediteurensaldo ultimo 2015 wordt onder andere veroorzaakt door een aantal investeringsfacturen dat openstaat in verband met de aanschaf van vervoermiddelen en de notariskosten in verband met de overname van de brandweerkazernes. De schuld aan de belastingdienst betreft de nog te betalen loonheffingen over december Overlopende passiva De specificatie van de overlopende passiva is als volgt. Omschrijving Nog te betalen kosten Ontvangen voorschotten EU en Rijkssubsidies Onderhanden werk opleidingen Overlopende passiva Totalen Nog te betalen bedragen De nog te betalen bedragen kunnen als volgt gespecificeerd worden: Omschrijving Huur Oranjepark Afrekening Box Declaraties kosten crisisnoodopvang vluchtelingen Rente langlopende leningen Overige kosten Totalen pagina 59 van 81

83 In het herijkte besluit van het algemeen bestuur is opgenomen dat de gemaakte kosten voor crisisnoodopvang van vluchtelingen welke niet worden vergoed door het COA bij de veiligheidsregio in rekening kunnen worden gebracht. Ontvangen voorschotten EU- en rijkssubsidies De ontvangen voorschotten van subsidies betreffen niet bestede, geoormerkte gelden. Het verloop hiervan is als volgt te specificeren. Specificatie gesubsidieerde projecten Toevoeging Aanwending KV Spanningstester (CLU+) Crismas Cosmic ESF Prisma Predict ROAZ Spoorzone USAR Impuls Omgevingsveiligheid Overige Europese subsidies Totaal ESF Ten aanzien van het ESF-project wordt onderstaand een verloopoverzicht weergegeven van de bestedingen van de afgelopen jaren. Bestedingen Totaal Overige kosten Honoraria praktijk docenten Boeken Kosten overige lesmiddelen Honoraria chauffeur TAS Reiskosten chauffeur TAS Overige projectkosten Totalen Het saldo ultimo 2015 is ongewijzigd ten opzichte van De subsidie is bedoeld voor verbetering van kwaliteit van brandweeropleidingen. De verwachting is dat in 2016 de subsidie onder andere aangewend wordt voor het aanpassen van de leergangen en het bijscholen van de instructeurs om de nieuwe elektronische leeromgeving (ELO)voor de opleiding manschap A te kunnen verzorgen. Na afronding van de laatste tranche zal de eindafrekening van de ontvangen subsidie worden opgesteld. Impuls Omgevingsveiligheid Vanuit het ministerie van Infrastructuur en Milieu is voor alle veiligheidsregio s in Nederland een subsidie ter beschikking gesteld van Deze subsidie wordt per landsdeel ter beschikking gesteld. VRZHZ is onderdeel van het landsdeel Zuid-West. Voor het landsdeel Zuid-West is in (deelprogramma 4) en (deelprogramma 1) aan subsidie gereserveerd. De verdeling van dit bedrag binnen landsdeel Zuid-West is pagina 60 van 81

84 gebaseerd op de verdeling van de bedragen in het PUEV (Provinciaal Uitvoeringsprogramma Externe Veiligheid). De Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid coördineert de gelden van het landsdeel Zuid-West. Na het indienen van verantwoordingen van bestede uren en middelen, zijn per kwartaal voorschotten uitgekeerd (voor deelproject 4) door de landelijke budgethouder (uitvoerder: Provincie Zuid-Holland). Het gehele subsidievoorschot voor Zuid-West is vanwege de coördinerende rol op de rekening van VRZHZ gestort. De andere 4 veiligheidsregio s binnen Zuid-West hebben voor hun deel van de subsidie facturen ingediend bij de VRZHZ. Hieronder per veiligheidsregio de werkelijke bestedingen van de ontvangen subsidie (incl. het deel voor VRZHZ): Bestedingen VRR VRHM VRH VRZ VRZHZ Totaal Deelprogramma Deelprogramma Deelproject 4 is onderling nog niet verrekend in Echter is er vanuit de VRZHZ een nog te betalen post op de balans opgenomen voor een bedrag van circa om uit te keren aan de deelnemende veiligheidsregio s na ontvangst van de facturen. Onderhanden werken opleidingen Binnen de organisatie-eenheid organiseert Bureau Opleiden & Onderwijs brandweercursussen voor met name de regio Zuid-Holland Zuid. De opbrengsten (als ook de kosten) van cursussen, die op 31 december 2015 nog niet zijn afgesloten, worden integraal op de balans als transitorische post opgenomen. In 2016 worden de betreffende opbrengsten weer ten gunste van de exploitatie gebracht. De daling ten opzichte van 2014 wordt verklaard door de effecten van de regionalisering waarbij de interne verrekeningen in 2015 op een andere wijze verwerkt worden. Overlopende passiva De overlopende passiva betreft grotendeels de afrekeningen van Box 3 met de betreffende gemeenten. Dit is het gevolg van lager FLO-kosten en onderschrijding op oefenen en inkoop materialen waardoor de teveel ontvangen voorschotten ultimo 2015 als verplichting zijn opgenomen. pagina 61 van 81

85 Schatkistbankieren Onderstaand de tabel van de hoogte en de benutting van het drempelbedrag zoals bedoeld in de Wet Schatkistbankieren. Het doel hiervan is om te verzekeren dat adequate controle plaatsvindt op naleving door decentrale overheden van de bepalingen omtrent de drempel. In 2015 is het drempelbedrag niet overschreden. Kwartaal 1 Bedrag x Kwartaal 2 Bedrag x Kwartaal 3 Bedrag x Kwartaal 4 Bedrag x Gemiddelde saldo overtollige middelen (4) ) Drempelbedrag a) Ruimte onder drempelbedrag (5-4) b) Overschrijding van het drempelbedrag (4-5) Berekening drempelbedrag (5= 5a x 5b) Begrotingstotaal (5a) Percentage regeling (5b) 0,75% 0,75% 0,75% 0,75% Gebeurtenissen na balansdatum Ten tijde van het opmaken van deze jaarrekening waren geen relevante gebeurtenissen na balansdatum bekend die zouden moeten worden verwerkt in het jaarresultaat Garantstelling Garantstelling lening Investerings-BV (oefenterrein) 2,53 miljoen. In 2006 is een multidisciplinair oefenterrein in gebruik genomen. De investering en financiering hiervan zijn via Zuid-Holland Zuid Investerings BV gelopen. Per 1 januari 2010 heeft de veiligheidsregio de aandelen voor 100% overgedragen gekregen en heeft daarmee voor 100% het eigendom van de twee BV s. De regio Zuid-Holland Zuid heeft zich garant gesteld voor de, door ZHZ Investerings BV, aangegane langlopende lening. Dit is bekrachtigd in de vergadering van het Algemeen bestuur van 15 februari Deze garantiestelling is door de VRZHZ overgenomen (bestuurlijk bekrachtigd). Tot en met 2015 heeft de verstrekte garantstelling niet tot uitbetaling geleid. Garantstelling Nieuwe meldkamer locatie Rotterdam Met de ondertekening van de overeenkomst inzake Nieuwe meldkamer locatie Rotterdam ten behoeve van de samenvoeging van de meldkamers Zuid-Holland Zuid en Rotterdam Rijnmond, is tevens ingestemd met een garantstelling tegenover de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond voor de verplichtingen uit hoofde van deze overeenkomst. De garantstelling is pro rata parte de verdeelpercentages dat voor de Veiligheidsregio Zuid- Holland Zuid uitkomt op een percentage van 4,8%. Voor de nog af te sluiten financieringsovereenkomst van maximaal 12 miljoen bedraagt de garantstelling voor de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid derhalve maximaal pagina 62 van 81

86 Niet uit de balans blijkende financiële verplichtingen De VRZHZ leaset multifunctionals (kopiëren, printen, mailen). Hiervoor is een contract afgesloten met een looptijd tot 30 november Dit contract kan mogelijk eenmalig voor een jaar worden verlengd. De kosten bedragen circa per jaar. pagina 63 van 81

87 8 SiSa bijlage 2015 Specificatie 2015 A2/01. BDUR De totale BDUR-bijdrage over 2015 voor de VRZHZ bedraagt Dit gehele bedrag is in 2015 besteed. Verloop SISA Toevoeging Aanwending BDUR regulier BDUR 2015 Loon en prijsbijstelling pagina 64 van 81

88 9 Vaststelling pagina 65 van 81

89 C. bijlagen pagina 66 van 81

90 1 Controleverklaring pagina 67 van 81

91 2 Kerngegevens Gegevens per 1 januari Rekening 2011 Rekening 2012 Rekening 2013 Rekening 2014 Rekening 2015 Aantal inwoners Oppervlakte regio in ha Exploitatielasten (excl. mutaties reserves) Netto personeelslasten (eigen personeel) Investeringen (excl overdracht gemeenten) Investeringen overdracht gemeenten Boekwaarde investeringen materiële vaste activa financiële vaste activa waarvan vordering Regio ZHZ Algemene reserves Bestemmingsreserves Voorzieningen Langlopende schulden Rentepercentage financiering 4,00% 4,00% 4,00% 4,00% 4,00% Formatie op (fte s) 204,82 211,11 309,84 308,41 300,00 pagina 68 van 81

92 3 Risico s 1. Langdurige calamiteit (I) Omschrijving Een langdurige calamiteit vergt langdurige inzet van de crisisorganisatie. Inzet van medewerkers van partners in de crisisorganisatie VRZHZ wordt vergoed. Daarnaast vergt een dergelijke calamiteit gelet op de maatschappelijke impact en de noodzaak tot zorgvuldige evaluatie, waaronder het begeleiden van onderzoeksactiviteiten door inspecties en de Onderzoeksraad, externe ondersteuning en inzet van mensen en middelen. De ervaring met o.a. het incident Chemie-Pack is aanleiding voor dit risico. Beheersingsmaatregel Geen beheersingsmaatregel mogelijk. Dekking vindt plaats uit algemene reserve. Inschatting financiële gevolgen Kans (%) Risicoprofiel Benodigd weerstandsvermogen % 20% Regionale meldkamers (S) Omschrijving Door landelijke bezuinigingsmaatregelen worden de meldkamers van ZHZ en Rotterdam-Rijnmond samengevoegd (als onderdeel van de vorming van de landelijke meldkamerorganisatie LMO), waarbij gekozen is voor Rotterdam als locatie. Dit heeft de volgende risico s voor de VRZHZ: Een belangrijke onzekere factor op financieel gebied is de onduidelijkheid op welke wijze de financiering na overgang naar de Landelijk Meldkamer Organisatie (LMO) er uit zal komen te zien. Verwacht wordt dat een uitname van het Gemeentefonds plaats zal vinden en dat deze uitname de financiële dekking zal vormen voor de LMO. Hoe groot deze uitname voor de betrokken gemeenten zal zijn is op dit moment niet aan te geven. De opzeggingstermijn van de huurovereenkomst van het Oranjepark is drie maanden. Indien de huur niet tijdig kan worden opgezegd wordt aangenomen dat de huurkosten voor een eventuele periode van leegstand na de verhuizing van de meldkamer naar het WPC zullen worden vergoed (door de VRZHZ). De vorming van de LMO kan leiden tot een kostenverhoging ten behoeve van alle aan de meldkamer gerelateerde processen (mono en multi) wanneer deze niet door de LMO worden uitgevoerd of wanneer processen binnen de VRZHZ moeten worden aangepast om aan te kunnen sluiten op de standaardprocessen in de meldkamer. De projecten t.a.v. harmonisatie van deze processen zijn veelal gestart en de impact zal in 2016 en 2017 duidelijk worden. Overigens vindt thans een heroriëntatie plaats m.b.t. het LMO-proces. Het Veiligheidsberaad zal zich naar verwachting in maart 2016 uitspreken over de toekomstige koers van de LMO. Beheersingsmaatregel Maximale invloed uitoefenen via de bestaande overlegstructuren op de voorgenomen uitname uit het gemeentefonds. Goede sturing vanuit de projectorganisatie op de overgang vanuit Dordrecht naar Rotterdam. Het meldkamersysteem is end of life in 2015 en er zal worden overgegaan naar dit nieuwe systeem in nauwe afstemming met de meldkamer. Inschatting financiële Kans (%) Risicoprofiel Benodigd gevolgen weerstandsvermogen % 20% pagina 69 van 81

93 8. Programmafinanciering Externe Veiligheid (S) Omschrijving De programmafinanciering EV kent vanaf 2015 een lager volume (voor de VR als geheel) en wordt op iets gewijzigde thema s ingezet. Financiering van de risicocommunicatieactiviteiten komt hierdoor onder druk te staan. Beheersingsmaatregel Het uitvoeren van risicocommunicatie is een wettelijke taak van de VR. Dit betekent dat binnen de VRZHZ capaciteit beschikbaar moet worden gesteld voor de uitvoering van risicocommunicatie. Bij de reorganisatie is voorzien in uitvoeringscapaciteit bij de nieuwe afdeling communicatie, onderdeel van Bedrijfsvoering. Echter, capaciteit aan de kant van de behoeftebesteller (de afdeling Risicobeheersing en in mindere mate VRC vanuit de GHOR-taken) is niet voorzien. Mogelijk moet uitbreiding van de organisatie (meer fte s) plaatsvinden, naast andere kosten om die samenhangen met het inrichten van een risicocommunicatiestructuur binnen de VRZHZ. Inschatting financiële Kans (%) Risicoprofiel Benodigd gevolgen weerstandsvermogen % 20% Aanspraak op garantstelling lening oefenterrein (I) Omschrijving De VRZHZ staat garant voor de lening die de ZHZ Investerings B.V. (per 8 januari 2016 Spinel Veiligheidscentrum B.V.) in 2006 heeft afgesloten bij de BNG. De lening (met een totaalwaarde van en een stand per 31 december 2015 van ) is aangetrokken voor de bouw van een multidisciplinair opleidings- en oefenterrein op het industrieterrein Dordtse Kil III in Dordrecht. Tevens zijn andere garantstellingen aangegaan en heeft de VRZHZ leningen verstrekt, teneinde de liquiditeitspositie te verbeteren. De totale risicowaarde bedraagt per 1 januari 2016: ,- Het opleidings- en oefenterrein werd in de periode tussen 2005 en 2015 geëxploiteerd via een publiek-private samenwerking (PPS) met Falck B.V. Op 31 december 2015 is deze samenwerking opgehouden te bestaan. Na 2016 is de behoefte van de VRZHZ voor een opleidings- en oefenterrein in de eigen regio ongewijzigd. De juridische en financiële structuur zal, binnen de vigerende juridische en financiële kaders, worden aangepast. Spinel Veiligheidscentrum is verantwoordelijk voor zowel het eigendom, het beheer, alsook de exploitatie van de opstallen. Deze aanpassing heeft ertoe geleid dat de beheers- en exploitatiewijze dichter bij het primaire proces van de VRZHZ ligt. Desalniettemin zal om operationele en financiële redenen actieve acquisitie plaatsvinden voor verhuur van de opstallen (oefenobjecten) aan andere partners in de veiligheidsketen, waaronder andere brandweerkorpsen en veiligheidsregio s. Exploitatie vindt plaats conform de eisen in de Wet Markt en Overheid. De B.V. voert een eigen financiële administratie conform de vereisten van Titel 9 BW2, heeft een dito kostprijsberekening en berekent het gebruik van het terrein door aan de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid en andere klanten. De externe jurist schat het risico op aanspraak van staatssteun, met deze beheersmaatregelen op nihil. Financieel risico is gelegen in, ondanks zware inzet van de VRZHZ, niet kunnen sluiten van de exploitatie met het maken van aanspraak van BNG Bank op de garantstelling van de VRZHZ in de lening aan Spinel Veiligheidscentrum B.V. De VRZHZ heeft overwogen als garantsteller hypotheekrecht te vestigen op de onroerende zaken van de B.V. Bij eventueel beslag heeft de beslaglegger echter wel het recht om de hypotheekhouder (de VRZHZ) te dwingen tot verkoop van onroerende zaken. De gevolgen van een beslaglegging of het voorkomen ervan worden derhalve niet beperkt door het vestigen van een hypotheekrecht. Mede pagina 70 van 81

94 10. Aanspraak op garantstelling lening oefenterrein (I) gezien de nauwe (bestuurlijke) relatie tussen de B.V. en de VRZHZ is het voor de VRZHZ mogelijk tijdig in te grijpen bij mogelijke financiële risico s in de bedrijfsvoering. Een hypotheekrecht is, mede gezien de strikte administratieve vereisten en daarmee gepaard gaande kosten voor vestiging, een kostbaar middel zonder extra zekerheid. Beheersingsmaatregel De VRZHZ heeft de volgende beheersmaatregelen getroffen: 1. directie en management van de B.V. is uitgebreid, teneinde bedrijfszekerheid te garanderen en actief beheer en acquisitie te borgen; 2. dienstverleningsovereenkomst gesloten tussen Spinel Veiligheidscentrum B.V. en de VRZHZ voor uitvoering van de bedrijfsvoeringstaken, waaronder financieel advies en treasurybeheer; 3. maandelijks management- en directieoverleg is gepland, met een vaste agenda met daarop minimaal de operationele en financiële prestaties en forecast, ter voorbereiding op de vergaderingen van de Raad van Commissarissen; 4. AO/IC uitgeschreven en geïmplementeerd. Inschatting financiële gevolgen Kans (%) Risicoprofiel Benodigd weerstandsvermogen % 20% Opkomsttijden / operationele dekking (S) Omschrijving Zuid-Holland Zuid maakt gebruik van mogelijkheid gemotiveerd af te wijken. Risico dat afwijking niet mogelijk is. Beheersingsmaatregel Invloed (bestuurlijk ambtelijk) en werken met kleinere bezetting Inschatting financiële gevolgen Kans (%) Risicoprofiel Benodigd weerstandsvermogen % 5% Operationele dekking (S) Omschrijving Met name in de dagsituatie komt de operationele dekking onder druk te staan door onvoldoende opgeleid personeel voor het uitvoeren van de brandweerzorg. Beheersingsmaatregel Zie beleidsrealisatie Paraatheid. Inschatting financiële gevolgen Kans (%) Risicoprofiel Benodigd weerstandsvermogen PM PM PM PM 23. Vennootschapsbelasting Omschrijving Een deel van de activiteiten van de VRZHZ (dienstverlening aan derden, niet overheid) valt onder de VPB-plicht, zoals die vanaf 2016 gaat gelden. Dit leidt mogelijk tot extra kosten voor de VRZHZ. Beheersingsmaatregel Er is een eerste inventarisatie gemaakt op basis waarvan gebleken is dat er een aantal activiteiten onder de VPB vallen. De financiële impact zal, gezien deze bevindingen, beperkt zijn. Daarbij werkt de VRZHZ samen met een groot aantal andere VR en met de doelstelling om voor alle VR en een vaststellingsovereenkomst met de belastingdienst te sluiten. Inschatting financiële gevolgen Kans (%) Risicoprofiel Benodigd weerstandsvermogen PM PM PM PM pagina 71 van 81

95 25. Evenementenadvisering (S) Omschrijving De coördinatie van multidisciplinaire advisering bij publieksevenementen wordt momenteel door de hoofdafdeling in combinatie met bureau gemeenten uitgevoerd. Dit heeft o.a. geresulteerd in een regionaal ingevoerde Handreiking met werkwijzer, invoering van de risicowijzer, een kennisinfrastructuur, een digitaal ondersteunend systeem (DigiMak) dat voor alle gemeentes beschikbaar is en een eenduidige werkwijze faciliteert en een evenementenloket binnen de VRZHZ. Er functioneert een regiegroep, ondersteund door de VRZHZ, en een multiteam waarbinnen de mono-adviezen worden gebundeld tot een eenduidig multidisciplinair advies. Deze coördinatie wordt uitgevoerd met tijdelijke capaciteit. Aangezien deze functionaliteit mede door onderzoeksrapporten van de IVenJ en de Onderzoeksraad (Haaksbergen) in de afgelopen is ontwikkeld, is geen structurele capaciteit voorzien in de organisatie. Beheersingsmaatregel In de komende periode zal echter wel (a) moeten worden bepaald welke activiteiten binnen de VRZHZ, en welke elders moeten worden uitgevoerd en (b) bijbehorende capaciteit beschikbaar worden gesteld. Mogelijk uitbreiding van de organisatie met 1 fte. Inschatting financiële Kans (%) Risicoprofiel Benodigd gevolgen weerstandsvermogen % 20% Kosten opleiding in relatie met personeelsverloop. Omschrijving Door personeelsverloop (relatief veel personeel dat tegelijkertijd met pensioen gaat) en opbouw van het personeelsbestand is op enig moment te verwachten dat veel personeel moet worden opgeleid tot manschap of bevelvoerder. Deze piek in opleidingen leidt tot druk op het opleidingsbudget. Een ander risico is dat door toenemende eisen de kosten voor het oefenen stijgen. Beheersingsmaatregel De impact van een piek is door een belangrijk deel weggenomen doordat de mogelijkheden door de schaalvergroting om opleidingen regionaal te spreiden zijn vergroot. Door de directe koppeling met het primaire proces is het ook wenselijk deze piek te egaliseren en ook als zodanig in de begroting op te nemen. Er is een egalisatiereserve gevormd ter dekking van de meerdaags realistisch trainen van officieren die 1 keer per 4 jaar aangeboden wordt. Inschatting financiële gevolgen Kans (%) Risicoprofiel Benodigd weerstandsvermogen PM PM PM PM pagina 72 van 81

96 4 Kredieten Onderstaand is de staat van de kredieten opgenomen. Voorgesteld wordt om de kredieten met een looptijd van langer dan 2 jaar af te voeren, tenzij er moverende redenen zijn om deze te handhaven. GBrekening Omschrijving AB d.d. Beschikbaar gesteld krediet Besteed in voorgaande jaren Besteed in 2015 Cumulatief Restant ten laste van krediet krediet Over te brengen krediet Totaal Risico- en Crisisbeheersing Noodnet apparatuur (R&C) AB ja IM Voertuig (R&C) AB ja Alarmeringscomputer hardware R&C AB nee Hulpmiddelen RCC 2015 AB ja Volkswagen Polo Piket VF ROT (18-133) AB ja IM Copi nee Af te sluiten Bedrijfsvoering Airconditioning ROT VR gebouw 2012 AB nee Airconditioning AC brandweer VR AB nee gebouw RI&E en 2012 IC software 2012 AB ja Piketvoertuig ICT AB ja Kazerne Meerkerk gebouw (Zederik) AB ja Klimaataanpassing kazerne AB ja Alblasserdam Aanpassing vloer kazerne Alblasserdam AB ja Uitbreiding ICT opslagcapaciteit AB ja Dienstvoertuig Vastgoed 2015 AB nee Kazerne Heinenoord AB ja Kazerne Mijnsheerenland AB ja Kazerne Maasdam AB ja Kazerne 's Gravendeel AB ja Kazerne Numansdorp AB ja Kazerne Giessenburg AB ja Kazerne Noordeloos AB ja Kazerne Arkel AB ja Kazerne Gorinchem AB ja Kazerne Neder Hardinxveld AB ja Kazerne Nieuw Beijerland AB ja Kazerne Goudswaard AB ja Kazerne Leerdam AB ja Kazerne Brandwijk AB ja Kazerne Goudriaan AB ja Kazerne Langerak AB ja Kazerne Nieuw Lekkerland AB ja Kazerne Bleskensgraaf AB ja Kazerne Lexmond AB ja Kazerne Ameide AB ja Kazerne Heerjansdam AB ja Kazerne Zwijndrecht AB ja Kazerne HI Ambacht AB ja Bureau Gemeenten Digimak AB ja GHOR Operationeel voertuig GHOR 2012 AB ja Communicatie apparatuur GHOR AB ja Volkswagen Touran I GHOR 2014 AB ja Volkswagen Touran II Ghor 2014 AB ja Meubilair Alblasserdam/Leerpark Ghor 2014 AB ja pagina 73 van 81

97 GBrekening Omschrijving AB d.d. Beschikbaar gesteld krediet Besteed in voorgaande jaren Besteed in 2015 Cumulatief ten laste van krediet Restant krediet Over te brengen krediet Brandweer Krediet Meteostations 2012 AB ja Communicatieapparatuur C2000 (OZ) 2010 Vastgesteld in de oprichtingsvergadering 1 juli 2009/AB ja Boot en trailer (OZ) 2011 AB nee Blusboot (OZ) 2012 AB nee Boston Whaler Dordrecht 2010 Is in de ja Dienstwagen commandant Dordrecht oprichtings- AB ja OVD Voertuig Dordrecht /AB / nee AB Logistiek voertuig HW AB nee Trekker materieel II Dordrecht 2012 AB / nee AB Chemiepakken Dordrecht 2012 AB nee Ademluchtmaskers (OZ) 2012 AB ja Ademluchtcilinders (OZ) 2012 AB ja Ademluchttoestellen (OZ) AB ja Grijpredding Waterongevallen AB ja Schuimbluswagen Gorinchem AB nee Ademluchtcilinders (DDT) AB ja Bluskleding (2014) AB nee Tankautospuiten (6 stuks) 2014 AB / AB Dienstauto's (4 stuks) 2014 AB / AB Personeel- Materieel voertuig (8 stuks) 2014 AB / AB Dienstbussen 2014 AB / AB ja ja ja ja Midlife update tankautospuiten 2014 AB ja Was- en drooginstallatie AB ja Ademluchtmasker 2014 AB ja Ademluchttoestel 2014 AB ja Valbeveiliging 2014 AB ja Piketvoertuig commando (2 stuks) 2014 AB ja Kantoormeubilair 2014 AB ja Duikapparatuur 2014 AB nee Overige bepakking 2014 AB nee Bluskleding jeugdbrandweer 2014 AB ja Meetkoffers 2014 AB nee AGS materiaal 2014 AB nee Voertuig spoorslotoverbrugging I 2014 AB / nee AB Voertuig spoorslotoverbrugging II 2014 AB / nee AB Testapparatuur APK keuringen 2014 AB ja Upgrate van RSTV en HV gereedschap AB nee Software testen ademluchtapparatuur AB nee Dienstauto DA733 Strijen 2014 AB ja Pers-Mat voertuig PM780 Strijen 2014 AB ja Pers-Mat voertuig PM783 Binnenmaas AB ja Pers-Mat voertuig PM880 AB ja Giessenlanden Pers-Mat voertuig 2014 PM886 AB ja Giessenlanden Pers-Mat voertuig 2014 PM889 wvd AB ja Giessenlanden Dienstbus DB Papendrecht 2014 AB ja Dienstbus DB585 Sliedrecht 2014 AB ja Pers-Mat voertuig PM980 Zederik 2014 AB ja Pers-Mat voertuig PM982 Zederik 2014 AB ja Dienstbus DB Goudswaard 2014 AB ja TS 705 Goudswaard 2014 AB nee TS 815 Leerdam 2014 AB nee TS 800 Ameide 2014 AB nee TS 403 Heerjansdam 2014 AB nee TS 411 HI Ambacht 2014 AB nee Af te sluiten pagina 74 van 81

98 GBrekening Omschrijving AB d.d. Beschikbaar gesteld krediet Besteed in voorgaande jaren Besteed in 2015 Cumulatief ten laste van krediet Restant krediet Over te brengen krediet TS 201 Dordrecht 2014 AB nee PM 782 Binnenmaas wvd 2014 AB ja DA 238 Dordrecht aml 2014 AB ja DA 91 Dordrecht aml 2014 AB ja OVD 490 Zwijndrecht 2014 AB nee OVD 590 Papendrecht 2014 AB nee WVD 785 ZuidBeijerland 2014 AB ja Logistiek voertuig 2015 AB ja Ademluchttoestel 2015 AB ja C2000 apparatuur 2015 AB nee Dienstauto 2015 AB Dienstbus 2015 AB Haakarmbak 2015 AB nee Haakarmvoertuig 2015 AB nee Hoofdbescherming 2015 AB nee Hoogwerker 2015 AB ja Hydraulisch redgereedschap 2015 AB nee Kaartmateriaal 2015 AB Midlife update tankautospuit 2015 AB ja Mobiele dataterminal 2015 AB nee Overige bepakking 2015 AB nee Personeel-materieel voertuig 2015 AB ja Piketvoertuig (commando) 2015 AB ja Software 2015 AB nee Tankautospuit beroeps 2015 I AB nee Testbank toestel en gelaatstuk 2015 AB nee Uitgaanstenue 2015 AB nee Uitrukkleding 2015 AB nee Alarmontvangers BRW 2015 AB nee Mobilofoons 2015 AB nee Portofoons 2015 AB nee Testapparatuur 2015 AB nee Haakarmbak 2015 AB nee Scooters 2015 AB nee Dienstauto 2015 AB AGS pakken 2015 AB nee Motorspuit 2015 AB nee Midlife update AB nee brandhulpverleningsvaartuig Midlife update tankautospuit 2015 AB nee Was-drooginstallatie 2015 AB nee Ademluchtcilinders 2015 AB nee Ademluchtmaskers 2015 AB nee Ademluchttoestel 2015 AB nee Voertuig AB nee Voertuig AB nee Voertuig AB nee Voertuig AB nee Voertuig AB nee Voertuig AB nee Voertuig AB nee Voertuig AB nee Voertuig AB nee Voertuig AB nee Voertuig AB nee Voertuig AB nee Tankautospuit beroeps 2015 II AB nee Af te sluiten pagina 75 van 81

99 5 Kentallen brandweer Aantal leergangen en cursisten Leergang aantal Aantal cursisten Manschap 5 72 Bevelvoerder 2 24 Oefenleider 3 34 brandweerchauffeur 4 58 Voertuigbediener 2 16 Verkenner Gevaarlijke Stoffen 1 8 Gaspak 1 6 Aantal incidenten waarvoor brandweer is gealarmeerd Grafiek 1: Verdeling aantal incidenten naar incidentcategorie Grafiek 2: Verdeling incidenten in 2015 naar prioriteit melding pagina 76 van 81

100 Onderverdeling incidentcategorie brand en dienstverlening Brand Dienstverlening Buitenbrand Liftopsluiting Gebouwbrand Meting Specifiek (o.a. brandgerucht) Brandweer overig Wegvervoer Dieren (DV) Scheepvaart 5 14 Ambulance Spoorvervoer 1 2 Politie (DV) Eindtotaal Eindtotaal Aantal keer opschaling brandweer 2015 Opschaling Aantal Middel 85 Groot 18 Zeer Groot 4 Aantal en verdeling OMS-meldingen 2015 jan feb mrt april mei jun jul aug sep okt nov Dec totaal Hoeksche Waard Binnenmaas Cromstrijen Korendijk 2 2 Oud-Beijerland Strijen DDT / ZDW Dordrecht Zwijndrechtse waard pagina 77 van 81

101 DRN/Molenwaard Molenwaard Alblasserdam Papendrecht Sliedrecht GHG/GLZ Gorinchem Hardinxveld Giessendam Giessenlanden Leerdam Zederik Totaal Grafiek 3 : Het aantal OMS-meldingen per maand in de jaren Percentage daadwerkelijk brand bij OMS-meldingen Meldingen onecht / ongewenst 97% Meldingen daadwerkelijk brand 3% pagina 78 van 81

102 Aantal alarmeringen functionarissen brandweer Functionaris OMS Brand Dienstverlening Leefmilieu Ongeval Overig Totaal OvD Dordrecht OvD ZDW OvD DRN/MLW OvD HW OvD-GHG OVD-GLZ HOvD AGS OBAC/MPL Brandonderzoek Eindtotaal Alarmeringen per post, aantal en verdeling Post OMS Prio 1 Prio 2 Totaal Heinenoord Maasdam/Puttershoek Mijnsheerenland/Westmaas s-gravendeel Numansdorp Klaaswaal Goudswaard Nieuw-Beijerland Zuid-Beijerland Oud-Beijerland Strijen Dordrecht Oranjepark Dordrecht Leerpark Heerjansdam Hendrik-Ido-Ambacht Zwijndrecht Alblasserdam Papendrecht Sliedrecht Bleskensgraaf Brandwijk Goudriaan Langerak Groot Ammers Nw Lekkerland Gorinchem Neder-Hardinxveld Boven-Hardinxveld Arkel pagina 79 van 81

103 Post OMS Prio 1 Prio 2 Totaal Hoornaar/Noordeloos Giessenburg Leerdam Schoonrewoerd Ameide Lexmond Meerkerk NB: Dit is het totaal aantal alarmeringen per post en bevat de alarmeringen voor zowel de TS als ondersteunende voertuigen, inclusief bijstand en opschaling. Dit aantal is hoger dan het aantal incidenten: Voor één incident kunnen meerdere voertuigen uit meerdere kazernes gealarmeerd zijn. Incidentgemeente en aantal overschrijdingen >18 min. Met de reden Gemeente Aantal Opkomsttijd Reden Molenwaard, 1 18:13 minuten Landelijk gebied: lange aanrijtijd Brand gebouw Gorinchem 1 18: 58 minuten Combinatie lange uitruktijd en aanrijtijd Brand OMS Dordrecht 1 24:47 minuten Lange aanrijtijd: waarschijnlijk statusfout Brand OMS Binnenmaas 1 20:23 minuten Landelijk gebied: lange aanrijtijd Brand OMS Het Besluit Veiligheidsregio s stelt alleen een norm vast voor de 1 e TS bij brandmeldingen (inclusief OMS). pagina 80 van 81

104 6 Kentallen RCB GRIP-incidenten per gemeente 1 GRIP-incidenten per jaar 1 pagina 81 van 81

105 B Accountantsverslag VR ZHZ 2015.pdf Vergaderstuk 2016/776/B Deloitte. Accountantsverslag 2015 Velligheidsregio Zuid-Holland Zuid 30 maart 2016

106 Accountantsverslag 2015 Vei Iigheidsregio Ztiid-Holland Zuid Deloitte Accountants B.V. Wilhelminakade AP Rotterdam Postbus CA Rotterdam Nederland Tel: Fax: wwwdeloifte.nl Onderwerp Datum 30 maart 2016 De jaarrekening 2015 is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het dagelijks In overeenstemming met uw opdracht hebben wij de jaarrekening 2015 Wij maken u erop attent dat voor dit accotintantsverslag een beperkte Op alle opdrachten verricht door Deloitte zijn de Algemene Voorwaarden Dienstverlening Deloitte Nederland, januari 2014 gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel onder nummer van toepassing. Deloitte Accountants BV. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer Member of Deloifte Touche Tohmatsu Limited /LR verspreidingskring geldt. Het accountantsverslag is uitsluitend bestemd voor het voorafgaande toestemming niet toegestaan om dit accountantsverslag te algemeen en het dagelijks bestuur en uw organisatie. Het is zonder publiceren. Dit geldt ook voorpciblicatie op uw website. Hoogachtend, jaarrekening Voorts treft u een analyse aan van de ontwikkelingen in uw belangrijkste controlebevindingen samengevat naar aanleiding van de controle van de vermogen en resultaat. bestuur van de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid. gecontroleerd. Bij deze jaarrekening hebben wij op 30 maart 2016 een goedkeurende controleverklaring verstrekt. Hierbij ontvangt u ons accountantsverslag over het boekjaar Daarin zijn onze Geachte leden van het algemeen bestuur, 3300 AJ DORDRECHT Aan het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Postbus 350 VERTROUWELIJK Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid

107 Inhoudsopgave Accountantsverslag 2015 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid

108 Bijlage A: Foutenevaictatie 24 Bijlage B: Onafhankelijkheid 25 Bijlage C: Reikwijdte van de controle Bijlage D: Actuele ontwikkelingen 2$ Bijlage F: Disclairner en beperking in gebruik 31 Bij lagen Managementsamenvaffing 5 Significante onderwerpen 9 Overige significante zaken 15 Analyse vermogen en resultaat 18 Overige onderwerpen 20

109 VeiIighedsrego ZuidHoIIand Zuid Accountantsverslag 2015 Managementsamenvaftïng

110 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Accountantsverslag 2015 controle gestructureerder en zîchtbaarder maken. voor correct naleven EU overschnjdîngen geconstateerd. iu geconstateerd. - Geen onrechtmatigheden / 4 Rec tmatlg - In - Blijvende totaal 314k aan krediet aandacht gevraagd Sdoonreo Hel- ee Nieus{nd 1erbtoek /LR Hoono Managementsamenvatting

111 /LR 7 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Accountantsverslag 2015 Voor onze specifieke bevindingen en overige aanbevelingen verwijzen wij u naar deze managementiefter. De bevindingen, voortvloeiend uit de interim-controle, zijn vastgelegd in onze managementlener d.d. 16 december primair gericht op de opzet, het bestaan en de werking van maatregelen van administratieve organisatie en interne beheersing (AO/lB), voor zover van belang voor onze controle van de betrouwbaarheid van de in de jaarrekening opgenomen gegevens. Als onderdeel van dejaarrekeningcontrole hebben wij in oktober 20] 5 de interim-controle uitgevoerd. De interim-controle is ïdsregio rsing bij Een samenvatting van de reikwijdte van de controle voor 2015 is opgenomen in bijlage C. Tijdens de uitvoering van de oorspronkelijke controleplanning hebben zich geen wijzigingen van materieel belang in de reikwijdte voorgedaan. Wij achten de reikwijdte van onze controle voor 2015 voldoende voor de doelstelling van de externe controle. controle op geen enkele wijze sprake geweest van een beperking in de reikwijdte van onze controle De reikwijdte van onze controle staat omschreven in deze opdrachtbevestiging. Er is gedurende het verloop van de Met de opdrachtbevestiging van 21 september 2015 heeft u ons opdracht gegeven tot het controleren van de jaarrekening controle Reikwijdte van de zijn met de geldende verslaggevingsregels. In de loop van het controleproces zijn er enkele aanpassingen doorgevoerd, om de jaarrekening in overeenstemming te laten Daarmee was de oplevering ten opzichte van vorig jaar sterk verbeterd. Bij de start van de controle was een volledige conceptjaarrekening beschikbaar, met bijbehorende onderbouwing. opdrachtbevestiging van 21 september De uitgevoerde werkzaamheden hebben geresulteerd in een goedketirende controleverklaring. De controleverklaring bij dejaatrekening 2015 hebben wij u op 30 maati 2016 toegezonden. Onze controle is ttitgevoerd in overeenstemming met de vooraf afgesproken planning, zoals overeengekomen in de controle Status van de Managementsamenvatting

112 /LR Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Accountantsverslag 2015 i,r id j [1i!1 1F -[; De materialiteit bij de planning en tlitvoering van onze controle bedroeg (2014: ), zoals uiteengezet in Wij zijn onafhankelijk van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid en voor zover wij weten heeft zich geen inbretik die naar ons professionele oordeel mogelijk van invloed kunnen zijn op onze onafhankelijkheid. Bijlage B bevat een nadere uiteenzetting van onze onafhankelijkheid. 8 voorgedaan op de van toepassing zijnde regels en liet beleid ten aanzien van onafhankelijkheid. Detoitte Totiche Tohmatsu Limited en hun respectieve dochterondernemingen en de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid, Ons zijn geen relaties bekend tussen Deloitte Accountants B.V. en haar dochterondernemingen of de member firrns van externe wet- en regelgeving. onze controleptanning. Deze materialiteit sltiit aan op het door het algemeen besttiur vastgestelde controleprotocol en de Tijdens onze controle hebben wij geen techtrnatigheidsfouten en/of onzekerheden geconstateerd. fouten en tekortkomingen in de toelïchtïngen Geïdentifïceerd Managementsamenvatting

113 Veiligheidsregio Zud-HoIIand Zuid Accountantsverslag 2015 Significante onderwerpen

114 dat deze controles effectief zijn, is liet periodiek testen op de effectieve werking van de ingerichte application controls Daarnaast maakt u steeds meer gebrtiik van geautomatiseerde controles in de processen. Om hierbij de zekerheid te verkrijgen noodzakelijk. Handmatig kunt u dit, met het invullen van deelwaarnemingen, immers niet vaststellen. Wij adviseren u op korte termijn te inventariseren welke risico s u hierbij loopt en te bepalen welke acties passend zijn. geautomatiseerde Aanbevelïng voor de omgeving belangrijke voorwaarden geworden. deze geautomatiseerde omgeving. 1-let testen of de basis in uw IT-landschap betrouwbaar is, is daarmee één van de Uw bedrijfsvoering wordt steeds verder geautomatiseerd. Daarmee wordt uw organisatie steeds gevoeliger voor inbreuken op Periodiek (onafhctnkeïijk) lctten testen van de geautomatiseerde omgeving terugkoppelen van de mate waarin er effectieve maatregelen zijn getroffen ten aanzien van materiële frauderisico s. Het gaat periodiek te delen met het bestuur. dan om de bevindingen die u gedurende het jaar hebt geconstateerd en welke aanpassingen noodzakelijk dan wel gewenst zijn. Wij adviseren u de frauderisicoanalyse (mede als onderdeel van het totale risicomanagement binnen uw organisatie) De intern opgestelde fratiderisicoanalyse dient ti te delen met dagelijks bestuur en het algemeen bestuur, met als doel het frctuderisicoana/vse periodiek instrtnnent,,,aken, imiet terugkoppeïing in het best utir Frauderisicoanalyse ingevulde vacatures niet gehaald zijn, ontbreekt. Wij adviseren u de gevolgen van liet niet invullen van vacatures te monitoren van de vacatureruimte het meeste op. Een analyse waarmee duidelijk wordt welke doelstellingen (wellicht) door niet Het positieve resultaat is voor een belangrijk deel door incidenteel lagere lasten beïnvloed. Daarbij valt liet vertraagd invullen en hiervan in de aankomende (tussentijdse) rapportage verslag te doen. Positiefjaarreszdlaat ad E 1,4 mlii. (met name door liet vertraagd invullen van vcicalureruimnte) Financïële posïtîe Algemeen

115 gemaakt omdat extra opbrengsten daarvoor de ruimte bieden, terwijl deze extra lasten niet direct zijn gerelateerd aan de extra en opbrengsten waarbij liet algemeen bestuur nog geen besluit heeft genomen over de aanwending van deze extra zijn opbrengsten, onrechtmatig. Rechtmatîgheïd Tussenti/cis afsluiten van de financiële administratie Om tussentijds meer grip op sturing en beheersing te hebben, is het periodiek afsluiten van de financiële administratie Dit dwingt u bijvoorbeeld om eerder in het jaar tussenrekeningen te analyseren. de volledigheid van de verplichtingen in een veelheid aan posten moet uitzoeken die reeds langere tijd openstaan en waarvan de oorzaak niet meer op een eenvoudige om de afsluitingen (van de administratie) meer periodiek gedurende het boekjaar te maken. Wij hebben geen onrechtmatigheden boven de rapportagegrens geconstateerd. Het begrotingscritetium is verder verfijnd en uitgewerkt in de Kadernota 2015 van de Commissie BBV. Een overschrijding van de begroting is altijd onrechtmatig, maar hoeft niet in alle gevallen te worden meegewogen in liet accountantsoordeel. de jaarrekening moet aangeven dat ze nog dienen te worden geautoriseerd, aan de orde stellen. Extra lasten die worden Daarnaast moet de accotmntant in het verslag van bevindingen deze kostenoverschrjdingen, waarvan liet dagelijks bestuur in door direct gerelateerde opbrengsten (1), kostenoverschrijdingen passend binnen het beleid (2) en kostenoverschrjdingen bij openeinderegelingen (3) moeten meewegen bij het oordeel van de accountant. In die gevallen dat het algemeen bestuur geen Essentieel is dat het algemeen bestuur nadere regels kan stellen wanneer kostenoverschrjdingen die worden gecompenseerd stelt, nader beleid geldt het uitgangspunt dat deze kostenoverschrjdingen door de accountant niet worden betrokken bij de beslissing of er al dan niet een goedkeurend rechtmatigheidsoordeel kan worden afgegeven. Algemeen Geen onrechtmatigheden geconstateerd beeld te brengen en risico s financieel te vertalen. Daarmee wotdt de kans kleiner dat u bij het opstellen van de jaarrekening wijze te achterhalen is. Eveneens kunt u hierdoor het opstelproces van de jaarrekening vervroegen. Wij adviseren u dan ook gewenst. administratie Tussentijds afsluiten

116 Volledigheidsbalve merken wij op dat door een nadere aanscherping van de regels voor het Europees aanbesteden in het boekjaar 2016 (waaronder het vervallen van het verlichte regime voor 2B-diensten) een verhoogde aandacht hiervoor in uw organisatie gewenst blijft. (nieuwe) Etiropese aanbesteding beschikbaar is. Daarmee is het pleitbaar geworden dat het contract (in 2015) eindig is. Vervolgens is op jaarbasis de drempel niet overschreden en is het dus te billijken dat deze constatering niet tot een (Europese) mingen) niet geconstateerd. aanbestedingsfout leidt. Verdere afwijkingen van de Europese aanbestedingsrichtlijnen hebben wij (in onze deelwaarne is gebleken dat de financiële omvang van hetjaarcontract(in 2015) de grens niet heeft overschreden en dat in 2016 een Bij één van de contracten was een Europese aanbesteding noodzakelijk, maar is deze niet uitgevoerd. Bij de evaluatie achteraf toepassing is, ontbreekt. Vanuit de aanbestedingswet is een dergelijke analyse vooraf één van de (basis)voorwaarden. Naar aanleiding van het onibreken van deze analyse is een evaluatie achteraf gemaakt, in eerste instantie vanuit de (verbijzonderde) interne controle en daarna bij de accountantscontrole. Bij enkele dossiers hebben wij geconstateerd dat daarbij een duidelijke afweging (vooraf) of Europees aanbesteden van Blijvende aandacht gevraagd voor het correct naleven van de Europese aanbestedingsrichlliinen Europese aanbestedingen Wij hebben bij onze controle ook geen andere rechtmatigheidsfouten geconstateerd op het gebied van het voorwaardencriterium. Hieronder valt het naleven van de externe en interne regelgeving die in uw controleptotocol is opgenomen. aan de hand van rekenrapporten. U hebt op deze wijze uw bestuur (tijdig) op de hoogte gebracht van de overschrijding. hestutir de benodigde kredieten voor de overdracht van de kazernes laten goedkeuren. Voor etikele kazernes bleek de overschrijdingen op reeds gevoteerde kredieten (met name bij de aanschaf van de kazernes). In 2015 hebt u uw algemeen uiteindelijke verkrijgingsprjs hoger te liggen, doordat u in eerste instantie van een lager aantal over te nemen aantal m2 tvas uitgegaan. In de vergadering van 25 november 2015 hebt u uw algemeen bestuur in kennis gesteld van deze overschrijding, Daarmee concluderen wij dat er in de jaarrekening 2015 geen sprake is van begrotingsonrechtmatigheden die moeten meetellen in ons oordeel. Wij adviseren u om dergelijke wijzigingen meer expliciet door het algemeen bestuur te laten vaststellen. Kredietoverschrjdingen zijn onrechtmatig. In totaal heeft u een kredietoverschrjding ad in Het betreft. i Onrechtmatïgheden Geconstateerde KredietoverscÏirijdingen

117 processen bintien uw Organisatie een verbijzonderde interne controle. Wij adviseren u een intern controleplan op te stellen, duidelijk aangeven welke werkzaamheden ti verwacht uit te voeren en op welke momenten deze beschikbaar zijn. waarin een duidelijke relatie is gelegd met het (door u geactualiseerde) normenkader ttit het controleprotocol. U kunt hierbij Verbi/zo,;c/erde interne controïe meer estructureerd en meer zichtbaar maken Een verbijzonderde interne controle op basis van het normenkader ontbreekt. Tevens verricht ti momenteel niet op alle uur geven op

118 waardebepaling (mede) gebaseerd op externe taxaties, die tegen de verkrjgingsprjs in de jaarrekening zijn opgenomen. adequaat tot stand is gekomen. U hebt ons hiermee een onderbouwend dossier aangereikt, waarmee wij hebben kunnen vaststellen dat de verkrijgingsprjs De post materiële vaste activa is sterk in omvang toegenomen door het verwerven van de kazernes uit de regio. U hebt de Omvangrijke nuttatie als gevolg van liet verwerven van de kazernes zijn adequaat onderbouwd toegenomen vaste activa sterk Omvang materiële Wij adviseren u bij het actualiseren dergelijke analyses meer zichtbaar te maken. zijn, of aanwijzingen dat het beheerplan (onderbouwend aan de stand van de voorziening) nietjuist of onvolledig is. kritisch(er) kunt gaan beoordelen. U kunt hierbij denken aan het beoordelen of er afwijkingen ten opzichte van het MJOP U hebt inmiddels het inzicht in de historische gegevens van de panden vergroot, waarmee u de opbouw van de voorziening De voorziening onderhoud is een post van beperkte omvang. Evenwel dient u deze post aanvullende aandacht te geven. Zichtbaar inakel? van toereikendheici voorziening onderhoud aanscherpen toereikendheid onderhoud Controle op voorzienïng toelichting op de balans als bij de toelichting op afwijkingen tussen begroting en realisatie. De jaarstukken zijn compacter en daardoor beter leesbaar geworden, met meer toelichtingen bij afwijkingen, zowel bij de Cornpactere en beter leesbare jaarstukken tvijze toe te passen. door de commissie BBV gepubliceerd. Wij adviseren u deze in de aankomende begroting en jaarrekening op een adequate De (concept)jaarrekening voldoet aan de geldende verslaggevingsrichtljnen (BBV). Recentelijk zijn er diverse wijzigingen I7oldaan aan de verslaggevingsrichtflinen Algemeen Jaarrekening

119 Veilighekisregio Zuid-Holland Zuid Accountantsverslag 2015 Overige significante zaken

120 ILR Zuid-Holland Zuid Veiligheidstegio 16 Accountantsverslag 2015 benadrukken dat u als gemeenschappelijke regeling zelf verantwoordelijk bent voor de volledigheid van de te verantwoorden indicatoren zoals opgenomen in de SiSa-bijtage. wezenlijk gewijzigd. Uw gemeenschappelijke regeling dieiit in een vast. voorgeschreven stramien een zestal documenten aaii accountantscontrole SiSa Hierbij stellen wij de juistheid vaii de gegevens in de SiSa-bijlage vast. Wij willen koming SiSa Proces totstand Single ïnformation Sïngle audit overeenstemming met de kadernota moeten behandelen als een niet-financiële rechtmatigheid. Dat hotidt in dat wij dit ptlnt onzekerheid rapporteren. Commissie BBV, het rechtmatigheidsaspect niet goed kan overzien. Er is sprake van juridische onzekerheid, die wij in verwerkt voor een bedrag van in het kader van de begrotingsrechtmatigheid heeft het algemeen bestuur in zijn van vergaderingen 25 november 2015 en 1$ februari 2016 besloten deze kosten te dekken uit liet verwachte voordelige Het resultaat COA, een rjksorgaan, heeft tiw veitigheidsregio om bestuurlijke medewerking gevraagd. Dit verzoek is ondersteund door het ministerie van BZK en is tevens behandeld in liet Veiligheidsberaad. Hiermee is de begrotingsrecht matigheid afgedekt. In de jaarrekening 2015 van uw veiligheidsregio zijn de compensatiekosten inzake de crisisnoodopvang van vluchtelingen In liet algemeen besttiur is nog de vraag gesteld of deze kosten rechtmatig zijn. Wij beschouwen dit als de vraag in welke mate de bij kosten de activiteiten van een veiligheidsregio passen (het aanvaardhaarheidscriterium). Onze conclusie is dat dit een juridisch vraagstuk is, waarvan de accountant op basis van hoofdstuk 3.1 van de kadernota rechtmatigheid 2015 van de iiiet hoeven mee te wegen voor de beoordeling van de strekking van onze controleverklaring, en dat wij deze juridische De procedure die tiw gemeenschappelijke regeling moet naleven bij de aanlevering van de bestanden aan het CBS is niet liet CBS te leveren. De SiSa-bijlage die is opgenomen in de jaarrekening, is opgesteld door de gemeenschappelijke regeling. Wij hebben de SiSa-bij lage gecontroleerd op basis vaii de door u opgemaakte SiSa-bij lage en de nota verwachtingen Compensatie kosten crïsisnoodopvang Compensatie kosten crisisnoodopvang Overige significante zaken

121 Fout of Financiële omvang in Toelichting SpeciTiekeuitkenng A2 Brede Doeluitkering 0 0 fl.v.t. Rampenbestrijding (BDUR) /LR Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Accountantsverslag 2015 onzekerheid euras fouuonzekerheid onzekerheden S1Sa Fouten en In het kader van de totstandkoming van de SiSa-bijlage merken wij nog het volgende op. Bij de meest recente reviews van de tvij de gemerkt dat ADR (zeer) kritisch is op de ktvaliteit van de door de gemeenschappelijke regelingen aangeleverde SiSa bij lagen en de hierop uitgevoerde accountantscontroles. De aanbevelingen die wij hierna doen voor het proces van de Op grond van het Beslitit accountantscontrote decentrale overheden, artikel 5, lid 4, rapporteren wij in dit rapport over de Totaal 0 0 n.v.t. fouten en onzekerheden van de specifieke uitkeringen die in 2015 in het kader van SiSa worden verantwoord. Wij doen dit een die middels tabel, ook moet worden opgenomen als er geen fouten of onzekerheden geconstateerd zijn. Per regeling wordt of, en aangegeven zoja welke, financiële fouten of onzekerheden zijn geconstateerd: totstandkoming van de SiSa-bijlage moet ii mede in dit perspectief lezen. Audit Dienst Rijk (ADR) ten aanzien van de accountantscontrole van de SiSa-bij lagen (de zogenoemde single review) hebben Overige significante zaken

122 Analyse vermogen en resultaat Accountantsverslag 2015 Veiligheidsregfo Zuid-Holland Zuid

123 /LR Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Accountantsverslag 2015 Uit uw jaarverslag blijkt dat de beschikbare weerstandscapaciteit (ad ) niet toereikend is om de geïdentificeerde en opgenomen, met daarnaast de maatregelen. Vervolgens kunt u aangeven hoe u de effectieve tverking van deze maatregelen hebt getest en of u de maatregelen moet aanscherpen. Wij adviseren u een dergelijk integraal document op te stellen. gekwantificeerde risico s ad af te dekken. Dit betekent dat het des te meer relevant is om een adeqtiaat risicomanagement vorm te geven. Hierbij is het van belang dat ti over een duidelijk document beschikt, waarin de risico s zijn Risicomanagement Resultaat Resultaatontwikkeling (x 1.000) 1-hema geven wij een overzicht van de ontwikkeling van het gerealiseerd totaal saldo van baten en lasten van 2012 tot en met Het restiltaat uit de reguliere bedrijfsvoering is, net als in voorgaande jaren, positief. totale saldo van baten en lasten ( 1,7 miljoen) minus de uitbetaling van de gemeenten van het resultaat 2014 ( 2,0 miljoen). Uw vermogen is het afgelopen jaar met globaal 0,3 miljoen afgenotien. Deze afimme bestaat uit het positieve gerealiseerde resultaat en risicomanagement Analyse vermogen, Vermogen en resultaat

124 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Accountantsver&ag 2015 Overige onderwerpen

125 /LR Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Accountantsverslag 2015 interne beheersingsmaatregelen door het management te detecteren. Wij hebben specifieke controles tiitgevoerd op Tevens hebben wij zelfstandig werkzaamheden uitgevoerd die erop gericht waren om liet risico van het omzeilen van de otiderzocht. memoriaalboekingen eti schattingen en hebben signilicante eii ongebruikelijke transacties met behtilp van gegevensanalyses organisatie. Wij merken op dat onze controle niet specifiek is ingericht op het ontdekken van fraude. De accountant is wel verantwoordelijk voor het betrekken van fratiderisico s in de planning en uitvoering van zijn controleopdracht. Veiligheidsregio Zuid-Holland Ztiid, waarbij wij de nadruk hebben gelegd op de veniioedens van materiële onjuistheden als gevolg van fraude in de jaarstukken. Van liet management hebben wij de bevestiging ontvangen dat er geen onregelmatigheden zijn gecoiistateerd waarbij het management of werknemers die een belangrijke rol spelen bij de maatregelen van interne beheersing of anderen in liet geval dat de fraude van materieel belang kan zijn op de jaarrekening, beperkingen bij de uitvoering van onze controle. Naar onze mening is ons bij de tlitvoering van onze controle-opdracht door medewerking verleend en hebben wij volledige toegang tot de benodigde informatie gehad. reikwijdte van de management of Meningsverschil met beperking In controle hebben in het kader van de jaarrekening, wat wil zeggen dat wij ter zake geen volledigheid pretenderen. Uit de door ons uitgevoerde werkzaamheden zijn geen bijzonderheden gebleken waarop wij ti via deze rapportage willen attenderen. het doen van uitspraken omtrent de betrouwbaarheid en de continuïteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking als Er zijn geen meningsverschillen met het dagelijks bestuur en liet management van de Organisatie geweest en er waren geen liet dagelijks besttitir, het management en de medewerkers van de Veiligheidsregio Ztiid-Holland Zuid de volledige In Nederland is de accountant wettelijk verplicht om alle ontdekte fraudegevallen te rapporteren aan het management van de Wij hebben een fraudediscussie gevoerd met liet controleteam en met liet management van de zijn betrokken. Onze jaarrekeningcontrole is gericht op liet geven van een oordeel omtrent de jaarrekening zelf en is niet primair gericht op geheel of van onderdelen daarvan. Onze bevindingen daaromtrent raken dan ook slechts die onderdelen die wij onderzocht Overige onderwerpen

126 Overige onderwerpen Hoewel wij een sceptische houding hebben ten opzichte van risico s van fraude in de jaarrekening. willen wij opmerken dat onze controle niet specifiek is gericht op het ontdekken hiervan. Tijdens de uitvoering van onze controle van de jaarrekening 2015 hebben wij geen aantvijzingen verkregen dat er sprake is geweest van fraude. Wij adviseren u een frauderisicoanalyse tiit te voeren en op basis van de uitkomsten daarvan interne controles uit te voeren, om vast te stellen of de aanwezige maatregelen effectief zijn. Accountantsverslag 2015 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid /LR 22

127 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Accountantsverslag 2015 Bij lagen

128 Veiligheidstegio Zuid-Holland Zuid 24 Accountantsverslag /LR rechtmatigheid hebben wij al leen de bovenstaande rechtmatigheidsfout geconstateerd. voor de controle op de rechtmatigheid opgenomen. Deze normen zijn vastgelegd in het controleprotocol van uw gemeenschappelijke regeling. Bij de controle op de Rechtmatigheid mtttatie in de reserves, waardoor de vermogensvergeljking niet sloot. Gecorrigeerde fouten Wij hebben geen onrechtmatigheden geconstateerd over het boekjaar Wij in de die hebben enkele fouten presentatie geconstateerd, vervolgens door u toereikend zijn opgelost. Dit het ten van betrof onrechte opnemen vooruitbetaatde kosten, die op balansdatum niet voortiitbetaald waren, en het verwerken van de dotatie in de voorziening via de In het Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden (BADO). de kadernota rechtmatigheid en in het door het algemeen bestuur vastgestelde normenkader is het kader Niet-gecorrigeerde fouten Bijlage A: Foutenevaluatie

129 De voorschriften in het kader van onafhankelijkheid zijn binnen de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (de NBA) opgenomen in de Nadere Voorschriften De naleving van de NVO is binnen de organisatie van Deloitte ingebed. Op van wij dat basis onze toetsing concluderen onze onafhankelijkheid als certificerend accountant bij de VRZtiid-Holland Zuid in 2015 voldoende is gewaarborgd. Een van de overzicht aanvullende dienstverlening hebben wij hieronder opgenomen.! Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid 25 Accountantsverslag /LR 1. Fiscale dienstverlening Op grond van de door ons getroffen maatregelen en de communicatie met u hierover zijn wij van mening dat onze onafhankelijkheid in voldoende mate is gewaarborgd. Anyuide dienstverlening inzake onafhankelijkheid van de openbaar accountant (hierna: NVO) en vormen een belangrijk onderdeel van het normenkader waaraan een accountant moet voldoen. Bevestiging onafhankelijkheid Bijlage 3: Onaffiankeljkheid

130 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid 26 Accountantsverslag /LR getrouw beeld geeft en of de baten, lasten cii balansmutaties voldoen aan de eisen van rechtmatigheid zoals opgenomen in het controleprotocol Ook stellen wij vast onjuistheden of onrechtmatigheden te ontdekken, reken ing houdend met de material iteitsgrenzen zoals vastgelegd in liet controleprotocol De van de is van een doelstelling controle het afgeven controleverklaring hij de jaarrekening van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid. In dit accountantsverslag geven wij een op de toelichting bevindingen naar aanleiding van de controle. op basis van gezamenlijke kennis van uw organisatie en tiw omgeving tot een zo volledig en bruikbaar mogelijke risicoanalyse te komen, die als basis voor de verdere dat systeem functioneert, hoe meer zekerheid er bestaat dat er betrotiwbare informatie wordt opgeleverd, zowel tussentijds als bij de jaarrekening. Omdat deze interne Wij de de onderzoeken tijdens interim-controle procesrisico s, om te bepalen of hierin voldoende beheersmaatregelen (de AO/IB) zijii getroffen. Het product van deze fase van de is een met controle managementietter. daarin opgenomen verbeterpunten ter verdere optimalisatie van de interne beheersing (zie paragraaf Interne beheersing). Bij dejaarrekeningcontrole stellen wij vast of de jaarrekening is opgesteld volgens de geldende verslaggevingsvoorschriften, of de door u opgestelde jaarrekening een dat de posten in de jaarrekening adequaat zijii toegelicht. Onze controle houdt niet in dat wij alle posten integraal controleren. Onze aanpak heeft als doel om belangrijke Jaarrekeningcontrole daarom voor een belangrijk deel al in de tweede helft van liet boekjaar plaats. beheersing het gehele jaar goed dient te functioneren, hoeven wij met de aanvang van onze controle niet te wachten totdat de jaarrekening gereed is. Onze controle vindt Onze risicoanalyse en de daarop gebaseerde controleaanpak richten zich niet uitsluitend op de jaarrekening zelf, maar ook op het systeem van interne beheersing. Hoe beter Interim-controle risico s op afwijkingen van materieel belang in de jaarrekening als gevolg van fraude of fotiten. gezamenlijke actie van ons controleteam en vertegenwoordigers van uw gemeenschappelijke regeling en maakt deel uit van ons pre-auditgesprek. 1-let doel hiervan is om controlewerkzaamheden kan dienen. Het gaat hierbij primair om de externe risico s en de risico s in de bedrijfsvoering. Bij deze inventarisatie ligt de focus primair op de Onze controle start met het maken van een analyse van de risico s waar ti als gemeenschappelijke regeling mee te maken heeft. Deze risicoanalyse zien wij als een Gezamenlijke risicoanalyse als basis Onze controleaanpak bestaat in hoofdlijnen uit drie fasen: de risicoanalyse, de interim-controle en dejaarrekeningcontrole. gedetailleerde wijze opdracht gegeven tot het controleren van de jaarrekening Binnen het kader van de meerjarige overeenkomst tttssen uw gemeenschappelijke regeling en Deloitte Accotintants B.V. tot het controleren van uw jaarrekening worden elk jaar de onderlinge afspraken formeel bevestigd door middel van een opdrachtbevestiging. Met de opdrachtbevestiging van 21 september 2015 heeft ti ons op meer De opdracht die u ons heeft verstrekt Bijlage C: Reikwijdte van de controle 2015

131 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid 27 Accountantsverslag /LR Onze controleverklaring is gebaseerd op otize controlewerkzaamheden als accountant van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Ztiid. Scope van de opdracht onzekerheden gerapporteerd die de vastgestelde rapportagetolerantie (f ) overschrijden en worden overige bijzonderheden die van belang zijn voor de behandeling Het product van dejaarrekeningcontrole is de controleverklaring bij de jaarrekening en een verslag van bevindingen. In het verslag van bevindingen worden fouten en van de jaarrekening aan het algemeen bestuur gerapporteerd (zoals governance, financiële positie, ontwikkeling resultaten en de kwaliteit vati de interne beheersing).

132 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid 2$ /LR Accountantsverslag 2015 Het belang van cyberveihgheid is de laatste jaren fors toegenomen, als gevolg van de grotere afbankelijkheid van Als zodanig dienen het algemeen en dagelijks bestuur zich er in toenemende mate van te vergewissen dat managers in alle de en organisatieactiviteiten, dat zij de juiste maatregelen treffen om deze risico s te beheersen. Rapportages aan het algemeen en het dagelijks bestutir dienen in toenemende mate te gaan over de lessen die worden getrokken uit specifieke IT-gerela op de veiligheid de organisatie bereid is te tolereren. Daarnaast dieiit op bestuurlijk niveau te wotdeii verzekerd dat sprake is van eeii voldoende mate van verantwoordelijkheid eii verantwoordingsplicht, ter ondersteuning van de daadwerkelijke Op 16 december 2015 heeft de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) de nieuwe Verordening iiizake de specifieke gevolgen voor onze dienstverlening aan uw organisatie te bespreken. Onafhankelijkheid (ViO) vastgesteld. Wij willen u in dit accountantsverslag graag op de hoogte stellen van de belangrijkste wijzigingen zoals die gelden voor organisaties die niet ktvalificeren als een Organisatie van Openbaar Belang (OOB, vooral beursgenoteerde ondernemingen en financiële instellitigen). Wij stellen voor om bij het bespreken van ons accountantsverslag Nieuwe onafliankelijkheidsregels in Nederland Ontwikkelingen accountancy Onafhankelijkheid geledingen van de organisatie zich bewtist zijn van de risico s die de digitale technologie met zich brengt voor de strategie en teerde incidenten en zogenaamde near-misses en het algemeen en liet dagelijks bestuur dienen vast te stellen welke inbreuk prioritering van informatieactiva en een juiste besluitvorming over het gebruik en de bescherming van informatie. informatietechnologie en internet. Daarnaast heeft zich een verschuiving voorgedaan van informatiebevei 1 igi ng naar cyberveiligheid. De traditionele aanpak van informatieheveiliging was vooral gericht op interne controles om de blijven, bestrijkt cyberveitigheid een bredere waaier van interne en externe factoren. Algemene aanbeveling inzake cyberveillghcid vertrouweljkheid, integriteit en beschikbaarheid van gegevens veilig te stellen. Hoewel deze controles van groot belang Cybersecurity Bijlage D: Actuele ontwikkelingen

133 Verontenîng inzake Onafhankelijkheid (ViO) De ViO is van toepassing op alle cliënten waar assurance-opdrachten worden tiitgevoerd en is van kracht vanaf 1 januari De ViO vervangt de nadere voorschriften voor onafhankelijkheid (NVO). Met de nieuwe ViO beoogt de beroepsorganisatie tegemoet te komen aan de verwachtingen van het maatschappelijk verkeer en daarmee bij te dragen aan het vertrouwen in het accountantsberoep. Hierna geven wij een toelichting op enkele onderwerpen uit de ViO die van belang zijn in het kader van onze dienstverlening aan tiw organisatie. Eén set van regels voor alle assurance-opdrachten In de nieuwe onafbankeljkheidsregels is sprake van één set van regels voor alle asstirance-opdrachten, zoals de controle of beoordeling van een jaarrekening, een subsidieverklaring, een verklaring hij een IT-systeem of een assurance-rapport bij een maatschappelijk jaatverslag. In de oude regels werd een onderscheid gemaakt tussen controleopdrachten en overige assurance-opdrachten, waarbij de onafbankeljkheidsvoorschriften voor controleopdrachten strenger waren. Regelgeving voor adviesdiensten Combinaties van assurance en advies (non-assurance) tverkzaamheden zijn onder de VtO nog steeds toegestaan. De ViO introduceert wel een strak toetsingskader voor de evaltiatie van alle non-assurance diensten, wat betekent dat voor aanvang van overige dienstverlening altijd een onafliankelijkheidsanalyse in het dossier dient te worden opgenomen. De ViO leidt daarmee tot een verzwaarde documentatieplicht. Het toetsingskader in de ViO is gebaseerd op de principes in de internationale onafhankeljkheidsregels van de Code of Ethics van de tnternational Ethics Standards Board for Accountants (EESBA). Deze internationale onafbankeljkheidsregels worden door Deloitte nageleefd. Langdurige betrokkenheid bij UW Organisatie In de ViO opgenomen dat een maatregel is vereist indien senior leden van het assurance-team (waaronder de eindverantwoor deljke accountant, maar ook andere senior teamleden) langdurig betrokken zijn bij dienstverlening aan dezelfde organisatie. Van langdurige betrokkenheid is in elk geval sprake als een senior teamlid gedurende zeven aaneengesloten jaren betrokken is bij dienstverlening aan dezelfde organisatie. Voorbeelden van maatregelen zijn het laten uitvoeren van een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling (OKB) of het rouleren van het teamlid. Indien meerdere teamleden gelijktijdig zotiden moeten rouleren, is het ook mogelijk om voor een gefaseerde roulatie te kiezen. Na roulatie mag het betreffende teamlid gedurende twee jaar niet betrokken zijn bij de asstirance dienstverlening aan de organisatie. Accountantsverslag /LR Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid 29

134 /LR Veiligheidscegio Zuid-Holland Zuid Accountantsverslag 2015 een onafliankel ij kheidsbedreiging speelt, gelden overgangsbepalingen. De nieuwe onafhankelijkheidsregels treden in werking per januari Voor bestaande opdrachten en/of relaties waarbij Overgangsbepalingen Een melding te doen bij een aangewezen persoon binnen Deloitte. Vooraf met het toezichthoudend orgaan van utv Organisatie af te spreken hoe het hierover geïnformeerd wil worden. Deze bepalingen gelden tevens voor persoonlijke uitingen van gastvrijheid. Hieronder tvordt verstaan het voor de andere partij of persoon betalen van kosten van uitstapjes, reizen, lunches, diners en dergelijke die geen zakelijk karakter dragen. Voor geschenken met een waarde van meer dan 100 is de eindverantwoordeljke accountant gehouden om: Te onderbouwen waarom het geschenk of de uiting van gastvrijheid gepast is. accountant en de gecontroleerde organisatie. Deze regels gelden niet alleen voor de leden van het assurance-team, maar ook ontvangen en verstrekken van geschenken en persoonlijke uitingen van gastvrijheid niet past in een relatie tussen de voor de accountantsorganisatie, andere onderdelen van het netwerk en haar bestuurders. Er is een drempel in de regels opgenomen van 100. De regels voor het ontvangen en verstrekken van geschenken en gastvrijheid zijn aangescherpt. Het uitgangspunt is dat het Geschenken en gastvrijheid cliënt een relatie aan te gaan waarbij de accountantsorganisatie zich in het kader van reclame of marketing associeert of laat associëren met de assurance-cliënt. Van associatie is sprake indien de onderlinge relatie als onderdeel van reclame of marketing openbaar wordt gemaakt. In de ViO is een nietiwe bepaling opgenomen over marketing en reclame. Vooral is het niet toegestaan om met een assurance Marketing en reclame

135 Dit verslag is alleen bestemd voor de leden van het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid en mag niet in zijn geheel of De in dit verslag aan de orde gestelde onderwerpen waarvan wij van mening zijn dat zij uw aandacht behoeven, zijn door ons geconstateerd gedurende onze van ons oordeel over de jaarrekening als geheel, dat zal worden verstrekt in onze controleverklaring. DeJoitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmalsu Limited, a UK private company limited by guarantee, and its network of member flrms, each of which is a 2016 Deloitte Netherlands for any loss whatsoever sustained by any person who rel ies on this publication. taking any action that may affect yotit finances or your business, you should consult a qualified professional adviser. No entity in the Deloitte Network shail be responsible publication, rendering accounting, business, financial, investment, legal, tax, or other professional advice or services. This publication is not a substitute for such professional advice or services, nor should it be used as a basis for any decision or action that may affect your fmances or your business. Before making any decision or only, and This ptiblication contains general information none of Deloitte Touche Tohrnatsu Lirnited. Deloifte Global Services Limited, Deloitte Global Services Holdings Lirnited, the Deloitte Touche Tohmatsu Verein, any of their member firrns, or any of the foregoing s affiliates (collectively the Deloitte Network ) are, by means of this Deloitte provides atidit, tax, consulting, and financial advisory services to public and private clients spanning multiple industries. With a globally connected network of member firms in more than 140 cotintries, Deloitte brings world-class capabilities and deep local expertise to help clients succeed wherever they operate. Deloitte s approximately 169,000 professionals are committed to becorning the standard of excellence. member firms. legally separate and independent entity. Please see abotit for a detailed description of the legal strticttire of Deloifte Touche Tohmatsu Limited and its Evenzo geldt dat de opmerkingen. bevindingen en aanbevelingen met betrekking tot het systeem van interne beheersing niet gelezen dienen te worden als een afzonderlijke opinie over het systeem van interne beheersing en de werking daarvan. controleopdracht. Het is geen allesomvattend verslag van alle geconstateerde zaken en in het bijzonder kunnen wij niet verantwoordelijk worden gesteld voor het rapporteren van alle bedrijfsrisico s of tekortkomingen in het systeem van interne beheersing. Elke conclusie, opinie of opmerking in dit verslag is verstrekt in de context persoon aan wie dit verslag getoond wordt of in wiens handen het komt. aan gedeeltelijk derden worden verstrekt of aangehaald zonder onze schriftelijke toestemming vooraf. Er wordt geen verantwoordelijkheid aan een derde partij is geaccepteerd, omdat dit verslag daar niet voor opgesteld en bedoeld. Dientengevolge nemen wij geen enkele verplichting of plicht van zorg op ons jegens ieder ander Bijlage F: Disclaimer en beperking in gebruik

136 C Controleverklaring 2015 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid.pdf Vergaderstuk 2016/776/C Deloitte Accountants B.V. Wilhelminakade AP Rotterdam Postbus CA Rotterdam Nederland Tel: Fax: Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de, in de jaarstukken op de pagina s 33 tot en met 61 opgenomen, jaarrekening 2015 van de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid te Dordrecht gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2015 en het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over 2015 met de toelichtingen, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen alsmede de SiSa-bijlage. Verantwoordelijkheid van het dagelijks bestuur Het dagelijks bestuur van de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening in overeenstemming met het in Nederland geldende Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, in overeenstemming met het in Nederland geldende Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeenstemming met de begroting en met de relevante wet- en regelgeving, waaronder verordeningen van de gemeenschappelijke regeling. Het dagelijks bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de rechtmatige totstandkoming van de baten, lasten en balansmutaties mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Deloitte Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited /JO

137 Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden, het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado), het besluit van het algemeen bestuur d.d. 25 november 2015 en het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, alsmede voor de rechtmatige totstandkoming van de baten, lasten en balansmutaties, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de gemeenschappelijke regeling. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en van de redelijkheid van de door het dagelijks bestuur van de gemeenschappelijke regeling gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. De financiële rechtmatigheidscriteria zijn vastgesteld met het normenkader door het algemeen bestuur op 25 november 2015 en de operationalisering van het normenkader voor rechtmatigheid in de beheersorganisatie van de gemeenschappelijke regeling. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten inclusief toevoegingen aan reserves. Op basis van artikel 2, lid 7 Bado is deze goedkeuringstolerantie door het algemeen bestuur vastgesteld bij besluit van 25 november Wij houden ook rekening met afwijkingen en/of mogelijke afwijkingen die naar onze mening voor de gebruikers van de jaarrekening om kwalitatieve redenen materieel zijn. Daarbij zijn voor de controle van de in de jaarrekening opgenomen WNT-informatie de toleranties gehanteerd zoals vastgelegd in het Controleprotocol WNT /JO-2

138 Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2015 als van de activa en passiva per 31 december 2015 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties over 2015 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de relevante wet- en regelgeving, waaronder verordeningen van de gemeenschappelijke regeling. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 213, lid 3 onder d Gemeentewet vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Rotterdam, 30 maart 2016 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: W. Kalkman RA /JO-3

139 II.2 Kostenverdeelmodel Oplegger kostenverdeelmodel.pdf Agendapunt II-2 Registratienummer 2016/777 Voorstel voor de vergadering van: Het algemeen bestuur Datum vergadering: 13 april 2016 Onderwerp: Gevraagd besluit: Kostenverdeelmodel Het algemeen bestuur wordt gevraagd: In aanloop naar de retraite 2017 in te stemmen met het procesvoorstel om te komen tot een kostenverdeelmodel. Vergaderstuk: Toelichting: Geen. In de retraite van maart 2015 is gesproken over het kostenverdeelmodel. In het concept verslag is hierover het volgende opgenomen: Bij het besluit (2012) over de regionalisering van de brandweer is eveneens besloten het kostenverdeelmodel nader te bezien. De concerncontroller a.i., de heer Van Blijderveen geeft een toelichting op landelijke beelden, mogelijke modellen en de effecten op hoofdlijnen. Het bestuur geeft aan dat ZHZ een cultuur kent van solidariteit en collegialiteit. De ervaring is dat dergelijke trajecten relatief veel energie kosten. Er speelt op dit moment veel binnen de regio (onder andere herverdelingen) en de VR. Besloten wordt dan ook de energie eerst aan andere relevante zaken te besteden. Het onderwerp blijft echter zoals in 2012 afgesproken op de bestuurlijke agenda. Dit gebeurt door drie modellen nader uit te werken en uiterlijk tijdens de volgende retraite terug te laten komen. Voordeel hiervan is dat er dan naar verwachting ook meer duidelijkheid is over de herverdelingseffecten van het gemeentefonds & de BDUR en de gemeentelijke herindelingen binnen de regio. Ter voorbereiding van bespreking hiervan in de retraite van 2017 zal binnenkort gestart worden met de uitwerking van drie modellen zoals dat in 2015 is afgesproken. Voorgesteld wordt om de volgende opzet hiervoor te hanteren: dagelijks bestuur is opdrachtgever voor de uitwerking van drie modellen; algemeen directeur is opdrachtnemer voor deze opdracht en richt hiervoor een ambtelijke projectgroep in. Deze groep bestaat uit drie leden van het kernteam en een aantal financieel deskundigen vanuit de VRZHZ. Deze projectgroep wordt ondersteund door een onafhankelijk bureau;

140 er wordt een bestuurlijke begeleidingscommissie ingericht die de uitwerking van de drie modellen toetst. Voorgesteld wordt deze begeleidingscommissie te laten bestaan uit twee leden van het algemeen bestuur (Paans en Moerkerken), twee leden van het dagelijks bestuur (Tigelaar en Veldhuijzen), twee wethouders financiën (Keppel en Kamsteeg) en twee vertegenwoordigers vanuit de gemeentesecretarissen (van den Berg en Vergouwe). In de tijd ziet dat er als volgt uit: April 2016 Bureau inhuren, uitgangspunten bestuurlijk vaststellen, opdracht definiëren Mei-augustus 2016 September 2016 November 2016 December 2016 Januari 2017 Maart 2017 Voorjaar 2017 Ambtelijke uitwerking Eerste resultaten delen met bestuurlijke begeleidingscommissie Eerste bespreking in DB, auditcommissie Eerste bespreking in AB Eindvoorstel voorleggen aan bestuurlijke begeleidingscommissie Bespreking in retraite Bestuurlijke besluitvorming Financiële consequenties: Vervolgprocedure: N.v.t. Het voorstel wordt bij de volgende overleggen ingebracht: MT AB OVO CAB AGV Audit commissie DB Anders, nl.... Niet van toepassing Vervolgstappen: Uitwerking zoals hierboven genoemd staat. Organisatie eenheid Indiener Concerncontroller a.i. Directiesecretaris Concern C.H.W.M. Post J. Boons dd dd pagina 2 van 2

141 III.1 Gemeenten Vijfheerenlanden AB oplegnotitie gemeenten vijfheerenlanden.pdf Agendapunt III-1 Registratienummer 2016/778 Voorstel voor de vergadering van: Het algemeen bestuur Datum vergadering: 13 april 2016 Onderwerp: Gevraagd besluit: Gemeenten Vijfheerenlanden Het algemeen bestuur wordt gevraagd: kennis te nemen van de stand van zaken inzake het onderzoek gevolgen herindeling gemeenten Vijfheerenlanden. Vergaderstuk: Toelichting: Financiële consequenties: Vervolgprocedure: 2016/778/A Consequentie/afwegingen van de provinciekeuze bij fusie naar Vijfheerenlanden (met 3 bijlagen) De Veiligheidsregio Utrecht en de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid onderzoeken gezamenlijk de betekenis van de mogelijke herindeling gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik. In de vergadering van het algemeen bestuur informeert de algemeen directeur u mondeling over de voortgang van dit onderzoek en de ontwikkelingen hieromtrent. Niet van toepassing Het voorstel wordt bij de volgende overleggen ingebracht: MT AB OVO CAB AGV Audit commissie DB Anders, nl.... Niet van toepassing Vervolgstappen: Nader te bepalen. Organisatie eenheid Indiener niveau 2 Concerncontroller a.i. Directiesecretaris Concern C.H.W.M. Post J. Rutten J. Boons dd dd dd

142 A Notitie Vijfheerenlanden versie 08 aanpassing met bijlagen.pdf Vergaderstuk 2016/778/A fsdfsdfsdf Consequentie/afwegingen van de provinciekeuze bij fusie naar Vijfheerenlanden Versie: 0.8 april 2016

143 pagina 2 van 23

144 Inhoudsopgave 1 Inleiding Gezamenlijke uitgangspunten bij onderzo ek Inhoudelijke g ezichtspunten VRZH Z Organisatorisch Financieel Governance Onderzo ek VRU Samenvatting en conclusie Bijlagen: pagina 3 van 23

145 1 Inleiding In de tweede helft van 2016 is door de colleges van de gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik, mede op basis van het rapport Code Samen, uitgesproken een fusie voor te staan en met een voorkeur voor aansluiting bij de provincie Utrecht. Deze voorkeur was voor het Dagelijks Bestuur van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid reden om een eerste (externe) berekening te maken van mogelijke uittredingskosten (zie het BMC-rapport, bijlage 1). De raadsbehandelingen in de drie fusie-partner-gemeenten van 10 november 2015 leverde het beeld op dat de herindeling collectief werd gedeeld. De gemeenteraden van Leerdam en Vianen gaven daarbij de voorkeur aan aansluiting bij de provincie Utrecht en de gemeenteraad van de gemeente Zederik bij de provincie Zuid-Holland. Na deze raadsuitspraken, hebben de drie betreffende colleges vastgehouden aan haar voorkeur voor de provincie Utrecht. Vóór de raadsbehandeling heeft op 5 november 2015 een gesprek plaatsgehad van het Dagelijks Bestuur van de Veiligheidsregio ZHZ met de drie betreffende burgemeesters (de heer Van Ee vertegenwoordigde tevens de burgemeester van Vianen: de heer Groeneweg). Hiertoe heeft het Dagelijks Bestuur VRZHZ op 25 november 2015 een bevestiging van de gemaakte afspraken gestuurd, hetgeen op 16 december 2015 door de gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik bevestigd is. De kern van de gemaakte afspraken is dat aan de directies van de Veiligheidsregio s Utrecht en Zuid-Holland Zuid is gevraagd een onderzoek te doen naar de veiligheidstechnische en financiële aspecten in relatie tot de mogelijke provinciekeuze. Op 12 januari 2016 heeft GS van de provincie Zuid-Holland besloten tot de instelling van een Interprovinciale Commissie Vijfheerenlanden (IPC) bestaande uit twee leden uit GS Utrecht en twee uit Zuid-Holland (i.c. R.A.M. van der Sande en A.W. Bom-Lemstra). Deze IPC zal in de plaats treden van GS en is op 3 februari 2016 besloten in de Provinciale Staten (zie bijlage 2). Door GS Utrecht en Zuid-Holland is verder afgesproken dat als het herindelingsonderzoek van de IPC geen doorslaggevende verschillen aan het licht brengt voor een voorkeursprovincie, de voorkeur van de drie gemeenten zwaarwegend is voor de provinciekeuze in het herindelingsontwerp. De IPC heeft haar gesprekken gepland in de periode maart/april en zal onder andere gesprekken voeren met de individuele organen van de volgende groepen: - drie fusie-partner-gemeenten - omliggende gemeenten - gemeenschappelijke regelingen - maatschappelijke partners (waaronder politie, waterschappen) De gesprekken met een delegatie van het bestuur van de Veiligheidsregio Utrecht staat gepland op 14 april 2016 en voor de delegatie van bestuur Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid op 18 april pagina 4 van 23

146 Door de IPC is aan de veiligheidsregio s een aantal voorbereidende vragen verzonden, welke in gezamenlijk door de twee directies worden voorbereid met de bedoeling eenduidigheid te betrachten (zie bijlage 3). Onverlet deze vraagstellingen is onderzoek gedaan naar een aantal aspecten, te weten: Inhoudelijk Organisatorisch Financieel Governance In de notitie wordt het beeld van de VRZHZ op deze aspecten gepresenteerd en volgt een korte impressie van de lijn van de VRU op deze aspecten. Tot slot volgt een ambtelijke conclusie. pagina 5 van 23

147 2 Uitgangspunten bij onderzoek De directies van de VRU en de VRZHZ staan de volgende uitgangpunten voor: 1. De veiligheidsregio s werken volgens de wet bepaalde congruente werkgebieden voor politie 1 (inclusief meldkamer), veiligheidsregio en GGD. Aangevuld met congruente werkgebieden voor ambulancedienst en omgevingsdienst; 2. De organisaties van de veiligheidsregio s zijn op basis van de wettelijke verplichting uit de Wet veiligheidsregio s vormgegeven volgens de Wet Gemeenschappelijke Regelingen. Gegeven de breedte van de te maken afweging betreffende de provinciekeuze, zullen de beide veiligheidsregio elk bestuurlijk besluit volgen; 3. Niet betrokken gemeenten kunnen geen bijdrage-problemen krijgen (derhalve zullen de drie fusie-partner-gemeenten alle frictiekosten als gevolg van uittreding dragen). In de uitwerking hiervan, zal de periode waarover verder vorm krijgen. 4. Noch de GR VRU noch de GR VRZHZ kunnen na de periodebepaling (uitgangspunt 3) gedwongen kosten of taakstellingen krijgen; 1 Bij de behandeling van de Wet veiligheidsregio s (zie Kamerstukken I, 2009/10, 3117, C, p. 5-6) is de congruentie van de buitengrenzen van de politieregio s (nu eenheden) als harde voorwaarde gesteld. pagina 6 van 23

148 3 Inhoudelijke gezichtspunten VRZHZ Dit hoofdstuk beschrijft de meest relevante inhoudelijke gezichtspunten vanuit de VRZHZ, die gebruikt kunnen worden bij de afweging betreffende de provinciekeuze: - Gebiedscongruentie - Dijkringen - Inhoudelijke reflecties vanuit de VRZHZ 3.1 Gebiedscongruentie De Wet veiligheidsregio s (Wvr) brengt een efficiënte en kwalitatief hoogwaardige organisatie van de brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening en crisisbeheersing onder één regionale regie. Dit betekent dat de veiligheidsregio voor deze taakvelden intensieve samenwerkingsrelaties heeft met onder andere politie, Openbaar Ministerie, GGD, ambulancezorg en omgevingsdienst. Gegeven de algemeen aanvaarde waarden voor crisisbeheersing (eenvoud, overzicht en rust), is in de Wvr bepaald dat veiligheidsregio s als gemeenschappelijke regeling moeten worden vormgegeven op de schaal van de buitengrenzen van politieregio s (later politie-eenheden) Politie - Meldkamer Met de Politie-eenheidsleiding Rotterdam is gesproken of vanuit de politie een opvatting bestaat betreffende provinciekeuze. De Politie-eenheidsleiding Utrecht en Rotterdam hebben aangegeven neutraal in deze keuze te staan. De reden van neutraliteit is dat er ongeacht waar de provinciegrens komt te liggen altijd consequenties zijn voor de organisatie in de politie-eenheid. Vanwege deze reden is de Eenheidsleiding Rotterdam van mening dat de voorkeur uit dient te gaan naar een keuze die met betrekking tot bedrijfsvoering en getalsmatigheid de minste impact heeft op de politie-eenheden. Gegeven de heroriëntatie van de Landelijke Meldkamer Organisatie (LMO), is de meldkamer gekoppeld aan de nationale politie Ambulance De ambulancedienst ZHZ is de regionale ambulancevoorziening voor Zuid-Holland Zuid. De ambulancedienst is aangewezen door de minister als vergunninghouder voor de regio Zuid- Holland Zuid. In Nederland zijn de ambulanceregio's verdeeld in regio s die congruent zijn met de veiligheidsregio's. De ambulancevoorziening wordt gefinancierd door de zorgverzekeraars. Wanneer de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden in de provincie Utrecht komt te liggen en deel gaat nemen in de Veiligheidsregio Utrecht, zal zij ook gaan deelnemen aan de regionale ambulancevoorziening Utrecht, immers de ambulanceregio moet volgens de wet congruent zijn aan de veiligheidsregio. Op basis van dit wettelijk kader zullen de ambulanceregio's van de RAV Utrecht en de ambulancedienst ZHZ aangepast moeten worden bij de gemeentelijke herindeling van Leerdam, Zederik en Vianen. Het ministerie van VWS is verantwoordelijk voor het vaststellen van de ambulanceregio's. Een herindeling van de ambulanceregio's Utrecht en ZHZ heeft gevolgen voor de vestiging van de ambulancepost Meerkerk in de huidige gemeente Zederik en het personeel van deze vestiging. Eveneens heeft het gevolgen voor de aanrijdtijden en de verdeling van pagina 7 van 23

149 ambulanceposten in de regio Zuid-Holland Zuid. Het is op dit moment onbekend of en hoe ministerie en zorgverzekeraars de ambulanceregio willen wijzigen. Uit de voorbereiding van de Dienst Gezondheid en Jeugd is gebleken dat er een inhoudelijk gemotiveerde voorkeur bestaat om de fusiegemeente te doen laten aansluiten bij de provincie Zuid-Holland. Overigens is uit de ambtelijke contacten met RAVU (Regionale Ambulance Voorziening Utrecht) gebleken dat de zij een eventueel politiek/bestuurlijk besluit naadloos zullen volgen GGD Zoals eerder gesteld werken in de veiligheidsregio de politie, brandweer, geneeskundige- en gemeentelijke diensten multidisciplinair samen. Bij deze inzet is de GGD betrokken bij de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR). Taken zijn onder andere somatische geneeskundige hulpverlening, Psychosociale Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen en de Preventie Openbare Gezondheidszorg. Bij wet is bepaald dat de GGD-regio omwille van het taakveld GGD congruent moet zijn met de veiligheidsregio s (o.a. als gevolg van Infectieziekte A) Omgevingsdiensten Uit de ambtelijke afstemming met de GR Omgevingsdienst ZHZ is gebleken dat er geen inhoudelijk gemotiveerde voorkeur te formuleren is betreffende de provinciekeuze. pagina 8 van 23

150 3.1.5 Terugvaloptie In de bespreking van het dagelijks bestuur VRZHZ met de (via vertegenwoordiging) drie burgemeesters van de fusie-partner-gemeenten op 5 november 2015 is door de betrokken gemeenten verzocht een zogenaamde terugvaloptie te bezien. Met deze terugvaloptie werd bedoeld dat de fusiegemeente enerzijds bestuurlijk onderdeel is van de provincie Utrecht en anderzijds onderdeel zal blijven van de GR Veiligheidsregio ZHZ (in casu werkt de VRZHZ dan voor 2 provincies). Deze optie is bezien en hierbij is het volgende naar voren gekomen: a. In een dergelijke constructie zullen de bestuurlijke contacten van de fusiegemeenten zich waarschijnlijk richten naar de bestuurlijke partners in de provincie Utrecht terwijl de hulpverlening en crisisbeheersing onderdeel blijft van de GR VRZHZ. Dit voldoet in mindere mate aan de algemeen gewaardeerde uitgangspunten voor crisisbeheersing (eenvoud, overzicht en rust), daar dit voor nodeloze verwarring kan zorgdragen. b. Een dergelijke constructie zal niet passen op de toezichtsrol van de Commissaris van de Koning. Volgens de Wvr ziet de CdK toe op de samenwerking binnen het regionaal beleidsteam; hierbij kan de CdK tijdens rampen of crisis ook een aanwijzing geven over de samenwerking. c. Een dergelijke constructie zou ook toegepast moeten worden op de organen, die bij wet congruente werkgebieden behoren te hebben, i.c. politie, GGD. In welke mate de betrokken organen hiertoe bereid zijn, is niet expliciet bepaald. d. De provinciekeuze zal aanpassing vragen van de buitengrenzen van de Politie-eenheden Utrecht en Rotterdam. Daarmee vraagt dit tevens aanpassing van de gebiedsgrenzen van de veiligheidsregio s. Uit ambtelijk overleg met het Ministerie Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is gebleken dat aan een constructie van de terugvaloptie voorshands geen medewerking zal worden gegeven, ondanks dat dit puur wettelijk wel zou kunnen. Gegeven de bovenstaande gezichtspunten, is deze terugvaloptie ook een optie die in een vervolgproces nader bezien zou kunnen worden mits het voldoet aan het uitgangspunt van congruente gebieden. pagina 9 van 23

151 3.2 Dijkringen In de eerste beschouwing van dijkringen en overeenkomstige bestuurlijke inrichting hebben de twee directies van de VRU en VRZHZ aangegeven dat er de wenselijkheid ligt dat er congruentie is tussen dijkringen en de bestuurlijke inrichting in veiligheidsregio s. Gezien de omvang van de het risico/consequentie van overstroming, vergemakkelijkt dit de bestuurlijke besturing van een dergelijk incident. Dijkgraaf Bleker, van Waterschap Rivierenland, zegt hierover: De fusiegemeenten Leerdam, Vianen en Zederik liggen in de waterstaatkundige eenheid dijkring 16, samen met een aantal Zuid-Hollandse gemeenten. Als de fusiegemeenten bij de provincie Utrecht komen, wordt het gebiedsaandeel door de VRU in de dijkring groter; daar Vianen reeds enige tijd in het werkgebied van de VRU ligt én in dijkring 16. Volgens het risicoprofiel van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid is het overstromingsrisico één van de grootste risico s in deze regio. Als dat risico zich manifesteert, kan het noodzakelijk zijn om de gehele bevolking uit die dijkring te evacueren. Met name bij een stormvloed vanuit zee is de reactietijd om tot een dergelijk evacuatiebesluit te komen beperkt. Indien door de genoemde fusie een groter deel van de dijkring tot de Veiligheidsregio Utrecht gaat behoren en de overige gemeenten bij de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid blijven, vereist een evacuatie extra aandacht voor de besluitvorming in twee veiligheidsregio s of dat beide veiligheidsregio s vooraf extra afspraken vastleggen. In beide gevallen maakt het deze toch al zwaarwegende en verstrekkende besluitvorming complexer, terwijl in die crisissituatie een doortastende en voortvarende besluitvorming noodzakelijk is voor de veiligheid van de bewoners. Daarom is het niet aan te bevelen om met het oog op het overstromingsrisico de dijkring verder op te delen over twee veiligheidsregio s.. pagina 10 van 23

152 Hier is de vraag in welke mate een afwijking tot onacceptabele risico s zou leiden. Bij de beoordeling op congruentie tussen veiligheidsregio s, waterschappen en dijkringen ontstaat het volgende beeld: Deze kaarten geven aan dat: - De Alblasserwaard/Vijfheerenlanden (inclusief Vianen) wordt omringd door dijkring 16, met de aantekening dat dijkring 16 de gemeente Gorinchem doorsnijdt; - Dijkring 16 geheel onderdeel uitmaakt van het Waterschap Rivierenland; - Dijkring 14 is gelegen in 6 veiligheidsregio s en 5 waterschappen. Gegeven deze feitelijkheden, wordt de grens tussen de VRU en de VRZHZ vergroot en vraagt dit nadere afspraken, hetgeen geen onbekende planfiguur is voor veiligheidsregio s. pagina 11 van 23

153 3.3 Inhoudelijke reflecties vanuit de VRZHZ In deze paragraaf zijn vier perspectieven opgenomen vanuit de VRZHZ: Slagkracht Slagkracht en specialistische taken zijn in de Veiligheidsregio ZHZ verdeeld over de brandweerposten en vormen één geheel in de operationele kaart. In dit geheel is er een uitgekiende balans tussen: - opkomsttijden in het te verzorgen gebied, - belastbaarheid van brandweervrijwilligers, - mogelijke gelijktijdigheid van inzet en - fysieke stallingsruimte in brandweerposten. Korte toelichting: A Kwantitatief: De opkomstnormen in het dekkingsplan ZHZ worden gerekend in clusters. GLZ (Gorinchem, Leerdam en Zederik) is het relevante cluster. Dit cluster presteert 79% binnen de ZHZ-norm en 94% binnen de ZHZ-norm+2 minuten. De fijnmazigheid van posten in VRZHZ dekt het gelijktijdigheidsrisico af. B Kwalitatief: In de beoogde gemeente Vijfheerenlanden ligt een aantal bovengemiddelde risico s. Dit betreft in hoofdlijnen: - De Leerdammer Kaasfabriek (Bel Nederland BV); - Glasfabriek Leerdam (Royal Leerdam Crystal); - Ligging A27 met o.a. vervoer van gevaarlijke stoffen. De betreffende bedrijven zijn niet aangemerkt als BRZO-bedrijven, maar zeker de glasfabriek heeft vanuit de historie een bovengemiddeld brandrisico. De A27 zal altijd tweezijdig benaderd worden. Met het verkeer meerijdend is ZHZ sneller in Utrecht en Utrecht sneller in ZHZ. We werken hier altijd met operationele grenzen. Niet de ligging van de snelweg is bepalend maar de opritten zijn maatgevend voor de snelheid en dichtstbijzijnde brandweerpost. Verder is gegeven de slagkracht van VRZHZ, in het cluster GLZ specifiek gericht op: Bleskensgraaf: schuimvoorraad Bleskensgraaf: verlichting Gorinchem doet oppervlakteredding, Gorinchem: groot watertransport Gorinchem: Schuimblussing Hardinxveld en Gorinchem voorzien in gaspakken en ontsmetting, Hoornaar: WvD Hoornaar: veiligheidstester spoor (bovenleidingspanning) Hoornaar en Brandwijk: veetakel pagina 12 van 23

154 Alblasserwaard/Vijfheerenlanden als geheel Qua opschaling en pelotonsverzamelpunt is het logischer om aan zuid-zijde van de rivier de Lek te blijven omdat de A2 qua filevorming het peloton in tweeën kan splitsten. Het is operationeel meer logisch om het peloton waar Vianen aan deelneemt samen te stellen uit eenheden in ZHZ. Vijfheerenlanden is zelf te klein (2 Vianen + 2 Leerdam + 3 Zederik = 7 uitrukposten) om een eigen peloton te vormen en daarnaast voldoende restdekking over te houden. Bezien vanuit het perspectief van de huidige Alblasserwaard/Vijfheerenlanden als geheel, bestaat het basispeloton brandweer Alblasserwaard/Vijfheerenlanden uit eenheden van Lexmond (Zederik), Schoonrewoerd (Leerdam) en Arkel (Giessenlanden) en Langerak (Molenwaard). Bij mogelijke uittreding van Zederik en Leerdam wordt dit peloton uit elkaar getrokken, terwijl het operationeel gezien een logische eenheid is aan de oostkant van onze regio Hulpverleningseenheden In Meerkerk (Zederik) staat een hulpverleningseenheid HV1 voor de oostkant van de regio. Deze eenheid draagt zowel bij aan de risico s in de beoogde gemeente Vijfheerenlanden als aan de regio aan de oostkant als geheel (inclusief A27). Bij een eventuele uittreding zal deze faciliteit verplaatst worden naar een post in ZHZ, omdat deze basiszorgtaak aansluit op het opschalingsmodel vanuit tankautospuiten. Dit zou voor de VRU mede ten behoeve van de A27 een extra dekkingsopgave geven, wat operationele afspraken vraagt zoals aangegeven in paragraaf Toelichting: In Zuid-Holland Zuid zijn voertuigen als basis-plus eenheid in te zetten bij grote of complexe Hulpverleningseenheden. De HV1-s rukken uit met 6 mensen (bevelvoerder, chauffeur en 2 redteams van twee personen). Normaliter bestaat een HV1 uit twee of drie personen die de HV1 als bijzonder voertuig ter plaatse brengt zodat de uitgerukte tankautospuitbemanning van de gereedschappen in dit voertuig gebruik kan maken. In ZHZ zijn de HV-teamleden extra getraind en brengen dus naast het gereedschap (de HV1) ook twee reddingsteams met specialisme ter plaatse. Deze doctrine vergt goede afstemming en begrip tussen HV-teams en tankautospuitbemensing Specialistische taken in relatie tot geografische ligging Qua specialistische taken (gaspakken, oppervlakteredding, groot watertransport, hulpverleningspeloton) zal het gebied Vijfheerenlanden over het algemeen sneller afgedekt kunnen worden door eenheden uit VRZHZ in plaats van VRU. Zeker wanneer rekening wordt gehouden met verkeerscongestie op de A Reflectie Onverlet latend de in deze paragraaf benoemde inhoudelijke aspecten, is het volgens de Wvr toegestaan om tussen veiligheidsregio s operationele afspraken te maken over dienstverlening over de grenzen van de veiligheidsregio heen. Zo zijn er bijvoorbeeld zakelijke afspraken gemaakt met de VRMWB over de inzet van de blusboot en met de VRRR over de inzet van duikteams. pagina 13 van 23

155 4 Organisatorisch Een provinciekeuze heeft invloed op de inrichting van de organisatie van de VRZHZ en de VRU. Hiertoe loopt nog een nadere analyse (naast de terugvaloptie ), en kan verlopen volgens twee scenario s: 1 Vianen (i.c. de nieuwe gemeente) komt te vallen onder VRZHZ: De VRZHZ krijgt een uitbreiding van 1 bruto gemeente met inwoners (= 3,3% van de begroting VRZHZ en 1,4% van de begroting VRU) Puntsgewijs heeft de uitbreiding van VRZHZ de volgende consequenties: Er komt een vrijwillige brandweerpost met materieel en huisvesting bij en zal onderdeel worden van het bestaande cluster; De organisatie VRZHZ zal qua inrichting voor het systeem van crisisbeheersing, ghor, bedrijfsvoering, risicobeheersing een te verwaarlozen vergrotingsdruk kennen. 2 Zederik en Leerdam (i.c. de nieuwe gemeente) vallen onder VRU: De VRZHZ wordt kleiner door verkleining met bruto 2 gemeenten met inwoners (= 8,3% van de begroting VRZHZ) Puntsgewijs heeft de verkleining de volgende consequenties voor VRZHZ: De financiële dekking van centrale afdelingen als bestuursondersteuning, operationele zaken, risicobeheersing, ghor, bedrijfsvoering zal met 8,3% afnemen, terwijl de kostenbeïnvloeding niet direct afneemt. Zie verder hoofdstuk 5. Wanneer de gemeenten Leerdam en Zederik geen onderdeel uitmaken van de VRZHZ, is objectiveerbaar dat de clusterlocatie Gorinchem a-centraal ligt en aldus zal bezien worden in welke mate deze vestiging de centrumrol (op bedrijfseconomische gronden) zal blijven vervullen. De VRZHZ heeft voor de brandweertaken een indeling in clusters. De verkleining van de VRZHZ zal het aantal clusters doen verminderen en daarmee de dienovereenkomstige organisatie-inrichting. De omvang van de vermindering clusters dient alsdan nog bezien te worden. pagina 14 van 23

156 5 Financieel Dit hoofdstuk beschrijft allereerst wat financiële consequenties zijn bij mogelijke aansluiting van de fusiegemeente bij de provincie Utrecht. Vervolgens wordt kort aangegeven welke consequenties er zijn als de fusiegemeente aansluit bij de provincie Zuid-Holland. 5.1 Aansluiting bij provincie Utrecht Indirecte methode daling baten BMC heeft op een grove manier en met een indirecte methode de financiële consequenties voor uittreding berekend (zie bijlage 1 voor het rapport). Samengevat berekent BMC de financiële consequenties op basis van de volgende stelling: de jaarlijkse gemeentelijke bijdrages (van Leerdam en Zederik) zijn precies even groot als en direct toerekenbaar aan de aan hun toebehorende kosten. Met andere woorden: de daling van de batenkant wordt als basis genomen voor de berekening van de financiële consequenties. BMC komt in haar berekeningen (volgens de indirecte methode) uit op kosten voor ontvlechting groot 6,8 miljoen (NCW 2 ). BMC rekent met een periode van 5 jaar waarna de organisatie zich zal moeten hebben aangepast aan de nieuwe omstandigheden. Dit heeft BMC bepaald o.b.v. jurisprudentie. 3 Bij herberekening vanuit intern onderzoek bedraagt het ontvlechtingsbedrag echter 7,9 mln 4. Er zijn twee oorzaken voor dit verschil met BMC: - de daling van de BDUR-bijdrage behoort ook meegenomen te worden in de berekeningen. - daarnaast blijkt dat op de korte termijn de kosten iets minder dalen dan BMC berekent. De verschillende berekeningen worden in onderstaande tabel inzichtelijk gemaakt: BMC Intern onderzoek Daling baten gemeenten 2,7 2,7 Daling baten BDUR (schatting 2ton p/j) niet meegenomen 0,2 A Daling baten 2,7 2,9 B Over te dragen directe kosten basisbrandweer 1,3 1,2 C (= A-B) Uittredingssom berekening (p/j) 1,4 1,7 Totaal 5 jaar (netto contante waarde) 6,8 7,9 2 de Netto Contante Waarde staat voor de huidige waarde van toekomstige gelden. 3 Wij nemen deze 5 jaar voor onze berekeningen over. 4 Bij de bepaling van deze post is het aandeel in de te realiseren besparing (voor de VRZHZ als geheel: ad 3,9 mln. vernieuwde brandweerzorg en 1,3 mln. uit het Fin MJP) niet meegenomen, omdat nog geen accuraat inzicht bestaat in de causaliteit van de exogene kostenverhogingen/ombuigingsresultaten met de fusiegemeente. pagina 15 van 23

157 De daling van de inkomsten VRZHZ met 2,9 mln is een daling van 6,9% van de totale inkomsten Directe methode stijging kosten De totale ontvlechtingskosten zijn tevens middels de directe methode berekend op basis van de kostenkant. De VRZHZ zal zich in principe na een periode van 5 jaar na uittreding moeten hebben aangepast aan de nieuwe situatie. Bezien is in welke hoofdgroepen deze kosten zich indicatief bevinden en deze zijn ingedeeld naar beïnvloedbaarheid: - Categorie A: ontvlechtingskosten die te beïnvloeden zijn op een termijn 0-3 jaar; - Categorie B: te beïnvloeden op een termijn van 4-5 jaar; - Categorie C: te beïnvloeden op een termijn van 6-8 jaar. Hoofdgroepen Begroting 2016 inzakken Niet direct ontvlechtbaar Categorie Lasten ontvlechtingskosten 6,9% 1. Directie VR en Staf Beleid & Bestuursondersteuning B 2. Risico & Crisisbeheersing C 3. Bedrijfsvoering B/C 4. Bureau Gemeenten A 5. GHOR B/C 6. GMC B 7. Brandweer Totaal, onderverdeeld naar: algemeen:b -Directie & Staf C/B -Materieel & Logistiek B -Expertise & Advies B -Operationele zaken incl. Spinel B -Repressie * -Materieel Brandweer (betreft kapitalaallasten) * Ontvlechtingskosten p/j * De basis brandweerzorg 1,2 mln is direct ontvlechtbaar ( 0,9 mln Repressie en 0,3 mln materieel) Hieronder is een korte toelichting gegeven op de indicatieve inschatting van de mate van beïnvloedbaarheid. Deze inschattingen vragen (ingeval noodzakelijk gezien het alsdan bekende politieke/bestuurlijke besluit betreffende de provinciegrens) zeker nadere uitwerking; eens temeer in het licht van de reeds bestaande ombuigingen van vernieuwde brandweerzorg en financieel meerjarenperspectief in dezelfde periode. Korte toelichting per hoofdgroep: 1. Directie VR en Staf Beleid & Bestuursondersteuning Deze hoofdgroep bestaat voornamelijk uit personeelskosten. De beïnvloeding van deze post zal mogelijk zijn door het verder inkrimpen van managementfuncties binnen de VRZHZ, hetzij in combinatie met andere organisaties. Naar inschatting van de voorbereiding en impact van reorganisaties (bovenop de lopende reorganisatie bij de VRZHZ), wordt dit mogelijk geacht op een termijn van 4-5 jaar. 2. Risico & Crisisbeheersing Deze hoofdgroep bestaat voornamelijk uit kosten die verband houden met het systeem van rampen- en crisisbeheersing. Hierin zijn de functies vormgegeven welke vereist zijn volgens het Besluit (Personeel) Wet veiligheidsregio s. Deze kosten dragen een meer inwoneronafhankelijk karakter. Bij de behandeling van het Financieel Meerjarenperspectief zijn voor deze categorie ook ombuigingsvoorstellen gedaan, die in de categorie vallen met de hoogste impact. In de besluitvorming van het Algemeen Bestuur VRZHZ zijn deze niet overgenomen. pagina 16 van 23

158 Het desondanks terugbrengen van deze kosten vraagt de nodige zorgvuldigheid; derhalve is de realisatie hiervan ingeschat op een periode van 6-8 jaar. 3. Bedrijfsvoering Deze hoofdgroep bestaat uit kosten voor alle bedrijfsvoeringskosten 5, die meer samenhangen met de beroepsorganisatie van de VRZHZ dan met de vrijwilligersorganisatie. Zo zullen de kosten van de hoofdvestiging en automatisering niet beïnvloed worden door een lager aantal vrijwilligers(posten) in de fusiegemeente. Desondanks zijn onderzoeken mogelijk naar herorganisatie van de ICT-omgeving, alsook naar de verminderde behoefte aan huisvesting na de ingeklonken organisatie. Bij mogelijke nieuwe kostendragers van bestaande huisvesting, ontstaan ook voor deze hoofdgroep ombuigingsmogelijkheden. Derhalve is de periode waarin dit gerealiseerd kan worden gesteld op een periode van circa 4-8 jaar. 4. Bureau gemeenten Deze hoofdgroep bestaat voornamelijk uit personeelskosten, die producten leveren aan deelnemende gemeenten volgens de visie van Bevolkingszorg op orde 2.0. Gezien het lopende samenwerkingsprogramma van de Zuid-Westelijke Delta én de causaliteit van de kosten en omvang aantal inwoners, wordt ingeschat dat deze kosten om te buigen zijn in circa 1-3 jaar. 5. GHOR Deze hoofdgroep bestaat voornamelijk uit personeelskosten, die zich richten op een werkend systeem van de geneeskundige keten. Hiertoe is recentelijk een minimale omvang ghor in het bestuur van de VRZHZ behandeld. In de fusiegemeenten bevinden zich geen grote zorgaanbieders (80-20-regel), hetgeen impliceert dat de ombuigingsmogelijkheden niet parallel lopen met een verminderd aantal inwoners. Dit vraagt derhalve een periode van circa 4-8 jaar om de kosten om te buigen. 6. GMC - meldkamer De omvang van de meldkamer heeft correlatie met het aantal meldingen. Zo laat de omvang van het aantal prio 1-meldingen brandweer over de afgelopen jaren een stabiel beeld zien en is redelijk verspreid over de veiligheidsregio. Gegeven de komende fusie van de meldkamers ZHZ/RR in 2017 en de recente heroriëntatie van de LMO, wordt ingeschat dat een ombuiging van deze kosten in circa 4-5 jaar realiseerbaar zou zijn. 7. Brandweer Deze hoofdgroep bestaat voornamelijk (ca. 90%) uit personeelskosten van centrale afdelingen, die zich bezig houden met oefeningen (centraal gestuurd om samengesteld op te treden in de regio), materieel en logistiek (onderhoud van het materieel zoals wagenpark en ademlucht), expertise en advies (risicogerichtheid, vergunningverlening, toezicht en handhaving), aangevuld met de kosten directie en staf. In de gepresenteerde kosten voor directie en staf bevinden zich voor circa 120K ook de kapitaallasten van de regionale voorzieningen, zoals die bekend is uit de regionale brandweer ZHZ tot 1/1/2013; zoals de blusboot, schuimblussers, hulpverleningsvoertuigen. Gegeven het karakter van deze kosten, aangevuld met lopende ombuigingsprogramma s, kan ingeschat worden de ombuiging voor personeel op te vangen in circa 4-5 jaar en de kapitaallasten voor een langere periode. 5 PIJCOFAH: Personeel, Inkoop, Juridisch, Communicatie, Facilitair, Automatisering (incl. informatievoorziening) en Huisvesting. pagina 17 van 23

159 Samenvattend en met inschatting van hetgeen hiervoor beschreven, ontstaat het volgende beeld: Hoofdgroepen Jaar 2018 Jaar 2019 Jaar 2020 Jaar 2021 Jaar 2022 Jaar 2023 Jaar 2024 Jaar 2025 Jaar 2026 ev 1. Directie VR en Staf Beleid & Bestuursondersteuning Risico & Crisisbeheersing Bedrijfsvoering Bureau Gemeenten GHOR GMC Brandweer Totaal, onderverdeeld naar: Ontvlechtingskosten p/j Overigens dient opgemerkt te worden dat wanneer er veiligheidsregio-grens-overschrijdende dienstverlening plaatsvindt, hierover ook financiële afspraken gemaakt worden (gelijk aan de eerder genoemde blusboot), die op de bovenstaande cijfers nog niet in mindering zijn gebracht en alsdan inzichtelijk gemaakt zullen zijn. 5.2 Aansluiting bij provincie Zuid-Holland Uit intern onderzoek is gebleken dat indien de fusiegemeente aansluiting vindt bij de provincie Zuid-Holland: - de directe kosten van de basisbrandweer kunnen worden overgedragen van de VRU aan de VRZHZ; - de kosten voor uit de benoemde hoofdgroepen van paragraaf 5.1 (zoals directie, crisisbeheersing, ghor ca.) zullen op basis van lage causaliteit met inwoneraantal én geaardheid van de kostendrijvers nauwelijks stijgen. Dit impliceert dat de kosten voor de meer indirecte kosten voor het geheel van de VRZHZ ad 25mln. over inwoners in plaats van over inwoners; hetgeen grofweg betekent dat de gemiddelde kosten per inwoner voor het gehele gebied circa 2 per inwoner zouden dalen. pagina 18 van 23

160 6 Governance Het Algemeen Bestuur VRZHZ bestaat momenteel uit 17 leden. Elk lid heeft hierbij één stem, ongeacht het inwoneraantal. In geval dat de fusiegemeente zich aansluit bij Zuid-Holland, betekent dit voor de zeggenschap in de VRZHZ: a. De fusiegemeente is met inwoners de tweede gemeente in de Veiligheidsregio ZHZ; b. De fusiegemeente heeft 1 van de dan uit te brengen 16 stemmen, hetgeen 6,25% weerspiegelt; c. De berekende stemverhouding ad b stijgt wanneer er ook andere gemeenten in het werkgebied ZHZ zouden fuseren. pagina 19 van 23

161 7. Onderzoek VRU Voor het gesprek met de IPC is een vragenlijst ontvangen (zie bijlage 3). De directies van de VRU en VRZHZ hebben onderling afgesproken deze vragenlijsten vooraf in gezamenlijkheid voor te bereiden, mede aan de hand van deze notitie. Zoals gemeld is in samenspraak met de VRU gekeken naar de voorbereiding van de gesprekken met de IPC. Vanuit de VRU komt het volgende beeld: Inhoudelijk De mogelijk inhoudelijke gezichtspunten zijn vooral van operationele aard en kunnen zo mogelijk opgevangen worden door middel van goede wederzijdse afspraken tussen twee veiligheidsregio s. Hierbij wordt verwezen naar paragraaf Organisatorisch Wanneer de VRU met inwoners wordt vergroot, zal worden bezien hoe de basisbrandweertaak van de VRZHZ wordt overgedragen en ingepast kan worden in de organisatie van de VRU. Wanneer de VRU met inwoners wordt verkleind, zal de basisbrandweertaak worden overgeheveld aan de VRZHZ en zal gezien relatieve omvang - de impact op de bovenlokale organisatieonderdelen als directie, ghor, risico-/crisisbeheersing van de VRU beperkt zijn. Financieel De VRU heeft nog geen presentabel beeld van de desintegratiekosten. Het is aannemelijk dat deze kosten gezien de relatieve omvang kleiner zijn in absolute en relatieve omvang dan de berekening van VRZHZ. Governance Het Algemeen Bestuur VRU kent een gewogen stem. In totaal zijn er 70 stemmen te verdelen. In geval dat de fusiegemeente zich aansluit bij Utrecht, betekent dit voor de zeggenschap in de VRU: a. De fusiegemeente is met inwoners de zevende gemeente in de Veiligheidsregio Utrecht; b. De fusiegemeente heeft 3 van de dan uit te brengen 70 stemmen, hetgeen 4,2% weerspiegelt. pagina 20 van 23

162 8. Samenvatting en conclusie In deze notitie is inzicht gegeven in inhoudelijke en financiële consequenties van een mogelijke provinciekeuze van de nieuw te vormen gemeente Vijfheerenlanden. Hierbij is een aantal aspecten bezien. Op de eerste plaats het aspect van de congruentie werkgebieden. Volgens de wet is de congruentie afgedwongen voor (de buitengrenzen van) de politie-eenheden, GGD en veiligheidsregio. Daarnaast wordt ook door het Openbaar Ministerie en de Omgevingsdienst aangesloten op deze werkgebieden. De politie heeft hierbij aangegeven dat de voorkeur uitgaat naar een keuze, die met betrekking tot bedrijfsvoering en getalsmatigheid de minste impact heeft op de politie-eenheden. Gezien de verhouding van huidige inwoners in de provincie Zuid-Holland en in Utrecht, geeft dit de indruk van de voorkeur voor Zuid- Holland. Voor de GGD (in ZHZ voor de GR DG&J en dus inclusief de Ambulancedienst), ligt er een inhoudelijk gemotiveerd voordeel voor aansluiting bij Zuid-Holland. Dit heeft te maken met de huidige vestiging van Meerkerk, die daarmee in de nieuw te vormen gemeente ligt. Gezien de uitgesproken gezichtspunten van de partners in het werkgebied van ZHZ, sluit de Veiligheidsregio ZHZ zich op basis van congruente werkgebieden hierbij aan. Ten tweede is een aantal inhoudelijke aspecten bezien. Hierbij is eerstens de dijkring 16 bezien, die verder doorklieft wordt bij een voorkeur voor de provincie Utrecht. Door de dijkgraaf van Waterschap Rivierenland is aangegeven dat het niet aan te bevelen is om met het oog op het overstromingsrisico de dijkring verder op te delen over twee veiligheidsregio s. Onverlet deze negatieve aanbeveling, is zichtbaar dat bijvoorbeeld dijkrijk 14 in meer veiligheidsregio s en waterschappen valt en dat de VRU en VRZHZ hiertoe nadere afspraken kunnen maken. Daarnaast is een aantal inhoudelijke reflecties gegeven op de impact van een verschuiving van de provinciegrens op de aanwezige operationele hulpverlening voor de Alblasserwaard Vijfheerenlanden als geheel. Hierbij spreekt een aantal positief te waarderen aspecten als slagkracht, hulpverleningseenheden en specialistische taken in het voordeel voor de nieuw te vormen gemeente an sich en voor de subregio als geheel. Dit laat onverlet dat de het volgens de Wvr toegestaan is dat er tussen veiligheidsregio s operationele afspraken gemaakt kunnen worden. Vervolgens is de organisatorische consequentie bezien van een mogelijke provinciekeuze. Hierbij is duidelijk geworden dat de impact voor de VRZHZ als geheel kleiner is bij de keuze voor de provincie Zuid-Holland dan bij een keuze voor de provincie Utrecht. Gegeven de getalsmatige- en oppervlakte-verhouding is dit verklaarbaar. Bij de keuze voor aansluiting van de nieuwe gemeente bij de provincie Utrecht, is de huidige centrumfunctie van de brandweerpost in Gorinchem onderdeel van bedrijfseconomische herbeoordeling. Bij de beoordeling van de financiële consequenties is belicht dat wanneer de nieuw te vormen gemeente zich aansluit bij de provincie Zuid-Holland, de kosten voor elke gemeente in de regio ZHZ circa 2 per inwoner lager zal worden. Hierbij is bediscussieerbaar in welke mate een dergelijk bedrag voor een bepaalde periode de desintegratiekosten bij de VRU zou kunnen dempen. Wanneer de nieuw te vormen gemeente onderdeel is van de GR VRU zal dat een structurele inkomstendaling geven van 2,9 mln. In de GR VRZHZ, waarvan 1,2 mln. aan directe kosten ook zal dalen. Het verschil van ad 1,7 mln. zal opgevangen moeten worden, dit is minder inwoneraantal-gevoelig en zal meer tijd kosten om als desintegratie weg te werken, mede in het licht van reeds bestaande ombuigingen in dezelfde periode. Naar het huidige inzicht zal dit in een aflopende reeks van 5-7 jaar voor zich nemen. Het spreekt hierbij voor zich dat deze kosten niet zullen worden voldaan door de niet betrokken gemeenten bij de herindeling; maar in casu de nieuw te vormen gemeente. pagina 21 van 23

163 Ten tijde van het verschijnen van deze notitie was het bedrag aan desintegratiekosten van de VRU nog niet bekend, maar aannemelijk is dat dit gezien de getalsmatige verhouding lager zal liggen. Daarnaast is bezien hoe de wijze van invloed is georganiseerd bij de beide scenario s van deelname in de GR VRU of de GR VRZHZ. Gebleken is dat de nieuw te vormen gemeente met circa inwoners in de GR VRZHZ de tweede gemeente qua omvang is en in de GR VRU de zevende. Qua stemrecht heeft de GR VRU een gewogen stemrecht en dat betekent dat de nieuw te vormen gemeente daar 3 van 70 stemmen heeft (4,3%) en in de GR VRZHZ 1 van de 16 stemmen (6,25%), wat nog kan stijgen als er zou worden besloten tot meer herindelingen binnen het gebied van de GR VRZHZ. Tenslotte is (op verzoek van de burgemeesters van de gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik) bezien of er een mogelijkheid ligt dat de nieuw te vormen gemeente zich laat verbinden met de provincie Utrecht en onderdeel blijft van de Veiligheidsregio ZHZ. Bij beoordeling van deze mogelijkheid zijn geen wettelijke belemmeringen gebleken. Randvoorwaardelijk vereist dit de wettelijke gebiedscongruentie van de (buitengrens van de) politie-eenheid, GGD en veiligheidsregio. De betrokken partijen zijn niet individueel gevraagd hiertoe een uitspraak te doen. Evenmin is voor deze optie bezien in welke mate de Minister van BZK uiteindelijk ook medewerking hiertoe zou geven. Deze optie, die ook wel terugvaloptie wordt genoemd, heeft de minste financiële effecten, maar vraagt minimaal gelijkschakeling naar (voor politie, GG en veiligheidsregio wettelijk bepaalde) gebiedscongruentie van multidisciplinaire partners in het betreffende gebied. Het geheel overziend, is duidelijk dat de partners van de veiligheidsregio een voorkeur uitspreken voor aansluiting van de nieuw te vormen gemeente bij de provincie Zuid-Holland, hetgeen onderstreept wordt met de laagste financiële effecten. Daarnaast is het interessant de zogenaamde 'terugvaloptie' nader in onderzoek te betrekken. pagina 22 van 23

164 Bijlagen: 1. Rapportage BMC 2. Besluit provincie Zuid-Holland instelling IPC 3. IPC Vragenlijst open overleggesprek met Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid en Veiligheidsregio Utrecht. pagina 23 van 23

165 Bijlage 1 Indicatie kosten uittreding als gevolg van mogelijke herindeling gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik Rapport Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid BMC Oktober 2015 mr F.A.H. Piepers MPM Projectnummer: Correspondentienummer: AD

166 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK INHOUD HOOFDSTUK 1 INLEIDING 2 HOOFDSTUK 2 JURIDISCH KADER 3 HOOFDSTUK 3 INDICATIE UITTREDINGSSOM Inleiding Rapporten Inhoudelijke en financieel neutraal Schadeberekening Gemeentelijke bijdrage Meegeven taak, personeel, materieel, budget Des-integratiekosten Bezuinigingsopgaaf Financiële risico s Reserves en voorzieningen Indexering Frictiekosten Uittredingssom Vergelijking impact toe- en uittreden 10 HOOFDSTUK 4 SAMENVATTING EN CONCLUSIES 11 1/15

167 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK Hoofdstuk 1 Inleiding De gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik hebben de haalbaarheid van het samengaan in een nieuwe gemeente Vijfheerenlanden laten onderzoeken. In de komende maanden zal het haalbaarheidsonderzoek Richting Vijfheerenlanden worden besproken met de gemeenteraden. De mogelijke datum van herindeling is 1 januari Een herindeling van de drie gemeenten betekent ook een herindeling tussen de provincies Zuid-Holland en Utrecht en een aanpassing van de huidige indeling van de veiligheidsregio s Zuid-Holland- Zuid (VRZHZ) en Utrecht (VRU). Afhankelijk van de keuzes die uiteindelijk worden gemaakt, moeten beide Veiligheidsregio s derhalve rekening houden met het toe- dan wel uittreden van de betrokken gemeenten. Voor VRZHZ is dit aanleiding inzicht te willen krijgen in de financiële gevolgen. De vraag is tweeledig: Wat is het juridisch kader voor de financiële gevolgen van uittreding? Wat is de indicatieve hoogte van de uittredingskosten? Het doel van dit rapport is deze vragen te beantwoorden zodat de (financiële) gevolgen en de belangen van VRZHZ en de achterblijvende deelnemende gemeenten in de afweging kunnen worden betrokken. Gezien het stadium waarin de besluitvorming zich bevindt, is gekozen voor een indicatie berekening van de uittredingssom op hoofdlijnen. Er is gebruikgemaakt van (digitaal) beschikbare informatie, er zijn geen interviews gehouden. Het rapport bevat mede daarom geen gedetailleerde berekeningen. Het rapport richt zich uitsluitend op de beantwoording van de vragen en geeft geen inhoudelijk oordeel over de mogelijke herindeling. Bij de beantwoording van de vragen is onder meer gebruikgemaakt van de Resultatenrekening 2014, het Meerjarenperspectief en de Begroting 2016 met het onderliggende cijfermateriaal. Indien de herindeling per 1 januari 2018 doorgaat, zal op basis van de dan bekende feiten, omstandigheden en cijfers en overleg met alle betrokkenen de definitieve uittredingssom moeten worden bepaald. Verder is gebruikgemaakt van de rapporten Regionale effecten bestuurlijke heroriëntatie Alblasserwaard- Vijfheerenlanden, Quick scan (maart 2015) in opdracht van de provincie Zuid-Holland en het rapport Richting Vijfheerenlanden, Haalbaarheidsonderzoek Vijfheerenlanden (september 2015) in opdracht van de gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik. 2/15

168 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK Hoofdstuk 2 Juridisch kader Het juridisch kader waarbinnen de (financiële) gevolgen in geval van herindeling moeten worden bepaald, bestaat uit de Gemeenschappelijke Regeling (GR) zelf, de wet algemene regels herindeling (ARHI) en de jurisprudentie. In bijlage 1 zijn de relevante bepalingen opgenomen. Het Nederlandse grondgebied is verdeeld in regio s op grond van artikel 8 van de Wet veiligheidsregio s. Gemeenten zijn verplicht een GR te treffen (artikel 9 van de Wet veiligheidsregio s). Artikel 39 van de GR VRZHZ bepaalt daarom dat toetreding en uittreding van gemeenten alleen mogelijk is na wijziging van de verdeling van gemeenten in regio s. Is dat het geval, dan regelt het algemeen bestuur (AB) van VRZHZ de gevolgen en kan daaraan voorwaarden verbinden. Het AB heeft geen nadere regeling getroffen voor het uittreden van deelnemende gemeenten. De wet ARHI stelt algemene regels voor herindeling. Deelnemers aan de VRZHZ moeten binnen zes maanden na datum herindeling de benodigde voorzieningen treffen, waaronder de financiële gevolgen van de uittreding. Daarbij kan worden afgeweken van de bepalingen van de GR. Ingeval verrekening aan de orde is, moet het bedrag (en zo nodig de wijze van betaling) door de colleges van gedeputeerde staten van de provincies Zuid-Holland en Utrecht worden vastgesteld. De colleges zullen dit bij voorkeur doen op basis van een gezamenlijk voorstel vanuit de betrokken gemeenten en VRZHZ en VRU. Uit de jurisprudentie komt naar voren de uittredende gemeenten de reële schade van de VRZHZ en de overblijvende gemeenten moeten vergoeden. Het gaat om schade die rechtstreeks het gevolg is van het uittreden. Onder schade wordt verstaan de ongedekte, voor rekening van de regeling blijvende, onontkoombare en onvermijdbare structurele kosten bij een gelijkblijvende jaarlijkse bijdrage van de overige deelnemers. Een overbruggingsperiode van vijf jaar te rekenen vanaf de datum van uittreding, is gebruikelijk omdat van de VRZHZ mag worden verwacht dat het zich binnen die periode kan aanpassen aan de gewijzigde omstandigheden. De reserves en voorzieningen en eventueel langlopende verplichtingen kunnen in de verrekening worden betrokken. De desintegratieschade wordt berekend in de vorm van een uittredingssom. Daarnaast moeten uittredende gemeenten de eenmalige frictiekosten, bijvoorbeeld financieel en juridisch advies over de uittreding, vergoeden. Het bepalen van de uittredingsom zal in goed overleg met alle betrokken partijen tot stand moeten komen waarbij het resultaat redelijk en billijk moet zijn. Dat betekent dat de uittredende gemeenten bereid moeten zijn de reële schade te vergoeden. De achterblijvende gemeenten hoeven immers niet de herindeling te financieren maar zijn hoeven er ook niet aan te verdienen. 3/15

169 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK Hoofdstuk 3 Indicatie uittredingssom 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt de indicatieve uittredingssom berekend. In paragraaf 2 wordt kort ingegaan op twee eerder verschenen rapporten waarin wordt ingegaan op de uittredingskosten. In de paragrafen 3.3 tot en met 3.12 worden de uitgangspunten en aannames in de berekening stapsgewijs toegelicht. In paragraaf 3.13 wordt de indicatie van de uittredingssom gepresenteerd. In de laatste paragraaf wordt inzicht gegeven in de impact op de VRZHZ bij toedeling van de nieuw te vormen gemeente aan provincie Zuid-Holland (Vianen treedt toe) dan wel Utrecht (Leerdam en Zederik treden uit). 3.2 Rapporten In het rapport Regionale effecten bestuurlijke heroriëntatie Alblasserwaard- Vijfheerenlanden wordt een raming gemaakt van de des integratiekosten. De raming is gebaseerd op een aandeel vaste kosten (90%), rekening houdend met het karakter van de taken die onderdeel uitmaken van het samenwerkingsverband. Vervolgens is dit vertaald naar de gemeentelijke financiële bijdragen uitgaande van een termijn (3 jaar) waarop de desintegratiekosten worden berekend. In deze grove, conservatieve berekening is geen rekening gehouden met het overhevelen van kosten naar het nieuwe samenwerkingsverband. Leerdam Zederik Jaarlijkse bijdrage Des-integratiekosten In het rapport Richting Vijfheerenlanden wordt nadrukkelijk afstand genomen van de analyse en berekening in het hiervoor genoemde rapport. Dit wordt onderbouwd met het argument dat het in het kader van een gemeentelijke fusie ondoenlijk is om zonder onderhandelingen gedetailleerde uitspraken over de desintegratiekosten te doen en tot een redelijk en billijk resultaat te komen. 3.3 Inhoudelijke en financieel neutraal Bij het bepalen van de gevolgen van uittreding gelden twee uitgangspunten: 1. De uittreding leidt niet tot een negatieve aanpassing van beleidsdoelstellingen en een verlaging van het niveau van dienstverlening. 2. De financiële bijdragen van de achterblijvende gemeenten nemen niet toe als (direct) gevolg van de uittreding. Het is belangrijk dat gemeenten die uit een GR willen treden voorafgaand aan besluitvorming over uittreding de financiële voorwaarden onderzoeken op basis waarvan een gemeente kan uittreden. 3.4 Schadeberekening Voor het bepalen van de uittredingssom wordt een schadeberekening opgesteld op basis van de gebruikelijke begrotingssystematiek. In de berekening wordt rekening gehouden met 4/15

170 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK de feitelijke mogelijkheden om taken, personeel en budgetten mee te geven (in dit geval aan de GGDrU of de uittredende gemeenten) dan wel door bezuinigen en saneren de schade te beperken. Daarnaast wordt rekening gehouden met het aandeel van de uittredende gemeenten in het vermogen van de Dienst. De berekening moet worden gemaakt per datum herindeling, derhalve 1 januari In dit rapport is de berekening opgesteld met behulp van de (voorlopige) begroting Dat betekent dat er substantiële verschillen kunnen ontstaan als te zijner tijd de definitieve uittredingssom wordt bepaald. 3.5 Gemeentelijke bijdrage Vertrekpunt in de berekening is de jaarlijkse (gelijkblijvende) gemeentelijke bijdrage. Voor Leerdam respectievelijk Zederik bedraagt deze op basis van de begroting , en , (zie voor een specificatie bijlage 2). In de berekening wordt conform jurisprudentie een overbruggingsperiode van vijf jaren gehanteerd, te rekenen vanaf de datum van uittreding (1 januari 2018). Totdat de gemeenten zijn uitgetreden, betalen zij volledig mee en hebben zij alle rechten en plichten van een volwaardig lid. Voor het berekenen van de uittredingssom wordt de gemeentelijke bijdrage contant gemaakt over een periode van 5 jaar. Er is gerekend met een geschatte rente van 1%. Het precieze percentage zal per 1 januari 2018 op basis van de dan geldende rentetarieven moeten worden bepaald. Leerdam Zederik CW gemeentelijke bijdrage , , 3.6 Meegeven taak, personeel, materieel, budget De begroting van de VRZHZ is opgebouwd uit een algemene inwonerbijdrage aan de VR en een boxen-bijdrage. Op basis van een analyse op hoofdlijnen kan naar verwachting voor het onderdeel Brandweer (box 1) een deel van taak, personeel, materieel en budget aan de VRU worden overgedragen. Het gaat om de volgende posten. Meegeven, per jaar Leerdam Zederik Salarissen en vergoedingen , , Opleiden en oefenen , , Materieel, veiligheidsvoorzieningen , , Totaal , , Wat betreft de salarissen en vergoedingen is alleen rekening gehouden met de kosten voor de commandant en vrijwilligers. De personele inzet op brandpreventie, opleiden/oefenen, materieel en onderhoud en administratie zijn niet meegenomen omdat hiervoor een ontvlechting van cluster Giessendam, Leerdam en Zederik moet plaatsvinden (aandeel Leerdam en Zederik (70,2%) en deze taken deels centraal worden georganiseerd en in samenhang moet worden bezien. De kosten voor opleiding en oefenen kunnen worden meegegeven voor zover het geen vaste kosten betreft. Daarom is alleen uitgegaan van de materiële budgetten en is geen 5/15

171 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK rekening gehouden met de centrale salariskosten en kosten oefenterrein. De kosten zijn bepaald naar rato van het aandeel inwonerbijdrage in box 1. Voor materieel en veiligheidsvoorzieningen is uitgegaan van de opgave door de brandweer, gebaseerd op de gezuiverde referentiebegroting Huisvesting is niet meegenomen vanuit de aanname dat dit een financieel neutraal verloop heeft. Bij het meegeven van deze kosten ontstaan desintegratiekosten, vanwege de kosten die achterblijven, die te maken hebben met (de afbouw van) de overcapaciteit die ontstaat in de personele en de materiële sfeer. Voorbeeld hiervan zijn de hiervoor genoemde loonkosten die niet zijn meegenomen. Het gaat om een bedrag van afgerond , voor Leerdam en , voor Zederik. De verwachting is dat in overleg met de VRU nog een substantieel deel hiervan kan worden mee gegeven waardoor de desintegratiekosten lager uitvallen. 3.7 Des-integratiekosten De omvang van de op te lossen jaarlijkse des-integratiekosten is dan als volgt. Leerdam Zederik Gemeentelijke bijdrage , , Af: meegeven aan VR Utrecht , , Restant (afgerond) , , Een analyse op hoofdlijnen van de begroting 2016 laat zien dat afbouw van de desintegratiekosten niet eenvoudig is. Alleen waar het box 3 maatwerk betreft, kan een op een worden afgebouwd (Leerdam 2016: 1.500, ). Wat betreft de personele kosten laat onderstaand overzicht bijvoorbeeld zien dat een naar rato berekening op basis van de inwonerbijdrage leidt tot een afbouw van circa 1 fte, te verdelen over verschillende functies. Productgroep Formatie in fte Bezetting in fte Medewerkers (niet vrijwilligers) Medewerkers (vrijwilligers) totaal aantal medewerkers Directie veiligheidsregio 16,16 13, Risico- en Crisisbeheersing 12,50 12, Bedrijfsvoering 27,22 24, Gemeenten 1,15 1, Brandweer 242,10 217, GHOR 9,18 8, GMC Projecten Totaal 308,31 278, Dat wil niet zeggen dat geen sprake is van elasticiteit in de desintegratiekosten, maar deze is om meerdere redenen beperkt en vraagt een langere periode om op een realistische manier af te kunnen bouwen. Daarvoor is bovendien gedetailleerd inzicht per kostensoort nodig. In het kader van de afbakening van dit rapport zijn derhalve geen aannames gedaan over de mogelijke omvang en het (geleidelijke) tempo in de afbouw van de desintegratiekosten. Het ligt meer voor de hand deze afbouw macro te benaderen in samenhang met de bezuinigingsmaatregelen die al zijn afgesproken. Dit betekent dat VRZHZ vanaf 1 januari 2013 rekening moet houden met een extra structurele bezuinigingsopgaaf van minimaal ,. 6/15

172 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK 3.8 Bezuinigingsopgaaf Bij de begroting 2016 heeft de VRZHZ een bezuinigingsopgaaf van , ingecalculeerd. Het tekort is ontstaan als gevolg van het herijkingsvraagstuk (tekort in structurele dekking personele en materiële budgetten), een btw-nadeel als gevolg van te lage compensatie (BDU), ontwikkeling loonkosten (nacalculatie verschillen, cao) en genomen bestuursbesluiten. Op basis van scenario s zijn maatregelen gekozen die moeten leiden tot oplossing van het tekort. Het project Vernieuwde Brandweerzorg levert een grote bijdrage en is bij de regionalisering in 2013 ingesteld met als doel vanaf 2020 de gemeentelijke bijdrage te kunnen verminderen. Door onder andere de voorkant van de veiligheidsketen meer risicogericht te benaderen (minder formatie), uitrukken met variabele bezetting, terugbrengen van het aantal beroepsbrandweermensen en een efficiëntieslag door onder meer vermindering management en differentiatie van de materieelinzet. De organisatie heeft zich verbonden aan het realiseren van een besparing van 1,4 miljoen op basis van scenario s met een lage bestuurlijke impact. Voor scenario s met een grotere bestuurlijke impact is niet besloten omdat de beleidsdoelstellingen en kwaliteit van dienstverlening dan te zeer onder druk komen te staan. Ter illustratie is de bijbehorende tabel opgenomen. Netto besparing Voorstel Uitwerking juni Afbouw communicator Uitbesteding ICT-diensten Verlagen onderhoud huisvesting Verlengen afschrijvingstermijn kazernes van 40 naar 50 jaar Verlagen investeringsbedrag vervanging ICT-infrastructuur 2017 Harmoniseren verbindingen Aanbesteding mobiele telefonie GHOR zorgcontinuïteit Organisatie-ontwikkeling Netto besparing, per saldo Daarnaast wordt een aantal te nemen maatregelen onderzocht om toekomstige tegenvallers te kunnen opvangen. Het totale bezuinigingspakket bevestigt de aanname dat de elasticiteit van de desintegratiekosten beperkt is. In het meerjarenoverzicht is te zien dat er vanaf 2020 ruimte ontstaat in de begroting om de bestaande bestuurlijke afspraak van vermindering van de inwonerbijdrage na te komen. Daarvoor is wel noodzakelijk dat het bezuinigingspakket wordt gerealiseerd. 7/15

173 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK Basis: prijspeil Opgave begroting Af: eerdere bestuursbesluiten Af: voorstellen lage bestuurlijke impact Verwachte besparing Vernieuwde Brandweerzorg Restant opgave Tekorten op te vangen door het voor 90% realiseren van de geraamde investeringen en de inzet van de Bestemmingsreserve kapitaallasten pm pm Saldo (+ = tekort. - = overschot) In de indicatieve berekening van de uittredingssom kan met deze daling van de gemeentelijk bijdrage met , rekening worden gehouden door het aandeel van Leerdam en Zederik in mindering te brengen op de des-integratiekosten, naar rato van de algemene inwonerbijdrage. Daling inwonerbijdrage 2020 e.v. Leerdam Zederik Naar rato 4,27% 2,83% Aandeel inwonerbijdrage , , Het definitieve aandeel zal moeten worden bepaald aan de hand van het inzicht in de voortgang en verwachtingen in de realisatie van het bezuinigingspakket en de nader te onderzoeken maatregelen. En uiteraard rekening houdend met de financiële risico s die zich in 2016 en verder kunnen voordoen. 3.9 Financiële risico s In het Meerjarenperspectief wordt ook gewaarschuwd voor risico s. Hierbij kan worden gedacht aan het in onvoldoende mate realiseren van de bezuinigingsopgaaf. Als het resultaat van bijvoorbeeld de pilots wijziging uitrukdiscipline niet het gewenste resultaat hebben ontstaat er een tekort ter grootte van , en ,. Daarnaast speelt de afname van de BDUR-uitkering vanaf 2017 (circa , te compenseren door hogere gemeentelijke bijdrage) en andere risico s ter grootte van , zoals toegelicht in de begroting Verder zijn materiele- en loonkostenstijgingen te verwachten Reserves en voorzieningen De begroting 2016 laat per 31 december 2016 een algemene reserve van , zien. Uit de paragraaf weerstandsvermogen blijkt dat deze slecht vrij is voor ,. De bestemmingsreserves bedragen , waarvan het grootste gedeelte niet vrij (onder meer dekking kapitaallasten) is en anderen per 1 januari 2015 worden opgeheven. (de reserve veiligheidsregio en Opleiden & Oefenen). Voor de berekening van de uittredingssom kan het aandeel in het vrije gedeelte van de algemene reserve in mindering worden gebracht. 8/15

174 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK Voor de voorzieningen geldt dat deze alleen worden meegerekend indien en voor zover de taken, personeel of materieel waarop zij betrekking hebben, worden overgedragen. Daar is nu geen inzicht in. Aandeel algemene reserve Leerdam Zederik Naar rato algemene inwonerbijdrage 4,27% 2,83% Aandeel, afgerond , , 3.11 Indexering In de afgelopen jaren heeft de VRZHZ geen rekening gehouden met een loon- en prijsindex. Feitelijk is hiermee een bezuiniging gerealiseerd. In 2016 wordt ook de nullijn gehanteerd. De verwachting is dat in de komende jaren de prijsindex weer wordt toegepast. In de berekening is daarmee nog geen rekening gehouden Frictiekosten Frictiekosten komen ten laste van de uittredende gemeente. Deze kosten zijn de eenmalige kosten en worden ten laste gebracht nadat het voornemen tot uittreden formeel bekend is gemaakt. Deze frictiekosten worden bij voorkeur in overleg vooraf met de uittredende gemeenten afgesproken. In de berekening worden deze kosten daarom niet meegenomen Uittredingssom Op basis van het voorgaande is de berekende uittredingssom berekend op basis van de volgende uitgangspunten en aannames: Gelijkblijvende beleidskwaliteit en dienstverlening. Berekening op basis van begroting De definitieve uittredingssom zal opnieuw moeten worden berekend op basis van de begroting Inwonerbijdrage als uitgangspunt voor de berekening, uitgaande van een overbrugging van 5 jaar vanaf datum uittreding. Contante waarde voor een reeks betalingen, 5 jaar, 1%. Meegeven taak, personeel, materieel en budget voor deel van box 1. Geen directe afbouw verdere des-integratiekosten vanwege bezuinigingsopgaaf en toekomstige financiële risico s. Aandeel in vrije deel algemene reserve in mindering op uittredingssom. Geen indexering van de kosten op basis van begroting Frictiekosten niet berekend (PM), in overleg te bepalen. De berekening leidt tot de volgende indicatieve uittredingssom. In bijlage 3 en 4 zijn de specificaties van de berekeningen opgenomen. Leerdam Zederik Totaal Uittredingssom , , , De uittredingssom kan naar boven en beneden afwijken. Op het moment dat het besluit tot herindeling is genomen, kan in overleg tussen de betrokken gemeenten, de VRU en de VRZHZ op basis van de actuele cijfers onderzoek worden gedaan welke kosten kunnen worden meegegeven dan wel afgebouwd. 9/15

175 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK 3.14 Vergelijking impact toe- en uittreden Begroting 2016 Leerdam Zederik Vianen Inwoners gebied VRU Inwoners gebied VRZHZ Inwoners ,24% 2,82% 1,56% Begroting VRU , Begroting VRZHZ , , Inwonerbijdrage, totaal , , , Uit dit overzicht blijkt dat het effect van uittreding van Leerdam en Zederik uit de VRZHZ groter is (7,06%) dan de uittreding van Vianen uit de VRU (1,56%). Dit effect wordt versterkt door het feit dat de begrotingsgrondslag van de VRZHZ ongeveer de helft is van de VRU. Dat betekent dat het naar verwachting voor de VRU relatief eenvoudiger is de afbouw van de des-integratiekosten te realiseren. De grondslag en het afbouwpotentieel zijn immers groter en de des-integratiekosten in absolute zin kleiner. Omgekeerd biedt toetreding van Vianen voor de VRZHZ een kans de grondslag te verbreden. 10/15

176 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK Hoofdstuk 4 Samenvatting en conclusies De gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik gaan mogelijk over tot het vormen van een nieuwe gemeente Vijfheerenlanden. Dat betekent ook een herindeling tussen de provincies Zuid-Holland en Utrecht en aanpassing van de veiligheidsregio s Zuid-Holland-Zuid en Utrecht. Beide Veiligheidsregio s, VRZHZ en VRU moeten rekening houden met het toe- dan wel uittreden van de betrokken gemeenten. De uittredende gemeenten moeten de schade vergoeden die het direct gevolg zijn van de uittreding. Uitgangspunt is dat de uittreding niet leidt niet tot een negatieve aanpassing van beleidsdoelstellingen en een verlaging van het niveau van dienstverlening. Verder is een uitgangspunt dat de financiële bijdragen van de achterblijvende gemeenten niet toenemen. Van de VRZHZ mag worden verwacht dat zij er alles aan doet om de des-integratiekosten te beperken en af te bouwen. De berekening van de uittredingssom en frictiekosten vindt in goed overleg plaats tussen de deelnemende gemeenten, VRZHZ en VRU. Het college en gedeputeerde staten van de provincies Zuid-Holland-Zuid en Utrecht stellen uiteindelijk het bedrag en de wijze van betaling vast. Op basis van uitgangspunten en aannames is op hoofdlijnen een indicatieve uittredingssom berekend uitgaande van de begroting De uittredingssom zal lager uitvallen naar mate er meer kosten kunnen worden meegegeven dan wel afgebouwd. De beperkte elasticiteit in de kosten wordt mede veroorzaakt door de forse bezuinigingsopgaaf die in de komende jaren moet worden gerealiseerd en de financiële risico s die zich voor kunnen doen. Uitgaande van een overbrugging van 5 jaar bedraagt de indicatieve uittredingsom als volgt. Leerdam Zederik Totaal Uittredingssom , , , De uittredingssom kan naar boven en beneden afwijken. Op het moment dat het besluit tot herindeling is genomen, zal in overleg tussen de betrokken gemeenten, de VRU en de VRZHZ op basis van de actuele cijfers de hoogte van de definitieve uittredingssom worden bepaald. Een vergelijking van een aantal kerngegevens uit de begroting 2016 van de VRZHZ laat zien dat de impact (7,06%) van uittreding Leerdam en Zederik op de VRZHZ groter is dan de impact van uittreding Vianen op de VRU (1,56%). De toetreding van Vianen betekent voor de VRZHZ een kans de grondslag te verbreden. 11/15

177 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK Bijlage 1 Juridisch kader Gemeenschappelijke Regeling VRZHZ Artikel 39 Toetreding en uittreding 1. Toetreding van colleges van burgemeester en wethouders tot de gemeenschappelijke regeling of uittreding van colleges van burgemeester en wethouders uit de gemeenschappelijke regeling is slechts mogelijk na wijziging van de verdeling van gemeenten in regio s, als bedoeld in artikel 8 van de wet. 2. Het algemeen bestuur regelt de gevolgen van de toetreding of de uittreding en kan voorwaarden verbinden aan de toetreding en de uittreding. Wet algemene regels herindeling Artikel 41 ( ) 4. De deelnemers aan een gemeenschappelijke regeling als bedoeld in het derde lid treffen, voor zoveel nodig, binnen zes maanden na de datum van herindeling met toepassing van de Wet gemeenschappelijke regelingen de uit de gewijzigde gemeentelijke indeling voortvloeiende voorzieningen. Zij kunnen daarbij afwijken van de bepalingen van de gemeenschappelijke regeling met betrekking tot wijziging en opheffing van de regeling en het toe- en uittreden van deelnemers. ( ) Artikel Indien in verband met het bepaalde in de artikelen 39, 41, 44, 45 en 48 een verrekening tussen gemeenten dient plaats te vinden, worden de besturen van die gemeenten gehoord, het bedrag en, zo nodig, de wijze van betaling vastgesteld: a. ( ) b. door de colleges van gedeputeerde staten van de betrokken provincies in onderling overleg indien de desbetreffende wijziging van de gemeentelijke indeling dan wel grenscorrectie gepaard gaat met wijziging van de provinciegrens; ( ) 12/15

178 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK Bijlage 2 Begroting 2016: overzicht inwonerbijdragen Gemeenten Gemeentelijke BOXBIJDRAGE % in Inwoners bijdrage aan Box 1 Box 3 Box 4 Box 5 Totaal totale 2016 begroting VR bijdrage bijdrage bijdrage Bijdrage bijdrage 1 Alblasserdam ,54% 2 Dordrecht ,71% 3 Hendrik-Ido-Ambacht ,07% 4 Papendrecht ,16% 5 Sliedrecht ,60% 6 Zwijndrecht ,63% Drechtsteden ,72% 7 Giessenlanden ,14% 8 Gorinchem ,40% 9 Hardinxveld- Giessendam ,23% 10 Leerdam ,69% 11 Molenwaard ,84% 12 Zederik ,28% Alblasserwaard- Vijfheerenlanden ,57% 13 Binnenmaas ,72% 14 Cromstrijen ,33% 15 Korendijk ,33% 16 Oud-Beijerland ,83% 17 Strijen ,51% Hoeksche Waard ,72% Totaal ,00% Bijdrage per inwoner 10,20 13/15

179 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK Bijlage 3 Berekening Indicatie uittredingssom Leerdam Uittredingskosten Leerdam, datum uittreding Jaarlijks Uittredings som Bijdrage gemeente (obv 2016) totaal Inwonerbijdrage, jaarlijks gelijkblijvend, contant 5 jaar, 1 % Af: Direct meegeven (benadering aandeel in directe kosten brandweercluster GLZ) Salarissen & Vergoedingen Materieel en veiligheidsvoorzieningen Opleiden en oefenen Af: Afbouwen desintegratiekosten Stopzetten maatwerk Afbouw naar rato inwonerbijdrage Af: Aandeel verminderde gemeentelijke bijdrage vanaf 2020, derhalve 3 jaar Naar rato algemene inwonerbijdrage* 4,27% Af: Aandeel 'vrije' algemene reserve Naar rato algemene inwonerbijdrage* 4,27% Indicatie uittredingssom * obv aandeel kolom 'gemeentelijke bijdrage aan begroting VR' in overzicht bijlage 1 14/15

180 INDICATIE KOSTEN UITTREDING ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE HERINDELING GEMEENTEN LEERDAM, VIANEN EN ZEDERIK Bijlage 4 Berekening Indicatie uittredingssom Zederik Uittredingskosten Zederik, datum uittreding Jaarlijks Uittredings som Bijdrage gemeente (obv 2016) totaal Inwonerbijdrage, jaarlijks gelijkblijvend, contant 5 jaar, 1 % Af: Direct meegeven (benadering aandeel in directe kosten brandweercluster GLZ) Salarissen & Vergoedingen Materieel en veiligheidsvoorzieningen Opleiden en oefenen Af: Afbouwen desintegratiekosten Stopzetten maatwerk - Afbouw naar rato inwonerbijdrage Af: Aandeel verminderde gemeentelijke bijdrage vanaf 2020, derhalve 3 jaar Naar rato algemene inwonerbijdrage* 2,83% Af: Aandeel 'vrije' algemene reserve Naar rato algemene inwonerbijdrage* 2,83% Indicatie uittredingssom * obv aandeel kolom 'gemeentelijke bijdrage aan begroting VR' in overzicht bijlage 1 15/15

181 Bijlage 2

182

183

184

185 Bijlage 3 IPC vragenlijst open overleggesprek met Veiligheidsregio Zuid-Holland-Zuid en Veiligheidsregio Utrecht Algemeen Hoe beoordeelt u de voorgenomen samenvoeging van Leerdam-Vianen-Zederik tot de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden per ? Regionale samenwerking en integrale aanpak omgevingstaken Wat betekent de beoogde fusie voor de regionale samenwerking in termen van de kwaliteit van dienstverlening en uitvoeringskracht van de veiligheidstaken? Is er specifieke kennis die uw veiligheidsregio nu heeft in de betrokken gemeenten die overbodig is bij een uittreden c.q. specifieke kennis die de organisatie nodig heeft bij een toetreden van de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden? Wat zijn de ambities van uw organisatie waar het gaat om de toekomstige regionale samenwerking? Wat is uw opvatting over gebiedscongruentie op de terreinen omgevingsdienst/veiligheid en politie? Verbonden partijen: gevolgen uittreding / toetreding gemeenten Wat betekent de toetreding c.q. uittreding van de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden uit uw veiligheidsregio: a. voor uw organisatie b. voor het materieel c. Voor de dienstverlening voor de regio Kunt u inzicht geven in de (eventuele) financiële consequenties van uittreding c.q. toetreding voor de organisatie? Hoe denkt u eventuele nadelen voor de organisatie op te lossen/te ondervangen? Wat zijn de voor- c.q. nadelen van toe- en uittreding voor de gemeente Vijfheerenlanden? Communicatie Het overleg heeft een vertrouwelijk karakter. Het verslag van het overleg wordt gevoegd bij het herindelingsontwerp en is dan pas openbaar.

186 III.2 Benchmark Oplegger benchmark en kostenvergelijking.pdf Agendapunt III-2 Registratienummer 2016/780 Voorstel voor de vergadering van: Het algemeen bestuur Datum vergadering: 13 april 2016 Onderwerp: Benchmark Gevraagd besluit: Het algemeen bestuur wordt gevraagd: Kennis te nemen van de benchmark Veiligheidsregio s en de benchmark overheadfuncties. Vergaderstuk: 2016/780/A Memo aan MT s inzake benchmark overheadfuncties 2016/780/A Rapport Benchmark Veiligheidsregio s De veiligheidsregio s Zuid-Holland Zuid, Midden-West Brabant en Zeeland hebben gezamenlijk een benchmark uitgevoerd op enerzijds de kostenvergelijking en anderzijds de overhead. Afgesproken is dat de drie veiligheidsregio s in het voorjaar van 2016 bestuurlijk inzicht geven in de resultaten van deze benchmarken. Onderstaand wordt daarom een toelichting gegeven op de twee rapporten. Benchmark kostenvergelijking In artikel 56 van de Wet veiligheidsregio s is vastgelegd dat het bestuur van de veiligheidsregio eenmaal in de drie jaar moet zorgdragen voor een kostenevaluatie. Onderdeel van deze kostenevaluatie is een kostenvergelijking tussen veiligheidsregio s. Gebleken is dat de landelijke tool die hiervoor is opgezet, onvoldoende gedefinieerd is waardoor geen betrouwbare gegevens worden opgeleverd. Vanuit de contacten in de Zuid Westelijke Delta is daarom door de directies besloten om deze vergelijking gezamenlijk te laten uitvoeren, in samenwerking met BMC. Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond en Veiligheidsregio Gelderland-Zuid hebben om organisatorische oorzaken niet deelgenomen (beiden zijn wel benaderd voor deelname). Benchmark overheadfuncties De controllers van de veiligheidsregio s MWB, Zeeland en ZHZ hebben naast een kostenvergelijking op verzoek van hun directeuren een vergelijking gemaakt van de overheadfuncties. Deze vraag komt voort uit een eerste concept kostenvergelijking en uit een eerste grove vergelijking op overhead bij het opstellen van het meerjarenperspectief. In de vergelijking is ingezoomd op vergelijkbaarheid van functies en waar nodig zijn functieomschrijvingen naast elkaar gelegd om de

187 vergelijkbaarheid zo groot mogelijk te maken. Want het blijkt dat de organisaties niet alleen zeer verschillend zijn ingericht, maar soms ook dezelfde naam hanteren voor een verschillende functie-inhoud. Er is van afgezien om ook andere overheadkosten te vergelijken. Dit omdat dit veel tijd en energie zou vragen door grote verschillen in inrichting van de organisatie, maar vooral ook omdat in 2016 hiervoor vanuit BBV (besluit begroting en verantwoording) nieuwe voorschriften komen, waardoor mogelijk een vergelijking eenvoudiger wordt. Uit bijgaand memo benchmark overheadfuncties zijn de hoofdbevindingen: Relatief gezien heeft VRZHZ de grootste overhead (17%) van de drie veiligheidsregio s. Het grootste verschil zit in het onderdeel management en managementondersteuning (ca. plus 5% t.o.v. VRZ en VRMWB). De overhead van de VRZ en VR MWB is, respectievelijk 13% en 10% ten opzichte van de totale formatie. Gerelateerd aan de totale personeelslasten en totale lasten is de overhead van VRZHZ en VRZ nagenoeg gelijk en is die in VRMWB het laagst. Over de gehele linie is de overhead van VRMWB het laagst. De VRMWB is in omvang de grootste organisatie. In vergelijking met de andere regio s heeft zij het laagste overheadpercentage (6%) voor de middelenfuncties. VRZ en VRZHZ volgen hier met (afgerond) 7% resp. 8 %. Conclusies benchmark Gebleken is dat de gekozen opzet van beide benchmarks nog niet volmaakt is. Er is bijvoorbeeld geen enkele verbinding gemaakt tussen de kosten en het presterend vermogen van veiligheidsregio s. Zo is in 2015 bij de retraite, op basis van de rapportage RemBrand, inzicht geboden in de verschillen in aanrijtijden bij de veiligheidsregio s. Hierbij is, zonder een waardeoordeel uit te spreken over de twee andere veiligheidsregio s, zichtbaar dat de VRZHZ qua presterend vermogen goed functioneert. pagina 2 van 4

188 Regio Perc 8 min Regio Perc 10 min Amsterdam-Amstelland 76,1 Haaglanden 95,8 Haaglanden 72,1 Amsterdam-Amstelland 92,1 Rotterdam-Rijnmond 65,5 Gooi en Vechtstreek 91,2 Gooi en Vechtstreek 59,7 Rotterdam-Rijnmond 89,5 Kennermerland 52,6 Kennermerland 87,6 Zuid-Limburg 49,1 Zaanstreek-Waterland 82,7 Zaanstreek-Waterland 44,8 Utrecht 82,4 Utrecht 42,5 Zuid-Limburg 81,3 Hollands Midden 41,4 Hollands Midden 79,7 Zuid-Holland Zuid 32 Zuid-Holland Zuid 76,1 Noord-Holland Noord 30,9 Noord-Holland Noord 70,4 Midden- en West-Brabant 30,3 Gelderland-Midden 68,8 Brabant-Zuid-Oost 29,8 Midden- en West-Brabant 68,2 Gelderland-Midden 28 Brabant-Zuid-Oost 65,9 Flevoland 25,8 Gerlderland-Zuid 61,7 Gerlderland-Zuid 24,3 Zeeland 61 Drenthe 23,9 Brabant-Noord 59,8 Zeeland 22,1 Noord- en Oost-Gelderland 53,7 Noord- en Oost-Gelderland 21,2 Drenthe 52,1 Groningen 20,1 Twente 50,9 Brabant-Noord 20,1 Flevoland 49 Twente 18,5 Groningen 47,4 Fryslan 17,6 Fryslan 45 Limburg-Noord 16,4 Limburg-Noord 43 Ijsselland 14 Ijsselland 40,5 31,3 64 Ook is duidelijk dat de drie veiligheidsregio s zich in verschillende ontwikkelingsfasen bevinden. Ook geven de resultaten inzicht en aanleiding om nader onderzoek te verrichten op bijvoorbeeld de personeelslasten en de overhead. Het algemeen bestuur zal hierover in het najaar worden geïnformeerd. Tot slot kan geconstateerd worden dat de lijnen die door het bestuur in gang zijn gezet met het financieel meerjarenperspectief, Vernieuwde brandweerzorg en de reorganisatie zeer goed aansluiten op de inzichten die deze rapportages bieden. De weg naar 2020 en de bezuinigingsopgave van 5,3 miljoen die hiermee gepaard gaat, heeft flinke impact op de huidige inzichten van de benchmarks. Vervolg Gezien bovenstaande conclusies wordt het algemeen bestuur gevraagd kennis te nemen van de beide benchmarks en deze te bezien in het perspectief van doen we de juiste dingen. Aspecten als de uitkomst van de jaarlijkse Staat van de Rampenbestrijding en een visitatie door andere veiligheidsregio s die eind 2017 gepland staat, zal bijdragen aan het gesprek achter de cijfers. Het dagelijks bestuur heeft in haar vergadering op 24 maart jl. gevraagd om in het najaar het bestuur nader te informeren over de resultaten van de verdiepingsslag die gemaakt op de personeelslasten en de overhead. Wanneer over drie jaar opnieuw een dergelijke benchmark uitgevoerd wordt (aangevuld met bijvoorbeeld de relatie met het presterend vermogen en de lijnen die door het bestuur reeds zijn ingezet) is de verwachting dat de uitkomsten voor de VRZHZ realistischer zijn dan nu met deze (beperkte) benchmark lijkt te zijn. pagina 3 van 4

189 Financiële consequenties: Vervolgprocedure: N.v.t. Het voorstel wordt bij de volgende overleggen ingebracht: MT AB OVO CAB AGV Audit commissie DB Anders, nl.... Niet van toepassing Vervolgstappen: Agenderen voor algemeen bestuur van 13 oktober 2016 Organisatie eenheid Indiener Concerncontroller a.i. Directiesecretaris Concern C.H.W.M. Post J. Rutten J. Boons dd dd dd pagina 4 van 4

190 A memo MT benchmark overheadfuncties VRZHZ MWB VRZ.pdf Vergaderstuk 2016/759/A Memo Aan: MT's Veiligheidsregio's Zeeland, Midden West Brabant en Zuid Holland Zuid Van: Izak van Blijderveen (VRZHZ) Karin Dieleman (VRZ) Minke Verschuuren (VRMWB) Onderwerp: benchmark overheadfuncties incl span of control Datum: Inleiding In deze memo presenteren wij de resultaten van de benchmark, waarbij drie regio s (Zeeland, Midden- en West-Brabant en Zuid Holland Zuid) de overheadfuncties met elkaar vergeleken hebben. Met deze benchmark willen we niet alleen een algemeen beeld schetsen, maar vragen we met name aandacht voor: wat kunnen we van elkaar leren op die plaatsen waar we van elkaar verschillen. Dat leren is als eerste gericht op: hoe kunnen we dingen beter/slimmer/effectiever, maar ook wellicht goedkoper aanpakken. De benchmark op zichzelf geeft hier niet direct antwoord op, maar nodigt uit om op bepaalde onderdelen een verdiepingsslag te maken. Deze memo beschrijft de uitgangspunten die gehanteerd zijn bij het opstellen van de benchmark, de resultaten van de benchmark en een bijbehorend advies. Gevraagd wordt: 1. Kennisnemen en bespreken van de resultaten van de benchmark. Uitgangspunten Om de analyse op basis van gelijke uitganspunten uit te voeren is een aantal uitgangspunten gehanteerd: Peildatum: dit is voor alle regio s de oorspronkelijke begroting 2016 en de formatie 2016 en met alle besluiten die t/m oktober 2015 zijn genomen tot aanpassing van deze formatie. GHOR/Meldkamer: deze twee onderdelen zijn vanwege zeer verschillende inpassingen in onze regio s in deze benchmark buiten beschouwing gelaten, de overhead hieraan verbonden is zoveel als mogelijk gecorrigeerd, zowel in de formatie als in de begrotingscijfers Begroting versus bezetting: er is uitgegaan van de toegestane formatie in fte s en bijbehorend maximum van de functieschaal. In werkelijkheid kan de bezetting in fte s hiervan afwijken. Deze kwantitatieve boven- of ondertalligheid is niet meegenomen in de analyse. Ook van de kwalitatieve boventalligheid is in deze analyse geabstraheerd. In werkelijkheid kunnen functionarissen met een hogere salarisschaal zijn geplaatst op formatief lager ingeschaalde functies. Overhead: tot de overhead rekenen we de PIJOFACH 1 functies en het management van zowel het ondersteunend- als het primaire proces. Management: het management heeft soms naast managen ook een inhoudelijke functie in het primaire proces. Hier hebben we dit gecorrigeerd als dit ook vastligt in de organieke functiebeschrijving of is met P&O is afgestemd. Management: het management van de middelen functie (PIJOFACH) is gerangschikt onder middelenfuncties (bedrijfsvoering) en niet onder de groep management. In een paar gevallen is een inschatting gemaakt van primaire taken die onderdelen van bedrijfsvoering uitvoeren. Deze primaire taken zijn gecorrigeerd. 1 PIJOFACH staat voor: personeel, informatievoorziening/ict, juridisch, organisatie, financiën, automatisering, communicatie en huisvesting

191 Ondersteuning: In de drie VR s zijn er ondersteunende werkzaamheden die soms onder dezelfde functiefamilie vallen, maar inhoudelijk in de praktijk anders zijn. Zo is de functie secretaresse of administratief medewerker soms een functie die in de praktijk werkzaam is in het primaire proces. Hiervoor is waar van toepassing dit gecorrigeerd. Bij alle VR s is risico-en crisiscommunicatie in de overhead opgenomen, alhoewel hier primaire taken onder zijn begrepen. De splitsing binnen communicatie was niet eenduidig te maken. Vastgoed: In alle drie de VR s zijn alleen (op peildatum vergelijking) die kazernes overgenomen die vielen onder de herziening btw. Hiermee is dit verschil verwaarloosbaar in de vergelijking. Vrijwilligers: de overheadfuncties werken ook ten behoeve van de vrijwilligers. Uit eerdere benchmarks (o.a. van Berenschot) hebben we overgenomen dat 1 vrijwilliger bij het bepalen van een % aandeel meetelt voor 0,25 fte en voor P&O functies voor 0,5 fte. Takenpakket: om de overheadfuncties te kunnen vergelijken, zijn de takenpakketten van de verschillende afdelingen op elkaar afgestemd. In sommige gevallen heeft dit als gevolg gehad dat de formatie van een afdeling is opgehoogd met formatie die normaliter niet tot de afdeling behoort. De benchmark zegt overigens niets over de kwalitatieve taakuitvoering. Uitbesteding van taken: wanneer taken zijn uitbesteed zijn deze omgezet naar formatie voor de vergelijkbaarheid. Zo is bijv. bij de VRMWB de helpdesk en het systeembeheer ICT uitbesteed aan een derde partij, terwijl deze taken bij de andere regio s in de formatie is opgenomen. De VRMWB heeft deze uitbestede taken weer vertaald in formatie, om de vergelijkbaarheid tot stand te brengen. Bevindingen De benchmark resulteert in onderstaande bevindingen op hoofdlijnen (in Bijlage 1 zijn de vergelijkende tabellen toegevoegd): Relatief gezien heeft VRZHZ de grootste overhead (17%) van de drie veiligheidsregio s. Het grootste verschil zit in het onderdeel management en managementondersteuning (ca. plus 5% t.o.v. VRZ en MWB). De overhead van de VRZ en MWB is, respectievelijk 13% en 10% ten opzichte van de totale formatie. Gerelateerd aan de totale personeelslasten en totale lasten is de overhead van VRZHZ en VRZ nagenoeg gelijk en is die MWB het laagst. Over de gehele linie is de overhead van MWB het laagst. De VRMWB is in omvang de grootste organisatie. In vergelijking met de andere regio s heeft zij het laagste overheadpercentage (6%) voor de middelenfuncties. VRZ en VRZHZ volgen hier met (afgerond) 7% resp. 8 %); zie ook bovenstaande grafiek. Grafisch: pagina 2 van 10

192 De gemiddelde loonkosten van de middelenfuncties zijn in lijn met de grootte van de organisaties. VRMWB is de grootste organisatie, het functiehuis met de gehanteerde functieschalen ligt verhoudingsgewijs hierdoor hoger dan bij de andere twee regio s Grafisch:. In MWB wordt naar verhouding een lager deel van de loonkosten besteed aan de overheadfuncties. Dit is te verklaren door de schaalomvang van de organisatie. In de VRZHZ en VRZ is het percentage 26% t.o.v. MWB 17%. Grafisch: pagina 3 van 10

193 De personele overheadlasten zijn in VRZHZ en VRZ ca. 15% van de totale begroting t.o.v. 10% in VRMWB. Grafisch: Span of control: In bijlage 2 is de span of control in beeld gebracht. Hierbij is te concluderen dat de span of control in de VRZHZ relatief laag is. Het grootste verschil is te zien in de clusters van de brandweerorganisatie. Deze is bij de VRZHZ de helft tot een derde kleiner dan in de VRMWB en VRZ. Dit is tevens een verklarende factor voor het relatief grote aandeel management in de organisatie van de VRZHZ. In VRMWB vallen relatief veel medewerkers direct onder aansturing van de directeur. Bij bedrijfsvoering is in alle organisaties de span of control relatief laag. Grafisch: pagina 4 van 10

194 Verklaring bevindingen: Er is op voorhand een aantal verklaringen te geven voor bovenstaande bevindingen. Zo is de VRMWB al in 2010 geregionaliseerd, terwijl de VRZHZ en de VRZ in de huidige vorm bestaan sinds 2013 respectievelijk Daarnaast heeft de VRMWB de afgelopen jaren een taakstelling van 8 mln. gerealiseerd o.a. ook op de overhead. De VRZHZ moet nog een totale taakstelling van 15% (te realiseren in 2020) moet realiseren (nog niet verwerkt in de meerjarenbegroting ). In de VRZ is door de gemeenten bij de reorganisatie geen budget overgedragen voor de verdere vorming van afdeling bedrijfsvoering. Dit is een verkapte vorm van bezuinigen. Structureel is daarnaast het jaarlijks gemeentelijk budget gedaald van 25,7 mln naar 23,3 mln. Wel zijn voor de vorming van de organisatie incidenteel middelen ontvangen voor 4 jaar tot een totaal bedrag van 5,2 mln. Voor een deel zijn de verschillen ook te verklaren uit de schaalgrootte. Bepaalde functies zijn nodig in zowel een kleine als grote organisatie. Het is niet (altijd) mogelijk dit naar evenredigheid in te vullen. Het is vooral van belang de focus te leggen op die verschillen die NIET vanuit de schaalgrootte verklaarbaar zijn. In voorgaande lijkt het van belang de focus te leggen op de verschillen in de aansturing (management) van de organisaties van zowel VRZHZ als VRZ t.o.v. die van VRMWB. Deze verschillen zijn naar onze mening niet alleen voortkomend uit schaalgrootte. Bovenstaande geeft echter geen antwoorden op de vraag hoe we dingen beter/slimmer/effectiever en wellicht goedkoper aan kunnen pakken. Hiervoor is aanvullend onderzoek noodzakelijk. Advies In deze memo zijn de resultaten van de benchmark op hoofdlijnen met u gedeeld. Aangevuld met de kostenevaluatie geeft het een eerste beeld in de onderlinge vergelijking tussen de drie veiligheidsregio s. Het is niet gemakkelijk gebleken om de veiligheidsregio s die zo divers zijn ingericht en werken, vergelijkbaar te maken. Geadviseerd wordt de resultaten met elkaar te bespreken en indien gewenst opdracht te geven tot een aanvullend onderzoek op een (specifiek) onderdeel van de benchmark. Om op die wijze inzicht te krijgen pagina 5 van 10

195 hoe we op een nader te bepalen onderdeel of afdeling beter/slimmer/effectiever en wellicht goedkoper kunnen werken. Vanuit voorgaande lijkt de eerste focus te liggen op de managementkant van de organisaties. In de VRZHZ gaat het aantal managementfunctie wel dalen a.g.v. de per ingaande reorganisatie. Maar omdat deze vooral gericht is op de kantoorfuncties in Dordrecht zal het relatief grote verschil in de clusters daardoor niet afnemen. pagina 6 van 10

196 Vergaderstuk 2016/759/A Bijlage 1: Vergelijking overheadfuncties

197 Vergaderstuk 2016/759/A

198 Vergaderstuk 2016/759/A Bijlage: 2 span of control NB: hier zijn alle managementtaken opgenomen en is er geen toedeling van management aan de middelenfuncties. VRZHZ span of control vrijwilliger/ uitruk = medewerkers en uitruk vrijwilligers management vast Dordrecht Span of control VRZHZ 0,5 fte Directie Veiligheidsregio Bureau Beleids-en Bestuursondersteuning Hoofdafdeling Risico- en Crisisbeheersing Afdeling Bedrijfsvoering Bureau Gemeenten Bureau GHOR Centrale directie en afdelingen Brandweer Centrale organisatie span of control vrijwilliger/uitruk = 1 fte Cluster Hoeksche Waard Cluster Zwijndrechtse Waard / Dordrecht Cluster Drechtsteden- Noord/Molenwaard Cluster GHG/GLZ Totaal clusters Te zien is dat de span of control relatief laag is. Met name in de clusters is deze de laagste van de drie organisaties in deze vergelijking. Dit geeft mede oorzaak aan het relatief hoge aantal managers in verhouding tot VRMWB en VRZLD. Bij voorgaande moet wel worden aangetekend dat het hier gaat om formatie in fte en dit dus iets hoger ligt als wordt uitgegaan van aantal medewerkers. In de centrale organisatie zal in 2016 de span of control iets hoger worden door de samenvoeging van een aantal eenheden. Bij managementondersteuning is te zien dat het totaalbeeld van MO relatief hoog is. Enerzijds is dit verklaarbaar omdat bijvoorbeeld MO directie en BBO ook een rol heeft in de voorbereiding van de bestuursvergaderingen.

199 VRZ: span of control vrijwilliger/ uitruk = medewerkers vrijwilligers management vast Span of control VRZ 0,5 fte Directie VRZ Bedrijfsvoering (tactischmanager en 4 teamleiders Brandweer (tactisch manager en 3 TL) risico- en crisicobeheersing (Tactisch manager en 2 TL) span of control vrijwilliger/uitruk = 1 fte Centrale organisatie Zeeuws Vlaanderen Walcheren/ Schouwen Duiveland Oosterscheldebekken/ Tholen Totaal clusters De span of control voor de centrale organisatie ligt op hetzelfde niveau als in VRMWBR. De span of control in de clusters is hier (relatief) de grootste van de drie organisaties. Dit met de kanttekening dat onder de vrijwilligers 73 ploegleiders respectievelijk 70 plaatsvervangend ploegleiders zijn begrepen. Het management voert personeelsgesprekken met deze 143 (plaatsvervangend) ploegleiders. De (plaatsvervangend) ploegleiders sturen de andere vrijwilligers aan. VRMWB management medewerkers vast vrijwilligers span of control vrijwilliger/ uitruk = 0,5 fte Span of control MWB Algemeen Directeur Veiligheidsbureau - 10 Directie Middelen Brandweer Centrale organisatie span of control vrijwilliger/uitruk = 1 fte Cluster West Cluster Zuid Cluster Noord Cluster Midden Cluster Oost Totaal clusters De span control is de middelste van de drie. Hierbij moet worden aangetekend dat de vrijwilligersposten een teamleider hebben (niet in management opgenomen) die de (functionerings)gesprekken voert met de vrijwilligers. pagina 10 van 10

200 B benchmark veiligheidsregio's VRZHZ MWB VRZ.pdf Vergaderstuk 2016/780/B Benchmark Veiligheidsregio s Zuid-Holland Zuid, Midden- en West- Brabant en Zeeland Rapport Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid BMC januari 2015 T.E. Kinkel MSc N.G. Gambier Projectnummer: Correspondentienummer: FB