JAARVERSLAG 2011 STICHTING SPAARLOONFONDS VOOR DE GRAFISCHE BEDRIJVEN

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2011 STICHTING SPAARLOONFONDS VOOR DE GRAFISCHE BEDRIJVEN

2

3 Stichting Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven Jaarverslag e boekjaar ZWAANSVLIET AP AMSTERDAM TELEFOON INTERNET

4

5 Inhoud 1. PROFIEL 5 2. KERNCIJFERS 6 3. VERSLAG VAN HET BESTUUR Voorwoord 7 Ontwikkelingen boekjaar Financiële gang van zaken 10 Statutaire functionarissen JAARREKENING 2011 Balans per 31 december Staat van baten en lasten boekjaar Toelichting behorende tot de jaarrekening Toelichting op de balans 23 Toelichting op de staat van baten en lasten OVERIGE GEGEVENS Statutaire winstverdeling 31 Gebeurtenissen na balansdatum 31 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 32 sgb Jaarverslag 2011 pag. 3

6 Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven

7 Spaarloonfonds voor de grafische bedrijven PROFIEL Het Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven (SGB) verzorgt voor de grafimediabranche sinds 1973 de collectieve bedrijfstakspaarloonregeling en de vrijwillige extra spaarloonregeling. De werkgever draagt op grond van de cao voor de werknemer jaarlijks een percentage van het brutoloon af aan het SGB (in 2011 was dat 1,00% tot een maximum van 493), tenzij de werknemer de keuze heeft gemaakt voor deelname aan de levensloopregeling of uitbetaling in de vorm van loon. Het SGB schrijft het spaarloon bij op een geblokkeerde rekening op naam van de betreffende deelnemer. Na vier volle kalenderjaren valt het spaarloon over één kalenderjaar vrij en wordt dan overgeschreven naar de vrije spaarrekening. De deelnemer ontvangt over de uitstaande tegoeden jaarlijks rente. In aanvulling op de bedrijfstakregeling kan, als de werkgever daarvoor afspraken maakt, extra spaarloon worden opgebouwd tot het toegestane fiscale maximum. Sinds enige jaren is dat 613. Voor de werknemer is het spaarloon vrij van heffing loonbelasting, heffing premies sociale verzekeringen en grafische fondsen. De werkgever betaalt wel een loonheffing van 25% over het spaarloon. sgb Jaarverslag 2011 pag. 5

8 Kerncijfers Bedragen in duizenden euro s Aan het einde van resp. over de jaren 2007 t/m Aantal werkgevers Aangesloten werkgevers Aantal werknemers Actieve werknemers Loon en spaarloon Premieloon werkgevers Collectief spaarloon Extra spaarloon en verlofsparen Extra spaarloon en verlofsparen Rente Rentebijschrijving Rentevergoeding in % * geblokkeerde spaarrekeningen 2,5 2,1 2,6 3,8 3,7 vrije spaarrekeningen 1,4 1,3 2,1 3,5 3,5 verlofspaarrekeningen 3,7 3,6 Uitbetalingen Spaarloon Administratiekosten Beleggingen Balanswaarde beleggingen Beleggingsopbrengsten Totaal rendement in % 2,2 1,9 4,6 2,2 3,5 Vermogen Spaarsaldi Algemene reserve Beleggingsreserve Totaal * De vermelde rentepercentages zijn jaargemiddelden. sgb Jaarverslag 2011 pag. 6

9 Verslag van het bestuur VOORWOORD Met het jaarverslag 2011 legt het bestuur van het Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven (SGB) aan belanghebbenden verantwoording af over het gevoerde beleid. Daarnaast wordt op een aantal voor het fonds belangrijke terreinen een vooruitblik gegeven. De jaarrekening 2011 is door KPMG Accountants N.V. gecontroleerd en van een goedkeurende controleverklaring voorzien. De controleverklaring is opgenomen op pagina 32. Financiële positie SGB In 2011 oversteeg het volume aan uitkeringen de inleg van deelnemers, waardoor het belegd vermogen afnam tot 181,0 miljoen eind Het totaal van de algemene reserve en de beleggingsreserve daalde in 2011 marginaal tot 11,8 miljoen. De reservepositie van het fonds, de verhouding tussen het vermogen van het fonds en de spaarloontegoeden van deelnemers, verbeterde en steeg van 106,6% naar 106,8%. Alternatieven voor de bedrijfsspaarregelingen De politiek werkt aan de introductie van de Vitaliteitsregeling. Daarmee moeten werknemers in staat worden gesteld een goede balans te vinden tussen betaald werk, zorgtaken, vrijwilligerswerk, scholing en vrije tijd. Een werkelijke verhoging van de arbeidsparticipatie kan alleen worden bereikt als er genoeg mogelijkheden zijn om werk op flexibele wijze te combineren met andere activiteiten. De verwachting is dat de levensloopregeling en het spaarloon worden geïntegreerd in deze Vitaliteitsregeling. De regeling zal niet kunnen worden gebruikt voor vervroegd uittreden. Gezien de verwachte wettelijke vereisten is het niet te verwachten dat het SGB de Vitaliteitsregeling zal uitvoeren. Tot slot Het bestuur bedankt de Deelnemersraad SGB voor haar inbreng en adviezen die in 2011 zijn uitgebracht. In 2011 heeft de regering besloten om spaarloonregelingen per 1 januari 2012 af te schaffen. Deelnemers hebben de mogelijkheid om vanaf dat moment hun saldo in een keer op te nemen. Het fonds zal de beschikbare reserves afbouwen en ten gunste brengen van de deelnemers. Vanaf 1 januari 2012 zal een spaarrente worden vergoed van 4,0%. Deelnemers die gedurende het eerste halfjaar van 2012 hun volledige saldo opnemen, krijgen 101% van hun tegoed uitgekeerd. sgb Jaarverslag 2011 pag. 7

10 Verslag van het bestuur ONTWIKKELINGEN BOEKJAAR 2011 Algemeen Via de collectieve cao-spaarregeling van het SGB, waarbij via de werkgever 1,00% van het gemaximeerde brutoloon wordt gespaard, werd 11,0 miljoen op de spaarrekeningen bijgeschreven. Aan extra spaarloon werd voor 5,1 miljoen bijgeschreven. In 2010 was dat respectievelijk 11,6 miljoen en 5,2 miljoen. De afname van het spaarvolume wordt veroorzaakt door de teruglopende werkgelegenheid in de grafimediabranche. Als gevolg van technologische ontwikkelingen, internationale concurrentie en de conjunctuurgevoeligheid van de producten en diensten nam het aantal deelnemers met 4% af van naar De deelname aan SGB heeft ook in 2011 weinig concurrentie ondervonden van de levensloopregeling. Het aantal werknemers dat deelneemt aan de levensloopregeling bleef met 401 deelnemers stabiel. Het spaarloonfonds wil een rente vergoeden die gemiddeld op of boven de rente ligt die andere spaarloonaanbieders in Nederland hanteren. De in 2011 vergoede rente op de geblokkeerde rekening lag in lijn met de doelstelling van het fonds. Over de geblokkeerde spaarloontegoeden is een gemiddelde rente vergoed van 2,5%, de gemiddelde marktrente voor vergelijkbare rekeningen bedroeg 2,1%. De gemiddelde rentevergoeding op de vrije spaartegoeden bedroeg 1,4%. De beleggingsopbrengsten waren niet toereikend om, na aftrek van de operationele kosten, de gemiddelde marktrente van 2,1% te evenaren. In dit verslag wordt achtereenvolgens aandacht besteed aan achterliggende externe en interne ontwikkelingen, de ontwikkelingen van de spaarrekeningen en de vergoede rente, de in rekening gebrachte administratiekosten en de ontwikkelingen in het vermogensbeheer ten behoeve van het fonds. Economische ontwikkelingen en de vermogenspositie SGB Als gevolg van de schuldencrisis van de zuidelijke eurolanden en Ierland zijn in het verleden door het bestuur nieuwe uitgangspunten voor het financieel beleid vastgesteld. Hierin is bepaald dat SGB moet worden beschouwd als een korte termijn belegger vanwege de grote en veelal abrupte invloed van overheidsmaatregelen op het fonds. Invloeden die zich de laatste jaren ook diverse malen hebben gemanifesteerd. Derhalve heeft het bestuur bepaald dat gezien de doelstelling van het fonds, een beperkt risico gelopen kan worden met de beleggingen. Als gevolg van het regeringsbesluit om het spaarloon af te schaffen, is van overheidswege bepaald dat sinds begin 2012 behalve de vrije spaartegoeden, ook de geblokkeerde spaartegoeden direct opvraagbaar zijn. Het bestuur heeft het beleggingsbeleid hierop aangepast. Het beleggingsbeleid voor 2012 houdt in dat gelden voor een deel op deposito worden aangehouden, voor een deel in staatsobligaties van de hoogste kwaliteit en voor het restant in bedrijfsobligaties van hoge kwaliteit. Vanwege de aanhoudende onrust werden de perifere staatsobligaties en die van Frankrijk in de tweede helft van 2011 verkocht en op deposito geplaatst. Het ligt in de bedoeling om een deel van deze opbrengst medio 2012 her te beleggen in bedrijfsobligaties van hoge kwaliteit. Daarmee kan het effectief rendement van de portefeuille worden verbeterd, hetgeen gunstig is voor de uit te keren rente op spaartegoeden. In lijn met de uitgangspunten heeft het fonds de rente voor de tegoeden op de geblokkeerde rekeningen in 2011 ongewijzigd gelaten op 2,5%. De rente over de vrije spaarrekening is per 1 januari 2011 verlaagd van 2,0% naar 1,5%, en per 1 april 2011 verlaagd van 1,5% naar 1,0%. In verband met de afschaffing van het spaarloon per 1 januari 2012 heeft het bestuur besloten om de rente op de vrije rekening per 1 november 2011 te verhogen naar 2,5%. sgb Jaarverslag 2011 pag. 8

11 Verslag van het bestuur Als gevolg van het gevoerde beleid, de ontwikkelingen op de financiële markten en het bedrag aan opnames, heeft het fonds haar relatieve vermogenspositie kunnen versterken. De reservepositie eind 2011 bedroeg 106,8% tegen 106,6% eind Het fonds heeft een solide portefeuille met een beperkt risico. Beëindiging van de spaarloonregeling Eind 2011 heeft de regering besloten om de fiscale faciliteiten voor het spaarloon per 1 januari 2012 af te schaffen. Vanaf deze datum wordt er derhalve geen spaarloon meer opgebouwd. De reserve van het fonds van circa 12 miljoen zal worden afgebouwd en ten gunste komen van de deelnemers. Het opbouwen van reserves was nodig om spaarloon toe te kennen aan werknemers voor wie door de werkgever geen spaarloon is gestort als gevolg van faillissement, om beleggingsrisico s af te dekken en om een zekere stabiliteit van de rente te waarborgen (egalisatiereserve). Vanwege de aanstaande beëindiging van de spaarloonregeling heeft het bestuur er voor gekozen om de rente vanaf 1 november 2011 van de geblokkeerde rekening en de vrije rekening gelijk te trekken naar 2,5%. Vanaf 1 januari 2012 is de rente verhoogd naar 4,0%. Alle spaarsaldi staan vanaf 1 januari 2012 op de vrije rekening. Gedurende de periode 1 januari tot 1 juli 2012 wordt bij opname van het gehele spaarsaldo een bedrag uitbetaald ter hoogte van 101% van het gehele spaarsaldo. Op deze wijze komt de reserve toe aan de deelnemers. Uitvoering levensloop De levensloopregeling kan op grond van de wet alleen worden uitgevoerd door banken, verzekeraars en toegelaten instellingen zoals beheerders van beleggingsfondsen. Voor de uitvoering van de levensloopregeling is een vergunning nodig van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Om deze reden is de uitvoering belegd bij KAS BANK N.V.. Ongeveer 1% van de grafici maakt gebruik van de levensloopregeling. Communicatie Het spaarloonfonds zet voor het contact met haar deelnemers eigentijdse middelen in. Dat betekent dat in toenemende mate elektronisch wordt gecommuniceerd. Ook vanuit kostenperspectief is dat positief. Zo wordt het jaarlijkse fiscaal overzicht van het spaartegoed uitsluitend nog elektronisch via beschikbaar gesteld. Via deze beveiligde website kunnen deelnemers de opgave voor hun belastingaangifte downloaden en de gegevens overnemen. Via die website kunnen deelnemers ook hun spaarloonsaldo raadplegen en desgewenst overboekingen verrichten van de vrije spaarrekening naar hun persoonlijke bankrekening. Het fonds handhaaft voor bepaalde groepen deelnemers vooralsnog de verzending van de papieren rekeningoverzichten. Sinds december 2011 beschikt het fonds over een eigen website ( Op deze website is algemene informatie opgenomen over de spaarloonregeling en de extra spaarloonregeling. Daarnaast zijn opgenomen de brochure SGBspaarregelingen, vragen en antwoorden, de statuten en reglementen van het fonds en de samenstelling, agenda en notulen van de Deelnemersraad. Wijzigingen statuten en reglementen In 2011 zijn er aanpassingen doorgevoerd in het Spaarloonreglement. De statuten en het Reglement voor de Geschillencommissie zijn ongewijzigd. Spaarloonreglement Artikel 2 (Spaarloon): De definitie van het loonbegrip is per 1 januari 2011 gewijzigd. Tot die datum werd het brutoloon sociale verzekeringen gehanteerd, beter bekend als het bruto-sv of coördinatieloon. Vanaf 2011 wordt het brutoloon gehanteerd. Deze wijziging is op bedrijfstakniveau financieel neutraal doorgevoerd. Om deze reden leidde de aanpassing van het loonbegrip tot wijzigingen van de heffingsgrondslag, het maximum premieloon en de premiehoogte. Vanwege de beëindiging van de spaarloonregeling per 1 januari 2012 is de verplichte betaling door werkgevers op 0,0% gesteld. sgb Jaarverslag 2011 pag. 9

12 Verslag van het bestuur FINANCIËLE GANG VAN ZAKEN Werkgevers Aan het einde van 2011 zijn (v.j ) werkgevers bij het fonds aangesloten. De verdeling van het aantal werkgevers aan het einde van het jaar naar de verschillende sectoren van de grafimediabedrijfstak is aangegeven in het hiernavolgende overzicht. Sectoren Grafische bedrijven Zeefdrukbedrijven Grafimedia cao Reprografische bedrijven Aan het grafisch bedrijf verwante bedrijven die uitsluitend op vrijwillige basis deelnemen Papiergroothandel 3 3 Dagbladbedrijven Totaal Werknemers Het aantal werknemers dat per 31 december 2011 in dienst is van de hiervoor genoemde werkgevers en op wie de spaarloonregeling van toepassing is, bedraagt (v.j ). In het totaal aantal werknemers zijn aan het einde van het verslagjaar (v.j ) vrijwillige deelnemers begrepen. Eind 2011 is het aantal deelnemers dat gebruikmaakt van de levensloopregeling ongewijzigd gebleven met 401 (v.j. 401). Het is niet toegestaan om gelijktijdig deel te nemen aan de spaarloon- en de levensloopregeling. De verdeling tussen de saldi van de geblokkeerde en vrije rekeningen per 31 december 2011 is in het onderstaande schema weergegeven. SGB beheert rekeningen. Overzicht spaarrekeningen per 32 december 2011 Bedragen in duizenden euro s Geblokkeerde spaarloonrekeningen Vrije spaarrekeningen Bedragen Deelnemers Totaal Toelichting: Wanneer een werknemer in een andere branche gaat werken, wordt de deelname aan SGB beëindigd als het spaarsaldo wordt opgenomen. Zolang een ex-werknemer nog een tegoed op de SGB-spaarloonrekening heeft staan, wordt de deelneming aan het fonds echter normaal voortgezet, zij het dat geen spaarloon meer wordt bijgeschreven. De jaarlijkse rentebijboeking wordt voorgezet. Van het totaal van spaarloonrekeninghouders nemen eind deelnemers actief deel. Loonbedrag voor spaarloonheffing Het brutoloon van werknemers waarover bij de werkgevers spaarloon werd geheven bedraagt in het verslagjaar miljoen (v.j miljoen). Dit betekent een daling van 7,0% (v.j. een daling van 11%) ten opzichte van vorig jaar. Het spaarloon over 2011 bedraagt 1,00% van het brutoloon. Bij de vaststelling van dit brutoloon geldt een maximum van 188,88 per dag bij 261 sv dagen, of 189,60 per dag bij 260 sv dagen. Rentevergoeding spaarrekeningen SGB stelde in het verslagjaar de rente die over de tegoeden op de spaarrekeningen wordt vergoed, maandelijks vast. In 2011 bedraagt de gemiddelde rentevergoeding over de geblokkeerde spaarrekeningen 2,5% en over de vrije spaarrekeningen 1,4%. De rente over de geblokkeerde rekening wordt jaarlijks achteraf op 1 januari bijgeschreven op de vrije rekening. Deelnemers kunnen direct na de rentebijschrijving over hun rentevergoeding beschikken. sgb Jaarverslag 2011 pag. 10

13 Verslag van het bestuur Ontwikkeling volume Het spaarloon over 2011 bedraagt volgens de jaarafrekening 11,0 miljoen (v.j. 11,6 miljoen). Dit betekent een daling van 5,2%. Uit de algemene middelen van het fonds is inclusief correctie voorgaande jaren (v.j ) aan spaarloon voor arbeidsongeschikte werknemers gedurende het derde ziektejaar gefinancierd. Op grond van de mogelijkheid tot afdracht van extra spaarloon is met betrekking tot het jaar ,1 miljoen (v.j. 5,2 miljoen) afgedragen. De ontwikkeling van het totale saldo van de spaarrekeningen gedurende dit verslagjaar is hierna vermeld: Ontwikkeling volume In duizenden euro s Saldo per 31 december Bij inzake de collectieve spaarloonregeling: Spaarloon 2011 jaarafrekening Spaarloon 3e ziektejaar inclusief correcties voorgaand jaar 20 Correcties spaarloon voorgaand jaar -/ Bij inzake de vrijwillige spaarloonregeling: Extra spaarloon Correcties extra spaarloon voorgaande jaren -/- 56 Vervallen spaarsaldi 2 In 2011 bijgeschreven rente Af: Uitbetaald in Mutatie / Saldo per 31 december sgb Jaarverslag 2011 pag. 11

14 Verslag van het bestuur Uitbetaling spaarsaldi Bij de spaarloonregeling is sprake van een opschuifsysteem. De spaargelden vallen vrij nadat het geld vier volle kalenderjaren op de geblokkeerde rekening heeft gestaan. In een aantal in het reglement genoemde gevallen is tussentijdse uitbetaling mogelijk. In het volgende overzicht zijn de uitbetaalde spaarsaldi weergegeven, uitgesplitst per reden van uitbetaling. In totaal is in 2011 aan (v.j ) deelnemers 27,7 miljoen (v.j. 70,5 miljoen) uitbetaald. Als gevolg van de door de overheid geboden mogelijkheid om in 2010 geblokkeerde saldi over de jaren 2006 t/m 2009 ineens op te nemen, werd er in het vorige jaar voor 32 miljoen extra gedeblokkeerd, wat resulteerde in een extra uitbetaling van 42,8 miljoen. Bedragen in duizenden euro s Reden van uitbetaling Aantal in duizenden euro s gemiddelden in euro s Algemene uitbetaling: Vrije rekening september 2005/2010 maatregel Tussentijdse uitbetaling: starten eigen bedrijf aankoop woning/lijfrenteverzekering en/of kapitaalverzekering/aankoop effecten i.v.m. werknemersparticipatie prepensioen studiekosten compensatie onbetaald verlof kosten kinderopvang Totaal Totaal vorig jaar sgb Jaarverslag 2011 pag. 12

15 Verslag van het bestuur Administratiekosten Het spaarloon wordt onverkort op de spaarloonrekeningen van de deelnemers bijgeschreven. De kosten voor het voeren van de administratie van SGB betreffen het aandeel in de administratiekosten van Timeos (voorheen Grafische Bedrijfsfondsen). Deze kosten hebben betrekking op het uitvoeren van de administratie, het beheren van het belegd vermogen en de bestuursondersteuning. De in rekening gebrachte kosten daalden van 1,07 miljoen in 2010 naar 1,04 miljoen in De kosten per actieve rekeninghouder bedroegen 34 per jaar (v.j. 34). De kosten per rekeninghouder (inclusief exwerknemers) bedroegen ongeveer 11 per jaar (v.j. 12). Uitgedrukt in een percentage van de gemiddeld uitstaande spaargelden bedroegen de administratiekosten 0,60% (v.j. 0,59%). Beleggingen De schuldencrisis van de zuidelijke eurolanden continueert. Dit heeft geresulteerd in een vlucht naar kwaliteit en liquiditeit. Hierdoor is de kapitaalmarktrente op de kernlanden van de eurozone verder gedaald. Met bezuinigingsmaatregelen van de overheden, accommoderende monetaire politiek, creatie van opkoopfondsen voor staatsobligaties en initiatieven om de economische groei te stimuleren, wordt getracht de crisis te bezweren. Echter, pijnlijke maatregelen voor burgers en bedrijfsleven verlagen het draagvlak van deze maatregelen. Hierdoor erodeert de politieke haalbaarheid, met name in de zuidelijke Eurolanden. De politieke onzekerheid is in het voorjaar van 2012 nog eens verscherpt door verkiezingen c.q. referenda in onder meer Frankrijk, Griekenland en Ierland. Het is daarmee de vraag of de diverse maatregelen wel uitgevoerd kunnen worden en het beoogde effect zullen sorteren. De hiermee gepaard gaande financiële, economische en politieke onzekerheden drukken de economische groei. Vanwege de aanhoudende onrust werden de perifere staatsobligaties en die van Frankrijk in het vierde kwartaal van 2011 verkocht. In anticipatie op verwachte extra opvragingen van spaartegoeden werden deze vrijkomende gelden voor een deel op deposito geplaatst. Het ligt in de bedoeling om een deel van deze opbrengst medio 2012 her te beleggen in bedrijfsobligaties van hoge kwaliteit. Daarmee kan het effectief rendement worden verbeterd, hetgeen gunstig is voor de uit te keren rente op spaartegoeden. Gezien het opvraagpatroon in de eerste maanden van 2012 heeft het bestuur geconcludeerd dat de deelnemers aan het spaarloonfonds veel waarde hechten aan de vermogensvorming die het fonds ondersteunt. In 2011 daalde het belegd vermogen met 8,0 miljoen tot een bedrag van 181,0 miljoen, een daling van 4%. De daling werd voornamelijk veroorzaakt door de opname van spaargelden. Het saldo van bijboekingen en uitbetalingen bedroeg negatief 11,5 miljoen tegen negatief 53,7 miljoen vorig jaar. De beleggingsopbrengsten waren met 4,0 miljoen lager dan vorig jaar ( 4,5 miljoen). Het totaal rendement lag met 2,2% wel hoger dan het afgelopen jaar (1,9%). Het totale vermogen is per ultimo 2011 belegd in vastrentende waarden in euro s. De gemiddelde couponrente gemeten naar nominale waarde bedraagt 3,9% (v.j. 3,8%) bij een gemiddelde looptijd van 1,6 jaar (v.j. 1,7 jaar). Het belang in staatsleningen, de grootste categorie binnen de vastrentende waarden, daalde als percentage van de totale portefeuille van 55,5% naar 33,2%. Het belang in financiële instellingen steeg van 29,5% naar 31,7% en dat in overige leningen daalde van 15,0% tot 9,7%. Per ultimo 2011 wordt in verband met de afschaffing van het spaarloon een percentage van 25,4% aan deposito s aangehouden. sgb Jaarverslag 2011 pag. 13

16 Verslag van het bestuur De totale beleggingsopbrengsten, inclusief de interest rekening-courant Timeos, daalden in het boekjaar naar 4,0 miljoen van 4,5 miljoen vorig jaar. Van de opbrengsten bedroeg het directe resultaat 6,6 miljoen (v.j. 8,4 miljoen) en het saldo van gerealiseerde en ongerealiseerde waardemutaties, het indirecte resultaat, 2,6 miljoen negatief (v.j. 3,9 miljoen negatief). Doordat de beleggingsportefeuille aan het begin van het jaar voor een belangrijk deel boven pari noteerde, wordt door het verloop van de tijd een koersverlies geleden. De relatief hoge coupon wordt hiermee teruggebracht tot de lagere marktrente. Het behaalde totaalrendement op basis van waardering naar marktwaarde bedroeg 2,2% (v.j. 1,9%). Gezien de moeilijke marktomstandigheden stemt dit rendement tot tevredenheid. De volgende tabel geeft een overzicht van de verdeling van de beleggingen inclusief de verdeling naar looptijd. Bedragen in duizenden euro s Beleggingen Balanswaarde % Balanswaarde % Vastrentende waarden Euro: Staatsleningen , ,5 Financiële instellingen , ,5 Deposito s ,4 Overige , ,0 Totaal vastrentende waarden , ,0 waarvan: looptijd >3 - <5 jaar , ,3 looptijd >1 - <3 jaar , ,9 looptijd tot 1 jaar , ,8 Totaal beleggingen , ,0 STATUTAIRE FUNCTIONARISSEN Per 31 december 2011 Bestuur SGB De bestuurssamenstelling is tijdens het verslagjaar gewijzigd: De heer T.W. van den Broek is per 1 januari 2011 afgetreden en de ontstane vacature is niet ingevuld. De heer F. de Haan is per 1 januari 2011 opgevolgd door de heer B. van Iren. De heer B. van Iren is benoemd tot voorzitter van werknemerszijde. De heer M. de Mooij is per 1 januari 2011 opgevolgd door de heer J.K. Warnaar. De heer J.K. Warnaar is benoemd tot secretaris van werknemerszijde. De heer L.J. Hoogenboom is per 1 april 2011 opgevolgd door de heer M.M. Jansen. De heer H.A. Elzerman is per 1 mei 2011 opgevolgd door de heer P.J.J. Nijenhuis. De heer drs R. Degenhardt is per 1 september 2011 afgetreden en de ontstane vacature is niet ingevuld. De heer Hoogenboom heeft zich gedurende tientallen jaren voor de sociale fondsen ingezet. Begin 2012 is hij helaas overleden. Wij zijn hem zeer veel dank verschuldigd voor zijn inzet gedurende zijn actieve jaren. sgb Jaarverslag 2011 pag. 14

17 Verslag van het bestuur Het bestuur heeft besloten om de bestaande vacatures van werkgeverszijde en werknemerszijde voorlopig niet in te vullen. Het aantal bestuursleden is daardoor in de praktijk op zes gesteld in plaats van acht. De bestuursleden worden volgens een rooster van aftreden voor vier jaar aangewezen en zijn telkens nadien terstond herbenoembaar. De samenstelling van het bestuur is per ultimo 2011 als volgt: Naam functie *) aanwijzende aftreden organisatie **) volgens rooster B. van Iren voorzitter FNV KIEM ultimo 2015 M.M. Jansen secretaris KVGO ultimo 2015 W.F. Nak voorzitter KVGO ultimo 2014 P.J.J. Nijenhuis lid NVJ ultimo 2015 R.W. Schets lid KVGO ultimo 2012 J.K. Warnaar secretaris CNV Media ultimo 2014 *) De heren Van Iren en Warnaar waren in 2011 fungerend voorzitter resp. secretaris. **) Werkgeversorganisatie: Koninklijk Verbond voor Grafische Ondernemingen (KVGO). Werknemersorganisaties: FNV Kunsten Informatie en Media (FNV KIEM); CNV Media; Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ). Deelnemersraad De samenstelling van de deelnemersraad is per ultimo 2011 als volgt: aangewezen door FNV Kunsten Informatie en Media: W.H.J. Dubbeling J.H. de Graaf F.P.M. Haselaar F.J. Hoefnagels C.A.M. Hoendervangers H. Jansen R. Munneke T.H. Oosterloo R. Veldhuizen 7 vacatures aangewezen door CNV Media: C.W. van der Laken G. Poldervaart J. Rooiman vacature Commissie voor Beleggingen en risicomanagement Vanaf 2011 is de Commissie voor Beleggingen en risicomanagement niet meer actief voor SGB, omdat er gezien de doelstellingen van het fonds volledig in vastrentende waarden wordt belegd. Hiermee is de portefeuille zodanig vereenvoudigd dat er geen input van een beleggingscommissie meer benodigd is. Geschillencommissie De Geschillencommissie oordeelt en beslist bij wijze van bindend advies over haar voorgelegde geschillen, voortvloeiende uit of rechtstreeks verband houdende met de toepassing van: de statutaire bepalingen inzake de werkingssfeer, werkgever of werknemer (behoudens het gestelde omtrent vrijwillige deelneming) en de bepalingen van het Spaarloonreglement. Tijdens het verslagjaar is de samenstelling van de Commissie gedeeltelijk gewijzigd. Per 1 februari 2011 is de heer Dienske teruggetreden en de heer T. van Veen is namens de aanwijzende organisatie KVGO in diens plaats getreden. De samenstelling van de Geschillencommissie is per ultimo 2011 als volgt: Naam functie aanwijzende organisatie T. van Veen lid KVGO R.E. van Kesteren fungerend voorzitter in 2011 CNV Media J. Spaargaren lid FNV KIEM B. Wals fungerend voorzitter in 2012 KVGO Secretariaat van de Commissie: Advocatenkantoor Kennedy Van der Laan mw. mr. S.J. Schijf Postbus HD AMSTERDAM sgb Jaarverslag 2011 pag. 15

18 Verslag van het bestuur Uitvoeringsorganisatie De stichting heeft geen personeel in dienst. Het bestuur heeft de uitvoering van de administratie, het vermogensbeheer en de bestuursondersteuning gedelegeerd aan een uitvoeringsorganisatie, Timeos (voorheen Grafische Bedrijfsfondsen). Om dit nader vorm te geven is tussen Timeos en SGB een concept uitbestedingsovereenkomst opgesteld. Deze wordt in de eerste helft van 2012 formeel afgerond. Amsterdam, 5 juni 2012 Bestuur van de Stichting Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven. Voorzitters: Secretarissen: B. van Iren M.M. Jansen W.F. Nak J.K.Warnaar sgb Jaarverslag 2011 pag. 16

19 sgb Jaarverslag 2011 pag. 17

20 Jaarrekening 2011

21 Jaarrekening 2011 Balans per 31 december 2011 In duizenden euro s ACTIVA Beleggingen Vastrentende waarden Vorderingen op korte termijn Lopende interest Timeos 237 Overige vorderingen Liquide middelen PASSIVA Reserves Algemeen Beleggingen Spaarrekeningen Geblokkeerde spaarloonrekeningen Vrije spaarloonrekeningen Schulden op korte termijn Timeos 373 Werkgevers Overige schulden sgb Jaarverslag 2011 pag. 19

22 Jaarrekening 2011 Staat van baten en lasten boekjaar 2011 In duizenden euro s BATEN Opbrengst beleggingen Vervallen spaarloonsaldi LASTEN Rente op spaarrekeningen Administratiekosten Spaarloonbijdrage derde ziektejaar Mutatie voorziening vordering werkgevers 14 5 Spaarloonbelasting Resultaat boekjaar Aanwending resultaat boekjaar: Beleggingsreserve Algemene reserve sgb Jaarverslag 2011 pag. 20

23 Jaarrekening 2011 TOELICHTING BEHORENDE TOT DE JAARREKENING 2011 (Bedragen in duizenden euro s) De doelomschrijving van de stichting Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven, gevestigd te Amsterdam, bestaat statutair uit de bevordering van het duurzaam bezit resp. het bevorderen van verlof door middel van sparen van de werknemers in de grafische bedrijven. GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW. Voor zover niet anders vermeld, worden de activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde. Schattingen en veronderstellingen De opstelling van de jaarrekening in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW vereist dat het bestuur oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De schattingen en hiermee verbonden veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De uitkomsten hiervan vormen de basis voor het oordeel over de boekwaarde van activa en verplichtingen die niet op eenvoudige wijze uit andere bronnen blijkt. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Voortschrijdend inzicht kan ertoe leiden dat de schattingen, voor zover van materieel belang, aangepast worden en daarmee ook de prognose. De financiële verwerking van deze aanpassingen vindt plaats in de huidige verslagperiode. Opname van een actief of een verplichting Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de stichting zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Baten worden in de staat van baten en lasten opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Indien een transactie ertoe leidt dat nagenoeg alle of alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico s met betrekking tot een actief of een verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. Dit betekent dat transacties worden verwerkt op handelsdatum en niet op afwikkelingsdatum. Als gevolg hiervan kan sprake zijn van een post nog af te wikkelen transacties. Deze post kan zowel een actief als een passief zijn. Saldering van een actief en een verplichting Een financieel actief en een financiële verplichting worden gesaldeerd als nettobedrag in de balans opgenomen indien sprake is van een wettelijke of contractuele bevoegdheid om het actief en de verplichting gesaldeerd en gelijktijdig af te wikkelen en bovendien de intentie bestaat om de posten op deze wijze af te wikkelen. De met de gesaldeerd opgenomen financiële activa en financiële verplichtingen samenhangende rentebaten en rentelasten worden eveneens gesaldeerd opgenomen. sgb Jaarverslag 2011 pag. 21

24 Jaarrekening 2011 Baten en lasten Voor zover niet anders is aangegeven worden baten en lasten opgenomen in het resultaat van het jaar waarop zij betrekking hebben. ACTIVA Beleggingen Verwerking van waardeveranderingen van beleggingen Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen gerealiseerde en ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen. Alle waardeveranderingen van beleggingen, inclusief valutakoersverschillen, worden als beleggingsopbrengsten in de staat van baten en lasten opgenomen. Vastrentende waarden De vastrentende waarden worden gewaardeerd op de actuele waarde ultimo boekjaar. Vorderingen op korte termijn Werkgevers De vorderingen op werkgevers worden gewaardeerd op de nominale waarde van de te vorderen premies verminderd met de noodzakelijk geachte voorzieningen wegens oninbaarheid. Als gevolg van terugbetalingen in verband met te hoge voorschotten, is er per saldo sprake van credit saldi die opgenomen zijn onder schulden op korte termijn. PASSIVA Reserves Algemeen De algemene reserve is het ter vrije besteding van het bestuur blijvende gedeelte van de middelen, dat uitgaat boven de verplichtingen en de voorzieningen. Deze reserve dient als renteegalisatiereserve. Beleggingen De beleggingsreserve dient ter dekking van risico s in de beleggingen. Deze reserve wordt op een zodanig niveau vastgesteld dat deze voldoende is om de maximaal veronderstelde daling van de waarde van de beleggingen te kunnen opvangen. Bepaling van het resultaat Voor zover niet anders is aangegeven worden baten en lasten opgenomen in het jaar waarop zij betrekking hebben. Herwaarderingen van beleggingen zijn opgenomen in de opbrengst beleggingen. Het saldo van de staat van baten en lasten muteert de algemene reserve. De inleg spaarloon van 2011 is gebaseerd op schattingen. Zodra de definitieve jaaropgaven over 2011 bekend zijn, vindt er een verrekening plaats. Als de jaarrekening getekend wordt, zijn alle definitieve jaaropgaven verwerkt. Het verschil tussen de eindafrekening en de geschatte premie komt ten laste c.q. ten gunste van het volgende boekjaar. Overige vormingen De overige vorderingen worden gewaardeerd op de nominale waarde verminderd met de noodzakelijk geachte voorzieningen wegens oninbaarheid. sgb Jaarverslag 2011 pag. 22

25 Jaarrekening 2011 Toelichting op de balans In duizenden euro s Activa Beleggingen Obligaties Balanswaarde einde vorig boekjaar Aankopen Aflossingen / verkopen Mutaties wegens waardering tegen actuele waarde Balanswaarde einde boekjaar (Nominale waarde einde boekjaar ; einde vorig boekjaar ). Deposito s Balanswaarde einde vorig boekjaar Aankopen Aflossingen / verkopen Mutaties wegens waardering tegen actuele waarde Balanswaarde einde boekjaar Totaal vastrentende waarden Balanswaarde einde vorig boekjaar Aankopen Aflossingen / verkopen Mutaties wegens waardering tegen actuele waarde Balanswaarde einde boekjaar sgb Jaarverslag 2011 pag. 23

26 Jaarrekening 2011 De volgende tabel geeft een overzicht van de verdeling van de beleggingen, waarbij tevens de verdeling naar looptijd is weergegeven. Bedragen in duizenden euro s Beleggingen Balanswaarde % Balanswaarde % Obligaties Euro: Staatsleningen , ,5 Financiële instellingen , ,5 Overige , ,0 Totaal Obligaties , ,0 waarvan: looptijd 1 tot 5 jaar , ,2 looptijd tot 1 jaar , ,8 Totaal Obligaties , ,0 Deposito s Gemeenten ,5 0,0 Financiële instellingen ,5 0,0 Totaal Deposito s ,0 0,0 Totaal vastrentende waarden , ,0 De deposito s hebben een resterende looptijd van korter dan 1 week. Ten aanzien van de kredietwaardigheid van de debiteuren van de vastrentende portefeuille en de deposito s kan het volgende overzicht worden gegeven: De beleggingen in 2011 zonder rating betreffen deposito s % % AAA , ,2 AA , ,2 A , ,6 BBB , ,7 Lager dan BBB 362 0,2 Geen rating , ,3 Balanswaarde , ,0 sgb Jaarverslag 2011 pag. 24

27 Jaarrekening 2011 In duizenden euro s Vorderingen op korte termijn Lopende interest Opgelopen Coupon Rente lening u/g 40 Balanswaarde einde boekjaar Liquide middelen De liquide middelen zijn terstond opeisbaar. PASSIVA Reserves Algemeen Balanswaarde einde vorig boekjaar Mutatie Balanswaarde einde boekjaar Beleggingen Balanswaarde einde vorig boekjaar Mutatie Balanswaarde einde boekjaar De toevoeging aan de beleggingsreserve is een gevolg van de verhoging van de afdekking van een eventuele renteschok van 1,1% naar 2,0% per 1 januari Deze verhoging was noodzakelijk gezien de lage rentestand per eind In 2010 viel juist een deel van de beleggingsreserve vrij door de extra vrijval in september Hierdoor zijn in 2010 de spaarsaldi waarover de beleggingsreserve wordt aangehouden, met 70 miljoen gedaald. sgb Jaarverslag 2011 pag. 25

28 Jaarrekening 2011 In duizenden euro s Geblokkeerde spaarloonrekeningen Balanswaarde einde vorig boekjaar Bijgeboekt spaarloon Deblokkering spaarloon (naar vrije rekeningen) Vervallen spaarloonsaldi 2 2 Balanswaarde einde boekjaar Vrije spaarloonrekeningen Balanswaarde einde vorig boekjaar Deblokkeringen (van geblokkeerde rekeningen) Bijgeschreven rente ten laste van het fonds Uitbetaald Balanswaarde einde boekjaar Totaal overzicht mutaties spaarrekeningen Balanswaarde einde vorig boekjaar Bijgeschreven rente ten laste van het fonds Bijgeboekt Uitbetaald Vervallen 2 2 Balanswaarde einde boekjaar Schulden op korte termijn Werkgevers Te vorderen spaarloon Spaarloon vastgesteld na einde boekjaar Voorziening wegens oninbaarheid Balanswaarde einde boekjaar Voorziening wegens oninbaarheid Balanswaarde einde boekjaar Onttrokken inzake afschrijvingen 35 8 Toegevoegd respectievelijk vrijgevallen 14 4 Balanswaarde einde boekjaar Overige schulden Kasbank NV 33 Overig 11 4 Balanswaarde einde boekjaar sgb Jaarverslag 2011 pag. 26

29 Jaarrekening 2011 Toelichting op de staat van baten en lasten In duizenden euro s Baten Opbrengst beleggingen Vastrentende waarden Interest Indirect resultaat Overig Diversen Totaal opbrengst beleggingen Overige baten Vervallen spaarloonsaldi Betreft op- en afboekingen van reglementair vervallen spaarloonsaldi 2 2 Lasten Rente op spaarrekeningen Geblokkeerde spaarloonrekening Vrije spaarloonrekeningen Totaal rente op spaarrekeningen Administratiekosten Doorbelast Timeos Overige kosten Totaal administratiekosten sgb Jaarverslag 2011 pag. 27

30 Jaarrekening 2011 Risicobeheer Het bestuur beschikt over een aantal beleidsinstrumenten ten behoeve van het beheersen van risico s. Het belangrijkste beleidsinstrument betreft het beleggingsbeleid. De keuze en toepassing van beleidsinstrumenten vindt plaats na uitvoerige analyses ten aanzien van te verwachten ontwikkelingen van de verplichtingen en de financiële markten. De uitkomsten van deze analyses vinden hun weerslag in beleggingsrichtlijnen als basis voor het uit te voeren beleggingsbeleid. De belangrijkste onderkende risico s aangaande beleggingen betreffen kredietrisico en liquiditeitsrisico. Kredietrisico Kredietrisico is het risico van financiële verliezen voor het fonds als gevolg van faillissement of betalingsonmacht van tegenpartijen waarop het fonds (potentiële) vorderingen heeft. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan partijen die obligatieleningen uitgeven en banken waar deposito s worden geplaatst. Beheersing vindt plaats door het aanbrengen van voldoende spreiding over individuele partijen. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat beleggingen niet tijdig en/of niet tegen een aanvaardbare prijs kunnen worden omgezet in liquide middelen, waardoor het fonds op korte termijn niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. Inzake het liquiditeitsrisico kan worden gemeld dat de som van de volgende onderdelen het risico afdekt: de inkomende premies in het boekjaar; aflossingen en rente op vastrentende waarden; het saldo aan liquide middelen. Eind 2011 is een deel van de beleggingen geliquideerd en op deposito geplaatst. Hiermee is geanticipeerd op de verwachte opnames begin 2012 als gevolg van het vrij vallen van de spaarloonbedragen. Verder kunnen ultimo 2011 voldoende beleggingen relatief snel, zonder tot direct waardeverlies te leiden, te gelde worden gemaakt om een eventuele onvoorziene uitstroom van geldmiddelen te financieren. Bezoldiging bestuurders De bezoldiging van de bestuurders bedroeg in het verslagjaar 14 (v.j. 40). Amsterdam, 5 juni 2012 Bestuur van de Stichting Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven. Voorzitters: B.F. van Iren W.F. Nak Secretarissen: M.M. Jansen J.K. Warnaar sgb Jaarverslag 2011 pag. 28

31 sgb Jaarverslag 2011 pag. 29

32 Overige gegevens

33 Overige gegevens STATUTAIRE WINSTVERDELING In de statuten is geen bepaling opgenomen over de wijze waarop een eventueel resultaat moet worden verdeeld. Voorgesteld wordt 745 aan de beleggingsreserve toe te voegen en het resterende saldo van 956 te onttrekken aan de algemene reserve. GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Er hebben zich geen gebeurtenissen na balansdatum voorgedaan welke aanleiding geven de jaarrekening te wijzigen. sgb Jaarverslag 2011 pag. 31

34 Overige gegevens CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: het bestuur van Stichting Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2011 van Stichting Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven te Amsterdam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2011 en de staat van baten en lasten over 2011 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Stichting Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Voorts zijn wij van oordeel dat de in de jaarrekening 2011 opgenomen lasten in overeenstemming zijn met de doelomschrijving in de statuten van de stichting en met het in deze statuten bedoelde reglement. sgb Jaarverslag 2011 pag. 32

35 Overige gegevens Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Utrecht, 5 juni 2012 KPMG Accountants N.V. A.J.H. Reijns RA sgb Jaarverslag 2011 pag. 33

36 JAARVERSLAG 2011 GRAFIMEDIA FONDSEN POSTBUS 7855, 1008 CA AMSTERDAM ZWAANSVLIET 3, TELEFOON