Gezonde toepassingen van Granen Themadag Granen 20 februari 2008 Johan Plijter

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Gezonde toepassingen van Granen Themadag Granen 20 februari 2008 Johan Plijter"

Dennis de Veer
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Gezonde toepassingen van Granen Themadag Granen 20 februari 2008 Johan Plijter

2 Inhoud Presentatie Voeding en gezondheid Zout Vezels en granen Gezonde componenten en granen

3 Voeding en gezondheid - ontwikkelingen Obesitas diabetes type-2 - dramatische toename! Hart en vaatziekten belangrijk(st)e doodsoorzaak Te hoog cholesterol gehalte Oorzaken: Te veel Te weinig Calorieën, (verzadigd/trans) vet, zout en Groente/fruit, volkoren voedingsvezel Beweging ontspoorde stofwisseling/ metabool syndroom Druk op fabrikanten: gezondere producten! MacDonalds, Unilever (Magnum ijs) gezond moet lekker en gemakkelijk zijn

Calorieën, (verzadigd/trans) vet, zout en Groente/fruit, volkoren voedingsvezel Beweging ontspoorde

4 Obesitas a big issue voor voedingsmiddelenproducenten, consumenten en de overheid

5 Voeding en gezondheid - ontwikkelingen Obesitas diabetes type-2 - dramatische toename! Hart en vaatziekten belangrijk(st)e doodsoorzaak Te hoog cholesterol gehalte, hoge bloeddruk Oorzaken: Te veel Te weinig Calorieën, (verzadigd/trans) vet, zout en Groente/fruit, volkoren voedingsvezel Beweging ontspoorde stofwisseling/ metabool syndroom Druk op fabrikanten: gezondere producten! gezond moet lekker en gemakkelijk zijn

veel Te weinig Calorieën, (verzadigd/trans) vet, zout en Groente/fruit, volkoren voedingsvezel Beweging

6 Voeding en gezondheid huidige trends Alle voeding moet gezond zijn dus ook snacks en gemaksvoeding (bijv McDonald s; Magnum ice cream; cakes, etc.): in het verleden : gezondheid was niet nodig voor verwen producten DUS: - met laag zout - Laag verzadigde en trans vetten - Met vezels / langzaam verteerbare koolhydraten Functional foods = producten met een gezondheids claim die meer is dan standaard voeding zoals bijvoorbeeld: Helpt in reducereng cholesterol (bv. met stanolen) Goed voor darmgestel (e.g. met tarwevezels) Draagt bij aan sterke botten (e.g. met extra Calcium)

langzaam verteerbare koolhydraten Functional foods = producten met een gezondheids claim die meer is dan standaard voeding zoals bijvoorbeeld:

7 Voeding en gezondheid huidige trends Op weg naar strikte regels voor gezondheids claims Nieuwe EU Nutrition & Health Claim Regeling Nutrition claims bijv. brood is een bron van vezels, vitamines en mineralen Niveau s moeten boven een minimum waarde zijn Voor ongezonde componenten (ZOUT/Na in brood!) Niveau s mogen niet boven een maximum waarde komen

brood is een bron van vezels, vitamines en mineralen Niveau s moeten boven een minimum

8 Voeding en gezondheid huidige trends Op weg naar strikte regels voor gezondheids claims Minimum niveau nodig per portie (=100g brood ~ 3 sneetjes) Vezel: bron van vezel > 3 g hoog in vezel > 6 g Vitaminen/mineralen: bron van : > 15% van Recommended Daily Intake per portie hoog in : > 30% van Recommended Daily Intake per portie

vezel > 3 g hoog in vezel > 6 g Vitaminen/mineralen: bron van : > 15% van

9 Nodig voor een gezondheids claim Algemeen: Goede nutrienten samenstelling Brood: enige kritische factor: zout hoeveelheid Speciale broodjes, bv. croissants: totaal vet en trans vet Nutrition claim Hoog genoeg in geclaimde nutrient Brood: vezels, B-vitamines, mineralen (Fe, Zn, Mg,..) Gezondheids claim: Goede nutrienten samenstelling Noot: Producten met een gezondheids claim MOETEN aan de algemene eis voldoen, maar moeten zich ook richten om te voldoen aan conditie 2

croissants: totaal vet en trans vet Nutrition claim Hoog genoeg in geclaimde nutrient Brood: vezels, B-vitamines,

10 Inhoud Presentatie Voeding en gezondheid Zout Vezels en granen Gezonde componenten en granen

11 Hoeveelheid zout Gemiddeld 9 gram zout per dag Grootste bijdrage zout afkomstig van brood (ca. 1/4 deel van de dagelijkse inname) Gezondheidsrisico s natrium Aanbeveling: max. 6 gram zout per dag

12 Werkgroep Brood & Gezondheid brede aanpak (zout/mout/vet/vezels)

13 Zoutreductie: stap 1 Inspanningsverplichting eerste reductie hoeveelheid zout Inschatting: haalbaar op basis van huidige kennis Geleidelijke daling Iedereen tegelijkertijd

14 Inhoud Presentatie Voeding en gezondheid Zout Vezels en granen Gezonde componenten en granen

15 Nederlandse data Brood nutriënten samenstelling en EU wetgeving Volkoren meel: source of nutrients Wit: no source of nutrients NL nutrienten Lijst Volkoren brood Wit brood Nieuwe EU Regulering: Vezels Ijzern 6.8g/ 100g hoog in vezels % of Recomm. Daily Intake 30.3 % 2.7g/ 100g Geen vezel claim % of Recomm. Daily Intake 4.9 % Levels in white bread too low for mentioning bread is source of fibre, vitamins, minerals Magnesium 20, Vit. B Vit. B2 Vit. B Vit. B

8g/ 100g hoog in vezels % of Recomm. Daily Intake 30.3 % 2.7g/ 100g Geen vezel claim % of Recomm. Daily Intake 4.

16 Hele granen een belangrijke bron van vezels samen met een range van micro-nutrienten (anti-oxidants, polyphenols, vitamins, ) Definitie van volkoren: AACC International, 1999 Whole grains shall consist of the intact, ground, cracked or flaked caryopsis, whose principal anatomical components - the starchy endosperm, germ and bran - are present in the same relative proportions as they exist in the intact caryopsis. Grain caryopsis Pericarp Inner layer Outer layer See also legraincomments.pdf

anatomical components - the starchy endosperm, germ and bran - are present in the same relative proportions as they exist in the intact

17 De tarwekorrel ZEMEL FRACTIE % TOTAAL GRAAN BEVAT ENDOSPERM ZEMEL Inclusief ALEURON LAAG KIEM Eiwit (20%), lipids (3%), fibre (5-6%), mineralen (K, Mg, Ca, Fe, Mn, Ze, vitaminen(inc folate, tocols) en andere fytochemicals Eiwit (20-25%), lipids (15-20%), vitamines en mineralen KIEM ENDOSPERM witte bloem Eiwit (10-12%), zetmeel (65-75%), vezels (2-3%)

5 Eiwit (20%), lipids (3%), fibre (5-6%), mineralen (K, Mg, Ca, Fe, Mn, Ze, vitaminen(inc

18 Functionele componenten van granen 1 Voedingsvezels 2 Arabinoxylanen Tarwe en rogge arabinoxylanen zijn belangrijk voor waterbinding, reologie en zetmeel retrogradatie 3 Glucanen Beta-glucanen zijn goed voor reductie hart en vaatziektes, verlagen het cholesterol en zorgen voor een lagere glycemische respons

zetmeel retrogradatie 3 Glucanen Beta-glucanen zijn goed voor reductie hart

23 Vezels in fruit, groenten en volkoren graan producten Gezondheidsaspecten (Review 2006, Nederlandse gezondheidsraad) Constipatie darm functie Nodig: g vezel/dag (AOAC Method) + water + lichamelijke activiteit Tarwe vezels zijn bijzonder actief meer dan groentenvezels (zie ook Katan 2008) Hart en vaat ziektes vezels beschermen Sommige aanwijzingen : vezels van granen en fruit in het bijzonder beschermend Type 2 diabetes mellitus preventie door volkoren granen Geen overtuigend bewijs van goede effecten van vezels Volkoren graan geeft wel een goed effect door andere componenten dan vezels (Antioxidants beschermen tegen de ontstekingen die mogelijk diabetes type 2 initieren) Darm kanker gemengde resulten heel lage vezel inname verhoogd het risico Overgewicht Een hoog vezel dieet speelt een belangrijke rol in het verkomen ervan

24 Vezels gezondheid claims - voorbeelden Component Gezondheids claim Vezels in fruit, groenten, volkoren producten Haver vezels v/ beta-glucanen (e.g. Oatwell) Gerst vezels / beta-glucanen Wetenschappelijke consensus: gezond Actieve component: vezels en fytochemicals Claim, USA, EU states verlaagd cholesterol Recent toegestaan, Zweden - verlaagd cholesterol Inulinen reeks producten Hoog en laag mol. gewicht Serie claims, USA, Europe digestie; prebiotische effecten Resistant starch (b.v. Hi Maize ) Australie

25 Inhoud Presentatie Voeding en gezondheid Zout Vezels en granen Gezonde componenten en granen

26 EXPLOITING BIOACTIVITY OF EUROPEAN CEREAL GRAINS FOR IMPROVED NUTRITION AND HEALTH BENEFITS

27 ANALYSE BIOACTIEVE COMPONENTEN Samenwerking! PHENOLICS/LIGNANS GC-MS LC-MS Helsinki/Rothamsted ALKYLRESORCINOLS GC-MS IHAR/SLU STEROLS/TOCOLS GC-MS LC-MS Helsinki FOLATE Microbiological/HPLC Helsinki SPATIAL DISTRIBUTION phenolics/ax FT-IR microscopy Raman microscopy Immunochemistry IFR/INRA STARCH enzymatic/megazyme Tuscia/IHAR FIBRE AX total WE/WU β-glucan GC enzymatic/megazyme xylanase Fingerprinting Leuven/INRA/IHAR XYLANASES/INHIBITORS enzymatic/megazyme Leuven

28 Tarwe fracties: Antioxidant capaciteit (TEAC). 80 Bran fractions wheat variety Tiger wheat variety Crousty TEAC (µmol TE/g) Flour fractions 0 Bran Bran Pearling Peeling 100% 100% 76 % 76 % peeling pearling fraction fraction flour flour flour flour peeling pearling pearlingpeeling

29 Bioactieve componenten van granen 1 Alkylresorcinolen, fenollipiden in het zemeldeel van de graankorrel het zijn antioxidanten met een bewezen anti-kanker activiteit 2 Foliumzuur en de natuurlijk voorkomende varianten vitamine B klasse en nodig voor aanmaak en onderhoud van nieuwe cellen 3 Tocopherolen, vitamine E natuurlijke antioxidanten 4 Plant sterolen, stanolen en varianten daarvan goed voor het hart en zorgen voor verlaging van cholesterol 5 Fenolen, komen voor in de zemel antioxidanten reduceren het risico op kanker en zijn goed voor het hart

30 Vezels in fruit, groenten en volkoren graan producten Gezondheidsaspecten (Review 2006, Nederlandse gezondheidsraad) Constipatie darm functie Nodig: g vezel/dag (AOAC Method) + water + lichamelijke activiteit Tarwe vezels zijn bijzonder actief meer dan groentenvezels (zie ook Katan 2008) Hart en vaat ziektes vezels beschermen Sommige aanwijzingen : vezels van granen en fruit in het bijzonder beschermend Type 2 diabetes mellitus preventie door volkoren granen Geen overtuigend bewijs van goede effecten van vezels Volkoren graan geeft wel een goed effect door andere componenten dan vezels (Antioxidanten beschermen tegen ontstekingen die mogelijk diabetes type 2 initieren) Darm kanker gemengde resulten heel lage vezel inname verhoogd het risico Overgewicht Een hoog vezel dieet speelt een belangrijke rol in het verkomen ervan

31 Brood en gezondheid Brood klassieke gezondheids communicatie: Brood is een gezond product, met waardevolle componenten, als vezels, vitamines en mineralen Volkoren brood bevat meer van deze componenten dan wit brood, en is dus wat gezonder Volkoren brood nieuwe boodschap in combinatie met de volkoren health claim in de UK, Zweden en USA Volkoren brood helpt bij het behouden van een gezond hart

32 Vragen????

Vergelijkbare documenten

Talloze epidemiologische studies vinden een gunstig effect van consumptie van volkoren granen ( whole grain ) op overgewicht, metabool syndroom en chronische ziekten als hart- en vaatziekten, diabetes