Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Leefmilieu Brussel ENERGIEBEHEER IN DE PRAKTIJK Thomas Deville Cenergie CVBA

2 Doelstelling(en) van de presentatie Inzicht in de praktijk van een goed energiebeheer Energetische optimalisatie van een patrimonium via: Inventarisatie Energieboekhouding Energiekadaster / Benchmark Audits Energiebesparende maatregelen en duurzame renovatie Nieuwe gebouwen duurzamer bouwen Doorgeven van energiebewustzijn 2

3 Algemeen schema van de presentatie Energiebeheer in de praktijk: wat en waarom? 4 taken van een goede energiezorg in de praktijk Inventariseren en benchmarken van gebouwen Energieboekhouding Bestaande gebouwen optimaliseren Duurzaam bouwen en renoveren: energie en comfort 3

4 Energiezorg: wat? Het op een structurele en economisch verantwoorde wijze uitvoeren van: organisatorische maatregelen technische maatregelen gedragsmaatregelen... om het gebruik van energie te minimaliseren.

5 Energiezorg: waarom? Substantiële besparing Besparing behouden gedurende langere tijd Hoger comfort en tevredenheid gebruikers Positieve maatschappelijke uitstraling Positieve milieu-impact Beter inzicht in beheer gebouwenpark

6 Energiezorg: waarom? 100% 90% Dreigende ontsparing Monitoring en Energiezorg Efficiënte installaties Optimalisatie regelingen 70%

7 De 5 taken van een goede energiezorg Taak 1: energiezorgsysteem realiseren Taak 2: inventariseren gebouwen Taak 3: energieboekhouding opstarten en opvolgen Taak 4: bestaande gebouwen energetisch optimaliseren Taak 5: duurzaam bouwen en renoveren

8 Taak 2: Inventariseren gebouwen Taak 1: energiezorgsysteem realiseren Taak 2: inventariseren gebouwen Taak 3: energieboekhouding opstarten en opvolgen Taak 4: bestaande gebouwen energetisch optimaliseren Taak 5: duurzaam bouwen en renoveren

9 Inventarisatie gebouwen: wat? Verzamelen belangrijke info gebouwen Opstellen van Energiekadaster Benchmarken van gebouwen t.o.v. gelijkaardige gebouwen Bepalen prioriteiten volgens besparingspotentieel

10 Inventarisatie gebouwen: waarom? Rationeel toewijzen van energie-audits Responsabilisering diensten en gebouwgebruikers Sensibiliseren beslissingnemers via duidelijke grafieken Eén van de belangrijke energie-analyse instrumenten

11 Informatie verzamelen Plannen / As-built dossier Kengetallen (oppervlakte, verliesoppervlakte, personeelsleden/bewoners, bouwjaar, ) Gebouwverantwoordelijke Onderhoudscontracten Inventaris technieken Inventaris energiestromen (meters, contracten, ) Historiek besparende maatregelen (auditrapporten, uitgevoerde maatregelen, )

12 Energiekadaster

13 Energiekadaster: wat? Het energiekadaster van een patrimonium klasseert de gebouwen van het patrimonium in functie van hun energetische kwaliteit en dit zowel kwalitatief als kwantitatief.

14 Energiekadaster: hoe? Kwalitatief: Uitdrukken van het patrimonium volgens verbruik per m² verbruik: klimaatgecorrigeerde verbruik (bij voorkeur gemiddelde over 3 jaar) m²: bruto bruikbare vloeroppervlakte Kengetal kwh/m²

15 Energiekadaster Kengetal kwh/m² Kengetallen en besparingspotentieel Kengetal (kwh/m²) A B C D E F G H I J School Kwh/m²

16 Energiekadaster: hoe? Kwantitatief: Uitdrukken van het besparingspotentieel door kwalitatieve waarde te vermenigvuldigen met absoluut verbruik. kwh/m² x kwh Kengetal kwh²/m² Een hoog verbruik/m² en een hoog absoluut verbruik geeft het grootste besparingspotentieel

17 Energiekadaster Kengetal kwh²/m² Kengetallen en besparingspotentieel Kengetal (kwh/m²) Besparingsindicatie (kwh²/m²) 0 A B C D E F G H I J School 0 Kwh/m² kwh²/m²

18 Energiekadaster Prioriteiten

19 Benchmarking

20 Benchmarking: wat? het eigen specifiek verbruik volgens vergelijkingsgrootheden zoals bijv. oppervlakte of het aantal gebruikers afzetten tegen de verbruiken van vergelijkbare gebouwen of kengetallen.

21 Benchmarking: via eenvoudige kengetallen Benchmarking via eenvoudige kengetallenmethode: brandstofverbruik in kwh/m kwh brandstof / m² Thema-audit verwarming prioritair aangewezen Brandweerkaz erne Administratief centrum Sporthal Boutem Sporthal Koningslaan Sporthal slachthuislaan School 1 Veststraat School 13 Streekbaan Zwembad 67% Werkelijk %

22 Benchmarking: meerdere variabelen Voorzichtig zijn bij benchmarking via kengetallen: gebouwkarakteristieken erg bepalend, bijvoorbeeld een gemiddeld kantoor kwh electricity / m² m² per FTE <50% cooling and <50% electr. heating >=50% cooling and <50% electr. heating <50% cooling and >=50% electr.heating >=50% cooling and >=50% electr. heating Linear (<50% cooling and <50% electr. heating) Linear (>=50% cooling and <50% electr. heating) Cenergie (2007), ebench and ErbisWeb

23 Benchmarking: meerdere variabelen Binnen één homogene groep meer zinvolle indicatie van besparingspotentieel Offices with a high energy saving potential kwh electricity per m² m² per FTE Kantoor <50% koeling en <50% elektr. Verw. Cenergie (2007), ebench and ErbisWeb

24 Benchmarking: meerdere variabelen Gemiddeld kantoor 311 kwh/m² (54% elektriciteit and 46% brandstof) Koeling (inclusief bevochtiging, ventilatoren, etc.) kwh/m² Nieuw kantoor met betere isolatie en dubbel glas: - 62 kwh/m² Nieuw gekoeld kantoor met dubbel glas: + 38 kwh/m² vergeleken met oud, niet-gekoeld kantoor met enkel glas!

25 Taak 3: Energieboekhouding Taak 1: energiezorgsysteem realiseren Taak 2: inventariseren gebouwen Taak 3: energieboekhouding opstarten en opvolgen Taak 4: bestaande gebouwen energetisch optimaliseren Taak 5: duurzaam bouwen en renoveren

26 Energieboekhouding: wat? Energieboekhouding: Een energieboekhouding is een instrument om het energie- en waterverbruik doorheen de tijd te kunnen registreren, analyseren, evalueren en rapporteren.

27 Energieboekhouding: waarom? Verhogen van inzicht in energieverbruik en -factuur Bewaking van energieverbruiken en kosten via verwachte verbruiken Opsporen en alarmeren van abnormaal energieverbruik Vergelijken met andere gebouwen of referentiewaarden Evalueren van besparingsmaatregelen Evalueren van prestaties van onderhoudsfirma s Optimaliseren van tarieven en keuze van energieleverancier in de vrije energiemarkt Opstellen van budgetten op basis van historische verbruiken Het aanmoedigen van energiebewustzijn Kortom het is een noodzakelijk instrument voor een goed REG-beleid

28 Energieboekhouding : Waarom? Consommations standards Consommation en m³/an Evolution par année

29 Energieboekhouding : Waarom? Energiezorg zonder energieboekhouding is even rationeel als bedrijfsvoering zonder (financiële) boekhouding

30 Energieboekhouding en onderhoud Aanzet tot tussenkomst: Abnormale verbruiken tov verwacht verbruik Alarmen owv plotse wijzigingen Hoge kengetallen Acuut of structureel probleem? Acuut oplossen via onderhoudsfirma Bij structureel probleem besparingspotentieel inventariseren via audit

31 Enkele voorbeelden

32 VB 1: Opsporen lekken/problemen

33 Defecte waterontharder 33 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

34 Defecte thermostaat Permanente verwarming op hoge temperatuur Kosten ( ) jan 2004 feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan 2005 Werkelijk Verwacht feb mrt Erbisweb :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

35 VB 2: Opvolgen onderhoud/regeling

36 Energetische handtekening 36 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

37 VB 3 : Opvolgen resultaten

38 Opvolgen tegen verwachting 38 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

39 Resultaat 39 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

40 VB 4 : Rendement PV-installatie

41 Rendement met schaduw 41 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

42 Rendement zonder schaduw 42 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

43 Rendementsverlies opvolgen Ook op te volgen rendementsverlies door: Vuil Defect Leeftijdsgebonden verlies 43 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

44 VB 5: Advanced monitoring

45 Advanced monitoring Automatische datacaptatie Data op kwartierbasis Webbased analyse Automatische alarmering en rapportering Budgetbewaking en doorfacturatie

46 Advanced monitoring Datalogger, PDA of handmatig Gebouw Beheer Systeem Andere data zoals productie of weer Energie Monitoring Netbeheerder (slimme meters) CTS server Systeem Energiebedrijf Meetbedrijf (grootverbruik) grafieken alarmen analyses rapporten

47 Advanced Monitoring 47 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

48 Advanced Monitoring Basislast pompen + extractie sanitair

49 Analyse gasverbruik 49 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

50 Regeling Stookketel slaat aan om 2u s morgens!

51 Analyse online 51 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

52 Advanced monitoring: financieel

53 Advanced monitoring: financieel Welke factoren kunnen de keuze van followupmethode beïnvloeden? Budget Jaarlijkse energiekost Beschikbare tijd (niet te verwaarlozen) Grootte van het of de gebouw(en) Aantal gebouwen Technische wensen

54 Advanced monitoring: kost Budgettaire manoeuvreerruimte voor service van extern bedrijf (via datalogger) voor drie meters per gebouw Installatie van datalogger: vanaf Jaarlijks serviceforfait: Hangt van grootte van installatie, technische mogelijkheden en bijgeleverde service af Extra kosten per gebouw: Bekabeling: 3 x +/-30 m/meter x 6 /m = 540 Terbeschikkingstelling van impulskasten (water, gas, elektriciteit): (schatting, zonder metervervanging) Communicatiekosten: 100 /jaar.gebouw

55 Advanced monitoring: kost Rentabiliteit van een dergelijke investering (schattingen) : gemiddelde investering per gebouw = /gebouw voor apparatuur. 50 /jaar/meetpunt en gebouw voor de service Bedrag van de premie (apparatuur, bekabeling, impulskasten, diensten gedurende 3 jaar): 50% (energiepremie A4) Geschatte financiële besparing per gebouw: +/- 8 % min. (15 20% bereiken is niet onmogelijk!) Investeringsbedrag delen door 8% van jaarlijkse energie- en waterkost Tijd te besteden aan opmetingen en analyses eventueel mee incalculeren

56 Taak 4: Optimaliseren van bestaande gebouwen Taak 1: energiezorgsysteem realiseren Taak 2: inventariseren gebouwen Taak 3: energieboekhouding opstarten en opvolgen Taak 4: bestaande gebouwen energetisch optimaliseren Taak 5: duurzaam bouwen en renoveren

57 Bestaande gebouwen optimaliseren: hoe? Uitwerken van educatieve, organisatorische & concrete technische maatregelen op basis van: Huidige toestand gebouw en installaties Energie- en watergebruik Instelling regeling Meetcampagnes Benchmark en energiekadaster: kengetallen t.o.v. andere gebouwen Huidig comfort Kosten-batenanalyse Energie-audit

58 Bestaande gebouwen optimaliseren: hoe? Energie-audit: regeling! In het weekend continu dagregime! Klok 12u verschoven: nachtverlaging overdag! Groen: temperatuur continu boven 20 C Rood: warmer s nachts Bron: metingen Cenergie

59 Bestaande gebouwen optimaliseren: hoe? Energie-audit: controle evenwichtsfles Retour collector lager dan retour van fles totaalgrafiek week 2 naar ketel: minder condensatie! 59 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m woensdag 23/feb/11 0:00 woensdag 23/feb/11 12:00 donderdag 24/feb/11 0:00 donderdag 24/feb/11 12:00 vrijdag 25/feb/11 0:00 vrijdag 25/feb/11 12:00 zaterdag 26/feb/11 0:00 zaterdag 26/feb/11 12:00 zondag 27/feb/11 0:00 zondag 27/feb/11 12:00 maandag 28/feb/11 0:00 maandag 28/feb/11 12:00 dinsdag 01/mrt/11 0:00 dinsdag 01/mrt/11 12:00 Buitentemp. Aanvoer EF Ketel Retour Tijdstip EF Ketel Aanvoer EF Col Retour EF Col Temperatuur in C

60 Bestaande gebouwen optimaliseren: hoe? Kortsluiting in evenwichtsfles 60 :: Ce ne rg ie cv ba :: Gi ts ch ot ell ei 13 8 :: B Be rc he m

61 Bestaande gebouwen optimaliseren: hoe? Energie-audit: concrete technische maatregelen Beoordelen op hun efficiëntie op het vlak van kostenbesparing en rendabiliteit. De mogelijke subsidies in rekening brengen bij het berekenen van de financiële rendabiliteit. De maatregelen onderverdelen in 3 categorieën: maatregelen met een geringe investering die onmiddellijk kunnen worden geïmplementeerd (TVT < 2 jaar); maatregelen die een grotere investering vergen en een langere terugverdientijd hebben; maatregelen die een bijkomende studie vergen en kunnen geïmplementeerd worden op het moment dat gedacht wordt aan een grondige renovatie of vervanging.

62 Bestaande gebouwen optimaliseren: hoe? Energie-audit: aandachtspunten Niet teveel energie-audits tegelijkertijd: focus in eerste instantie op: gebouwen met maximaal besparingspotentieel onderdelen van gebouw met maximaal besparingspotentieel (vb. thema audit verwarming) low cost maatregelen op basis van ervaring eerste audits kunnen tweede reeks van audits doelgerichter

63 Bestaande gebouwen optimaliseren: hoe? Energie-audits: implementatie Voorzie begeleiding bij implementeren van maatregelen Snelle implementatie aantal maatregelen met aantoonbare besparingen -> motivatie

64 Bestaande gebouwen optimaliseren: wat? Beheer gebouwen: aandachtspunten indien eigenaar huurder: onderhandel REG-maatregelen: meer huur indien REGmaatregelen worden uitgevoerd óf onderhandel minimale comfortvoorwaarden en nieuwe huur en laat eigenaar energie- en waterfacturen betalen indien onderhoudsfirma: overweeg energieprestatieclausule indien energieprestatieclausule... besteed meerdere gebouwen tegelijkertijd uit voorzie steeds eigen energieboekhouding

65 Opvolging resultaten? Vb: energiebesparing stookplaatsrenovatie

66 Regressie gas voor maatregel #

67 Regressie gas na maatregel #

68 Bepaling besparing via CUSUM #

69 Duurzaam bouwen en renoveren: wat? Taak 1: energiezorgsysteem realiseren Taak 2: inventariseren gebouwen Taak 3: energieboekhouding opstarten en opvolgen Taak 4: bestaande gebouwen energetisch optimaliseren Taak 5: duurzaam bouwen en renoveren

70 Duurzaam bouwen Ecologische aspecten: Materialen Energie Ruimtegebruik, Transport Economische aspecten: Rendabele maatregelen Lange levensduur Flexibiliteit Ergonomische aspecten: Esthetiek Comfort en veiligheid Integratie in de omgeving Ecologische Economische aspecten aspecten Ergonomische aspecten

71 Duurzaam bouwen Het doel is een gebouw te realiseren met een zo beperkt mogelijke impact op het milieu en de omgeving, waar het comfort voor de gebruikers uitstekend is. 80% van de milieudruk van gebouwen situeert zich in het energieverbruik tijdens de gebruiksfase. Gebouwgebonden energiebesparende maatregelen op lange termijn zijn bijgevolg doorslaggevend Integrale ontwerpaanpak noodzakelijk.

72 Integraal ontwerpen Sterk gereduceerde energiebehoefte Multidisciplinair bouwteam Commissioning, om te krijgen wat je wil Gebouw en installaties versmelten Hoger comfort Langere ontwerptijd, korte realisatiefase investeren in brains i.p.v. bakstenen

73 Integraal ontwerpen Dossierkennis Bron: Annex 47: Oliver Bauman

74 Duurzaam bouwen: comfort en energie Duurzaam gebouw = maximaal comfort minimaal energie gebruik

75 Duurzaam bouwen: comfort en energie El-Tertiary = European research-project cogefinancieerd door BIM en VEA Online enquête comfort en gebruik van 866 werknemers verspreid over 24 belgische kantoren (Nov 2007 ) Meer info: BE.pdf

76 Duurzaam bouwen: comfort en energie 10 meest invloedrijke variabelen op gebouwniveau Effect on satisfaction score comfort general. 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% -2,0% -4,0% Control heating Ventilati on via windo ws Feel good wo rk Gender male General wo rksitu ation Sedenta ry work Thermal mass Thermal loss Cooling Comfort able seat etc. Co mfo rt gen. building 12,1% 7,1% 3,5% 2,6% 2,4% -2,3% 1,2% -1,2% 1,0% 0,9%

77 Besluiten: comfort en energie Comfortabel gebouw: meer controle door gebruikers (eventueel bijgestaan door intelligent GBS) meer robust HVAC-systeem Energiezuinig? veel daglicht (met zonnewering) opengaande ramen geen actieve koeling (tocht) geen bevochtiging minder comfort klachten tijdens zomer -> koeling vermeden minder comfort klachten tijdens winter -> excessieve comfort eisen tijdens winter vermeden geen vraag naar bevochtiging -> bevochtiging vermeden 20-40% energiebesparing bij behoud van comfort-niveau door rationaliseren van comfortdoelstellingen!

78 Om te onthouden van de presentatie Inzicht in de praktijk van een goed energiebeheer Energetische optimalisatie van een patrimonium via: Inventarisatie Energieboekhouding Energiekadaster / Benchmark Audits Energiebesparende maatregelen en duurzame renovatie Nieuwe gebouwen duurzamer bouwen Doorgeven van energiebewustzijn 78

79 Contact Thomas Deville Projectleider Energiemanagement Coördinaten : : 03 / info@cenergie.be 79