ENERGIE EFFICIËNTIE EN BESPARINGEN IN GEBOUWEN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ENERGIE EFFICIËNTIE EN BESPARINGEN IN GEBOUWEN"

Transcriptie

1 ENERGIE EFFICIËNTIE EN BESPARINGEN IN GEBOUWEN Griet Janssen KENNISCENTRUM ENERGIE (KCE) Thomas More OMC Ecoproduction 27 maart 2014

2 INHOUD Voorstelling KCE Aspecten energiebeheer in gebouwen Optimalisatiestrategie: belang monitoring en benchmarking Optimaal gebruik hernieuwbare energie LED-netwerk Vlaanderen Ecoproductie -> aspect energie efficiëntie 2

3 KENNISCENTRUM ENERGIE (KCE) energiemanagement in bebouwde omgeving Systemen gebruiker Energie gebouw Thermisch/ Elektrisch Monitoring Controle Simulatie omgeving Geïntegreerd labo 3 Inleiding

4 INLEIDING: ENERGIE EN MILIEU SCANS Prodem ZO: energie- en milieuprestaties van buurtsupermarkten (i.s.m. VITO) Eerstelijnsscan zeer nuttig Maar ook verdere stappen -> belang van monitoring & benchmarking 4

5 ENERGIEBEHEER: Besparing HUIDIG ENERGIE- VERBRUIK Energie-efficientie en -besparing DIRECT EFFECT MAATREGEL POTENTIEEL MAATREGEL Commissioning Energie Analyse Audit Ontwerp Implementatie Optimalisatie tijdslijn 5

6 OPTIMALISATIE: CV-IMPROVE Effecten van regeling HVAC stooklijn: nachtverlaging 6

7 OPTIMALISATIE: CV-IMPROVE Impact van hydraulisch inregelen: 5-35% besparing mogelijk!! 7

8 ENERGIEBEHEER: Besparing HUIDIG ENERGIE- VERBRUIK Energie-efficientie en -besparing DIRECT EFFECT MAATREGEL POTENTIEEL MAATREGEL Commissioning Energie Analyse Audit Ontwerp Implementatie Optimalisatie Zorg tijdslijn 8

9 CASE: ECO-EFFICIENTIESCAN B-token, Orakel, Presibel en Sablo WAT? duurzaam energiebeleid op termijn energieneutraal? Welke keuzes maken bij investeringen? 2013 Referentie = 100% % % % Enz. 9

10 CASE: ECO-EFFICIENTIESCAN HOE? 1. Energiebalans (elektrisch + thermisch) B-token, Orakel, Presibel en Sablo -> actie Verlichting Bureaumateriaal Machines Koeling Verwarming El. 10

11 CASE: ECO-EFFICIENTIESCAN HOE? 1. Energiebalans B-token, Orakel, Presibel en Sablo 2. energiezorgsysteem energiegebruik ifv productie opvolgen en evalueren. 11

12 CASE: ECO-EFFICIENTIESCAN HOE? 1. Energiebalans B-token, Orakel, Presibel en Sablo 2. energiezorgsysteem energiegebruik ifv productie opvolgen en evalueren. 12

13 CASE: OPTIMALISATIE RUSTHUIS Rusthuis Wedbos (GEEL) 20-30% besparing ,00 Gecorrigeerd Aardgasverbruik , , , , ,00 13

14 OPTIMALISATIESTRATEGIE Energie-efficiëntie door procesoptimalisatie Industrie Energiekost per product Economisch zinvol Gebouwen complexer vraagstuk Proces? Wat is het product? Economisch zinvol? Hoe optimaliseren? Productiviteit 14

15 PRAKTIJK IN GEBOUWEN: ENERGIE Werkelijk vs. theoretisch Energiegebruik in gebouwen Grote spreiding, tussen 50% en 350% variantie tov EPB, afh van gebouwgebruik & kwaliteit van installatie. Source:Energy performance labels for dwellings vs real energy consumption, IBPSA2013, Stapels, KULeuven BWK 15

16 PRAKTIJK IN GEBOUWEN Integrale benadering noodzakelijk Gebruik(er) Installatie Energie in gebouwen Gebouw Omgeving 16

17 PRAKTIJK IN GEBOUWEN: COMFORT Procesoptimalisatie en comfort Invloed binnenklimaat op productiviteit Bron:

18 OPTIMALISATIESTRATEGIE Focus op comfort en energie Hoe? Registreren verbruiken verwerken bijsturen rapporteren Methode is afhankelijk van kwaliteit en beschikbaarheid van meetdata. 18

19 BESCHIKBAARHEID VAN MEETDATA 19

20 TETRA-PROJECT: I-DOCTOR DATA-ANALYSE + MODELLERING Meetdata Train model source: bimcurriculum.autodesk.com /exercise/exercise-322-designing-thermal-comfort Source: mulations/forum/topics/using-average-monthly Bereken comfort & energiegebruik met alternatieve systeem-instellingen 20

21 OPTIMALISATIE HERNIEUWBARE ENERGIE DSM: hoe vraag en aanbod optimaal op elkaar afstemmen? -> analyse gebeurd voor grootwarenhuis Intelligent op elkaar afstemmen van (elektrische) vraag en aanbod Nanogrids in de praktijk: hoe concreet toepassen? Internet Regel-Logica programmas KCE Server ETHERNET SQL/ Logfiles 21 Beckhoff 1 Verbruiker s Beckhoff 2 Productie Yokagawa Precisieverbruik Sunnyboy Solar

22 OPTIMALISATIE HERNIEUWBARE ENERGIE VIS SAVE: slim aansturen van elektriciteit start 10/2014 begeleiden van KMO s bij toepassen slimme sturing en gebruik van hernieuwbare energie 22

23 LED-NETWERK VLAANDEREN praktische vragen van KMO s door hogescholen beantwoord ENERGIEBEHEER IN GEBOUWEN EN GLASTUINBOUW Duurzame integratie van energiesystemen Thomas More led-energie@thomasmore.be DUURZAAM BOUWEN Energiebewust verbouwen HUB-KAHO SUSTAINABLE ENGINEERING verduurzamen van activiteiten Groep T ENERGIEMANAGEMENT IN INDUSTRIE Energiebesparingen op de productievloer Artesis Plantijn 23

24 BESLUIT Energiebeheer in gebouw Integrale visie op energie-efficiëntie Energiezorg en optimalisatie Focus op energie en comfort Groot potentieel Energiemonitoring is een hulpmiddel, elk niveau zijn waarde Benchmarking -> Model Based Control Optimalisatie eigenverbruik VRAGEN? LED energiebeheer in gebouwen en glastuinbouw. 24

25 CONTACT Thomas More Kempen Kenniscentrum Energie Kleinhoefstraat 4, 2440 GEEL 014/ Griet Janssen 014/

Energiebesparing, hoe begin je eraan? Agoria Gent, 12 juni 2012 Charles-Henri Bourgois, Factor4

Energiebesparing, hoe begin je eraan? Agoria Gent, 12 juni 2012 Charles-Henri Bourgois, Factor4 Energiebesparing, hoe begin je eraan? Agoria Gent, 12 juni 2012 Charles-Henri Bourgois, Factor4 Inhoud Waarom is energiebesparing interessant? Belang van een juiste aanpak Zelf doen vs. Outsourcing Klassieke

Nadere informatie

IWT TETRA-PROJECT NANOGRIDS IN DE PRAKTIJK. Startvergadering 25/03/2013 15u Geel

IWT TETRA-PROJECT NANOGRIDS IN DE PRAKTIJK. Startvergadering 25/03/2013 15u Geel IWT TETRA-PROJECT NANOGRIDS IN DE PRAKTIJK Startvergadering 25/03/2013 15u Geel Eestermans Bart Lector - Onderzoeker Thomas More Kempen Kenniscentrum Energie 1 Smart Grid Microgrid Nanogrid WHAT'S IN A

Nadere informatie

Projectvoorstelling IWT-SAVE Workshop Essencia. 3 maart 2015 Laurens Vandelannoote

Projectvoorstelling IWT-SAVE Workshop Essencia. 3 maart 2015 Laurens Vandelannoote Projectvoorstelling IWT-SAVE Workshop Essencia 3 maart 2015 Laurens Vandelannoote Algemeen SAVE = Slim Aansturen Van Elektriciteit IWT-VIS oproep 2013 Looptijd van 1 oktober 2014 tot 30 september 2018

Nadere informatie

Besparingspotentieel en comfort verhoging door juist hydraulisch concept, correcte inregeling en optimalisatie

Besparingspotentieel en comfort verhoging door juist hydraulisch concept, correcte inregeling en optimalisatie Besparingspotentieel en comfort verhoging door juist hydraulisch concept, correcte inregeling en optimalisatie Water quality & system performance: Consultancy Commissioning Monitoring Support A-Quality-System:

Nadere informatie

Quickscan, het potentieel van Technopolis

Quickscan, het potentieel van Technopolis Quickscan, het potentieel van Technopolis Klantendag VEB 13/10/2016 Wouter Vanautgaerden Projectleider Energie-Efficiëntie Vlaams EnergieBedrijf Quick scan Oplossing voor comfortklachten Mogelijkheden

Nadere informatie

NIEUWE VISIE OP ZONREGELING

NIEUWE VISIE OP ZONREGELING NIEUWE VISIE OP ZONREGELING Zon en daglicht regeling als deel van de energieprestaties in gebouwen Peter Winters President of the European Solar Shading Organization Director Shading & Building Dickson

Nadere informatie

Project SAVE. Slim Aansturen Van Elektriciteit. Smart Building Congress Lamot Mechelen, 5 maart 2015

Project SAVE. Slim Aansturen Van Elektriciteit. Smart Building Congress Lamot Mechelen, 5 maart 2015 Project SAVE Slim Aansturen Van Elektriciteit Smart Building Congress Lamot Mechelen, 5 maart 2015 Laurens Vandelannoote, Innovatiesteunpunt Projectleider SAVE 9/03/2015 1 Algemeen SAVE = Slim Aansturen

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE 1 Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Leefmilieu Brussel Monitoring, onmisbaar hulpmiddel in elke fase van energiebeheer Vincent DIERICKX Cenergie CVBA Doelstelling(en) van de presentatie Inzicht in de

Nadere informatie

06/11/2018 Pedro Pattijn. Wie zijn wij?

06/11/2018 Pedro Pattijn. Wie zijn wij? 06/11/2018 Pedro Pattijn Wie zijn wij? INGENIUM BRUGGE ANTWERPEN GENT LEUVEN DIENSTEN BIM MANAGEMENT SUSTAINABILITY & CERTIFICATIONS FEASIBILITY STUDIES & AUDITS STRATEGY & MASTERPLAN ENERGY RISK ANALYSES

Nadere informatie

De financiering van de energetische efficientie. Brussel : 12 februari Belfius Bank Philippe Dedobbeleer

De financiering van de energetische efficientie. Brussel : 12 februari Belfius Bank Philippe Dedobbeleer De financiering van de energetische efficientie Brussel : 12 februari 2019 Belfius Bank Philippe Dedobbeleer SMART BUILDING & RENOVATION SOLUTION Met passie voor energie-efficiëntie Smart Building & Renovation

Nadere informatie

Opportuniteiten en nieuwe

Opportuniteiten en nieuwe Opportuniteiten en nieuwe tendensen voor een lager verbruik Kurt Stockman Hogeschool West-Vlaanderen, Kortrijk Winst door energie-efficiëntie: ook voor KMO s? Agoria workshop 12 juni 2012 Inleiding Maatschappelijk

Nadere informatie

:: Energiezorg in scholen

:: Energiezorg in scholen :: Energiezorg in scholen www.cenergie.be Daisy Dierickx (daisy.dierickx@cenergie.be ) Cenergie, productmanager energie-audits Johan Coolen (johan.coolen@cenergie.be) Cenergie, productmanager onderzoek

Nadere informatie

Energiemanagement. Laaghangend fruit. !!! E. Huigen - Enervedo Energie Advies. ! www.enervedo.nl e.huigen@enervedo.nl 078-6184247

Energiemanagement. Laaghangend fruit. !!! E. Huigen - Enervedo Energie Advies. ! www.enervedo.nl e.huigen@enervedo.nl 078-6184247 Energiemanagement Laaghangend fruit E. Huigen - Enervedo Energie Advies www.enervedo.nl e.huigen@enervedo.nl 078-6184247 Definitie energiemanagement Energiemanagement of energiezorg' is het op structurele

Nadere informatie

MINI-WKK Dimensionering en hydraulische inpassing. 27 januari 2017

MINI-WKK Dimensionering en hydraulische inpassing. 27 januari 2017 MINI-WKK Dimensionering en hydraulische inpassing 27 januari 2017 Inleiding Warmtekrachtkoppeling: potentieel Efficiënte energie-omzetting Energiekosten & primaire energie besparen Flexibele bedrijfsvoering

Nadere informatie

Energie aanpak eigen gebouwen: zelf doen? Energieprestatiecontract? Vlaams EnergieBedrijf

Energie aanpak eigen gebouwen: zelf doen? Energieprestatiecontract? Vlaams EnergieBedrijf Energie aanpak eigen gebouwen: zelf doen? Energieprestatiecontract? 7 mei 2015 Inge Goessens Vlaams EnergieBedrijf Inhoud Korte voorstelling VEB De overheid als energieverbruiker Uw energiefactuur verlagen

Nadere informatie

Energiedag voor lokale besturen VVSG. Heidi Lenaerts 26/10/2011

Energiedag voor lokale besturen VVSG. Heidi Lenaerts 26/10/2011 Energiedag voor lokale besturen VVSG Heidi Lenaerts 26/10/2011 Agenda 1. Huidig energiesysteem + evoluties 2. Wat zijn smart grids? 3. Link naar gebruikers & gebouwen 4. Wie is Smart Grids Flanders? Huidig

Nadere informatie

studiebureau boydens nv techniek & energie Een voorstelling in vogelvlucht Brugge-Brussel-Luxemburg-Hanoi

studiebureau boydens nv techniek & energie Een voorstelling in vogelvlucht Brugge-Brussel-Luxemburg-Hanoi studiebureau boydens nv techniek & energie Een voorstelling in vogelvlucht Brugge-Brussel-Luxemburg-Hanoi 1961 Studiebureau Raymond Boydens wordt opgericht door Raymond Boydens 1989 Dirk Boydens vervoegt

Nadere informatie

Mini-WKK op je bedrijf?

Mini-WKK op je bedrijf? Mini-WKK op je bedrijf? Innovatiesteunpunt Energie Kristof Severijns 10/03/2017 1 Innovatiesteunpunt Programma Energiewerking Energieprofielen land- en tuinbouw Mini-WKK in de land- en tuinbouw Praktische

Nadere informatie

Het Vlaams EnergieBedrijf Drie pijlers, één focus. Project ESCO Limburg 2020 Andries Gryffroy 28 maart 2014

Het Vlaams EnergieBedrijf Drie pijlers, één focus. Project ESCO Limburg 2020 Andries Gryffroy 28 maart 2014 Het Vlaams EnergieBedrijf Drie pijlers, één focus Project ESCO Limburg 2020 Andries Gryffroy 28 maart 2014 De Vlaamse Overheid als verbruiker De Vlaamse Overheid verbruikt circa 300 miljoen euro energie

Nadere informatie

Slim energiebeheer volgens ISO bij Het Facilitair Bedrijf. Tine Moens Coördinator energie- en milieuzorgsysteem

Slim energiebeheer volgens ISO bij Het Facilitair Bedrijf. Tine Moens Coördinator energie- en milieuzorgsysteem Slim energiebeheer volgens ISO 50001 bij Het Facilitair Bedrijf Tine Moens Coördinator energie- en milieuzorgsysteem EMAS-MEETING 04/10/2018 ENERGIEMANAGEMENT (ISO 50001) MILIEMANAGEMENT (ISO 14001 2020)

Nadere informatie

Energie en comfort in duurzame gebouwen

Energie en comfort in duurzame gebouwen Energie en comfort in duurzame gebouwen Aluminium Experience Day 30 augustus 2011 Dr.ir.arch. Griet Verbeeck (PHL & K.U.Leuven) DUURZAME GEBOUWEN KLIMAATSVERANDERING UITPUTTING NATUURLIJKE RIJKDOMMEN DUURZAAMHEID

Nadere informatie

Sanitair warm water. Nieuw inzichten in productie en distributie vanuit het TETRA-project. 27 mei Studienamiddag collectieve installaties

Sanitair warm water. Nieuw inzichten in productie en distributie vanuit het TETRA-project. 27 mei Studienamiddag collectieve installaties Sanitair warm water Nieuw inzichten in productie en distributie vanuit het TETRA-project 27 mei Studienamiddag collectieve installaties Ivan Verhaert (Kenniscentrum Energie Thomas More Kempen) Sanitair

Nadere informatie

Lerend Netwerk en Cycles of Knowledge in energie-efficiëntie. Meer doen met minder

Lerend Netwerk en Cycles of Knowledge in energie-efficiëntie. Meer doen met minder Lerend Netwerk en Cycles of Knowledge in energie-efficiëntie Meer doen met minder Wat is energie efficiëntie? Op een rationele manier met energie omspringen. (REG: rationeel energie verbruik) Het is energie

Nadere informatie

Energiebeheer is inmiddels vanzelfsprekend, maar hoe staat energieverbruik in verhouding tot uw productie?

Energiebeheer is inmiddels vanzelfsprekend, maar hoe staat energieverbruik in verhouding tot uw productie? Energiebeheer is inmiddels vanzelfsprekend, maar hoe staat energieverbruik in verhouding tot uw productie? Automation University 2015 AUD19 Ferry Hallewas PUBLIC INFORMATION Wat willen we bereiken? Produceer

Nadere informatie

The Internet of Energy Things: intelligent meten

The Internet of Energy Things: intelligent meten The Internet of Energy Things: intelligent meten Emaze We helpen organisaties hun energieverbruik en energieproductie te optimaliseren: Energiemanagement Energiemonitoring Studiebureau technieken eportal

Nadere informatie

Onderzoeksdomein Energiemanagement Visie 2008-2013

Onderzoeksdomein Energiemanagement Visie 2008-2013 Onderzoeksdomein Energiemanagement Visie 2008-2013 13 MEI 2009 Kenniscentrum energie 1 1. Visie: DE K.H.KEMPEN K.H.Kempen: beleidsplan 10 onderzoeksdomeinen waarvan 3 excellentie Energie (KCE) Biomedische

Nadere informatie

Commissioning: Een absolute aanrader!

Commissioning: Een absolute aanrader! Seminarie Duurzame Gebouwen Commissioning: Een absolute aanrader! 15 maart 2019 COMMISSIONING VAN ONTWERP TOT EXPLOITATIE Vergelijking van twee ervaringen van een studiebureau Dietrich SCHILDERMANS Ingenium

Nadere informatie

Klimaat en emissies aanpak vanuit land- en tuinbouw

Klimaat en emissies aanpak vanuit land- en tuinbouw Klimaat en emissies aanpak vanuit land- en tuinbouw Marleen Gysen 10/05/2016 1 Onze missie Boeren & tuinders Informeren & inspireren rond nieuwe kansen & uitdagingen Ondersteunen & begeleiden bij concrete

Nadere informatie

Janssen Pharmaceutica. Handelsmissie min. Muyters, min. Turtelboom

Janssen Pharmaceutica. Handelsmissie min. Muyters, min. Turtelboom Janssen Pharmaceutica Handelsmissie min. Muyters, min. Turtelboom 04 mei 2015 1 Janssen Pharmaceutica Janssen in België maakt deel uit van Janssen Pharmaceutical Companies of Johnson & Johnson (J&J) Kernactiviteiten

Nadere informatie

Energiezorg en Energiezorgsystemen

Energiezorg en Energiezorgsystemen Energiezorg en Energiezorgsystemen Centexbel Frank Van Overmeire een gezamenlijk initiatief van: met steun van: Inhoud Energiezorg: is het op een structurele en economisch verantwoorde wijze uitvoeren

Nadere informatie

Energiebeheer in de VDAB :

Energiebeheer in de VDAB : Energiebeheer in de VDAB : Opzet en resultaten 2006-2013 Alain Caytan - Energiecoördinator VDAB Energiebeheer in de VDAB Indeling presentatie : VDAB : situering en kerncijfers Energiezorg in de VDAB :

Nadere informatie

Praktijkgids Energieboekhouding en monitoring & targeting

Praktijkgids Energieboekhouding en monitoring & targeting 1 Inleiding... 1 2... 1 3 Monitoring & technieken... 4 1 Inleiding Om de energiekosten van een bedrijf te verminderen, is het essentieel dat men begrijpt hoe de energie verbruikt wordt binnen het bedrijf.

Nadere informatie

Welkom. Energiediensten voor lokale besturen : Gerealiseerde energieprojecten Energiedag VVSG Antwerpen

Welkom. Energiediensten voor lokale besturen : Gerealiseerde energieprojecten Energiedag VVSG Antwerpen Welkom Energiediensten voor lokale besturen : Gerealiseerde energieprojecten Energiedag VVSG Antwerpen Aanbod Energiediensten voor Lokale Besturen Wat zijn EnergieDiensten voor Lokale Besturen? Energie

Nadere informatie

MONITORING BASED COMMISSIONING (MBCx)

MONITORING BASED COMMISSIONING (MBCx) Wij maken uw gebouw beter Een beter comfort en binnenklimaat Een lager energieverbruik en CO2 uitstoot MONITORING BASED COMMISSIONING (MBCx) Gebouwen optimaliseren door permanente monitoring en automatische

Nadere informatie

De ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016

De ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016 De ontwikkeling van Smart grids Our common future Prof.dr.ir. Han Slootweg 30 september 2016 Agenda Het energiesysteem Verduurzaming van het energiesysteem De energietransitie Smart Grids 2 Energievoorziening

Nadere informatie

Thomas More: Professionele bachelors: 3 jarige opleidingen Geel Turnhout Vorselaar Lier Mechelen Antwerpen Sint Katelijne Waver Associatie KULeuven

Thomas More: Professionele bachelors: 3 jarige opleidingen Geel Turnhout Vorselaar Lier Mechelen Antwerpen Sint Katelijne Waver Associatie KULeuven 1 [GEEL] SITUERING Thomas More: Professionele bachelors: 3 jarige opleidingen Geel Turnhout Vorselaar Lier Mechelen Antwerpen Sint Katelijne Waver Associatie KULeuven Groep Technologie & Design, domein:

Nadere informatie

Lang leven het Smart Grid! Nu het gebouw nog! Wim Zeiler

Lang leven het Smart Grid! Nu het gebouw nog! Wim Zeiler Lang leven het Smart Grid! Nu het gebouw nog! Wim Zeiler Context 40% van alle energie wordt in de westerse wereld gebruikt in gebouwen [1] Elektriciteit is een duurzame energie drager Een nieuw type elektriciteitsnet

Nadere informatie

Energiezuinig (ver)bouwen: geen rechttoe rechtaan verhaal

Energiezuinig (ver)bouwen: geen rechttoe rechtaan verhaal KVAB / Reflectiegroep Energie 14 oktober 2015 Energiezuinig (ver)bouwen: geen rechttoe rechtaan verhaal Hugo Hens Inhoudsoverzicht Inleiding Bewonersgedrag o o Feiten? Hoe statistisch? o Gevolgen Netto

Nadere informatie

reating ENERGY PROGRESS

reating ENERGY PROGRESS reating ENERGY PROGRESS 2012 ENERGIE EN MILIEU: Opwarming van de aarde: Drastische vermindering CO 2 -uitstoot Energie: De energiekosten fluctueren sterk en zullen alleen maar stijgen Behoud van het milieu

Nadere informatie

www.bamtechniek.nl Stappenplan voor energiemanagement in bestaand vastgoed BAM Techniek - Energy Systems

www.bamtechniek.nl Stappenplan voor energiemanagement in bestaand vastgoed BAM Techniek - Energy Systems www.bamtechniek.nl Stappenplan voor energiemanagement in bestaand vastgoed BAM Techniek - Energy Systems BAM Techniek - Energy Systems Uw energie- en gebouwmanager Energie is absoluut onmisbaar voor de

Nadere informatie

[MISSION SUSTAINABLE]

[MISSION SUSTAINABLE] [MISSION SUSTAINABLE] PRAKTISCH INNOVEREN IN BESTAANDE GEBOUWEN [MISSION SUSTAINABLE] Bert van Renselaar Manager Operations @ CFP Green Buildings TITEL GROEIENDE WERELDBEVOLKING LEGT STEEDS GROTER BESLAG

Nadere informatie

Zuinig met energie, niet met comfort Bespaar tot 40% op uw energiefactuur

Zuinig met energie, niet met comfort Bespaar tot 40% op uw energiefactuur Zuinig met energie, niet met comfort Bespaar tot 40% op uw energiefactuur 1 Answers for infrastructure. Optimaliseer het energiebeheer van uw gebouw Gebouwen slorpen maar liefst 40% van het wereldwijde

Nadere informatie

Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander

Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander Slimme Netten Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander Netbeheer Nederland (1) Netbeheer Nederland brancheorganisatie van alle elektriciteit-

Nadere informatie

Huidige gebouwdata kan slimmer gebruikt worden dan je denkt. Erik Groen 12 Oktober 2017

Huidige gebouwdata kan slimmer gebruikt worden dan je denkt. Erik Groen 12 Oktober 2017 Huidige gebouwdata kan slimmer gebruikt worden dan je denkt Erik Groen 12 Oktober 2017 ENGIE Nederland Onze ambitie Wij spelen een leidende rol in de energietransitie. Als marktleider in duurzame technische

Nadere informatie

Cyclus 2014-2016. sessie 1 14/10/2014

Cyclus 2014-2016. sessie 1 14/10/2014 Cyclus 2014-2016 sessie 1 14/10/2014 Agenda 13u00-13u30: 13u30-14u30: 14u30-14u45: 14u45-16u00: 16u00-16u30: introductie (An Maes) Het belang van energiemanagementsystemen door An Beazar (Enprove) koffiepauze

Nadere informatie

Meting energieverbruik decentrale Ventilatie. 12 juli 2018

Meting energieverbruik decentrale Ventilatie. 12 juli 2018 ! Meting energieverbruik decentrale Ventilatie 12 juli 2018 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Aanleiding... 3 2. Methode... 4 2.1 Meting elektriciteitsverbruik... 4 2.2 Meting luchtdebiet... 4 3. Resultaten...

Nadere informatie

ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois

ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois Agenda ESCO s en EPC, definitie Minimale project criteria Openbare besturen KMO s Conclusies

Nadere informatie

Pitch. Daar krijg je energie van! 19 november 2015

Pitch. Daar krijg je energie van! 19 november 2015 Pitch Daar krijg je energie van! 19 november 2015 Ruud van Vliet Klimaatverbond specifiek algemeen Antwoord op vragen - kennisportal: www.greendealscholen.nl - basisinfo handreikingen & best practices

Nadere informatie

Case Study: Rijwoning te Lier uit 1905

Case Study: Rijwoning te Lier uit 1905 WP2 - Taak 2.2 - Cash Flow Simulator Case Study: Rijwoning te Lier uit 1905 Jeroen Van der Veken Jan Creylman KCE Thomas More Kempen KU Leuven @ Geel Case: Voorgevel 1 Case: Achtergevel Case: Achtergevel

Nadere informatie

ENALYZER FOR COOLING 1. TAGS

ENALYZER FOR COOLING 1. TAGS ENALYZER FOR COOLING Geschikt voor: Koelcompressoren met een geïnstalleerd vermogen vanaf 50 kw Basis koel-layout: ééntraps systeem zonder warmterecuperatie basis chiller met ijswatercircuit Afhankelijk

Nadere informatie

Van Beek. Grip op energie

Van Beek. Grip op energie Van Beek Grip op energie Van Beek: grip op energie Van Beek is specialist in het vertalen van meetgegevens naar concrete managementinformatie en adviezen. Wij doen dit bij uiteenlopende bedrijfsprocessen,

Nadere informatie

Bevraging : Rationeel energiegebruik bij bedrijven

Bevraging : Rationeel energiegebruik bij bedrijven Bevraging : Rationeel energiegebruik bij bedrijven 1. Algemene bedrijfsgegevens a) Land : BELGIË b) Aantal personeelsleden: 0 9 10 49 50-99 100-249 250 c) Jaarlijkse omzet (Miljoen EUR): < 2 2-5 5 10 10-25

Nadere informatie

LUCHT IS GRATIS PERSLUCHT NIET. Spice³ - Energy talk perslucht

LUCHT IS GRATIS PERSLUCHT NIET. Spice³ - Energy talk perslucht LUCHT IS GRATIS PERSLUCHT NIET Spice³ - Energy talk perslucht Indaver 29/04/2014 COMMITTED TO SUSTAINABLE PRODUCTIVITY We stand by our responsibilities towards our customers, towards the environment and

Nadere informatie

Energie efficiëntie: een totaalpakket

Energie efficiëntie: een totaalpakket Energie efficiëntie: een totaalpakket VEB Klantendag (16/10/2015) Inge Goessens Directeur Energie-efficiëntie Agenda De overheid als grootverbruiker Beheer en data vormen de sleutel Energie efficiëntie

Nadere informatie

De behaalde resultaten in de Belgische voedingsindustrie. Energieeffizienz in der belgischen Industrie BRÜSSEL, 12. MAI 2009

De behaalde resultaten in de Belgische voedingsindustrie. Energieeffizienz in der belgischen Industrie BRÜSSEL, 12. MAI 2009 De behaalde resultaten in de Belgische voedingsindustrie Energieeffizienz in der belgischen Industrie BRÜSSEL, 12. MAI 2009 FEVIA 450 leden-bedrijven + 26 ledengroepering 25 medewerkers Drie actie-domeinen

Nadere informatie

EFES-project in de praktijk. Infosessie 22 november 2017

EFES-project in de praktijk. Infosessie 22 november 2017 EFES-project in de praktijk Infosessie 22 november 2017 Inhoud Doel & doelgroep Praktische aanpak Maatregelen Doel EFES-project Ondersteunen van KMO s in de voedingsindustrie bij de uitvoering van energiebesparende

Nadere informatie

Duurzaam Gebouwbeheer

Duurzaam Gebouwbeheer 2-daagse cursus Duurzaam Gebouwbeheer Gemeenten hebben verschillende gebouwen in beheer, zoals gemeentehuizen, kantoren en brandweerkazernes. Ook zijn er gebouwen eigendom van de gemeente, maar worden

Nadere informatie

Steunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest

Steunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest Steunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest 8 november 2012 VCB - Brussel ing. Eddy Jonckheere, accountmanager transformatie & duurzaamheid - energie Overzicht Agentschap Ondernemen

Nadere informatie

ENERGIE. besparen. vandorp.eu

ENERGIE. besparen. vandorp.eu ENERGIE besparen ENERGIE- KOSTEN Stelt u zich eens voor dat u 1,- per m 2 aan energiekosten kunt besparen in een pand van 5.000 m 2. In een tijd van stijgende energieprijzen zal dit in 10 jaar al gauw

Nadere informatie

PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF

PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF De Eshof op weg naar energie neutraal! = woningen Eshof naar nul op de meter = Inhoud 1. Ambitie: naar meest duurzame wijk van Elst? 2. Meten is weten: per wijk per

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel Duurzaam bouwen vanuit de invalshoek van energie. Anne-Laure MAERCKX CENERGIE Doelstelling(en) van de presentatie Een denkoefening

Nadere informatie

ANALYSE ENERGIEAUDIT GROTE ONDERNEMINGEN 26/11/2018

ANALYSE ENERGIEAUDIT GROTE ONDERNEMINGEN 26/11/2018 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ANALYSE ENERGIEAUDIT GROTE ONDERNEMINGEN

Nadere informatie

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Energieke Zorgbouw 5 oktober 2011 Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Introductie Wijnanda Willemse adviseur NL Energie & Klimaat - Agentschap NL Voorheen SenterNovem Energiebesparing

Nadere informatie

Nieuwe wetgeving koelinstallaties versnelt toepassing warmtepompen

Nieuwe wetgeving koelinstallaties versnelt toepassing warmtepompen Nieuwe wetgeving koelinstallaties versnelt toepassing warmtepompen Door: Robin Sommers en Erik Deliege, Van Beek DIT IS EEN PUBLICATIE VAN: VAN BEEK INGENIEURS B.V. UTRECHTSESTRAAT 59 6811 LW ARNHEM +31

Nadere informatie

Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager

Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager Als facilitair manager bent u verantwoordelijk voor de huisvesting. Daarmee ook voor het energiegebruik van de huisvesting. In deze

Nadere informatie

nearly Zero Energy Buildings

nearly Zero Energy Buildings nearly Zero Energy Buildings samen op weg naar energieneutraal Jan-Maarten Elias Unica Ecopower Naslag werk in whitepaper www.unica.nl Visie Gebouwen Faciliteren bedrijfsprocessen. Duurzame gebouwen zijn

Nadere informatie

ENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu

ENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu ENERGIECONCEPTEN Advies op maat ENERGIE- KOSTEN Stelt u zich eens voor dat u 1,- per m 2 aan energiekosten kunt besparen in een pand van 5.000 m 2. In een tijd van stijgende energiekosten zal dit in 10

Nadere informatie

Smart Power Networks. Energie Management. Bas de Koningh - HARTING B.V.

Smart Power Networks. Energie Management. Bas de Koningh - HARTING B.V. Smart Power Networks Energie Management Bas de Koningh - HARTING B.V. Motivatie Politieke doelen Reductie CO2-Uitstoot nucleare energie fase out Meer renewable energie duurzame energieefficiëntie in de

Nadere informatie

Inhoud. Hernieuwbare energie voor gebouwen 18/09/2012

Inhoud. Hernieuwbare energie voor gebouwen 18/09/2012 18/09/2012 Hernieuwbare energie voor gebouwen Meetcampagne op DX warmtepomp met verticale boringen Inhoud» VITO» met verticale boringen» DX warmtepomp» Beschrijving meetcampagne» Resultaten meetcampagne»»

Nadere informatie

Ingenieurs- en adviesbureau technische uitrusting

Ingenieurs- en adviesbureau technische uitrusting ir. Nicolas Vyncke Agenda Ingenieurs- en adviesbureau technische uitrusting Opgericht door ir. H.R. Vyncke in 1968 45 vaste medewerkers > 1500 referenties > 40 jaar ervaring Onafhankelijk Kantoor in Brugge

Nadere informatie

Handboek EnergieManagementSysteem

Handboek EnergieManagementSysteem Handboek EnergieManagementSysteem Bedrijfsgegevens: Naam ALFEN bv Adres Hefbrugweg 28 Plaats 1332AP Almere Tel 036 549 3400 website www.alfen.com KvK nr. 3903 7364 Pagina 1 van 6 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING...

Nadere informatie

Workshop MJA-deelnemers Installaties en prestatieborging. 25 april 2013

Workshop MJA-deelnemers Installaties en prestatieborging. 25 april 2013 Workshop MJA-deelnemers Installaties en prestatieborging 25 april 2013 Welkom Workshop MJA-deelnemers Installaties en prestatieborging Lunch Welkom Selina Roskam, Agentschap NL Toekomstvisie Hans Buitenhuis

Nadere informatie

Werkgroep energiemanagement ION

Werkgroep energiemanagement ION Werkgroep energiemanagement ION Evaluatie, 15-1-2015 Erik Deliege Agenda Introductie Werkgroep Energiemanagement Vereniging ION Stappenplan monitoring & realisatie quick wins 1 Van Beek 30 jaar Missie

Nadere informatie

nergiebesparing in de ICT

nergiebesparing in de ICT nergiebesparing in de ICT Een koud kunstje? 10 April Green IT Energy Solutions Niels Sijpheer 3671 Meter (Q=m.g.h) 100 kg massa en 1 kwh arbeid: Hoe hoog kom ik? A Minder dan100 meter B Tussen 100 en 1000

Nadere informatie

Ministerie van Economische Zaken

Ministerie van Economische Zaken DOORBRAAKPROJECT ICT EN ENERGIE Routekaart doorbraakproject ICT en Energie Ministerie van Economische Zaken Rapport nr.: 14-2884 Datum: 2014-10-15 SAMENVATTING ROADMAP Het kabinet wil dat de uitstoot van

Nadere informatie

CALEFFI ACADEMY HYDRONIC DESIGN // WARMTESYSTEMEN. Oktober 2016 Patrick Hagen

CALEFFI ACADEMY HYDRONIC DESIGN // WARMTESYSTEMEN. Oktober 2016 Patrick Hagen CALEFFI ACADEMY HYDRONIC DESIGN // WARMTESYSTEMEN Oktober 2016 Patrick Hagen ACTUALITEIT VLAANDEREN DE STROOMVERSNELLING UITGANGSPUNT Doelstellingen 2030 realiseren Energietransitie: - efficiënter energieverbruik

Nadere informatie

TKI Tender en programmalijnen Switch2SmartGrid. Programmalijnen en speerpunten 2014

TKI Tender en programmalijnen Switch2SmartGrid. Programmalijnen en speerpunten 2014 TKI Tender en programmalijnen Switch2SmartGrid Programmalijnen en speerpunten 2014 Programmalijnen en aandachtspunten 1. Energiemanagement voor fleibiliteit van energiesysteem 2. Informatie en control

Nadere informatie

Arthur Verhaegenstraat 20 9000 Gent www.enprove.be. Opleidingsaanbod

Arthur Verhaegenstraat 20 9000 Gent www.enprove.be. Opleidingsaanbod 1. Basisopleiding energie: begrippen, kader en energie becijferen 2. Energiebeheer en boekhouding 3. Energiemanagement: ISO 50001 op maat van uw bedrijf 4. Hoe slim is uw CO2-strategie? 5. Koelsystemen

Nadere informatie

Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen?

Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen? Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen? De Universiteit van Luik is betrokken geweest bij vele jaren in Europese projecten op het vlak van het milieu en energie. Dit jaar zijn we op zoek naar partners

Nadere informatie

Caro De Brouwer 27/11/2013

Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 2e Master Irw Energie, KUL Erasmus Imperial College London Thesis: Solvent storage for postcombustion CCS in coal fired plants Voorzitter YERA Young Energy Reviewers

Nadere informatie

Learnshop. EN16001: Het kader voor uw energiemanagementsysteem? Nimaris b.v. Paul van Wezel Hertog van Brabantweg 15 5175 EA Loon op Zand

Learnshop. EN16001: Het kader voor uw energiemanagementsysteem? Nimaris b.v. Paul van Wezel Hertog van Brabantweg 15 5175 EA Loon op Zand Learnshop EN16001: Het kader voor uw energiemanagementsysteem? Nimaris b.v. Paul van Wezel Hertog van Brabantweg 15 5175 EA Loon op Zand tel: 0416-543060 Fax: 0416-543098 email: Web: paul.van.wezel@nimaris.nl

Nadere informatie

Installatieprestatie

Installatieprestatie Installatieprestatie ISSO Praktijkseminar Nieuwe Wetgeving 11-10-2011 Bert Elkhuizen (Cofely Energy Solutions) Bert.Elkhuizen@cofely-gdfsuez.nl Stef Bots (Innax gebouwmanagement BV) SBots@Innax.nl Duurzaam

Nadere informatie

Kenniscentrum energie. 19 april 2007

Kenniscentrum energie. 19 april 2007 Kenniscentrum energie 19 april 2007 Hoger onderwijs in Vlaanderen 6 universiteiten 22 hogescholen 5 associaties 59 000 universiteitsstudenten 102 000 hogeschoolstudenten 161 000 studenten 11 100 medewerkers

Nadere informatie

[MISSION SUSTAINABLE] Praktisch innoveren in bestaande gebouwen

[MISSION SUSTAINABLE] Praktisch innoveren in bestaande gebouwen [MISSION SUSTAINABLE] Praktisch innoveren in bestaande gebouwen Bert van Renselaar Manager Operations @ CFP Green Buildings Expertgroep Circulaire en Inclusieve Economie @ FMN Groeiende wereldbevolking

Nadere informatie

Energieverbruik gemeentelijke gebouwen

Energieverbruik gemeentelijke gebouwen MILIEUBAROMETER: INDICATORENFICHE ENERGIE 1/2 Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 Milieubarometer: Energieverbruik gemeentelijke gebouwen Indicatorgegevens Naam Definitie Meeteenheid Energieverbruik gemeentelijke

Nadere informatie

Duurzaam bouwen Sessie 1. Duurzaam bouwen eenvoudiger dankzij een groen plan. Freddy Vandaele Agoria. Evert Maes KBC Bank. Bjorn Ceulemans Eria

Duurzaam bouwen Sessie 1. Duurzaam bouwen eenvoudiger dankzij een groen plan. Freddy Vandaele Agoria. Evert Maes KBC Bank. Bjorn Ceulemans Eria Welkom! Duurzaam bouwen Sessie 1 Duurzaam bouwen eenvoudiger dankzij een groen plan Freddy Vandaele Agoria Evert Maes KBC Bank Bjorn Ceulemans Eria Duurzaam bouwen eenvoudiger dankzij een groen plan 16

Nadere informatie

Het belang van het project SAVE voor Vlaamse kmo s. Presentatie op slotevent SAVE 19 september 2018

Het belang van het project SAVE voor Vlaamse kmo s. Presentatie op slotevent SAVE 19 september 2018 Het belang van het project SAVE voor Vlaamse kmo s Presentatie op slotevent SAVE 19 september 2018 Steun vanuit het agentschap innoveren en ondernemen 1.847.150 EUR steun als VIS-traject, toegekend op

Nadere informatie

ENERGIEBEHEER = KOSTEN BESPAREN

ENERGIEBEHEER = KOSTEN BESPAREN 2-daagse opleiding ENERGIEBEHEER = KOSTEN BESPAREN vrijdag 14 en 21 maart 2008 Met certificaat, tevens geldig voor de permanente vorming van milieucoördinatoren Doelgroep Milieuverantwoordelijken, energie-verantwoordelijken,

Nadere informatie

Warmtemakelaar Kempen

Warmtemakelaar Kempen Warmtemakelaar Kempen Diepe geothermie en warmtenetten in de Kempen Stijn Sneyers - IOK Diepe geothermie? Bouwsteenprincipe? Geothermisch project enkel rendabel bij continue hoge warmtevraag Slechts uitzonderlijk

Nadere informatie

Meer comfort en minder energiegebruik met intelligente zonlichtregulering. Wouter Beck Hunter Douglas Europe

Meer comfort en minder energiegebruik met intelligente zonlichtregulering. Wouter Beck Hunter Douglas Europe 1 Meer comfort en minder energiegebruik met intelligente zonlichtregulering Wouter Beck Hunter Douglas Europe 2 Onderwerpen Zonlicht de grootste vrije energiestroom op aarde Invloed van zonlicht op comfort,

Nadere informatie

Comfortverhoging en energieoptimalisatie door slim anticiperen met MPC (Model Predictive Control) Filip Jorissen Wim Boydens Lieve Helsen

Comfortverhoging en energieoptimalisatie door slim anticiperen met MPC (Model Predictive Control) Filip Jorissen Wim Boydens Lieve Helsen Comfortverhoging en energieoptimalisatie door slim anticiperen met MPC (Model Predictive Control) Filip Jorissen Wim Boydens Lieve Helsen Context: Systeemintegratie Image source: creative commons & pixabay.com

Nadere informatie

De slimme woning wordt werkelijkheid?

De slimme woning wordt werkelijkheid? De slimme woning wordt werkelijkheid? Dominic Ectors Onderzoeker VITO/EnergyVille 1 VITO, KU Leuven, imec Onderzoek naar duurzame energie en intelligente energiesystemen 200 tal onderzoekers www.energyville.be

Nadere informatie

Een pro-actief energiebeleid uitgelicht

Een pro-actief energiebeleid uitgelicht Een pro-actief energiebeleid uitgelicht Kris Baert - 1 e Vlaamse Energiecongres - 20 oktober 2009 slide 1 Inhoud Duurzaamheid Rationeel energiegebruik Groene stroom CO 2 bilan slide 2 DUURZAAM meerwaarde

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Follow-up en monitoring van duurzame gebouwen Leefmilieu Brussel Energiemonitoring: uitdagingen, implicaties en voordelen Vincent DIERICKX Cenergie cvba Doelstelling(en) van

Nadere informatie

Opleiding «Duurzaam gebouw : ENERGIE»

Opleiding «Duurzaam gebouw : ENERGIE» Opleiding «Duurzaam gebouw : ENERGIE» PROGRAMMA Plaats : Brussel Voor iedereen, in functie van de gebouwbestemming : OF MODULE «ENERGIE IN INDIVIDUELE OF COLLECTIEVE HUISVESTING (< 10 EENHEDEN)» (6 dagen)

Nadere informatie

30% is de gemiddelde potentie aan energiebesparing bij het optimaliseren van technische gebouwsystemen

30% is de gemiddelde potentie aan energiebesparing bij het optimaliseren van technische gebouwsystemen NovoCon IoT servomotor voor HVAC Maak uw gebouw slimmer, efficiënter en waardevoller en verminder daarbij uw investering en jaarlijkse kosten Maak kennis met NovoCon, de innovatieve, digitale servomotor

Nadere informatie

Welkom. REG in gemeentegebouwen Provincie West-Vlaanderen 22/09/2015

Welkom. REG in gemeentegebouwen Provincie West-Vlaanderen 22/09/2015 Welkom REG in gemeentegebouwen Provincie West-Vlaanderen 22/09/2015 Energiediensten Eandis geeft u raad, ondersteunt, coördineert en voert uit Infrastructuurwerken Buitenverlichting Synergie en minder

Nadere informatie

Toelichting Steunpunt DuBo dienst Energiebegeleiding EPC-haalbaarheid voor gemeenten en gemeenschapsvoorzieningen

Toelichting Steunpunt DuBo dienst Energiebegeleiding EPC-haalbaarheid voor gemeenten en gemeenschapsvoorzieningen Toelichting Steunpunt DuBo dienst Energiebegeleiding EPC-haalbaarheid voor gemeenten en gemeenschapsvoorzieningen Els Cornelis, Provincie Vlaams-Brabant, Klimaatteam 29 oktober 2015 Vlaams-Brabant Klimaatneutraal

Nadere informatie

Ik wil zonnepanelen. Presentatie: Joop Eising van Invent www.invent.nl Erik Koning van Energiewacht www.ewacht.nl

Ik wil zonnepanelen. Presentatie: Joop Eising van Invent www.invent.nl Erik Koning van Energiewacht www.ewacht.nl Ik wil zonnepanelen. Presentatie: Joop Eising van Invent www.invent.nl Erik Koning van Energiewacht www.ewacht.nl Aanleiding vereniging voor energiebesparing: 1 hogere gemeentelijke tarieven voor verenigingen

Nadere informatie