Eindrapportage Wajong

Transcriptie

1 Ons kenmerk DA//2015/jokam Datum 19 mei 2015 Auteur Jonna van de Kam Eindrapportage Wajong Versienummer AD109 Status definitief

2 INHOUDSOPGAVE Voorwoord blz Aanleiding blz Gemaakte afspraken Definities Belang van het project Wie had welke rol in het project Samenvatting 8 2. Kwantitatieve resultaten van het project blz Aantal geplaatste Wajongers Diepere analyse van het aantal geplaatste Wajongers Kwalitatieve resultaten van het project blz Onderzoeksopzet Tevredenheid over het werken met Wajongers Huidige situatie van de Wajongers Type functie van de Wajongers Begeleiding van de Wajongers Ondersteuning van het UWV Toekomstige communicatie en informatievoorziening Conclusie en advies blz Bijlagen blz. Bijlage 1 Vragenlijst 24 2

3 Voorwoord Het lijkt soms een beleefdheidszin als je in een voorwoord schrijft dat je iets met plezier hebt gedaan. Ondanks dat niet alles door het projectjaar heen vlekkeloos is verlopen is het project Wajong Werkt in de Bouw! een project geweest waar ik daadwerkelijk met plezier aan gewerkt heb. Wat maakt nou dat ik deze zin graag zwart op wit onder woorden wil brengen? In de aanloop naar het project ben ik bij werkgevers geweest die voor verschillende branches in de bouw en infra werkzaam zijn en al succesvol met Wajongers werkten. Het doel van deze gesprekken was om voorbeeldprofielen te kunnen maken. Goedlopende cases konden zo beschreven worden om bedrijven die nog niet met Wajongers werkten te laten zien hoe een werkplek voor een Wajonger eruit zou kunnen zien. Met warmte vertelde de werkgevers over hun werk, de klanten en het personeel. Begon de werkgever te vertellen over de Wajonger(s) dan gebeurde er in een aantal gevallen iets bijzonders. De ogen gingen stralen, de stem veranderde, er klonk nog meer warmte in door en de gebruikte woorden werden zorgvuldig gekozen. Hier hoorde ik werkgevers praten die naast liefde voor het vak ook liefde voor de medewerker heeft die een extra steuntje in de rug kan gebruiken. Dit is het Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen wat ook in de onderzoeksresultaten zichtbaar wordt. In deze rapportage leest u over het project Wajong Werkt in de Bouw!. Met name de adviseurs van Bouwend Nederland, het UWV en Fundeon zijn vanuit hun reguliere taken bezig geweest om werkgevers te vinden die ondanks de voortdurende crisis, werkzaamheden hebben die geschikt zouden kunnen zijn voor een Wajonger. In hoofdstuk 2 Kwantitatieve resultaten en hoofdstuk 3 Kwalitatieve resultaten, leest u hoe succesvol zij hierin zijn geweest. Mijn dank gaat naar hen uit. Daarnaast wil ik de leden van de Commissie Arbeidsmarktzaken en sociale zekerheid bedanken. Elke drie maanden stelden zij kritische vragen bij het luisteren naar mijn tussentijdse verslaggeving tijdens hun vergadering. Daarnaast bedank ik Martijn Bakker van Fundeon voor het organiseren van de kwalitatieve evaluatie en Joep Jansen van Fundeon bij wie ik altijd terecht kon met mijn vragen. Mijn speciale dank gaat uit naar Albert Bergers van het UWV. Elke twee weken zaten wij om de tafel om de lopende trajecten te bespreken, de registratie door te nemen en de punten op de i te zetten. Met name de registratie was een klus. Ik bleef hier aandacht voor vragen en Albert bleef leveren wat nodig was. Naast dat ik u graag veel leesplezier wil wensen bij het lezen van deze rapportage, spreek ik graag mijn wens uit dat er vele waardevolle en gemotiveerde Wajongers de weg gaan vinden naar de sector bouw en infra en dat zij het voorbeeld gaan volgen van degene die dit in 2014 al succesvol hebben gedaan. mei 2015 Jonna van de Kam Fundeon 3

4 1. Aanleiding 1.1 Gemaakte afspraken In de cao voor de Bouwnijverheid is de volgende afspraak gemaakt over Wajong en WSW: Partijen zullen projecten opzetten met het doel 100 Wajongers en/of WSW-ers vóór eind 2013 geschikt te maken om aan de slag te gaan in de bouwnijverheid. Begeleiding en opleiding maakt hiervan deel uit. De Commissie Arbeidsmarktzaken is eind 2012 gevraagd de uitwerking van dit cao-artikel op zich te nemen. De commissie heeft na een klein jaar geconstateerd dat de voorgenomen aanpak, vanuit bestaande middelen, vanuit bestaande formaties en zonder regievoering, niet tot resultaten leidt. De commissie constateerde verder dat er wel werk gemaakt moest worden van de afspraken. Daarom heeft de commissie aan DB cao voorgesteld om over te gaan tot een projectmatige aanpak, inclusief uitvoeringscapaciteit (regievoerder). Hiervoor zijn additionele financiële middelen beschikbaar gesteld. DB cao onderschreef de noodzaak van een projectmatige aanpak en heeft de commissie gevraagd om deze aanpak inclusief begroting uit te werken. Op basis van dit besluit heeft de arbeidsmarktcommissie Fundeon verzocht om een dergelijke projectmatige aanpak uit te werken. Het project waartoe besloten is, heet Wajong Werkt in de Bouw! en daarin is de doelstelling opgenomen dat er 70 plaatsingen gerealiseerd gaan worden (twee plaatsingen per arbeidsmarktregio UWV), voor het einde van Daarnaast is besloten tot: Publiceren informatiefolder voor werkgevers (waarin onder meer best practices, argumenten/ verdienmodel, feiten en fabels); UWV selecteert in de arbeidsmarktregio s Wajongers die direct aan de slag kunnen; In de arbeidsmarktregio s wordt actief gezocht door alle betrokkenen (werkgeversorganisaties, werknemersorganisaties, Fundeon, UWV vanuit reguliere taken) naar werkgevers die bereid zijn een Wajonger een garantiebaan te bieden; UWV bemiddelt deze Wajongers intensief, stelt middelen beschikbaar voor jobcoaches en opleiding; Rapportage eind van het jaar Definities Wajong Wajong staat voor Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten. Wajong is een regeling bedoeld voor mensen die al op jonge leeftijd, voor het 18 e jaar, door een ziekte of handicap minder kunnen verdienen dan hun gezonde leeftijdsgenoten met eenzelfde opleiding of achtergrond. Ze zijn door het UWV (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt verklaard. Een Wajong-uitkering kan duren tot iemand de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. 4

5 Wajongers zijn heel verschillend qua leeftijd, opleidingsniveau en handicap of aandoening. Er zijn Wajongers van 18 tot 65 jaar. Het opleidingsniveau loopt uiteen van voortgezet speciaal onderwijs tot universiteit. Het merendeel van de Wajongers heeft echter een laag opleidingsniveau (mbo-2 of lager). Ook de beperkingen lopen uiteen. Er zitten mensen in de Wajong vanwege een lichamelijke beperking, chronische ziekte, ontwikkelingsstoornis zoals een verstandelijke beperking of autisme, of een psychische stoornis. Garantiebanen De doelstelling van het project Wajong Werkt in de Bouw! is het realiseren van 70 plaatsingen (twee plaatsingen per arbeidsmarktregio UWV), voor eind Er is gekeken naar de definitie garantiebanen. Alhoewel dit de term is die in eerste instantie door DB cao werd gebezigd en ook is opgenomen in de Participatiewet, bleek deze term bij de start van het project onvoldoende uitgekristalliseerd te zijn. In alle 35 arbeidsmarktregio s van het UWV werd actief gezocht naar werkgevers die bereid zijn een Wajonger een baan te bieden. De bij de zoektocht betrokken organisaties zijn: werkgeversorganisaties, werknemersorganisaties, Fundeon en het UWV. Alle inzet is via reguliere taken verlopen. Het project en het UWV hanteert het begrip 'plaatsingen' (indiensttreding bij de werkgever), bij voorkeur duurzame plaatsingen (plaatsing van minimaal zes maanden). Daarmee komen we feitelijk in de buurt van de term garantiebanen. Jobcarving Als een werkgever ervoor kiest om een (extra) baan te creëren door taken en verantwoordelijkheden aan te passen aan de mogelijkheden van de werknemer uit de doelgroep, dan spreekt men van jobcarving. De functie wordt dan aangepast aan de kandidaat. Functiecreatie Als een werkgever ervoor kiest om onderdelen van een functie, die nu wellicht door meerdere personen in de organisatie worden uitgevoerd, in één functie onder te brengen en daardoor door iemand uit de doelgroep uitgevoerd kan worden, spreekt men van functiecreatie. Welke plaatsingen tellen mee Elke betaalde baan die een werkgever (bouwbreed) in 2014 heeft aangeboden aan een Wajonger telt mee binnen het project. Ook een Wajonger die wordt ingeleend via bijvoorbeeld een detacherings- of uitzendconstructie telt mee. Proefplaatsing Indien een werkgever wil weten of de Wajonger geschikt is voor de functie, of er een klik is en of het werken met een Wajonger bevalt dan kan gebruik worden gemaakt van een proefplaatsing. Met behoud van uitkering loopt de kandidaat mee in het werk. De lengte van de proefplaatsing is afhankelijk van de afstand tot de arbeidsmarkt en wordt bepaald door het UWV. 5

6 Loondispensatie Loondispensatie wordt uitgekeerd als een Wajonger een verminderde loonwaarde heeft als gevolg van zijn ziekte of handicap. Heeft de Wajonger een productiviteit die minimaal 25 procent lager ligt dan wat verwacht mag worden dan kan loondispensatie aangevraagd worden. Een werkgever mag dan minder dan het minimumloon betalen en de Wajonger krijgt het salaris aangevuld. Dit is een tijdelijke maatregel en het is uiteindelijk de bedoeling dat de werknemer hetzelfde kan verdienen als andere werknemers. Jobcoach Heeft een Wajonger extra ondersteuning nodig op de werkplek dan kan een jobcoach ingezet worden om deze extra begeleiding te geven. Naast het begeleiden van de Wajonger kan de jobcoach ook de werkgever en de directe collega s begeleiden. Dit kan zowel tijdens de proefplaatsing als nadat de Wajonger in dienst is getreden bij de werkgever. De jobcoach maakt samen met de Wajonger een plan waarbij naar meer zelfstandig werken wordt toegewerkt. Een werkgever kan een interne jobcoach in dienst hebben en er kan gebruik gemaakt worden van een externe jobcoach. De begeleiding duurt maximaal drie jaar en wordt per jaar afgebouwd. Aanpassing van de werkplek Indien het nodig is dat de werkplek wordt aangepast aan de omstandigheden van de Wajonger zodat deze zijn werk kan uitvoeren dan zijn hier mogelijkheden voor. Dit kan zowel tijdens de proefplaatsing als tijdens het dienstverband. De vergoedingen voor een werkplekaanpassing wordt aangevraagd bij het UWV. Premiekorting Een werkgever die een Wajonger in dienst heeft genomen mag drie jaar lang premiekorting toepassen bij de Belastingdienst. Indien de Wajonger loondispensatie krijgt dan is de premiekorting minder. De premiekorting mag maximaal drie jaar toegepast worden. No-risk polis Bij ziekte van een Wajonger heeft een bedrijf twee jaar lang een loondoorbetalingverplichting. De no-riskpolis zorgt ervoor dat de loondoorbetaling bij ziekte in de meeste gevallen volledig wordt gecompenseerd door UWV. Hierdoor loopt het bedrijf bij ziekte van een Wajonger geen of slechts een beperkt financieel risico. 6

7 1.3 Belang van het project In het Sociaal Akkoord en de Participatiewet zijn afspraken gemaakt over de plaatsing van Wajongers op de arbeidsmarkt. De Stichting van de Arbeid heeft (niet bindende) indicatieve voorstellen gepubliceerd hoe deze aantallen over sectoren en regio s verdeeld zouden kunnen worden. De oorspronkelijke afspraken van cao partijen gingen aan deze wetgeving vooraf. De uiteindelijke opdracht de plaatsing van 70 Wajongers en het opdoen van ervaringen hiermee kan gezien worden als een eerste invulling vanuit de bouw van deze nieuwe wetgeving. 1.4 Wie had welke rol in het project DB cao sprak in januari 2014 met André Timmermans en Albert Bergers, beiden van het UWV. Onderwerp van gesprek was onder andere Wajong. In de cao voor de Bouwnijverheid is eerder een artikel opgenomen dat de bedrijfstak 100 Wajongers aan een baan zou helpen. Dit aantal Wajongers is naar beneden bijgesteld. Voor de realisering van de gemaakte afspraak heeft de Commissie Arbeidsmarktzaken de contouren opgesteld en is Fundeon betrokken bij de invulling hiervan. Besloten is om voor 31 december 2014 de nieuwe doelstelling van 70 Wajongers geplaatst bij cao-bedrijven in de bouw en infra gerealiseerd te hebben. Om werkgevers bereid te vinden een baan te bieden, moeten alle betrokkenen (Fundeon, werkgeversorganisaties, werknemersorganisatie en UWV) actief op zoek. Het gereedschap dat bij de werving van potentiële werkgevers is ingezet, is een folder voor werkgevers met daarin best practices, argumenten die pleiten voor het werken met een Wajonger en een voorbeeld verdienmodel. De folder werd ondersteund door de website van Fundeon waar een aparte pagina is ingericht voor Wajong. Omdat er bouwbedrijven zijn die ervaring hebben in het werken met een Wajonger zijn voorbeelden opgetekend in voorbeeldprofielen zodat dit uitgedeeld kon worden bij de nieuw te werven bedrijven. De beschreven voorbeelden zijn: administratieve ondersteuning, straatmaker, bouwplaats medewerker en machinist. Door te werken met voorbeeldprofielen kon aangesloten worden op de ervaringen die (bouw)bedrijven op dit moment al hebben met het in dienst nemen van Wajongers. Voor de doelgroep Wajong geldt dat werken vanuit aanbod vaak niet realistisch is, de vraag vanuit de werkgever is leidend. Het gaat niet altijd om formele vacatures, het gaat ook om taken die onder meer op basis van het opsplitsen van functies (jobcarving) door deze doelgroep ingevuld kan worden. Werkgevers, werknemersorganisaties uit de bouw en infra en Fundeon namen in hun reguliere werkzaamheden het onderwerp Wajong mee in het contact met de aannemer om de mogelijkheden voor Wajongers boven tafel te krijgen. Dit naast de UWV-adviseur die in de regio ook contacten heeft met bedrijven om Wajongers uit te kunnen plaatsen. De professionals van Bouwend Nederland deden dit met name tijdens contactgroepen Personeel, najaar informatiebijeenkomsten, voorlichtingsbijeenkomsten (o.a. sociale zaken), contactgroepen P&O en 7

8 Financiën en tijdens de leergang Praktisch personeelsbeleid werd het onderwerp Wajong onder de aandacht gebracht. Zover bekend zijn zo in korte tijd ongeveer 250 werkgevers bereikt. De vakbonden zaten met name bij werkgevers aan tafel die in zwaar weer zaten en hadden daardoor weinig mogelijkheden om het onderwerp Wajong op de agenda te zetten. De adviseurs Beroepspraktijkvorming van Fundeon namen waar mogelijk het onderwerp Wajong mee bij de audit leerbedrijf en de adviseur Personeelsbeleid bracht dit ter sprake als het ging over social return, maatschappelijk verantwoord ondernemen en over de personeelsbehoefte van het bedrijf. In totaal is bij 350 bedrijven geregistreerd dat het onderwerp Wajong is besproken door de adviseur. Indien een adviseur van Fundeon of een adviseur van een van de sociale partners overleg had met een in Wajong geïnteresseerde werkgever dan werd dit signaal via de projectleider doorgezet naar de landelijke contactpersoon van het UWV. De adviseur van het UWV maakte vervolgens een afspraak met de werkgever. De UWV adviseur sprak met de werkgever over de vraag die er lag, welke Wajonger paste bij de ontstane vraag, welke regelingen van toepassing waren, hoe tot een match te komen en hoe nu verder. Het is de taak van het UWV om Wajong-kandidaten te werven voor de door de adviseur in beeld gebrachte werkgever. Doordat in veel gevallen de werkzaamheden niet specifiek genoeg waren om te kunnen matchen met Wajong kandidaten werd de arbeidsdeskundige van het UWV ingezet voor het op maat krijgen van de taken. De projectleider van Wajong Werkt in de Bouw!, Jonna van de Kam en de accountmanager bouw UWV, Albert Bergers hadden tweewekelijks overleg. Lopende zaken zoals de registratie van de geplaatste Wajongers en de uitgezette trajecten werden besproken. 1.5 Samenvatting Wajong staat voor Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten. Wajongers hebben een fysieke of mentale beperking, maar ook ambitie en talent. Met (wat) extra ondersteuning en inspanning van de werkgever, waarbij de focus ligt op werken naar vermogen, staat een Wajonger zijn mannetje in de bouw. Met de slogan: Wajong Werkt in de Bouw!, gingen partijen in de bouwsector aan de slag. Sociale partners hebben samen met het UWV en Fundeon afgesproken om 70 Wajongers aan een baan te helpen. Het doel was om hen als vakman- of vakvrouw duurzaam op te nemen. In dit hoofdstuk staat beschreven wat de aanleiding is geweest voor het project Wajong Werkt in de Bouw!, wat Wajong is, van welke faciliteiten een werkgever gebruik kan maken bij het werken met een Wajonger en hoe het project is vormgegeven. 8

9 In het volgende hoofdstuk staan de behaalde resultaten kwantitatief beschreven. In hoofdstuk 3 leest u allereerst over de onderzoeksopzet van de kwalitatieve evaluatie, gevolgd door de kwalitatieve resultaten. Tenslotte staan de conclusies en aanbevelingen in hoofdstuk 4. 9

10 2. Kwantitatieve resultaten van het project 2.1 Aantal geplaatste Wajongers De doelstelling van het project Wajong Werkt in de Bouw! is het realiseren van 70 plaatsingen voor eind In tabel 1 is te zien dat deze doelstelling behaald is. Er zijn binnen het project namelijk 86 Wajongers geplaatst bij werkgevers in de sector bouw en infra voor 1 januari Niet al deze werkgevers zijn ten tijde van het project aangesloten bij de cao voor de Bouwnijverheid. Tabel 1: Aantal geplaatste Wajongers Geplaatste Wajongers Werkgever bouw & infra 86 Bouwgerelateerde werkgever 20 Detacherings- of uitzendconstructie 24 Lopende aanvragen 13 Bron: UWV, bewerkt door Fundeon Binnen het project zijn 20 Wajongers geplaatst bij bouw gerelateerde werkgevers. Dit kunnen bijvoorbeeld montagebedrijven zijn, maar ook (beton)leveranciers, vloerenbedrijf, verhuurbedrijf (infra) of gevelreinigingsbedrijven. Daarnaast zijn er via het project 24 Wajongers geplaatst via een detacherings- of uitzendconstructie. Van deze Wajongers is bekend dat ze zijn geplaatst in de sector of in sector gerelateerd werk, maar het is onbekend bij welke werkgever. Het is onbekend of dit een werkgever is aangesloten bij de cao voor de Bouwnijverheid. Ten slotte zijn er 13 Wajongers waarvan de aanvraag nog liep op 1 januari Deze werkgevers zijn apart genoemd in tabel 1 omdat het project afliep op 1 januari 2015 en er voor deze werkgevers toen nog geen match was gerealiseerd. Al deze bedrijven vallen onder de cao Bouwnijverheid. 2.2 Diepere analyse van het aantal geplaatste Wajongers Van de werkgevers in de sector bouw en infra zijn achtergrondgegevens bekend. Hierdoor is voor de 86 Wajongers te achterhalen in welke sector ze werkzaam zijn, of hun werkgever wel of niet is aangesloten bij de cao voor de Bouwnijverheid en in welke provincie hun werkgever gevestigd is. Daarnaast is achterhaald welk percentage van de Wajongers werkt bij iedere werkgever. Dit vind u terug in grafiek 2. 10

11 Grafiek 2: Percentage Wajongers werkzaam per sector Gespecialiceerde Aannemerij 17% Burgerlijke en Utiliteitsbouw 41% Infra 42% Bron: UWV, bewerkt door Fundeon 0% 10% 20% 30% 40% 50% In de sector burgerlijke- en utiliteitsbouw (B&U) en de sector infra zijn ongeveer evenveel Wajongers actief, respectievelijk 41 procent en 42 procent. Van de 86 Wajongers is 17 procent actief in de gespecialiseerde aannemerij. In grafiek 3 is te zien dat 71 procent van de Wajongers bij een werkgever werkt die aangesloten is bij de cao voor de Bouwnijverheid. Grafiek 3: Percentage Wajongers bij een werkgever die aangesloten is bij de cao voor de Bouwnijverheid Wel/niet cao 71% 29% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ja Nee Bron: UWV, bewerkt door Fundeon Van de werkgevers in de sector bouw en infra is bekend hoeveel Wajongers van het project in dienst zijn. In grafiek 4 is te zien dat bij 58 bedrijven één Wajonger werkt en bij negen bedrijven werken twee Wajongers. Er zijn twee werkgevers met meer dan twee Wajongers. Eén bedrijf met drie Wajongers en één bedrijf met zeven Wajongers. 11

12 Grafiek 4: Aantal Wajongers per werkgever in de sector bouw & infra 1 Wajonger 58 2 Wajongers 9 3 Wajongers 1 7 Wajongers Bron: UWV, bewerkt door Fundeon Er is geen Wajonger van het project Wajong Werkt in de Bouw! geplaatst bij een werkgever (bouw en infra) in de provincie Zeeland (zie grafiek 5). De Wajongers zijn verdeeld over de elf andere provinciën. Er zijn vooral veel Wajongers die in dienst zijn bij een werkgever in de provincie Noord-Brabant en Zuid-Holland. Dat zijn sowieso de provincies waar de meeste bouwvakkers wonen en werken. Hierbij is wel van belang om te vermelden dat de werkgever met zeven Wajongers in dienst, gevestigd is in de provincie Zuid-Holland. Dit verklaart grotendeels het hoge percentage van Zuid-Holland. Grafiek 5: Percentage Wajongers per provincie Zuid-Holland 20% Noord-Brabant 19% Overijssel 13% Limburg 12% Friesland 10% Gelderland 8% Noord-Holland 6% Utrecht Groningen 5% 5% Drenthe 2% Flevoland 1% Zeeland 0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Bron: UWV, bewerkt door Fundeon 12

13 3. Kwalitatieve resultaten van het project 3.1 Onderzoeksopzet Om het succes en de toegevoegde waarde te kunnen beoordelen van het project Wajong Werkt in de Bouw! is het van belang om het plaatsen van de eerste Wajongers te monitoren en de kwalitatieve resultaten vast te stellen. In opdracht van Fundeon heeft USP Marketing Consultancy een telefonische enquête uitgevoerd onder de werkgevers in de sector bouw en infra, waar minimaal één Wajonger is geplaatst. Gekozen is voor een telefonische benadering omdat uit ervaring is gebleken dat de respons hiervan veel beter is dan bij een digitale benadering. De vragen zijn opgesteld door Fundeon in overleg met het UWV (zie bijlage 1). De vragen gaan in op de tevredenheid van de werkgever over het werken met Wajongers, de huidige situatie van de Wajongers, het type functie dat de Wajonger heeft en de begeleiding die de Wajonger heeft gekregen. Daarnaast worden ook vragen gesteld over de ondersteuning die werkgevers hebben gekregen van het UWV. Ten slotte zijn er vragen gesteld over de communicatie en informatievoorziening, indien er naar aanleiding van het project Wajong Werkt in de Bouw! een PR-plan wordt geschreven en/of een campagne wordt opgestart. Er zijn in totaal 69 werkgevers telefonisch benaderd in de periode 9 maart 2015 tot en met 27 maart In totaal zijn 29 complete interviews afgenomen. Dit geeft een respons van 42 procent. De telefonische enquête levert een representatief beeld van de werkgevers in de sector bouw en infra met minimaal één Wajonger. 3.2 Tevredenheid over het werken met Wajongers Allereerst is gevraagd waarom werkgevers gekozen hebben om met een Wajonger te gaan werken. Zoals te zien in grafiek 6 willen bedrijven maatschappelijk verantwoord ondernemen (31%) en is de Wajonger een bekende van het bedrijf (21%). In 10% van de gevallen geeft de werkgever aan dat social return een voorwaarde is van de opdrachtgever en de werkgever hierbij gekozen heeft voor het werken met Wajongers. Daarnaast geven een aantal bedrijven ook andere redenen, bijvoorbeeld: De Wajonger had eerder stage gelopen De werkzaamheden zijn onder begeleiding geschikt voor de Wajongers. Hij had stage gelopen en had een positieve uitstraling. Ik ben benaderd door een re-integratiebureau. Prima jongens en niet te duur. 13

14 Grafiek 6: Redenen voor Wajongers 100% 80% 60% 40% 20% 31% 21% 10% 10% 34% 0% Het bedrijf wil maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) De Wajonger is een bekende van het bedrijf (bijvoorbeeld familieband) Vanwege de loonkostensubsidies De opdrachtgever van het bedrijf had dit in de voorwaarden staan (social return) Anders Bron: USP Marketing Consultancy Een ruime meerderheid van 65 procent is (zeer) tevreden over het werken met Wajongers (zie grafiek 7). De bedrijven lichten hun tevredenheid toe met opmerkingen als: De Wajonger neemt alles aan, doet niet moeilijk. De jongen is behulpzaam. Ik zie potentie in hem. Het is een ijverige jongen die niet te lui is om aan te pakken en hij is beleefd. Hij is altijd op tijd. Hij doet goed zijn best en werkt hard. Dat ik dingen vaker moet zeggen dat wist ik van te voren. Dat het niet altijd even goed gaat reken ik hem niet aan. Hij doet zijn werk goed. Er gebeuren af en toe dingen die lastig zijn maar binnen zijn grenzen doet hij zijn uiterste best. Hij heeft zijn beperkingen maar ook 100% inzet. Vanwege zijn inzet ben ik tevreden. Grafiek 7: Tevredenheid over het werken met Wajongers Hoe tevreden bent u over de Wajonger in uw bedrijf? 3% 14% 17% 41% 24% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zeer ontevreden Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden Bron: USP Marketing Consultancy Daarnaast zijn ook een beperkt aantal kritische noten te horen: De jongen leert en onthoudt niets. De Wajonger kon de afspraken niet nakomen. Hij moet een simpel diploma behalen en dat heeft hij niet behaald. Er was geen aansluiting tussen het denkniveau van de Wajonger en de werkzaamheden. 14

15 Bijna alle bedrijven willen ook in de toekomst met Wajongers werken (90%). Of men in de toekomst doorgaat met Wajongers hangt wel af van het werk dat de bedrijven hebben. Er moet voldoende werk zijn en het werk moet geschikt zijn voor een Wajonger. Slechts één bedrijf wil in de toekomst niet meer met Wajongers werken. Bij zeven procent van de ondervraagde bedrijven is twijfel. Deze bedrijven weten niet of ze in de toekomst met Wajongers willen werken. Een andere manier om de tevredenheid te benaderen is te kijken naar het aantal klanten dat zeer tevreden is en het aantal dat juist zeer ontevreden is. Er is aan de werkgevers gevraagd in hoeverre het waarschijnlijk is dat zij het werken met een Wajonger zullen aanbevelen aan andere bedrijven in de sector bouw en infra. In grafiek 8 is te zien dat 18 procent van de ondervraagde aannemers een 8 of hoger geeft als waardering. Daarnaast geeft 43 procent een 7 als rapportcijfer. Grafiek 8: Percentages gegeven rapportcijfers voor de waarschijnlijkheid van aanbevelen 100% 80% 60% 40% 20% 0% 43% 14% 14% 21% 4% 0% 0% 4% 0% 0% Bron: USP Marketing Consultancy Op basis van deze vraag kan ook de zogenoemde Net Promoter Score (NPS) worden uitgerekend. De NPS geeft het groeipotentieel van het werken met Wajongers. De methodiek om de Net Promotor Score (NPS) te berekenen onderscheidt drie verschillende groepen respondenten: 'Promoters (cijfer 9 of 10), 'Passief tevredenen' (cijfer 7 of 8) en 'Criticasters' (lager cijfer dan 7). Er wordt uitgegaan van het principe dat promotors het werken met Wajongers bij anderen aanbevelen, passief tevredenen niet over het werken met Wajongers praten en criticasters zich negatief uit zullen laten over het werken met Wajongers tegen anderen. De NPS wordt als volgt berekend: Promotors (%) Criticasters (%) = Net Promoter Score. Een negatieve NPS-score geeft aan dat er meer bedrijven in negatieve zin over het werken met Wajongers zullen praten dan dat er bedrijven zijn die hier positief over praten. Van de groep die een 7 of 8 scoren daarvan kan verwacht worden dat zij zich noch positief noch negatief zullen uitlaten over het werken met Wajongers. In tabel 9 staat de NPS-score van het werken met Wajongers. De NPS komt uit op -35 procent. 15

16 Tabel 9: Net Promotor Score Totaal Promoters 4% Passief tevredenen 57% Criticasters 39% -35% Bron: USP Marketing Consultancy 3.3 Huidige situatie van de Wajongers Gevraagd is of de Wajonger ten tijde van de telefonische enquête nog werkzaam was bij het bedrijf. Bijna driekwart van de werkgevers antwoord bevestigend. Bij 28 procent van de ondervraagde werkgevers is de Wajonger niet meer werkzaam. De werkgevers geven daarbij onderstaande oorzaken weer: De Wajonger en het werk paste niet bij elkaar. De Wajonger paste niet bij het bedrijf. De Wajonger kwam niet meer opdagen. Het bedrijf is seizoensgebonden. In de winter is er geen werk. De Wajonger is vertrokken naar een ander bedrijf. Weinig inzet vanuit de Wajonger. Aan de werkgevers is gevraagd in welke hoedanigheid de Wajonger werkzaam is bij het bedrijf. Twee werkgevers geven aan de Wajonger op een contract van onbepaalde tijd in dienst te hebben. Dit is tien procent. Een ruime meerderheid geeft aan de Wajonger in dienst te hebben op een tijdelijk contract (zie grafiek 10). Dit is 71 procent van de werkgevers. Wel geeft ongeveer de helft van deze werkgevers aan dat de Wajonger uitzicht heeft op een contract voor onbepaalde tijd. Twee werkgevers geven aan een Wajonger te hebben op een stagecontract. Dit is een contract wat in feite een document is dat de overeenkomst vastlegt van een stageplaats. De overeenkomst moet worden ondertekend door de onderwijsinstelling, het bedrijf en de stagiair. Een kwart van de werkgevers geeft aan dat de Wajonger juist geen uitzicht heeft op een contract voor onbepaalde tijd. Hiervoor worden met name de volgende redenen gegeven: Er is niet voldoende werk voorhanden. De Wajonger en het werk passen niet bij elkaar. Gebrek aan motivatie van de Wajonger. 16

17 Grafiek 10: Percentage Wajongers per type arbeidscontract 100% 80% 71% 60% 40% 20% 0% Tijdelijk contract (anders dan stage of leerwerk) 10% 10% 10% Contract voor onbepaalde tijd Stage contract Leerwerkbaan Ander soort contract 0% Bron: USP Marketing Consultancy 3.4 Type functie van de Wajongers De Wajonger is werkzaam op een ondersteunende functie, bijvoorbeeld als bouwplaatsassistent, of op een technisch uitvoerende functie. Slechts zeven procent is werkzaam op een administratieve functie (zie grafiek 11). De functie van de Wajongers is bij 59 procent van de bedrijven een al bestaande functie. Bij 41 procent van de bedrijven werkt de Wajonger op een speciaal gecreëerde functie voor de Wajonger. De helft van de werkgevers die een functie heeft gecreëerd, heeft daarbij ondersteuning gehad van het UWV. Zoals te zien in grafiek 12 waren deze bedrijven (zeer) tevreden met de ondersteuning van het UWV bij het creëren van de functie voor de Wajongers. Grafiek 11: Type functie voor de Wajongers 100% 80% 60% 40% 48% 41% 20% 0% Ondersteunende functie zoals Technisch uitvoerende functie Administratieve functie Technisch voorbereidende bijv. opperman, functie bouwplaatsassistent 7% 0% 3% Anders Bron: USP Marketing Consultancy 17

18 Grafiek 12: Tevredenheid ondersteuning van het UWV Hoe tevreden bent u over de ondersteuning van het UWV bij het creëren van de functie? 83% 17% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zeer ontevreden Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden Bron: USP Marketing Consultancy 3.5 Begeleiding van de Wajongers De volgende vragen gaan over de begeleiding van de Wajongers binnen het bedrijf. Van de ondervraagde werkgevers gaf 93 procent aan dat de Wajonger begeleiding krijgt. Daarbij heeft de overgrote meerderheid begeleiding van een vaste begeleider (89%). In grafiek 13 staat de functie van de vaste begeleider weergegeven. Goed is te zien dat de rol van vaste begeleider binnen de bedrijven door verschillende personen op zich wordt genomen. Grafiek 13: Functie van de vaste begeleider 100% 80% 60% 40% 38% 29% 29% 20% 0% Uitvoerende functie Directeur Leidinggevende functie Personeels/HRM-manager Anders 0% 4% Bron: USP Marketing Consultancy Er is aan de bedrijven gevraagd of de vaste begeleider goede begeleiding kan geven aan de Wajonger. Alle ondervraagde bedrijven gaven aan dat dit inderdaad kan. Slechts één bedrijf gaf aan dat de begeleiding nog beter kan. 18

19 3.6 Ondersteuning van het UWV Aan de bedrijven is gevraagd of ze van het UWV een externe jobcoach hebben gekregen. Twee derde van de ondervraagde bedrijven heeft een externe jobcoach gehad (66%). Hier is men tevreden over (zie grafiek 14). De werkgevers lichten hun tevredenheid toe met opmerkingen zoals bijvoorbeeld: Als er problemen voordoen, springt de jobcoach daar meteen op in. Ook is er goede controle. Als ik hem bel over vragen dan komt hij direct en lossen we het op. Hij geeft me tips. Hij komt af en toe kijken hoe het gaat en geeft dan begeleiding. De jobcoach is goed bereikbaar het contact is heel goed. De jobcoach neemt regelmatig contact op om zaken te bespreken. Ik ben tevreden over de job coach, de afspraken worden nagekomen. Ik hoef maar te bellen als er iets is en hij staat altijd klaar. Hij lost het op. Een enkel bedrijf staat kritisch tegenover de externe jobcoach. Uit de gegeven toelichting blijkt dat er een gebrek aan contact is geweest. Grafiek 14: Tevredenheid externe jobcoach en de informatievoorziening van het UWV Hoe tevreden bent u over de externe jobcoach van het UWV? 5% 5% 16% 26% 47% Hoe tevreden bent u over de informatievoorziening van het UWV? 6% 6% 11% 72% 6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zeer ontevreden Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden Bron: USP Marketing Consultancy 19

20 Een ruime meerderheid van de werkgevers heeft informatie ontvangen van het UWV, namelijk 62 procent. Men is ook tevreden over de informatievoorziening van het UWV. Ongeveer driekwart van de werkgevers is daar (zeer) tevreden over. De werkgevers lichten hun tevredenheid toe met opmerkingen als: De belangrijkste informatie staat er duidelijk in vermeld. De informatie klopte wel redelijk. De zaken worden goed besproken, alles was duidelijk. Heb alle antwoorden gekregen op vragen en uitleg. Het is volledig, je kunt het goed nazoeken. De informatie voorziening is prima. Tevreden over het persoonlijk gesprek. UWV is goed bereikbaar via het internet en je krijgt snel antwoord op je vragen. Er is ook gevraagd of de werkgevers loonkostensubsidie ontvangen van het UVW. Hierop gaf 69 procent aan dat ze inderdaad loonkostensubsidie ontvangen. Echter ontvangt 28 procent geen loonkostensubsidie en weet drie procent niet of ze deze ontvangen. 3.7 Toekomstige communicatie en informatievoorziening Om voorlichting te geven over Wajongers in de bouw wordt misschien een campagne opgezet voor werkgevers. Aan de werkgevers is gevraagd welke informatie vooral naar voren moet komen in de campagne. In grafiek 15 is te zien dat 24 procent aangeeft dat een campagne over Wajongers over de redenen moet gaan waarom bedrijven Wajongers inzetten, 48 procent van de werkgevers geeft een ander onderwerp aan, deze zijn erg divers. Met name noemt men dat er een positief beeld moet ontstaan over Wajongers en dat er aandacht moet zijn voor de mogelijkheden in plaats van de beperkingen. Grafiek 15: Onderwerpen voor een campagne over Wajongers 100% 80% 60% 48% 40% 20% 24% 10% 10% 7% 0% De redenen waarom bedrijven Wajongers inzetten De loonkostensubsidie en andere regelingen De succesverhalen uit de praktijk Anders Weet ik niet Bron: USP Marketing Consultancy Ten slotte is gevraagd naar de beste manier om te communiceren. Hier denken de ondervraagde werkgevers niet eenduidig over. Vooral het communiceren via een digitale nieuwsbrief, via de arbeidsdeskundige van het UWV en via de tv wordt gezien als een goed middel voor het verspreiden van voorlichtingsmateriaal over Wajongers. 20

21 Grafiek 16: Communicatiemiddel voor een campagne over Wajongers 100% 80% 60% 40% 20% 0% 17% Via een digitale nieuwsbrief 6% Via een papieren uitgave 3% Via een website 17% 10% Via de Via social media arbeidsdeskundige (Facebook, Twitter, van het UWV enz.) 17% Via de tv 7% Via Bouwned Nederland 17% Anders 3% Niet Bron: USP Marketing Consultancy 21

22 4. Conclusie en advies De doelstelling van het project Wajong Werkt in de Bouw! is het realiseren van 70 plaatsingen voor eind Binnen het project zijn 86 Wajongers geplaatst bij werkgevers in de sector bouw en infra. Hiermee is deze doelstelling behaald. Een ruime meerderheid van deze Wajongers is werkzaam bij een werkgever die aangesloten is bij de cao Bouwnijverheid. De sector infra is oververtegenwoordigd in de groep Wajongers. Dit kan mogelijk worden verklaard doordat opdrachtgevers van de infra bedrijven social return vaker als voorwaarde stellen. Een andere verklaring kan zijn dat infra bedrijven van oudsher meer bekend zijn met zijinstroom dan B&U bedrijven en daardoor ook Wajongers makkelijker opnemen. Uit de kwalitatieve evaluatie blijkt dat bedrijven met name gaan werken met Wajongers vanuit het maatschappelijk verantwoord willen ondernemen en/of de Wajonger is een bekende van het bedrijf. Een ruime meerderheid is (zeer) tevreden over het werken met Wajongers. Hierbij wordt toegelicht dat de tevredenheid vooral gebaseerd is op de inzet van de Wajongers en minder op de prestaties van de Wajongers. De motivatie van Wajongers is van belang voor een succesvolle plaatsing. Bijna alle ondervraagde werkgevers willen ook in de toekomst met Wajongers blijven werken. Dit hangt wel af van het werk dat de bedrijven hebben. Er moet voldoende werk zijn en het werk moet geschikt zijn voor een Wajonger. In de kwalitatieve evaluatie is ook bepaald of de functie van de Wajonger duurzaam is. Bij ongeveer de helft van de ondervraagde werkgevers heeft de Wajonger een contract voor onbepaalde tijd of heeft de Wajonger uitzicht op een contract voor onbepaalde tijd. Daarentegen is bij een kwart van de werkgevers de Wajonger niet meer werkzaam ten tijde van de telefonische evaluatie. Bij nog een kwart van de ondervraagde werkgevers heeft de Wajonger waarschijnlijk geen uitzicht op een contract voor onbepaalde tijd. Er is dan ook potentiële ruimte voor meer duurzame plaatsingen van Wajongers. Samengevat kan gezegd worden dat een Wajonger met te weinig motivatie, een werkgever met onvoldoende werk, een werkgever met niet het juiste werk en een werkgever die geen mogelijkheden heeft voor jobcarving, risico s zijn voor een succesvolle plaatsing in de sector. Indien deze risico s niet van toepassing zijn en de werkgever kan daarnaast terugvallen op een deskundig en goed bereikbare jobcoach dan neemt de kans op een duurzame plaatsing toe. 22

23 De duurzaamheid van de plaatsingen, die nu ongeveer 50 procent is, kan vergroot worden door: Een vaste begeleider binnen het bedrijf wordt aangesteld; Indien naast de interne begeleiding als aanvulling een jobcoach wordt ingezet die goed bereikbaar en deskundig is; Bij selectie van Wajongers motivatie toonaangevend meenemen. Werkgevers geven eerder de voorkeur aan een Wajonger die minder presteert maar goed gemotiveerd is, dan aan een meer deskundige Wajonger die een zwakkere motivatie heeft; Meer werkgevers Wajongers plaatsen in een speciaal voor de Wajonger gecreëerde functie; De hoog gewaarde ondersteuning van het UWV in te zetten bij het creëren van een functie voor de Wajonger en het geven van advies over job-coaching. Indien de sector meer Wajongers geplaatst wil krijgen kan een campagne van belang zijn. Door de Net Promoter Score (NPS) van -35 procent is het waarschijnlijker dat meer bedrijven in negatieve zin over het werken met Wajongers zullen praten dan dat er bedrijven zijn die hier positief over praten. Het laten horen van een tegengeluid is hierdoor extra van belang. Bij dit tegengeluid, in de vorm van een campagne, is het belangrijk dat: Deze communicatie positief doch realistisch is; Meerdere communicatiemiddelen ingezet worden zoals tv, digitale nieuwsbrief; De inzet en ondersteuning van het UWV uitgedragen wordt. 23

24 Bijlage 1 Vragenlijst Vraag 1. Vraag 2. Vraag 3. Vraag 4. Vraag 5. Vraag 6. Volgens de registratie van het UWV is er in 2014 één of meer Wajongers bij uw bedrijf komen werken. Is dit juist? Ja ga door naar vraag 2 Nee einde vragenlijst Weet ik niet vragen naar degene die dit wel kan weten Is de Wajonger op dit moment nog werkzaam bij uw bedrijf? Ja ga door naar vraag 4 Nee ga door naar vraag 3 Weet ik niet vragen naar degene die dit wel weet Wat is de belangrijkste reden waarom de Wajonger op dit moment niet meer werkzaam is bij uw bedrijf? (spontaan laten noemen) Geen geschikt werk ga door naar vraag 6 De Wajonger en het werk paste niet bij elkaar ga door naar vraag 6 De Wajonger paste niet bij het bedrijf ga door naar vraag 6 De begeleiding die nodig was ga door naar vraag 6 Anders, namelijk: ga door naar vraag 6 Weet ik niet ga door naar vraag 6 In welke hoedanigheid is de Wajonger werkzaam bij uw bedrijf? (spontaan laten noemen) Tijdelijk contract (anders dan stage of leerwerk) ga door naar vraag 5 Contract voor onbepaalde tijd ga door naar vraag 7 Stage contract ga door naar vraag 5 Leerwerkbaan ga door naar vraag 5 Ander soort contract, namelijk: ga door naar vraag 5 Heeft de Wajonger uitzicht op een contract voor onbepaalde tijd? Ja ga door naar vraag 7 Nee ga door naar vraag 6 Weet ik niet ga door naar vraag 7 Wat is de reden waarom de Wajonger geen uitzicht heeft op een contract voor onbepaalde tijd? (spontaan laten noemen) Geen geschikt werk De Wajonger en het werk passen niet bij elkaar De Wajonger past niet bij het bedrijf De begeleiding die nodig is Anders, namelijk: Weet ik niet 24

25 Vraag 7. Vraag 8. Vraag 9. Vraag 10. Vraag 11. Wat is de reden dat u gekozen hebt om met een Wajonger te gaan werken? (spontaan laten noemen) Het bedrijf wil maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) Vanwege de loonkostensubsidies De Wajonger is een bekende van het bedrijf (bijvoorbeeld familieband) De opdrachtgever van het bedrijf had dit in de voorwaarden staan (social return) Anders, namelijk:. Weet ik niet Wat voor type functie heeft/had de Wajonger binnen uw bedrijf? Administratieve functie man, bouwplaatsassistent Technisch voorbereidende functie Technisch uitvoerende functie Anders, namelijk: Is de Wajonger ingezet in een bestaande functie van uw bedrijf of is de functie speciaal voor de Wajonger gecreëerd? Bestaande functie ga door naar vraag 13 Gecreëerde functie, omdat: ga door naar vraag 10 Weet ik niet ga door naar vraag 13 Heeft u hulp gekregen van het UWV bij het creëren van de functie voor de Wajonger? Ja ga door naar vraag 11 Nee ga door naar vraag 13 Weet ik niet ga door naar vraag 13 Hoe tevreden bent u over de ondersteuning van het UWV bij het creëren van de functie? Vraag 12. Vraag 13. Kunt u dit antwoord toelichten? Krijgt de Wajonger begeleiding vanuit uw bedrijf? Ja ga door naar vraag 14 Nee ga door naar vraag 17 Weet ik niet ga door naar vraag 17 25

26 Vraag 14. Vraag 15. Vraag 16. Heeft de Wajonger een vaste begeleider? Ja ga door naar vraag 15 Nee, omdat: ga door naar vraag 17 Weet ik niet ga door naar vraag 17 Welke functie heeft de vaste begeleider? Directeur Personeels/HRM-manager Leidinggevende functie Uitvoerende functie Anders, namelijk:. Weet niet Kan de vaste begeleider goede begeleiding geven aan de Wajonger? Vraag 17. Vraag 18. Heeft u van het UWV een externe jobcoach gekregen? De jobcoach is een voorziening van het UWV die helpt bij het inwerken van werknemers. Ja ga door naar vraag 18 Nee, omdat: ga door naar vraag 20 Weet ik niet ga door naar vraag 20 Hoe tevreden bent u over de externe jobcoach van het UWV? Vraag 19. Vraag 20. Kunt u dit antwoord toelichten? Hoe tevreden bent u over de Wajonger in uw bedrijf? 26

27 Vraag 21. Vraag 22. Vraag 23. Kunt u dit antwoord toelichten? Zou u ook in de toekomst met Wajongers willen werken? Ja, omdat: Nee, omdat:. Weet ik niet Hoe waarschijnlijk is het, op een schaal van 0 tot 10, dat u een Wajonger zult aanbevelen aan andere aannemers? Vraag 24. Vraag 25. Vraag 26. Heeft u contact gehad met iemand van het UWV? Ja ga door naar vraag 25 Nee ga door naar vraag 28 Weet ik niet ga door naar vraag 28 Heeft u informatie ontvangen van het UWV? Ja ga door naar vraag 26 Nee ga door naar vraag 28 Weet ik niet ga door naar vraag 28 Hoe tevreden bent u over de informatievoorziening van het UWV? Vraag 27. Vraag 28. Vraag 29. Kunt u dit antwoord toelichten? Heeft u loonkostensubsidie ontvangen van het UWV? Ja Nee Weet ik niet Mist u nog informatie over de regelingen rondom Wajongers? Ja, namelijk:. Nee Weet ik niet 27

28 Vraag 30. Om voorlichting te geven over Wajongers in de bouw wordt misschien een campagne opgezet voor werkgevers. Welke informatie moet volgens u met name naar voren komen in de campagne? ijven Wajongers inzetten Anders, namelijk:.. Vraag 31. Hoe kan het beste de voorlichting verspreid worden? Via een digitale nieuwsbrief Via een papieren uitgave Via een website Via de arbeidsdeskundige van het UWV Via social media (Facebook, Twitter, enz.) Anders, namelijk:.. Niet 28