Duurzaam voedsel voor de stad

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Duurzaam voedsel voor de stad"

Transcriptie

1 Duurzaam voedsel voor de stad Jan Willem van der Schans en Anne-Charlotte Hoes

2 Introductie Deze presentatie gaat over verduurzaming van de voedsel productie in relatie tot de stad.

3 Verstedelijking (urbanisatie) Urbanisatie is de globale trend waarbij stedelijke gebieden groeien (en het platteland leegloopt): Steeds meer burgers verhuizen van het platteland naar de stad. Globale bevolkingsgroei.

4 Verstedelijking (urbanisatie)

5 Nederland: suburbanisatie Trend dat mensen uit de stad trekken en zich vestigen in buitenwijken (sub-urbs). Mensen gaan niet terug naar het platteland. Blijven nauw verbonden met de stad voor o.a.: Werkgelegenheid Cultuur Onderwijs Producten

6 Implicaties urbanisatie voor landbouw De voedselvoorziening wordt dus verzorgd door een steeds kleiner deel van de bevolking. De landbouw mechaniseert en industrialiseert. Door verbeterde transport mogelijkheden en sterk uitbreidende steden verdwijnt de voedselproductie uit het stedelijk landschap, en trekt zich terug op het platteland.

7 Modernisering landbouw Met technische hulpmiddelen: Van man en paard kracht naar tractor en kassen.

8 Modernisering landbouw Met moderne transportmiddelen Van landbouw dichtbij de stad naar landbouw ver weg van de stad

9 Modernisering landbouw Opschaling: Van achtertuin naar grote percelen en moderne stallen ver weg van de stad. Van voor eigen consumptie naar bulk productie voor de internationale markt. Specialisatie: Van gemengde bedrijven naar gespecialiseerde bedrijven. Van geïntegreerde bedrijven naar onderdeel zijn van keten met: Toeleverende industrie (v.b. zaden & dierenvoeding) Verwerkende industrie (v.b. kaasfabrikant & bloemist)

10 Modernisering Nederlandse landbouw Nederland wereldspeler in productie: Melkproducten & eieren Varkens & kippenvlees Bloemen, bollen & planten Groente & fruit

11 Modernisering Nederlandse landbouw Grote export agrarische producten 70% Nederlandse grond heeft agrarische bestemming

12 Modernisering Nederlandse landbouw Sectoren achter de producten: Melkveehouderij Intensieve veehouderij Glastuinbouw Akkerbouw Boomgaarden

13 Schaalvergroting Nederlandse landbouw Aantal landbouwbedrijven daalt terwijl voedselproductie en/of arsenaal landbouw grond gelijk blijft of stijgt. Landbouwbedrijven en oppervlakte cultuurgrond per bedrijf

14 On-duurzame landbouw Moderne landbouw heeft een keerzijde: Vervuiling milieu Voedselveiligheid Dierenwelzijn Kijk filmpje op

15 Vervuiling milieu Vervuiling bodem, water, lucht door: Mest Olie, aardgas Pesticide Antibiotica Gevolg Zure regen, fijnstof, broekasgas Lage biodiversiteit

16 Voedselveiligheid Infectieziekte: Varkenspest, gekke koeienziekte, vogelgriep, EHEC.

17 Dierenwelzijn Weinig bewegingsruimte Weinig soorteigen gedrag Lange transport afstanden levende dieren

18 Oplossingsrichtingen onduurzame landbouw Complexiteit en diversiteit van huidige problemen in landbouw betekent dat er geen eenduidige oplossingsrichting is. We zien twee trends: Hightech visie (ofwel: wereldproductie/ specialisatie / centrale clustering) Lowtech visie (ofwel: niche / verbreding / decentrale verbinding)

19 Hightech Voorbeelden: Nieuw Gemengd Bedrijf Gesloten Kassen CO2 distributie OCAP

20 Nieuw Gemengd Bedrijf

21 Nieuw Gemengd Bedrijf

22 Gesloten Kassen

23 Grootschalige agro-industriele koppeling Xplorelab, 2009

24 Lowtech Voorbeelden: Growing Power Polyface Mts. Rozenburg

25 Sluiten van kringlopen

26 Sluiten van kringlopen

27 Sluiten van kringlopen

28 Sluiten van kringlopen

29

30 Sluiten van kringlopen

31

32

33 Urbanisatie en intensivering landbouw Verstedelijking en intensivering landbouw zijn twee trends die elkaar versterken: Door verstedelijking groeit de vraag naar voedsel op specifieke plekken in of nabij de stad. Deze nabijheid maakt het mogelijk dat kringlopen zich weer efficiënt sluiten

34 Vragen? Wageningen UR

Grenzen aan intensivering van de Nederlandse veehouderij

Grenzen aan intensivering van de Nederlandse veehouderij Grenzen aan intensivering van de Nederlandse veehouderij Wageningen, 7 februari 2013 Wouter van der Weijden Stichting Centrum voor Landbouw en Milieu www.clm.nl Dijkhuizen-these 1. Hoge productie per ha

Nadere informatie

ALV GROENLINKS BRONCKHORST Visie op moderne grootschalige

ALV GROENLINKS BRONCKHORST Visie op moderne grootschalige ALV GROENLINKS BRONCKHORST 24-11-2015 Visie op moderne grootschalige Willem beekman Geboren op Texel, zoon van veearts. - Wens: boer worden! 25 jaar boer geweest op Urtica de Vijfsprong Biologisch dynamische

Nadere informatie

Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland

Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland Lid stuurgroep Greenports Nederland Wat is een Greenport cluster van teeltbedrijven, veilingen, handelsbedrijven

Nadere informatie

Kringlooplandbouw - Ondernemend Ambachtelijk Boeren

Kringlooplandbouw - Ondernemend Ambachtelijk Boeren Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Kringlooplandbouw - Ondernemend Ambachtelijk Boeren Frits van der Schans 21 november 2018 Achtergrond Frits van der Schans Boerenzoon met 6 broers en

Nadere informatie

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Jan Willem Erisman ALV Markdal, Galder, 24 september 2018 Inhoud Introductie Louis Bolk Instituut Achtergronden huidige landbouw De visie van de minister

Nadere informatie

Analyse Agribusiness en Logistiek Regio Rivierenland. 14 maart 2017, Herman Agricola

Analyse Agribusiness en Logistiek Regio Rivierenland. 14 maart 2017, Herman Agricola Analyse Agribusiness en Logistiek Regio Rivierenland 14 maart 2017, Herman Agricola Opbouw presentatie 1. Doel en aanpak 2. Agrocomplex 3. Verdieping primaire sector 4. Transport en Logistiek 5. Agrologistiek

Nadere informatie

Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling

Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling Jan Willem Erisman 8 juni 2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.org Voedselzekerheid! Wat heeft landbouwbeleid gebracht (in

Nadere informatie

Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking

Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Prof.dr.ir. Han Wiskerke Wageningen Universiteit Leerstoelgroep Rurale Sociologie http://www.rso.wur.nl/uk/ http://ruralsociologywageningen.wordpress.com/

Nadere informatie

Het perspectief van de agrarische sector in Nederland

Het perspectief van de agrarische sector in Nederland Het perspectief van de agrarische sector in Nederland Agroconnect-symposium 19 november 2009 Dr.ir. Huib Silvis Hoofdpunten Toekomst agrarische sector Betekenis technologie Strategie LEI Wageningen UR

Nadere informatie

Maatschappelijke waardering van Nederlandse landbouw en visserij 2017

Maatschappelijke waardering van Nederlandse landbouw en visserij 2017 Nederlandse landbouw en visserij 2017 Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 14 5 Waardering en

Nadere informatie

Resultaten landbouwenquête. September 2013

Resultaten landbouwenquête. September 2013 Resultaten landbouwenquête September 2013 1 Landbouwenquête 2013 Inleiding In juni 2013 hebben de noordelijke Natuur en Milieufederaties en LTO Noord in samenwerking met het Dagblad van het Noorden en

Nadere informatie

SBIR Verduurzamen voedselproductie

SBIR Verduurzamen voedselproductie SBIR Verduurzamen voedselproductie Informatiebijeenkomst 16 juli 2014 Alexia Michel, Ministerie EZ Topsector Agri&Food en Tuinbouw&Uitgangmaterialen Achtergrond Initiatief: topsector Agri&Food en ministerie

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting door M. 1649 woorden 1 juni 2013 5, 105 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Hoofdstuk 2, Nederland verandert Paragraaf 1, Amsterdam, de

Nadere informatie

Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit

Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit Jan Willem Erisman PCL discussiebijeenkomst Maatschappelijke opgaven en Omgevingskwaliteit, Utrecht, 6 juni2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.org

Nadere informatie

Kansen voor een duurzame landbouw in Flevoland. Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut

Kansen voor een duurzame landbouw in Flevoland. Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut Kansen voor een duurzame landbouw in Flevoland Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut Inhoud presentatie Het Louis Bolk Instituut Wat gaat er allemaal wel/niet goed Herontwerp van het systeem Conceptueel

Nadere informatie

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012 Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale

Nadere informatie

Land- en tuinbouw in provincie Antwerpen - Ontwikkelingskansen glastuinbouw

Land- en tuinbouw in provincie Antwerpen - Ontwikkelingskansen glastuinbouw Land- en tuinbouw in provincie Antwerpen - Ontwikkelingskansen glastuinbouw Koen Eyskens 1-16/06/2017 Antwerpse land- en tuinbouw, een divers maar sterk merk! Enkele cijfers (2015): 3600 bedrijven 15%

Nadere informatie

Stadslandbouw. Jan Willem van der Schans. Jan-willem.vanderschans@wur.nl Kampen, 8 April 2012

Stadslandbouw. Jan Willem van der Schans. Jan-willem.vanderschans@wur.nl Kampen, 8 April 2012 Stadslandbouw Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Kampen, 8 April 2012 Introductie Onderzoeker LEI-WUR Supply chain research Onderzoeker RSO-WUR Regional food systems Medeoprichter

Nadere informatie

Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs

Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs Huib Silvis en Martien Voskuilen Grotere bedrijven zijn bij uitbreiding van het areaal landbouwgrond in het voordeel omdat zij over het algemeen hogere

Nadere informatie

Wat is natuurinclusieve landbouw?

Wat is natuurinclusieve landbouw? Wat is natuurinclusieve landbouw? Jan Willem Erisman 's-hertogenbosch, 3 april 2018 Louis Bolk instituut Natuurinclusief: denken, ontwerpen en doen J.P. Thysse Waar wij wonen RV www.louisbolk.org Consumentenprijs

Nadere informatie

Een zoektocht naar mogelijkheden

Een zoektocht naar mogelijkheden Inhoud presentatie Camiel Hoogland Introductie Hoogland B.V. Een zoektocht naar mogelijkheden (Regionale) Kansen Stellingen Hoogland BV Historie: Sinds 1880 Handelsonderneming Familiebedrijf >30 mill omzet

Nadere informatie

werk maken van een groene economie

werk maken van een groene economie Groen onderwijs 2013 2011 VMBO groen 34.472 MBO 30.060 8.891 WO 6.456 onderwijsgroep CONTACT Wilt u meer weten over het groene onderwijs? Neem dan contact op met de Groene Kennis Coöperatie, het innovatieplatform

Nadere informatie

Burgerplatform Minder Beesten. Enquête voor de Brabantse vertegenwoordigers van het volk. Naam politieke partij:... 1: staldering

Burgerplatform Minder Beesten. Enquête voor de Brabantse vertegenwoordigers van het volk. Naam politieke partij:... 1: staldering Burgerplatform Minder Beesten Enquête voor de Brabantse vertegenwoordigers van het volk Naam politieke partij:... 1: staldering Staldering is een ruimtelijk systeem, waarbij een boer die zijn veehouderij

Nadere informatie

AGRO LEAN Supply Chain

AGRO LEAN Supply Chain AGRO LEAN Supply Chain Act2Vision Bedrijfskunde en organisatie Economische omvang van het Nederlandse agrocomplex, een verzamelnaam voor de land- en tuinbouw en de daarmee samenhangende handel en industrie

Nadere informatie

DUURZAME VOEDSEL PRODUCTIE IN 2050: INTENSIVEREN EN EXTENSIVEREN! JAN WILLEM ERISMAN

DUURZAME VOEDSEL PRODUCTIE IN 2050: INTENSIVEREN EN EXTENSIVEREN! JAN WILLEM ERISMAN DUURZAME VOEDSEL PRODUCTIE IN 2050: INTENSIVEREN EN EXTENSIVEREN! JAN WILLEM ERISMAN Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was dit eens te bestuderen

Nadere informatie

Agri & Food: de kracht van Nederland!

Agri & Food: de kracht van Nederland! Agri & Food: de kracht van Nederland! Aalt Dijkhuizen FromFarmers Ledenbijeenkomst 22 april 2015 NL Agri & Food: oprecht een topsector! Tweede exporteur ter wereld Stevige pijler onder de economie 10%

Nadere informatie

AgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers

AgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers AgriFood Capital Monitor 2018 Belangrijkste feiten en cijfers Inleiding AgriFood Capital Monitor In dit boekje presenteren wij de feiten en cijfers van de AgriFood Capital Monitor 2018*. De Monitor geeft

Nadere informatie

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Economische, ecologische en sociale indicatoren Ine Vervaeke en Jona Lambrechts Inleiding Aanleiding: 20 jaar Vlaams-Brabant Duurzaamheid:

Nadere informatie

Basisinzichten Aardrijkskunde

Basisinzichten Aardrijkskunde Basisinzichten Aardrijkskunde Indeling Kennisgebieden 1. Landschappen 2. Bevolking 3. Bestaansmiddelen Regio s 1. Nederland 2. Europa 3. Wereld Vaardigheden A. De leerlingen kunnen samenhang tussen verschijnselen

Nadere informatie

Domeinbeschrijvingen entreetoets Mens en Wereld: aardrijkskunde, gekoppeld aan Geowijzer

Domeinbeschrijvingen entreetoets Mens en Wereld: aardrijkskunde, gekoppeld aan Geowijzer Domeinbeschrijvingen entreetoets Mens en Wereld: aardrijkskunde, gekoppeld aan Geowijzer code Omschrijving Hoofdstuk en paragraaf Aarde en Landschappen 2 De aarde is een van de planeten die in een vaste

Nadere informatie

Van stal tot akker: de link tussen intensieve veehouderij en akkerbouw

Van stal tot akker: de link tussen intensieve veehouderij en akkerbouw Van stal tot akker: de link tussen intensieve veehouderij en akkerbouw Vakgroep landbouweconomie, Universiteit Gent Overzicht presentatie Belang van sector Situatie Evolutie Uitdagingen Belang agrovoedingscomplex

Nadere informatie

Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Globalisering

Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Globalisering Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Global Aantekening door F. 617 woorden 6 maart 2013 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 1: Wereldglobal 2,3 Global: Global verandert

Nadere informatie

BioDuurzaam - EKO. Bavo van den Idsert - Bionext

BioDuurzaam - EKO. Bavo van den Idsert - Bionext BioDuurzaam - EKO Bavo van den Idsert - Bionext Inhoud - Introductie Bionext - BioDuurzaam en EKO 2012-2020 Bionext De hele keten van boer tot consument: 1.000 bio-boeren & telers (Biohuis) 100 bio-handel

Nadere informatie

Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland. Studiedag NVTL. Frits van der Schans. 11 maart 2014

Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland. Studiedag NVTL. Frits van der Schans. 11 maart 2014 Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Studiedag NVTL Weidegang Frits van der Schans 11 maart 2014 Uitnodiging - Wat is weidegang precies? - Hoe belangrijk is het en hoe belangrijk vinden

Nadere informatie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Jan Willem Erisman Arnhem, 24 januari 2018 Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was

Nadere informatie

Resultaten landbouwenquête

Resultaten landbouwenquête Resultaten landbouwenquête September 2013 Een initiatief van: Friese Milieufederatie Natuur en Milieufederatie Drenthe Natuur en Milieufederatie Groningen LTO-Noord In samenwerking met het Dagblad van

Nadere informatie

Maatschappelijke waardering van Nederlandse landbouw en visserij

Maatschappelijke waardering van Nederlandse landbouw en visserij Nederlandse landbouw en visserij Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 13 5 Waardering en bekendheid

Nadere informatie

De melkveehouder van de toekomst

De melkveehouder van de toekomst De melkveehouder van de toekomst Dirk Siert Schoonman Lid vakgroep Melkveehouderij LTO Nederland 23 november 2010 Mondiale ontwikkelingen 1. Groei wereldbevolking van 6 naar 9 mld in 2050 2. Mensen gaan

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.H.K. van Viegen (PvdD) d.d. 19 oktober Nummer 2730

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.H.K. van Viegen (PvdD) d.d. 19 oktober Nummer 2730 van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PvdD) d.d. 19 oktober 2012 Nummer 2730 Onderwerp Grotere bouwvlakken dan 2 ha veehouderij. Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting In een

Nadere informatie

Op weg naar een zorgvuldige veehouderij in 2020 Ruimte voor initiatieven? Die moet je verdienen!

Op weg naar een zorgvuldige veehouderij in 2020 Ruimte voor initiatieven? Die moet je verdienen! Op weg naar een zorgvuldige veehouderij in 2020 Ruimte voor initiatieven? Die moet je verdienen! De samenleving stelt steeds hogere eisen aan de productie van vlees. Smaak en prijs zijn niet meer maatgevend.

Nadere informatie

DE GRENZEN VAN HET LAND

DE GRENZEN VAN HET LAND DE GRENZEN VAN HET LAND DR. WIETEKE (LOUISE) WILLEMEN ASSISTANT PROFESSOR IN GEO-INFORMATION FOR ECOSYSTEM SERVICES NASA http://richiecarmichael.github.io/sat/index.html Mijn route Geo-onderzoek voor

Nadere informatie

WERELD. 5 havo 1 Globalisering 14-16

WERELD. 5 havo 1 Globalisering 14-16 WERELD 5 havo 1 Globalisering 14-16 Melkprijzen wereldwijde concurrentie Hoog: centrumlanden Middel, semi-periferie Laag, periferie Globalisering = concurrentie.. 3 factoren? 1. Opkomst MNO s, mondiale

Nadere informatie

Van Stal tot akker Jos Strobbe Provincie Zeeland

Van Stal tot akker Jos Strobbe Provincie Zeeland Van Stal tot akker Jos Strobbe Provincie Zeeland enkele kengetallen van de Zeeuwse landbouwsector beleid provincie Zeeland acties en instrumentarium Grondgebruik Zeeland (ha) Sector/grondgebruik 2007 2011

Nadere informatie

Synergie tussen biologische en gangbare landbouw

Synergie tussen biologische en gangbare landbouw Synergie tussen biologische en gangbare landbouw Wouter van der Weijden Biovak 23 januari 2013 CLM en biolandbouw 1980: niet voor bio gekozen Principieel: doelen > middelen Strategisch: kleine stappen

Nadere informatie

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Economische, ecologische en sociale indicatoren Ine Vervaeke en Jona Lambrechts Inleiding Aanleiding: 20 jaar Vlaams-Brabant Duurzaamheid:

Nadere informatie

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies

Nadere informatie

Innovatieagenda Melkveehouderij

Innovatieagenda Melkveehouderij Innovatieagenda Melkveehouderij stappen naar een nieuwe melkweg samen met ketenpartijen in de melkveehouderij INLEIDING NL 20 Waarom een innovatieagenda? Innovatie is een belangrijke voorwaarde voor de

Nadere informatie

Verdienen met ZLTO. De stad als kans!

Verdienen met ZLTO. De stad als kans! Verdienen met ZLTO De stad als kans! Verdienen met ZLTO De stad als kans! Twitter: @MariskavKoulil #purehubs #stadslandbouw De stad als kans! Programma workshop Inleiding Korte kennismaking Introductie

Nadere informatie

Een buitengebied van en voor iedereen? Christien Gerrits Fred Jansen Stichting MOOIJ Land Stichting Leefbaar Buitengebied Gelderland

Een buitengebied van en voor iedereen? Christien Gerrits Fred Jansen Stichting MOOIJ Land Stichting Leefbaar Buitengebied Gelderland Een buitengebied van en voor iedereen? Christien Gerrits Fred Jansen Stichting MOOIJ Land Stichting Leefbaar Buitengebied Gelderland Uitgangspunt Niet wat wij vinden maar wat wij gevonden hebben Kern:

Nadere informatie

De creatie van nieuwe stad-land relaties

De creatie van nieuwe stad-land relaties De creatie van nieuwe stad-land relaties Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Plattelandsacademie, Leuven 1 dec. 2010 Overzicht Introductie Context Landbouwgrond onder druk Stedelijke

Nadere informatie

Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking

Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Aanleiding In Twente is het mestoverschot aanzienlijk. De agrarische bedrijven moeten een bestemming voor het mestoverschot vinden buiten

Nadere informatie

Voedsel en Landbouw: tijd om te kiezen!

Voedsel en Landbouw: tijd om te kiezen! Voedsel en Landbouw: tijd om te kiezen! Friends of the Earth Europe Europese campagne voor duurzame landbouw en voedsel Milieudefensie, Friends of the Earth Netherlands Internationale campagne voor duurzame

Nadere informatie

Natuurinclusieve landbouw goed voor boer, burger en landschap

Natuurinclusieve landbouw goed voor boer, burger en landschap Natuurinclusieve landbouw goed voor boer, burger en landschap Jan Willem Erisman Beesd, 15 november 2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.nl 2 Overzicht presentatie De stikstofproblematiek

Nadere informatie

Antwoorden door een scholier 722 woorden 23 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Hoofdstuk 4 Mens en milieu.

Antwoorden door een scholier 722 woorden 23 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Hoofdstuk 4 Mens en milieu. Antwoorden door een scholier 722 woorden 23 november 2002 4 69 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 4 Mens en milieu Paragraaf 1 Vraag 1: a) Dat zijn de levende onderdelen van de natuur. b) Water,

Nadere informatie

ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN

ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN Lezing ter gelegenheid van het GEO Promotion Congres van eigen bodem 10 maart 2017 Groningen. door prof. em. Pier Vellinga Waddenacademie Colin OPBOUW

Nadere informatie

Samenvatting. - verlies van biodiversiteit, door ontbossing, vervuiling en monocultures;

Samenvatting. - verlies van biodiversiteit, door ontbossing, vervuiling en monocultures; 1. Inleiding 1.1 Dierlijke voedselproducten en milieu Dierlijke voedselproducten zoals, vlees, melk en eieren, zijn voor de meeste mensen een vast onderdeel van het menu. Deze producten leveren belangrijke

Nadere informatie

Snapshots van de regionale economie

Snapshots van de regionale economie Snapshots van de regionale economie Een Groene, Gezonde en Slimme Regio Inleiding Voor goed beleid zijn actuele cijfers nodig. In deze folder zijn economische basisindicatoren opgenomen over de verschillende

Nadere informatie

Workshop 2 Duurzame landbouw en infrastructuur 5 juni 2015

Workshop 2 Duurzame landbouw en infrastructuur 5 juni 2015 Workshop 2 Duurzame landbouw en infrastructuur 5 juni 2015 Organisatie : Stichting Duurzame Ontwikkeling Nederland Suriname Inleider : Trusty Green, Loes Trustfull, directeur Trusty Green Begeleider :

Nadere informatie

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie

Nadere informatie

Toekomstverkenning naar het Landschap van Overijssel in 2050

Toekomstverkenning naar het Landschap van Overijssel in 2050 Toekomstverkenning naar het Landschap van Overijssel in 2050 Omgevingsscenario s 2050 2050? Nu minus 31 =1988 20400 Boeren in Overijssel Algemeen Overijssel in Europese dynamiek Vertrouwen in economische

Nadere informatie

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Jennie van der Kolk, Alterra Helmond, 22-02-13 Nico Verdoes, Livestock Research Inhoud presentatie Wetenschapswinkel

Nadere informatie

Biobedrijfsnetwerken Onderzoeksstrategie voor biologische landbouw en voeding Vlaanderen

Biobedrijfsnetwerken Onderzoeksstrategie voor biologische landbouw en voeding Vlaanderen Biobedrijfsnetwerken Onderzoeksstrategie voor biologische landbouw en voeding Vlaanderen 2013-2017 4 december 2014, studienamiddag Biolandbouw en voeding: een uitdaging voor elke onderzoeker! Gent Visie

Nadere informatie

Verandering grondgebruik Uddel

Verandering grondgebruik Uddel Verandering grondgebruik Uddel 1 Opbouw presentatie Afbakenen onderzoeksgebied Analyse drijvende krachten Demografie Wonen Werken Vergelijking topografische kaarten 2003 en 2016 2 Onderzoeksgebied 3 Onderzoeksgebied

Nadere informatie

Grondgebonden landbouw in Zuid-Holland; Structuur en economische betekenis

Grondgebonden landbouw in Zuid-Holland; Structuur en economische betekenis Grondgebonden landbouw in Zuid-Holland; Structuur en economische betekenis Masterclass Provinciale Statenleden ZH Marc Ruijs, 8 oktober 2014 Inleiding Grondgebonden landbouw Structuuraspecten Economische

Nadere informatie

DEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ

DEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ v.u. Jules Van Liefferinge depotnr. D/2015/3241/316 www.vlaanderen.be/landbouw DEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ PRODUCTIEWAARDE, MILJOEN EURO, 2014 overige 167 223 325 512 602 1.460 844 712 355 179 102

Nadere informatie

1 Inleiding. 1.1 Duiding van de adviesaanvraag. 1.2 Opbouw van het advies

1 Inleiding. 1.1 Duiding van de adviesaanvraag. 1.2 Opbouw van het advies 1 Inleiding 1.1 Duiding van de adviesaanvraag Namens het kabinet heeft minister Veerman van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV) de SER gevraagd advies uit te brengen over de integratie van nieuwe

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 5. Mag ik u een paar vragen stellen? 6

Inhoud. Voorwoord 5. Mag ik u een paar vragen stellen? 6 Inhoud Voorwoord 5 Mag ik u een paar vragen stellen? 6 1 Het platteland 13 1.1 Veehouderij 13 1.2 Akkerbouw en (glas)tuinbouw 19 1.3 Samenwerking tussen boer en natuur 22 1.4 Welkom bij de boer en de boerin!

Nadere informatie

Ruimte voor landbouw. Jona Lambrechts

Ruimte voor landbouw. Jona Lambrechts Ruimte voor landbouw Jona Lambrechts Inhoud Nood aan ruimte voor land- en tuinbouw Hoe krijg je als gemeente zicht op die ruimte? Hoe kan je als gemeente ruimte bieden? Provinciale en Vlaamse beleidsprocessen

Nadere informatie

DERDE PLATTELANDSONTWIKKELINGSPROGRAMMA

DERDE PLATTELANDSONTWIKKELINGSPROGRAMMA Europees Landbouwfonds DERDE PLATTELANDSONTWIKKELINGSPROGRAMMA www.flevoland.nl/pop3 voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland POP3 in het kort: POP3 is het derde Europese subsidieprogramma

Nadere informatie

Structuurvisie RO 2010 partiële herziening Vastgesteld. Nota van wijzigingen. Gedeputeerde Staten. Datum. 17 december 2013

Structuurvisie RO 2010 partiële herziening Vastgesteld. Nota van wijzigingen. Gedeputeerde Staten. Datum. 17 december 2013 Structuurvisie RO 2010 partiële herziening 2014 Nota van wijzigingen Vastgesteld Gedeputeerde Staten Datum 17 december 2013 Inhoud 2 Inleiding Ontwerp Structuurvisie RO 2010 partiële herziening 2014 Op

Nadere informatie

VU-Onderzoek Kromme Rijn

VU-Onderzoek Kromme Rijn Nieuwsbrief Mei 2018 Volume 3 VU-Onderzoek Kromme Rijn Geachte belanghebbende/geïnteresseerde, Hierbij ontvangt u de derde nieuwsbrief over ons onderzoek naar landschapsgebruik in het Kromme Rijngebied.

Nadere informatie

Bodem, productiefactor onder druk - Verslag

Bodem, productiefactor onder druk - Verslag bekeken2052x Bodem, productiefactor onder druk - Verslag 2 mei 2016 Maandagochtend 18 april stond in een goed bezocht Atelier de afnemende vruchtbaarheid van de Flevolandse bodem centraal. Gesprekspartners

Nadere informatie

Milieuproblemen: Stoffen worden in het milieu onttrokken (deel verwijderen) en er worden andere stoffen aan toegevoegd = veranderen van het milieu.

Milieuproblemen: Stoffen worden in het milieu onttrokken (deel verwijderen) en er worden andere stoffen aan toegevoegd = veranderen van het milieu. Biologie hoofdstuk 7 Mens en milieu Paragraaf 1 mens en het milieu de mens is afhankelijk van het milieu: - voedsel => voor de mens. - zuurstof => voor planten (fotosynthese) en om te ademen. - water =>

Nadere informatie

Geen megastal maar boerderij. Over de toekomst van de veehouderij

Geen megastal maar boerderij. Over de toekomst van de veehouderij Geen megastal maar boerderij Over de toekomst van de veehouderij De politiek beslist: megastal of boerderij? BRENDA POPPENK GREENPEACE/BELTRA Grote delen van het Amazone-regenwoud worden in brand gestoken

Nadere informatie

Petra Berkhout. Onderzoeker, Onderzoeksinstituut LEI Wageningen UR GRONDONTWIKKELINGEN IN PERSPECTIEF

Petra Berkhout. Onderzoeker, Onderzoeksinstituut LEI Wageningen UR GRONDONTWIKKELINGEN IN PERSPECTIEF Petra Berkhout Onderzoeker, Onderzoeksinstituut LEI Wageningen UR GRONDONTWIKKELINGEN IN PERSPECTIEF Grondontwikkelingen in perspectief Grondgebonden Ondernemen, 17 november 2015 Petra Berkhout Structuur

Nadere informatie

klimaatverandering en voedsel

klimaatverandering en voedsel klimaatverandering en voedsel Parijs; wat is er afgesproken en gaat het lukken? Wat betekent dit voor landbouw en voeding? Energie transitie als voorbeeld voor producent en consument Duurzaamheid als paradigma.

Nadere informatie

STADSLANDBOUW VANUIT STEDENBOUWKUNDIG PERSPECTIEF debatavond 06.11.13

STADSLANDBOUW VANUIT STEDENBOUWKUNDIG PERSPECTIEF debatavond 06.11.13 STADSLANDBOUW VANUIT STEDENBOUWKUNDIG PERSPECTIEF debatavond 06.11.13 BELANG VAN LANDBOUW IN VERSTEDELIJKTE RUIMTE BEDREIGINGEN KANSEN VORMEN STADSLANDBOUW AANBEVELINGEN VOORBEELD EETBAAR ROTTERDAM VOORBEELD

Nadere informatie

Visie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector. Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans

Visie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector. Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans Visie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans Introductie Mark Heijmans LTO Nederland Vereniging met 60.000 agrarisch

Nadere informatie

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 5

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 5 Meander Samenvatting groep 5 Thema 4 Platteland Samenvatting Landbouw Bijna alles wat je eet, komt van de landbouw. De akkerbouwer verbouwt bijvoorbeeld aardappelen, tarwe of mais. Hij strooit eerst mest

Nadere informatie

Voorsprong met mineralen

Voorsprong met mineralen Voorsprong met mineralen Samen staan de sectoren sterker Deze bijeenkomst werd mogelijk gemaakt door LTO Gelderland, Overijssel en de Rabobank. Circulaire Economie Nieuwe toverwoord of kansrijke uitdaging

Nadere informatie

gespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf

gespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf De markt voor de varkenshouderij in Nederland Structuur In Nederland worden op ongeveer 1. bedrijven varkens gehouden. Het aantal bedrijven met varkens is de afgelopen jaren duidelijk afgenomen (figuur

Nadere informatie

Waarden van landbouw en boeren. Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland.

Waarden van landbouw en boeren. Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland. Waarden van landbouw en boeren Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland.nl) Twee perspectieven Wat vinden we van waarde(n)? Boeren

Nadere informatie

SAMENVATTING. Mondiale opgaven

SAMENVATTING. Mondiale opgaven SAMENVATTING Voedsel is voor Nederlandse consumenten in overvloed beschikbaar en dankzij historisch lage prijzen meer dan ooit betaalbaar. De Nederlandse agrifoodsector omvat bekende internationale bedrijven

Nadere informatie

Duurzaamheidsprestaties van de Nederlandse land- en tuinbouw in vogelvlucht

Duurzaamheidsprestaties van de Nederlandse land- en tuinbouw in vogelvlucht Duurzaamheidsprestaties van de Nederlandse land- en tuinbouw in vogelvlucht Mark Dolman en Jakob Jager Inleiding LTO Nederland heeft Wageningen Economic Research gevraagd inzicht te geven in de duurzaamheidsprestaties

Nadere informatie

De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G. Datum 05 april 2011

De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G. Datum 05 april 2011 De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G Datum 05 april 2011 EMT debat 5 apr. 2011 Stef Huisman & Sjaak Bakker Economisch belang glastuinbouw Glastuinbouw Ned - Groente & Bloemen Areaal 10.000

Nadere informatie

Duurzaam bedrijventerreinmanagement. Cradle to Cradle. Kamer van Koophandel Limburg Dick Thesingh

Duurzaam bedrijventerreinmanagement. Cradle to Cradle. Kamer van Koophandel Limburg Dick Thesingh Duurzaam bedrijventerreinmanagement & Cradle to Cradle Kamer van Koophandel Limburg Dick Thesingh Ontwerp is het eerste teken van menselijke intentie. Mineralen zijn vormvast en tijdloos Planten zijn vitaal

Nadere informatie

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Gijs Kuneman 21 mei 2016 1 Duurzaam? 2 Inhoud 1. Hoe beoordeel je duurzaamheid 2.

Nadere informatie

Trends in Food. Rabobank Banking for Food. Martijn Rol Sectorspecialist Food

Trends in Food. Rabobank Banking for Food. Martijn Rol Sectorspecialist Food Trends in Food Rabobank Banking for Food Martijn Rol Sectorspecialist Food Passie voor food Contact en info www.rabobank.nl/food Rabobank Foodzone @MWMRol 2 Rabobank in beeld Opgericht 1895 Actief in 40

Nadere informatie

Milieukeur/ On the way to PlanetProof Bloembollen en Bolboemen

Milieukeur/ On the way to PlanetProof Bloembollen en Bolboemen Milieukeur/ On the way to PlanetProof Bloembollen en Bolboemen Wim Uljee Communicatie Manager SMK februari 2018 Onze opdracht Stimuleren van duurzamer produceren en consumeren door middel van keurmerken

Nadere informatie

UNITING THE ORGANIC WORLD

UNITING THE ORGANIC WORLD International Federation of Organic Agriculture Movements Principles of Organic Agriculture 1 Beginselen van de Biologische Landbouw De Beginselen vormen de wortels, waaruit de biologische landbouw groeit

Nadere informatie

Financiële positie land- en tuinbouwbedrijven in Noord-Brabant

Financiële positie land- en tuinbouwbedrijven in Noord-Brabant Financiële positie land- en tuinbouwbedrijven in Noord-Brabant Februari 2017, Harold van der Meulen en Ruud van der Meer Wageningen Economic Research (voorheen LEI Wageningen UR) VERTROUWELIJK Vraagstelling

Nadere informatie

Naam: Werken voor geld

Naam: Werken voor geld Naam: Werken voor geld Dat niet alle Nederlanders koeien melken en kaas maken voor hun werk wist je waarschijnlijk al. Maar wat doen Nederlanders nog meer en wat maakt Nederland zo bijzonder om in te werken?

Nadere informatie

Naar een duurzame toekomst voor de Zuid-Hollandse landbouw

Naar een duurzame toekomst voor de Zuid-Hollandse landbouw Naar een duurzame toekomst voor de Zuid-Hollandse landbouw Inleiding De landbouw speelt in Zuid-Holland een belangrijke rol op het gebied van economie en als leverancier van voedsel. Maar daarnaast bestaan

Nadere informatie

Snapshots van de regionale economie

Snapshots van de regionale economie Snapshots van de regionale economie Een Groene, Gezonde en Slimme Regio Provincie Utrecht Economische groei (%) bbp/brp, Provincie Utrecht en, 1996- Beroepsniveau banen (%), Provincie Utrecht en, 4 4 7%

Nadere informatie

MINERALE MESTSTOFFEN: Essentieel & efficiënt

MINERALE MESTSTOFFEN: Essentieel & efficiënt MINERALE MESTSTOFFEN: Essentieel & efficiënt Peter Jaeken Algemeen Secretaris 10 jaar BELFertil Antwerpen - 15 september 2017 Belgisch - Luxemburgse Minerale Meststoffen Vereniging BELFertil vertegenwoordigt

Nadere informatie

Het voedselsysteem terug in de stad

Het voedselsysteem terug in de stad Het voedselsysteem terug in de stad Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab, Foodcentre 26 maart 2012 Voedsel en de stad Introductie Geschiedenis landbouw en de stad

Nadere informatie

Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal

Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Verkiezingen in de provincie Op 18 maart 2015 zijn er verkiezingen in de provincie Utrecht. Iedereen die in Utrecht

Nadere informatie

Regionale voedselproductie en duurzaamheid. Jasper Scholten 24 september 2013

Regionale voedselproductie en duurzaamheid. Jasper Scholten 24 september 2013 Regionale voedselproductie en duurzaamheid Jasper Scholten 24 september 2013 Methodology and tools Sustainability performance LCA Sustainable nutrition Quiz Vraag 1: Heeft een aardbei die in de supermarkt

Nadere informatie

Voedselteams en voedselstrategie

Voedselteams en voedselstrategie Voedselteams en voedselstrategie Voedselteams in cijfers Voedselteams is een vzw 3 VTE tewerkstelling 200.000 jaarbudget 120 lokale groepen 85 producenten doel Kleinschalige duurzame landbouw Lokale economie

Nadere informatie

De Gemengde Leerweg. wellantcollege ll. Informatie voor leerkrachten basisscholen

De Gemengde Leerweg. wellantcollege ll. Informatie voor leerkrachten basisscholen wellantcollege ll Informatie voor leerkrachten basisscholen De Gemengde Leerweg De theoretische leerweg met een praktische inslag. Een succesvolle route! Wellant vmbo 2 De leerwegen op een rijtje Het vmbo

Nadere informatie