Gezond ouder worden een gezond hormoonsysteem
|
|
- Julius de Kooker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hans van Montfort is complementair arts en heeft veel ervaring met alle aspecten van endocrinologie en toegepaste immunologie. Hij is lid van de wetenschappelijke raad van verschillende verenigingen en staflid van Immunogenics Research Foundation. ( Gezond ouder worden een gezond hormoonsysteem hans van montfort Als we aan gezond ouder worden denken, beschouwen we meestal de geringere productie van geslachtshormonen als oorzaak van verouderingsprocessen. er zijn echter ook hele andere regulaties binnen het hormoonsysteem die een rol spelen in de ouder wordende mens. een aantal van deze aspecten zal in dit artikel besproken worden. het doel van ons hormoonsysteem Het doel van ons hormoonsysteem is de coördinatie en integratie van cellulaire activiteit en daardoor: 1. een regulatie van celfunctie en orgaanfunctie 2. en dus het behoud van de homeostase. Ook als we kijken naar de sleutelfuncties van de hormonen zien we dat de regulatie van reproductie, ontwikkeling en groei slechts één van de doelstellingen is. Hormonen zorgen daarnaast ook voor de regulatie van de zout/vochtbalans en op die manier voor de regulatie van bloedvolume en bloeddruk. Ze zorgen voor de regulatie van de calcium en fosfaatbalans om daarmee de extracellulaire vochthuishouding te stabiliseren. Op die manier wordt de juiste membraanspanning gehandhaafd en zo kan de intracellulaire signalering in stand blijven. Hormonen zorgen daarnaast voor de energiebalans en de brandstofmobilisatie, utilisatie en opslag. Als laatste onderdeel zien we ook de coördinatie van haemodynamische en metabole regulatie bij stress. In de klassieke zin werd vroeger een hormoon gedefinieerd als een chemische boodschapper, geproduceerd door een orgaan en vrijgegeven in de circulatie om zo een effect op afstand teweeg te brengen in een afgelegen doelorgaan. In de huidige wetenschap zien we het hormoonsysteem als een geïntegreerd netwerk van meerdere organen, ontstaan vanuit verschillende embryonale weefsels, welke hormonen vrijgeven van verschillende aard, die effecten teweeg brengen in de nabije en perifere doelcellen. Dit netwerk communiceert nauw met het centrale en perifere zenuwstelsel, het immuunsysteem en met psychische factoren. De wetenschap die zich met dit systeem bezighoudt, heet dan ook de psychoneuroendocrinoimmunologie. De klassieke endocriene klieren hebben geen ductus (afvoerkanaal) en scheiden hun hormonen uit in de circulatie. De endocriene klieren hebben daarnaast ook geen anatomische verbinding met elkaar (zoals bijvoorbeeld wel het geval is bij het cardiovasculair systeem, het urogenitaal systeem en soortgelijke systemen). Hormonen zijn dus chemische producten die vrijkomen uit lichaamscellen en die een biologische activiteit teweegbrengen in een doelcel. De hormonen kunnen vrijkomen uit zowel endocriene klieren, de hersenen als ook uit andere organen zoals hart, lever, nier en vetweefsel. De doelorganen bevatten doelcellen die hormoonspecifieke receptoren bevatten en die een biologische respons hierop vertonen. In de klassieke literatuur zien we de hypothalamus, de hypofyse, de schildklier, de bijschildklieren, de bijnieren, de alvleesklier en de geslachtsorganen als hormoonproducerende klieren. Zeer ten onrechte wordt daar niet de epifyse (pijnappelklier) en de thymus (zwezerik) vermeld, die beide ook een belangrijke regulerende rol in het hele systeem spelen. biochemische achtergrond Orthomoleculair bekeken kunnen we de hormonen indelen in proteïnen of peptiden, steroïden en aminozuurderivaten. De peptiden en aminozuren binden aan de receptoren op het membraanoppervlak; de steroïden kunnen ook de plasmamembranen passeren en zo aan intracellulaire receptoren binden. De structuur van de hormonen bepaalt de halfwaardetijd; die van aminozuurderivaten is twee tot drie minuten, die van polypeptiden vier tot veertig minuten; die van steroïden en proteïnen vier tot honderdenzeventig minuten en die van schildklierhormonen is driekwart ( T3) tot zeven dagen ( T4). Deze waardes zijn onder meer van belang om te weten hoe we bij suppletie bepaalde hormonen moeten doseren. Zo is bij inname van schildklierhormonen in de ochtend de T4 s avonds nog aanwezig, terwijl de T3 dan al sterk is verminderd. 30
2 u IT D e P r A k TIjk De proteïnen of peptiden vormen de grootste groep van de hormonen. Ze bestaan uit drie tot tweehonderd aminozuurketens en worden eerst als pre c.q. prohormoon gemaakt en daarna omgevormd. Als voorbeelden kunnen we hier noemen insuline, glucagon en corticotropine (ACTH = Adeno corticotroop hormoon). Sommige van deze proteïnen bevatten ook koolhydraatstructuren, die een zeer belangrijke rol spelen in de biologische activiteit. Een aantal voorbeelden van deze glycoproteïnen zijn LH (Luteïniserend hormoon), FSH (Follikel stimulerend hormoon) en TSH (Thyroïd stimulerend hormoon). De groep steroïden wordt gevormd uit cholesterol en geproduceerd in de bijnierschors, geslachtsorganen en de placenta. Ook vitamine D metabolieten behoren tot de steroïden. Hierin zien we het belang van de aanwezigheid van voldoende gezond cholesterol en andere vetzuren; het ongebreideld verlagen van de cholesterolspiegel kan dus wezenlijke veranderingen in de hormoonspiegel teweeg brengen. Bij ouderen, die toch ook al zeer vaak een tekort aan vitamine D hebben, kan dat funest zijn. bereiken. De werking van receptoren is ook afhankelijk van een aantal mineralen. Met name calcium, magnesium, zink en chroom spelen een belangrijke rol als cofactor. Dat betekent tevens dat hier ook de invloed kan worden gezien van de zware metalenbelasting op de hormonale regulatie. Zware metalen kunnen de bindingsplaatsen van de mineralen innemen en zo de receptor blokkeren. De hormoonafgifte zelf overigens kan daarnaast ook afhankelijk zijn van een aantal andere milieufactoren. In de algemene biologische respons tenslotte spelen ook hormonen van andere systemen een rol. Zo wordt de omzetting van schildklierhormonen mede beïnvloed door bijnierhormonen. Ook neurogene c.q. psychische factoren, voedingsfactoren evenals het dagen nachtritme bepalen mede de afgifte en verwerking van hormonen. De verhouding tussen vrije en gebonden hormonen is altijd een dynamisch evenwicht De aminozuurderivaten tenslotte, worden gevormd uit tyrosine of tryptofaan. In het eerste geval bestaan ze uit catecholaminen, zoals noradrenaline, adrenaline en dopamine en de schildklierhormonen. Uit tryptofaan kan het hormoon melatonine worden gevormd. Hormonen kunnen vrij of gebonden circuleren. De binding verlengt de halfwaardetijd, de vrije vorm echter is de meest actieve vorm. De meeste bindende proteïnen zijn globulinen en worden meestal in de lever geproduceerd. De verhouding tussen vrije en gebonden hormonen is altijd een dynamisch evenwicht om een balans te bereiken. Secretie van hormonen geeft automatisch ook een verhoging van het aantal transportmoleculen en andersom. Een mooi voorbeeld hiervan is de zwangerschap, waar we een verhoging van de cortisolbindende proteïnen kunnen zien. Daardoor daalt de vrije cortisolspiegel; het lichaam reageert met een vrijgeven van corticotropine releasing hormoon, dat een activering geeft van de vrijgave van ACTH. Hierdoor stijgt de cortisolsynthese met als gevolg het herstel van de cortisolspiegel. We zien hier dus uitstekend hoe een feedbackmechanisme in de hormoonregulatie werkt. Hormonen worden uiteindelijk afgebroken via een metabole degradatie door middel van proteolyse, oxidatie en/of reductie dan wel worden ze uitgescheiden via de galwegen of urinewegen. De biologische respons op hormonen is mede afhankelijk van een aantal genetische factoren. Ook kunnen cellen hormoonveranderingen detecteren waardoor er een adaptatie ontstaat. Dit betekent dus dat het kan zijn dat er steeds meer hormoon nodig is om eenzelfde effect te meting van hormonen De afgifte van de meeste hormonen is afhankelijk van een groot aantal factoren en daardoor zeer wisselvallig. Afbeelding 1 en 2 (zie pagina 32) geven de schommelingen gedurende de dag weer in zowel de cortisolspiegel als de spiegel van het groeihormoon. >> het DoSSIer 31
3 Cortisol (nmol/l) Plasma groeihormoon (miu/l) Tijd DHEA Thymusfracties Psyche Oestrogeen Testosteron Hypoglycaemie Chlorella groeifactor Thymusfracties Lichamelijke training Psyche GH RH Training NADH Somatostatine Serotonine LArginine ornithine GH Noradrenaline Gamma hydroxy boterzuur, IGF1 Ferulazuur, SAMe Adipositas Hyperglycaemie IGFBP LH Thymosine fractie 5 GH = groeihormoon GHRH = groeihormoon releasing hormoon GH IGF1 = insulin like growth factor1 IGFBP = Insuline like growth GHRH factor binding proteine LH = Luteïniserend Hormoon Afbeelding 3. De regulatie van de productie en afgifte van het groeihormoon. Cortisol Afbeelding 1. Weergave van de cortisolspiegel gedurende de dag Groeihormoon Afbeelding 2. Weergave van de groeihormoonspiegel gedurende de dag. Tijd IGF1 IGFBP LH = groeihormoon = groeihormoon releasing hormoon = insulin like growth factor1 = Insuline like growth factor binding proteine = Luteïniserend Hormoon Als we dus een serummeting zouden verrichten bij een patiënt, zijn we volstrekt afhankelijk van het moment van prikken. We kunnen dat absoluut niet overzien en dat maakt de diagnostiek van hormonale problemen lastig. De metingen worden beïnvloed doordat er kruisreacties kunnen zijn in de metingen. Dat betekent dat verschillende hormonen met gelijke bindingsplaatsen de score in een test kunnen verhogen. Bovendien is een hormoonmeting altijd indirect, doordat er bijvoorbeeld van enzymgekoppelde (ELISA) of radioactieve (RIA) immuunassays gebruik gemaakt wordt. Ook moeten we rekening houden met de verhoudingen tussen gebonden en vrije hormonen. De interpretatie van de hormoonmetingen is ook lastig doordat er bij verschillende individuen altijd een bepaalde individuele verhouding is tussen de hormoonrespons en sensitiviteit. Dezelfde hormoonspiegel kan bij twee verschillende mensen dus een volstrekt andere respons geven. Een wat duidelijker beeld kunnen we krijgen door naast de hormoonspiegel direct de daarbij behorende regulerende factor te meten, bijvoorbeeld door samen met de insuline ook de glucose te bepalen of naast de TSH ook de vrije T4/T3spiegel. Ook kunnen we soortgelijke hormonen gelijktijdig meten om invloeden beter te kunnen beoordelen. De meting van de hormoonspiegels in de 24uurs urinemeting maakt ons onafhankelijk van het tijdstip van meten. Waar de betreffende hormonen stabiel blijven in de urine vormt dit een over het algemeen betrouwbare analyse. Tot slot kunnen we ook nog een aantal dynamische metingen verrichten, zoals een stimulatietest, een suppressietest of een hormoonreceptortest. Zo kunnen we het groeihormoon alleen in het serum beoordelen nadat met bijvoorbeeld groeihormoonreleasing factor de afgifte van dit hormoon gestimuleerd is. Zo n test zegt dan iets over de activiteit van in dit geval de hypofyse. Met dit in ons achterhoofd kunnen we de hormoonsituatie bij de oudere mens nog eens goed beschouwen. Tumor Necrose Factoralfa dat vooral verhoogd is bij chronische infecties en voedselovergevoeligheden, remt de productie van het groeihormoon het groeihormoon Het groeihormoon is, naast DHEA, één van de hormonen die gezien wordt als een zogenaamd verjongingshormoon. Ook in de vakliteratuur zien we een aantal artikelen dat duidt op de verschillende effecten van een goede groeihormoonproductie in relatie met leeftijd. Voor de goede orde: ik pleit hier niet voor de therapie met groeihormoon als antiaging doch voor een gezonde hormoonsituatie. Hoewel er wel aanwijzingen zijn dat een dergelijke therapie effecten heeft wegen de voordelen niet op tegen de nadelen. Het groeihormoon zorgt niet alleen voor de lineaire groei, maar ook voor: verhoging van IGF1 (insulin like growthfactor1); een toename van de eiwitsynthese met name door een verbetering van de opname van aminozuren; vermindering van de eiwitafbraak; vrijkomen van vetzuren uit het vetweefsel; vermindering van het koolhydraatmetabolisme. 32
4 u IT DTekST e P r A k TIjk Het groeihormoon wordt geproduceerd in de hypofyse en de afgifte wordt gereguleerd door aan de ene kant het groeihormoon releasing hormoon en aan de andere kant het somatostatine. In principe is het werkzame substraat IGF1, dat in de lever wordt geproduceerd. Afbeelding 3 laat zien dat deze as op diverse manieren beïnvloed kan worden. Zo zien we onder andere dat oestrogeen en testosteron een positief effect hebben op de productie van IGF1; hormonen die juist bij de ouder wordende mens minder geproduceerd worden. Aan de andere kant zien we ook dat zowel psyche als ook trainingsfactoren zaken zijn die de patiënt zelf in de hand heeft. De patiënt kan hiermee de productie van hormonen dus ondersteunen. De groeihormoonafgifte wordt verder ondersteund door producten als glutamine, glycine, tryptofaan, niacine, gammaoryzanol, arginine, ornithine, butyraat, SAMe en DHEA. Ook vetzuren, OPC s, melatonine en chlorella spelen een belangrijke rol. De groeihormoonproductie kan geremd worden door de productie van Tumor Necrose Factoralfa (TNFalfa), die bij chronische infecties en voedselovergevoeligheid verhoogd aanwezig is. Daarom maak ik voor het gezond oud worden altijd gebruik van de totale IgGvoedselanalyse en stel ik op basis daarvan een eliminatiedieet vast. De schildklier Hypothyreoïdie is een zeer vaak gemiste diagnose. Het aantal hypothyreoïdiepatiënten in Nederland wordt momenteel op geschat. Persoonlijk denk ik dat dit een te lage schatting is omdat de diagnose zeer vaak gemist wordt. Op het laatste ABNGsymposium over dit onderwerp werd zelfs gesproken over 40% van de vrouwen. Heel vaak zijn de klachten algemeen, zoals moeheid, kouwelijkheid en toename van het gewicht. Patiënten klagen vaak over constipatie, hebben fibromyalgieachtige klachten en verhoogd cholesterolgehalte, de vrouwen hebben vaak een onregelmatige menstruatie. Ook kan de schildklier opgezet zijn. De patiënten zijn in veel gevallen slaperig en hebben concentratieproblemen. De huid is vaak droog en er is haarverlies. Heel makkelijk kan hypothyreoïdie ook leiden tot onvruchtbaarheid. De diagnose kan waarschijnlijk al gemaakt worden uit de symptomatologie. Er zijn artsen die de diagnose louter en alleen stellen op basis van de anamnese. Zelf maak ik gebruik van een standaardvragenlijst om de risicofactoren te beoordelen. Deze is te vinden op onder hypothyreoïdie. De standaarddiagnostiek is de meting van TSH en FT4 (vrij T4) in het serum. Er blijkt echter geen directe correlatie te zijn tussen de hoogte van de TSH en een te trage schildklierwerking. Daarnaast zegt de hoogte van de FT4 niets over een eventueel conversieprobleem (zie verderop). Daardoor vind ik deze metingen als marker voor schilklierafwijkingen onbetrouwbaar. Ik kan dat onderbouwen met afbeelding 4 waar we zien hoe de TSH zich gedraagt bij twee volstrekt gezonde proefpersonen. Metingen in het dal of op de top van de pieken zouden kunnen leiden tot verkeerde conclusies. Vandaar dat ik voor de diagnostiek meestal vertrouw op een meting van de 24uurs urine op FT3 en FT4. Standaard neem ik daarbij altijd de jodiumanalyse mee. Een tekort aan jodium is namelijk een van de mogelijke oorzaken van hypothyreoïdie en komt zeer frequent voor, zeker bij ouderen die weinig brood eten in verband met gewichtsbeheersing en die weinig zout gebruiken. Er blijkt geen directe correlatie tussen de TSH en een te trage schildklierfunctie De hypothyreoïdie kan ook te maken hebben met een autoimmuunproces, hetgeen kan ontstaan na een bevalling, door een infectie of door voedselovergevoeligheid. Daarnaast kan de hoeveelheid actief weefsel verkleind zijn na een chirurgische ingreep of het geven van radioactief jodium, maar soms is dat aangeboren. Ook een probleem in de hypofysehypothalamusas kan een probleem veroorzaken in de regulatie. Sinds ik bij de urinemeting ook het jodiumgehalte meeneem, en op basis daarvan jodiumsupplementen voorschrijf, is het aantal patiënten dat ik behandel met schildklierhormonen drastisch beperkt. De bijnieren De bijnieren zijn een centrale component van het endocriene systeem. Ze spelen een belangrijke rol in de regulatie van stress, de regeling van de vocht en zoutbalans en de controle van de bloeddruk. De voornaamste door de bijnier geproduceerde hormonen zijn het stereoïd cortisol, het mineraalcortidoïde aldosteron, het DHEA en de catecholaminen noradrenaline en adrenaline. >> 6 TSH (mu/ml) TSH (mu/ml) Tijd (minuten) Tijd (minuten) Afbeelding 4: De TSHwaarde varieert sterk, zowel gedurende de dag als per persoon. hetdossier 33
5 De praktijk Hoe we om kunnen gaan met patiënten met hormonale tekorten kan geïllustreerd worden aan de hand van een jonge patiënt, geboren in Het eerste consult is eind De klachten zijn overgewicht, traagheid en buikpijn. In verband met een IQ van 70 volgt hij speciaal onderwijs. In mijn meting zie ik een algehele depressie van alle hormonen, dus ook LH, DHEA en testosteron. De voedselanalyse laat een grote overgevoeligheid zien voor onder andere gluten, melkproducten, gist, een aantal zaden en noten. De patiënt, die ik diagnosticeer met een hypogonadisme, wordt behandeld met een eliminatiedieet, suppletie van bepaalde vitamines en mineralen en DHEA (verkrijgbaar op recept). Op dat ogenblik begint hij af te vallen en groeit hij in de lengte. Na een jaar is de IQmeting 96 en gaat hij naar het VMBO. Vaak zie ik patiënten die ondanks schildkliermedicatie toch hun klachten houden. Dit heeft te maken met de conversie (omzetting) van T4 naar T3. In de schildklier wordt met name T4 geproduceerd, terwijl het meest werkzame hormoon T3 is. Dit laatste wordt op celniveau gevormd uit T4. In deze conversie spelen jodium, DHEA, insuline, IGF1 en cortisol een rol, evenals de tyrosinekinasereceptoren (insulinereceptoren). Een tekort aan deze fracties of een blokkade van de receptoren door infectie of door voedselovergevoeligheid, verstoort dus de conversie en veroorzaakt daardoor dezelfde symptomen als bij een trage schildklierwerking. Deze problematiek is te meten in de 24uurs urine: een tekort aan FT4 en FT3 betekent dat het probleem in de schildklier of hoger zit; een tekort aan FT3 bij een ongeveer normale FT4 betekent een conversieprobleem. De therapie wordt volledig gebaseerd op de diagnostiek. Bij tekorten dienen deze aangevuld te worden. Ook laat ik meestal een eliminatiedieet uitvoeren op basis van de voedselanalyse. Eventuele infecties worden behandeld en de darm wordt opgebouwd met pre en probiotica. Deze laatste worden door de medulla geproduceerd. De glucocorticoïden, waaronder cortisol, helpen te reageren op stress en verandering. Cortisol mobiliseert ook de nutriënten en verandert de response op ontstekingen. Het stimuleert de lever om de bloedsuikerspiegel te verhogen. Via de beïnvloeding van de vochthuishouding zorgt het voor een handhaving van de homeostase. Als de frequentie, intensiteit en duur van de stress toeneemt, gaat de adaptatie achteruit, waardoor er een stijging komt van de neurohormonale activiteit. Het DHEA speelt een rol in de beëindiging van deze respons. De chronische stress verhoogt uiteindelijk de cortisolspiegel en verlaagt de hoeveelheid DHEA. Ook een hogere leeftijd verlaagt de DHEAspiegel. Juist de verhouding tussen cortisol en DHEA is belangrijk in de koolhydraathuishouding, de botstofwisseling, de regulaties in het zenuwstelsel en het endocriene systeem, gewicht en vetverdeling, detoxificatie en de productie van de eicosanoïden. Een uiteindelijke verhoging van de cortisolspiegel veroorzaakt obesitas, diabetes, spieratrofie, botverlies, immuunzwakte, hersenatrofie, huidveroudering, het vasthouden van vocht, een verhoging van de bloeddruk en een groot aantal psychosociale klachten. Zeker bij de ouder wordende mens is het belangrijk dit goed in de gaten te houden. Dit houdt in: gezonde voeding, voldoende beweging, meditatie, ontspanning, prikkelvermindering en tenslotte ook het gebruik van een aantal nutriënten en/of kruiden. Als ondersteuning spelen met name de Bvitamines een belangrijke rol, naast vitamine C, magnesium, mangaan en Ltyrosine. Omdat ook hier weer het cholesterol het basismolecuul vormt, is het belangrijk te zorgen voor een goede hoeveelheid gezonde vetzuren. Vaak geef ik hier ook alfaliponzuur en/of fosfatidylcholine bij. Vitamine D Vitamine D behoort tot de steroïden. Er is een relatie tussen een vitamine Dtekort en diabetes mellitus, osteoporose, artrose, hypertensie en andere cardiovasculaire aandoeningen, autoimmuunaandoeningen, verschillende carcinomen, PCOS (polycysteus ovarium syndroom), depressie en epilepsie. Vitamine D wordt geproduceerd door de huid onder invloed van zonlicht. Dit is afhankelijk van de hoeveelheid huid die blootgesteld wordt aan de zon, genetische factoren en ook de breedtegraad. Vaak zien we dat ouderen zich schamen voor het oude vel. Dit houdt in dat ze zich steeds meer bedekken, waardoor de vitamine Dproductie alleen maar zal afnemen. In de praktijk geef ik bijna standaard aan oudere mensen eenheden per dag in een olieachtige substantie. Omdat de normale productie in de zomer kan oplopen tot eenheden zal met deze dosering geen probleem ontstaan. Samenvatting De ouder wordende mens loopt risico op een aantal hormoontekorten, waardoor degeneratieve ziektes zich makkelijker kunnen ontwikkelen. Door voldoende beweging, hersengymnastiek en suppletie van voedingsstoffen kunnen wij deze problemen in een vroeg stadium voorkomen. << literatuur Molina pe. Endocrine physiology, 2th ed. Lange educational Library. ISBN10: , ISBN13: gardner Dg, Shoback D. greenspan s basic and clinical endocrinology, 8th ed., Lange educational Library. ISBN10: , ISBN13:
Anatomie / fysiologie
Anatomie / fysiologie Regulatie Hormoonstelsel 1 FHV2009 / Cxx55 9+10 / Anatomie & Fysiologie - Hormoonstelsel 1 1 FHV2009 / Cxx55 9+10 / Anatomie & Fysiologie - Hormoonstelsel 1 2 Hormonen Homaein (Gr)
Nadere informatieHormoon onderzoek Voorbeeld verslag hormoonanalyse
Hormoon onderzoek Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Welke hormonen zijn getest?...3 2. Cortisol...4 2.1. Wat is cortisol?...4 2.2. Oorzaken...4 2.3 Symptomen...4 2.4 Uitslag Cortisol...5 3. Testosteron...6
Nadere informatieBiologie SE4. Hoofdstuk 13 Paragraaf 1 Begrippenlijst:
Hoofdstuk 13 Paragraaf 1 Begrippenlijst: Hormoonklieren: Exocriene klieren: Endocriene klieren: Hypothalamus: Biologie SE4 organen die elders in het lichaam organen en weefsels activeren. zweet- en verteringsklieren
Nadere informatiede productieplaats van groeihormoon 8 2. oorzaken van een groeihormoontekort 18 gemeten 24 symptomen van een tekort 30
Inhoud Inleiding 6 1. De hypofyse: de productieplaats van groeihormoon 8 2. oorzaken van een groeihormoontekort 18 3. Zo wordt een tekort aan groeihormoon gemeten 24 4. De functie van groeihormoon en de
Nadere informatieWAAROM WILLEN WE EFFECTEN T.H.V. HORMONEN VASTSTELLEN?
WAAROM WILLEN WE EFFECTEN T.H.V. HORMONEN VASTSTELLEN? Veel van de bestudeerde polluenten (o.a. PCB s, dioxines, zware metalen) kunnen hormoonverstorende effecten hebben. Daarom worden in de humane biomonitoringscampagnes
Nadere informatieFysiologie / Hormonen Endocriene stelsel
Fysiologie / Hormonen Endocriene stelsel Hormoon = boodschapper Homao (grieks)= in beweging zetten. Hormonen worden geproduceerd door klieren en hebben een regelende functie. Hormoonwerking (Hypofyse)
Nadere informatiePCOS (Poly Cysteus Ovarium Syndroom)
PCOS (Poly Cysteus Ovarium Syndroom) Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is PCOS? 1 De normale cyclus 1 Wat gebeurt er bij PCOS? 2 Verhoogde risico's 3 Genetica 3 Behandelmethodes
Nadere informatieExtra paragraaf. Hormonen
Extra paragraaf Hormonen In deze extra paragraaf leer je meer over hormonen. Het gaat over de structuur van hormonen en de manier waarop ze werken. Daarnaast leer je een aantal hormoonklieren en het samenspel
Nadere informatieWebinar 4 28-05- 15. WEBINAR 4 28-05- 2015 Inside Out Health Jenaida van Wijk, integraal arts. Boodschappers Eiwi?en. Wat zijn hormonen?
WEBINAR 4 28-05- 2015 Inside Out Health Jenaida van Wijk, integraal arts Webinar 4 Wat zijn hormonen? Voeding en hormonen Belangrijkste hormoonassen Belangrijkste neurotransmi?ers ConnecBe Wat zijn hormonen?
Nadere informatieOnderdeel Hypothalamus-Hypofyse (Bern/Levy, Hoofdstuk 44)
Zelfstudievragen Deze vragen zijn bedoeld om je behulpzaam te zijn bij het bestuderen van de stof (college en microscoop practica). Ze hebben de bedoeling je te wijzen op de belangrijkste delen van de
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen Samenvatting door Elin 1039 woorden 4 april 2018 9,5 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Hoofdstuk 13 13.1 * Hormoonklieren = organen die
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen
Nadere informatieMELATONINE. Het natuurlijke slaapmiddel
MELATONINE Het natuurlijke slaapmiddel Wat is Melatonine Melatonine is een hormoon dat in de pijnappelklier (epifyse) geproduceerd wordt uit serotonine (neurotransmitter betrokken bij stemming en pijn)
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting nederlandse samenvatting De groei en de ontwikkeling van diverse orgaansystemen en regelmechanismen in de foetus tijdens de periode in de baarmoeder worden verstoord door vroeggeboorte.
Nadere informatieModule 4 Hormonen. Homeostase. Het handhaven van de verschillende balansen in het lichaam. Continue taak, o.i.v. de steeds wisselende omstandigheden
Module 4 Hormonen 1/24 Homeostase Het handhaven van de verschillende balansen in het lichaam Continue taak, o.i.v. de steeds wisselende omstandigheden Bloeddruk, bloedvolume, temperatuur Plasmaniveaus
Nadere informatieHet lichamelijke aspect van stress wordt beschreven door de zogenaamde
Kenmerken voor mensen die een burn-out krijgen Mensen die een burn-out krijgen zijn vaak perfectionistisch en hebben een te groot verantwoordelijkheidsgevoel. Ze zijn onzeker en bang om te falen. Ze willen
Nadere informatievwo hormoonstelsel 2010
vwo hormoonstelsel 2010 Integratie In onderstaande afbeelding is schematisch de regulatie van een aantal animale en vegetatieve functies bij de mens weergegeven. Al deze functies spelen een rol bij het
Nadere informatieMetyrapontest. Afdeling Interne geneeskunde
Metyrapontest Afdeling Interne geneeskunde In deze patiënteninformatie wordt uitgelegd wat de metyrapontest inhoudt. Er is een woordenlijst als bijlage bijgevoegd om sommige woorden te verduidelijken.
Nadere informatie1. Het groeihormoon. Figuur 2: Groeihormoon neemt af met de leeftijd Figuur 4: Effecten van groeihormoon
1. Het groeihormoon Figuur 2: Groeihormoon neemt af met de leeftijd Figuur 4: Effecten van groeihormoon Figuur 3: Groeihormoon afgifte gedurende de dag Figuur 1: Regulatie van het groeihormoon Maastricht
Nadere informatieV5 Begrippenlijst Hormonen
V5 Begrippenlijst Hormonen ADH Hormoon dat de terugresorptie van water in de nierkanaaltjes stimuleert. adrenaline Hormoon dat door het bijniermerg wordt afgescheiden. Adrenaline wordt ook door zenuwvezels
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE. ADRENOGENITAAL SYNDROOM Informatie voor ouders/verzorgers
PATIËNTENINFORMATIE ADRENOGENITAAL SYNDROOM Informatie voor ouders/verzorgers 2 ADRENOGENITAAL SYNDROOM Informatie voor ouders/verzorgers Met deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren
Nadere informatieMulti Iron 120 tabletten Verkoopprijs 36,95
Multi Iron 120 tabletten Verkoopprijs 36,95 Multivitaminen en mineralen complex Geavanceerde multi vitaminen en mineralen spectrum op orthomoleculair basis, extra versterkt op Ijzer. IJzer is een belangrijk
Nadere informatieSamenvatting. Chapter 8
Samenvatting Chapter 8 154 Het dopaminerge systeem is betrokken bij de controle over een heel scala aan fysiologische functies, variërend van motorische activiteit tot de productie van hormonen en het
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Stress en depressie, heb jij daar ook last van? langdurige stress en depressieve gevoelens zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Men dacht tot voor kort dat depressie veroorzaakt werd door een tekort
Nadere informatieOvermatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het
SUIKERZIEKTE Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het lichaam. U kunt hierbij denken aan slecht functionerende
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap
Schildklierafwijkingen en zwangerschap Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. De schildklier 1 Schildklierziekten 2 Onderzoek 2 Behandeling 3 Gevolgen en eventuele complicaties voor jezelf
Nadere informatieIngrediënten: Vitaminen, mineralen, capsule (gelatine), anti-klontermiddel (magnesiumstearaat, siliciumdioxide).
Multi Sport 120 Capsules Verkoopprijs 19,95 Multivitaminen en mineralen complex voor de sporter Geavanceerde multi vitaminen en mineralen spectrum op orthomoleculair basis, speciaal geformuleerd voor de
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 6
Samenvatting Biologie Thema 6 Samenvatting door Saar 879 woorden 10 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Biologie Aantekeningen Biologie P3: Homeostase en regelkringen: Bij meercellige organismen: de cellen
Nadere informatiePCOS. Wat is PCOS? Bij wie komt PCOS voor? Onderzoek
PCOS Wat is PCOS? PCOS staat voor Poly Cysteus Ovarium Syndroom. Letterlijk betekent dit dat er meerdere (poly) vochtblaasjes (cysten)in de eierstok (het ovarium) aanwezig zijn. In deze informatie leest
Nadere informatieInformatie voor patiënten. PCOS (polycysteus ovariumsyndroom)
Informatie voor patiënten PCOS (polycysteus ovariumsyndroom) z PCOS is de afkorting van polycysteus ovariumsyndroom. Letterlijk betekent dit dat er meerdere (poly) vochtblaasjes (cysten) in de eierstok
Nadere informatieHypothyreoïdie Traag werkende schildklier
Hypothyreoïdie Traag werkende schildklier Afdeling interne geneeskunde De schildklier De schildklier maakt schildklierhormonen aan. Schildklierhormoon speelt een grote rol bij de stofwisseling in alle
Nadere informatieDe onderontwikkelde follikels die bij PCOS ontstaan, worden cysten genoemd.
In deze folder leest u: Wat is PCOS? Hoe werkt een normale menstruatiecyclus? Verklarende woordenlijst Hoe wordt de diagnose PCOS gesteld? Wat zijn de oorzaken van PCOS? Wat zijn de risico s van PCOS?
Nadere informatieIngrediënten: Vitaminen, mineralen, bioflavonoïden, enzymen, aminozuren, plantenextracten, capsule (gelatine), glucosamine 2KCl (schaaldieren).
Multi Man 120 tabletten Verkoopprijs 34,95 Multivitaminen en mineralen complex voor de man Geavanceerde multivitaminen en mineralen complex op orthomoleculair basis, speciaal geformuleerd voor de man.
Nadere informatieAlgemene Samenvatting
Algemene Samenvatting e vitamine metaboliet 1,25-dihydroxyvitamine ( ) speelt een sleutelrol bij het handhaven van de calcium homeostase door middel van effecten op de darm, het bot en de nier. e metaboliet
Nadere informatie- Is een centrale hormoonklier die zich net onder de grote hersenen bevindt en een doorsnee van ongeveer één centimeter heeft.
Samenvatting door H. 1895 woorden 16 februari 2016 7,6 30 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie H13: Hormonen Samenvatting 13.1 Hormoonklieren Hormoonklieren zijn organen die elders in het
Nadere informatieVoeding. Orthomoleculaire Geneeskunde
Voeding Orthomoleculaire Geneeskunde Fysiotherapie in combinatie met nieuwe wetenschappen Paramedisch Centrum Luxor combineert diverse vormen van (sport)fysiotherapie met nieuwe wetenschappen voor een
Nadere informatieIngrediënten: Vitaminen, mineralen, bioflavonoïden, enzymen, aminozuren, plantenextracten, capsule (gelatine), glucosamine 2KCl (schaaldieren).
Multi Vrouw 120 tabletten Verkoopprijs 34,95 Multivitaminen en mineralen complex voor de vrouw Geavanceerde multivitaminen en mineralen complex op orthomoleculair basis, speciaal geformuleerd voor de vrouw.
Nadere informatieHerken je 3 of meer van bovenstaande symptomen, dan heb je mogelijk een tekort aan schildklierhormoon.
Check je hormonen. Zijn je hormonen in balans? Doe de zelftest en check je hormoonhuishouding. Schildklierhormoon verantwoordelijk voor oa stofwisseling. Symptomen te weinig schildklierhormoon Checklist.
Nadere informatieVoedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog
Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd
Nadere informatieschildklierafwijkingen en zwangerschap
schildklierafwijkingen en zwangerschap 2 Inhoud 1 Algemeen 1.1 Wat is de schildklier en hoe werkt hij 1.2 De ontwikkeling van de schildklier bij de baby 2 Schildklierziekten 2.1 Hypothyreoïdie 2.2 Hyperthyreoïdie
Nadere informatieDoe de test: welke hormonen zijn uit balans?
Doe de test: welke hormonen zijn uit balans? Het moment van de waarheid is aangebroken. Gewichtsproblemen wijzen erop dat er iets niet in orde is met jouw hormonen, maar met welke hormonen gaat het precies
Nadere informatieEen kijkje achter de buizen. Judith Emmen klinisch chemicus
Een kijkje achter de buizen Judith Emmen klinisch chemicus Kwaliteitsstandaard Bijnieraandoeningen Kwaliteitsstandaard: module diagnostiek Diagnostiek van bijnieraandoeningen Het meten van hormoonconcentraties
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Appendices NEDERLANDSE SAMENVATTING Inleiding Het polycysteus ovarium syndroom (PCOS), letterlijk het vele cysten in de eierstok - syndroom komt relatief vaak voor. Van alle vrouwen blijkt 5 tot 16% PCOS
Nadere informatiePatiënteninformatie Diagnostiek Patiëntenversie over Diagnostiek
Patiënteninformatie Diagnostiek Patiëntenversie over Diagnostiek Logo: Colofon Uitgave: Stichting BijnierNET 2018 Fazantpad 3 3766 JH Soest info@bijniernet.nl www.bijniernet.nl www.adrenals.eu Tekst: Dr.
Nadere informatieKoolhydraatbeperking S, M, L. Welke maat heeft je cliënt? Welkom Waarschuwing
Koolhydraatbeperking S, M, L. Welke maat heeft je cliënt? Welkom Waarschuwing 9 november 2015 Gent HarriëtVerkoelen.nl Insuline resistentie Achtergrond van insuline resistentie, de invloed hiervan op de
Nadere informatieVitamine E Vitamine E draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress
multihealth complete - vervolg 30 tabletten Functie afzonderlijke ingrediënten: Vitamine E Vitamine E draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress Vitamine B1 Thiamine draagt bij tot
Nadere informatieVoortplantingshormonen
Voortplantingshormonen De menstruatiecyclus bij de mens is een gebeurtenis waarbij verschillende processen tegelijkertijd en in onderlinge afhankelijkheid plaats vinden. De aanvang, het voortduren en het
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Schildklierafwijkingen en zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort Normaal gesproken werkt de schildklier naar behoren. Bij een abnormale werking kan de schildklier te snel werken (hyperthyreoïdie)
Nadere informatieSamenvatting Samenvatting hoofdstuk 1 127
125 Samenvatting Het metabool syndroom is een clustering van risicofactoren, zoals overgewicht/obesitas, verhoogd cholesterol, hoge bloeddruk (hypertensie) en metabole insulineresistentie (verminderde
Nadere informatiePatiëntenvoorlichting Gynaecologie. Schildklierafwijkingen en Zwangerschap
Patiëntenvoorlichting Gynaecologie Schildklierafwijkingen en Zwangerschap In het kort De schildklier kan te snel werken (hyperthyreoïdie) of te langzaam (hypothyreoïdie). In beide gevallen moeten voor
Nadere informatieSAMENVATTING. 140 Samenvatting
Samenvatting 140 Samenvatting SAMENVATTING Diabetes mellitus, ofwel suikerziekte, is een veelvoorkomende stofwisselingsziekte die gekenmerkt wordt door hyperglykemie (verhoogde bloedsuikerspiegels) als
Nadere informatieHereditaire hemochromatose
Hereditaire hemochromatose in de spreekkamer Lotgenotencontactdag HVN Marloes Cuijpers Internist-hematoloog Indeling IJzeropname: normale situatie en bij hemochromatose Hemochromatose: primair en secundair
Nadere informatieHuidklachten en de rol van voeding. Yvonne van Stigt Master klinische psycho neuro immunologie
Huidklachten en de rol van voeding Yvonne van Stigt Master klinische psycho neuro immunologie Wie ben ik? Yvonne van Stigt Master klinische Psycho Neuro Immunologie Bijna 20 jaar praktijkervaring Gestart
Nadere informatiede voedingskundige samenstelling + onderbouwing
de voedingskundige samenstelling + onderbouwing algemene informatie van de drinkvoeding, waarop de hoeveelheden van de ingrediënten zijn gebaseerd: Volledige voeding; drinkvoeding wordt zes keer op een
Nadere informatie5 juli blauw. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2
Kleef hier onmiddellijk een identificatie-etiket blauw Toelatingsexamen arts en tandarts 5 juli 2016 Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Figuur 1A: Werking van een wateroplosbaar hormoon:
Nadere informatie5 juli geel. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2
Kleef hier onmiddellijk een identificatie-etiket geel Toelatingsexamen arts en tandarts 5 juli 2016 Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Figuur 1A: Werking van een wateroplosbaar hormoon:
Nadere informatieH.366781.0614. Osteoporose (bij behandeling voor borstkanker)
H.366781.0614 Osteoporose (bij behandeling voor borstkanker) 2 Inleiding U wordt behandeld voor borstkanker, dit heeft invloed op uw botverlies. U krijgt praktische tips om uw botten gezond te houden.
Nadere informatieChecklist Bloedonderzoek
Naam: Datum: Checklist Bloedonderzoek Bepaling Jouw waarde Referentiewaarde Hemoglobine MCV Ferritine Transferrine CRP Glucose HbA1c Insuline HOMA-IR TSH T4 T3 FT4 FT3 Totaal cholesterol LDL HDL Triglyceriden
Nadere informatieADHD & leer- en gedragsstoornissen Complete behandelgids voor therapeut & patiënt
ADHD & leer- en gedragsstoornissen Complete behandelgids voor therapeut & patiënt Hilde Maris Brigitte De Smet 4 TherapieWijzer Een woordje uitleg...9 1. Diagnose...10 1.1. ADHD is de meest overgediagnosticeerde
Nadere informatieAlgemeen. Het hormoonstelsel. Soorten. Soorten. Hormoonklieren: hypofyse. Soorten 16-9-2014. Hebben invloed op:
Het hormoonstelsel Lesstof Beauty Level Basics 2 Blz. 176-187 Algemeen Hebben invloed op: Lichamelijke en geestelijke processen Werken nauw samen met: Autonome zenuwstelsel Soorten 1. Hormonen/increten
Nadere informatieIGF-1 en groeistoornissen
IGF-1 en groeistoornissen Boudewijn Bakker Kinderarts-endocrinoloog IGF-1: Wat, Waar, Hoe? Insulin-like Growth Factor 1 Peptidehormoon (7,65 kda) Productie door vrijwel alle weefsels (o.a. lever, placenta,
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor medisch niet-ingewijden
Nederlandse samenvatting voor medisch niet-ingewijden Chapter 8 Vitamine D, ter preventie van type 2 diabetes Dit proefschrift bevat de resultaten van enkele wetenschappelijke studies over vitamine D in
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 185 Substance P and the Neurokinin 1 Receptor: from behavior to bioanalysis Affectieve stoornissen zoals angst en depressie zijn aandoeningen die een grote
Nadere informatieSchildklier en zwangerschap
Schildklier en zwangerschap De schildklier De schildklier is een klein orgaan aan de voorkant van de hals, boven het kuiltje in de hals. Normaal is de schildklier niet te voelen of te zien. Vanuit de hersenen
Nadere informatieChapter 9. Dutch Summary
Chapter 9 Dutch Summary Samenvatting van het proefschrift GLP-1 en de neuroendocriene regulatie van voedsel inname in obesitas en type 2 diabetes: stof tot nadenken Chapter 9 Obesitas en type 2 diabetes
Nadere informatieVitamines en mineralen : nuttig, nodig of platte commercie? Info dag Obesitas
Vitamines en mineralen : nuttig, nodig of platte commercie? Info dag Obesitas Donderdag 21 juni 2018 Waarom supplementen? Waarom supplementen? Vitamines en mineralen vormen de bouwstenen van ons lichaam.
Nadere informatiePolikliniek Endocrinologie, locatie AZU. Ziekte van Addison
Polikliniek Endocrinologie, locatie AZU Ziekte van Addison Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wat is de ziekte van Addison 3 3 Verschijnselen 6 4 Behandeling 6 5 Cortisol afhankelijkheid 7 6 Leven met de ziekte van
Nadere informatieLangzaam werkende schildkier: best lastig! Johan Meinardi
Langzaam werkende schildkier: best lastig! Johan Meinardi - wat vertellen bloeduitslagen? - waarom schommelen mijn uitslagen? - waarom heb ik zo n hoge dosis nodig? - is het erg om iets teveel te slikken?
Nadere informatieDorstproef. Afdeling Interne geneeskunde
Dorstproef Afdeling Interne geneeskunde In deze patiënteninformatie wordt uitgelegd wat de dorstproef inhoudt en hoe deze verloopt. Er is een woordenlijst als bijlage bijgevoegd om sommige woorden te verduidelijken.
Nadere informatieNederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie PATIËNTENVOORLICHTING
NVOG Nederlandse Vereniging voor PATIËNTENVOORLICHTING Schildklierafwijkingen en Zwangerschap No 16 2004 NVOG Het copyright en de verantwoordelijkheid voor deze folder berusten bij de Nederlandse Vereniging
Nadere informatieNajaarskuur voor het tot rust brengen van de stress-as.
Overweeg jij een afslankkuurtje om te detoxen? Denk dan eens in plaats daarvan aan een najaars-anti-stress kuurtje? Kan je dan met supplementen iets aan stress doen? Ja, héél goed! Een najaars-supplementen
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap
Schildklierafwijkingen en zwangerschap Patiënteninformatie Schildklierafwijkingen en zwangerschap Inhoudsopgave: 1 Algemeen 1.1 Wat is de schildklier en hoe werkt hij 1.2 De ontwikkeling van de schildklier
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap. Poli Gynaecologie Route 48
00 Schildklierafwijkingen en zwangerschap Poli Gynaecologie Route 48 1 De inhoud van deze voorlichtingsfolder is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Deze
Nadere informatieGroeihormoontekort bij volwassenen
Groeihormoontekort bij volwassenen Informatie voor patiënten 658224_PFI_pat_indicatie_Adult_Ndl.indd 1 25-06-12 10:16 Voor wie is deze brochure bedoeld? Deze brochure is bedoeld voor volwassenen bij wie
Nadere informatieDeze avond. Wat zijn hormonen 6/09/16. Hormonenbalans voor vrouwen. Hormonen
Hormonenbalans voor vrouwen Hormonen 8 september 2016, De Lelieboom Deze avond Wat moet je weten over hormonen Hoe raakt je hormonale systeem uit balans? Wat zijn de gevolgen Hoe kom je weer in balans?
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker-
Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker- Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming van JijWij
Nadere informatie1/05/2011. Inleiding. LLL Symposium Stress en substraatmetabolisme
Stress en substraatmetabolisme Jan J. De Waele MD PhD SICU Universitair Ziekenhuis Gent Inleiding Voeding is belangrijk bij de gehospitaliseerde patient IZ patienten verschillen fundamenteel Insult dat
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap
Gynaecologie / Verloskunde Schildklierafwijkingen en zwangerschap i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inhoudsopgave In het kort Wat is de schildklier en hoe werkt hij? De ontwikkeling van de schildklier
Nadere informatieFunctietesten afdeling Inwendige Geneeskunde, Endocrinologie
Uw behandelend arts of verpleegkundig specialist heeft als aanvullend onderzoek een functietest voor u aangevraagd. Welke test voor u is aangevraagd is afhankelijk van uw aandoening. In deze folder leest
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4
Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel HORMONALE THERAPIE. PROSTAATKANKER Hormonale therapie
Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel HORMONALE THERAPIE PROSTAATKANKER Hormonale therapie INHOUD Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 3 Wanneer hormonale behandeling?...
Nadere informatieST. ANTONIUS VRUCHTBAARHEIDSCENTRUM. Zwanger worden en overgewicht
ST. ANTONIUS VRUCHTBAARHEIDSCENTRUM Zwanger worden en overgewicht Zwanger worden en overgewicht U bezoekt op dit moment het St. Antonius Vruchtbaarheidscentrum. Uw arts heeft u geadviseerd om gewicht te
Nadere informatieHormoontherapie bij borstkanker
Hormoontherapie bij borstkanker Inleiding Uw arts heeft u aan de hand van de Patiëntenbrief uitgelegd, waarom u in aanmerking komt voor een hormoontherapie. In de Patiëntenbrief staan alle gegevens van
Nadere informatieGroeihormoontesten bij kinderen De Clonidine en Argininetest
Groeihormoontesten bij kinderen De Clonidine en Argininetest Ziekenhuis Gelderse Vallei Om er achter te komen of je genoeg groeihormoon aanmaakt, wil de dokter graag dat je een onderzoek krijgt. In deze
Nadere informatieHormonenbalans voor vrouwen. Hormones. 18 mei, de Lelieboom. L i e s b e t h H a l e w y c k!
Hormonenbalans voor vrouwen Hormones 18 mei, de Lelieboom DE LELIEBOOM De Lelieboom De Lelie leidt je door t bestaan. Bij hem kun je altijd te rade gaan. De Lelie helpt je stap voor stap, Te klimmen op
Nadere informatieLABORATORIUMTESTEN. Aan de hand van de testuitslagen kunnen er specifieke behandelingen worden ingezet zoals: Bijnierstress profiel 129,43
LABORATORIUMTESTEN New Balanced is aangesloten bij een tweetal laboratoria. Hierdoor bestaat de mogelijkheid om diverse feces- en speekseltesten te laten uitvoeren. Alle testen zijn thuis testen. Je krijgt
Nadere informatieHormonenbalans voor vrouwen. Hormones. 23 januari 2018, TherapeuAcum Adriaens. L i e s b e t h H a l e w y c k!
Hormonenbalans voor vrouwen Hormones 23 januari 2018, TherapeuAcum Adriaens Deze avond Wat moet je weten over hormonen Hoe raakt je hormonale systeem uit balans? Wat zijn de gevolgen Hoe kom je weer in
Nadere informatie24 uurs urine is overigens vaak wel afwijkend, waarbij vaak een tekort aan T4 gevonden wordt of een conversieprobleem.
Bijscholing HPU Verdieping op 20 mei 2017 Inleiding HPU behoort tot de porfyrinurie-ziekten (toxic induced porfyrie). Hierbij worden bij belasting in de urine pyrrolen en porfyrinen uitgescheiden. Een
Nadere informatieHormones. Deze avond 17/05/17. Hormonenbalans voor vrouwen. De Lelieboom
Hormonenbalans voor vrouwen Hormones 18 mei, de Lelieboom De Lelieboom De Lelie leidt je door t bestaan. Bij hem kun je altijd te rade gaan. De Lelie helpt je stap voor stap, Te klimmen op de levenstrap.
Nadere informatieHormones. Deze avond. Wat zijn hormonen 20/01/18. Hormonenbalans voor vrouwen
Hormonenbalans voor vrouwen Hormones 23 januari 2018, TherapeuBcum Adriaens Deze avond Wat moet je weten over hormonen Hoe raakt je hormonale systeem uit balans? Wat zijn de gevolgen Hoe kom je weer in
Nadere informatieSTRESS. - Adrenale stressindex. - Cortisol dagprofiel. Deze folder informeert u over het hoe en waarom van hormoononderzoeken. en geeft antwoorden.
STRESS - Adrenale stressindex - Cortisol dagprofiel Deze folder informeert u over het hoe en waarom van hormoononderzoeken en geeft antwoorden. info@rpsanitashumanus.com www.rpsanitashumanus.com Waarom
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker-
Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker- Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming van JijWij
Nadere informatieHormonenbalans voor vrouwen. Hormonen. 8 september 2016, De Lelieboom. L i e s b e t h H a l e w y c k!
Hormonenbalans voor vrouwen Hormonen 8 september 2016, De Lelieboom Deze avond Wat moet je weten over hormonen Hoe raakt je hormonale systeem uit balans? Wat zijn de gevolgen Hoe kom je weer in balans?
Nadere informatieHormones. Deze avond. Wat zijn hormonen 10/24/18. Hormonenbalans voor vrouwen
Hormonenbalans voor vrouwen Hormones 23 Oktober 2018, Markant Kortenberg Deze avond Wat moet je weten over hormonen Hoe raakt je hormonale systeem uit balans? Wat zijn de gevolgen Hoe kom je weer in balans?
Nadere informatieCHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK -
CHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK - CHAPTER 13 Het doel van mijn promotieonderzoek was het exploreren van de invloed van onderstaande factoren op de regulatie van stresshormonen bij veel
Nadere informatieDiabetes of suikerziekte
Diabetes of suikerziekte (bron: Weet je voldoende over diabetes - Vlaamse Diabetes Vereniging) SUIKER EN HET MENSELIJK LICHAAM In onze dagelijke voeding zijn tal van koolhydraten (=suikers) aanwezig. Deze
Nadere informatieHormonenbalans voor vrouwen. Hormones. 23 Oktober 2018, Markant Kortenberg. L i e s b e t h H a l e w y c k!
Hormonenbalans voor vrouwen Hormones 23 Oktober 2018, Markant Kortenberg Deze avond Wat moet je weten over hormonen Hoe raakt je hormonale systeem uit balans? Wat zijn de gevolgen Hoe kom je weer in balans?
Nadere informatieDe ontwikkeling van de schildklier bij de baby 3 Schildklierziekten 3 4. Schildklier en zwangerschap 6 8. Tot slot 9
De schildklier is een klein orgaan dat voor de luchtpijp ligt, boven het kuiltje in de hals (figuur 1). Normaal is de schildklier niet te zien of te voelen. De schildklier wordt gestimuleerd door het hormoon
Nadere informatieOrthomolecualire Gezondheidsleer. Curriculum 2015
Orthomolecualire Gezondheidsleer Curriculum 2015 Inhoudopgave Dag 1: Lever biotransformatie, detoxificatie powerpoint, 1. De cursist zal in staat zijn om de ontgiftigingsfunctie van de lever te begrijpen
Nadere informatieHypercortisolisme (of toch niet?)
Hypercortisolisme (of toch niet?) Gabor Linthorst Internist endocrinoloog Internist voor erfelijke stofwisselingsziekten Principal educator Leerdoelen Interpretatie van cortisol waarden (soms best lastig)
Nadere informatie