Aanbesteden in 2030? Internationale en EU ontwikkelingen

Transcriptie

1 Aanbesteden in 2030? Internationale en EU ontwikkelingen CONGRES AANBESTEDEN IN oktober 2019 Prof. mr. dr. E.R.Manunza Recht, Economie, Bestuur en Organisatie

2 De zes ambities van Europa Een Europese Unie die de lat hoger legt Prioriteiten Commissie - Ursula Von der Leyen Europa moet het voortouw nemen in de transitie naar een gezonde planeet en een nieuwe digitale wereld. Dit is echter alleen mogelijk door mensen te verenigen en onze unieke sociale markteconomie aan te passen aan de nieuwe ambities. 1. Een Europese green deal 2. Een economie die werkt voor de mensen 3. Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk 4. Onze Europese levenswijze beschermen 5. Een sterker Europa in de wereld 6. Een nieuwe impuls voor de Europese democratie

3 Invloeden door geopolitieke verschuivingen buitenlandse investeringen en screenen 3 Naam hoofdstuk 0 maand 2016

4 We blijven trans-atlantisch maar we moeten Europeser worden!

5 We blijven trans-atlantisch maar we moeten Europeser worden!

6 Geo- politieke verschuivingen ( ) De spelregels veranderen in snel tempo. De positie van landen als China en India als economische en politieke grootmachten en de opstelling van Rusland veranderen de geopolitieke verhoudingen. De oude en waardevolle partnerschappen met de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk krijgen ten dele een andere invulling. De vrije wereldhandel wordt bedreigd door protectionisme en handelsconflicten. Nederland en Europa moeten daarop zelfbewust en met realisme inspelen. ( )

7

8 Gezondheid van de burger en gezondheid 8 van het planeet Naam hoofdstuk 0 maand 2016

9 Europese green deal Uiterlijk in e klimaatneutraal continent CO2 emissies in 2030 <55% Europese Klimaatwet Bouw expliciet genoemd naast scheepvaart- / vlieg- / textielindustrie MKB versterken Koolstofbelasting aan de grens conform WTO Strategie groene financiering en Groen Europees investeringsplan (1 biljoen extra)

10 Troonrede 2019 ( ) Een blik op de wereldkaart laat zien dat een sterke en eensgezinde Europese Unie steeds noodzakelijker wordt om de belangen van de afzonderlijke lidstaten te bevorderen zeker ook het Nederlands belang. De Nederlandse prioriteiten komen herkenbaar terug in de nieuwe strategische agenda: 1. veiligheid, 2. een sterke en duurzame Europese economie, 3. een gezamenlijk klimaatbeleid, 4. eerbiediging van de rechtsstaat en niet in de laatste plaats 5. een effectief migratiebeleid. ( )

11 Kerndoelen EU-Verdrag vergen nieuwe vorm goed 11 opdrachtgeverschap Naam hoofdstuk 0 maand 2016

12 Van keuze tot verplichting in de komende jaren NL Aanbestedingswet opgenomen als uitgangspunt Artikel 1.4(2) Aanbestedingswet 2012: Aanbesteder draagt zorg voor het leveren van zo veel mogelijk maatschappelijke waarde Het Verdrag betreffende de EU (Lissabon / 2009) Art. 3(3) VEU: sociale markteconomie; groot concurrentievermogen gericht op sociale vooruitgang; bescherming / verbetering milieu; bestrijding sociale uitsluiting en discriminatie / bevordering en bescherming sociale rechtvaardigheid, gelijkheid vrouw-man, solidariteit tussen generaties, rechten kind, economische sociale en territoriale samenhang, solidariteit tussen lidstaten, cultuur en taal, Europese culturele erfgoed, (zie verder lid 5 van art. 3 VEU).

13 Recht, Economie, Bestuur en Organisatie Hoe om te gaan met juridische spanningen tussen Europese doelen en waarden? Duurzaamheid, sociale waarden Interne markt regels / aanbestedingsrecht Zie ook brief minister WCV Prioriteiten voor een fair Europa, 24 mei 2019: interne markt-regels stellen concrete grenzen aan

14 Kerndoelen EU-Verdrag sterker zichtbaar Hoe sociaal en duurzaam is de EU? Art. 3 lid 3 VEU: sociale markteconomie Mededinging niet meer vermeld als doelstelling

15 Mijn definitie Sociaal Opdrachtgeverschap Duurzaam en rechtvaardig gedrag van de aanbestedende overheid Dat resulteert in positieve effecten voor Opdrachtnem er werknemers, hun rechtsposities, de organisatie Opdrachtgever Samenleving en het planeet in algemene zin, burgers, bewoners, eindgebruikers ingekochte diensten, producten of werken

16 16 Lokaal maatwerk Naam hoofdstuk 0 maand 2016

17 Kerndoelen vergen nieuwe keuzes Hoe sociaal en duurzaam is de EU? Art. 3 lid 3 VEU: sociale markteconomie Mededinging niet meer vermeld als doelstelling Meer aandacht voor lokaal Versterking subsidiariteitsbeginsel (art. 5 lid 3 VEU) Erkenning in primair recht beginsel regionaal en lokaal zelfbestuur (art. 4 lid 2 VEU)

18 18 samen met sociaal ondernemerschap Naam hoofdstuk 0 maand 2016

19 Executive onderwijs* Recht, Economie, Bestuur en Organisatie Naar een betere wereld Goed opdrachtgeverschap

20 Executive onderwijs* Recht, Economie, Bestuur en Organisatie Naar een betere wereld Goed opdrachtgeversch ap Sociaal ondernemerschap

21 21 Burgers en bewoners Naam hoofdstuk 0 maand 2016

22 Executive onderwijs* Recht, Economie, Bestuur en Organisatie Naar een betere wereld Goed opdrachtgeversch ap Sociaal ondernemerschap Burger / bewoner

23 Helderheid juridische grenslijnen beïnvloedt keuzes 23 overheidsbeleid Naam hoofdstuk 0 maand 2016

24 Welk rechtsinstrument kan het beste worden ingezet? Private weg (verstrekking aan derden) Overeenkomst onder bezwarende titel? (Afdwingbare prestatie) HvJEU, C-399/98 Scala (2001) HvJEU, C-220/05 Auroux/Roanne (2007) HvJEU, C-451/08 Helmut Müller (2010) HvJEU, C-159/11 ASL Lecce (2012) NEE Overheid mag kiezen (discretionaire bevoegdheid) Subsidie (Algemene wet bestuursrecht) + Bestuursrechtelijke weg via derden Vergunning (Algemene wet bestuursrecht) + Publieke weg Discretionaire bevoegdheid Zelfvoorziening JA HvJEU, C-147/06, SECAP (2008) HvJEU, C-221/12, Belgacom (2013) Nationale dimensie: Aw en Gids Proportionaliteit; NEE Grensoverschrijdend belang? Open systeem van afspraken HvJEU, C-9/17, Falk Pharma (2016) HvJEU, C-410/14, Tirkkonen (2018) Geen keuze tussen ondernemers? Aankoop van werk, levering, dienst JA Primair EU-recht van toepassing: Verdragen en beginselen als door HvJEU geïnterpreteerd Geraamde waarde boven EUdrempelbedragen? Exploitatierecht en risico overdracht HvJEU, C-107/98 Teckal (1999) HvJEU, C-480/06, Commissie/Duitsland (2009) Overheidsopdracht: Richtlijn 2014/24/EU van toepassing zoals in Aw geïmplementeerd Concessie: Richtlijn 2014/23/EU van toepassing zoals in Aw geïmplementeerd c. Alleenrecht toekenning a. Inbesteding uitzondering b. Publiek publieke samenwerking Tenzij Legenda: (+ dienstenrichtlijn kan ook van toepassing zijn) Manunza & Meershoek 2018 Universiteit Utrecht, Public Procurement Research Centre Overheid kiest o.b.v. discretionaire bevoegdheid voor publieke uitvoering Verstrekking aan derden buiten eigen organisatie: voornamelijk nationale kwesties en nationaal recht (bij subsidie- en subsidie- en vergunning-verstrekking ook doorwerking van EU-recht in nationaal bestuursrecht) Verstrekking aan derden buiten eigen organisatie bij grensoverschrijdende dimensie: EU primair recht (en nationaal recht) Verstrekking aan derden buiten eigen organisatie: nog verdergaande verplichtingen uit EU primair en secundair recht zoals secundair recht zoals in Aanbestedingswet 2012 (Aw) geïmplementeerd.

25 Ontwikkelingen tot 2030 Geopolitieke verschuivingen beïnvloeden hoe met investeringen en screening om te gaan Gezonde mens gezond planeet Goed opdrachtgeverschap Lokaal maatwerk Sociaal opdrachtnemerschap Burgers en bewoners Helderheid juridische grenslijnen beïnvloedt keuzes overheidsbeleid