(LQGUDSSRUW 0RELOLWHLWVRQGHU]RHN YRRUPHQVHQPHWHHQ KDQGLFDS XLWKHW0HHWMHVODQG

Transcriptie

1 t MEETpunt (LQGUDSSRUW 0RELOLWHLWVRQGHU]RHN YRRUPHQVHQPHWHHQ KDQGLFDS XLWKHW0HHWMHVODQG *UHHW'H%UDXZHUH 6WLMQ9DQGHYHOGH in samenwerking met #CN?PRCKCLR2. &

2 9225:225' 2

3 ,1+28'67$)(/ Voorwoord Inhoudstafel I. Inleiding II. III. IV. Theoretisc h kader Methodologie Resultaten V. Eindbevindingen VI. VII. Referenties Bijlagen 3

4 ,,1/(,',1* In 2004 w erd he t p ro jec t 0RELOLWHLWVRQGHU]RHN YRRU PHQVHQ PHW HHQ KDQGLFDS XLW KHW 0HHWMHVODQG gestart, in opdrac ht van W 0HHWSXQW en met de financ iële steun van de 3URYLQFLH 2RVW9ODDQGHUHQ. Het departement 6RFLDDO$JRJLVFK :HUN 62$* van de +RJHVFKRRO *HQW staat in voor de wetensc happelijke uitvoering en opvolging van dit projec t. t Meetpunt is een platform van organisaties voor mensen met een handic ap uit het Meetjesland. De voornaamste doelstelling van deze dienst foc ust op het bevorderen van kwaliteitsvolle vrijetijdsbesteding bij personen met een handic ap, o.a. door het in kaart brengen en het meer toegankelijk maken van het brede vrijetijdsaanbod. Met voorliggend onderzoek beoogde t Meetpunt dan ook de partic ipatie van personen met een handic ap in het maatsc happelijke leven in het algemeen en het vrijetijdsaanbod meer in het bijzonder te optimaliseren binnen de regio van het Meetjesland. Meer c onc reet werden volgende onderzoeksdoelen vooropgesteld: (HQ]LFKWNULMJHQRSKHWEHVWDDQGHYHUYRHUVDDQERGLQKHW0HHWMHVODQG (HQ ]LFKW NULMJHQ RS GH PRELOLWHLWVSUREOHPHQ YRRU SHUVRQHQ PHW HHQ KDQGLFDSXLWKHW0HHWMHVODQG )RUPXOHUHQ YDQ YRRUVWHOOHQ RP DDQ GH YDVWJHVWHOGH SUREOHPHQ WHJHPRHWWHNRPHQ 4. 8LWERXZHQ YDQ HHQ SODWIRUP PHW SDUWQHUV GLH GH YRRUJHVWHOGH RSORVVLQJHQPHHYRUPNXQQHQJHYHQ Om deze doelstellingen te bereiken werden versc hillende onderzoeksmethoden gehanteerd. Hoewel het, zoals hierboven al vermeld, niet de hoofdbedoeling was van het onderzoek, wordt eerst kort ingegaan op het overzic ht van algemene rec ente (wetensc happelijke) literatuur m.b.t. mobiliteit van mensen met een handic ap. Hiertoe werd een beperkte (nietexhaustieve) literatuurstudie opgezet, die zowel binnen- als buitenlandse literatuur in kaart brac ht. Hierbij werd sterk gefoc ust op zowel de eerste als derde doelstelling van het onderzoek. Daarnaast werd een kortlopend, maar omvattend, empirisc h onderzoek uitgevoerd, dat ons in staat stelde een zic ht te krijgen op de mobiliteitsproblemen van personen met een handic ap uit het Meetjesland en desgevallend een aantal hieraan gekoppelde voorstellen tot verbetering van de huidige situatie. Aan de hand van een sc hriftelijke vragenlijst (c f. bijlage 2) werd o.a. ingegaan op de perc eptie van mensen met een handic ap op verplaatsingen tijdens de vrije tijd en algemene informatie betreffende de organisatie van het openbaar vervoer. Deze onderzoeksfase vormde het belangrijkste deel van het projec t en beoogde voornamelijk tegemoet te komen aan doelstellingen 1, 2 en 3. 4

5 Gezien de exploratieve aard van het onderzoek werd geopteerd voor een bevraging van het brede werkveld van diensten en voorzieningen die (al dan niet spec ifiek) in c ontac t (kunnen) komen met mensen met een handic ap. Naast de c ategoriale zorg en ondersteuning voor mensen met een handic ap werden dan ook andere voorzieningen in de onderzoekssample opgenomen (c f. bijlage 4). Dit kadert voornamelijk binnen een huidige visie op LQFOXVLH om in eerste instantie te zoeken naar struc turele oplossingen die ingebed zijn in het reguliere vervoers- en vrijetijdsaanbod, met het oog op het bestendigen van de oplossing op lange termijn. Enkel indien dit niet haalbaar blijkt, zal worden gezoc ht naar een doelgroepspec ifieke aanpak. Een belangrijk gevolg hiervan voor het onderzoek is de brede samenstelling van de onderzoeksgroep: zowel personen met fysieke, verstandelijke, sensorisc he en meervoudige beperkingen partic ipeerden in de studie. Voorliggend eindrapport integreert de belangrijkste bevindingen en leidt, voor zover mogelijk, tot een aantal suggesties ter verbetering van de huidige situatie. 5

6 ,,7+(25(7,6&+.$'(5,QOHLGLQJ De laatste jaren wordt, blijkens rec ente public aties, meer en meer aandac ht besteed aan de toegankelijkheid van een waaier aan soc iale, c ulturele en maatsc happelijke activiteiten binnen de samenleving, voor personen met beperkingen (Dec lerc k, Franssen et al., 2003; Prellwitz & Tamm, 1999; Rooij & Tac ken, 2001). Personen met een handic ap zijn één van de beoogde doelgroepen, naast onder andere ouderen en zieke mensen (Fresher, Roush et al., 2003; Lieberman & Stuart, 2002). Hoewel vanuit praktijkervaringen vermoed kan worden dat mobiliteitsproblemen voorkomen bij mensen met een handic ap, valt op hoe weinig (wetensc happelijk) onderzoek al verric ht werd met betrekking tot deze problematiek (c f. Rooij & Tac ken, 2001). Bovendien behelzen de uitgevoerde (vaak buitenlandse) studies meestal lokale initiatieven waarvan de resultaten niet zonder meer gegeneraliseerd kunnen worden. Voorliggend onderzoek hoopt dan ook bij te dragen tot het vergaren van meer informatie met betrekking tot mobiliteitsproblemen bij mensen met een handic ap. Gezien de aard van de vraagstelling, de beperktheid in duur van het onderzoek en het praktijkgeric hte karakter ervan, werd geopteerd om de studie te beperken tot een spec ifieke regio, in c asu +HW0HHWMHVODQG. 7HUPLQRORJLH9DQWRHJDQNHOLMNKHLGLQHQJH]LQQDDUHHQLQWHJUDOH EHQDGHULQJ«Een belangrijke trend in België is de evolutie naar een integrale toegankelijkheid. 9URHJHU ]DJ PHQ WRHJDQNHOLMNKHLG DOV HHQ JHKHHO YDQ VSHFLILHNH DDQSDVVLQJHQ YRRU ELM]RQGHUH GRHOJURHSHQ QX SOHLW PHQ YRRU HHQ LQWHJUDOHEHQDGHULQJYDQGHSUREOHPDWLHNZDDUELMPHQLHGHUVQRGHQRS YODN YDQ WRHJDQNHOLMNKHLG EHWHU LQ GH QRUPDOH PDDWVFKDSSHOLMNH YRRU]LHQLQJHQ DOV RQGHUZLMV WHZHUNVWHOOLQJ HQ YHUYRHU WUDFKW WH LQWHJUHUHQ (Dec lerc k, Franssen et al., 2003, p. 9) Integrale toegankelijkheid kan vanuit deze definitie worden gekarakteriseerd aan de hand van een aantal essentiële kenmerken. Eerst en vooral ric ht het c onc ept zic h niet naar één spec ifieke doelgroep maar wordt in essentie bedoeld dat LHGHUHHQ gebruik zou moeten kunnen maken van alle bestaande diensten en voorzieningen. 1 Het Meetjesland is de landelijke regio is tussen Gent en Brugge, in het noordwesten van de provinc ie Oost-Vlaanderen, grenzend aan Zeeuws-Vlaanderen (NL) in het noorden en aan de provinc ie West-Vlaanderen in het westen. (Bron: / ww.meetjesland.be) 6

7 Binnen de begeleiding aan en zorg voor mensen met een handic ap vertoont het c onc ept integrale toegankelijkheid dan ook veel overeenkomsten met het inc lusieparadigma, dat nu al versc heidene jaren opgang maakt (zie bijvoorbeeld Van Hove, 2000). Inc lusie geeft aan dat alle mensen erbij horen : ac c eptatie en verbondenheid zijn dan ook essentieel. Idealiter zouden mensen met en zonder handic ap, ondanks de versc hillen, dus samen moeten kunnen partic iperen aan alle maatsc happelijke ac tiviteiten (c f. supra). Verder zijn EHUHLNEDDUKHLG, WRHJDQNHOLMNKHLG, EUXLNEDDUKHLG, RQDIKDQNHOLMNKHLG en JHOLMNZDDUGLJKHLG onlosmakelijk verbonden met het begrip integrale toegankelijkheid (Dec lerc k, Franssen et al., 2003). Deze kenmerken maken duidelijk dat toegankelijkheid en hieraan gekoppeld ook mobiliteit meer omhelzen dan een fysieke, struc turele c omponent. Zo wordt naast fysieke toegankelijkheid, ook ondersc heid gemaakt tussen toegankelijkheid van informatie en toegankelijkheid van dienstverlening. In dit onderzoeksrapport sluiten we ons aan bij bovenvermelde definitie. Hoewel veel aandac ht uitgaat naar de besc hrijving van struc turele problemen en oplossingen met betrekking tot (1) de kenmerken van het af te leggen trajec t tijdens de vrije tijd (met inbegrip van het meest gebruikte vervoermiddel, duur van het trajec t, etc.) en (2) de toegankelijkheid en bruikbaarheid van het openbaar vervoer komen ook andere aspec ten aan bod die eerder peilen naar toegankelijkheid van informatie (bvb. mogelijkheid tot het zelf raadplegen van uurregelingen van het openbaar vervoer) en toegankelijkheid van dienstverlening (bijvoorbeeld ondersteuning van het personeel van het openbaar vervoer) (c f. deel III. Methodologie). :DWZHWHQZHUHHGV" Op basis van de verzamelde nationale en internationale literatuur kunnen we een aantal voorzic htige uitspraken doen. Zoals hierboven reeds besc hreven zijn de resultaten immers vaak niet generaliseerbaar, omwille van de spec ifieke lokale c ontext waarbinnen de studies werden uitgevoerd. 7

8 Het belang van vrije tijd voor mensen met een handic ap Versc hillende studies wijzen op het belang van vrije tijd voor personen met een handic ap en het belang van deze ac tiviteiten voornamelijk als het gaat om initiatieven in het reguliere FLUFXLW - voor inc lusie en soc iale ac c eptatie (Devine, 2004; Mahon, Mac tavish et al., 2000). Essentieel hierbij lijken soc iaal c ontac t en vriendsc hap met anderen. Daarnaast geven personen met beperkingen volgende redenen aan voor het kiezen en uitoefenen van vrijetijdsac tiviteiten: plezier, beweging of oefening (H[HUFLVH), entertainment, uitdaging, bezig zijn en verandering van omgeving (Leiberman & Stuart, 2002). Een beperkte mobiliteit als mogelijke hinderpaal De partic ipatie aan (reguliere) vrijetijdsactiviteiten kan ec hter in de weg kan worden gestaan door praktisc he moeilijkheden, waaronder mobiliteit. In dit verband wees onderzoek uit dat beperkingen in mobiliteit de deelname aan een brede waaier van soc iale ac tiviteiten bemoeilijken (Mahon, Mac tavish et al, 2000; Wessels, de Witte et al, 2004). Vaak is het immers een noodzakelijke voorwaarde om aan deze initiatieven te kunnen partic iperen of in ieder geval toc h om de plaats te bereiken waar deze ac tiviteiten plaatsvinden (Wessels, de Witte et al, 2004). /LPLWHG RSSRUWXQLWLHV DQG RWKHU FRQVWUDLQWV HJ WUDQVSRUWDWLRQ WKHUHIRUHUHVXOWHGLQFRQWH[WVSHFLILFIULHQGVKLSVWKDWPDGHLWGLIILFXOWIRU WKH SDUWLFLSDQWV ZLWK GLVDELOLWLHV WR VRFLDOL]H ZLWK WKHLU IULHQGV DFURVV GLIIHUHQWVHWWLQJVDQGVLWXDWLRQV (Mahon, Mac tavish et al. 2000, p. 29) Pyke & Atc heson, 1993 kwamen tot vergelijkbare c onc lusies op basis van een studie die werd uitgevoerd bij mensen met psyc hisc he handic aps en zij identific eerden toegankelijkheid/ bereikbaarheid (naast kostprijs) als mogelijke hinderpalen bij de vrijetijdsbeleving. Een beperkte mobiliteit lijkt dus in belangrijke mate de mogelijkheden tot vrijetijdsbeleving te beïnvloeden, voornamelijk met betrekking tot deze ac tiviteiten uit het reguliere vrijetijdsaanbod (Mokos & Van Meerbeek, 2004). Mobiliteitsproblemen: oorzaken en gevolgen Versc hillende fac toren beïnvloeden volgens onderzoek de mobiliteit van personen met een (verstandelijke) handic ap: residentiële beperkingen, het onvermogen om een wagen te besturen, en een ontoereikende besc hikbaarheid van het openbaar vervoer of het beperkte vermogen om hiervan (zelfstandig) gebruik te maken (Chubon & Clayton, 1995). 8

9 Wessels, de Witte et al. (2004) onderzoc hten de meest voorkomende problemen bij 59 personen met een beperkte mobiliteit in Nederland. De volgende gebieden werden door de partic ipanten het meest vermeld: maatsc happelijk en soc iaal leven (bvb. naar een c afé gaan of deelnemen aan ac tiviteiten in een vrijetijdsc lub); interpersoonlijke interacties en relaties (bvb. familie bezoeken); huiselijke situatie (bvb. boodsc happen doen) en persoonlijke zorg (bvb. naar de kapper gaan). 6LWXHULQJHQGRHOVWHOOLQJYDQYRRUOLJJHQGRQGHU]RHN Rec ente ontwikkelingen in België, zowel vanuit het beleid als vanuit een aantal maatsc happelijke instanties, hebben in belangrijke mate aandac ht voor de bovenvermelde mobiliteitsproblemen bij personen met beperkingen (Dec lerc k, Franssen et al, 2003). Zo hebben een aantal vervoersmaatsc happijen (NMBS, De Lijn) en taxibedrijven aanpassingen doorgevoerd ter verbetering van het (openbaar) vervoer voor mensen met een handic ap (c f. Toegankelijkheidsbureau, s.d.). Verder werd rec entelijk de website Toegankelijk Vlaanderen ( / ontwikkeld 2. Deze databank verzamelt informatie over de toegankelijkheid van gebouwen, maar ook van fietspaden, wandelpaden en andere toeristisc he voorzieningen (Folder Toegankelijk Vlaanderen, s.d.). De opric hting van het Vlaams Steunpunt Toegankelijkheid (VST) en de Provinc iale Steunpunten Toegankelijkheid (PST) zijn rec ente stappen rond het optimaliseren van toegankelijkheid binnen het Gelijke Kansenbeleid in Vlaanderen. Deze steunpunten stimuleren en begeleiden de werking rond toegankelijkheid binnen hun eigen rangen en c oördineren ac ties op het terrein. Daarnaast zien ze het ook als hun belangrijke taak om de lokale besturen te helpen en te ondersteunen bij de uitbouw van een eigen beleid dat streeft naar integrale toegankelijkheid. (Dec lerc k, Franssen et al, 2003, p. 7). Ondanks deze veelbelovende initiatieven blijven er een aantal struikelblokken, zowel op het vlak van beleidsontwikkeling als uitvoering. In een aantal gevallen blijft de visie steken bij de opsomming van een aantal goede intenties. Het probleem wordt soms besc houwd als een niet-prioritair, niet-maatsc happelijk probleem voor een kleine groep mensen. 2 De website kwam tot stand op basis van het projec t /LEUHWWR dat, met de steun van de Eiuropese Unie, Toerisme Vlaanderen en de provinciebesturen van Limburg en Vlaams- Brabant, informatie verzamelde over Toegankelijkheid. Deze site wordt nu onder impuls van het Ministerie van de Vlaamse Gemeensc hap Gelijke Kansen uitgebreid over heel Vlaanderen. 9

10 Verder (1) zijn er weinig gegevens voorhanden (c f. Rooij & Tac ken, 2001) voorhanden, (2) is er een gebrek aan duidelijke doelstellingen, en (3) heersen er een aantal weerstanden en exc uses (bvb. het is niet mijn thema, we hebben er geen geld noch tijd voor, etc.) (Dec lerc k, Franssen et al, 2003). Voorliggend onderzoek ric ht zic h voornamelijk op de eerste twee probleemgebieden. Zo beoogt deze studie voornamelijk een zic ht te krijgen op de mobiliteitsproblemen van personen met een handic ap in het Meetjesland. Daarnaast trac hten we een aantal suggesties te formuleren om tegemoet te komen aan deze moeilijkheden. 10

11 ,,,0(7+2'2/2*,( Onderliggend onderzoek werd in versc hillende fasen uitgevoerd: In een HHUVWH IDVH werd aandac ht besteed aan een aantal onderzoeksvoorbereidende ac tiviteiten, waaronder de samenstelling van de stuurgroep (c f. bijlage 1), een literatuur-sc reening, het bepalen van de onderzoekspopulatie en de steekproef en het opstellen van de vragenlijst. De OLWHUDWXXUVFUHHQLQJ werd uitgevoerd aan de hand van een aantal internationale wetensc happelijke databanken, waaronder Soc ial Sc ienc e Citation Index (Web of Sc ienc e, ISI) en EBSCO Ac ademic Searc h Elite. De gehanteerde (c ombinaties van) zoektermen mobility, disability, rec reation, transportation en free time leidden tot een overzic ht van een groot aantal wetensc happelijke public aties. Bij een geric hte searc h op het internet via de zoekmac hine Google met als zoektermen mobiliteit, handic ap en onderzoek werd, gezien het regionale karakter van de studie, voornamelijk gefoc ust op de situatie in België en Vlaanderen. Op basis van deze eerste literatuur-sc reening en een aantal inhoudelijke disc ussies binnen de stuurgroep werd HHQ VFKULIWHOLMNH YUDJHQOLMVW opgesteld, waarin volgende onderwerpen aan bod komen: vragen in verband met algemene gegevens over de respondent (gesloten vragen); vragen in verband met verplaatsingen tijdens de vrije tijd (gesloten vragen); algemene vragen in verband met het openbaar vervoer (gesloten vragen); suggesties met betrekking tot het openbaar vervoer (open vraag); suggesties met betrekking tot het vrijetijdsaanbod (open vraag). Bij KHWVDPHQVWHOOHQYDQGHSURHIJURHS werd uitgegaan van het exploratieve karakter van de studie. Daarom werden, naast de spec ifieke c ategoriale voorzieningen voor mensen met een handic ap (de zgn. 9ODDPV )RQGV - voorzieningen) ook andere voorzieningen in het onderzoek betrokken (c f bijlage 4). Hierbij werd bovendien geopteerd om naast voorzieningen uit het Meetjesland ook diensten in het onderzoek op te nemen die zic h in de dic hte nabijheid van het Meetjesland bevinden. Conc reet gaat het hier vooral om voorzieningen/ diensten uit grote steden (Gent en Brugge), gezien vrijetijdsac tiviteiten vaak op deze plaatsen georganiseerd worden en personen met een handic ap zic h dus naar deze lokaliteiten dienen te verplaatsen. 11

12 In de WZHHGHIDVH van dit onderzoek kregen de voornoemde voorzieningen (n=77), samen met een begeleidend sc hrijven, drie tot vijf vragenlijsten toegestuurd. Met het oog op het maximaliseren van de respons, werden deze brieven geric ht aan de verantwoordelijke van de soc iale dienst of vrijetijdsdienst. Tevens werden de voorzieningen voor zover mogelijk in de loop van de weken volgend op de ontvangst van de vragenlijsten telefonisc h gec ontac teerd. Dit leidde tot een respons van 32,5 % van de voorzieningen (n=25), die samen 65 vragenlijsten ingevuld terugstuurden. De GHUGHIDVH van dit onderzoek bestond in de verwerking van de gegevens verkregen uit de sc hriftelijke bevraging. Gelet op de Wet ter Besc herming van de Persoonlijke Levenssfeer (1992) gebeurde deze verwerking anoniem. De verzamelde ac htergrondgegevens van de respondenten dienden enkel om ons in staat te stellen de meewerkende organisaties en diensten op de hoogte te brengen van de resultaten. De gegevensverwerking gebeurde met behulp van een statistisc h softwarepakket (6WDWLVWLFDO 3DFNDJH IRU WKH 6RFLDO 6FLHQFHV 6366 ). Gezien het exploratieve karakter van de studie en omwille van het meetniveau van de variabelen werd voornamelijk gebruik gemaakt van besc hrijvende statistisc he methoden, met name frequentie- en kruistabellen. Een aantal kwalitatieve gegevens (i.c. antwoorden op de open vragen), geric ht op het verkrijgen van suggesties ter verbetering van de huidige situatie, werden spec ifiek geanalyseerd. Daarbij werden een aantal thema s in het onderzoeksmateriaal ondersc heiden. In de ODDWVWH RQGHU]RHNVIDVH vond een integratie van literatuur en onderzoeksresultaten plaats en werd een eindrapport opgesteld. 12

13 ,95(68/7$7(1,99RRUVWHOOLQJYDQGHUHVSRQGHQWHQJURHS Van de aangesc hreven voorzieningen (n=77) stuurde 32,5 % (n=25) één of meer ingevulde vragenlijsten terug. Het totale aantal teruggestuurde vragenlijsten bedraagt 65 (of 28,1 % van de verstuurde vragenlijsten). Het aantal vragenlijsten dat per voorziening werd teruggestuurd is weergegeven in tabel 1. 9RRU]LHQLQJHQ1 9RRU]LHQLQJHQ $DQWDOYUDJHQOLMVWHQ 4 16, , , , ,0 6 Tabel 1: Aantal ingevulde vragenlijsten per meewerkende voorziening Figuur 1toont wie deze vragenlijsten invulde. 3,3% 3,3% 23,0% 70,4% Persoon met handicap (zelfstandig) Persoon met handicap met familielid Persoon met handicap met begeleider Andere Figuur 1: Invuller van de vragenlijst 13

14 De invuller van de vragenlijst is in de overgrote meerderheid van de gevallen (96,7 %) de persoon met een handic ap zelf. Ongeveer een vijfde (23 %) van de respondenten vulde de vragenlijst zelfstandig in. Maar veelal kreeg de respondent ondersteuning van een begeleider (70,5 %) of familielid (3,3 %). 14,3% 3,2% 33,3% 19,0% 30,2% Verstandelijke handicap Fysieke handicap Meervoudige handicap Visuele handicap Andere Figuur 2: Handicap van de respondent De respondenten zijn vooral personen met een verstandelijke of fysieke handic ap: een derde (33,3 %) heeft een verstandelijke handic ap en 30,2 % een fysieke handic ap. Iets minder dan een vijfde (19 %) heeft een meervoudige handic ap, terwijl 14,3 % een visuele handic ap heeft. Bij de groep andere (3,2 %) zijn onder andere mensen met een autisme spec trum stoornis gevoegd. In figuur 3 wordt nader ingegaan op de woonsituatie van de respondenten. Daaruit blijkt dat meer dan een derde (38,1 %) van de respondenten zelfstandig woont. 15,9 % woont zelfstandig met begeleiding. Ongeveer een vijfde van de respondenten (19 %) woont in een voorziening en iets meer dan een vierde (27 %) woont bij zijn/ haar ouders of pleegouders. 14

15 3,2% 15,9% 38,1% 19,0% 23,8% Zelfstandig Bij ouders In voorziening Zelfstandig met begeleiding Bij pleegouders Figuur 3: Woonsituatie van de respondent De leeftijd van de respondent is gemiddeld 44,6 jaar (sd = 19,16). Een overzic ht van de leeftijden van de respondenten is weergegeven in Figuur 4. 22,2% 7,9% 20,6% 17,5% 17,5% 14,3% < 18j 18-30j 31-40j 41-50j 51-60j > 60j Figuur 4: Leeftijd van de respondent 15

16 ,9.HQPHUNHQYDQKHWPHHVWDIJHOHJGHWUDMHFWLQGHYULMHWLMG Op de vraag vanuit welke gemeente (in het Meetjesland) de respondenten vertrekken bij het meest afgelegde trajec t tijdens hun vrije tijd, antwoordt 23,4 % Eeklo. De meest voorkomende gemeente van aankomst bleek Gent te zijn (34,9 %). Hoewel deze stad strikt genomen niet meer tot het Meetjesland behoort (en dus ook niet bij de voorgedrukte antwoordmogelijkheden vermeld was, c f. vragenlijst), werd dit antwoord in het onderzoek weerhouden gezien het hoge aantal vermeldingen. Tabel 2 geeft een overzic ht van de vervoermiddelen die het vaakst gebruikt worden tijdens het meest afgelegde trajec t in de vrije tijd. 9HUYRHUPLGGHO -D±Q 1HHQQ Bus 29 (44.6) 36 (55.4) Auto van andere 16 (24.6) 49 (75.4) Trein 15 (23.1) 50 (76.9) Bus instelling 13 (20.0) 52 (80.0) Eigen auto 12 (18.5) 53 (81.5) Tram 11 (16.9) 54 (83.1) Belbus 11 (16.9) 54 (83.1) Taxi 2 (3.1) 63 (96.9) Ander 7 (10.8) 58 (89.2) Tabel 2: Overzicht van de gebruikte vervoermiddelen Bijna de helft (44,6 %) van de respondenten geeft aan de bus te gebruiken. Een behoorlijke groep respondenten (43,1 %) verklaart (een deel van) de verplaatsing te maken met de (eigen of andermans) auto. Verder worden de trein (23,1 %), de bus van de instelling (20,0 %), de tram (16,9 %) en de belbus (16,9 %) regelmatig vernoemd. Een aantal partic ipanten verklaarde gebruik te maken van ander vervoer, waarmee volgende vervoermiddelen werden bedoeld: Vervoer Minder Mobielen, B-Mobiel, metro, fiets en elektrisc he rolwagen. Op de vraag of de respondent het trajec t indien mogelijk liever met een ander vervoermiddel zou afleggen, antwoordt 64,4 % negatief. Bij de c liënten die wel een voorkeur uitdrukken voor een ander vervoermiddel is een grote versc heidenheid in de aard van dit vervoermiddel merkbaar (c f. figuur 4). 16

17 1. +,-% ) % 0. # " (+/' (.)% ' " (+,-% ()* % $ % &'! # "! " Figuur 5: Heeft de cliënt een voorkeur voor een ander vervoermiddel? (%) Het afgelegde trajec t neemt gemiddeld iets meer dan een uur in beslag (62,9 min; sd=39.5). De tijdsduur varieert bij de versc hillende partic ipanten van 5 minuten tot drie uur. Het aantal keer dat een c liënt dient over te stappen tijdens deze verplaatsing blijft bij de meerderheid van de respondenten beperkt tot geen enkele (61,8 %)of één keer.(29,1 %). Slec hts in 9,1 % van de gevallen dient de partic ipant meer dan 1 keer over te stappen (c f. figuur 5). *HHQ (pq 7ZHH 'ULH 0HHUGDQGULH Figuur 6: Aantal overstappen per respondent (%) 17

18 De meest genoemde gemeente/ stad waar de c liënt dient over te stappen is Gent (19,6 %). De grote meerderheid van de respondenten (81,8 %) geeft aan dat het overstappen vlot verloopt.,9.hqphunhqydqkhwrshqedduyhuyrhu Drie vierde van de partic ipanten (75,0 %) geeft aan dat het mogelijk is voor het meest afgelegde trajec t in de vrije tijd het openbaar vervoer te gebruiken. Volgens 17,9 % kan het niet en 7,1 % geeft aan dit niet te weten. Tabel 3 geeft aan op welke momenten openbaar vervoer respondenten al dan niet georganiseerd wordt. volgens de 29PRJHOLMN" -D²Q 1HHQ²Q :HHWQLHWQ Weekdag 38 (77.6) 1 (2.0) 10 (20.4) Zon- en feestdag 27 (55.1) 12 (24.5) 10 (20.4) Zaterdag 24 (49.0) 15 (30.6) 10 (20.4) Sc hoolvakantie 21 (42.9) 18 (36.7) 10 (20.4) 6u 10u 25 (58.1) 5 (11.6) 13 (30.2) 10u 14u 24 (55.8) 6 (14.0) 13 (30.2) 14u 18u 22 (51.2) 8 (18.6) 13 (30.2) 18u 22u 18 (41.9) 12 (27.9) 13 (30.2) 22u 6u 1 (2.3) 29 (67.4) 13 (30.2) Tabel 3: De beschikbaarheid van het openbaar vervoer volgens de respondent. Opvallend hierbij is de grote besc hikbaarheid van openbaar vervoer tijdens weekdagen van 6u s morgens tot ongeveer 22u s avonds. De respondenten geven aan dat tijdens het weekend minder openbaar vervoer georganiseerd wordt. Na 22u s avonds en voor 6u s morgens geven de respondenten aan weinig tot geen gebruik te kunnen maken van het openbaar vervoer. De meerderheid van de respondenten (73.1 %) geeft aan zelfstandig de uurregelingen te kunnen raadplegen. 18

19 ,9$WWLWXGHVYDQGHUHVSRQGHQWHQ De perc eptie van de partic ipanten tegenover de op- en afstaphaltes van het openbaar vervoer wordt samengevat weergegeven in figuur 7 en 8. Over het algemeen zijn de c liënten tevreden over de toegankelijkheid en veiligheid van zowel op- als afstaphalte van het openbaar vervoer. We stellen ec hter vast dat de respondenten minder positief staan ten opzic hte van de stelling dat de op- en afstaphaltes zic h dic ht bij de woonplaats respec tievelijk bestemming bevinden. Deze laatste vaststelling geldt voornamelijk met betrekking tot de afstaphalte, die door 50 % van de respondenten als te ver van de bestemming wordt geperc ipieerd. 7RHJDQNHOLMN 9HLOLJ 'LFKWELMKXLV 1HHQ -D Figuur 7: De attitude van de respondenten m.b.t. de opstaphalte van het openbaar vervoer 19

20 Toegankelijk 21,7 Veilig 19,6 Dicht bij bestemming 50,0 0% 20% 40% 60% 80% 100% Neen Ja Figuur 8: De attitude van de respondenten m.b.t. de afstaphalte van het openbaar vervoer Tabel 4 gaat in op de attitude van de respondenten ten aanzien van een aantal stellingen aangaande het openbaar vervoer (gemeten op een sc haal van 1, KHOHPDDOQLHWDNNRRUG tot 5, KHOHPDDODNNRRUG). Over het algemeen staan de partic ipanten (vrij) positief ten aanzien de geboden ondersteuning bij het op- en afstappen van trein (gem.: 3.39) en bus (gem. 3.25). Zij blijken minder tevreden over de gekregen hulp bij het op- en afstappen van de tram. (gem.: 2.69). Dit blijkt in overeenstemming met de mate van problemen bij het op- en afstappen van het openbaar vervoer, dat bij de tram het meeste problemen oplevert (gem.: 3.10). Het gebruik van tram (gem.: 2.23) en bus (gem.: 217) wordt als niet duur besc houwd, terwijl de trein (gem.: 2.91) dan weer als iets prijziger wordt geperc ipieerd. 20

21 8LWVSUDDNVFKDDOYDQKHOHPDDOQLHWDNNRRUGKHOHPDDODNNRRUG *HPLGGHOGH 1. Ik weet hoe gebruik te maken van openbaar vervoer Ik krijg voldoende ondersteuning v/h personeel van trein Ik krijg voldoende ondersteuning v/h personeel van bus Ik heb problemen bij op- en afstappen van tram Ik heb problemen bij op- en afstappen van bus Het nemen van de trein is te duur De afstand van mijn huis tot een halte van O.V. is te ver Ik heb problemen bij op- en afstappen van trein Ik krijg voldoende ondersteuning v/h personeel van tram Het nemen van de tram is te duur Het nemen van de bus is te duur 2.17 Tabel 4: Attitude tegenover uitspraken aangaande het openbaar vervoer (O.V.) Om na te gaan of deze perc epties gerelateerd zijn aan de aard van de beperking werd een non-parametrisc he test (Kruskal-Wallis) 3 uitgevoerd met de aard van de handic ap als onafhankelijke en de sc ores op de stellingen als afhankelijke variabelen. De resultaten wijzen op een aantal signific ante versc hillen m.b.t. stellingen (p<.05), (p<.01), (p<.01), (p<.05), (p<.05), (p<.05) en (p<.05). Mensen met een visuele en fysieke beperking zijn meer akkoord met stelling 1 dan mensen met een verstandelijke, meervoudige of andere handic ap. Uitspraken 4, 5 en 8 worden door mensen met fysieke, meervoudige en andere handic aps sterker bekrac htigd in vergelijking met personen met verstandelijke en visuele beperkingen. Mensen met fysieke en meervoudige beperkingen zijn dan weer minder akkoord met stelling 9 vergeleken met deze personen met visuele of verstandelijke beperkingen. Met betrekking tot uitspraken 10 en 11 stellen we vast dat personen met fysieke en meervoudige (en in het geval van stelling 11 andere ) beperkingen zic h meer instemmend uitspreken dan mensen met een visuele en verstandelijke handic ap.,96xjjhvwlhvydqghsduwlflsdqwhq De meerderheid van de partic ipanten (78 %) had geen suggesties m.b.t. het vrijetijdsaanbod in het Meetjesland. Iets meer dan de helft van de respondenten (52,5 %) suggereerde dan weer wel een aantal mogelijke oplossingen voor problemen die te maken hebben met het gebruiken van het openbaar vervoer. 3 Deze test werd verkozen boven ANOVA gezien het feit dat de onderzochte variabelen niet normaal verdeeld zijn. 21

22 De meest vernoemde suggesties m.b.t. het openbaar vervoer waren: - De frequentie van het openbaar verhogen (18,6 %) - Het openbaar vervoer praktisc h toegankelijker maken (21,9 %) - En betere en meer flexibele organisatie van de belbus (8,5 %) - Meer duidelijkheid over uurregeling, haltes e.d. (6,7 %) - Meer begeleiding voorzien (3,4 %) - Goedkoper of gratis maken van het openbaar vervoer voor mensen met een handic ap (3,4 %) - Meer respec t m.b.t. voorziene zitplaatsen (1,7 %) - Afstappen voor rolwagengebruikers in meer stations mogelijk maken (1,7 %) Met betrekking tot het vrijetijdsaanbod werden volgende mogelijke oplossingen gesuggereerd: 2 Aanbod in de buurt uitbreiden (5.1) - Aanbod voor jongeren met handic ap uitbreiden (5.1 %) - Vervoer naar en van de ac tiviteit voorzien (5.1 %) - Aanbod voor mensen met verstandelijke handic ap uitbreiden (1.7 %) - Meer sportmogelijkheden voorzien (1.7 %) - Ac tiviteiten aanpassen aan wensen doelgroep (1.7 %) - Prijs ac tiviteiten bewaken (1.7 %) 22

23 9(,1'%(9,1',1*(1 Voorliggende studie beoogde een zic ht te krijgen op de mobiliteitsproblemen van personen met een handic ap in het Meetjesland. Hieraan gekoppeld zullen we trac hten een aantal suggesties aan te geven ter verbetering van de huidige situatie. 9%HODQJULMNVWHUHVXOWDWHQYDQKHWRQGHU]RHN Hoewel de respons op het eerste zic ht relatief laag is (iets meer dan een derde van de aangesc hreven voorzieningen stuurde één of meerdere vragenlijsten terug), is de steekproef vrij evenwic htig samengesteld. Zo bereikten we zowel personen met verstandelijke, fysieke, meervoudige, visuele en andere (o.a. personen met een autisme spec trum stoornis) handic aps. Ook de woonsituatie levert een gediversifieerd beeld op: zowel personen die zelfstandig wonen (al dan niet met begeleiding); mensen die in een voorziening wonen; als personen die bij ouders of pleegouders wonen, namen aan het onderzoek deel. Verder bereikten we ook versc hillende leeftijdsc ategorieën, gaande van adolesc enten (jonger dan 18 jaar) tot senioren (ouder dan 60 jaar). Het bleek moeilijk voornamelijk omwille van het lage aantal partic ipanten om gefundeerde uitspraken te doen met betrekking tot de lokale c ontext van de versc hillende gemeenten van het Meetjesland. Opvallend was wel dat grote steden als Eeklo en Gent het vaakst vernoemd werden als vertrekdan wel aankomstplaats bij het meest afgelegde trajec t in de vrije tijd. Vermoedelijk heeft dit te maken met het meer uitgebreide vrijetijdsaanbod in deze grote steden, in vergelijking met kleinere gemeenten. Uit de overwegend positieve resultaten met betrekking tot de attitudes van de partic ipanten aangaande de toegankelijkheid en veiligheid van op- en afstaphaltes van het openbaar vervoer, kan afgeleid worden dat mobiliteitsproblemen in deze steden relatief minder voorkomen in vergelijking met kleinere gemeenten. De meest gebruikte vervoermiddelen voor verplaatsingen tijdens de vrije tijd zijn vrij divers. De bus en de (eigen of andermans) auto blijken het meest vernoemd te worden. Gezien de meerderheid van de c liënten aangeeft tevreden te zijn over het meest gebruikte vervoermiddel én omwille van de voorkeur voor de wagen indien toc h een ander vervoermiddel verkozen wordt, lijken de bus en de auto de meest geprefereerde vervoermiddelen. De voorkeur voor de auto heeft mogelijks te maken met het feit dat vrijetijdsinitiatieven niet steeds plaats vinden in de nabijheid van een halte van het openbaar vervoer en hierdoor dus moeilijker bereikbaar zijn. De eerder negatieve attitudes ten aanzien van de nabijheid van afstaphaltes van het openbaar vervoer bevestigen deze indruk. 23

24 Het openbaar vervoer wordt door de meerderheid (75 %) van de partic ipanten als positief ervaren, in die zin dat het meest afgelegde trajec t in de vrije tijd zou kunnen afgelegd worden met de trein, tram of bus. Een belangrijke vaststelling is ec hter het bijna volledige gebrek aan openbaar vervoer na 22u s avonds en voor 6u s morgens. Ook gedurende weekends en op feestdagen is er minder openbaar vervoer besc hikbaar. Vrijetijdsac tiviteiten vinden ec hter prec ies het vaakst op deze momenten plaats, waardoor het voor mensen met een handic ap moeilijk wordt om aan deze initiatieven deel te nemen indien zij geen wagen hebben en/ of kunnen besturen of geen beroep kunnen doen op anderen (vrienden, familie, etc.). De meeste partic ipanten staan positief ten aanzien van de toegankelijkheid, veiligheid en (in mindere mate ook) nabijheid van de opstaphalte van het openbaar vervoer, aspec ten die sterk aanleunen bij de gehanteerde definitie van LQWHJUDOH WRHJDQNHOLMNKHLG (Dec lerc k, Franssen et al., 2003). Wellic ht speelt de afstand tot het openbaar vervoer voor mensen die zelfstandig wonen een rol bij het kiezen van de woonplaats. Voorzieningen voor mensen met een handic ap besc hikken vaak over eigen vervoer en/ of worden indien mogelijk ook bediend door het openbaar vervoer. Met betrekking tot de afstaphalte staan mensen positief ten aanzien van veiligheid en toegankelijkheid, maar minder ten aanzien van nabijheid. Zoals reeds aangegeven wijst dit mogelijks op de afstand tussen een halte van het openbaar vervoer en de plaats waar de vrijetijdsac tiviteit plaatsvindt (c f. Wessels, de Witte et al., 2004). Over het algemeen geven de meeste partic ipanten aan goed te weten hoe gebruik te moeten maken van het openbaar vervoer, al geldt deze vaststelling meer voor personen met een visuele en fysieke beperking dan voor personen met een verstandige, meervoudige of andere handic ap. Ook het zelfstandig c onsulteren van uurregelingen e.d. is een vaardigheid die de meerderheid van de partic ipanten beheerst. Dit zou erop kunnen wijzen dat het openbaar vervoer in zekere zin evolueert naar meer LQWHJUDDO WRHJDQNHOLMNH vervoersmaatsc happijen (Dec lerc k, Franssen et al., 2004), die niet alleen aandac ht hebben voor vervoer VWULFWR VHQVX, maar ook voor andere aspec ten zoals toegankelijkheid van informatie en dienstverlening. Toc h geven de respondenten nog een aantal moeilijkheden aan. Zo blijken vooral personen met fysieke, meervoudige en andere handic aps problemen te ondervinden bij het op- en afstappen van de tram, de bus en in veel mindere mate de trein. Hoewel dit wel verwac ht kon worden, lijkt dit ons toc h een belangrijke bevinding, met mogelijke implic aties naar het bieden van meer ondersteuning voor deze spec ifieke doelgroepen. 24

25 Tegelijk ec hter dienen we op te merken dat de attitude ten aanzien van de ondersteuning die reeds geboden wordt door het personeel van de trein en bus als overwegend positief besc houwd wordt. Ten aanzien van de ondersteuning door het trampersoneel wordt dan weer eerder neutraal gereageerd. Vooral personen met fysieke en meervoudige beperkingen lijken in dit verband minder tevreden met de reeds geboden ondersteuning door het trampersoneel. Over het algemeen nemen de partic ipanten tenslotte een eerder neutrale tot positieve houding aan tegenover de kostprijs van het openbaar vervoer. Enkel de trein wordt als eerder duur geperc ipieerd. Dit lijkt vooral zo te zijn voor die personen met een fysieke of meervoudige (en in het geval van de kostprijs van de trein ook andere ) handic ap. 96XJJHVWLHVWRWYHUEHWHULQJYDQGHKXLGLJHVLWXDWLH De belangrijkste suggesties van de respondenten PHW EHWUHNNLQJ WRW KHW RSHQEDDU YHUYRHU gaan in op een aantal versc hillende aspec ten van het c onc ept integrale toegankelijkheid (Dec lerc k, Franssen et al., 2004). Met betrekking tot bereikbaarheid en toegankelijkheid wordt gesuggereerd om afstapmogelijkheden voor rolwagengebruikers te voorzien in meer stations en het openbaar vervoer meer toegankelijk te maken. Om de bruikbaarheid te verhogen kunnen we volgende voorstellen aangeven: de frequentie van het openbaar vervoer verhogen (zoals hierboven aangegeven lijkt dit vooral belangrijk tijdens het weekend, op feestdagen en na 22u s avonds); meer begeleiding voorzien (dit lijkt vooral bij de tram belangrijk te zijn); een meer flexibele organisatie van de belbus; en meer toezien op de besc hikbaarheid van de voorziene zitplaatsen voor personen met een handic ap. Met betrekking tot onafhankelijkheid en gelijkwaardigheid wordt voorgesteld om de uurregelingen, de haltes, e.d. duidelijker aan te geven. 0HW EHWUHNNLQJ WRW KHW YULMHWLMGVDDQERG worden zowel suggesties naar het organiseren van meer inc lusieve als meer c ategoriale vrijetijdsinitiatieven gegeven. Verder wordt de suggestie gedaan om bij het organiseren van ac tiviteiten in de vrije tijd ook vervoer van en naar deze ac tiviteit te voorzien. Tenslotte is het ook belangrijk te wijzen op de suggestie om het aanbod in de buurt te verhogen. Dit is zeker relevant voor de kleinere gemeenten in het Meetjesland. Het zou wellic ht interessant zijn moc hten hier nog enkele suggesties naar het beleid worden geformuleerd vanuit de werkgroep? 25

26 9,5()(5(17,(6 Chubon, R.A. & Clayton, K.S. (1995). An exploratory study c omparing the quality of life of South Carolinians with mental retardation. 5HKDELOLWDWLRQ &RXQVHOLQJ%XOOHWLQ, 39(2), Dec lerc k, G., Franssen, K., Gielen, G., Leemans, L., Leysen, A., Sabbe, G., Va nd er Po o rten, H., Va n Po uc ke, P. & Wild iers, K. (2003). /RNDDO WRHJDQNHOLMNKHLGVEHOHLG Brussel: Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en Politeia nv. Devine, M. (2004). Being a doer instead of a viewer. The role of inc lusive leisure c ontexts in determining soc ial ac c eptanc e for people with disabilities. -RXUQDORI/HLVXUH5HVHDUFK, 36(2), Fresher-Samways, K., Roush, S.E., Choi, K., Desrosiers, Y. & Steel, G. (2003). Perc eived quality of life of adults with developmental and other signific ant disabilities. 'LVDELOLW\DQG5HKDELOLWDWLRQ, 25(19), Lieberman, L. & Stuart, M. (2002). Selfdetermined rec reational and leisure c hoic es of individuals with deaf-blindness. -RXUQDO RI 9LVXDO,PSDLUPHQW %OLQGQHVV, 96(10), Mahon, M.J., Mac tavish, J., Boc kstael, E., O Dell, I. & Siegenthaler, K.L. (2000). Soc ial integration, leisure and individuals with intellec tual disability. 3DUNV 5HFUHDWLRQ, 35(4), Mo ko s, Y. & Va n Me erb eek, A. (2004). 7LMG YRRU LQFOXVLH " $DQJHSDVWH YULMHWLMGVEHVWHGLQJ YRRU SHUVRQHQ PHW HHQ KDQGLFDS Leuven: Centrum voor Onderzoek, Vorming en Dienstverlening in de Zorg en de Internationale Solidariteit. Prellwitz, M. & Tamm, M. (1999). Attitudes of key persons to ac c essibility problems in playgrounds for c hildren with restric ted mobility. A study in a medium-sized munic ipality in Northern Sweden. 6FDQGLQDYLDQ -RXUQDO RI 2FFXSDWLRQDO7KHUDS\, 6(4), Pyke, J. & Atc heson, V. (1993). Soc ial rec reation servic es. Issues from a c ase management perspec tive. 3V\FKRVRFLDO5HKDELOLWDWLRQ-RXUQDO, 17(2), Ro o ij, R.M. & Ta c ken, M. (2001). 0RELOLWHLWVEHKRHIWHEHSHUNW"(HQYHUNHQQLQJ QDDUGHYHUYRHUVEHKRHIWHYDQPHQVHQPHWEHSHUNLQJHQHQKDQGLFDSV Delft: Tec hnisc he Universiteit Delft, Fac ulteit der Bouwkunde, Werkverband Ruimtelijke Planning. Toegankelijkheidsbureau (s.d.). Website te raadplegen op / 26

27 Va n Ho ve, G. (2000). +HW UHFKW YDQ DOOH NLQGHUHQ,QFOXVLHI RQGHUZLMV 3HUVSHFWLHIYDQRXGHUVHQNLQGHUHQ Leuven: Ac c o. Wessels, R.D., de Witte, L.P., Jedeloo, S., van den Heuvel, W.P.M., van den Heuvel, W.J.A. (2004). Effec tiveness of provision of outdoor mobility servic es and devic es in the Netherlands. &OLQLFDO5HKDELOLWDWLRQ, 18(4),

28 9,,%,-/$*(1 Bijlage 1: Samenstelling van de stuurgroep Bijlage 2: Vragenlijst Bijlage 3: Begeleidende brief Bijlage 4: Gec ontac teerde voorzieningen

29 %,-/$*(6$0(167(//,1*9$1'(67885*52(3 Marc Serc u (Humival VZW, Waarsc hoot) Marijke Goossens (Besc hut Wonen De Wende, Eeklo) Koen Deweer (Vormingsc entrum Handic um, Assenede) Sylvie Steyaert (KVG, Eeklo) Piet Meesters ( Begeleidingsc entrum R.C.G.G., Eeklo) Jan Tussc hans (VVHG, Melle) Jan Matthys (Wijkc entrum De Kring, Eeklo) Bert Pieters (Akabé, Eeklo) Mieke Van opstal (Provinc ie Oost-Vlaanderen, Gent) Bart Vanhulle (Ziekenzorg CM, Eeklo) Dirk Van Hoye (CM Midden-Vlaanderen, Eeklo) Karin Uyttersprot (Revalidatiestic hting A. Verburght, Landegem) Luc ie Blomme (VFG, Eeklo) Urbain Van De Poele (GWK, Assenede) Guido Jac obs (Oranje VZW, Sint-Kruis))

30 %,-/$*(95$*(1/,-67 t MEETpunt 0RELOLWHLWVRQGHU]RHN YRRUPHQVHQPHWHHQ KDQGLFDS XLWKHW0HHWMHVODQG in samenwerking met #CN?PRCKCLR2. & 30

31 Beste, In het kader van een onderzoek naar de mobiliteit van mensen met een handicap in het Meetjesland, vragen wij graag uw medewerking. Gelieve onderstaande vragenlijst door een persoon met een handic ap uit uw organisatie, al dan niet met hulp van derden, te laten invullen. Alle mensen die meewerkten aan dit onderzoek zullen op de hoogte gebrac ht worden van de resultaten. Alvast bedankt voor uw medewerking, Guido Jac obs, t Meetpunt & VZW Oranje Stijn Vandevelde en Greet De Brauwere, Steunpunt Onderzoek, Departement Sociaal-Agogisc h Werk, Hogesc hool Gent 9UDJHQLQYHUEDQGPHWDOJHPHQHJHJHYHQV 1DDPYDQGHRUJDQLVDWLHZDDURSGHSHUVRRQPHWHHQKDQGLFDSEHURHSGRHW... 1DDPYDQGHSHUVRRQPHWHHQKDQGLFDSRYHUZLHGH]HYUDJHQOLMVWKDQGHOW... :LHYXOWGHYUDJHQOLMVWLQ" c Persoon met een handic ap (zelfstandig) c Persoon met een handic ap, samen met een begeleider c Persoon met een handic ap, samen met een familielid c Persoon met een handic ap, samen met iemand anders:... 9DQDIKLHU]LMQDOOHYUDJHQJHULFKWDDQGHSHUVRRQPHWHHQKDQGLFDS :HONHKDQGLFDSKHHIWX" c Verstandelijke handic ap c Fysieke handic ap c Visuele handic ap c Meervoudige handic ap c Auditieve handic ap c Andere:... +RHRXGEHQWX"... jaar +RHZRRQWX" c Zelfstandig c Zelfstandig met begeleiding c In een voorziening c Andere:... 31

32 9UDJHQLQYHUEDQGPHWYHUSODDWVLQJHQWLMGHQVXZYULMHWLMG 'H]HYUDJHQJDDQRYHUGHYHUSODDWVLQJGLHXKHWPHHVWDIOHJWLQXZYULMHWLMG 9DQXLWZHONHJHPHHQWHYHUWUHNWX" c Aalter c Assenede c Eeklo c Evergem c Kaprijke c Knesselare c Lovendegem c Maldegem c Nevele c St.-Laureins c Waarsc hoot c Zelzate c Zomergem c Andere:... 1DDUZHONHJHPHHQWHJDDWX" c Aalter c Assenede c Eeklo c Evergem c Kaprijke c Knesselare c Lovendegem c Maldegem c Nevele c St.-Laureins c Waarsc hoot c Zelzate c Zomergem c Andere:... :HONHYHUYRHUPLGGHOHQJHEUXLNWXRPGLWWUDMHFWDIWHOHJJHQ" PHHUGHUHDQWZRRUGHQPRJHOLMN c Eigen auto c Trein c Bus van de instelling c Auto van andere c Taxi c Belbus c Tram c Bus c Andere:... 0RHWXWLMGHQVGLWWUDMHFWRYHUVWDSSHQ" c Neen c Ja ˆ Hoeveel keer?... ˆ Waar? ˆ Verloopt dit vlot? ˆ Hoe lang doet u over het trajec t?....min. c Neen c Ja Waarom (niet)?... =RXXGLWWUDMHFWOLHYHUPHWHHQDQGHUYHUYRHUPLGGHODIOHJJHQ" c Neen c Ja ˆ Met welk vervoermiddel zou u dit trajec t liever afleggen? c Eigen auto c Trein c Bus van de instelling c Auto van andere c Taxi c Belbus c Tram c Bus c Andere:....DQXGLWWUDMHFWPHWKHWRSHQEDDUYHUYRHUDIOHJJHQ" c Neen ˆ Ga over naar vraag 3.1 c Ja ˆ Ga over naar vraag 2.7 c Weet niet ˆ Ga over naar vraag

33 .DQXGHXXUUHJHOLQJYDQKHWRSHQEDDUYHUYRHU]HOIUDDGSOHJHQ" c Neen c Ja 2SZHONHGDJHQLVKHWRSHQEDDUYHUYRHUYRRUGLWWUDMHFWEHVFKLNEDDU" PHHUGHUHDQWZRRUGHQPRJHOLMN c Op weekdagen c Op zaterdag c Op zon- en feestdagen c Tijdens sc hoolvakanties c Weet niet ˆ Ga over naar vraag SZHONHPRPHQWHQLVKHWRSHQEDDUYHUYRHUYRRUGLWWUDMHFWEHVFKLNEDDU" PHHUGHUHDQWZRRUGHQPRJHOLMN c s Morgens (6u. 10u.) c s Namiddags (14u.-18u.) c s Nac hts (22u.-6u.) c s Middags (10u.-14u.) c s Avonds (18u.-22u.) c Weet niet 'HRSVWDSKDOWHYRRUGLWWUDMHFWLVGLFKWELMPLMQKXLV c Akkoord c Niet akkoord 'HRSVWDSKDOWHYRRUGLWWUDMHFWLVYHLOLJ c Akkoord c Niet akkoord 'HRSVWDSKDOWHYRRUGLWWUDMHFWLVWRHJDQNHOLMNYRRUPLM c Akkoord c Niet akkoord 'HDIVWDSKDOWHYRRUGLWWUDMHFWLVGLFKWELMPLMQEHVWHPPLQJ c Akkoord c Niet akkoord 'HDIVWDSKDOWHYRRUGLWWUDMHFWLVYHLOLJ c Akkoord c Niet akkoord 'HDIVWDSKDOWHYRRUGLWWUDMHFWLVWRHJDQNHOLMNYRRUPLM c Akkoord c Niet akkoord 33

34 $OJHPHQHYUDJHQLQYHUEDQGPHWRSHQEDDUYHUYRHU *HOLHYHELMGHYROJHQGHYUDJHQDDQWHJHYHQLQZHONHPDWHXDNNRRUGJDDWPHW GHXLWVSUDDN'RHGLWGRRULQGHMXLVWHWDEHOHHQ;WHSODDWVHQ Helemaal niet akkoord Niet akkoord Neutraal Akkoord Helemaal akkoord Niet van toepassing,nzhhwkrhlnjheuxlnprhwpdnhqydq KHWRSHQEDDUYHUYRHU 'HDIVWDQGYDQPLMQKXLVWRWHHQKDOWH YDQKHWRSHQEDDUYHUYRHULVWHYHUZHJ,NKHESUREOHPHQELMKHWRSHQ DIVWDSSHQYDQGHWUDP,NKHESUREOHPHQELMKHWRSHQ DIVWDSSHQYDQGHEXV,NKHESUREOHPHQELMKHWRSHQ DIVWDSSHQYDQGHWUHLQ,NNULMJYROGRHQGHRQGHUVWHXQLQJYDQ KHWSHUVRQHHOYDQGHWUDP,NNULMJYROGRHQGHRQGHUVWHXQLQJYDQ KHWSHUVRQHHOYDQGHEXV,NNULMJYROGRHQGHRQGHUVWHXQLQJYDQ KHWSHUVRQHHOYDQGHWUHLQ +HWQHPHQYDQGHWUDPLVYRRUPLM WHGXXU +HWQHPHQYDQGHEXVLVYRRUPLM WHGXXU +HWQHPHQYDQGHWUHLQLVYRRUPLM WHGXXU +HHIWXVXJJHVWLHVPHWEHWUHNNLQJWRWKHWRSHQEDDUYHUYRHULQXZVWUHHN" c Neen c Ja ˆ Welke? HHIWXVXJJHVWLHVPHWEHWUHNNLQJWRWYULMHWLMGVDFWLYLWHLWHQGLHLQXZVWUHHN ZRUGHQJHRUJDQLVHHUGELMYRRUEHHOGLQYHUEDQGPHWSODDWVWLMGVWLS" c Neen c Ja ˆ Welke? %HGDQNWYRRUXZPHGHZHUNLQJ 34

35 %,-/$*(*(&217$&7((5'(9225=,(1,1*(1 OCMW Aalter Mindermobielencentrale Boomgaard 1 Dienstencentrum OCMW Aalter 9880 Aalter Rerumnovarumstraat Aalter Belgische Zelfhulpgroep voor Dystoniepatiënten Zwepe 4 C 9991 Adegem Merlijn vzw Heulendonk Adegem Gehandicaptenwerking Krekenland & NAHulp Schoolstraat Assenede Ouders van Dove Kinderen (ODOK) Ommegangstraat Bellem Spermalie Snaggaardstraat Brugge Akabé Stationsstraat Eeklo Bond Moyson August Van Ackerstraat Eeklo CAW Visserij Afd. Eeklo Collegestraat Eeklo KVG Moeie Eeklo Mindermobielenvervoer CM Eeklo Garenstraat Eeklo OCMW Eeklo Visstraat Eeklo De Vierklaver (incl. Hannah) Lenen Adegem Handicum Schoolstraat Assenede OCMW Assenede Hoogstraat Assenede Accent Spermalie Snaggaardstraat Brugge Demival Machelenstraat Deinze Begeleidingscentrum R.C.G.G. Kerkplein Eeklo CAW CM Meetjesland Garenstraat Eeklo Econet Galgenstraat Eeklo Liberale Ziekenfondsen Kon. Astridplein Eeklo OBC De Waai Waaistraat Eeklo Psychiatrisch Centrum St.-Jan Oostveldstraat Eeklo 35

36 REVAM Industrielaan Eeklo VFG Zuidmoerstraat Eeklo Vrijetijdsdienst vzw Oranje p/a De Passage Zuidmoerstraat Eeklo Ziekenzorg CM Garenstraat Eeklo De dansende wielen Chrysantenstraat Evergem Mindermobielencentrale Gemeente Evergem F. De Kokerlaan Evergem Blindenzorg Licht en Liefde Recolettenlei Gent Braille-Liga Kortrijksesteenweg Gent Dienst TB voor aud. geh. Krevelstraat Gent FOVIG Oost-Vlaanderen Rijsenbergstraat 146P 9000 Gent Kompas Brugsesteenweg 97a 9000 Gent Open Thuis Pleegzorg Neermeerskaai 2b 9000 Gent Rode Kruis Oost-Vlaanderen Bomastraat Gent S.O.M. Boelare Eeklo Via Via Zuidmoerstraat Eeklo Wijkcentrum De Kring Kaaistraat Eeklo Centrum Obra Dagcentrum Evergem Langerbrugsestraat Evergem Den Dries TNW Bolwerkstraat Evergem MPI Evergem t Vurstjen Evergem B Mobiel Vrijdagmarkt Gent CADOR HINT Holstraat Gent Focus Gent Maïsstraat Gent Koepel NAH & COMA België J. De Keuckelaerestraat 12 bus Gent KVG Peperstraat 10/ Gent Provincie Oost-Vlaanderen Woodrow Wilsonplein Gent Wunian Lange Violettestraat Gent 36

37 Bloemenstad Kloosterstraat Knesselare OCMW Knesselare Maldegemseweg Knesselare Revalidatiecentrum Angèle Verburght Dennendreef Landegem OCMW Kaprijke Lembeke-Dorp Lembeke Dienstverleningscentrum De Triangel Molendreef Lovendegem Hove te Donc Paardekerkhof Maldegem Oranje Kappellestraat Maldegem VVHVG Gent Eeklo Lindestraat Melle OCMW Nevele Graaf Van Hoornestraat Nevele De Tandem Groot Begijnhof Sint-Amandsberg OCMW Sint-Laureins Rommelsweg Sint-Laureins HUMIVAL Nijverheidsstraat Waarschoot OCMW Zelzate B.J. Chalmetlaan Zelzate Federatie Vlaamse doven en gehoorgestoorden Middelweg Knesselare MPI Ten Dries Poeldendries Landegem De Vierklaver Haarkensstraat 32a 9850 Landegem Tanderuis Antwerpsesteenweg Lochristi OCMW Lovendegem Kasteeldreef Lovendegem OCMW Maldegem Lazarusbron 9990 Maldegem De Kangoeroe Brusselsesteenweg 7 B 9090 Melle Nevelland Moorstraat Nevele Stichting Welzijn voor Ouderen Assenede Sas Van Gent Westkade CG Sas Van Gent Mindermobielencentrale OCMW Sint-Laureins Rommelsweg Sint-Laureins OCMW Evergem Sleidinge-Dorp Sleidinge OCMW Waarschoot Dorp 1/ Waarschoot Mindermobielencentrale OCMW Zomergem Dreef Zomergem 37

38 OCMW Zomergem Dreef Zomergem 38

39 %,-/$*(%(*(/(,'(1'(%5,() Gent, 26 februari 2005 $DQGHVRFLDOHGLHQVWHQRIYHUDQWZRRUGHOLMNH YULMHWLMG Geac hte, In opdrac ht van de werkgroep t Meetpunt 4 voeren wij een onderzoek naar de problemen die mensen met een handic ap in het Meetjesland mogelijks ervaren met het openbaar vervoer. Zonder uw medewerking kan dit onderzoek ec hter niet lukken. Daarom vragen wij u om onderstaande informatie door te nemen en daarna de vragenlijsten in te (laten) vullen. 'HFHQWUDOHJHJHYHQVRYHUKHWRQGHU]RHNQDDUGHPRELOLWHLWYDQPHQVHQPHW HHQKDQGLFDSLQKHW0HHWMHVODQG]LMQGHYROJHQGH Doelgroep Mensen met een handic ap uit de regio Meetjesland. $OJHPHQHGRHOVWHOOLQJ Via het openbaar vervoer de deelname aan het maatsc happelijk leven in het algemeen, en aan het vrijetijdsaanbod in het bijzonder, mogelijk maken voor personen met een handic ap in het Meetjesland. 6XEGRHOVWHOOLQJHQ 1. Een zic ht krijgen op het bestaande vervoersaanbod in het Meetjesland. 2. Een zic ht krijgen op mobiliteitsproblemen voor personen met een handic ap in het Meetjesland. 3. Op zoek gaan naar en voorstellen doen in verband met oplossingen voor de vastgestelde problemen Het opzetten van een platform met partners die mee vorm kunnen geven aan de voorgestelde oplossingen. 0HWKRGRORJLH Bevraging van personen met een handic ap of hun begeleiders via een sc hriftelijke vragenlijst. Daarbij wordt gestreefd naar 3 à 5 ingevulde vragenlijsten per instelling of organisatie. :DWYUDJHQZLMYDQX" Gelieve 3 à 5 vragenlijsten te laten invullen door een persoon met een handic ap of een begeleider in uw instelling of organisatie. 4 t Meetpunt is een platform van orga nisaties uit het Meetjesland voor personen met een ha ndic ap. De werkgroep werkt rond het c entrale thema vrije tijd en wil de kwaliteit daarvan voor mensen met een ha ndic ap bevorderen. Dit doet ze door het vrijetijdsa anb od in kaart te brengen en door het aanbod in de bred e zin toegankelijker te ma ken. 5 In eerste instantie wordt gezocht naa r struc turele oplossingen, welke ingebed zijn in het reguliere vervoersaanbod, zodat de oplossing ook op lange termijn blijft b estaa n. Enkel wanneer dit niet haalb aar is, wordt naar een doelgroepspecifieke oplossing gezoc ht. 39