Resultaten 3 e ESAA Accountantspanel: ontwikkelingen in de accountancy

Transcriptie

1 Resultaten e ESAA Accountantspanel: ontwikkelingen in de accountancy ESAA Erasmus School of Accounting & Assurance

2 Resultaten e ESAA Accountantspanel: ontwikkelingen in de accountancy De belangrijkste bevindingen Accountants zullen in de toekomst belangrijke leveranciers van assurance blijven. Met die stelling zijn veel van de respondenten het eens, hetzij enigszins. Om dat te kunnen waarmaken is het belangrijk dat de inhoud van accountantscontrole, accountantsberoep en curriculum meebeweegt met de gewenste veranderingen. De respondenten zijn zich ervan bewust dat de accountantscontrole aanzienlijk zal veranderen, maar geven aan dat de wijzigingen die daarvoor van belang zijn nog niet voldoende in gang zijn gezet. De belangrijkste wijziging die de komende tien jaar in de accountantscontrole zal optreden is volgens de deelnemers zeer duidelijk het gebruik van big data toepassingen (digital auditing). De initiatieven van politiek en NBA voor veranderingen in het accountantsberoep, worden iets minder ingeschat dan die van AFM en de accountantskantoren. De respondenten zijn het enigszins eens met de stelling dat er vertrouwen bestaat in het uiteindelijk voldoende doorvoeren van de lopende initiatieven. Verder geven de deelnemers aan dat er in de praktijk meer aandacht kan worden besteed aan integrated reporting, continuous assurance en audit van soft controls. Binnen het opleidingscurriculum verdienen vooral big data/digital auditing, controletechnieken en IT meer nadruk. Tot slot wordt kwaliteit gezien als belangrijkste driver voor de toekomst van het beroep. Het is interessant dat de respondenten aangeven dat kwaliteit niet de meest lastig te realiseren factor is, dat is innovatie. Derde Accountantspanel: ontwikkelingen in de accountancy In dit derde ESAA Accountantspanel is jonge accountants in opleiding gevraagd naar hun mening over de ontwikkelingen in de accountantscontrole. Wij hebben allereerst gekeken naar de inhoudelijke ontwikkelingen in de accountantscontrole. Moet de accountantscontrole wezenlijk veranderen? Zijn de noodzakelijke wijzigingen daarvoor voldoende in gang gezet? Welke wijzigingen zullen over een tijdspanne van tien jaar zichtbaar zijn? Daarnaast hebben wij gekeken naar de ontwikkelingen in de beroepsgroep en in de accountantsopleiding die de inhoudelijke veranderingen moeten ondersteunen. Welke partijen drijven de verandering in het beroep? Besteden accountantskantoren zelf genoeg aandacht aan de belangrijkste ontwikkelingen? Welke gebieden verdienen meer nadruk in de opleiding? Net als in het eerste ESAA Panel is aan de participanten gevraagd om hun perceptie te geven over de mate van vertrouwen van groepen stakeholders in het werk van de accountant. Steekproef In totaal namen 6 jonge accountants in opleiding deel aan het onderzoek, mannen en 1 vrouwen (een persoon vulde het geslacht niet in), allen post-graduate RA-studenten. deelnemers zijn werkzaam bij een Big -kantoor, bij een non-big kantoor, zijn overheidsaccountant en zijn accountant in business. De gemiddelde leeftijd is 6 jaar en varieert tussen de en de jaar. De steekproef vormt een representatieve doorsnede van de studentenpopulatie aan het post-graduate onderwijs. Stellingen De meeste vragen in het onderzoek zijn opgenomen in de vorm van stellingen. De antwoordschaal van de stellingen loopt steeds van 1-7, met de volgende betekenis: 1 = zeer mee oneens; = mee oneens; = beetje mee oneens; = neutraal; = beetje mee eens; 6= mee eens en 7= zeer mee eens. Deel I: Onze barometer over vertrouwen in het werk van de accountant De panelleden schatten het gepercipieerd vertrouwen in het werk van de accountant bij de politiek relatief laag in (gemiddeld,0). De deelnemers zelf hebben gemiddeld het meeste vertrouwen in het werk van de accountant (,), op de voet gevolgd door de commissarissen (,1) en bestuurders (,86). De aandeelhouders zijn neutraal van vertrouwen (,0) en het maatschappelijk verkeer scoort daar iets onder (,6). In vergelijking met het eerste ESAA Panel zijn de resultaten in grote lijnen gelijk. Alleen de score van de commissarissen (van,1 naar,1) is nu hoger geworden dan die van de bestuurders (van,9 naar,86). Vooral de consistent lage score van politiek en het maatschappelijk verkeer verrast enigszins, omdat sinds september 01 de nodige initiatieven zijn genomen door de beroepsgroep en de accountantskantoren.

3 Vertrouwen in werk accountant 7 6 1,,6,86,1,0,0 0 Accountants zelf Maatsch. verkeer Bestuurders Commissarissen Aandeelhouders Politiek Deel II: De inhoudelijke ontwikkelingen in de accountantscontrole Er zijn al geruime tijd grote ontwikkelingen gaande in de accountantscontrole, zeker ook inhoudelijk. Waar gaan we naartoe de komende jaren? Wat gaat, en moet, veranderen? Wij hebben de deelnemers gevraagd of zij het eens zijn met de stelling dat over tien jaar de huidige accountantscontrole nog steeds duidelijk is te herkennen in de accountantscontrole die dan wordt uitgevoerd. Op die stelling wordt gemiddeld geantwoord met een score van,7 (op een schaal van 1-7). Dat is lager dan de neutraal categorie, wat aangeeft dat de accountantscontrole aanzienlijk zal veranderen. Om die veranderingen te bewerkstelligen zijn de belangrijkste wijzigingen volgens de respondenten echter nog niet in gang gezet (op de stelling de meest belangrijkste wijzigingen die binnen de accountantscontrole zullen worden doorgevoerd zijn nu al voldoende in gang gezet antwoordt men ook,7, lager dan neutraal ()). Waar verwachten jonge accountants in opleiding dat de belangrijkste inhoudelijke wijzigingen in de accountantscontrole over 10 jaar zullen hebben plaatsgevonden? Om dat te analyseren hebben wij gevraagd om vijf belangrijke wijzigingen te ordenen op basis van waarschijnlijkheid van optreden. De wijziging die het meest waarschijnlijk is heeft een score gekregen en de minst waarschijnlijke een score 1. De hoogste score in de grafiek geeft dus de grootste mate van waarschijnlijkheid van de wijziging aan. Waarschijnlijkheid optreden wijzigen,,,, 1, 1,,7,66,7 0, 0 Continuous assurance Big data/ digital auditing Aandacht voor soft controls IR & assurance Samenwerking accountant

4 Resultaten e ESAA Accountantspanel: ontwikkelingen in de accountancy Het gebruik van big data toepassingen (digital auditing) steekt er met kop en schouders boven uit en wordt alom gezien als de ontwikkeling die het meest waarschijnlijk zal worden teruggezien in de toekomstige accountantscontrole. De verwachtingen voor de andere categorieën zijn ongeveer aan elkaar gelijk (rond de, gemiddeld). Men verwacht overigens wel enigszins dat assurance een unieke specialisatie blijft van accountantskantoren, met andere woorden: er zullen zich geen andere belangrijke spelers begeven op deze markt (de gemiddelde score op die stelling is,, wat tussen neutraal en beetje mee eens in ligt). Deel III: Ontwikkelingen in beroepsgroep en opleiding Wie drijft de veranderingen binnen het beroep? Er zijn inmiddels vele initiatieven gaande die het accountantsberoep moeten verbeteren. Wij hebben voor het onderzoek vier initiatiefnemende partijen nader uitgelicht: AFM, accountantskantoren, politiek en NBA. Voor deze vier groepen is door de jonge accountants in opleiding de stelling beoordeeld dat zij voldoende initiatief tonen voor de verandering van het beroep. De antwoordscores liggen tussen de, (politiek) en de,0 (AFM en accountantskantoren). Alle scores liggen boven de neutraal antwoordcategorie (), maar er wordt dus meer initiatief toegedicht aan AFM en accountantskantoren dan aan politiek en NBA. Toont voldoende initiatief voor beroepsverandering? AFM,0 Accountantskantoren,0 Politiek, NBA, De deelnemers aan het onderzoek zijn het een beetje eens (,9) met de stelling dat zij er vertrouwen in hebben dat de lopende initiatieven uiteindelijk voldoende worden doorgevoerd. Rol van de accountantskantoren nader belicht Het is van wezenlijk belang dat de accountantskantoren zelf voldoende aandacht besteden aan belangrijke onderdelen van de initiatieven en ontwikkelingen die gaande zijn. Wij hebben aan de respondenten onderwerpen voorgelegd die de toekomstige agenda van het accountantsvak kunnen gaan bepalen en naar hun mening gevraagd over de stelling dat aan de onderwerpen bij hun werkgever voldoende aandacht wordt besteed (zie onderstaand staafdiagram). Drie van de vijf onderwerpen zijn beneden de categorie neutraal () beoordeeld: integrated reporting (,88), continuous assurance (,) en audit van soft controls (,91). De twee overige onderwerpen scoren daar enigszins boven: ethiek (,9) en auditing aan de hand van big data (,).

5 Heeft werkgever vodoende aandacht voor...? 7 6,88,0,91,9 1 0, Integrated reporting Continuous assurance Audit van soft controls Ethiek Auditing met big data Welke veranderingen dienen binnen het onderwijs plaats te vinden? Vervolgens hebben wij tien aandachtsgebieden gedefinieerd die mogelijk meer nadruk verdienen in het opleidings curriculum. De respondenten is gevraagd om deze aandachtsgebieden te ordenen op basis van belangrijkheid in het curriculum. Hierna zijn de scores weergegeven, waarbij de score 1 het minst belangrijk en de score 10 het meest belangrijk is. Meer nadruk op welke gebieden in opleiding? Samenwerking,90 Niet-fin. verslaggeving,77 Financiële verslaggeving 6,0 Interne controle,79 Controletechnieken 6,9 Governance,7 Cybersecurity, Big data/digital auditing 7, IT 6,61 Gedrag en cultuur, Er is een aanzienlijke variatie zichtbaar in de scores. Het laagst scoren de benodigde nadruk op niet-financiële verslaggeving (,77), gevolgd door cybersecurity (,). Het hoogst scoren de nadruk op big data/digital auditing (7,), controletechnieken (6,9) en IT (6,61).

6 De belangrijkste drivers voor de toekomst van het beroep Tot slot is bekeken wat de belangrijkste drivers zijn voor de toekomst van het accountantsberoep. De drivers die het vertrouwen in financiële en niet-financiële informatie, en dus in het accountantsberoep, bepalen zijn: relevantie, kwaliteit, integriteit, transparantie en innovatie. Deze drivers zijn door de FEE (Fédération des Experts-comptables Européens) in het discussierapport The Future of Audit and Assurance uit 01 aangegeven als de factoren die rol van de accountant verder moeten ontwikkelen. Maar welke worden hiervan door de accountants in ons panel als het meest belangrijk aangemerkt? Wat is de belangrijkste driver voor de toekomst van het beroep? Welke driver voor de toekomst van het beroep is het moeilijkst te realiseren? 18% 11% 1% 8% 1% 16% Relevantie Kwaliteit Integriteit Transparantie Innovatie 8% 6% Relevantie Kwaliteit Integriteit Transparantie Innovatie 7% % Kwaliteit is absoluut de driver die het meest belangrijk wordt gevonden (6% van de deelnemers noemt die als meest belangrijke driver). Innovatie bezet de tweede plek met 18%. Gelukkig wordt kwaliteit niet gezien als de driver die het moeilijkst is te realiseren (16%). Het moeilijkst te realiseren vindt men innovatie (1%) en transparantie (7%). Deze resultaten bieden genoeg food for thought voor discussie en vervolgpanels. Over het ESAA Accountantspanel Het vertrouwen in accountants is al jaren aan de orde van de dag. Gelukkig zijn veel partijen druk bezig met het verbeteren van het vertrouwen in de accountant. Daarvoor worden tal van initiatieven ontwikkeld. Maar wat vindt dé accountant eigenlijk zelf van alle perikelen en verbeteringsvoorstellen en hoe wordt de voortgang ervaren? Om dat periodiek te peilen wordt enkele keren per jaar het ESAA Accountantspanel ondervraagd. Panelleden zullen vertrouwelijk ongeveer 1 vragen beantwoorden over actuele onderwerpen. Deelname duurt maximaal enkele minuten. Over ESAA Erasmus School of Accounting & Assurance (ESAA) is een samenwerkingsverband tussen de Erasmus School of Economics (ESE) en Erasmus Universiteit Rotterdam Accounting, Auditing & Controlling (Eurac) BV. Door deze samenwerking worden van start tot finish alle opleidingen en onderzoek op het gebied van Accounting, Controlling en Auditing onder één paraplu georganiseerd: postinitiële opleidingen, post-master opleidingen, een executive master, executive programs en permanente educatie. 6 Contactpersoon Prof.dr. Auke de Bos RA debos@law.eur.nl ESAA is een onderdeel van de Erasmus Universiteit Rotterdam