RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Kernschool, school voor nieuwkomers

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Kernschool, school voor nieuwkomers Plaats : Zaandam BRIN nummer : 19AG C3 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 25 maart 2014 Datum vaststelling : 21 mei 2014

2 Pagina 2 van 14

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 14

4 Pagina 4 van 14

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 25 maart 2014 een onderzoek uitgevoerd op de Kernschool, school voor nieuwkomers naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Scholen waarvan bij de risicoanalyse geen geschikte opbrengstgegevens beschikbaar zijn, worden in principe om de twee jaar bezocht. Het doel van dit onderzoek is eventuele tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs op de school vast te stellen. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten: Jaarverslag , Jaarplan , streefdoelen en toetsafname, Trendanalyse ontwikkelingsperspectief en leerlijnen voor nieuwkomers in Nederland, schooljaar , Nazorgprogramma Kernschool Zaandam, maart Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen C1, C4, 2x niveaugroep technisch lezen. Gesprekken met de directie en de intern begeleider en de begeleider nazorg over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leerlingen. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Pagina 5 van 14

6 Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, onderwijsleerproces, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 14

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Pagina 7 van 14

8 Opbrengsten Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Leerstofaanbod * (Nieuwkomers) De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn gerelateerd aan de kerndoelen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. Tijd De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Schoolklimaat Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Pagina 8 van 14

9 Begeleiding * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. 7.3 (SBO) De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast. 7.4 (SBO) De school volgt of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzen. 7.6 De school maakt beredeneerde afwegingen bij de doorstroom van leerlingen binnen de school. Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.5 De school zoekt structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden. Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. Wet- en regelgeving Ja Nee NT1A NT2A NT4A NT4B De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). Pagina 9 van 14

10 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs op de Kernschool is op alle onderzochte indicatoren voldoende tot goed. De afgelopen twee jaar heeft de school met veel motivatie op professionele wijze aan de verdere schoolontwikkeling gewerkt. Het is de school gelukt om haar kwaliteit over de hele linie te behouden en de afstemming te verbeteren. Hierbij staat het vergroten van een succesvolle instap van de leerlingen in het vervolgonderwijs centraal. Het team van de Kernschool is trots op de veilige en warme sfeer in de school en de enorme inzet en betrokkenheid van haar leerlingen om te willen leren. Ook de leerlingen geven aan dat zij zich thuis voelen op de Kernschool en er graag naar toe gaan. Uitgangssituatie De Kernschool is een openbare basisschool die eersteopvangonderwijs van nieuwkomers verzorgt. De school is een regionale voorziening voor alle nieuwkomers van 5 tot en met 12 jaar in Zaanstad. De school biedt een specifiek programma Nederlands als tweede taal aan, zodat de leerlingen na één jaar kunnen uitstromen naar het reguliere basisonderwijs in Zaanstad. Op 15 januari 2014 is op de Kernschool een nieuwe groep, de startgroep, begonnen met vier kinderen. In deze groep zitten leerlingen van 5 en 6 jaar oud die net in Nederland zijn en het Nederlands niet beheersen. Inmiddels zitten er al tien leerlingen van 5 tot 7.2 jaar oud in de startgroep. De Kernschool valt direct onder het bestuur van Zaan Primair, maar werkt ook voor de scholen van het bijzonder onderwijs (AGORA) en voor scholen uit de gemeenten Wormerland en Oostzaan (SPOOR). Het team van de Kernschool bestaat uit circa vijf groepsleraren, een vakleerkracht, een intern begeleider en een nazorgbegeleider, een directeur en een administratief medewerkster. Momenteel heeft de Kernschool 54 leerlingen, verdeeld over de vier cursussen Mondeling Nederlands van ieder tien weken en de startgroep. De leerlingen vertegenwoordigen 22 nationaliteiten, waarvan de kinderen van Bulgaarse en Poolse herkomst de grootste groepen vormen (respectievelijk 31% en 15,5%). Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Pagina 10 van 14

11 Toelichting Opbrengsten Bij dit type scholen (opvang nieuwkomers) onthoudt de inspectie zich van een oordeel over de opbrengsten. De kinderen zijn nog maar kort in Nederland en de niveauverschillen tussen leerlingen bij de instroom zijn groot, van kinderen die nog helemaal gealfabetiseerd moeten worden tot leerlingen die in hun eigen land al jaren naar school geweest zijn en bijvoorbeeld een verwante Latijnse taal beheersen. Daarnaast kampen sommige leerlingen met ernstige sociaalemotionele problemen, die het leren belemmeren. Voor iedere leerling heeft de school een ontwikkelingsperspectief opgesteld. De inspectie beoordeelt op dit moment nog niet of de leerresultaten van de leerlingen in lijn zijn met de ontwikkelingsperspectieven van de leerlingen. Zij beoordeelt derhalve niet of de leerlingen zich ontwikkelen conform hun mogelijkheden (indicator 1.4). Wel heeft de inspectie de ontwikkelingsperspectieven van een aantal leerlingen bestudeerd en lijkt met betrekking tot de ontwikkeling van deze leerlingen de uitspraak gerechtvaardigd dat zij zich ontwikkelen in overeenstemming met hun mogelijkheden. Gezien de beperktheid van de analyse kunnen echter geen stevige uitspraken worden gedaan. Het niveau van de sociale competenties is niet beoordeeld omdat de school hiervoor geen landelijk genormeerd volginstrument gebruikt (indicator 1.5). Het leerstofaanbod Vorig jaar heeft de school haar aanbod voor mondeling Nederlands vernieuwd en de klankvaardigheidslijn van 'Klankie' ingevoerd. Tegelijkertijd heeft de school een overkoepelende dagplanning gemaakt per cursus van 10 weken waarin alle methodieken die zij gebruikt zijn samengebracht (Zien is snappen, Horen, Zien en Schrijven, methode voortgezet technisch lezen, Reken zeker en het aanbod sociale competenties). Hiermee komt er meer samenhang in de onderdelen van de Nederlandse taal, rekenen en de andere vakgebieden. Voor leerlingen die nog langer op de school verblijven biedt de kernschool een 'Cursus 5', een verlengd programma voor leerlingen van 12 en 13 jaar. Sinds 15 januari 2014 heeft de school een startgroep voor leerlingen van 5 en 6 jaar waarvoor zij een programma heeft gemaakt conform de uitgangspunten van de Cursus Mondeling Nederlands. Voor de woordenschatontwikkeling gebruikt de Pagina 11 van 14

12 school de woorden van Piramide, de Basiswoordenlijst Amsterdamse Kleuters (BAK) en Logo Ook aan de culturele vorming en bewegingsonderwijs, waaronder zwemmen, en aan ICT besteedt de school aandacht. Dit jaar onderzoekt de school welke methodiek en welke werkmaterialen zij gaat gebruiken voor burgerschap en sociale integratie. De lessen De leraren zorgen voor een duidelijke structuur in de lessen, stellen de kinderen gerust en geven regelmatig aan wat zij van elkaar kunnen verwachten. De kinderen doen goed mee met de lessen, luisteren naar elkaar en gaan heel rustig en doelgericht zelf of in tweetallen aan het werk. De sfeer is in alle groepen open, respectvol en plezierig. De school wil nadrukkelijk veiligheid en warmte aan de kinderen bieden, zodat zij snel de Nederlandse taal kunnen leren. De leerlingen waarmee gesproken is bevestigen dit beeld. Afstemming en zorg De school heeft zeven leerlijnen opgesteld met streefdoelen, gebaseerd op de verschillende achtergronden van de leerlingen en hun instroomniveau voor de verschillende vakgebieden. Bij de intake brengt de school in beeld op welke leerlijn de leerling geplaatst kan worden. Daarna neemt de intern begeleider een rekentoets af (en doet mogelijk nog extra onderzoek) en stelt in de eerste tien weken van Cursus 1 ook individuele streefdoelen op voor de leerling. Na vijf weken volgt de eerste leerlingbespreking en na tien weken de eerste toetsronde. De signalering is dan ook goed op orde op de Kernschool. De resultaten vergelijkt de school met de streefdoelen van de leerlijn én met die van de individuele leerling. Zo kan het voor komen dat een leerling beter presteert dan volgens de leerlijn aangegeven is. Op dat moment past de school het aanbod aan en gaat de leerling sneller of meer diepgaand door de leerstof in Cursus 2 (indicator 7.4). Na iedere Cursus herhaalt deze procedure zich en neemt de school beredeneerde beslissingen over de streefdoelen en het aanbod. Deze werkwijze is een voorbeeld voor anderen. Door het gebruik van de verschillende streefdoelen die zijn afgeleid van het ontwikkelingsperspectief én de gedetailleerde leerstofplanning zijn de leraren zich meer bewust geworden van het leerrendement dat zij met hun leerlingen willen halen. Alle leerling- én groepsbesprekingen voert het hele team met elkaar. Iedere leraar kent ook (bijna) alle kinderen, want zij geven allen, naast de clustergroep, ook les in de niveaugroepen lezen en rekenen. Beslissingen Pagina 12 van 14

13 over het aanbod, extra werk of verdiepingswerk zijn dan ook bij het team bekend. Indien een leerling niet de beoogde streefdoelen haalt, bepaalt het team welke vervolgactie er nodig is. Extra toetsen of nader onderzoek uitvoeren is de taak van de intern begeleider. Zo nodig past zij het ontwikkelingsperspectief aan. In feite is het deelnemen aan Cursus 5 ook een vorm van overbrugging (extra tijd en zorg) naar de vervolgschool (vaak het voortgezet onderwijs). Het ontwikkelingsperspectief geeft op deze wijze ook gerichte informatie aan de vervolgschool en laat zien welke begeleiding in gang is gezet. De schoolcoach nazorg heeft dan direct met de intern begeleider van de nieuwe school helder in beeld welke zorg nodig is bij de start op de nieuwe school. De schoolcoach blijft de leerling en de nieuwe groepsleraar nog een half jaar begeleiden. Kwaliteitszorg Het team heeft de afgelopen twee jaar een groot innovatief vermogen laten zien. Dat geldt zeker voor de wijze waarop zij de ontwikkelingsperspectieven heeft uitgebreid en de gezamenlijke planning van het leerstofaanbod. Binnen de kwaliteitszorg heeft de analyse van de toetsen op schoolniveau een belangrijke plaats. De school koppelt de behaalde resultaten van de leerlingen aan de kenmerken van haar populatie. De herkomstlanden kunnen verschillen, evenals de achtergronden (vluchtelingen, oorlogssituatie, arbeidsmigratie). Zo blijkt dat de resultaten woordenschat vorig jaar achterbleven bij de trend. De school gaat nu met meerdere toetsen na of zij deze verschillen kan verklaren en welke acties eventueel nodig zijn. Indicator 9.2 is dan ook als goed gewaardeerd. Pagina 13 van 14

14 3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Kernschool, school voor nieuwkomers, het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 14 van 14