Beste trainers van NSVV Heyendaal,

Transcriptie

1 Beste trainers van NSVV Heyendaal, Voor je ligt de eerste versie van het trainersboekje van NSVV Heyendaal. Het boekje is een verzameling van oefeningen die door verschillende heyendaaltrainers in het seizoen zijn opgestuurd. Daarnaast is het trainersboekje aangevuld met een aantal algemene volleybalvaardigheden van de toenmalige Heyendalertrainers Rudi Kun Kuti en Guus van Elzen. Veel plezier met het lezen en toepassen van dit trainersboekje. Met sportieve groet, Het 52 e bestuur

2 Inhoud Bovenhands... 2 Onderhands, passen... 3 Verdediging... 4 Verplaatsen... 5 Blokkeren... 6 Aanval... 8 Service Tennisservice Floaterservice Opstellingen Verdedigingssystemen Voorbeeldoefeningen Warming-up Boven- en/of onderhands Passoefeningen Verdedigingsoefeningen Blokkering Service Teamplay Voorbeeld Jaarplanning

3 Bovenhands Als je bovenhands gaat spelen is het belangrijk dat je goed naar de bal kijkt, zodat je kunt inschatten waar hij komt. Je lichaam staat in de richting waar de bal vandaan komt. Voeten schouderbreedte, één voet (rechtervoet) voor. Je staat met je knieën licht gebogen, en je armen heb je zo snel mogelijk hoog. De bal hoog pakken, de ellebogen wijzen naar voren. Handen in een kommetje (driehoekje), duimen wat richting je hoofd (naar achteren). Zodra je de bal speelt zorg je ervoor dat je stilstaat. Draai wat in, in de richting waar je naartoe speelt. Ga buigen met je knieën. De benen strekken als je speelt. De bal wordt loodrecht op de schouderlijn gespeeld, midden boven het hoofd. De bal wordt voornamelijk gespeeld door middel van het klappen van de polsen. Armen blijven zoveel mogelijk gestrekt. Wijs, na het spelen, de bal na. Variatie: Bovenhands achterover De lichaamshouding is hetzelfde als wanneer je bovenhands vooruit gaat spelen. Zodra je de bal speelt zorg je ervoor dat je stilstaat. Door vanuit je heup actief naar voren te strekken en je polsen naar achteren te laten afknikken ga je de bal achterover spelen. 2

4 Onderhands, passen Om goed te passen moet je op tijd op de juiste positie staan. Sommigen herkennen een balbaan eerder dan anderen. Je weet pas waar je naar toe moet wanneer je de balbaan herkent. Uitgangshouding ontspannen. Rechterbeen voor. Armen naast elkaar en licht gebogen voor het lichaam houden. Schouders en voeten richting de plek waar je naar toe wilt spelen. Knieën licht gebogen, en knieën voor de enkels en schouders voor de knieën, zodat het lichaamszwaartepunt boven de rechter voet zit. Zo kun je direct naar achteren shuffelen zonder eerst het gewicht van je linkervoet af te halen en je kunt ook direct naar voren lopen. Kijk naar diegene die serveert. Passers links en in het midden van het veld beginnen met het rechterbeen voor. De passer rechts in het veld kan met het linkerbeen voor beginnen. Reden is dat je alles links van je passt of recht voor je. Spelen van de bal gebeurt in de ideale situatie altijd als je stilstaat. Voetenstand is dan afhankelijk van de plek waar de bal gespeeld wordt. Komt de bal links van de spelverdeelster, speelt de passer met de rechtervoet voor. Is de positie van de passer ter hoogte van de spelverdeelster, zullen de voeten naast elkaar staan. Is de positie van de passer rechts van de spelverdeelster sta je met de linkervoet voor, de bal wordt dan ook links van het lichaam gespeeld. De armen gestrekt bij elkaar brengen, handen vastpakken. Schouders omhoog brengen ( ik weet niet ), armen strekken, handen naar beneden kantelen (vingers naar de grond wijzen). Kin tussen de armen. Denk aan het aantrekken van een jas en vervolgens het uitlaten van een hond. Bij het spelen mogen de armen niet hoger komen dan de schouderlijn. Bal links van de spelverdeler dan de passer met de linkerschouder hoger dan de rechter en de bal spelen vóór de linkerknie op heuphoogte. Indien nodig dan de benen strekken om de bal hoogte te geven of als de bal hard is, meeveren om de bal af te remmen. Wel in beide gevallen erop letten dat de hoek van de armen t.o.v. het lichaam gelijk blijft. 3

5 Verdediging Van een harde aanval 1. algemene verdedigingshouding innemen: a. knieën gebogen b. armen los c. voeten iets breder dan schouderbreedte 2. kijken naar de bal en in welke richting de setup van de tegenstander gaat 3. verplaatsing naar de plaats waar verdedigd moet worden 4. lage uitgangshouding innemen voor de verdedigingsactie 5. lichaamszwaartepunt gericht naar voren - knieën gebogen en voor de voeten -schouders voor de knieën - ontspannen schouders - spanning op bovenbeenspieren 6. de armen op de juiste positie onder de bal plaatsen en met twee armen verdedigen in de richting van de spelverdeler of het centrum van het eigen veld 7. onderarmen beweeglijk houden - uit de ellebogen de schepbeweging maken (als de beweging goed is gaat de bal omhoog (contraspin) en blijft in het veld) 8. uitgangspositie innemen voor aanvalsdekking of aanloop voor een aanval Onderarmtechniek na verplaatsing 1. kijken naar de bal 2. verplaatsen naar de positie waar de bal komt 3. rechtervoet iets voor de linkervoet 4. schouders omhoog brengen in de richting van de oren 5. raakpunt voor het linkerbeen tussen knie en heuphoogte 6. armen wijzen naar voren -hoek tussen armen en bovenlichaam is 45 -ellebogen zijn gestrekt -armen naar beneden duwen 7. beenstrekking vlak voor het raakmoment -onderarmen duwen de bal weg en zijn gekanteld in de speelrichting (onderarmen wijzen naar het doel) 8. beweging afmaken en een stap maken in de richting waar de bal heen moet 9. uitgangspositie innemen voor aanvalsdekking of aanloop voor een aanval 4

6 Verplaatsen Verplaatsen d.m.v. kruispas, shuffelen voor de achterwaartse en zijwaartse verplaatsing. Noodoplossing is natuurlijk lopen naar achteren. Voorwaartse verplaatsing door te lopen. De kruispas wordt vaak gebruikt om grotere afstanden (tot 4m) te overbruggen. Denk aan de vrije netverdediger, die vanaf het net richting de 3 meter lijn moet verplaatsen om mee te verdedigen. Of de middenblokkeerder (zie blokkering ). Verplaatsen we naar links, dan eerst uitstappen met het linkerbeen naar links, en dan het rechterbeen voorlangs. Tenslotte gaat het linkerbeen achterlangs. Armen zijn los langs het lichaam, ogen op de bal. Verplaatsen naar rechts, dan eerst met rechts uitstappen, linkerbeen voorlangs, en rechterbeen weer achterlangs. Bij de shuffle blijft één voet contact houden met de vloer. Het ene been leidt, het andere been volgt. Zwaartepunt van het lichaam blijft op dezelfde hoogte. Dus je hoofd en schouder op één lijn. Bij verplaatsing naar rechts leidt het rechterbeen en staat iets voor het andere been dat volgt. Je hebt een duwbeen en een volgbeen. De afstand tussen beide benen wordt groot gelaten, zonder daarbij contact met de vloer te verliezen. 5

7 Blokkeren Een goede blokkering is een van de voorwaarden voor het kunnen uitvoeren van de juiste veldverdediging. Dus: geen goed blok, dan valt er voor de verdedigers vaak niet meer zo veel aan te doen. De positie van de veldverdedigers is immers afgesteld op de plaats van het blok (en de blokschaduw). Sprong Op het moment dat de aanvaller de slagarm naar achteren brengt springt de blokkeerder omhoog (dus iets later springen dan de aanvaller). Met twee benen tegelijk afzetten, knieën inveren, armen blijven op hoofdhoogte. Tijdens de sprong actieve armstrekking, benen (voeten) strekken naar voren (buikspieren aanspannen!). De handen zoveel mogelijk over het netin de richting van de bal brengen. Vingers zijn gespreid en gespannen, duimen wijzen omhoog, vingers iets gespreid om een zo groot mogelijk gebied te blokkeren. De buitenblokkeerder (kijkend naar de aanvaller)bepaalt de positie van het blok, de middenblokkeerder sluit aan, zodat er een groot gebied bestreken wordt. De middenblokkeerder moet ervoor zorgen dat er geen gat in het blok is. De blokkeerder op pos. 2 (rechts voor) plaatst de rechtervoet iets verder naar voren, waardoor het lichaam zich draait en de rechterhand iets naar binnen wijst. Op pos. 4 (links voor) staat de linkervoet iets voor. Er zijn verschil lende manieren van verplaatsing, afhankelijk van de afstand. Kleine afstanden worden vaak met aansluitpassen of kruispas uitgevoerd, terwijl bij grote afstanden gekozen kan worden voor indraaien, looppassen en terugdraaien. Kruispas Uitstappen, cross-over, aansluitpas. Wordt gebruikt om snel grote afstanden, tot 4 meter, te overbruggen. Zet een grote pas met het been dat het dichts bij de aanvaller is. Kruis je andere been voorlangs, houd de schouders zoveel als mogelijk parallel aan het net. De heupen wijzen wat richting de aanvaller. Zet de laatste stap (bijzetten) met het eerste uitstapbeen, zet de heupen parallel aan het net. Armen los voor het lichaam, ogen contact met de bal. Zet beide voeten recht voor de aanvaller en spring recht omhoog. Zorg ervoor dat de laatste pas een grote, rempas, moet zijn. Daarna volgt nog de aansluitpas. 6

8 De middenblokkeerder, die deze kruispas gebruikt om aan te sluiten bij de buitenblokkeerders, moet niet blind op de bal blokkeren, maar altijd proberen aan te sluiten bij de buitenblokkeerder. Een gesloten blok zorg t voor duidelijkheid in de verdediging. Bij aansluitpassen worden de voeten op schouderbreedte geplaatst. De armen worden zowel voor als tijdens de verplaatsing omhoog gehouden, de ellebogen zijn op schouderhoogte. Houdt oogcontact met de bal. Het bovenlichaam en de armen blijven loodrecht op het net gericht. Diagonaal of rechtdoor blokkeren Verschillende blokopstellingen hebben bijpassende verdedigingssystemen. Van te voren altijd afspreken op welke wijze er wordt geblokkeerd. Het is een misverstand dat de bal altijd geblokkeerd moet worden, het is voor de veldverdediging veel belangrijker dat het blok (gesloten) op de juiste, afgesproken plaats hangt! We starten met diagonaal blokkeren. De diagonale aanvalslijn wordt door het blok dichtgezet. Er wordt hierbij een armlengte vanaf de antenne vrijgelaten. Op deze manier start de buitenblokkeerder wat meer naar binnen, en kan de middenaanvaller goed aansluiten. Wanneer de rechtdoor aanvalslijn wordt dichtgezet, blijft de diagonale lijn open (en moet de middenaanvaller dus een grotere afstand afleggen). Op de bal blokkeren Je kunt ook afspreken om op de bal te blokkeren. Er wordt dan geen zone-blok gezet, maar er wordt puur op de bal gelet. Handzetting Buitenblokkeersters op rechts zetten hun linkerhand op de bal De buitenblokkeersters op links zetten rechterhand op de bal Middenspeler op rechts, rechterhand op de bal en op links de linkerhand op de bal Op deze manier hoef je niet over diagonaal of rechtdoor te praten. Alleen maar op de bal focussen. Je hoeft je ook geen zorgen te maken dat een andere blokeerder op je voeten sprint, omdat de ene speler de rechter hand op de bal zet en de ander de linkerhand. 7

9 Aanval Bij de aanval is met name de timing erg lastig aan te leren. Dat is vooral een gevoel dat door veel oefenen aangeleerd moet worden. Natuurlijk is de aanloop ook erg belangrijk. Pas wanneer de voorwaartse snelheid omgezet kan worden in opwaartse snelheid, is de aanloop pas echt zinvol. De aanloop begint achter de 3-meterlijn. Kijk naar de bal, druk op de rechtervoet. Bij rechtshandigen: korte pas met links, rempas met rechts, aansluitpas met links. Bij linkshandigen precies andersom. De armen zijn (bij de rempas) gebogen achter het lichaam, gelijk met de armzwaai naar voren wordt met beide benen afgezet. De rechtshandige aanvaller start bij een aanval op positie 4 iets buiten het veld en vanaf de 3 meter lijn. Een aanval op positie 2 wordt gestart op ongeveer een halve meter binnen het veld, ook achter de 3 meter lijn. De aanloop is nu recht, waarbij de tweede pas iets naar rechts is. Bij een linkshandige aanvaller zijn de startpunten en de aanloop omgekeerd aan die van de rechtshandige aanvaller. Op positie 2 wordt van schuin buiten het veld aangelopen en op positie 4 recht. De hand van de slagarm bevindt zich naast het oor en de elleboog wijst naar achteren, ter hoogte van de schouderlijn. Het is dus net of je een pijl en boog gespannen vast houdt en de pijl schuin omhoog wil schieten. Tijdens de slag wordt de romp geroteerd, de schouder van de slagarm wordt naar voren gebracht en gestrekt. Raak de bal op de bovenkant met een felle beweging. De positie van de bal is op het hoogste punt, precies in de lijn tussen neus en schouder. De hand raakt de bal eerst met de onderkant van de handpalm, daarna wordt de hele hand over de bal heengebracht. De landing wordt gedaan op twee voeten, in principe op de plaats van afzet. Allereerst komen de tenen op de grond en daarna wordt de voet afgewikkeld naar de hiel. De voeten staan bij de landing naast elkaar, of de voet aan de kant van de slagarm staat iets voor de andere. 8

10 Drie meter aanval De 3 meter aanval is meer zwevend dan de normale aanval voor het net. De oriëntatie is moeilijker. Je maakt bij de 3 meter aanval geen echte rempas, het is meer zweven. Prikbal/tactische bal Normale armswing en op het laatste moment de armbeweging zeer snel afremmen. Elleboog licht gebogen. De vingertoppen en top van de duim volledig contact met de bal. Polsactie ontspannen (+ langzaam). 9

11 Service Er moet gestreefd worden naar het beheersen van de bovenhandse service. Dit kan of een tennisservice of een floaterservice zijn. Tennisservice 1.Voorbereidingsfase Uitgangshouding Ontspannen uitgangshouding frontaal naar het veld gericht Voeten op schouderbreedte Linkervoet wijst naar het veld en is iets voor de rechtervoet (schredestand) Achterste voet, de rechter, wijst schuin naar rechts, voetenstand op twee uur, Het lichaamszwaartepunt (LZP) bevindt zich boven de achterste voet, zwaar leunen op de rechtervoet De bal ligt op de linkerhand, linkerarm gestrekt, ongeveer op buik/borsthoogte 2. Hoofdfase Slagactie De slagbeweging inzetten door eerst het achterste been te strekken en het gewicht naar voren te verplaatsen op het voorste (linker)been. Steunen op je voorste voet. Rechterheup naar voren. Tegelijk met de rechterheup roteert de rechterschouder mee naar voren. Hierna wordt het voorste (linker)been gestrekt. Gelijkertijd gaat de rechter (slag)schouder naar voren en de schouderlijn (as door beide schouders) komt daarmee loodrecht op de servicerichting te staan. Tijdens het naar voren komen van de rechterschouder gaat de rechterelleboog als eerste naar voren en omhoog. De slaghand blijft achter het hoofd, waarna de rechterarm (met een zweepactie) volledig wordt uitgestrekt. De niet-slagarm blijft voor het lichaam, wordt iets gebogen in de elleboog en wordt vlak voor het slagmoment iets naar beneden getrokken. Hierdoor komt de slagschouder iets omhoog, waardoor de slagarm zich makkelijk naar boven kan uitstrekken en de slagactie krachtiger wordt. Balcontact Balcontact met een open hand en gespreide vingers (vormspanning van de hand, maar met een losse pols). Balcontact iets onder het midden van de bal met de onderkant van de handpalm. Tijdens het balcontact klapt de hand actief over de bal d.m.v. een felle polsactie (polsklapbeweging). De snelheid van de bal wordt veroorzaakt door de snelheid waarmee de onderkant van de handpalm tegen de bal klapt. De hoeveelheid topspin van de bal wordt veroorzaakt door: o De snelheid van de polsklapbeweging o Door de afstand van het raakpunt van de hiel van de handpalm t.o.v. het midden van de bal. Op het moment van balcontact is de slagarm volledig gestrekt. De speler blijft naar de bal kijken. 10

12 Omdat een gedeelte van de kracht verloren gaat (draaiing van de bal) moet de armstrekking en slagbeweging hard en fel zijn (het is een alles of niets actie). 3. Eindfase Na de slagactie zwaait de slagarm actief door naar voren in de slagrichting waarbij de pols gebogen blijft De slagarm wordt daarna ontspannen doorgehaald naar de linker-of rechterheup (dit is afhankelijk van de slagrichting). Tijdens de eindfase blijft de slagarm gestrekt en is de arm ontspannen. Tijdens de eindfase beweegt de slagschouder meestal door naar voren en kan er daarna eventueel nagestapt worden met de rechtervoet. Floaterservice 1.Voorbereidingsfase Uitgangshouding Zie uitgangshouding bij de tennisservice. Eventueel kan in de uitgangshouding de (rechter) slagarm al geheven en naast het hoofd zijn (hoge elleboog) De handpalm kan daarbij iets naar buiten worden gedraaid, om zodoende de slaghand en de slagarm in een juiste uitgangshouding te kunnen plaatsen (voorspanning in de arm). Opgooi van de bal De opgooi is bij de floaterservice beduidend lager dan bij de tennisservice De opgooi is ongeveer cm boven het hoofd, het raakmoment is ongeveer op het dode punt van de bal (als de bal stil in de lucht hangt) Tijdens de opgooi mag de bal niet draaien (dit is echter niet altijd noodzakelijk) De romp helt bij de floaterservice minder achterover dan bij de tennisservice en de knieën worden bij de floaterservice minder ver gebogen (de slagactie kost onder andere daardoor meer armkracht). 11

13 2.Hoofdfase Slagactie Tijdens de uithaalbeweging blijft de elleboog ter hoogte van de schouder (of iets hoger) en er is geen roterende, maar een rechtlijnige beweging van de elleboog t.o.v. de slagschouder De handpalm kan daarbij iets naar buiten worden gedraaid om voldoende spanning op de slagarm te kunnen houden Nadat het lichaamsgewicht naar voren wordt gebracht (stap op de linkervoet) wordt de rechterschouder naar voren gebracht d.m.v. een romprotatie De slag arm voert een keerbeweging uit Vlak voor het balcontact wordt de slagarm abrupt afgeremd, waardoor de slagactie lijkt op een korte felle karateslag met de platte hand. 3. Eindfase Na een kort en fel balcontact stopt de slagarm abrupt en is er, om geen topspin te krijgen, geen follow-through van de vingers, De speler blijft de bal volgen en loopt naar zijn verdedigende veldpositie. 12

14 Opstellingen Onderlinge positie ten opzichte van elkaar 1. De drie spelers die langs het net staan opgesteld bezetten de posities 2 (rechtsvoors), 3 (midvoor), en 4 (linksvoor). 2. De drie achterspelers bezetten de positie 5 (linksachter), 6 (midachter) en 1 (rechtsachter). 3. Iedere achterspeler moet verder van het net af staan dan de met hem corresponderende voorspeler. 4. De voorspelers, respectievelijk de achterspelers, moeten ten opzichte van de naast hen spelende speler opgesteld staan zoals in regel bij 1 c.q. 2is aangegeven. 5. Een deel van een voet van iedere voorspeler moet zich dichter bij de middenlijn bevinden dan de voet van de met hem corresponderende achterspeler; 6. Een deel van een voet van iedere rechter-of linkerspeler moet zich dichter bij de met hem corresponderende zijlijn bevinden dan de voet van de middenspeler in de eigen lijn. 7. Nadat de bal is opgeslagen mogen de spelers zich verplaatsen en elke positie in hun eigen veld en de vrije zone innemen. net 13

15 Serviceopstellingen 1-5 systeem Binnen Heyendaal wordt gebruik gemaakt van het 1-5 systeem. De basisopstelling is vervolgens weergegeven. 1 spelverdeler 2 buitenaanvaller 3 midaanvaller 4 diagonaal speler 5 buitenaanvaller 6 midaanvaller 14

16 Verdedigingssystemen Verdedigen is (vaak) een keuze maken. Afhankelijk van het bepaalde verdedigingssysteem, de netverdediging (blok) en de situatie wordt een positie ingenomen. De speler moet anticiperen en is dus constant in beweging. Alleen dan kan er snel gereageerd worden. Verdedig en is niet hetzelfde als een passen! Het doel is de bal van de grond te houden en zo goed mogelijk bespeelbaar, meestal in het centrum van het eigen veld omhoog te spelen. In principe: Staat de beste verdediger op linksachter (dit is vaak de libero) Er zijn veel verdedigingssystemen, elk systeem zal afgestemd zijn op de mogelijkheden van het team en kan zelfs per wedstrijd worden aangepast aan de aanvalskracht of het spelsysteem van de tegenstander. Het belangrijkst is dat je als trainer het beste bij het team passende systeem goed, snel en duidelijk weet toe te passen. Aanval tegenstander via: Bij een aanval op links (pos. 2 tegenpartij) verzorgt de speler op positie 5 de blokdekking en komt de vrije netverdediger op pos. 2 terug tot achter de 3-meterlijn. De speler op positie 6 schuift naar de zijlijn om daar de harde aanval te verdedigen. Dit systeem wordt over het algemeen gehanteerd wanneer sprake is van een een zone-blok, waarbij door de blokkering de rechtdoor wordt open gelaten. Bij een aanval over midden (pos. 3 tegenpartij) schuift de speler op positie 6 (midachter) naar rechts tot aan de rand van de blokschaduw. Wanneer mogelijk sluit de linksvoor aan bij de mid-blokkeerder. Praktijk zal zijn dat er vaak een één-mans blok op het midden is, en de linksvoor een pas richting de 3-meter lijn zet voor de verdediging (prikbal). Bij een aanval op rechts (pos. 4 tegenpartij) zal speler op positie 1 de blokdekking verzorgen. De vrije netverdediger op pos. 4 verdedigt vanaf de 3-meterlijn de diagonale ballen. Ook hier geldt dat dit systeem wordt toegepast bij een zone-blok, waarbij de rechtdoor wordt opengelaten. De speler op positie 6 verplaatst naar de (rechter) zijlijn om daar de harde aanval te verdedigen. 15

17 Voorbeeldoefeningen Warming-up Oefening 1 (aantal maakt niet uit) Zet een aantal personen in ieder veld. Steeds wordt een bal in het veld aangegooid en wordt gevangen. De bal wordt dan vanuit deze houding ook terug over het net gegooid (onderhands/bovenhands) Iedere keer dat de bal het net passeert als een team de bal gooit, draait het team 1 plaats door. Valt de bal op de grond? Punt voor tegenstander. Wedstrijd tot punten Opdracht voor spelers: bewust al volleybaltechniek gebruiken Moeilijker? - 2 of meerdere ballen Oefening 2 Bovenhands of rustig de bal over het net slaan, van positie 4 naar positie 5 of 6. Na pass of set-up bal achter na lopen. Na aanval weer indraaien op positie 1, rest in het achterveld schuift door zodat dit mogelijk is. Aanvaller moet rennen om op tijd klaar te staan voordat tegenpartij aanvalt. Doel om de bal in het spel te houden en warm te worden en balgevoel te krijgen. Oefening 3 An beide kanten staan twee spelers in het veld. De rest staat achter het veld. Elke speler raakt de bal een keer. De speler die de tweede bal raakt speelt deze over het net. Heeft de speler de bal geraakt loopt ie naar het net, tikt het net aan en loopt/shuffelt over de zijlijn naar achter en sluit vervolgens aan de eigen kant weer aan. De volgende twee spelers staan inmiddels al in het veld. De bal blijft continue in het spel. Variaties mogelijk door spelers een bloksprong te laten maken en/of naar de achterlijn te laten duiken. Oefening 4 Lijntje tik op elke mogelijke manier die je kan bedenken. Voorbeeld: 3x Achterlijn 7m Achterlijn 3m achterlijn 3x aanvallen achterlijn 3x blokkeren duik op achterlijn. 16

18 Oefening 5 Circuitje: in tweetallen, alles 1 minuut. Plankhouding, bal naar elkaar overrollen Buikspieren, bal naar elkaar overgeven Tweetallen, ieder een kant van het net. Diep door de knieën, bal onder het net overgooien. Tweetallen, ieder een kant van het net. Blokken, handen raken elkaar boven het net. Etc. Oefening 6 Trainer gooit ballen op en spelers vallen de bal aan op de buitenkant, na aanval wordt bal opgehaald en weer in de wagen gedaan en wordt er weer achteraan aangesloten. Dit gebeurt op hoog tempo waardoor je de spelers op een leuke manier goed warm krijgt en gelijk de aanval lekker traint. Oefening 7 Simpelweg inspelen in twee tallen. Wel letten op techniek. Degene aan het net moet ook daadwerkelijk aan het net staat en niet rond de driemeterlijn. Dit komt het nauwkeurig spelen ten goede. 17

19 Boven- en/of onderhands Oefening 1 1 speler begint op de achterlijn bij positie 1 zonder bal 1 spelers als reserve bij positie 1 Rest van de spelers met bal vanaf hoek van het veld bij positie 5. Bal wordt ruim in het veld gegooid door speler op positie 5, speler vanaf positie 1 komt inlopen en speelt de bal alsof deze wordt overgenomen van de spelverdeler naar positie 4 Opdracht speler: onder de bal bewegen, handen in goede positie zetten en ruime setup geven. Moeilijker? speler moet vanuit positie waar gespeeld wordt de langste lijn aanspelen, dus punt wat het verste weg is van spelen bal. Kan op hoog tempo worden uitgevoerd en vanaf meerdere posities inlopen Uitbreiden: ipv na setup zelf bal ophalen kan setup ook aangevallen worden door andere spelers Oefening 2 Spel binnen de 3 met een matje achter de 3 als extra moeilijkheidsgraad. Team in tweeën opsplitsen ene helft aan de ene kant andere aan de andere kant. Optie om te zeggen dat bal in 3 x spelen over het net moet, kan ook juist in 1 x of dat het niet uit maakt. Optie: alle ballen moeten boven- of onderhands gespeeld worden. Bal in/uit is 1 punt waard, bal op het matje is 2 punten waard. Opdracht voor de verliezer. Oefening 3 Deze oefening kan aan beide kanten tegelijkertijd worden uitgeoefend. Vanuit midachter wordt de bal bovenhands naar de midden aan het net gespeeld. Deze geeft een set-up naar buiten. De buiten speelt de bal weer naar midachter. Iedereen loopt achter zijn bal aan. Vanuit midachter wordt de bal vervolgens weer naar de persoon op mid aan het net gespeeld. Deze bal gaat nu naar de dia. Afhankelijk van de moeilijkheidsgraad kan ervoor worden gekozen dat deze bal achterover wordt gespeeld. Om makkelijk te beginnen draait de persoon op mid aan het net in de richting waar de bal naartoe moet worden gespeeld. Om het wat moeilijker te maken kan ervoor worden gekozen dat de speler op mid-voor niet achter de bal aan loopt, maar juist in tegenovergestelde richting 18

20 loopt. Dit betekent dat op het moment dat de persoon op mid-voor de bal naar buiten speelt zelf niet naar buiten loopt, maar naar de diagonaal loopt. Oefening 4 A speelt de bal bovenhands naar B. B speelt de bal bovenhands achterover naar C en wisselt meteen van positie met A. C speelt de bal bovenhands naar A (die nu in het midden staat) en de oefening gaat op dezelfde manier verder. Variaties: De speler in het midden kan de voorover of achterover spelen. Hij wisselt van positie met de speler waar de bal niet naartoe ging. De speler in het midden kan achterover spelen of de bal terugslaan. Hij wisselt van positie met de speler waar de bal niet naartoe ging. Oefening 5 Bovenhands: Tweetallen. Begin op ongeveer 1,5 meter uit elkaar in het midden van het veld. Speel tien ballen over en weer naar elkaar zonder een stap te zetten. Na elke tien ballen doe je een grote stap naar achter. Aan het eind beland de een op de achterlijn en de ander aan het net. Eventueel op de grote afstanden mag je 1 voet verplaatsen om te sturen. Onderhands: Tweetallen. Begin op ongeveer 1,5 meter uit elkaar in het midden van het veld. Speel tien ballen over en weer naar elkaar zonder een stap te zetten. Na elke tien ballen doe je een grote stap naar achter. Aan het eind beland de een op de achterlijn en de ander aan het net Bovenhands 20x bovenhands naar je maatje spelen telkens om het pionnetje heen. Dit kan eventueel met een controle toets op de plaats. 19

21 Oefening 6 >8 personen Aan een kant van het veld. In elke hoek staan 2 spelers (of meer). Je gaat in de diagonaal onderhands spelen, en je loopt met de klok mee. Doel op ongeveer 10 rondjes zetten. Oefening 7 Twee mensen met bal aan beide uiteinden, speler in het midden werkt. Moet alles onderhands spelen, eerst een onderhands aan de ene kant, daarna omdraaien en paar stappen terug doen zodat je onder de bal komt en pass naar degene aan de andere kant geven. hier een filmpje: Oefening 8 Spelverdelers vormen duo s bij warming-up Tijdens inspelen bewust op techniek letten Polsbeweging Voet zetting Schouder richting Oefening bij voorkeur langs het net Oefening 9 De trainer gooit/speelt de bal aan vanaf positie 6, een rijtje spelers komt vanaf positie 2 (of positie 1) één voor één het veld in en speelt de bal naar een aanvalspositie (buiten of mid), daar staat een afvanger die de bal weer aan de trainer afgeeft. De oefening kan worden uitgebreid met iets van een aanval, eventueel in de vorm van vangen en over het net gooien. 20

22 Passoefeningen Oefening 1 (minimaal 8 pers.) Oefening om kort opgesteld in de pass naar achteren te verplaatsen. Opdracht voor spelers: laag blijven in de verplaatsing, achter de bal verplaatsen 1 speler aan het net met bal, andere begint bij n kleine pylon/ hoedje iets achter 3 meterlijn (moeilijker verder naar 3 meterlijn, makkelijker verder naar achteren neerzetten) Speler moet iedere keer beginnen bij de pylon en laag blijven in de verplaatsing naar achteren. Speler aan het net speelt de bal naar het achterveld, als deze de bal ontvangt 1x voor zichzelf opspelen voor opnieuw spelen (15x). Moeilijker? - geslagen bal ipv gespeelde bal Vervolg? 3 spelers in het veld ieder bij een pylon vlakbij de 3 meterlijn, 2 spelers naast het veld bij positie 5. 1 spelers spelverdelen/ afvangen Rest? Serveren Opdracht voor spelers: bewegen als service komt, op je voorvoeten bewegen Spelers beginnen bij pylon, bewegen als service komt. Na iedere service schuift iedereen 1 plaats naar rechts. Spelers naast het veld stappen in op positie 5, na positie 1 in de rij aansluiten. Wisselen na 10x perfecte pass Oefening Driehoekjes lopen. Ziet er lastig uit, is het ook, tot je hem door hebt. 1 begint met de bal en speelt deze naar 4 en loopt de bal achterna. 4 geeft een set-up naar 2 en loopt vervolgens de andere kant niet (niet naar 2 maar naar de open plek aan het net). 2 slaat de bal diagonaal naar 3 en loopt vervolgens naar de plek waar 1 stond. 3 passt de bal naar 1 (die is inmiddels doorgelopen naar de spelverdelers plek in het midden waar 4 eerst stond). 1 geeft een set-up naar 4 die in het plaatje rechtsvoor hoort te staan. 4 slaat de bal diagonaal naar 2, die op de oude plek van 1 staat. Ect. 21

23 Oefening 3 Deze oefening wordt weer aan beide kanten uitgevoerd. Aan elke kant staan twee passers op midachter en rechtsachter en één persoon staat aan het net om de ballen af te vangen. De rest verdeelt zich aan bij de kanten achter de servicelijn. Op hoog tempo worden ballen geserveerd op de passers die de bal naar de afvanger passen. Daarbij is het de bedoeling dat de serveerders om de beurt op de verschillende passers serveren. Dus als de eerste bal op de midachter komt, wordt de volgende bal op rechtsachter geserveerd. Hierdoor kan er snel achter elkaar worden geserveerd. Verder moet er van te voren afgesproken worden na hoeveel ballen de afvangers aan het net door mogen draaien met de serveerders. Oefening 4 Kan beide kanten: 3 passers (A, B, C) 1 afvanger (D) op 2/3 1 serveerder (E), dit kan ook trainer zijn voor gerichte en krachtige service. Reserve (R) Genoeg ballen Communiceren met los roepen je staat immers met zn 3 e te passen. Zo kan iedereen aan een service pass toekomen Serveerder serveert op 1 van de drie passers, dit kan aan het begin rustig zijn na mater de service pass goed gaat bouw je de moeilijkheid op. Float, kort, diep. Nadruk ligt op de pass, dus de service moet altijd goed! Looprichting na een gepassde bal: A->B, B->C, C->D, D->bal in kar->r, R->A Oefening 5 (10-12 personen) 3 passers aan allebei de kanten van het veld. Ook 2 serveerders achter de achterlijn aan allebei de kanten van het veld. Twee mensen staan bij het net de bal af te vangen. De serveerders kunnen aan beide kanten van het veld tegelijkertijd serveren. 22

24 Oefening 6 Rechtdoor serveren op degene die rechtdoor staat, die passt hem naar een afvanger aan het net. Afvanger telt tot hij 10 goede ballen heeft gevangen en dan nieuwe passers aan die kant. Maakt niet uit van wie de pass kwam. Gaat erom dat je jouw eigen passlijn goed controleert en van hieruit een goede pass geeft. Daarna uitbreiden naar 3 mans pass. Oefening 7 3 spelers opgesteld in het achterveld 1 afvanger aan dezelfde kant Doordraaien naar iedere pass vanaf de zijkant Trainer serveert Service afhankelijk van hetgeen waarop je wilt trainen Te combineren met verschillende doelstellingen Techniek Tactiek Oefening 8 De welbekende vlinder oefening Aan beide zijden van het net een serveerder, een passer en een afvanger. Bij de serveerder en bij de passer kunnen naar gelang het aantal aanwezigen één of meerdere reserves worden gezet. Je loopt na je actie de bal achterna en komt zo op alle posities van de oefening 23

25 Verdedigingsoefeningen Oefening 1 (minimaal 8 pers.) Oefening om verdediging op snel tempo te verplaatsen en actie te maken na spelen van de bal. Opdracht voor verdediger, stil staan en bal omhoog spelen -Start met een verdediger op positie 1, 5 en 6, en 3 reserve spelers achter positie 6. Ballen worden door 2 personen aangeslagen vanaf 2 blokken aan de andere kant van het net. 1 e bal richting positie 1 & 6 Speler die verdedigd verplaatst naar de 3 meterlijn (tikt lijn aan) bij positie 4 Verdedigd speler positie 1 -> nieuwe speler neemt positie over, speler positie 6 verplaatst naar 5 & 6 Verdedigd speler positie 6 -> nieuwe speler neemt positie over, speler positie 1 blijft staan 2 e bal richting positie 5 & 6 Speler die verdedigd verplaatst naar de 3 meterlijn (tikt lijn aan) bij positie 4 Meer spelers? -spelverdelers kunnen bal spelen. (meerdere spelverdelers? Blijft 1 spelverdeler aantal ballen staan) Extra opdracht voor verdediger, sneller op 3 meterlijn dan setup Oefening 2 A V S A 3 mensen aan het net, een spelverdeler in het midden en twee aanvallers aan de zijkanten. Eentje met een bal die speelt hij/zij naar de spelverdeler en die speelt m naar een van de aanvallers. De overige aanvaller schuift mee in de verdediging en verdedigd de bal samen met de verdediger. Dit gaat net zo lang door tot de bal op de grond valt. Bij meer dan 8 mensen staat er nog een met een bal op de achterlijn te wachten, deze stapt in en doet hetzelfde. Oefening 3 Deze oefening kan aan beide kanten tegelijkertijd worden uitgevoerd. Op elke positie aan het net staat een iemand met bal. Op rechts achter begint de eerste verdediger. Deze krijgt een korte prikbal op mid. Gaat vervolgens weer terug naar zijn uitgangspositie op rechts achter. Hier krijgt de verdediger een geslagen bal vanuit de diagonaal en vervolgens nog een geslagen bal in de rechtdoor. Deze reeks wordt drie keer herhaalt. Dan begint de volgende verdediger. 24

26 Oefening 4 Iemand is de sjaak (V) en begint in het verdedingsveld. Vaste spelverdeler (S) de rest valt aan. Je speelt zelf je bal aan of 2 e aanvaller speelt de bal naar de spelverdeler. De bedoeling is dat A moet scoren en V alleen de bal hoeft aan te raken. Scoort de aanvaller niet dwz, slaat in het net, uit of wordt verdedigd dan sluit degene zich aan bij V. Zodra V met zn 3 e zijn moeten ze de bal in 3 e over het net spelen (moet eroverheen zijn) aanraken is dan niet meer voldoende. Ben je de laatste aanvaller die over is en scoor je direct een punt. Dan moet heel V 5 burpees doen. Scoort de aanvaller niet (afgeblokt /uit/in het net) dan heeft de spelverdelers nog een kans om te scoren. De trainer geeft dan de setup. Scoort deze een punt, maakt niet uit hoe dan geldt hetzelfde 5 burpees. V moet goed afspreken hoe ze gaan verdedigen. Oefening 5 (4-5 personen) Aan een kant van het veld. Je gaat pepperen met 4 of 5 personen. Als persoon 1 gaat slaan, zorgen de andere 4 dat ze in deze opstelling staan: Stel persoon 3 verdedigt de geslagen bal terug naar persoon 1. Persoon 1 geeft een set up naar of persoon 2, of 4 of 5. Stel hij setupt naar persoon 5, ga je vervolgens in deze opstelling staan: Vervolgens verdedigen 1, 2, 3 en 4 de bal terug naar 5, en setupt 5 weer naar een van de andere 4. Enz. 25

27 Oefening 6 Aanvallen vanaf buiten / midden / dia o Mag allemaal tegelijk, hoeft niet 1 verdediger in het achterveld aan de andere kant o De verdediger heeft ofwel armen open of gesloten De aanvaller benoemd tijdens de aanval de stand van de armen, van de verdediger ( Open of Dicht ) Oefening 7 De trainer slaat een bal aan vanaf positie 2 op twee verdedigers op positie 5 en 6 aan dezelfde kant van het net. Op positie 2/3 staat een afvanger. Er wordt doorgedraaid: nadat de bal afgegeven is wordt de speler eerst reserve en neemt vervolgens de plaats in van de verdediger op 6 en draait vervolgens door naar positie 5. Doel van de oefening is om het voor- en achterlangs kruisen te trainen van de verdedigers als de bal in de conflictzone tussen de verdedigers in komt en zo botsingen in de verdediging te voorkomen. 26

28 Blokkering Oefening 1 (minimaal 7 spelers) 3 spelers aan het net, situatie als spelverdeler van tegenstander ook aan het net staat. 1 speler blokkeert bij spelverdeler, 1 speler blokkeert bij midden speler, 1 speler blokkeert bij p/l Opdracht midden speler: snel verplaatsen na landen 1 e blok, kijken naar voet buitenspeler om aan te sluiten. Opdracht alle spelers: na blokkering snel schakelen naar zelf aan kunnen vallen Er wordt 2x geblokkeerd zonder bal, daarna aangegooide bal naar de spelverdeler. 2 blok zetten bij midden/ spelverdeler. Midden verplaatst naar positie 2 zet 2 blok samen met andere speler. Blok op p/l gezet? Spelverdeler komt inlopen, krijgt aangegooide bal en geeft setup naar 1 van de spelers die blokkeerde, deze valt aan. Wisselen 3 blokkeerders met andere spelers die aan de andere kant van het net wachten. Moeilijker? - swing blok spelen, speler die p/l blokkeert begint naar binnen en verplaatst naar buiten. Blokkeerders die wachten zetten blok op de aanval die wordt gemaakt Oefening 2 3 mensen blokkeren, 3 aanvallers en een spelverdeler staan klaar. Afhankelijk van de hoeveelheid 1 of 2 passers. Bij 8 mensen, 1 passer en de trainer speelt rallyballen aan op deze persoon, na 10 ballen iedereen plekje door op eigen positie. Bij 9 mensen, de extra speler rustig laten serveren en daarna in het veld stappen proberen te verdedigen. Bij 10 mensen, 2 serveren, zodat het tempo omhoog kan. Bij 11 mensen 2 serveren en 2 laten passen serveerder stapt erbij om te verdedigen. Bij 12 mensen, eentje extra in het veld zetten zodat het eindigd in 6 tegen 5. Oefening 3 Aan de een kant van het veld staat een spelverdeler op 2/3 aan het net samen met een buiten en diagonaal aanvaller en in het achterveld staat een passer. Aan de andere kant van het veld staan aan beide buitenkanten iemand te blokkeren en de middens staan in een rij aan het net. De overige spelers staan achterin met de ballen kar. Deze laatste gooien een bal in op de passer. De passer brengt de bal naar het net en de spelverdeler geeft een set-up naar buiten of diagonaal. De eerste midden moet lezen waar de bal naar toe gaat en daar dan aansluiten in de blokkering. De aanvaller die de bal krijgt slaat de bal in de blokkering om het blok te testen. Hierna wordt weer een nieuwe bal aangegooid, waarbij dan de volgende midden aan de beurt is. De mensen die aangooien zorgen ook dat de ballen niet door het veld rollen. Telkens na ongeveer 10 ballen doordraaien met aangooien, passen, aanvallen en blokkeren. 27

29 Oefening 4 A slaat op de bal, vervolgens een topspin geslagen bal op de netrand. B weet op het moment dat A op de bal slaat de aanval wordt gemaakt, deze timed de aanval en blokkeert de bal. 10x dan wisselen. Het is niet handig om 6 tweetallen aan het net te hebben. Dus combineer deze oefening in een soort estafette vorm waarbij de achterste helften gebruikt worden voor een andere oefening. Oefening 5 (9 personen) Aan de ene kant staat 3 spelers op een bank. Om de beurt slaan ze een bal over het net. Aan de andere kant staat een teamopstelling de de bal ontvangt. Niet doorspelen, maar de bal afvangen voordat hij het net over zou gaan. Vooral een oefening om het blok met de verdediging goed te zetten. Dus niet te snel de bal aanslaan. Oefening 6 Eerst blok pendel voor warming up en even hoog tempo goed blokkerendaarna aanval en blok op eigen positie, blok blijft tijdje staan zodat je goed kunt oefenen op het blok zetten, variëren tussen rechtdoor open en op de bal blokkeren, handjes er over heen en goede intensiteit. Oefening 7 Oefening zonder bal waarbij de eerste van een rijtje start in het midden van het net (positie 3) en de rest erachter staat. Rechts (positie 2) en links (positie 4) aan het net staan nog twee blokkeerders. De eerste uit het rijtje beweegt naar rechts en sluit aan bij de wachtende blokkeerder om samen een blok te zetten. De tweede uit het rijtje beweegt naar links, de derde naar rechts enz. Vervolgens neemt de blokkeerder die vanuit midden gekomen is, de positie in van de blokkeerder rechts/links. Deze sluit achter aan in het rijtje. Deze oefeningsvorm combineer ik met diverse doelstellingen, zoals de manier van opzij bewegen, het zorgvuldig aansluiten zodat het blok zich sluit (midden blokkeerder naar de voeten laten kijken) of de bepaling van het timingsmoment door de buitenste blokkeerder. 28

30 Oefening 8 2-tallen tegenover en dichtbij elkaar Speler 1 staat klaar met een block Speler 2 slaat ballen tegen de handen 29

31 Service Oefening 1 snickeren Je zet op plekken in het veld een pion neer. Ligt eraan waar je de focus op wilt hebben, dit kan kort, diep of juist op een specifieke positie (positie 1 bijvoorbeeld). Dit kan aan beide kanten van het veld. Serveert degene de pion om verdient zij een Snicker (of iets anders). Varianten: Achter je bal aanlopen, zo blijf je in beweging en wordt je moeier. Hierdoor neemt de focus af en moet je dus geconcentreerd blijven om gericht te serveren. Foute service is 5x burpees/opdrukken/buikspieren (iets in de vorm van kracht om moeier te worden). Burpees kan je iets minder doen deze zijn intensiever. Burpees zijn: 30

32 Oefening 2 Serveren in levels Mbv pionnen wordt het veld ingedeeld in steeds kleinere vakken. De opdracht is om bijv. 4x achtereen goed te serveren in het grootste vak (level 1), vervolgens mag je door naar level 2 waarbij het vak steeds kleiner wordt enz. naar level 5. 4x achter elkaar IN om naar het volgende level te gaan. Level 1: Binnen hele veld Level 2: Half veld (Links of Rechts) Level 3: Half veld (Kort of Lang) Level 4: Binnen een kwart van het veld naar keuze (Speler mag niet tussen door wisselen van kwart)level 5: Binnen alle kwarten van het veld 1x serveren. 31

33 Teamplay Oefening 1 (minimaal 10 spelers) Opstelling maken in het veld. Doelstelling oefening: bal achter de 3 meter scoren geslagen / goed uitgespeelde aanval aan het net scoren 1 team begint met service Daarna rallybal naar winnaar van punt tot beide doelstellingen zijn behaald. Doelstelling behaald? Service naar winnende team, en draait een plaats door. Extra regels: kill block = vrije keus in welke bal wordt gescoord Service ace = vrije keus in welke bal wordt gescoord Spelers kunnen tijdens rally wisselen van plaats voor en achter, meestal gebruikt voor spelverdeler en diagonaal zodat er een grotere kans is tot scoren als 1 van de 2 doelstellingen al behaald is. Oefening 2 Chaosbal, 4vs4, 4vs5, 5vs5, 5vs6, 6vs6. Service en daarna een hele boel rallyballen, stuk of 15/20. Rallybal proberen heel snel en op dezelfde plek in het veld te gooien als waar de bal op de grond viel. Zo blijven ze altijd bezig en loopt het spelletje snel door. Oefening 3 Oefening 1 Opstelling zoals weergegeven in het plaatje. Aan beide kanten staat een speler met bal klaar om te serveren. De oefening begint met een service vanuit kant A op de passerlopers (P). De bal wordt vervolgens uitgespeeld. Valt de bal op de grond gaat kant B doordraaien. De passerlopers draaien met elkaar door en de middens (M) met elkaar. De diagonaal (D) blijft staan. Als eerste draaien de passerlopers aan kant B door. De passerloper aan het net haalt de bal op en sluit aan zijn eigen kant aan voor de service. In de tussentijd heeft kant B al geserveerd. De bal wordt gewoon uitgespeeld. Valt deze op de grond draait vervolgens kant A door en wordt vanuit kant A ook weer geserveerd. Afhankelijk van het aantal spelers kan deze oefening worden gevarieerd. Bij een even aantal spelers wordt aan de eigen kant doorgedraaid. Zijn er oneven aantal spelers op de training gaat de persoon die de bal ophaalt vervolgens vanuit de overkant serveren. 32

34 Oefening 4 5 tegen 5/ 6 tegen 6 5 personen aan de ene kant van het veld, 5 aan de andere kant. Bal wordt steeds snel en moeilijk door de trainer ingegooid naar de kant die het vorige punt gemaakt heeft. Er wordt gewoon een rally gespeeld, maar iedere keer dat de bal over het net komt, draai je alle 5 door. Iedereen komt dus op elke positie te staan. Oefening 5 Kant met de minderheid serveert, 6-tal moet scoren, 6-tal blijft staan en draait niet door zodat er altijd 3 aanvallers zijn. Je moet 5 keer scoren op je eigen positie en daarna draai je door met iemand anders. Als het goed is scoort het 6-tal vrij makkelijk en wordt er dus snel doorgedraaid. Als dit niet het geval is roep je het 6-tal even bij elkaar en geef je tips op dat er bijv. geen blok is, en prikballen veel beter werken omdat er aan de andere kant maar 4 staan. Oefening 6 Partijtje bestaande uit 2-ballen Service-bal, kan door speler of trainer Rally-bal, ingegooid door trainer Gooi naar conflictzone (tussen 2 spelers) Gooi naar Hoeken Doel: Een standaardsituatie creëren bij lastige ballen Organisatie en afspraken maken met de spelers Ballen Game-like houden Dit stimuleert de spelers om initiatief te nemen 33

35 Oefendriekamp Millingen Openingstoernooi Heyendaal Driekamp Vught Teamweekend Voorbeeld Jaarplanning Jaarplanning Dames 1 ( ) Jaarplan: Datum: Technisch accent 1: Servicepass (verplaatsing) Verdediging (ook voor sv-ers): verplaatsing + stilstaan Technisch accent 2: Service: float Blokkering: handzetting Accent spelsysteem: Service: service-opdracht Verdediging: van uitgangspositie naar verdedigingspositie Spelverdelers: positie onder de bal Persoonlijke individuele accenten: Opmerkingen: Middens: verplaatsing blokkering Marijntje: handzetting bovenhands spelen Aanval: 1e tempo mid + 2e tempo plus pl/dia *Afwisseling in training voor spelverdeelsters en libero in overleg inbouwen

36 servicepass: verplaatsing Aanval: prikken Service: floatservice aanval: perifeerzicht spelverdeelsters/binden midblokkeerster door midaanvalster Middens: aanbieden op mindere pass verdediging: rallybal service: floatservice blokkering: handzetting aanval: hoeken maken servicepass: verplaatsing verdediging: positieblok, keuze midblokkeerster service: service-opdracht Spelverdeelsters: positie onder de bal Middens: verplaatsing blokkering

37 aanval: 1e tempo mid + 2e tempo plus pl/dia aanval: prikken blokkering: handzetting servicepass: verplaatsing verdediging: verplaatsing + stilstaan service: floatservice aanval: perifeerzicht spelverdeelsters/binden midblokkeerster door midaanvalster verdediging: positionering blok + veldverdediging Spelverdeelsters: verplaatsing onder de bal servicepass: verplaatsing verdediging: verplaatsing + stilstaan service: floatservice aanval: hoeken maken blokkering: handzetting + verplaatsing aanval: risico versus scoringsmogelijkheden verdediging: positionering blok + veldverdediging Middens: aanbieden op mindere pass 36