N=1 Plus onderzoek Albert Ponsioen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "N=1 Plus onderzoek Albert Ponsioen"

Christiana Hendrickx
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 N=1 Plus onderzoek Albert Ponsioen klinisch neuropsycholoog

nl Albert@zelf-regulatie.nl www.gamingandtraining.

2 N=1 Plus onderzoek Braingame Brian Albert Ponsioen Esther ten Brink Pier Prins Veldhoven 13 november 2015

3 Een nieuwe geest waart door de GGZ Psychiatrische stoornissen Van DSM naar Netwerkmodellen Onderzoek Van RCT naar SCED Behandeling Van protocol naar maatwerk Van inzicht geven naar inslijpen 3

4 Psychiatrische stoornis Standaard model: een stoornis is een manifestatie van een latente variabele insomnia depression mood fatigue

5 Psychiatrische stoornissen Het besef dringt nu steeds meer door bij gedragswetenschappers en psychiaters dat het beschrijven van psychiatrische stoornissen in termen van gedrag of symptomen nooit inzicht zal geven in de onderliggende oorzaken, omdat aan elk symptoom of gedrag verschillende oorzakelijke factoren ten grondslag kunnen liggen. Dat verklaart ook de grote mate aan co-morbiditeit (zie bijvoorbeeld Pennington, 2014). 5

geven in de onderliggende oorzaken, omdat aan elk symptoom of gedrag verschillende oorzakelijke factoren

6 Psychiatrische stoornissen Na bijna een eeuw empirisch onderzoek is de onderliggende ziekte-entiteit niet te bepalen! Transdiagnostische benadering zinvoller 6

7 Netwerkmodel depressie 7 Bringmann, L. F., Vissers, N., Wichers, M., Geschwind, N., Kuppens, P., Peeters, F., Borsboom, D., & Tuerlinckx, F. (2013). A network approach to psychopathology: New insights into clinical longitudinal data. PLoS ONE 8(4): e doi: /journal.pone

8 standaard model LVB Laag WISC-TIQ LVB Cito toetsen: V speciaal onderwijs

9 Netwerkmodel LVB aandachtsproblemen info.verw. problemen Laag WISC-TIQ koude EF-problemen warme EF problemen taalproblemen Cito toetsen: V speciaal onderwijs onvoldoende onderwijs

10 Netwerkmodel 10

11 Ising Model ferromagnetic phase transition 11

12 Netwerkmodellen Psychologische constructen geconceptualiseerd als netwerken van interacterende componenten (symptomen). Eén symptoom (bijv. slaapproblemen) kan andere symptomen activeren (bijv. vermoeidheidsklachten). Netwerken kunnen van persoon tot persoon verschillen. 12

13 Individual network models 13

14 Idiografisch* onderzoek Data verzameling ( To capture life as it is lived ): Experience Sampling Method (ESM) PsyMate Daily Report Scale (DRS) Ecological Momentary Assessment (EMA) Physical activity; travel behavior; light exposure Data analyse Trend analyse Reliable Change Index Mixed Models * De idiografische methode (Grieks idios = eigen, graphein = beschrijven) is de studie van gedrag dat het individu uniek maakt. Het is deze methode die volgens Wilhelm Windelband gebruikt zou moeten worden in alfawetenschappen als geschiedenis en etnografie, terwijl de nomothetische methode (nomos = wet) de studie van groepen om algemene conclusies te kunnen trekken geschikt was voor de bètawetenschappen om wetmatigheden te ontdekken ( 14

15 RCT experimentele groep

16 RCT controlegroep

17 Wie tref je aan in de behandelkamer? In ieder geval niet die gemiddelde persoon

18 Praktijk Baseer je diagnostische uitspraken over datgene wat je denkt geobserveerd en gemeten te hebben (gezins- en schoolobservaties; testdiagnostiek; vragenlijsten) en verwar classificeren niet met diagnostiek. 18

19 Onderzoek Ga bij een individu op zoek naar het unieke patroon van intra-, inter- en extrapersoonlijke krachten en kwetsbaarheden: Single Case Experimental Design (SCED) studies 19

20 8 SCED: Van N=groot & T =klein naar T=groot & N=klein 7 6 pre-/posttreatment 5 4 Daily Report Scale 3 2 trendline pre- /posttreatment trendline Daily Report Scale neurofeedback 20

Scale 3 2 trendline pre- /posttreatment 1 0 1 11 21

21 Braingame Brian Pier Prins, Bas Dovis, & Hilde Geurts Universiteit van Amsterdam Esther ten Brink & Albert Ponsioen PsychoInforma Woerden / Lucertis Velsen Saskia van der Oord Universiteit Leuven Harold de Groot Shosho Amsterdam

22 Standaard model ADHD impulsiviteit ADHD onoplettendheid hyperactiviteit

23 Netwerkmodel ADHD aandachtsregulatie inhibitie werkgeheugen impulsiviteit onoplettendheid flexibiliteit hyperactiviteit motivatie

24 Project Gaming & Training Uitgangspunten: Kindbehandelingen zeer gewenst, maar effectiviteit onvoldoende aangetoond (Multidisciplinaire Richtlijn ADHD, 2005) Uit studies blijkt dat kinderen met ADHD uitvallen op verschillende neuropsychologische taken die Executieve Functies meten, met name WG (Nigg, 2006; Wilcutt et al., 2005) Executieve Functies, zoals het werkgeheugen zijn te trainen (Klingberg et al., 2005) Kinderen blijken hun aandacht wel voor langere tijd te kunnen vasthouden, zich goed te kunnen concentreren, minder ADHD-gedrag te laten zien tijdens computer gaming, en er is dan sprake van een verhoogde motivatie en interesse (Lawrence et al., 2002; Shaw et al., 2005).

25 Van inzicht geven naar inslijpen gecontroleerde processen neo cognities paleo emoties geautomatiseerde processen archi arousal reflexen stimulus actie Van Cranenburgh, 1998

26 Demo

27 Demo

28 Individuele data 1. Trainingsresultaten 2. Vragenlijsten (BRIEF VvGK) 3. Daily Report Scale (DRS)

29 Tijdlijn Startgesprek Voormeting Start training Einde Nameting Follow-up meting / training Eindgesprek Invullen -deelname formulier -toestemming -korte vragenlijst ouders -VvGK -BRIEF Training Dagboek bijhouden Invullen Dagelijkse Rapportage schaal (DRS) ouders -VvGK -BRIEF Invullen DRS ouders -VvGK -BRIEF leerkracht -VvGK -BRIEF leerkracht -VvGK -BRIEF leerkracht -VvGK -BRIEF Week 1 Week 12 Week 20-22

30 Trainingsresultaten cliënt A.

31 BRIEF Inhibitie ouder - leerkracht Vragenlijst F-waarde p-waarde BRIEF_O_INH.dat 2, ,11141 BRIEF_LK_INH.dat 3, ,07113

32 Reliable Change Index (RCI) vragenlijsten cliënt A. ouder - leerkracht ouder voormeting ouder FU leerkracht voormeting ouder voormeting ouder FU leerkracht voormeting leerkracht FU leerkracht FU BRIEF RCI Ouder Leerkracht Inhibitie 1.18 *1.83 Cognitieve flexibiliteit * Emotieregulatie * Werkgeheugen * significant op 5%-niveau VvGK RCI Ouder Leerkracht Aandachtstekort Hyperactiviteit/Impulsiviteit

33 Daily Report Scale (DRS)

34 Daily Report Scale (DRS) cliënt A. - kan nee accepteren zonder (lang) na te zeuren voormeting training namet. follow up

35 Statistische analyses Estimates of Fixed Effects a 95% Confidence Interval Parameter Estimate Std. Error df t Sig. Lower Bound Upper Bound Intercept b phase1 c phase2 d phase3 e time_in_phase f phase1 * time_in_phase g phase2 * time_in_phase h phase3 * time_in_phase i a. Dependent Variable: gedrag1; b. intercept einde voormetingsfase; c. verschil intercepten einde trainingsfase einde voormetingsfase; d. verschil intercepten einde nametingsfase einde voormetingsfase; e. verschil intercepten einde follow-up fase einde voormetingsfase; f. hellingshoek voormetingsfase; g. verschil hellingshoeken trainingsfase voormetingsfase; h. verschil hellingshoeken nametingssfase voormetingsfase; i. verschil hellingshoeken follow-up fase voormetingsfase.

36 Samenvatting resultaten cliënt A. De prestatiecurve op de trainingstaken laat voor vrijwel alle taken een stijgende trend zien. Een uitzondering vormt de vierde variant van de werkgeheugentaak. Maar de maximale scores worden niet gehaald. Vooral op de stoptaak lijkt A. zijn prestatieplafond bereikt te hebben op zo n 80 % van de maximaal te behalen score. De gedragingen in de DRS (het klachtgedrag thuis) hebben vooral te maken met emotieregulatieproblemen (gedrag1) en impulsiviteit (inhibitieproblemen; overig gedrag). Er is sprake van een significante verbetering van het klachtgedrag, waarbij deze verbetering op gedrag1 zich al voordat de training startte zich al lijkt in te zetten. Een gevolg van een positief verwachtingspatroon bij ouders? De follow-up gegevens geven blijk van een beklijving van de positieve trends. Op de vragenlijsten geven ouders aan een verbetering te zien op het gebied van de cognitieve flexibiliteit (de subschaal CF van de BRIEF) en het gebied van de emotieregulatie (ER van de BRIEF). De leerkracht rapporteert alleen een lichte verbetering op het gebied van de inhibitie (INH van de BRIEF). Op de VvGK worden geen verbeteringen aangegeven.

37 Braingame Brian: work in progress! training diverse klinische groepen ADHD; TOS; ASS; dyslexie; obesitas trainingstaken aansluiten op kernproblemen ADHD: inhibitie & vis.ruimt. werkgeheugen Autism: mentale flexibiliteit; emotieherkenning Learning disabilities: (verbaal) werkgeheugen Obesitas: inhibitie aan trainingstaken zelf game-elementen toevoegen mini-games & Apps

38 SCED onderzoek Van harte aanbevolen!

39 Braingame Brian: onderdeel breder behandelaanbod

40 Website en contact Braingame Brian Stichting Gaming & Training IJsselvere BW Oudewater albertponsioen@gamingandtraining.nl

Vergelijkbare documenten

De effectiviteit van Braingame Brian: samenvatting van het evaluatie-onderzoek 2012 2015

De effectiviteit van Braingame Brian: samenvatting van het evaluatie-onderzoek 2012 2015 1. Inleiding BB is een gecomputeriseerde cognitieve training voor kinderen met zelfregulatieproblemen (bv. kinderen