Relatiedag Onzekerheid als kompas. 21 maart World Café. Vertrouwen Keuzevrijheid Besluitvorming

Transcriptie

1 Relatiedag 2018 Onzekerheid als kompas Onzekerheid: daar kun je op vertrouwen! Rick Koster World Café Vertrouwen Keuzevrijheid Besluitvorming 21 maart 2018 met Introductie door Marcel Kennismaking Gebruik onzekerheid in je voordeel Frenk van Harreveld Afsluiting

2 Rick Koster Onzekerheid: daar kun je op vertrouwen!

3 Onzekerheid? Het onduidelijk of onbekend zijn. Toestand waarin je niet weet wat je moet doen, denken of geloven. Onzekerheid is een bekend psychisch fenomeen. Onzekerheid kan worden veroorzaakt door lichamelijke, sociale, financiële en emotionele factoren en angst. In elk geval gaat iemand die zich onzeker voelt, twijfelen aan haar of zijn gehele zelfbeeld (competentie of eigenwaarde). (Economisch woordenboek) Een beslissing kent een reeks van mogelijke uitkomsten, terwijl niet objectief is vast te stellen hoe waarschijnlijk het is dat elk van die mogelijke uitkomsten in feite optreedt. (Schöndorff c.s.)

4 Observeren Analyseren Beoordelen

5

6 Neutraal Meest dominant Minst dominant

7 Anders kijken

8 Zelfbeeld vs. Wensbeeld Identiteit vs. Imago

9

10

11 Peter F. Drucker (Harvard professor) "The greatest danger in times of turbulence is not the turbulence; it is to act with yesterday's logic."

12 Observeren Begrijpen & doorgronden Analyseren Accepteren Oordelen Respecteren Veroordelen INSTINCT Vertrouwen COMPASSIE

13 Meet them where they are. Peter Sellars, theatre director

14 Gedrag, woorden Gedachten Overtuigingen Ervaringen Verwachtingen Angsten, zorgen & irritaties Belangen & wensen Persoonlijkheid Principes Waarden

15

16 T = R - V

17

18 Pensioenkennis en vertrouwen gaan hand in hand Mei 2016

19 Verwachtingen: willen versus nodig hebben Uit: Willen Nodig hebben

20 Willen versus nodig hebben Willen Uit: 20 Nodig hebben

21 Willen versus nodig hebben Willen Uit: 21 Nodig hebben

22

23 Onzekerheid vraagt:

24

25 Vrijheid Vertrouwen Verantwoordelijkheid

26 Vertrouwen? Buikgevoel op basis van ervaring en inschatting dat de ander het goed(e) zal doen als je de controle loslaat.

27 Vrijheid Vertrouwen Hoeveel vrijheid krijg of neem je? Hoeveel verantwoordelijkheid krijg of neem je? Is het in verhouding? Verantwoordelijkheid

28 Pensioenkennis en vertrouwen gaan hand in hand Mei 2016

29 Conclusies 1. Laag vertrouwen is slechts deels toe te schrijven aan het pensioenstelsel zelf Bij driekwart van de werknemers ontbreekt het aan voldoende vertrouwen in het huidige pensioenstelsel in Nederland. Ruim een kwart (28%) heeft daar zelfs heel weinig vertrouwen in. De redenen voor dit wantrouwen zijn vaak (60%) niet direct terug te voeren op het pensioenstelsel, maar hangen samen met een gevoel van boosheid, onzekerheid en wantrouwen. 2. Kennis is een sleutel tot meer vertrouwen: misperceptie omslagstelsel, rendement op premieinleg en overschatten beleggingsrisico Waar de pensioenkennis het laagst is, is de behoefte aan keuzevrijheid het grootst. Gebrek aan vertrouwen en de preferentie voor verandering komen voor een fors deel voort uit gebrek aan kennis over het huidige stelsel (dat onterecht als omslagstelsel wordt gezien) en gebrek aan kennis over de waardevermeerdering van de ingelegde pensioenpremie over een tijdsspanne van 40 jaar. Toename van kennis over beleggingsrisico s en het rendement op de ingelegde premies leidt tot toename van het vertrouwen en een afname van de behoefte aan verandering in het pensioenstelsel. 3. Keuzevrijheid betekent niet automatisch meer vertrouwen Meer keuzevrijheid zorgt als zodanig slechts in beperkte mate voor meer vertrouwen in het pensioen. Immers, de misverstanden die de aanleiding zijn tot het beperkte vertrouwen blijven bestaan. Voor herstel van vertrouwen is het aanpakken van de mispercepties (omslagstelsel, beperkt rendement op ingelegde premie en overschatting beleggingsrisico s) essentieel. Pensioenfederatie Keuzevrijheid en vertrouwen 9

30 Conclusies 4. Meer keuzevrijheid wordt omarmd door de groep werknemers die het minst is geëquipeerd om daarop te acteren en dat ook het minst zal doen De werknemers met weinig pensioenkennis en lager opgeleiden omarmen keuzevrijheid, uit boosheid en onbegrip over wat er nu met hun pensioen gebeurt. Maar juist deze groep laat, samen met de ouderen, een geringe switchbereidheid zien. 5. Kunnen kiezen voor wel of geen garantie is het belangrijkste onderdeel van ideale pensioenregeling De mogelijkheid zelf te kunnen kiezen om wel of geen garantie in te bouwen en de mogelijkheid het eigen pensioenfonds te kunnen kiezen, bepalen de helft van de keuzes die men wil maken bij het samenstellen van de ideale pensioenregeling. De helft van de werknemers (jongeren, weinig pensioenkennis, lagere inkomens) kiest voor een gegarandeerde uitkering van 50% van het salaris, de andere helft (ouderen, meer pensioenkennis, hogere inkomens) voor een verwachting van 70% van het salaris, maar zonder garanties. 6. Solidariteit belangrijk Werknemers in Nederland hechten zeer aan collectiviteit en solidariteit. In een eigen potje dat leeg kan raken ziet men weinig en dat gaat in die vorm het vertrouwen niet vergroten. Het delen van langleven- en beleggingsrisico s vindt men erg belangrijk. Pensioenfederatie Keuzevrijheid en vertrouwen 10

31 Ervaren Feedback Reflecteren Doordacht Experimenteren Aanpassen

32

33 World Café

34 Debat Er van uitgaan dat er één goed antwoord is en jij hebt het Dialoog Er van uitgaan dat meerdere personen delen van het antwoord hebben Strijdlustig Gaat over winnen Luisteren om fouten te vinden en tegenargumenten naar voren brengen Twee kanten zien van een vraagstuk Samenwerkend Gaat over het ontdekken van gemeenschappelijke standpunten Luisteren om te begrijpen, de betekenis en overeenkomst zoeken Alle kanten bekijken van een vraagstuk Het verdedigen van de eigen kijk op een onderwerp tegen die van anderen Zoeken naar een conclusie Toegeven dat het nadenken van iemand anders, je eigen kijk op een onderwerp kan verbeteren Ontdekken van nieuwe opties, niet zoeken naar een afsluiting