BomenBeterBeheren. Doelstelling BBB :

Transcriptie

1 BomenBeterBeheren Doelstelling BBB : vzw Bomen Beter Beheren heeft als doelstelling de kennisoverdracht en uitwisseling van ervaringen tussen de leden te stimuleren, om zo het werkniveau en de veiligheid in de sector te verhogen. Alsook eenieder te sensibiliseren die beroepshalve verantwoordelijke is voor onze bomen (privaat & openbaar) om de theoretische en praktische kennisoverdracht te verbeteren, opdat bomen op een correctere manier zouden beheerd worden. Daarbij staan 2 punten centraal : - het welzijn van de boom - de veiligheid van de boomverzorger

2 BBB

3 BBB: werking Beperktbestuur. Dagelijksbestuur. Werkgroepen.

4 BBB: werking Werkgroepen. Samengesteld uit BBB leden, sympathisanten en vakmensen omtrent hun thema. Brengen via een afgevaardigde verslag uit naar het BBB bestuur. Om zo de peilers te verstevigen. Enkele voorbeelden:

5 Werkgroepen bloedingsziekte (1) Opgericht september 2005 Samenwerking tussen vzw BomenB Beter Beheren Vereniging Voor Openbaar Groen Agenschap voor Natuur en Bos INBO - Geraardsbergen ILVO Merelbeke AVBS sectie boomkwekerij Koen en Geert T. als BBB verantwoordelijken

6 Werkgroepen (2) Overige: werkgroep zout werkgroep houtrotters

7 Activiteiten Organisatie van diverse activiteiten Minstens 1X per maand Terug te vinden op onze website

8 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE BOMENZAND SAMENSTELLING CONTROLE Bodem geschikt voor bomengroei? Afh. van bodemkundig onderzoek structuurverbetering verbetering voedingstoestand (meestal) vervangen wegens eisen boom infrastructuur

9 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE SAMENSTELLING OVERGANG CONTROLE EISEN VAN DE BOOM EISEN INFRASTRUCTUUR INTEGRATIE VAN EISEN - EIGENSCHAPPEN BOMENZAND SAMENSTELLING VAN GRONDMENGSELS OVERGANG GRONDMENGSEL OMRINGENDE GROND KWALITEITSCONTROLE BEOORDELING VAN GRONDMENGSELS

10 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE SAMENSTELLING OVERGANG CONTROLE EISEN VAN DE BOOM Goede groei mineralenvoorziening humusgehalte: specifiek N (vaak uitspoeling nitraat) C/N: 10 à 20 of lager Ontwikkeling schimmels e.a. micro-organismen vochtvoorziening (kleine poriën) ca. 600 l/m² kroonprojectie nodig Hoge eisen vochtleverend vermogen zuurstofvoorziening (grote poriën) verbruik door boom + bodemleven! > afbraak org. stof. verankering minimaal doorwortelbaar volume onder verharding vaak te hoge dichtheid voor beworteling

11 Grondwaterprofiel GWP Grondwatertafel: bereikbaar en beschikbaar voor boom tijdens groeiseizoen (max 30cm onder wortels, max 1 tot 1,3 m onder maaiveld) Capillaire opstijging van water (grootst bij zandleem, kleinst bij zand en klei

12 Hangwaterprofiel: HWP Grondwatertafel geen enkele bijdrage in vochtvoorziening. Aanwezige vochtvoorraad, neerslag Vereiste bodemvolume zal groter zijn dan bij GWP Hangwaterprofiel meestal in stedelijke omgeving

13 Kroonprojectie Schaduw boom op ondergrond bij loodrechte zon Formule: r² Zuil-/schermvormige bomen: aanpassing.r².h/d

14 Vochtbalans: vochtbehoefte 400 l/m² kroonprojectie: bomen in parkhout beschutte situaties edm 600l/m² : voor laanbomen, bomenrijen 800l/m²: voor solitaire bomen Uitgedrukt in l per m² per groeiseizoen

15 Vochtbalans: vochttoevoer Neerslaghoeveelheid: gem 780 mm (l/m²) Tijdens groeiseizoen: 400 mm of l/m² Infiltratiepercentages: Asfalt: 0 Sterk verdichte bodem: Tegels: 60x60x7: Tegels: 30X30X5: Klinker: 20X10X10: Kiezel: 100

16 Vochtbalans: vochttoevoer Vochtleverend vermogen in l/m³ - straatzand: 70 - Zandige bodem Zware klei: Lemig zand: Lichte klei:160 - Sterk lemig: 250

17 Vochtbalans: vochttoevoer Leem: 260 Zandleem: 270 Waarden voor grond zonder organische stof Per procent organische stof verhoging van 10 l/m³

18 Voorbeeld vereist bodemvolume Grondwaterprofiel: beperkende factor is niet vocht maar mineralenbehoefte. Lichte klei-of zandgrond met 5% org stof:0,75 m³ doorwortelbaar bodemvolume per m² kroonprojectie voldoende voor mineralendekking Rijkere gronden: 0,5m³/m² Armere gronden: 1m³/m²

19 Oefening Bereken het vereiste bodemvolume voor een solitaire boom met een kroondiameter van 15 m. De boom wordt geplant in lichte kleigrond met 5% organische grond. We hebben te maken met een grondwaterprofiel. Bereken ook de vochtbehoefte van deze boom.

20 Oefening Kroonprojectie= r² 3,14.(7,5m)² = ca. 175m² Vochtbehoefte = l/m² kroonprojectie.opp kroonprojectie 800l/m².175m² = l Vereiste doorwortelbaar volume 0,75 m³/m² kroonprojectie.175m² = ca.130m³

21 Oefening Grootte van de standplaats (doorwortelbare diepte = 1m) Volume = lengte.breedte.diepte (stel vierkant dan b=l) v= l².d l = vkw (v/d) l = vkw 130m³/1m = ca 11,5m.11,5m

22 Oefening: HWP Bereken het vereiste bodemvolume voor een solitaire boom met een kroondiameter van 15 m. De boom wordt geplant in zandleem, de helft van de wortelzone is geplaveid met tegels van 30X30 cm, de andere helft is onverdichte bodem. We hebben te maken met een hangwaterprofiel. Bewortelingsdiepte: 1m

23 Oefening Kroonprojectie= r² 3,14.(7,5m)² = ca. 175m² Vochtbehoefte = l/m² kroonprojectie.opp kroonprojectie 800l/m².175m² = l Vochttoevoer = vochtlevering bodem+vochtlevering infiltratie Vochtlevering zandleem = 270 l/m³

24 Oefening Infiltratie: ((400 l/m²)/2).1 + ((400 l/m²)/2).0,70 = 340 l/m² Bij bewortelingsdiepte van 1 m is toevoer water: 270l/m³.1m + 340l/m² = 610l/m² Vereiste infiltratieopp = vochtbehoefte/ watertoevoer per m² l/610 l/m = 229 m³

25 Oefening Grootte van de standplaats (doorwortelbare diepte = 1m) Volume = lengte.breedte.diepte (stel vierkant dan b=l) v= l².d l = vkw (v/d) l = vkw 229m³/1m = ca. 15m.15m

26 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE SAMENSTELLING OVERGANG CONTROLE EISEN VAN DE INFRASTRUCTUUR - draagkracht - weerstand tegen opvriezen - doorlatend (waterafvoer) Praktijk: maximaal verdicht zand MAAR: niet in alle gevallen maximale verdichting noodzakelijk. Een op de juiste manier verdichte grond - met een beperkte hoeveelheid organische stof - en de juiste korrelverhouding in de zandfractie leidt niet altijd tot onacceptabele nazakking van bestrating Vooral mogelijkheden bij statische, niet te zware belasting onder trottoirs, fietspaden en parkeervakken

27 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE SAMENSTELLING OVERGANG CONTROLE INTEGRATIE VAN EISEN EIGENSCHAPPEN BOMENZAND - org. stof-fractie: boom ( ) draagkracht, nazakking ( ) Grenswaarden: 3% < org. stof < 5% - zand-fractie en korrelgrootte: 210 mu < gemiddelde korrelgrootte < 420 mu - kleigehalte: massa%(org. stof + klei) < 8 à 10 massa%(mengsel) massa%(org. stof) > massa%(klei) STRUCTUUR: GOED SLECHT SLECHT SLECHT

28 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE SAMENSTELLING OVERGANG CONTROLE SAMENSTELLING GRONDMENGSELS Definitie soms verwarrend Hier: bomenzand = bomengrond ( kwekerijen) = teelgrond t.b.v. bomen in de verharding

29 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE SAMENSTELLING OVERGANG CONTROLE SAMENSTELLING GRONDMENGSELS Mengen van 2 of meer grondstoffen A. Dragende functie HUMUSLOOS ZAND! korrelgrootteverdeling: ééntoppig (M50= 210 tot 420 mu)! kalkgehalte: < 3% ; ph-kcl < 6.5 (boomsoortenkeuze!) B. Verzorgende functie (vocht, voeding, bewortelingsmogelijkheden) ORG. STOF eisen: - hoge veraardingsgraad - niet irreversibel indrogen - laag kleigehalte - grofheid zand vergelijkbaar aan A - geen ontoelaatbare verontreiniging - laag zoutgehalte KLEIGEHALTE nooit beperkend in goed bomenzand een teveel is wél problematisch BEMESTING = meestal noodoplossing Want dan meestal basis van het mengsel niet OK Onderzoek: ook langzaam werkende meststoffen werking van max. 1 à 2 groeiseizoenen (C. Soms 3e grondstof: A of B overnemen of versterken)

30 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE SAMENSTELLING OVERGANG CONTROLE SAMENSTELLING GRONDMENGSELS Mengmethoden:!! UITERST BELANGRIJK!! Verkeerde mening van uitstekende grondstoffen kan leiden tot onbruikbaar product! Doseerinstallatie mengvoederinstallatie Commercieel grondbedrijf zelfrijdende meng / klepel machine kant & klaar mengsel kraantje kleine groenbeheerder laadschop - rulle structuur grondstoffen - grondstoffen langs schuine zijde hoop storten en opduwen 1 à 2 keer volledig omzetten Opslag: droog en volgens milieu-voorschriften

31 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE SAMENSTELLING OVERGANG CONTROLE OVERGANG GRONDMENGSEL OMRINGENDE GROND Overgangen die leiden tot veranderingen in de hydrologische situatie Hangwaterprofiel: grote plantplaats + vochtleverend grondmengsel (org. stof!) Grondwaterprofiel: Probleem: capillaire opstijging = O2-gebrek = niet doorwortelbaar grondmengsel nooit < 10 cm boven laagste grondwaterstand (O2!) grofzandige gronden eventueel verhoogde plantplaats Contactprofiel: bij fluctuerende grondwaterstanden + beschikbaar vocht type & aandeel org. stof (vwn: zuurstofverbruik, belasting, nazakking OK) - capillaire stijghoogte grofzandige grond

32 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE SAMENSTELLING OVERGANG CONTROLE KWALITEITSCONTROLE BEOORDELING VAN GRONDMENGSELS - visueel structuur ( ERVARING nodig ) Aandachtspunten: - menging niet te intensief: heterogene kleur en korrels individueel herkenbaar aan hun kleur - kneden donkerder kleur - bij samenknijpen niet veerkrachtig - balletje moet uiteenvallen - korrelgrootte: zandlineaal (??) - zeven (maaswijdte 5 mm): enkel kleibrokjes over - labo voedingstoestand; stuctuur- en textuurgegevens eisen bomenzand in bestek: BASISKWALITEIT NL: Standaard 1990, hoofdstuk 51, toepassingsgebied bomen in open grond en bomen in verharding B: Standaardbestek 250, 2.1.; HIII,77: idem

33 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE SAMENSTELLING OVERGANG CONTROLE NL: verontreinigingen? Standaard 1990: mag niet verontreinigd zijn, maar geen normen B: SB 250: geen vermelding van verontreinigingen

34 Substraten voor stadsbomen BOOM INFRA INTEGRATIE SAMENSTELLING OVERGANG CONTROLE

35 Substraten voor stadsbomen BESLUIT COMPROMIS eisen infrastructuur (stabiliteit) en boom (mineralen, vocht, O2, verankering ) MOGELIJK door op juiste manier zandfractie en organische stof met vereiste eigenschappen te mengen.

36 Substraten voor stadsbomen BESLUIT NADER ONDERZOEK NAAR ALTERNATIEVE SUBSTRATEN IS WENSELIJK WERKGROEPEN!!