Keuzemenu bij beroepsopdracht 5 Verpleegtechnische en voorbehouden handelingen voor verpleegkundigen

Transcriptie

1 Keuzemenu bij beroepsopdracht 5 Verpleegtechnische en voorbehouden handelingen voor verpleegkundigen BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 1 van 43

2 Overzicht keuzemenu Overzicht keuzemenu...2 Overzicht hoorcolleges, trainingen verpleegtechnische vaardigheden...3 Overzicht hoorcolleges, trainingen voorbehouden handelingen...5 Opdracht 1 De wet BIG...6 Opdracht 2 Vitale functies...8 Opdracht 3 Wonden, hechtingen verwijderen en drains Opdracht 4 Reanimatie...14 Opdracht 5 Medicatie...15 Opdracht 6 Katheteriseren en verzorgen suprapubische katheter...20 Opdracht 7 Zuurstof toedienen, uitzuigen en tracheostoma verzorgen...22 Opdracht 8 Maagsonde / Sondevoeding en voedingspomp...23 Opdracht 9 Stomazorg...29 Opdracht 10 Ambulante compressie therapie...31 Opdracht 11 Vena punctie...32 Opdracht 12 Perifere canule...33 Opdracht 13 Ontluchten van een toedieningsysteem...34 Opdracht 14 Intraveneuze medicatie toediening...35 Opdracht 15 Aanprikken van de port a cath...36 Opdracht 16 Verzorgen van de centrale lijn en een epiduraal katheter...37 Informatiemenu...38 Overige/ bijlage...39 VUT-format...39 STARRT-methode...40 Format 'Voorbereiding op de demonstratie van een verpleegtechnische handeling'...41 Gedragscriteria verpleegtechnische handeling...42 Verplicht menu Hoorcolleges: verpleegkunde, skills en TSV. Verpleegtechnisch handelingen opdracht 1 t/m 10 Keuze menu Voorbehouden handelingen 11 t/m 16 BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 2 van 43

3 Overzicht hoorcolleges, trainingen verpleegtechnische vaardigheden Thema HC/ WS/ OLG Training De wet BIG en de consequenties voor mijn handelen Vitale functies Wonden verzorgen Hechtingen verwijderen Drains verzorgen Begeleiden en voorlichten bij wonden / drains / hechtingen verwijderen Reanimatie Inleiding in de medicatie: regels, procedure Medicatie geven oraal, rectaal, druppels, transdermaal en zalven Medicatie inhalatie Insuline injecteren Bloedsuiker prikken Injectie klaarmaken Subcutaan injecteren Intramusculair injecteren Zorgaspecten bij zorgvragers met aandoeningen aan de urinewegen Katheteriseren man Katheteriseren vrouw Suprapubsiche katheter verzorgen Urinemonsters afnemen BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 3 van 43

4 Zorgaspecten bij zorgvragers met aandoeningen aan de luchtwegen Zuurstof toedienen Mond- en keelholte uitzuigen Tracheostoma verzorgen Complicaties en zorg bij maagsonde Maagsonde inbrengen/verzorgen PEG verzorgen Voedingspomp en bolus Continue voeden en intermitterend Verplegen van een zorgvrager met een stoma Vormen van stoma: UP en AP Indicatie voor een stoma Ileostoma Colostoma Enkelloops Dubbelloops Stomazorg AP Stomazorg UP Theorie rondom ACT Demonstratie ACT BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 4 van 43

5 Overzicht hoorcolleges, trainingen voorbehouden handelingen Thema HC/ WS/ OLG Training Vena punctie Inbrengen van een perifere canule Ontluchten van een toedieningsysteem Intraveneuze medicatie toediening Per bolus M.b.v perfusor M.b.v zijlijn M.b.v volume pomp Aanprikken van een port a cath Verzorgen van een centrale lijn en epiduraal katheter BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 5 van 43

6 Opdracht 1 De wet BIG Opdracht In de gezondheidszorg voer je regelmatig handelingen uit die een zeker risico kunnen inhouden voor de zorgvrager. Dat kan variëren van het geven van het kopje koffie aan een oudere man die door een verlamming niet goed kan slikken, tot het injecteren van een medicijn in een bloedvat. Wanneer je niet goed oplet kan de man zich zo erg verslikken dat de koffie in de luchtpijp terechtkomt, waardoor hij het erg benauwd kan krijgen. Wanneer je de injectienaald naast het bloedvat prikt kan het medicijn schade toebrengen aan het weefsel, waardoor de zorgvrager extra pijn lijdt. Je zult natuurlijk nooit met opzet onzorgvuldig handelen. Toch is het wel goed om te weten aan welke voorwaarden je moet voldoen om je beroep zorgvuldig te kunnen uitoefenen. De wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG wet), een wet waaraan iedere beroepsbeoefenaar zich moet houden, doet daarover een aantal uitspraken. Uit onderstaande voorbeelden blijkt dat als je als beroepsbeoefenaar fouten maakt onder het tuchtrecht valt Ongewenste intimiteiten leiden tot verwijdering uit het BIG-register De algemeen directeur van een zorginstelling voor verstandelijk gehandicapten klaagt een verpleegkundige aan omdat hij zich schuldig heeft gemaakt aan ongewenste intimiteiten met vier bewoners. Twee meldingen heeft de verpleegkundige bekend, twee ontkend. Op grond van deze feiten verzoekt de klager om verwijdering van de verpleegkundige uit het BIG-register. De verpleegkundige is op staande voet ontslagen. De Arrondissementrechtbank heeft hem veroordeeld tot een taakstraf, een voorwaardelijke gevangenisstraf, onder voorwaarde van voortzetting van zijn psychiatrische behandeling. Het Tuchtcollege vindt dat ook in de toekomst patiënten of cliënten in een kwetsbare en afhankelijke positie kunnen komen ten opzichte van de verpleegkundige. Daarom moet een maatregel volgen die herhaling van ongewenste intimiteit onmogelijk maakt. Het Tuchtcollege legt daarom de volgende maatregel op: de verpleegkundige wordt uit het BIG-register geschrapt. ( Onjuiste medicatie toegediend; fout niet gemeld Een verpleegkundige dient binnen een paar weken twee maal een verkeerd medicijn toe bij dezelfde patiënt. De eerste keer verzuimde de verpleegkundige het etiket op de spuit te controleren; de tweede keer ging ze er na navraag bij collega's van uit dat de voorgeschreven Kefzol hetzelfde was als Keflin. De patiënt ondervond geen nadelige gevolgen. De verpleegkundige heeft de eerste fout gemeld; de tweede niet. De Inspecteur voor de Gezondheidszorg dient een klacht in bij het Regionaal Tuchtcollege Eindhoven. De IGZ verwijt de verpleegkundige o.a. dat zij de vloeistof in de spuit niet gecontroleerd heeft, dat zij de tweede fout niet gemeld heeft en dat zij door af te gaan op een onduidelijke mededeling van een collega onzorgvuldig en niet professioneel gehandeld heeft. Het Tuchtcollege vindt deze klachten gegrond. Het college merkt daarbij o.a. op dat het niet melden van een fout in strijd is met het belang van een goede uitoefening van de individuele gezondheidszorg en dat men niet (lichtvaardig) af mag gaan op mededelingen of uitlatingen van anderen tenzij het de daadwerkelijk ter zake deskundigen betreft. Het College overweegt tenslotte dat de eigen verantwoordelijkheid van een hulpverlener bepalend is voor de deugdelijkheid en zorgvuldigheid van diens professioneel handelen. De cultuur op de afdeling en de opvattingen van collega's spelen daarbij een rol van ondergeschikte betekenis. Het Tuchtcollege houdt rekening met het feit dat de verpleegkundige haar fouten inziet en geeft haar een waarschuwing. ( BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 6 van 43

7 Je gaat je verdiepen in de bijzonderheden van deze wet en wat de gevolgen zijn voor jou als beroepsbeoefenaar. Opdracht 1A Maak een presentatie (powerpoint, folder, poster, eigen creatie) waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: de wet BIG wat betekent de wet BIG; wat is op hoofdlijnen de inhoud van de wet BIG; voorbehouden handelingen wat is een voorbehouden handeling en geef voorbeelden; welke beroepsgroep mag welke voorbehouden handelingen uitvoeren; wat betekent: "onbevoegd is onbekwaam" en welke consequenties heeft dat voor jouw handelen; hoe kun je jezelf toetsen of je bekwaam bent om zorgvuldig te handelen; aan welke richtlijnen moet een arts voldoen wanneer hij een opdracht geeft om een voorbehouden handeling te laten verrichten; aan welke richtlijnen moet een verzorgende/ verpleegkundige voldoen om deze opdracht te mogen uitvoeren; welke consequenties hebben deze richtlijnen voor jouw handelen; 1B. Een discussie, onder begeleiding van de docent, over de volgende situatieschetsen: Een arts geeft mondeling de opdracht om bij een zorgvrager een blaaskatheter in te brengen. Mag de verpleegkundige/ verzorgende deze handeling verrichten? Een verpleegkundige/ verzorgende neemt telefonisch een opdracht aan van een arts. Zij heeft de naam van de arts niet goed gehoord en heeft verzuimd om er naar te vragen. Mag de opdracht worden uitgevoerd? Een deelnemer in opleiding krijgt de opdracht van een arts om een medicijn via het infuus toe te dienen. Mag de deelnemer deze opdracht uitvoeren? Mag de arts deze opdracht geven? De arts heeft een wijziging aangebracht aan een medicijn voor een zorgvrager. De naam van het medicijn is niet goed te lezen maar het lijkt op het medicijn wat de zorgvrager regelmatig toegediend krijgt. Mag dit medicijn toegediend worden? Een verwarde zorgvrager heeft zijn maagsonde verwijderd. Er is geen opdracht gegeven om de sonde opnieuw in te brengen. De verpleegkundige/ verzorgende besluit om de sonde weer in te brengen omdat de zorgvrager anders onvoldoende voeding binnen krijgt. Mag dat? BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 7 van 43

8 Opdracht 2 Vitale functies Als hulpverlener kun je geconfronteerd worden met levensbedreigende situaties doordat één of meerdere lichaamsfuncties plotseling uitvallen of verstoord raken. Er wordt dan verwacht dat je snel en accuraat kunt handelen. Gelukkig zijn er ook veel situaties die niet direct levensbedreigend zijn maar waarbij professionaliteit van de hulpverlener wordt verwacht. Tijdig de juiste metingen verrichten, registreren en doorgeven aan verantwoordelijken is essentieel voor het genezingsproces van de zorgvrager. Vaak zijn er regels op de afdeling over hoe je moet handelen in situaties wanneer de metingen die je doet afwijken. In deze opdracht ga je op zoek naar regels die hierover bestaan op de afdeling. Wanneer moet je bijvoorbeeld een arts waarschuwen bij temperatuursverhoging? Zijn daar algemene regels voor of verschilt dit per zorgvrager? Je zult merken dat niet alle regels op papier staan maar wel heel belangrijk zijn om te weten. Opdracht 2A In deze opdracht ga je vitale functies opnemen bij de zorgvrager en bijhouden. Dat betekent dat je aan de slag gaat met temperaturen, hartslag opnemen, bloeddruk meten en saturatie meten. Volg hiervoor de lessen waarin de docent demonstreert hoe je de vitale functies meet, registreert en vooral ook observeert. Oefen vooral veel met een mededeelnemer het observeren en meten van de temperatuur, hartfrequentie, de ademhaling en de bloeddruk, saturatie. Je kunt deze vaardigheid ook heel goed bij elkaar oefenen Je gaat zelf een lijst invullen waarop de vitale functies komen te staan zoals die gebruikt wordt op de afdeling. Meld je aan voor 'Verpleegtechnieken in Beeld' bij het skills. Wanneer je dat nog niet gedaan hebt is dat een echte MUST. BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 8 van 43

9 2B Werkstuk vitale functies: Maak gebruik van hoorcolleges om antwoord te krijgen op deze vragen. Beschrijf de regels die er op je afdeling bestaan over het handelen bij afwijkende waarden of voeg de protocollen en regels toe wanneer die op papier staan. Temperatuur hoe vindt temperatuursregulatie plaats in het lichaam? wat is een normale temperatuur? wanneer heeft iemand koorts? wat is de functie van koorts? welke verschijnselen heeft iemand die koorts heeft? Is koorts gevaarlijk? Leg uit. hoe verpleeg je iemand met koorts? wanneer heeft iemand ondertemperatuur? wat is de functie van ondertemperatuur? welke verschijnselen heeft iemand die ondertemperatuur heeft? is ondertemperatuur gevaarlijk? Leg uit. hoe verpleeg je iemand met ondertemp? wat is een koude rilling? hoe ontstaat een koude rilling? welke verschijnselen vertoont iemand met een koude rilling? hoe verpleeg je iemand met een koude rilling? op welke manieren en plaatsen kan je de lichaamstemperatuur meten? Hartslag: beschrijf de anatomie en fysiologie van de circulatie. wat is de normale hartfrequentie? onder welke omstandigheden gaat je hartfrequentie sneller/ langzamer? wat kunnen de gevolgen zijn van een te snelle/ te langzame hartactie? hoe kan je de hartfrequentie observeren? wat kan je nog meer aan de hartslag observeren? Leg per observatie uit waar die op kan duiden. Ademhaling: beschrijf de anatomie en fysiologie van de ademhalingsorganen. wat is de normale ademhalingsfrequentie? onder welke omstandigheden gaat je ademfrequentie sneller/ langzamer? wat kunnen de gevolgen zijn van een te snelle / te langzame ademhaling? hoe kan je de ademhaling observeren? wat kan je nog meer aan de ademhaling observeren, behalve de frequentie? Leg per observatie uit waar die op kan duiden. Bloeddruk wat is de bloeddruk en hoe komt deze tot stand? wat is een normale bloeddruk? onder welke omstandigheden gaat je bloeddruk omhoog/omlaag? wat kunnen de gevolgen zijn van een te hoge/ te lage bloeddruk? hoe kan je de bloeddruk observeren? wat kan je nog meer aan de bloeddruk observeren, behalve de hoogte ervan? Leg per observatie uit waar die op kan duiden. Saturatie hoe en wat meet je bij de saturatie? wat is een normale saturatie? onder welke omstandigheden gaat je saturatie omhoog /omlaag? wat kunnen de gevolgen zijn van een te hoge / te lage saturatie? hoe kan je de saturatie observeren? BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 9 van 43

10 Opdracht 3 Wonden, hechtingen verwijderen en drains. Wondverzorging is een vaardigheid die veel voorkomt in de praktijk. Daarnaast is wondverzorging heel divers en niet altijd even gemakkelijk. De wond kan klein zijn en simpel te behandelen, maar soms is wondverzorging heel complex. Je hebt operatiewonden, wonden die ontstaan na een ongeval, wonden die makkelijk ontstaan bij ziekte en nog veel meer. In deze opdracht ga je onderzoek doen naar verschillende wondsoorten, hoe je deze moet behandelen en wondverzorging toepassen. Er is veel in te onderzoeken en te doen, het is dan ook een grote opdracht. Het kan zijn dat je over deze opdracht een langere tijd gaat doen. Je zult er in het begin vooral in de theorie mee bezig zijn en pas later in de praktijk. Wel kun je alvast meekijken in de praktijk. Aan wondverzorging hangt meer vast dan alleen maar het verbinden van een wond. Een goede professionele observatie is bijvoorbeeld van essentieel belang voor de wondgenezing. Denk bij observatie niet alleen aan de wond maar juist ook aan motivatie van de zorgvrager, voeding, lichamelijke conditie, circulatie en medicijngebruik. Naast observatie is de begeleiding van de zorgvrager heel belangrijk. Zoals je ziet het gaat echt niet alleen om het verbinden. Verder heb je bij wondverzorging regelmatig te maken met drains en hechtingen verwijderen. In de gezondheidszorg maakt wondverzorging een grote ontwikkeling door. Regelmatig worden er nieuwe technieken toegepast en is er weer nieuwe toepassing van verbandmateriaal. Reden genoeg om je hier regelmatig in te verdiepen. Opdracht 3A In deze opdracht ga je wondverzorging toepassen. Dit is bij zorgvragers met: een rode wond; een gele wond; een zwarte wond; een wond en een drain; een wond waar hechtingen verwijderd moeten worden. Hierbij gaat het niet alleen om de handeling goed uit te voeren, maar juist ook om de observatie en begeleiding van de zorgvrager. De docent zal deze vaardigheden eerst demonstreren, voordat je het zelf gaat oefenen. Daarnaast ga je op zoek naar een protocol voor het afnemen van een wondkweek, met een motivatie waarom voor dit protocol gekozen is. BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 10 van 43

11 3B opdracht artikel Tegenwoordig worden wonden onderverdeeld in drie soorten volgens de WCS (woundcare Consultant Society) Maak een artikel (met foto s) waarin antwoord wordt gegeven op de volgende vragen: (Je kunt het aanvullen met artikelen die je aanspreken) Geef de definitie van een wond; Wat zijn de verschillende wondsoorten volgens WCS, werk dit uit; Welke algemene richtlijnen gelden er bij het uitvoeren van wondverzorging, denk hierbij aan de drie verschillende wondsoorten; Beschrijf in totaal 6 punten waar je rekening mee gaat houden in je handelen voor, tijdens en na de wondverzorging en waarom; Benoem vier bronnen die je denkt te kunnen gebruiken om je te verdiepen in wondverzorging. Ga in de nabespreking van dit werkstuk in gesprek met de docent en groepsgenoten over de 6 punten waar je rekening mee gaat houden bij de wondverzorging. Maak gebruik van wat je al gezien hebt in de praktijk of loop eens mee tijdens de wondverzorging Voor de uitwerking kun je gebruik maken van: - jaargangen verpleegkunde nieuws / bijzijn in het OLC - anatomieboek - Trajectboek verpleegkunde 302 bij wondverzorging - BSL werkcahier wondverzorging met CD wondverzorging - button wondverzorging: rode wond, gele wond PowerPoint wondverzorging op de computers van het OLC - skills; voorbeeldbakken wondverzorgingsmateriaal - Woon een hoorcollege bij over wondverzorging, maar ga zeker ook gebruik maken van cd-roms en videomateriaal. Misschien kun je als groep op de leervloer kijken naar beeldmateriaal. Spreek dat voor de planning met elkaar af Ga vooral veel oefenen op de leervloer of op het skills met het verzorgen van een rode en een gele wond. Zorg zelf weer voor observatielijsten bij wondverzorging (zorgcontext) maar misschien ook eens van transferpunt vaardigheidsonderwijs uit de werkcahiers (op OLC) 3C Maak een video-opname over één van de drie onderwerpen: 1) voorlichting geven aan zorgvrager over de ontstaanswijze van de wond en de behandeling die volgt, 2) instructies over de wondverzorging en gebruik van materialen aan de zorgvrager zodat deze zelf de wond leert verzorgen, 3) voorlichting aan de zorgvrager welke preventieve handelingen hij of zij kan nemen om de wondgenezing te verbeteren. Met ingevulde gedragscriteria lijst door medeleerling. BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 11 van 43

12 3D Formulier Wondoverzicht Wonden: (geef hieronder in het kort een uitleg over wat een wond is, wat de oorzaken kunnen zijn en welke complicaties er kunnen optreden. Denk aan je eigen praktijkervaring. Wat ben je al tegen gekomen) Rode wond Wat is het? Wat observeer je? Welke behandeling ken je? Gele wond Zwarte wond BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 12 van 43

13 3E Je leest het artikel uit de Nursing juli/ augustus 2005: dat gaat over het verzorgen van een redondrain: 'Het positieve van een negatieve kracht'. Dit artikel is ook te downloaden op: (via zorgverleners verpleegkunde verpleegkundig specialisten wondzorg) Het andere artikel, het verwijderen van bijzondere hechtingen (zoek de knoop), is ook zinvol om te lezen. Wanneer je wilt mag je daar natuurlijk ook vragen over stellen maar dat wordt dan vraag 5. Vanuit het artikel stel je vier vragen op die je wilt bespreken met de docent. Het kan zijn dat je een vraag wilt voorleggen aan de ziektekunde docent of aan de verpleegkunde docent. Vraag 1:.. Vraag 2:.. Vraag 3:.. Vraag 4:.. BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 13 van 43

14 Opdracht 4 Reanimatie Ik weet het alleen van horen zeggen: op 13 november 2004 's middags iets voor vijf uur 's middags heb ik een hartstilstand gehad. Het gebeurde bij mijn moeder waar we zoals gewoonlijk op zaterdagmiddag op bezoek waren. Mijn vrouw kan reanimeren, ze organiseert al zo'n 20 jaar cursussen en herhalingen in ons dorp. Ze zat naast me. Mijn jongste zoon was er ook, hij belde 112 en zo, mijn vrouw kon zich concentreren op reanimeren. De huisarts, die al gebeld was, kwam en nam het over. De ambulance kwam en ik kreeg shocks. 5 in totaal ter plekke, nog 2 in ambulance en nog 1 in het ziekenhuis. Voor mij zijn deze eerste dagen niet emotioneel beladen, ook later niet. Ik weet hier niets van. Voor de naasten des te erger. De grote vraag was: Hoe komt ie eruit? Opdracht 4A Ga naar en zoek informatie over de reanimatietechniek. Bestudeer het boekje van de Nederlandse Hartstichting en maak vragen die je kunt stellen aan de docent. Bestudeer de anatomie/fysiologie van het hart en longen uit de boeken die je in het bezit hebt. Ga naar het OLC en kijk op de CD-Rom: vitale functies en reanimatie. Klik op de onderdelen: vitale functies -anatomie en fysiologie en vervolgens op de onderdelen: respiratie, circulatie en fysiologie van de reanimatie. Zoek informatie op over: asystolie en Ventrikelfibrillatie. Volg de reanimatielessen. Laat je toetsen door een bevoegde reanimatie-instructeur. BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 14 van 43

15 Opdracht 5 Medicatie Medicatie is een hele grote opdracht waar je misschien wel een heel jaar mee bezig bent. Niet zo gek wanneer je bedenkt wat voor een verantwoordelijkheid je krijgt wanneer je medicijnen gaat delen. Neem dus de tijd om hier verantwoord mee om te gaan. Wat doe je allemaal wanneer jij je gaat richten op medicatie/ Je gaat onder andere het medicijngebruik controleren het medicijngebruik registeren medicijnen toedienen oraal rectaal vaginaal via de huid via de slijmvliezen via injectie observeren wat het effect is van het toedienen van medicatie. Opdracht 5A Je gaat je verdiepen in medicatie: dat betekent dat je 10 soorten medicijnen gaat uitwerken die voorkomen op de afdeling. Maak bij de uitwerking minimaal gebruik van de volgende vragen. 1. naam van het medicijn 2. mogelijke toedieningsvormen 3. tijdstip van toediening 4. aandachtspunten bij de toediening 5. de werking van het medicijn 6. de bijwerking van het medicijn en de verpleegkundige/ verzorgende interventies 7. uitscheiding van het medicijn en de consequenties voor jouw verpleegkundig/ verzorgend handelen 5B Je gaat een handboek medicatie voor jezelf maken zodat je makkelijk dingen kunt terug vinden tijdens je werk. Bedenk voor je het handboekje gaat maken, welk formaat het boekje moet hebben. Het is handig wanneer het zo groot (of klein) is dat je het in je zak kunt stoppen wanneer je gaat werken, of dat je het in je portfolio kunt stoppen. Je kunt zelf een boekje maken of een klein zakboekje kopen wat je in de loop van de opleiding steeds verder gaat vullen met belangrijke informatie. Het is dus eigenlijk een soort groeiboek voor de opleiding. Het is in ieder geval belangrijk dat het goed herkenbaar is, want je zult het regelmatig nodig hebben. Begin met het lezen van het bijgevoegde uittreksel van de geschiedenis van geneesmiddelen. Dit komt van de site een themasite van kennisnet.nl waar je veel informatie kunt vinden. BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 15 van 43

16 Ga op zoek naar informatie en beantwoord de volgende vragen: 1. Wat zijn de taken en verantwoordelijkheden met betrekking tot medicijnverstrekking van a) de arts b) de verzorgende/de verpleegkundige c) de zorgvrager 2. Zoek de vijf belangrijkste regels op met betrekking tot het foutloos toedienen van medicijnen. Neem deze regels op in je handboekje. 3. In de beroepscode voor verpleegkundigen en verzorgenden staan belangrijke uitgangspunten punten die te maken hebben met de uitoefening van ons beroep. Beschrijf bij de punten 1.1, 1.4 en 1.5 van de beroepscode de gevolgen die dit heeft voor: 1. het medicijngebruik controleren; 2. het medicijngebruik registeren en 3. medicijnen toedienen. Neem de uitwerkingen die jij belangrijk vindt op in je handboekje. 4. Lees de folder Gebruik Bekend en bestudeer de tekst over de verschillende vormen van geneesmiddelen. 5. Bekijk de Cd-rom Medicijnen 6. Zoek het antwoord op de volgende vragen: Waarom kun je medicijnen het beste staand of rechtop zittend en met water innemen? Waarom moet een antibioticakuur worden afgemaakt? Waarom is het belangrijk om medicijnen op de vastgestelde tijd in te nemen? 7. Bekijk in een werkboek of op zorgcontext de vaardigheden: toedienen medicijnen oraal, rectaal, vaginaal, toedienen van oog-, oor- en neusdruppels. 8. Oefen aan de hand van score- en/of observatielijsten deze vaardigheden op een pop of fantoom. 9. Ook van punt 5 tot en met 9 maak je een keuze om op te nemen in je handboekje. 10. Op de afdeling zul je vast het Geneesmiddelenrepertorium vinden. Dit boek wordt ieder jaar opnieuw samengesteld en daarin kun je belangrijkste informatie vinden met betrekking tot medicijnen. Het is best lastig zoeken en daarom is het belangrijk om er nu mee te oefenen. Zoek het medicijn: Normison. Beschrijf de belangrijkste werking en bijwerking van dit medicijn en de wijze van toedienen. BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 16 van 43

17 5C Je maakt een verklarende woordenlijst (zie onderstaand schema) die je toevoegt als bijlage in het 'persoonlijk handboek medicijnen'. Verklarende woordenlijst Benaming causaal Verklaring placebo bijwerking indicatie contra-indicatie complicatie toedieningwijze lokale werking systemische werking halfwaardetijd therapeutische breedte cumulatie interactie first-pass effect bloed-hersenbariërre overgevoeligheid resistentie gewenning verslaving BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 17 van 43

18 5D Volg de les over medicijnen. Demonstreer de volgende handelingen aan de docent instructeur en vraag aan de hand van de scorelijsten feedback: Medicatie toedienen: oraal Medicatie toedienen:rectaal Medicatie toedienen via oogzalf/ druppels Medicatie toedienen via oordruppels Medicatie toedienen via neusdruppels/spray Medicatie toedienen via inhalatie Medicatie toedienen: transdermaal 5E In de subgroep ga je het ziektebeeld diabetes mellitus uitwerken en nabespreken met de docent anatomie/ ziektekunde. Onder begeleiding van de docent bespreek je onderstaande situaties: Mevrouw Peters (68 jaar), 7.30 uur en heeft nog niet gegeten: bloedsuikerwaarde van 15 mmol/l. Liselotte (8 jaar), s middags: bloedsuikerwaarde van 6 mmol/ l De heer Klaver (75 jaar), uur: bloedsuikerwaarde van 3 mmol/ l Bastiaan (12 jaar), s avonds: bloedsuikerwaarde van 10 mmol/ l In de bespreking geef je aan: of dit normaal of afwijkend is, of we dan spreken van een hypo- of hyperglykemie, wat er voor mogelijke verschijnselen kunnen optreden, of en wat voor gevaar de afwijkende waarde geeft, hoe jij moet handelen. 5 F Je gaat de vaardigheden bloedsuiker prikken en insuline injecteren aanleren en oefenen. Laat hierbij de scorelijsten afteken door de docent of instructeur. 5G Volg de les over het klaarmaken. Demonstreer de handeling aan de docent instructeur en vraag aan de hand van de scorelijsten feedback. 5H Je geeft, volgens protocol, een subcutane injectie. Dit wordt door de docent of een instructeur beoordeeld aan de hand van het scoreformulier. 5I Je geeft, volgens protocol, een intramusculaire injectie. Dit wordt door de docent of een instructeur beoordeeld aan de hand van het scoreformulier. 5J Maak een uitwerking van het subcutaan injecteren. Hierin geef je antwoord op de volgende vragen: welke materialen heb je nodig; op welke plaatsen kun je subcutaan injecteren; wat zijn indicaties voor subcutaan injecteren; wat zijn contra-indicaties voor subcutaan injecteren; wat zijn complicaties van subcutaan injecteren; welke maatregelen tref je bij complicaties; hoe houd je rekening met: o veiligheid o hygiëne o ergonomisch werken o angst (hoeft niet opgenomen in je 'persoonlijk handboek medicijnen') BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 18 van 43

19 Maak een uitwerking van het intramusculair injecteren. Hierin geef je antwoord op de volgende vragen: welke materialen heb je nodig; op welke plaatsen kun je intramusculair injecteren; wat zijn indicaties voor intramusculair injecteren; wat zijn contra-indicaties voor intramusculair injecteren; wat zijn complicaties van intramusculair injecteren; welke maatregelen tref je bij complicaties; hoe houd je rekening met: o veiligheid o hygiëne o ergonomisch werken o angst (hoeft niet opgenomen in je 'persoonlijk handboek medicijnen') Deze uitwerkingen voeg je toe aan je 'persoonlijk handboek medicijnen'. BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 19 van 43

20 Opdracht 6 Katheteriseren en verzorgen suprapubische katheter Opdracht 6A Bestudeer de anatomie van de urinewegen. Inventariseer welke soorten katheters er zijn. Beschrijf de vorm, kenmerken en het doel van deze katheters. Beantwoord de volgende vragen: Wat zijn indicaties voor katheterisatie? Wat zijn contra-indicaties voor een katheterisatie? Bij welke ziektebeelden komt katheterisatie (vaak) voor? Geef een korte beschrijving van deze ziektebeelden. Wat zijn complicaties van katheterisatie? Wat zijn voor- en nadelen van een suprapubische katheter vergeleken met een verblijfskatheter? Op welke wijze wordt een suprapubische katheter ingebracht, en door wie? Zoek antwoord op de volgende vragen. Raadpleeg hierbij je handboeken en/of ander materiaal. Er zijn eenweg-, tweeweg, en driewegkatheters. Beschrijf de kenmerken ervan en wanneer ze gebruikt worden. Welk katheters worden gebruikt bij zelfkatheterisatie? Wat zou je voor een zorgvrager, die een katheter moet krijgen, kunnen doen die angstig en bang is? Waarom is het zo belangrijk dat zorgvragers binnen acht uur na een operatie geplast hebben? Waarom kan het zo zijn dat een zorgvrager na een operatie moeite heeft met plassen? Beschrijf één of meerdere zorgvragers waarbij een katheterisatie uitgevoerd werd met betrekking tot de volgende onderwerpen: a. Waarom kreeg de zorgvrager een eenmalige katheter of een verblijfskatheter? b. Wat voor soort katheter had de zorgvrager? c. Welke materialen werden gebruikt? d. Hoe vaak moest de verblijfskatheter verwisseld worden, en waar kun je deze informatie vinden? e. Hoe reageerde de zorgvrager op de katheterisatie? 6B Je gaat oefenen: op een fantoom een vrouw katheteriseren; op een fantoom een man katheteriseren; op een fantoom een suprapubische katheter verzorgen; een blaasspoeling uitvoeren; Laat van alle handelingen een scorelijst invullen. BBL 4 AZ/ keuzemenu 5 verpleegtechnisch en voorbehouden handelingen/ juli 2008 Pagina 20 van 43