Nieuwpoort Gemeentelijk Milieubeleidsplan

Transcriptie

1 Nieuwpoort Gemeentelijk Milieubeleidsplan

2 Colofon Opdrachtgever Stad Nieuwpoort Opdrachthouder wvi West-Vlaamse Intercommunale dienstverlenende vereniging Projectteam Ann Tack, Nathalie Garré, Véronique Delanote en Jeroen Van Waeyenberge

3 INHOUD 1. Inleiding Het algemeen kader Uitgangspunten van het milieubeleid in de gemeente Inhoud van het milieubeleidsplan Totstandkoming Instrumentarium Beleidsinstrumenten Milieubeleidsplan/Milieujaarprogramma Milieuconvenanten en samenwerkingsovereenkomsten Stadsdienst Cel milieu MINA-werkers Interne milieuzorg Inventarissen en MMIS Integratie op gemeentelijk vlak Toezicht Samenwerkingsverbanden Adviesraad voor milieu en natuur Participatie (niveau 2) Milieubeleid per cluster Vaste stoffen Milieuverantwoord productgebruik Afvalstoffen Water Integraal waterbeleid Oppervlaktewater Grondwater Waterbodem Erosie Duurzaam watergebruik Natuurlijke entiteiten Natuur Landschap Bos en groen Hinder Geluid Geur Licht Bodem Luchtverontreiniging WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

4 3.5 Mobiliteit Energie Energiezorg in stadsgebouwen Energiezorg naar de doelgroepen toe Burgers en doelgroepen Gebiedsgericht beleid Beschrijving van de bestaande situatie Beleids- en wettelijk kader Selectie van de gebieden in Nieuwpoort waarrond gebiedsgericht gewerkt zal worden Gebied: Sport- en Recreatiepark De Lenspolder Opvolging van het plan Bijlagen WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

5 1. Inleiding WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

6 1.1 Het algemeen kader Het belang van planning Een milieubeleidsplan is een strategisch plan dat voor het gehele beleidsterrein op systematische wijze de gewenste doelen en de ervoor benodigde taakstellingen beschrijft. Planmatig werken verhoogt de efficiëntie en de effectiviteit van het beleid. Er zijn op het vlak van milieu een groot aantal taken te vervullen in een snel veranderend landschap van wet- en regelgeving. Indien op elke nieuwe uitdaging ad hoc wordt gereageerd, kan de druk op het gemeentelijk milieuapparaat wel eens te groot worden. Door planning kan systematischer en doeltreffender worden ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen (voorspelbaar en consequent reageren op onvoorziene omstandigheden of opportuniteiten). Dit geeft de mogelijkheid tot een langetermijnbenadering waardoor het beleid inzichtelijker wordt en de middelen doelmatiger kunnen ingezet worden (omgaan met beperkingen in tijd en mensen door prioriteiten te bepalen). Bovendien biedt een plan de mogelijkheid (zelfs de verplichting) om een werkprogramma op te stellen met duidelijke finaliteiten, terwijl evaluatie of de mogelijkheid tot bijsturing er een wezenlijk onderdeel van uitmaken. De voordelen van planning zijn groot. Het plan vervult verschillende functies die nauw samenhangen en waarvan het relatieve belang in elke plaatselijke situatie kan verschillen: het kan hierbij gaan om vooruitkijken, integreren, structureren, afstemmen, informeren, communiceren, afwegen, anticiperen, Een deel van deze functies kunnen niet gerealiseerd worden door enkel een milieujaarprogramma op te stellen. Belangrijk is wel dat bij het opstellen van een milieubeleidsplan de voor het beleid relevante groepen dienen betrokken te worden (inwoners, milieuverenigingen, hogere overheden, ). Ook is het van belang dat zowel politieke als administratieve vertegenwoordigers meewerken aan het opstellen van het plan. Een breed en voldoende sterk maatschappelijk draagvlak, zowel intern als extern, dient immers voor het milieubeleid gecreëerd te worden. Een beleidsplan kan slechts slagen indien het voldoende gekend, aanvaard en erkend wordt Het decreet houdende de algemene bepalingen inzake milieubeleid en de link met het Vlaamse/Provinciale milieubeleid Met het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid wordt onder meer de milieubeleidsplanning voor de verschillende Vlaams bestuursniveaus geregeld. Zo moet het Vlaams Gewest een milieujaarprogramma (jaarlijks), een milieurapport (tweejaarlijks) en een milieubeleidsplan (vijfjaarlijks) opstellen. Elk milieubeleidsplan - gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk - dient volgens het decreet minstens een actieplan te bevatten, waarbinnen bepalingen als bindend kunnen worden aangeduid. Dit actieplan moet volgens het decreet minstens volgende punten bevatten: 1) de in de betrokken periode beoogde kwaliteit van de onderscheiden onderdelen van het milieu en met name de vooropgestelde milieukwaliteitsnormen en de termijnen waarbinnen ze dienen te worden bereikt; 2) de aanduiding van gebieden waarin de kwaliteit van het milieu of van een of meer onderdelen daarvan bijzondere beschermings- of beheersmaatregelen behoeft; 3) de daartoe vereiste beperking van milieubelasting, sanering of herstel van het milieu; 4 WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

7 4) de maatregelen, de middelen en de termijnen die worden vooropgesteld om deze doelstellingen te bereiken, alsmede de prioriteiten die daarbij gelden. Het Vlaams Milieubeleidsplan (MINA-plan 3) is van kracht sinds 19 september 2003 en geldt voor een periode van 5 jaar. Het geeft aan hoe de milieuproblemen in Vlaanderen zullen worden aangepakt en hoe de toestand van het Vlaamse milieu er in 2007 zou moeten uitzien. Hiervoor zijn er een 300-tal maatregelen en een 40-tal projecten opgenomen. Het bindend karakter in MINA-plan 3 is gelegd op het niveau van de plandoelstellingen. Deze zijn, overeenkomstig de bepalingen van het DABM, ook bindend voor de lokale overheden en dienen dus richting te geven aan het gemeentelijk milieubeleid. Het Provinciaal milieubeleidsplan werd definitief vastgesteld op en is van kracht sinds Het plan wil de leefomgeving en de natuur in de provincie West-Vlaanderen vrijwaren van verdere verontreiniging en laten ontwikkelen tot een hoog beschermingsniveau. In totaal heeft dit geleid tot het opstellen van 174 acties. De vaststelling van gemeentelijke milieubeleidsplannen gebeurt overeenkomstig het DABM ten laatste 1 jaar na vaststelling van het provinciale en ten laatste 2 jaar na het gewestelijk milieubeleidsplan. Het gemeentelijk milieubeleidsplan geeft nadere uitwerking aan het gewestelijk en het provinciaal milieubeleidsplan, dit binnen de perken van de gemeentelijke bevoegdheden. Een milieubeleidsplan van een lager bestuursniveau mag immers niet afwijken van de bindende bepalingen die zijn opgenomen in een milieubeleidsplan van een hoger bestuursniveau. Concreet betekent dit dat een gemeentelijk milieubeleidsplan niet mag afwijken van wat bindend is in het gewestelijk en in het desbetreffende provinciale milieubeleidsplan. Bij een aantal van gewestelijke en provinciale acties zijn de gemeenten betrokken. In het gemeentelijk milieubeleidsplan dienen deze acties dan ook opgenomen of uitgewerkt te worden Samenwerkingsovereenkomst Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling en In het kader van de samenwerkingsovereenkomst Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling en dienen de gemeenten in overeenstemming met bovenvermeld decreet een gemeentelijk milieubeleidsplan op te maken, tegen bovenvermelde einddatum. De opmaak van een gemeentelijk milieubeleidsplan zit daarbij vervat onder de verbintenissen van de cluster Instrumentarium van deze samenwerkingsovereenkomsten. 1.2 Uitgangspunten van het milieubeleid in de gemeente Duurzame ontwikkeling Duurzame ontwikkeling wordt omschreven als een ontwikkeling waarbij voorzien wordt in de behoeften van de huidige generatie zonder daarbij de mogelijkheden tot het voorzien in de behoeften van toekomstige generaties in gevaar te brengen. Er zijn immers grenzen aan de draagkracht van het leefmilieu. Dit begrip is voor het eerst wereldwijd in de belangstelling gekomen door het rapport van de World Commission on Environment and Development (de zogenaamde Commissie Brundlandt ). Het werd in opdracht van de Verenigde Naties opgesteld en verscheen in 1987 onder de naam Our Common Future. In het rapport werd een langetermijnvisie geformuleerd voor de economische ontwikkelingen op mondiale schaal en werd op grond van een aantal analyses resoluut gekozen voor duurzame ontwikkeling. WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

8 Op de Conferentie van de Verenigde Naties over Milieu en Ontwikkeling (UNCED) in 1992 in Rio de Janeiro brak het begrip duurzame ontwikkeling echt wereldwijd door als fundament van het milieubeleid. Tijdens deze conferentie werd Agenda 21 goedgekeurd, waarin een kader geschetst wordt voor een op duurzaamheid gericht milieu- en ontwikkelingsbeleid voor het komende decennium en tot ver in de 21 ste eeuw. Ook België ondertekende dit engagement. In 1997 werd de wet op de Coördinatie van het Federaal Beleid Duurzame Ontwikkeling goedgekeurd. In uitvoering hiervan verscheen in de zomer van 1999 het Federaal Rapport Duurzame Ontwikkeling. In opvolging van dit rapport werd een Federaal Plan Duurzame Ontwikkeling opgemaakt door de interdepartementale Commissie Duurzame Ontwikkeling (ICDO, 2000). Streven naar duurzame ontwikkeling zijn ook de krachtlijnen van het Vlaamse en Provinciale milieubeleidsplan. Duurzame ontwikkeling reikt verder dan de zorg voor milieu. Het heeft vooral te maken met de wijze waarop de maatschappij functioneert. Duurzame ontwikkeling heeft in essentie betrekking op de samenhang tussen milieukwaliteit en de maatschappelijke ontwikkelingen. Sociaal-economische ontwikkelingen putten het milieu uit, omgekeerd tasten milieuproblemen de maatschappelijke en economische functies van het milieu aan. De sociaal-economische ontwikkeling op lange termijn is dus afhankelijk van een goede milieukwaliteit. In die optiek vormt een milieubeleid een essentiële schakel in het globale regeringsbeleid en levert het een belangrijke bijdrage tot de oriëntatie van de maatschappij naar duurzame ontwikkeling. Milieu-overwegingen dienen steeds geïntegreerd te worden in de beslissingen binnen andere beleidsdomeinen, zoals ruimtelijke ordening, verkeer, energie, Bij de implementatie van duurzame ontwikkeling in het gemeentelijk beleid zijn 3 begrippen belangrijk: - interne integratie (tussen de diverse aspecten van het milieubeleid) en externe integratie (tussen milieubeleid en andere beleidsdomeinen) - participatie van de bevolking (een draagvlak creëren) - een noord-zuid verhouding (het noorden dient een halt toe te roepen aan niet-duurzaam gebruik van grondstoffen en energiebronnen uit het zuiden). Het in praktijk brengen van duurzame ontwikkeling op lokaal niveau is niet zo evident. Een belangrijk hulpmiddel om duurzame ontwikkeling in de praktijk te brengen is het toetsen van overheidsbeslissingen op hun duurzaamheid aan de hand van een aantal vaststaande criteria en principes. In eerste instantie zal dit zich hoofdzakelijk beperken tot het milieubeleid (zie hierna). Economische groei is mogelijk zolang deze voldoet aan het duurzaamheidscriterium, waarbij milieuproblemen niet afgewenteld worden op andere compartimenten, gebieden of toekomstige generaties. Bij een dergelijke economische groei is duurzaamheid de maatstaf voor welvaart en ontwikkeling Beginselen van duurzaam milieubeleid Toegespitst op milieu heeft duurzame ontwikkeling vooral te maken met voorzorg, preventief handelen, brongerichte aanpak, stand-still en de vervuiler betaalt. In het decreet houdende de algemene bepalingen inzake milieubeleid, werden deze beginselen van het milieubeleid vastgelegd. Zij vormen de kern van het streven naar duurzame ontwikkeling Voorkomingsbeginsel Ook gekend als het beginsel van preventief handelen: milieuschade dient te worden voorkomen, aangezien voorkomen altijd beter is dan genezen. 6 WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

9 Voorzorgsbeginsel Dit beginsel houdt in dat om een probleem aan te pakken men niet wacht op een wetenschappelijke consensus over het oorzakelijk verband tussen verontreiniging en effecten, ernstige aanwijzingen zijn voldoende Voorkeur voor brongerichte maatregelen Om problemen op te lossen kunnen diverse typen van maatregelen worden gekozen. De twee uitersten zijn brongerichte en effectgerichte maatregelen. Bij brongerichte maatregelen wordt het probleem aangepakt waar het ontstaat i.e. aan de bron. Bij effectgerichte maatregelen tracht men via bescherming de milieuschade te beperken of op te ruimen. Brongerichte maatregelen zijn te verkiezen boven effectgerichte: hoe dichter bij de bron, hoe beter beheersbaar het probleem en hoe kleiner de effecten, de verantwoordelijkheid van de veroorzaker is duidelijk en de kosten zijn meestal geringer Stand-still beginsel Dit houdt in dat minimaal de bestaande kwaliteit behouden blijft Beginsel de vervuiler betaalt Het bepaalt dat wie schade of verstoring veroorzaakt ook moet instaan voor de (kosten van de) opruiming of voor de hersteloperatie. Indien de schade onherstelbaar of niet in geld uit te drukken is, kan enkel beroep gedaan worden op compenserende maatregelen. Dit beginsel dient bovendien genuanceerd te worden. De vervuiler dient te betalen voor wat hij in het milieu brengt, maar tevoren dient hij alle inspanningen te leveren om de verontreiniging te voorkomen. De toepassing van dit beginsel mag immers niet in strijd zijn met het voorkomingsbeginsel. Het mag er niet toe leiden dat elke betaalbare vervuiling toelaatbaar is Bijkomende kenmerken van duurzame ontwikkeling Verinnerlijking nastreven Het nastreven van het proces waarbij diegenen die bijdragen aan het ontstaan van de milieuproblemen hun eigen verantwoordelijkheid erkennen en zo zelf tot maatregelen komen om de milieubelasting te verminderen Afwenteling tegengaan Milieuproblemen niet afwentelen houdt in dat ze niet worden doorgeschoven van het ene milieucompartiment naar het andere of van de ene sector naar de andere, en dat ze binnen de tijd van een generatie worden opgelost om de nazaten niet met problemen op te zadelen. Elke generatie moet een goede milieukwaliteit achterlaten zonder vervelende erfenissen. Voor de huidige generatie is de taak dubbel zo zwaar aangezien deze ook de erfenissen uit het verleden moet aanpakken. WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

10 Draagkracht niet overschrijden Het draagvermogen van het milieu wordt aangetast als de daling van de milieukwaliteit leidt tot onomkeerbare effecten op ruime schaal binnen een generatie Voorraadbeheer De hoeveelheid beschikbare grondstoffen op aarde is eindig. Ook de gemakkelijk aanwendbare hoeveelheid energie is beperkt. Verspilling is strijdig met een verstandig beheer van de beschikbare voorraden, dat uitputting voorkomt Sluiten van stofkringlopen Sluiten van stofkringlopen of integraal ketenbeheer is gericht op een aanzienlijke besparing van grondstoffen door hergebruik van afvalstoffen, een zuiniger aanwending van grondstoffen en de inzet van hernieuwbare grondstoffen Energie-extensivering Het streeft naar vermindering van het totale energieverbruik uit eindige energiebronnen door optimale efficiëntieverbetering, inzet van hernieuwbare energiebronnen en reductie van de energiebehoefte Kwaliteitsbevordering Dit is gericht op een gevoelige verhoging van de verblijftijd van grondstoffen, kapitaalgoederen en producten in de economische productie- en consumptiecyclus en op een dusdanige samenstelling van producten dat ze in de afvalfase opnieuw als grondstof kunnen aangewend worden. Er is sprake van kwaliteit als een product een lange levensduur bezit, kan worden hersteld en geschikt is voor hergebruik Duurzaam milieubeleid in Nieuwpoort In de stad Nieuwpoort is op het gebied van duurzaamheid reeds een aanzet gegeven. In de toekomst zal duurzaamheid een groot aandachtspunt voor de stad blijven. Door het uitbouwen van de voorbeeldfunctie van de stad en het ontwikkelen van voldoende initiatieven die de bevolking bewust moeten maken van duurzaamheid wil de stad hiertoe bijdragen. 1.3 Inhoud van het milieubeleidsplan Aanpak op basis van clusters In de actualisatie van de richtlijn kader Gemeentelijk Milieubeleidsplan van december 2003 is een model van structuur opgenomen. In deze handleiding wordt gesteld dat het milieubeleidsplan best dezelfde structuur draagt als het milieujaarprogramma. Op deze manier wordt gestreefd naar een eenvormige structuur tussen de wijze waarop de gemeente uitvoering geeft aan de samenwerkingsovereenkomst, het milieujaarprogramma en het milieubeleidsplan. Deze structuur is bepaald op basis van clusters, die deelsystemen vertegenwoordigen van ons milieu. Het concept van verticale en horizontale clusters vormt daarbij een nieuwe denkwijze in het milieubeleid, tegenover de vroegere sectorale opbouw. 8 WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

11 Als verticale clusters worden volgende technische milieuonderdelen onderscheiden: Vaste Stoffen, Water, Natuurlijke Entiteiten, Hinder, Mobiliteit en Energie. Hierbij vormt elkeen een systeem op zich. De horizontale clusters zijn de clusters die de integratie-instrumenten bevatten. Het gaat daarbij over gebiedsgericht beleid en geïntegreerd doelgroepenbeleid. Dit nieuwe concept wordt vertaald naar het milieubeleidsplan. Het is evident dat niet elk onderdeel uit het model even relevant is voor de gemeente. Daarom zullen er accenten gelegd worden op die zaken die vanuit de aangegeven eigen visie als belangrijk naar voren geschoven worden Inhoud Het gemeentelijk milieubeleidsplan van Nieuwpoort heeft de volgende opbouw meegekregen: 1. Inleiding 2. Instrumentarium 3. Milieubeleid per cluster 4. Burgers en doelgroepen 5. Gebiedsgericht beleid 6. Opvolging van het plan 7. Bijlagen Inleiding In de inleiding wordt het kader geschetst, alsook andere drijfveren voor het opstellen van een gemeentelijk milieubeleidsplan. Verder omvat ze een overzicht van de inhoud en een schets van het totstandkomingsproces Instrumentarium In dit onderdeel komt het organisatorisch aspect aan bod en worden alle instrumenten geplaatst dewelke de gemeente gebruikt om haar milieubeleid te ondersteunen. Hierbij wordt volgende onderverdeling gemaakt: - In een eerste deel wordt ruim aandacht besteed aan beleidsinstrumenten (gebruikt om het milieubeleid te ondersteunen), waarbij vanuit de handleiding voorgesteld wordt te focussen op het milieujaarprogramma/milieubeleidsplan en de samenwerkingsovereenkomst. - In het tweede deel volgt een bespreking van de stadsdiensten. De organisatie van de werking, de beschikbare middelen en instrumenten, integratie van verschillende domeinen en samenwerking op gemeentelijk en bovengemeentelijk vlak vormen items. Een belangrijk aspect binnen het geheel is zeker de interne milieuzorg, die als basis voor het gemeentelijk beleid kan dienen. - Als derde komt de inspraak van de bevolking via de MINA-raad in het gemeentelijk milieubeleid aan bod. Het gaat daarbij zowel over de organisatie (oprichting, statuten, huishoudelijk reglement, afspraken) als over de praktische werking. - In het vierde deel komt participatie aan bod met het oog op het verbreden van het maatschappelijk draagvlak voor het gemeentelijk milieu- en natuurbeleid. WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

12 Milieubeleid per cluster Het inhoudelijk zwaartepunt van het gemeentelijk milieubeleidsplan komt te liggen op een bespreking van het milieubeleid per cluster. Daarbij zijn de 6 verticale clusters vaste stoffen, water, natuurlijke entiteiten, hinder, mobiliteit en energie. Elk van deze clusters worden daarbij verder onderverdeeld naar deelaspecten. Op deze basis krijgt de gemeente een duidelijk beeld over het gemeentelijk beleid. Per (sub)cluster wordt eenzelfde indeling aangehouden: 1.) Beschrijving van de bestaande toestand: naast een algemene beschrijving van de milieuproblematiek wordt een situatieschets gegeven specifiek voor de stad Nieuwpoort. Indien voorhanden wordt cijfer- en kaartmateriaal meegegeven. 2.) Beschrijving van het beleids- en wettelijk kader: hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen het bovenlokaal niveau met daarin een opsomming van de belangrijkste wetten, decreten en beleidsplannen (met o.a. een opsomming van de acties uit het Vlaams en provinciaal milieubeleidsplan waarbij de gemeenten als betrokkene beschouwd worden) en het gemeentelijk niveau met daarin de samenwerkingsovereenkomst. 3.) Overzicht van de knelpunten: concrete knelpunten worden aangegeven, opgesteld op basis van de huidige lokale situatie. 4.) Opsomming van de doelstellingen: het is onmogelijk om alle knelpunten ineens aan te pakken en op te lossen. Daarom wordt een onderscheid gemaakt tussen doelstellingen binnen de planperiode en langetermijndoelstellingen. De voordelen zijn dat op die manier duidelijk prioriteiten worden gelegd en dat tevens de uitdagingen voor volgende besturen toch bekend blijven. 5.) Beschrijving van de uit te voeren acties: per doelstelling kunnen een waaier van acties worden voorgesteld. In functie van het beschikbare budget en middelen werden acties geselecteerd. Voor elke actie werd een actiefiche opgemaakt waarin volgende zaken worden vermeld: een beschrijving van de actie, het gebied waar de actie betrekking op heeft, de doelgroepen, de verantwoordelijken uitvoerders initiatiefnemers, de interne en externe betrokkenen, mogelijke indicatoren, de termijnplanning, het vereiste personeel en de nodige financiële middelen, de verwijzing naar het Vlaamse en provinciale milieubeleidsplan. Dit laatste is van belang aangezien in het decreet staat dat het gemeentelijke milieubeleidsplan niet mag afwijken van de bindende bepalingen van het gewestelijke en provinciale milieubeleidsplan, alsook nadere uitwerking dient te geven aan deze plannen. Dit betekent o.a. dat de acties vermeld in het gewestelijke en provinciale milieubeleidsplan, waarin de gemeenten als betrokkenen zijn genoemd, minimaal dienen te worden opgenomen in het gemeentelijke milieubeleidsplan Burgers en doelgroepen en Gebiedsgericht beleid In het gemeentelijk milieubeleidsplan worden naast de hierboven opgesomde 6 verticale clusters ook twee horizontale clusters, m.n. burgers en doelgroepen en gebiedsgericht beleid, behandeld. Dit zijn integratiethema s waarbij acties op basis van een bepaalde visie of aanpak, nl. naar welke doelgroepen de gemeente zal werken en welke gebieden bijzondere aandacht krijgen in de gemeente, gebundeld worden. In Burgers en doelgroepen wordt aangegeven aan welke doelgroepen de gemeente aandacht zal besteden alsook hoe ze dit zal aanpakken. Verder worden de verschillende acties gegroepeerd per doelgroep, zodat een goed beeld wordt verkregen bij welke milieuproblemen en welke acties een 10 WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

13 bepaalde doelgroep betrokken is en waarover overleg dient te gebeuren. Deze aanpak laat toe om de organisatorische aspecten beter uit te werken en schept duidelijkheid aan beide kanten. Dat de betrokkenheid van de diverse doelgroepen belangrijk is voor het verzekeren van een draagvlak en de kans op succes spreekt voor zich. Een gebiedsgericht beleid is nuttig om de instandhouding, het herstel of de ontwikkeling van milieukwaliteit in een bepaald gebied te verwezenlijken. Dit kunnen gebieden zijn die kwetsbaar zijn (bv. een beekvallei), bijzonder zijn (bv. een natuurgebied), vervuild zijn of een specifieke functie vervullen (bv. woonzone, recreatiegebied). De aandachtszones hoeven niet alleen gemeentelijk te zijn maar kunnen ook grensoverschrijdend gevormd worden. Zo kan dan aangegeven worden op welke wijze de milieuproblemen vanuit een visie op een specifiek gebied kunnen aangepakt worden. Door geïntegreerd te werken poogt men meer inzicht te scheppen, de organisatorische aspecten beter uit te werken, maar ook een aantal nieuwe acties te geven die niet aan bod gekomen zijn doordat ze niet aan een bepaalde cluster verbonden zijn Opvolging van het plan De opvolging van het plan vormt een apart hoofdstuk. Er wordt stilgestaan bij vragen als: - wie zal de uitvoering van het plan opvolgen; - hoe zal het plan worden bijgestuurd; - hoe zal de financiering opgevolgd worden; - op welke manier zal ingespeeld worden op nieuwe wetgeving, nieuwe mogelijkheden,... Dit zijn vragen die vroeg of laat bij de uitvoering van het vooropgestelde plan naar boven zullen komen en in die zin belangrijk zijn om er al bij de opmaak van een plan even bij stil te staan. Nieuwpoort zal er op toezien dat bij de opvolging van het milieubeleidsplan ook rekening gehouden wordt met de meest recente ontwikkelingen binnen de stad. De stad zal er voor zorgen dat het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (GRS), dat momenteel nog in ontwikkeling is, en het milieubeleidsplan een gemeenschappelijke toekomstvisie beogen. Aangezien de bepalingen binnen het GRS verstrekkende gevolgen kunnen hebben op het milieubeleid binnen Nieuwpoort, dienen deze mogelijke ontwikkelingen zeker meegenomen te worden in de uitvoering van het milieubeleidsplan. De integratie van de verschillende beleidsplannen is voor de stad Nieuwpoort prioritair Bijlagen De bijlagen bevatten naast een aantal overzichtstabellen op vlak van acties ook verdere gegevens die relevant zijn bij het situeren van de milieuproblematieken. 1.4 Totstandkoming Opmaak van de startnota Op werd door de milieudienst van wvi een toelichting gegeven aan de gemeentelijke milieuverantwoordelijken betreffende de inhoud van het gemeentelijk milieubeleidsplan en de manier van opmaak. Leidraad voor deze toelichting vormde de startnota waarin volgende aspecten aan bod kwamen: - inhoud en opbouw - methodiek van wvi voor de opmaak van het plan - een beschrijving van de te volgen procedure bij het opstellen van het plan. WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

14 1.4.2 Opmaak van het voorontwerp Het voorontwerp gemeentelijk milieubeleidsplan werd zoals eerder gesteld stapsgewijze opgemaakt door het planningsteam. Dit planningsteam werd als volgt samengesteld: De kerngroep bestond uit volgende personen: - Nieuwpoort: - Roland Crabbe (burgemeester), - André De Zaeyer (schepen voor leefmilieu), - Luc Leye (milieuambtenaar), - Frederik Gunst (ing. dienst milieu en infrastructuur) - Marc Van de Velde (cel stedenbouw) - wvi: - Nathalie Garré - Véronique Delanote Naargelang het onderwerp werden volgende personen mee uitgenodigd: - Nieuwpoort: - Vaste stoffen: Alain Capelle - Water: Erwin Cloet (cel wegen en riolering), Damiaan Rommens - Natuurlijke entiteiten: Alain Capelle - Energie: Eddy Schramme (cel gebouwen) - Mobiliteit: Erwin Cloet (cel wegen en rioleringen) - wvi - Natuurlijke Entiteiten: Jeroen Van Waeyenberge. Dit eerste voorontwerp werd besproken in het CBS op en in de MINA-raad op Opmaak van het ontwerp Het voorontwerp werd aangepast aan de op het voorontwerp gemaakte opmerkingen. Het definitief ontwerp werd vastgesteld in het college van Het openbaar onderzoek Na het bekendmaken en het meedelen van het ontwerpplan werd een openbaar onderzoek georganiseerd van t.e.m De infovergadering voor de bevolking werd georganiseerd op Het openbaar onderzoek bood de bevolking de kans schriftelijke opmerkingen te richten aan het CBS. Eveneens binnen de periode van het openbaar onderzoek brachten de Vlaamse regering, de gemeenteraadsleden, de administraties vertegenwoordigd in de provinciale milieuvergunningscommissie, de Bestendige Deputatie van de provincieraad en de door het CBS aangewezen adviesorganen of organisaties hun met redenen omkleed besluit of advies uit Aanpassing van het ontwerpplan Alle relevante opmerkingen uit het openbaar onderzoek werden meegenomen in het verder opbouwen van het milieubeleidsplan, waarbij het ontwerpplan tot een definitieve versie uitgewerkt werd. In vergadering van werd het gemeentelijk milieubeleidsplan definitief vastgesteld. 12 WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

15 Dit plan werd daarop binnen de 30 dagen ter kennis gebracht aan de eerder genoemde instanties die reeds advies uitbrachten over het ontwerpplan. Bovendien werd het ter inzage gelegd in de stad. Als laatste stap kon de bestendige deputatie binnen drie maanden na het ter kennis brengen de bepalingen van het plan die in strijd zijn met bindende bepalingen van het gewestelijk of provinciaal milieubeleidsplan. WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

16

17 2. Instrumentarium WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

18 2.1 Beleidsinstrumenten Milieubeleidsplan/Milieujaarprogramma Milieubeleidsplan Het decreet houdende de algemene bepalingen inzake milieubeleid van 5 april 1995 regelt de milieubeleidsplanning voor de verschillende Vlaamse bestuursniveaus. Het besluit van de Vlaamse regering van 14 juni 2002 bepaalt dat elke gemeente uiterlijk 1 jaar na vaststelling van het provinciale en ten laatste 2 jaar na het gewestelijke milieubeleidsplan een gemeentelijk milieubeleidsplan moet vaststellen. Dit plan moet op het niveau van de gemeente nadere uitwerking geven aan het gewestelijk en provinciaal milieubeleidsplan. Binnen de perken van de gemeentelijke bevoegdheden kan het ook deze beide plannen aanvullen, maar mag het er niet van afwijken. Het gemeentelijk milieubeleidsplan moet de stad helpen om een milieubeleid uit te werken op lange termijn. Voor concrete uitwerking van dit milieubeleid wordt gebruik gemaakt van milieujaarprogramma s. De opmaak van een gemeentelijk milieubeleidsplan is eveneens in de samenwerkingsovereenkomst Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling opgenomen. De intercommunale wvi werd aangesteld voor de uitwerking van het gemeentelijk milieubeleidsplan van de stad Nieuwpoort Milieujaarprogramma Na de opmaak van het gemeentelijk milieubeleidsplan zal de uitvoering van dit plan jaarlijks geëvalueerd worden via het milieujaarprogramma. Het milieujaarprogramma is een document waarin enerzijds een evaluatie wordt gemaakt van het gevoerde beleid van het afgelopen jaar en anderzijds een nieuwe planning wordt opgenomen met eventueel bijsturingen en nieuwe initiatieven. Deze milieujaarprogramma s zijn ideaal om snel in te spelen op nieuwe wetgeving of verplichtingen. Op die manier vormen zij een belangrijke aanvulling op het gemeentelijk milieubeleidsplan. De stad Nieuwpoort maakt al milieujaarprogramma s op sinds Milieuconvenanten en samenwerkingsovereenkomsten De Vlaamse Regering kan om bepaalde doelstellingen te realiseren beleidsovereenkomsten (verbindende convenanten) afsluiten met de lagere overheden. Zo kunnen de gemeenten sedert 1992 milieuconvenanten aangaan met het Vlaamse Gewest. Het eerste milieuconvenant, dat liep van 1992 tot en met 1996, had de bedoeling de gemeenten aan te zetten tot het structureren van het gemeentelijk milieubeleid, met nadruk op het geven van meer inhoud, een planmatige aanpak, het opbouwen van deskundigheid en het aanbieden van eerstelijnsmilieuzorg aan de bevolking. De gemeenten werden daarbij financieel gesteund voor het uitvoeren van specifieke taken zoals de opmaak van een milieu-inventaris, een GNOP, een jaarlijkse milieubeleidsnota, het uitbaten van een containerpark, het oprichten van een MINA-raad, Nieuwpoort ondertekende dit eerste milieuconvenant op WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

19 Het tweede convenant ( ) is opgedeeld in een basisovereenkomst en een 11-tal subovereenkomsten (opties). Het basispakket vormt in hoofdzaak een verderzetting van het eerste convenant en zorgt aldus voor continuïteit. De opties bieden de gemeenten de kans om eigen accenten en prioriteiten te leggen. Zo houdt optie 1 van dit convenant de opmaak van een milieubeleidsplan in, conform de bepalingen van het decreet houdende de algemene bepalingen inzake milieubeleid. Een verlenging van dit convenant werd gerealiseerd voor de periode Het tweede milieuconvenant werd door Nieuwpoort ondertekend op , de verlenging werd door de stad op ondertekend. Het derde convenant, met de naam samenwerkingsovereenkomst, liep in de periode De algemene doelstelling is het voeren van een duurzaam lokaal milieubeleid met integratie van milieuoverwegingen in andere beleidsdomeinen, met participatie en met planning als belangrijke aandachtspunten. De overeenkomst bestaat uit een instrumentarium en 8 clusters, zijnde vaste stoffen, water, energie, hinder, mobiliteit, natuurlijke entiteiten, gebiedsgericht beleid en burgers en doelgroepen. Binnen elke cluster zijn 3 ambitieniveaus uitgewerkt, behalve voor de cluster gebiedsgericht beleid (enkel niveau 3). Nieuwpoort ondertekende ambitieniveau 1 en heeft geopteerd voor volgende clusters: Instrumentarium, Vaste Stoffen, Water, Hinder en Mobiliteit. Een vervolg op deze samenwerkingsovereenkomst is de samenwerkingsovereenkomst Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling Hierin zijn een aantal versoepelingen, maar ook een aantal verstrengingen aangebracht in vergelijking met de vorige samenwerkingsovereenkomst. De overeenkomst bestaat opnieuw uit een instrumentarium en 8 clusters, zijnde vaste stoffen, water, energie, hinder, mobiliteit, natuurlijke entiteiten, gebiedsgericht beleid en burgers en doelgroepen. Binnen elke cluster zijn opnieuw 3 ambitieniveaus uitgewerkt, behalve voor gebiedsgericht beleid en burgers en doelgroepen (enkel niveau 3). Nieuwpoort ondertekende de samenwerkingsovereenkomst voor 2005 op , op niveau 1 en opteerde voor dezelfde clusters als voorheen: Instrumentarium, Vaste Stoffen, Water, Hinder en Mobiliteit. Het ondertekeningsniveau van Nieuwpoort zal, zeker wat de eerstkomende jaren betreft, op niveau 1 gericht blijven. 2.2 Stadsdienst Cel milieu Beschrijving van de bestaande toestand Sinds 1983 beschikt het stadsbestuur van Nieuwpoort over een eigen cel milieu. Ze is ontstaan uit de nood tot opvolging van diverse dossiers (groeninventarisatie, milieuagenten, selectieve ophalingen, natuureducatie) bij de vroegere technische dienst. Later werd ze een afdeling milieu van de dienst milieu en infrastructuur om tenslotte omgevormd te worden tot de huidige cel milieu. Tijdens deze periode werden diverse personen uit diverse statuten tewerkgesteld. Reeds 10 jaar is er echter enkel de milieuambtenaar (statutair benoemd technisch hoofdmedewerker C 4) die deel uitmaakt van deze dienst. De huidige bezetting met 1 statutair personeelslid (technisch hoofd medewerker C4 in het bezit van een Vlarem art. 58 attest en met ruim 20 jaar ervaring op gebied van leefmilieu) blijft voor het ogenblik behouden. Sinds 2004 werden de taken inzake NME (natuur driedaagse, week van de zee) overgedragen naar het personeel van de kinderboerderij. Dit betekende een aanzienlijke verlichting voor het takenpakket van de cel milieu. Bovendien werd de land- en tuinbouwtelling overdragen naar andere diensten. WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,

20 Ondanks deze recente verschuivingen blijft het takenpakket voor de cel milieu behoorlijk uitgebreid. Onderstaand wordt een kort overzicht gegeven van de taken waarvoor de milieuambtenaar instaat. - Vlarem-reglementering: procedures, bevoegdheidsregeling, controle op het naleven van de wetgeving; - Het naleven van de verbintenissen van de samenwerkingsovereenkomst; - Verzorgen van omzendbrieven leefmilieu met richtlijnen en aanbevelingen; - Milieuvergunningsaanvragen: onderzoeken, advies aanvragen, opmaken van ontwerp besluiten college voor burgemeester en schepenen, opzoekingswerk, affiches voor bekendmaking, registers; - Technische controle klasse 1,2,3 en toezicht klasse 1 en 2 over de als hinderlijk ingedeelde inrichtingen, Vlarem 1 + samenwerking politiezone Westkust; - Permanent evalueren van de milieukwaliteit, waterlopen, bodem, afval, rioleringen, ; - Secretaris en penningmeester van de stedelijke milieuraad; - Volgen gemeentelijk natuurontwikkelingsplan; - Jaarlijkse opmaak milieujaarprogramma met bespreking; - Jaarlijks verslag inzake afvalverwerking en stand van zaken; - Inventariseren van alle inrichtingen, instellingen, dienstverlenende bedrijven; - Behandelen van klachten in verband met milieu; - Voorstel van gemeentelijke reglementeringen en politiereglementen; - Alle administratie rond milieubeleid en afvalbeleid; - Bijhouden van wetgevingen, vakliteratuur, verslagen, ; - Beleidsvoorbereidende en adviserende taak; - Bijhouden waterkwaliteit van het strandwater, spaarbekken IJzer, bacteriologisch + opvolgen; - Behandelen van de aanvragen tot toelage van zonnepanelen, hemelwaterputten, IBA s; - Opmaak bodemregister; - Bijhouden van bodemattesten; - Beantwoorden van de vragen van notarissen i.v.m. het bodemdecreet (Vlarebo bijlage 1); - Beperkte enquêtes bij de bevolking, informeren en sensibiliseren van de bevolking; - Bijhouden vergaderingen: technisch overleg, demo s, studietoelagen en informatievergaderingen; - Afwezige collega s vervangen. Het milieuloket binnen de stad Nieuwpoort is van maandag tot vrijdag elke voormiddag (8h tot 12h) geopend. Bovendien kan men, wanneer de milieuambtenaar buiten deze uren (bvb. in de namiddag) op kantoor is, ook op het milieuloket terecht. Verder is de cel milieu makkelijk bereikbaar via telefoon en e- mail. Gezien het grote takenpakket, en de mogelijke toekomstige ontwikkelingen inzake milieu is een uitbreiding van het personeelsbestand van de cel milieu wenselijk. De milieuraad richtte in 2004 de vraag tot het CBS tot het uitbreiden van de cel milieu. In dit kader werd het document takenpakket en knelpunten cel milieu opgesteld (meer informatie, zie knelpunten) Beleids- en wettelijk kader Om de bepalingen van de samenwerkingsovereenkomst Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling te kunnen naleven dient de gemeente te beschikken over gemeentelijk personeel dat de gemeente ondersteunt bij het gemeentelijk milieu- en natuurbeleid. 18 WVI - GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN, NIEUWPOORT,