Geneesmiddelenbewaking door Lareb

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geneesmiddelenbewaking door Lareb"

Transcriptie

1 Geneesmiddelenbewaking door Lareb Verleden, heden en toekomst Drs. Joep Scholl Wetenschappelijk beoordelaar Lareb

2 Wat is er veranderd? Geneesmiddelenbewaking anno 2015 Geneesmiddelen en zwangerschap Ontwikkelingen bij Lareb

3

4 Once upon a time..

5 Wat is er veranderd?

6 Toename van patiënt meldingen

7 Toename van patiënt meldingen Consumenten melden meer symptomen, zorgverleners meer diagnoses1 1De Langen et al. Drug Saf 2008;31(6):515-24

8 Symptomen vs diagnose Patiënt melding: Benauwd / kortademig Longembolie Hartfalen Myocard infarct Pneumonitis

9 Bijwerkingen sprectrum voor middel X Pneumonitis MI Benauwdheid Hartfalen longembolie

10 Symptomen vs diagnose Meldingen van patiënt gebruiken voor meer kwalitatieve signalen Pilot onderzoek naar waarde patiënt meldingen bij verschillende soorten signalen

11 Wat veranderde er nog meer?

12 Toename van MAH meldingen

13 Waar komt deze toename (mede) door?

14 Toename van MAH meldingen

15 Toename van MAH meldingen Top 10 bijwerkingen van één van de erytropoëtinen (MAH + Lareb) ADR Death Hospitalisation Dialysis Pneumonia Haemoglobin decreased Rehabilitation therapy Malaise Transfusion Fall Fatigue Percentage 46,8 22,2 2,2 0,8 0,7 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6

16 Toename van MAH meldingen Pilot case-by-case beoordeling MAH meldingen - Geen nieuwe signalen Veel terugkomende associaties patient support programmes Vergt veel resources Onderzoek predictiemodel associaties - In ontwikkeling

17 Veranderingen: Last but not least.

18 Invloed van de media

19 Invloed van de media

20 Invloed van de media Top 5 bijwerkingen op cyproteron/ethinylestradiol BIJWERKING PERCENTAGE Pulmonary embolism 16,8 Thrombosis 12,9 Therapeutic response unexpected 4,5 Deep vein thrombosis 3,3 Headache 2,7 33,0%

21 Wat betekent het voorgaande voor onze database?

22 ADRs/1000 meldingen RVP? Thyrax / Cervarix

23 ADRs/1000 meldingen alleen HCP, geen MAH

24 Conclusie veranderingen Database in inhoudelijk aanzienlijk veranderd door toename van patienten meldingen, MAH meldingen en media aandacht Bovenstaande heeft invloed op (statistische) signaaldetectie Aanvullende methoden van signaaldetectie zijn noodzakelijk

25 Zoek je de speld in de hooiberg

26 ..of de juiste speld in een speldenberg?

27 Geneesmiddelenbewaking anno 2015

28 Geen nieuwe bijwerking, toch een signaal!

29 Oude wijn in nieuwe zakken?

30 Wat is hier aan de hand? Totaal aantal meldingen per maand

31 De Thyrax case Vanaf april 2014 toename in het aantal meldingen van klachten die lijken op hyperthyreoïdie

32 De Thyrax case

33 De Thyrax case: De bijwerkingen Bron: Rapport Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax

34 De Thyrax case: De gevolgen Bron: Rapport Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax

35 Nieuwe samenwerkingsverbanden

36 Samenwerking met patiëntenorganisaties

37 Samenwerking met patiëntenorganisaties Aanleiding: off-label gebruik ADHD medicatie Gezamenlijke ontwikkeling questionnaire Uitzetten enquete - Leden patientenorganisatie - Professionals (psychiaters) in het netwerk

38 Samenwerking met patiëntenorganisaties 75% had een ADR ervaren gedurende het gebruik van hun medicatie voor AD(H)D, waaronder Nicotine craving Rebound effect 50% stopte met de medicatie 60% vanwege ADRs 39% vanwege te weinig effectiviteit 30% omdat ze zonder geneesmiddelen wilden leven

39 Samenwerking met patiëntenorganisaties Respondenten werd (na toestemming voor contact) gevraagd een melding te doen 45 meldingen ingediend - Geen opvallende zaken

40 Geneesmiddelgebruik tijdens de zwangerschap: What s new?

41 Teratologie Informatie Service (TIS)

42 Wat is TIS? Kenniscentrum op het gebied van de mogelijke effecten van geneesmiddelengebruik en andere blootstellingen op de zwangerschap, het ongeboren kind en de lactatieperiode

43 Werkzaamheden TIS pregnant

44 Ontwikkelingen bij Lareb

45 Ontwikkelingen bij Lareb Doormeldsystemen Traceability van biologicals Counterfeit Nieuwe methoden voor signaaldetectie.

46 Faciliteren bij melden

47 Het kost zoveel tijd om een melding te doen bij Lareb!

48 Faciliteren bij melden

49 Faciliteren bij melden

50 Faciliteren bij melden

51 Faciliteren bij melden

52 Faciliteren bij melden DREAM Bij kanker.nl NHGDoc WEB-RADR.

53 Lareb en social media

54 WEB-RADR + Data-mining social media Meld app voor smartphone / tablet

55 WEB-RADR: Social media Asthenia MedDRA: ICD-10: R42 For more examples see demo.medwatcher.org Dizziness MedDRA: ICD-10: R53

56 WEB-RADR: App

57 WEB-RADR: App

58 WEB-RADR: App

59 Traceability of biologicals

60 Traceability biologicals Samenwerking Lareb Escher / TI Pharma 1. Oriënterend onderzoek traceerbaarheid ziekenhuisapotheek en meldingen Lareb (manuscript geaccepteerd door Drug Safety) 2. Aanvullend onderzoek Lareb meldingen (in progress)

61 Counterfeit / illegale geneesmiddelen

62 Counterfeit

63 Counterfeit Overleg tussen VWS, RIVM, IGZ, NVWA, NVIC, Dopingautoriteit, Lareb - Doel: stroomlijnen meldingen van vervalsingen / illegale middelen Onderdeel van grotere keten met o.a. Nefarma, Bogin, KNMP, douane, etc.

64 Conclusie

65 Conclusie Veel veranderingen gaande op diverse gebieden: - Meldingen in de database - Geneesmiddelen (biosimilars / counterfeit) - Scope van geneesmiddelenbewaking Veranderingen vragen om nieuwe aanpak / methoden

66 Toekomst van Lareb

Bijwerkingen in het nieuws

Bijwerkingen in het nieuws Bijwerkingen in het nieuws Dr. Florence van Hunsel, apotheker- epidemioloog Coordinator Signaaldetectie Bijwerkingendag 25, Leiden Veiligheidsprofiel HPV-vaccins verder onderzocht Inenting tegen humaan

Nadere informatie

Meldingen. Aantal meldingen Groei meldingen over 3 jaar. Groei meldingen

Meldingen. Aantal meldingen Groei meldingen over 3 jaar. Groei meldingen Highlights 2015 Meldingen Bijwerkingencentrum Lareb is het meldpunt en het kenniscentrum voor bijwerkingen van geneesmiddelen en vaccins. Het analyseren van meldingen van bijwerkingen leidt tot nieuwe

Nadere informatie

Electronic supplementary material 1: Online questionnaire -!Netherlands Association of Hospital Pharmacies

Electronic supplementary material 1: Online questionnaire -!Netherlands Association of Hospital Pharmacies Electronic supplementary material 1: Online questionnaire -!Netherlands Association of Hospital Pharmacies Supplement to: Klein K, Scholl JHG, Vermeer NS, Broekmans AW, Van Puijenbroek EP, De Bruin ML,

Nadere informatie

Kenniscentrum Vaccinveiligheid

Kenniscentrum Vaccinveiligheid Lareb nieuwsbrief nr. 28, juni 2011 Inhoud Bijwerkingendag 2011 Teratologie Informatie Service Kenniscentrum Vaccinveiligheid Nieuwe signalen Publicaties PR campagne Lareb bestaat 20 Jaar Jaarbericht 2010

Nadere informatie

NVZA Toolbox Biosimilars

NVZA Toolbox Biosimilars NVZA Toolbox Biosimilars Een praktische handleiding voor succesvolle implementatie van biosimilars in de medisch specialistische zorg Dr BJF (Bart) van den Bemt, apotheker/ onderzoeker/klinisch farmacoloog

Nadere informatie

Samen maken we geneesmiddelengebruik veiliger

Samen maken we geneesmiddelengebruik veiliger Samen maken we geneesmiddelengebruik veiliger In samenwerking met patiëntenorganisaties Een document met informatieve teksten over Bijwerkingencentrum Lareb en de rol van de patiënt voor op uw website,

Nadere informatie

State of the art in veiligheidsinformatie en geneesmiddelenbewaking -door het oog van het CBG/MEB

State of the art in veiligheidsinformatie en geneesmiddelenbewaking -door het oog van het CBG/MEB 24 november 2015 Bijeenkomst PPN State of the art in veiligheidsinformatie en geneesmiddelenbewaking -door het oog van het CBG/MEB GVRweg, Utrecht Van wieg tot graf Anita Volkers Pharmacovigilance assessor

Nadere informatie

Samen maken we geneesmiddelengebruik veiliger

Samen maken we geneesmiddelengebruik veiliger Samen maken we geneesmiddelengebruik veiliger In samenwerking met patiëntenorganisaties Een document met informatieve teksten over Bijwerkingencentrum Lareb en de rol van de patiënt voor op uw website,

Nadere informatie

INLEIDING. Waarom geneesmiddelenbewaking?

INLEIDING. Waarom geneesmiddelenbewaking? INLEIDING Waarom geneesmiddelenbewaking? De formele geneesmiddelenbewaking (farmacovigilantie) startte in de jaren zestig van de vorige eeuw na de Softenon -affaire. Softenon (thalidomide) werd gebruikt

Nadere informatie

Wettelijk verplichte informatiematerialen CBG

Wettelijk verplichte informatiematerialen CBG Wettelijk verplichte informatiematerialen CBG Summary of the Product Characteristics (SmPC), patiëntenbijsluiter en verpakking Openbaar beoordelingsrapport van geneesmiddelen (EPAR) Trainingsmateriaal

Nadere informatie

Activiteitenplan Lareb 2013

Activiteitenplan Lareb 2013 Activiteitenplan Lareb 2013 CONFORM SUBSIDI EREGELI NG VWS -SUBSIDIES Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Geneesmiddelen 4 3. Vaccinveiligheid 16 4. Teratologie Informatie Service 18 5. Overige informatie

Nadere informatie

Safety First: Vangnet of Maatwerk?

Safety First: Vangnet of Maatwerk? Gedreven Meesterschap Safety First: Vangnet of Maatwerk? Het belang van Farmacovigilantie in Clinical Research 21 April 2016 Marielle Keulen Sandra van der Poel Tel: 071 524 4000 www.xendo.com Safety First:

Nadere informatie

Terugkijken en vooruitzien Geneesmiddelen en Vaccinveiligheid Teratologie Informatie Service Organisatie en management 11

Terugkijken en vooruitzien Geneesmiddelen en Vaccinveiligheid Teratologie Informatie Service Organisatie en management 11 Jaarverslag Lareb 2013 1 Inhoudsopgave... 1. Terugkijken en vooruitzien 2 2. Geneesmiddelen en Vaccinveiligheid 4 3. Teratologie Informatie Service 10 4. Organisatie en management 11 5. Overige activiteiten

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 3329 Vragen van het lid

Nadere informatie

Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding

Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding Onderbouwing Conclusies Vaak is het door keuze van het juiste geneesmiddel mogelijk om borstvoeding veilig te handhaven 11. Niveau 4 Toelichting Indien

Nadere informatie

Meer geneesmiddelen! Meer melden! Meer bijwerkingen? Corrie Hermann prijs Utrecht, 30 maart 2019 Agnes Kant

Meer geneesmiddelen! Meer melden! Meer bijwerkingen? Corrie Hermann prijs Utrecht, 30 maart 2019 Agnes Kant Meer geneesmiddelen! Meer melden! Meer bijwerkingen? Corrie Hermann prijs Utrecht, 30 maart 2019 Agnes Kant Meldpunt bijwerkingen Kenniscentrum Onafhankelijke stichting Subsidie VWS CBG CBGoverheid Kerntaak

Nadere informatie

Zwangerschap bij de psychiatrische patient. Cijfers telefoondienst TIS. TIS kenniscentrum. vragen/exposities SSRI s 20-11-2015

Zwangerschap bij de psychiatrische patient. Cijfers telefoondienst TIS. TIS kenniscentrum. vragen/exposities SSRI s 20-11-2015 Zwangerschap bij de psychiatrische patient Bernke te Winkel Wetenschappelijk medewerker Teratologie Informatie Service TIS kenniscentrum Cijfers telefoondienst TIS Informatie geven Website (en boek) -

Nadere informatie

dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht

dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht Ypsilon 30 jaar Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart - Ypsilon en onderzoekers trekken met elkaar op sinds die tijd Epidemiologische studies genetica

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 29 477 Geneesmiddelenbeleid Nr. 395 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 21 september 2016 De vaste commissie voor Volksgezondheid,

Nadere informatie

KONINKLIJKE NEDERLANDSE MAATSCHAPPIJ TER BEVORDERING DER PHARMACIE

KONINKLIJKE NEDERLANDSE MAATSCHAPPIJ TER BEVORDERING DER PHARMACIE KONINKLIJKE NEDERLANDSE MAATSCHAPPIJ TER BEVORDERING DER PHARMACIE NOVEMBER 2017 DE KETEN 2 1 APOTHEEKHOUDENDEN EN UW GENEESMIDDELEN De apotheker ondersteunt veilig geneesmiddelengebruik De invoering van

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 29 477 Geneesmiddelenbeleid Nr. 127 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Onderwerpen presentatie

Onderwerpen presentatie 18-11-216 Veel voorkomende bijwerkingen preventieve vaccinatie kinderen (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven1 Discloser belangenspreker Geen Lareb

Nadere informatie

Activiteitenplan Lareb 2011

Activiteitenplan Lareb 2011 Activiteitenplan Lareb 2011 CONFORM SUBSIDIEREGELING VWS-SUBSIDIES 29 september 2010 Prof. dr. A.C. van Grootheest, directeur Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb, Goudsbloemvallei 7, 5237 MH s-hertogenbosch

Nadere informatie

Verslag van de bijeenkomst CBG Patiënt en Consument van woensdag 10 juni 2015 te Utrecht

Verslag van de bijeenkomst CBG Patiënt en Consument van woensdag 10 juni 2015 te Utrecht Verslag van de bijeenkomst CBG Patiënt en Consument van woensdag 10 juni 2015 te Utrecht 1. Opening De voorzitter opent de vergadering en heet alle aanwezigen welkom. 2. Vaststellen agenda De agenda wordt

Nadere informatie

Openbaar verslag van de 679 e vergadering van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, donderdag 15 januari 2009 te Den Haag

Openbaar verslag van de 679 e vergadering van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, donderdag 15 januari 2009 te Den Haag Openbaar verslag van de 679 e vergadering van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, donderdag 15 januari 2009 te Den Haag 1.1 Opening 1.1.a Conflicts of interest 1.2 Vaststellen agenda 1.3 Collegeverslagen

Nadere informatie

Bijwerkingen in het nieuws

Bijwerkingen in het nieuws Bijwerkingen in het nieuws Onderwerpen Clioquinol, hoe zit het met bijwerkingen? Dr. Florence van Hunsel, apotheker- epidemioloog Coordinator Signaaldetectie Bijwerkingendag 2016, Leiden Vraag 1: Hoeveel

Nadere informatie

11-10-2014. Ypsilon 30 jaar. Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart

11-10-2014. Ypsilon 30 jaar. Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart Ypsilon 30 jaar Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht - Ypsilon en onderzoekers trekken sinds die tijd met elkaar op Wat hebben we gezamenlijk bereikt!

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 29 477 Geneesmiddelenbeleid Nr. 172 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Risk Management Plan. Implementeren: wie, wanneer, hoe? Suzanne Frankfort namens de RMP werkgroep PPN meeting, 21 juni 2011

Risk Management Plan. Implementeren: wie, wanneer, hoe? Suzanne Frankfort namens de RMP werkgroep PPN meeting, 21 juni 2011 Risk Management Plan Implementeren: wie, wanneer, hoe? Suzanne Frankfort namens de RMP werkgroep PPN meeting, 21 juni 2011 Agenda Risk Management Systeem/Plan (RMS/RMP) Wat is dat? RMP Werkgroep Doel van

Nadere informatie

De verpleegkundige als melder van bijwerkingen?

De verpleegkundige als melder van bijwerkingen? De verpleegkundige als melder van bijwerkingen? Verslag van de resultaten van een enquête maart 2016 De verpleegkundige als melder van bijwerkingen? Samenvatting 3 1 Inleiding 4 2 Enquête 5 3 Resultaten

Nadere informatie

Samenvatting PAM-peiling Het gesprek tussen patiënt en apothekersassistent

Samenvatting PAM-peiling Het gesprek tussen patiënt en apothekersassistent 1 Samenvatting PAM-peiling Het gesprek tussen patiënt en apothekersassistent Onderzoeker en auteur: drs. Martine Kruijtbosch Begeleiders: dr. Annemieke Floor-Schreudering, drs. Linda Mulder-Wildemors In

Nadere informatie

Voor een gezonde zwangerschap en borstvoeding

Voor een gezonde zwangerschap en borstvoeding Medicatieadviespunt voor Zwangeren (MAZ) Voor een gezonde zwangerschap en borstvoeding Peter ter Horst 13-09-2017 MAZ: Achtergrond 60-80% van alle zwangeren gebruikt 1 of meer geneesmiddelen Medicatie

Nadere informatie

Polikliniek ADHD voor volwassenen GGNet

Polikliniek ADHD voor volwassenen GGNet Polikliniek ADHD voor volwassenen GGNet Vragen Prevalentie ADHD bij volwassenen Kernsymptomen van ADHD Stelling: Rustig zitten tijdens het onderzoeksgesprek sluit hyperactiviteit uit. Stelling: Als iemand

Nadere informatie

De toekomst van de geneesmiddelenbewaking vanuit een wetenschappelijk perspectief. Bert Leufkens, voorzitter CBG. Gefeliciteerd!!!

De toekomst van de geneesmiddelenbewaking vanuit een wetenschappelijk perspectief. Bert Leufkens, voorzitter CBG. Gefeliciteerd!!! De toekomst van de geneesmiddelenbewaking vanuit een wetenschappelijk perspectief Bert Leufkens, voorzitter CBG Gefeliciteerd!!! Wetenschappelijke fundering farmacovigilantie Klinische farmacologie Farmacovigilantie

Nadere informatie

Vragen en antwoorden patiënten tekort aan Thyrax Duotab

Vragen en antwoorden patiënten tekort aan Thyrax Duotab Vragen en antwoorden patiënten tekort aan Thyrax Duotab Laatst geactualiseerd op: 1 november 2016 1. Aan welk middel is er een tekort? In januari 2016 is gemeld dat een tekort aan Thyrax Duotab 0,025 mg

Nadere informatie

Een derde van de geneesmiddelengebruikers houdt geneesmiddelen over

Een derde van de geneesmiddelengebruikers houdt geneesmiddelen over Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Margreet Reitsma, Anne Brabers, Joke Korevaar, Judith de Jong, Marloes van Dijk en Liset van Dijk. Een derde van de geneesmiddelengebruikers

Nadere informatie

DE INKOOPFUNCTIE & VALUE-BASED HEALTH CARE

DE INKOOPFUNCTIE & VALUE-BASED HEALTH CARE DE INKOOPFUNCTIE & VALUE-BASED HEALTH CARE Value-4-Business Project NEVI-PLP 2016 o Margot Barros de Santos o Marcel Ruessink AMC RIVM o Klaas Wijma (niet aanwezig) MCL 1 februari 2018 0 Agenda o Probleem

Nadere informatie

Plan van aanpak: Stroomlijnen meldingen van vervalste geneesmiddelen

Plan van aanpak: Stroomlijnen meldingen van vervalste geneesmiddelen Plan van aanpak: Stroomlijnen meldingen van vervalste geneesmiddelen Aanleiding In de brief aan de Tweede Kamer van 5 juli 2013 1 over de stand van zaken beleidsagenda vervalste geneesmiddelen en medische

Nadere informatie

Laagdrempelige zorg op afstand

Laagdrempelige zorg op afstand Laagdrempelige zorg op afstand Gemoedsrust voor gebruiker als zorgverleners State of the art en 55+ proof Healthcare Technology Tour 2014 24 april 2014 Ambitie Gociety: Morgen: Geavanceerde sensoren en

Nadere informatie

SCHILDKLIERTHERAPIE MET RADIOACTIEF JODIUM

SCHILDKLIERTHERAPIE MET RADIOACTIEF JODIUM SCHILDKLIERTHERAPIE MET RADIOACTIEF JODIUM 298 Afspraak afdeling Nucleaire Geneeskunde Mevrouw/meneer Dag Datum Tijdstip Denkt u eraan uw recente jaarkaart van het Sint Franciscus Gasthuis mee te nemen.

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Kuzu (PvdA) over de bijwerkingen van antidepressiva (SSRI s) (2014Z07811).

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Kuzu (PvdA) over de bijwerkingen van antidepressiva (SSRI s) (2014Z07811). > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

Vlaams Indicatoren Project VIP² GGZ: Vlaamse Patiënten Peiling psychiatrische afdeling

Vlaams Indicatoren Project VIP² GGZ: Vlaamse Patiënten Peiling psychiatrische afdeling Vlaams Indicatoren Project VIP² GGZ: Vlaamse Patiënten Peiling psychiatrische afdeling Het Vlaams Indicatorenproject voor Patiënten en Professionals in de Geestelijke Gezondheidszorg (VIP² GGZ) meet aspecten

Nadere informatie

Farmacovigilantie. een voorbeeld voor arbovigilantie? Prof. dr. A.C. van Grootheest. Rijksuniversiteit Groningen.

Farmacovigilantie. een voorbeeld voor arbovigilantie? Prof. dr. A.C. van Grootheest. Rijksuniversiteit Groningen. Farmacovigilantie een voorbeeld voor arbovigilantie? Prof. dr. A.C. van Grootheest Rijksuniversiteit Groningen www.lareb.nl Casus Vrouw, 52 jaar Voorgeschiedenis: Carcinoïd van de long Hypothyreoidie Symptomen

Nadere informatie

Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat

Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst,

Nadere informatie

Biosimilars vanuit patiëntenperspectief

Biosimilars vanuit patiëntenperspectief Biosimilars vanuit patiëntenperspectief 12 april 2018 Vraagt om doelmatige inzet HORIZONSCAN Uitgangspunten standpunt bepaling biosimilars Oncologische Patiënten Organisaties Wetenschap Ervaringen en lessons

Nadere informatie

P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ

P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ Inleiding De toezichtketen in perspectief Toezicht door IGZ Onderzoek A. Huisman De toezichtketen in perspectief bij suïcides Persoonlijke adviezen Inleiding

Nadere informatie

Praktische toepassingen in het vergroten van medicatieveiligheid:

Praktische toepassingen in het vergroten van medicatieveiligheid: Praktische toepassingen in het vergroten van medicatieveiligheid: Medicatiemanagers als vaste waarde in het verpleegkundig team ter verbetering van de medicatieveiligheid. Rolf Toornvliet, ziekenhuisapotheker

Nadere informatie

Informatiebrief patiënten

Informatiebrief patiënten Informatiebrief patiënten Voor volwassenen ( 16 jaar) HemoNED Register: Landelijk register van patiënten met hemofilie en aanverwante aandoeningen. Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u om deel te nemen aan

Nadere informatie

Zorgprogramma Lijf & Leven. Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid.

Zorgprogramma Lijf & Leven. Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid. Zorgprogramma Lijf & Leven Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid. Levensverwachting met tot wel 20 jaar verkort 85% van patienten

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting In dit proefschrift worden diverse meetinstrumenten beschreven, de de apotheker kan gebruiken als zorgverlener in het disease management van de patiënt met schizofrenie. Schizofrenie is een

Nadere informatie

Invitational conference Informatie over de zorg. Zorginstituut Nederland en NIVEL 6 december 2016

Invitational conference Informatie over de zorg. Zorginstituut Nederland en NIVEL 6 december 2016 Invitational conference Informatie over de zorg Zorginstituut Nederland en NIVEL 6 december 2016 Programma 14.00-14.15 Opening 14.15-15.15 Presentaties onderzoeksresultaten - Informatiebehoefte van burgers

Nadere informatie

Disclosure belangen NJ de Wit

Disclosure belangen NJ de Wit Disclosure belangen NJ de Wit (Potentiële) belangenverstrengeling Voorzitter Gezondheidsraad Commissie Medicalisering Diverse NWO/ZON onderzoekssubsidies op gebied van zorginnovatie en maximalisatie Voor

Nadere informatie

Farmacotherapie op maat: geïndividualiseerde geneeskunde met geneesmiddelen

Farmacotherapie op maat: geïndividualiseerde geneeskunde met geneesmiddelen Farmacotherapie op maat: geïndividualiseerde geneeskunde met geneesmiddelen Prof dr Toine Egberts UMC Utrecht en Universiteit Utrecht 30 januari 2018 Farmacotherapie op maat: what is in a name? Farmacotherapie

Nadere informatie

Reactie Patiëntenfederatie NPCF op de VWS visie op geneesmiddelen: Nieuwe geneesmiddelen snel bij de patiënt, tegen aanvaardbare kosten

Reactie Patiëntenfederatie NPCF op de VWS visie op geneesmiddelen: Nieuwe geneesmiddelen snel bij de patiënt, tegen aanvaardbare kosten Bijlage bij: Reactie Patiëntenfederatie NPCF op de VWS visie op geneesmiddelen: Nieuwe geneesmiddelen snel bij de patiënt, tegen aanvaardbare kosten Inleiding Patiëntenfederatie NPCF neemt met belangstelling

Nadere informatie

Informatiebrief patiënten

Informatiebrief patiënten Informatiebrief patiënten Voor ouders van kinderen van 0 t/m 11 jaar HemoNED Register: Landelijk register van patiënten met hemofilie en aanverwante aandoeningen. Geachte Ouder / Voogd, Wij vragen u om

Nadere informatie

Reumatologie. Patiënteninformatie. NSAID's. Ontstekingsremmende pijnstillers. Slingeland Ziekenhuis

Reumatologie. Patiënteninformatie. NSAID's. Ontstekingsremmende pijnstillers. Slingeland Ziekenhuis Reumatologie NSAID's i Patiënteninformatie Ontstekingsremmende pijnstillers Slingeland Ziekenhuis Algemeen NSAID's (Niet Steroïde Anti Inflammatoire Drug) zijn ontstekingsremmende pijnstillers. Deze medicijnen

Nadere informatie

Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax

Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax 3 juli 2015 Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax 1 Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax Samenvatting 3 1 Wat vooraf ging 5 2 De bijwerkingen 8

Nadere informatie

Flavoxaat G04BD02, december 2018

Flavoxaat G04BD02, december 2018 Flavoxaat G04BD02, december 2018 Indicatie Urine-incontinentie, pollakisurie, nycturie, loze aandrang. Standpunt Ephor In het rapport over de muscarine-antagonisten van november 2016 wordt flavoxaat door

Nadere informatie

Opstartrapportage Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten

Opstartrapportage Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten Opstartrapportage Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten juli 2017 t/m maart 2018 Inleiding Op 3 juli 2017 is het Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten (MEBI) gestart. Het

Nadere informatie

What s hot and what s not? Paul Bijkerk Epidemiologie en Surveillance Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM

What s hot and what s not? Paul Bijkerk Epidemiologie en Surveillance Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM What s hot and what s not? Paul Bijkerk Epidemiologie en Surveillance Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM 1 RIVM - 1909 Opgericht in Utrecht - 1953 Verhuizing naar Bilthoven - 2016 +- 1500 medewerkers

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over biologische medicijnen. Informatie voor patiënten en consumenten

Vragen en antwoorden over biologische medicijnen. Informatie voor patiënten en consumenten Vragen en antwoorden over biologische medicijnen Informatie voor patiënten en consumenten U wilt meer weten over biologische medicijnen en biosimilar medicijnen? Bijvoorbeeld omdat u of iemand in uw omgeving

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 29 477 Geneesmiddelenbeleid Nr. 331 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Geneesmiddelenbewaking in Nederland

Geneesmiddelenbewaking in Nederland Geneesmiddelenbewaking in Nederland Prof. dr. A.C. van Grootheest 1 en dr. E.P. van Puijenbroek 2 1 algemeen directeur, Nederlands Bijwerkingencentrum Lareb, s-hertogenbosch; basiseenheid Farmacotherapie

Nadere informatie

Falsified Medicines Directive 2011/62/EU

Falsified Medicines Directive 2011/62/EU Falsified Medicines Directive 2011/62/EU BOGIN symposium 17 November 2016 José Puiman jm.puiman@minvws.nl Inhoud 1. FMD 2. VWS beleid 3. Implementatie 4. Hoe nu verder? Het is toch allemaal goed geregeld?

Nadere informatie

Risicominimalisatiemateriaal voor patiënten betreffende CellCept (mycofenolaatmofetil) en Myfortic (mycofenolaatnatrium)

Risicominimalisatiemateriaal voor patiënten betreffende CellCept (mycofenolaatmofetil) en Myfortic (mycofenolaatnatrium) Risicominimalisatiemateriaal voor patiënten betreffende CellCept (mycofenolaatmofetil) en Myfortic (mycofenolaatnatrium) Dit risicominimalisatiemateriaal voor mycofenolaat-bevattende producten is beoordeeld

Nadere informatie

Bouwen aan vertrouwen: perspectief van de industrie

Bouwen aan vertrouwen: perspectief van de industrie Symposium ter gelegenheid afscheid Ad van Dooren Zelfredzaamheid van patiënten bij gebruik van veilige medicatie. Bouwen aan vertrouwen: perspectief van de industrie Rudolf van Olden, arts Medisch Directeur

Nadere informatie

Polyfarmacie bij ouderen. Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015

Polyfarmacie bij ouderen. Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015 Polyfarmacie bij ouderen Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015 Inhoud Inleiding Farmacokinetiek Farmacodynamiek Problemen bij polyfarmacie Medicatiebeoordeling Take home messages

Nadere informatie

Risicominimalisatie materiaal voor patiënten betreffende mycofenolaat-bevattende geneesmiddelen

Risicominimalisatie materiaal voor patiënten betreffende mycofenolaat-bevattende geneesmiddelen Risicominimalisatie materiaal voor patiënten betreffende mycofenolaat-bevattende geneesmiddelen Dit risicominimalisatie materiaal voor mycofenolaat-bevattende geneesmiddelen is beoordeeld door het College

Nadere informatie

W O R K S H O P Z O R G M E T T O E G E V O E G D E WA A R D E

W O R K S H O P Z O R G M E T T O E G E V O E G D E WA A R D E W O R K S H O P Z O R G M E T T O E G E V O E G D E WA A R D E 1 INTRODUCTIE VIA DE WOORDWOLK APP: 1.WAT IS DE B ETEKENIS VAN VBHC VOOR U? (VALUE BASED HEALTHCARE) vb 1. vb 2. 2 LEERDOELEN DEELNEMER WEET

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 26 januari 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 26 januari 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Elektronisch Medicijndoosje. Patiënten gebruiken een Medicijndoosje waarin GPRS/GSM

Elektronisch Medicijndoosje. Patiënten gebruiken een Medicijndoosje waarin GPRS/GSM Real ltime Mdi Medication Monitoring i Elektronisch Medicijndoosje j j Patiënten gebruiken een Medicijndoosje waarin GPRS/GSM technologie is ingebracht is ingebracht Elektronische AdHaler Patiënten gebruiken

Nadere informatie

Omgaan met bijwerkingen

Omgaan met bijwerkingen Vaccins Geneesmiddelen Zwangerschap en medicijnen Omgaan met bijwerkingen Een praktijkadvies inclusief handleiding melden Toepassen van dit advies draagt bij aan veiliger gebruik van geneesmiddelen Wat

Nadere informatie

Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen'

Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen' Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen' Mies van Eenbergen Saskia van Vliet Nicole Ezendam 16 maart 2018 NVPO Congres Onderzoek naar naasten Wie zijn naasten? Soort onderzoek: Kwalitatief interviews,

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 32 772 Beleidsdoorlichting Volksgezondheid, Welzijn en Sport Nr. 7 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter

Nadere informatie

Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners

Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners Atomoxetine 2/6 RISICOMINIMALISATIE-MATERIAAL OVER DE RISICO S VAN ATOMOXETINE VOOR ZORGVERLENERS Dit materiaal beschrijft

Nadere informatie

Managers en onderzoek: Gaat het over de outcome of over de income. Rogier van Deijck Specialist ouderengeneeskunde

Managers en onderzoek: Gaat het over de outcome of over de income. Rogier van Deijck Specialist ouderengeneeskunde Managers en onderzoek: Gaat het over de outcome of over de income Rogier van Deijck Specialist ouderengeneeskunde Vooroordelen over managers Vooroordelen over artsen Managers en onderzoek Hypothese: Managers

Nadere informatie

Het piepende kind. Nascholing huisartsen. 20 mei 2014. Annejet Plaisier. kinderarts

Het piepende kind. Nascholing huisartsen. 20 mei 2014. Annejet Plaisier. kinderarts Het piepende kind Nascholing huisartsen 20 mei 2014 Annejet Plaisier kinderarts Incidentie van wheezing bij kinderen 18 16 Kinderen in % 14 12 10 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 MAS-90 Leeftijd

Nadere informatie

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen

Nadere informatie

Resultaten Enquete Ervaringen, Meningen, Wensen over behandeling

Resultaten Enquete Ervaringen, Meningen, Wensen over behandeling Resultaten Enquete Ervaringen, Meningen, Wensen over behandeling Cara Verdellen Jolande van de Griendt Nelleke vd Berg LCD, 31 mei 2015 Tics Tourette syndroom Motorische en vocale tics Enkelvoudig en complex

Nadere informatie

NAN 2006 Richtlijn 3 Evaluatie en nazorg van de farmaceutische zorg- en dienstverlening

NAN 2006 Richtlijn 3 Evaluatie en nazorg van de farmaceutische zorg- en dienstverlening NAN 2006 Richtlijn 3 Evaluatie en nazorg van de farmaceutische zorg- en dienstverlening Versie: 26 februari 2007 Auteur: KNMP/WINAp Leeswijzer richtlijn 3 Deze richtlijn is een uitwerking van NAN-hoofdstuk

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan

Nadere informatie

Informatiebrief voor proefpersonen

Informatiebrief voor proefpersonen Memantine als additietherapie bij clozapine / MAC vervolgonderzoek [ april 2014] voor proefpersonen Vervolgonderzoek naar memantine toevoeging bij voortgezette behandeling met clozapine Geachte heer/mevrouw,

Nadere informatie

borstvoeding Uit enkele case-reports is bekend dat trazodon in kleine hoeveelheden overgaat in de moedermelk.

borstvoeding Uit enkele case-reports is bekend dat trazodon in kleine hoeveelheden overgaat in de moedermelk. Kinderwens, en : trazodon 2519 t/m 2522 NNH = Number Needed to Harm; non-sri = geen serotonineheropnameremmer; RR = Relatieve Risico; RV = Risico Verschil; SNRI =serotonine-noradrenalineheropnameremmer;

Nadere informatie

BIJLAGE: OVERZICHT VAN GEPAST GEBRUIK ACTIES DOOR DE KETEN HEEN

BIJLAGE: OVERZICHT VAN GEPAST GEBRUIK ACTIES DOOR DE KETEN HEEN BIJLAGE: OVERZICHT VAN GEPAST GEBRUIK ACTIES DOOR DE KETEN HEEN Voordat een geneesmiddel wordt ingenomen door de patiënt heeft het een pad doorlopen waarbij verschillende partijen (schakels) achtereenvolgens

Nadere informatie

Bijsluiter gebruik astma (kinderen) indicatoren in de huisartsenpraktijk. Fenna Schouten Versie 3

Bijsluiter gebruik astma (kinderen) indicatoren in de huisartsenpraktijk. Fenna Schouten Versie 3 Bijsluiter gebruik astma (kinderen) indicatoren in de huisartsenpraktijk Fenna Schouten f.schouten@nhg.org 09-02-2017 Versie 3 Inhoud Overzicht van de indicatoren... 2 Populatie... 2 Monitoring... 2 Beschrijving

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 1324 Vragen van de leden

Nadere informatie

Samen letten we goed op!

Samen letten we goed op! Samen letten we goed op! Beleidsplan 2015-2019 Beleidsplan 2015-2019 1 Beleidsplan 2015-2019 1. Uitgangspunten en ontwikkelingen 4 2. Het meldsysteem 12 3. Proactieve methoden 20 4. Kenniscentrum 26 5.

Nadere informatie

Kwetsbare Ouderen en de Tweede Lijn

Kwetsbare Ouderen en de Tweede Lijn Kwetsbare Ouderen en de Tweede Lijn Addendum bij richtlijn CVRM Wat is mijn plek? Marianne van den Berg, apotheker Stelling een: De kwetsbare ouderen zijn voor mij een van de belangrijkste doelgroepen

Nadere informatie

Polikliniek hartfalen

Polikliniek hartfalen Polikliniek hartfalen 2 U bent tijdens uw ziekenhuisopname of na polibezoek door uw cardioloog verwezen naar de polikliniek hartfalen. Op de polikliniek hartfalen (kortweg: hartfalenpoli), onderdeel van

Nadere informatie

Waarom krijgt u een uitnodiging voor de griepprik?

Waarom krijgt u een uitnodiging voor de griepprik? Griepprik 2014 Uw (huis)arts nodigt u uit voor de griepprik. Deze folder geeft u informatie over de griepprik. Kiest u voor de griepprik? Ga de griepprik dan halen en wacht niet tot de griep heerst. De

Nadere informatie

Meting maart 2014 DONATEURSVERTROUWEN BLIJFT STIJGEN

Meting maart 2014 DONATEURSVERTROUWEN BLIJFT STIJGEN Meting maart 2014 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door Peil.nl DONATEURSVERTROUWEN BLIJFT STIJGEN Nederland is duidelijk op weg naar een

Nadere informatie

Relevante werkervaring voor herregistratie Wet BIG van apothekers in BO3-functies

Relevante werkervaring voor herregistratie Wet BIG van apothekers in BO3-functies Relevante werkervaring voor herregistratie Wet BIG van apothekers in BO3-functies Om op 1 januari 2017 in aanmerking te komen voor herregistratie in het BIG-register zal een apotheker moeten voldoen aan

Nadere informatie

Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen

Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel mycofenolaat mofetil te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie

Nadere informatie

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,

Nadere informatie

ehealth E- health: trends en mogelijkheden voor Maastro Liesbeth Meijnckens 23 oktober 2013

ehealth E- health: trends en mogelijkheden voor Maastro Liesbeth Meijnckens 23 oktober 2013 ehealth E- health: trends en mogelijkheden voor Maastro Liesbeth Meijnckens 23 oktober 2013 Even voorstellen Mobiel bellen in 1999 Internet is als water uit de kraan 95% Nederlanders 75% van 65+ 30% van

Nadere informatie

Nederlandse Hypofyse Stichting

Nederlandse Hypofyse Stichting Nederlandse Hypofyse Stichting Het werk van de NHS Johan de Graaf, Voorzitter van de Nederlandse Hypofyse Stichting E-PAG to the ERN on Rare Endocrine Conditions Steering Committee Member of MTG Pituitary

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 25 424 Geestelijke gezondheidszorg Nr. 206 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 20 april 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 20 april 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

2008-20092009. Opzet Organisatie Onderwerpen volgende lessen

2008-20092009. Opzet Organisatie Onderwerpen volgende lessen Farmaceutische zorg Farmanager Bejaardenzorg 2008-20092009 Opzet Organisatie Onderwerpen volgende lessen 1 Farmanager Bejaardenzorg 2008-20092009 Optimalisatie van de farmaceutische zorg door middel van

Nadere informatie