Resultaten Enquete Ervaringen, Meningen, Wensen over behandeling

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Resultaten Enquete Ervaringen, Meningen, Wensen over behandeling"

Transcriptie

1 Resultaten Enquete Ervaringen, Meningen, Wensen over behandeling Cara Verdellen Jolande van de Griendt Nelleke vd Berg LCD, 31 mei 2015

2 Tics Tourette syndroom Motorische en vocale tics Enkelvoudig en complex Premonitore sensaties Bijkomende klachten Impulsief, hyperactief, afgeleid Driftbuien Risicovol gedrag Dwang/OCS Sociale problemen Leerprobemen Slaapproblemen

3 Behandeling van tics Gedragstherapie: Habit reversal & Exposure therapie Omgeving extern & intern Tics Hersenen/ fysiologie Medicatie, Bot. toxine Deep Brain Stimulatie

4 Waarom deze enquete? Medicatie en gedragstherapie zijn bewezen effectief Gedragstherapie is eerste keuzebehandeling voor tics volgens europese richtlijnen Als er een hulpvraag is gericht op behandeling van tics: Zijn de behandelmogelijkheden bekend? Welke behandeling krijgen patiënten? Welke behandeling willen patiënten/ouders? Ervaringen / Meningen / Wensen Is er een kloof tussen wetenschap en praktijk/patiënt?

5 Resultaten enquete Enquete onder volwassenen en ouders van kinderen met ticstoornissen April Juni 2014 N=143, 38% (n=55) volwassenen, 62% (n=88) ouders van kinderen met een ticstoornis Stichting Gilles de la Tourette (78%), TouretteNet (19%), anders (3%) 82% (n=45)/ 83% (n=73) volwassenen/ kinderen hebben een diagnose TS 45% (n=25)/ 71% (n=62) volwassenen/ kinderen hebben meer diagnosen

6 Hulp gezocht voor tics? Reden Meer antwoorden mogelijk Volwassenen 75% Kinderen 89% Veel last in het dagelijks leven 47% 44% Wil meer controle over de tics 45% 33% Lichamelijke klachten tgv tics 39% 36% Schaamte 31% 24% Omgeving heeft er last van 24% 24%

7 Welke behandeling gehad? Behandeling Medicatie Risperidon, Pimozide, Haloperidol, Clonidine Volwassenen Kinderen Indien meer behandelingen gehad, welke meest effectief? 58% 49% Andere behandelingen waren minder effectief Gemiddelde leeftijd 23 (7-54) 9 (5-16) Duur > 12 mnd 76% 68% Gedragstherapie ERP, HRT 38% 41% ERP was meer effectief dan andere behandelingen Gemiddelde leeftijd 17 (10-45) 10 (8-17) Duur < 12 mnd Duur 1-6 mnd 76% 82% 90%

8 Welke behandeling gehad? Behandeling Volwassenen Kinderen Indien meer behandelingen gehad, welke meest effectief? Ontspanningsoefeningen 18% 13% Andere behandelingen waren effectiever, wel een goede aanvulling Cognitieve therapie 10% 8% Door volwassenen effectief ervaren, door ouders soms wel, soms minst effectief Ouderbegeleiding 20% Effectief ervaren Homeopathie 10% 13% Volwassenen ervaren andere behandelingen meer effectief, door ouders meest effectief Informatie 10% 12% Effectief aan het begin van de behandeling Accupunctuur 10% Andere behandelingen waren effectiever Neurofeedback 6% 4% Botox Cannabis Hypnose Fysiotherapie Speltherapie Groepstherapie 4% 4% 4% 4% 2% 1% 5% 3% 1%

9 Werkte de (meest effectieve) behandeling? Meer antwoorden mogelijk Volwassenen Kinderen Ja, de tics zijn weg 9% 2% Ja, de tics zijn verminderd 23% 24% Ja, ik heb meer controle 29% 17% Ja, ik schaam me minder 23% 8% Ja/Nee, ik heb meer controle maar de tics zijn niet minder 17% 20% Nee, geen effect 11% 15%

10 Gedragstherapie of medicatie? Volwassenen Kinderen Behandeling gehad voor tics 74% 84% Welke behandeling? -Medicatie -Gedragstherapie -Anders 58% 38% 4% 49% 41% 10% Wat heeft je voorkeur? Gedragstherapie Medicatie Geen van beide 54% 19% 27% 76% 11% 13%

11 Wel of geen medicatie voor tics? Meer antwoorden mogelijk Waarom wel? Kost geen tijd Het werkt snel Kost geen inspanning Goede ervaring voor andere klachten Gedragstherapie hielp niet Waarom niet? Bijwerkingen Wil geen medicatie Weet niet of het helpt Tics zijn te mild Mijn kind is te jong Volwassenen 67% 56% 56% 22% 12% 63% 30% 20% 17% Kinderen 22% 21% 40% 50% 13% 60% 20% 32% 30% 40%

12 Wel of geen gedragstherapie voor tics? Meer antwoorden mogelijk Waarom wel? Geen bijwerkingen Wil geen medicatie Kan na behandeling toegepast Medicijnen hielpen niet Waarom niet? Kost teveel inspanning/ moet oefenen Tics nemen toe als je erop let Tics nemen toe als je ze onderdrukt Niet mee bekend/ helpt het? Kost teveel tijd Tics zijn te mild Meer last van andere klachten dan tics Mijn kind is te jong Volwassenen 58% 54% 25% 13% 42% 37% 32% 26% 21% 21% 21% - Kinderen 55% 36% 51% 13% 5% 5% 23% 5% 5% 8% 23% 3%

13 Misvattingen over gedragstherapie Tics nemen toe als je erop let Op je tics letten/ erover praten KAN tics tijdelijk doen toenemen Bewustwording bij gedragstherapie levert doorgaans een vermindering van tics (review vd Griendt ea, 2013) Tics nemen toe als je ze onderdrukt rebound Geen opbouw van spanning (Specht ea, 2013; Verdellen ea, 2008) Geen aanwijzingen voor rebound (Mülller-Vahl ea, 2014; Specht ea, 2013; Verdellen, 2007; Woods, 2005)

14 Conclusie Gedragstherapie is eerste keuzebehandeling voor tics volgens richtlijnen Patiënten ontvangen vaker medicatie dan gedragstherapie Er bestaat een voorkeur voor gedragstherapie boven medicatie Is het voldoende beschikbaar? Bekend? ONTBREKEN EIGEN REGIE Nadelen aan gedragstherapie: het kost tijd, energie, oefenen! Zorgen over gedragstherapie: misverstanden.. LAAT U GOED INFORMEREN STEL KRITISCHE VRAGEN HOUD REGIE OVER UW BEHANDELING Wat kiest u?

15 Dank voor uw medewerking & aandacht!

Gedragstherapie van tics

Gedragstherapie van tics Gedragstherapie van tics Cara Verdellen Marloes van der Wiel HSK Expertise Tics expertise-tics@hsk.nl 18 mei 2014 Workshop gedragstherapie Een kijkje in de HSK keuken Eerste keuzebehandeling voor tics

Nadere informatie

Behandeling van ticstoornissen. Past, Present & Future. Cara Verdellen. HSK Expertise Tics expertise-tics@hsk.nl

Behandeling van ticstoornissen. Past, Present & Future. Cara Verdellen. HSK Expertise Tics expertise-tics@hsk.nl Behandeling van ticstoornissen Past, Present & Future Cara Verdellen HSK Expertise Tics expertise-tics@hsk.nl 15 november 2013 Tics Definitie tic Plotselinge, snelle, herhaalde, niet-ritmische motorische

Nadere informatie

Protocollaire behandeling van tics bij kinderen

Protocollaire behandeling van tics bij kinderen Workshop Protocollaire behandeling van tics bij kinderen Cara Verdellen, Jolande van de Griendt, & Sanne Kriens HSK Expertise Tics expertise-tics@hsk.nl 18 november 2011 Tics Definitie tics: video Rob

Nadere informatie

Levensloopperspectief Ticstoornissen. 27 september 2018

Levensloopperspectief Ticstoornissen. 27 september 2018 Levensloopperspectief Ticstoornissen 27 september 2018 Programma Introductie Ticstoornissen/Levensloopperspectief Jeroen Heijmens Visser, kinder- en jeugdpsychiater (Lucertis) Digitaal begeleiden/behandelen

Nadere informatie

Protocollaire behandeling van tics bij kinderen & adolescenten

Protocollaire behandeling van tics bij kinderen & adolescenten Protocollaire behandeling van tics bij kinderen & adolescenten Jolande van de Griendt HSK Expertise Tics expertise-tics@hsk.nl Maastricht, 28 januari 2014 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

BLINDISMEN VERVANGEN DOOR IETS MEER AANVAARDBAAR?

BLINDISMEN VERVANGEN DOOR IETS MEER AANVAARDBAAR? BLINDISMEN VERVANGEN DOOR IETS MEER AANVAARDBAAR? ENKELE INZICHTEN EN BEDENKINGEN VANUIT COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE Guy Bosmans Overzicht van de presentatie 1. Wat is (Cognitieve) Gedragstherapie? 2. Cognitieve

Nadere informatie

HOARDING CARE. Hoarding. hoe te herkennen en hoe te behandelen. Ron de Joode Cognitief gedragstherapeutisch werker / verpleegkundig consulent

HOARDING CARE. Hoarding. hoe te herkennen en hoe te behandelen. Ron de Joode Cognitief gedragstherapeutisch werker / verpleegkundig consulent Hoarding hoe te herkennen en hoe te behandelen Ron de Joode Cognitief gedragstherapeutisch werker / verpleegkundig consulent Criteria volgens de DSM - 5 Er moet sprake zijn van duidelijk lijden en/of disfunctioneren

Nadere informatie

Wat beweegt de patiënt met MS? Vincent de Groot, revalidatiearts. Inhoud

Wat beweegt de patiënt met MS? Vincent de Groot, revalidatiearts. Inhoud Wat beweegt de patiënt met MS? Vincent de Groot, revalidatiearts Inhoud Multipele sclerose Overzicht behandelmogelijkheden Multidisciplinair revalidatieplan Casus Conclusie 1 Wat is MS? Typen MS Relapsing-Remitting

Nadere informatie

Tics. Werkboek voor ouders. Cara Verdellen, Jolande van de Griendt, Sanne Kriens en Ilse van Oostrum. Uitgeverij Boom Amsterdam

Tics. Werkboek voor ouders. Cara Verdellen, Jolande van de Griendt, Sanne Kriens en Ilse van Oostrum. Uitgeverij Boom Amsterdam Tics Cara Verdellen, Jolande van de Griendt, Sanne Kriens en Ilse van Oostrum Werkboek voor ouders Uitgeverij Boom Amsterdam 2011, C. Verdellen p/a Uitgeverij Boom, Amsterdam Behoudens de in of krachtens

Nadere informatie

U ontvangt deze brief omdat uw kind bekend is met ADHD.

U ontvangt deze brief omdat uw kind bekend is met ADHD. Betreft: controlespreekuur ADHD Beste ouder (s) en/ of verzorger (s), In Katwijk is een project gestart (ADHD@ease) gericht op het verbeteren van de zorg voor kinderen van 6-18 jaar met ADHD. Het betreft

Nadere informatie

Implementeren doe je zo, of niet?

Implementeren doe je zo, of niet? Implementeren doe je zo, of niet? Prof. dr. MJPM Verbraak, klinisch psycholoog Inhoudelijk directeur HSK Groep Hoofdopleider GZ-psychologen ACSW/RU Nijmegen Waar staat de gezondheidszorg? Ontwikkelingen:

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie een effectieve psychotherapie

Cognitieve gedragstherapie een effectieve psychotherapie Cognitieve gedragstherapie een effectieve psychotherapie Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 3 Cognitieve gedragstherapie Een effectieve psychotherapie In deze brochure kunt u lezen

Nadere informatie

reeks kinderpsychologie in praktijk

reeks kinderpsychologie in praktijk tics bij kinderen reeks kinderpsychologie in praktijk Tics bij kinderen is het twaalfde deel van de reeks Kinderpsychologie in Praktijk. In deze reeks beschrijven psychologen, (ortho)pedagogen en kinderpsychiaters

Nadere informatie

Indeling lezing. Stoornissen Randomised Controlled Trial (RCT) Implementatie minimale interventie

Indeling lezing. Stoornissen Randomised Controlled Trial (RCT) Implementatie minimale interventie Indeling lezing Minimale interventie Christine van Boeijen Stoornissen Randomised Controlled Trial (RCT) Implementatie minimale interventie Minimale i interventie ti inhoudelijk Conclusie Nog 2 vragen

Nadere informatie

De behandeling van de dwangstoornis. Else de Haan & Lidewij Wolters UvA / AMC / De Bascule Veldhoven, VGCT, november 2013

De behandeling van de dwangstoornis. Else de Haan & Lidewij Wolters UvA / AMC / De Bascule Veldhoven, VGCT, november 2013 De behandeling van de dwangstoornis Else de Haan & Lidewij Wolters UvA / AMC / De Bascule Veldhoven, VGCT, november 2013 Programma Behandeling en behandelstrategieën Per fase in de behandeling: Mogelijke

Nadere informatie

Wat zijn tics? Tics zijn plotselinge, snelle, kortdurende onbedoelde en terugkerende, niet ritmische bewegingen of geluidjes.

Wat zijn tics? Tics zijn plotselinge, snelle, kortdurende onbedoelde en terugkerende, niet ritmische bewegingen of geluidjes. Tics Wat zijn tics? Tics zijn plotselinge, snelle, kortdurende onbedoelde en terugkerende, niet ritmische bewegingen of geluidjes. Hoe worden tics ook wel genoemd? Er is niet direct een andere naam voor

Nadere informatie

Medicinale cannabis. Polikliniek pijnbestrijding. Beter voor elkaar

Medicinale cannabis. Polikliniek pijnbestrijding. Beter voor elkaar Medicinale cannabis Polikliniek pijnbestrijding Beter voor elkaar 2 Medicinale cannabis De specialist van het pijnteam heeft in overleg met u besloten tot het voorschrijven van medicinale cannabis. Medicinale

Nadere informatie

Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school.

Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school. Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school. Waarom RIOzorg? Complete zorg: onderzoek en behandeling Wetenschappelijk effectief bewezen behandelmethodes Een zo kort mogelijke wachtlijst

Nadere informatie

Kinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD?

Kinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD? Kinderen met ADHD Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is de oorzaak van ADHD? 1 Wat zijn de verschijnselen van ADHD? 1 Hoe wordt de diagnose ADHD gesteld? 2 Behandeling van ADHD

Nadere informatie

Staat uw leven in het teken van drank en drugs? Een opname biedt uitkomst!

Staat uw leven in het teken van drank en drugs? Een opname biedt uitkomst! Staat uw leven in het teken van drank en drugs? Een opname biedt uitkomst! KLINISCHE BEHANDELING: ALS U DE CONTROLE OVER UW LEVEN TERUG WILT Onderdeel van Arkin Stoppen met alcohol of drugs en uw manier

Nadere informatie

De Europese richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van de stoornis van Gilles de la Tourette en andere ticstoornissen: een samenvatting

De Europese richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van de stoornis van Gilles de la Tourette en andere ticstoornissen: een samenvatting Kwaliteit van zorg De Europese richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van de stoornis van Gilles de la Tourette en andere ticstoornissen: een samenvatting The European guidelines for diagnostic assessment

Nadere informatie

Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) dyslexieonderzoek. Datum invullen. Ingevuld door. Gegevens ouder/verzorger/voogd* Achternaam.

Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) dyslexieonderzoek. Datum invullen. Ingevuld door. Gegevens ouder/verzorger/voogd* Achternaam. Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) dyslexieonderzoek Datum invullen Ingevuld door Gegevens ouder/verzorger/voogd* Achternaam Voorletters Telefoonnummer Mobiele nummer E-mail adres Gegevens kind

Nadere informatie

Traumabehandeling Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie

Traumabehandeling Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie Traumabehandeling Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie Krijg je (binnenkort) traumabehandeling vanuit zorgprogramma Angst & stemming van Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie? Ben je 6 tot 18 jaar? Dan is

Nadere informatie

4. Als u bij vraag 3 'Anders' heeft ingevuld, geef dan hier aan, met een korte omschrijving erbij, om welke behandeling/ondersteuning het gaat.

4. Als u bij vraag 3 'Anders' heeft ingevuld, geef dan hier aan, met een korte omschrijving erbij, om welke behandeling/ondersteuning het gaat. Balans Enquête Heeft uw kind recentelijk de diagnose adhd/add gekregen, max. 24 maanden geleden, of zit u nog in een traject voor een diagnose, wilt u dan onderstaande enquête invullen? De uitkomsten van

Nadere informatie

Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD

Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD Inhoud Inleiding 12 Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD Hoofdstuk 1 Kenmerken van ADHD 1.1 De basiskenmerken 16 1.2 Aandachts- en concentratiestoornissen 17 1.3 Impulsiviteit 17 1.4 Hyperactiviteit

Nadere informatie

Goedgekeurd kwaliteitsstatuut ggz vrijgevestigden

Goedgekeurd kwaliteitsstatuut ggz vrijgevestigden Goedgekeurd kwaliteitsstatuut ggz vrijgevestigden Per 1 januari 2017 zijn alle aanbieders van geneeskundige ggz, dat wil zeggen generalistische basisggz en gespecialiseerde ggz binnen de Zorgverzekeringswet,

Nadere informatie

Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) in het kader van de vergoede dyslexiezorg M V

Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) in het kader van de vergoede dyslexiezorg M V Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) in het kader van de vergoede dyslexiezorg Datum invullen Ingevuld door Gegevens ouder/verzorger/voogd* bij wie het kind verzekerd is Achternaam Voorletters Telefoonnummer

Nadere informatie

Bipolaire stoornissen

Bipolaire stoornissen Bipolaire stoornissen PuntP kan u helpen volwassenen Sommige mensen hebben last van stemmingsschommelingen die niet in verhouding staan tot wat er in hun persoonlijke omgeving gebeurt. De stemming lijkt

Nadere informatie

Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS)

Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS) Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS) MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl U heeft van uw arts gehoord dat u een Prikkelbare Darm heeft. Een andere benaming voor Prikkelbare Darm Syndroom

Nadere informatie

Als er meer nodig is om uw verslaving de baas te worden

Als er meer nodig is om uw verslaving de baas te worden Als er meer nodig is om uw verslaving de baas te worden DAGBEHANDELING: DRIE DAGEN PER WEEK, TWAALF WEKEN LANG Onderdeel van Arkin De intensieve behandeling tijdens de Dagbehandeling helpt om uw verslaving

Nadere informatie

Samen werken aan het behandelplan Werkboekje behandelplan

Samen werken aan het behandelplan Werkboekje behandelplan Samen werken aan het behandelplan Werkboekje behandelplan Samen werken aan het behandelplan Dit boekje is voor u. U kunt het gebruiken als u een afspraak heeft met uw behandelaar. Het boekje helpt u om

Nadere informatie

HUISWERK!!! Begeleiden of strijden? Ilse Land Griftland College Soest

HUISWERK!!! Begeleiden of strijden? Ilse Land Griftland College Soest HUISWERK!!! Begeleiden of strijden? Ilse Land Griftland College Soest Wat gaan we vanavond doen? Wat verwacht u te halen? Overzicht begeleiding binnen en buiten de school. Time management van uw kind:

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Wanneer in deze folder wordt gesproken over ouders en kinderen worden daar uiteraard ook respectievelijk verzorgers en jongeren mee bedoeld.

Wanneer in deze folder wordt gesproken over ouders en kinderen worden daar uiteraard ook respectievelijk verzorgers en jongeren mee bedoeld. ADHD poli Roermond Deze folder is bedoeld voor ouders van kinderen en jongeren met ADHD. In de folder wordt uitleg gegeven over het stellen van de diagnose en behandeling bij ADHD. Wanneer in deze folder

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Gertrude van den Brink, arts onderzoeker kinder MDL Erasmus MC Sophia Prof. J.C. Escher, kinderarts maag-darm-leverziekten CCUVN Familiedag, 20-10-2018

Nadere informatie

Angststoornissen. Verzekeringsgeneeskundig protocol

Angststoornissen. Verzekeringsgeneeskundig protocol Angststoornissen Verzekeringsgeneeskundig protocol Epidemiologie I De jaarprevalentie voor psychische stoornissen onder de beroepsbevolking in Nederland wordt geschat op: 1. 5-10% 2. 10-15% 15% 3. 15-20%

Nadere informatie

Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli

Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli Inhoud Cijfers Wat gebeurt er in het ziekenhuis? Typen hoofdpijn Spanningshoofdpijn

Nadere informatie

Negatieve overtuigingen

Negatieve overtuigingen Negatieve overtuigingen N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer

Nadere informatie

Onderzoek onder Raadsleden naar regionale samenwerking, gemeenschappelijke regelingen en herindeling

Onderzoek onder Raadsleden naar regionale samenwerking, gemeenschappelijke regelingen en herindeling Onderzoek onder Raadsleden naar regionale samenwerking, gemeenschappelijke regelingen en herindeling 13 januari 2014 Uitgevoerd door Overheid in Nederland in opdracht van Raadslid.Nu www.overheidinnederland.nl

Nadere informatie

Is snel starten wel effectief?

Is snel starten wel effectief? Is snel starten wel effectief? Stijn van Merendonk Trainer Motivational Interviewing Elke week 1 tip? @stijnvmerendonk Programma Gedragsverandering Welke uitspraken wil je zeker niet hebben Ambivalentie

Nadere informatie

Ontwikkelingsstoornisssen. GGZ Friesland ADHD. Attention Deficit (Hyperactivity) Disorder

Ontwikkelingsstoornisssen. GGZ Friesland ADHD. Attention Deficit (Hyperactivity) Disorder GGZ Friesland Ontwikkelingsstoornisssen ADHD Attention Deficit (Hyperactivity) Disorder GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp

Nadere informatie

VRAAG EN ANTWOORD VOORKEURSBELEID GENEESMIDDELEN

VRAAG EN ANTWOORD VOORKEURSBELEID GENEESMIDDELEN VRAAG EN ANTWOORD VOORKEURSBELEID GENEESMIDDELEN OPGESTELD DOOR ORGANISATIES VAN ZORGVERZEKERAARS, ZORGAANBIEDERS EN CONSUMENTEN / PATIËNTEN (ZORGVERZEKERAARS NEDERLAND, LHV, KNMP, NPCF EN CONSUMENTENBOND).

Nadere informatie

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat

Nadere informatie

Van werkdruk naar werkplezier

Van werkdruk naar werkplezier Van werkdruk naar werkplezier Het Programma Onze visie Werkdruk leidt tot minder werkplezier, wrijving in de samenwerking en op termijn mogelijk verzuim door stressklachten. Als medewerkers echter uitgedaagd

Nadere informatie

Lekker in je vel. Leren omgaan met stress voor kinderen. Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert

Lekker in je vel. Leren omgaan met stress voor kinderen. Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert Lekker in je vel Leren omgaan met stress voor kinderen Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert Heeft uw kind wel eens last van stress? Voelt uw kind zich wel eens niet lekker en weet u niet

Nadere informatie

Medewerking Behoort u niet tot de doelgroep, wilt u dan deze vragenlijst doorsturen aan bekenden die wel tot de doelgroep behoren?

Medewerking Behoort u niet tot de doelgroep, wilt u dan deze vragenlijst doorsturen aan bekenden die wel tot de doelgroep behoren? Peiling 20-weken echo 30-03-2010 Vragenlijst Opmerking PEILING VAN EEN 20-WEKEN ECHO Achtergrond van het onderzoek Iedere vrouw die zwanger is, krijgt een zogenaamde?20-weken echo? aangeboden. Regelmatig

Nadere informatie

Voorbereiden op het keukentafelgesprek?

Voorbereiden op het keukentafelgesprek? Voorbereiden op het keukentafelgesprek? Deze brochure helpt u daarbij! 2015 een coproductie van: Voor kinderen, partners, verwanten, vrijwilligers die mantelzorgtaken vervullen voor hen die hun dierbaar

Nadere informatie

ADHD - MONITOR. Voornaam, naam en geboortedatum van het kind : CLB-medewerker :

ADHD - MONITOR. Voornaam, naam en geboortedatum van het kind : CLB-medewerker : Signaallijst 1 : Lichamelijk functioneren Gezondheid Astma Epilepsie Eczeem Allergie Diabetes Zintuiglijke ontwikkeling Gezicht Gehoor Slaap Slaappatroon Hoeveelheid slaap Voeding Voedingspatroon Variatie

Nadere informatie

parkinson DE NOODZAAK VAN EEN BREDE BEHANDELING EN AANPAK

parkinson DE NOODZAAK VAN EEN BREDE BEHANDELING EN AANPAK parkinson DE NOODZAAK VAN EEN BREDE BEHANDELING EN AANPAK ONDERWERPEN PARKINSON, OORZAAK EN ONTSTAAN GETALLEN: HOE VAAK KOMT DEZE ZIEKTE VOOR? KLACHTEN EN VERSCHIJNSELEN BELOOP THERAPIE CONSEQUENTIES VOOR

Nadere informatie

Bijlage 3. Effectinstrumenten. 1 De hulp is goed verlopen. 2 Ik heb voldoende geleerd om na de hulp zelf verder te gaan

Bijlage 3. Effectinstrumenten. 1 De hulp is goed verlopen. 2 Ik heb voldoende geleerd om na de hulp zelf verder te gaan Bijlage 3 Effectinstrumenten Tevredenheid hulpverlening Helemaal niet mee eens Niet mee eens Wel mee eens Helemaal mee eens 1 De hulp is goed verlopen 2 Ik heb voldoende geleerd om na de hulp zelf verder

Nadere informatie

Manon Busschaert. 6HW nummer: 3 2012-2013. Leerkracht : Mevr. V. Mouton

Manon Busschaert. 6HW nummer: 3 2012-2013. Leerkracht : Mevr. V. Mouton 6HW nummer: 3 2012-2013 Leerkracht : Mevr. V. Mouton 1. INHOUD... 0 2. Voorwoord... 1 3. Inleiding... 0 4. Wat is gilles de la tourette?... 0 5. De geschiedenis van gilles de la tourette... 1 6. Hulpverlenende

Nadere informatie

Begeleide zelfhulp, een nieuwe interventie. Christine van Boeijen

Begeleide zelfhulp, een nieuwe interventie. Christine van Boeijen Begeleide zelfhulp, een nieuwe interventie Christine van Boeijen Indeling workshop Voor welke stoornissen Randomised Controlled Trial (RCT) Bekendheid effectieve methode Implementatie Begeleide zelfhulp

Nadere informatie

Psychiatrie. Therapieprogramma. www.catharinaziekenhuis.nl

Psychiatrie. Therapieprogramma. www.catharinaziekenhuis.nl Psychiatrie Therapieprogramma www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Het therapieprogramma... 3 Waarom groepstherapie?... 3 De groepsindeling... 4 De observatiegroep... 4 De behandelgroep... 4 Werkwijze therapeuten...

Nadere informatie

Inhoud. Nieuw in de NHG Standaard Angst. Vraag 2. Vraag 1. Vraag 3. Nieuw in de NHG standaard in beleid. Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie

Inhoud. Nieuw in de NHG Standaard Angst. Vraag 2. Vraag 1. Vraag 3. Nieuw in de NHG standaard in beleid. Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie Inhoud Nieuw in de NHG Standaard Angst Christine van Boeijen PAO H 2012 Nieuw?! Diagnose en beleid RCT Implementatie En verder Wat hebt u geleerd? Vraag 1 Waarmee presenteert een patient met een angststoornis

Nadere informatie

Elektroconvulsietherapie

Elektroconvulsietherapie Specialist op het gebied van intensief forensische zorg Elektroconvulsietherapie Wat is ECT? Wat is ECT? ECT is een behandeling die wordt toegepast bij een aantal psychiatrische aandoeningen. Het gaat

Nadere informatie

ADHD en medicatie Duinrell jaarlijkse contactdag I&W 11.45-12.30 uur. Rob Pereira, voorzitter Impuls&Woortblind 19-9-2015

ADHD en medicatie Duinrell jaarlijkse contactdag I&W 11.45-12.30 uur. Rob Pereira, voorzitter Impuls&Woortblind 19-9-2015 ADHD en medicatie Duinrell jaarlijkse contactdag I&W 11.45-12.30 uur Rob Pereira, voorzitter Impuls&Woortblind 19-9-2015 programma Medicatie als onderdeel van een multimodaal programma Hoe werkt het? Soorten

Nadere informatie

Achtergrondinformatie. Hoe is het beloop van vermoeidheid na kanker? Internationale literatuur Prevalentie: uitgezet tegen tijd sinds behandeling

Achtergrondinformatie. Hoe is het beloop van vermoeidheid na kanker? Internationale literatuur Prevalentie: uitgezet tegen tijd sinds behandeling Achtergrondinformatie Ongeveer 99% van alle patiënten ervaart tijdens de behandeling van Drie maanden na de behandeling van heeft 2-4% van de ziektevrije patiënten last van ernstige Hoe is het beloop van

Nadere informatie

3/12/2013. Hebben alle drukke kleuters ADHD? Drukke kleuters, druk gedrag. De opvoedkist (Annette Kast, 2006) De ik-wil-kist.

3/12/2013. Hebben alle drukke kleuters ADHD? Drukke kleuters, druk gedrag. De opvoedkist (Annette Kast, 2006) De ik-wil-kist. Hebben alle drukke kleuters ADHD? Drukke kleuters, druk gedrag Wie zijn ze? Wat doen ze? Marijke Vermeulen Drukke kleuters Breed begrip We denken aan Hyperactief Onaandachtig Impulsief Maar ook moeilijk

Nadere informatie

Meer informatie MRS 0610-2

Meer informatie MRS 0610-2 Meer informatie Bij de VGCt zijn meer brochures verkrijgbaar, voor volwassenen bijvoorbeeld over depressie en angststoornissen. Speciaal voor kinderen zijn er brochures over veel piekeren, verlatingsangst,

Nadere informatie

Beoordeling van psychische belastbaarheid en leefstijlinterventies voor duurzame inzetbaarheid

Beoordeling van psychische belastbaarheid en leefstijlinterventies voor duurzame inzetbaarheid VeReFi Congres I Denken in mogelijkheden I 11 april 2017 Beoordeling van psychische belastbaarheid en leefstijlinterventies voor duurzame inzetbaarheid Desiree Wierper, verzekeringsarts Medisch directeur

Nadere informatie

Zorgpad Persoonlijkheidsproblematiek

Zorgpad Persoonlijkheidsproblematiek Zorgpad Persoonlijkheidsproblematiek Iedereen heeft zo zijn eigenaardigheden. Echter, soms heeft iemand extreme persoonlijke eigenschappen en vertoont hij hinderlijk gedrag. Dit kan zo ernstig zijn dat

Nadere informatie

Trauma en verslaving. Mondriaan. Verslavingszorg. Informatie voor patiënten

Trauma en verslaving. Mondriaan. Verslavingszorg. Informatie voor patiënten Verslavingszorg Trauma en verslaving Als u naast uw verslaving ook last heeft van een nare of ingrijpende gebeurtenis uit uw verleden Informatie voor patiënten Mondriaan voor geestelijke gezondheid Trauma

Nadere informatie

Studeren met ticstoornis Facts & Figures, aandachtspunten & tips

Studeren met ticstoornis Facts & Figures, aandachtspunten & tips Studeren met ticstoornis Facts & Figures, aandachtspunten & tips 1. Facts & Figures Een ticstoornis kenmerkt zich door een repetitief en chronisch patroon van motorische en/of vocale tics zonder dat er

Nadere informatie

Zorgpad Jeugd Intake

Zorgpad Jeugd Intake Zorgpad Jeugd Intake Aanmelding Verwijzing via huisarts, school of jeugdinstelling Bespreking Team Er vindt wekelijks multidisciplinair overleg plaats, waarbij nieuwe aanmeldingen en lopende trajecten

Nadere informatie

Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker

Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Financieel mogelijk gemaakt door: 2015 De ArgumentenFabriek en borstkankervereniging nederland FAS799.014.011/exp. juli 2017 Hoe

Nadere informatie

Centrum Integrale Psychiatrie

Centrum Integrale Psychiatrie Centrum Integrale Psychiatrie Centrum Integrale Psychiatrie Het Centrum Integrale Psychiatrie (CIP) biedt ambulante zorg aan volwassenen met (zeer) complexe psychische en/of psychiatrische problemen.

Nadere informatie

Darshana Ganatra Psycholoog MSc darshanaganatra@icloud.com ma,di,do,vr. 9-14uur - telefoon 06 36 55 79 55

Darshana Ganatra Psycholoog MSc darshanaganatra@icloud.com ma,di,do,vr. 9-14uur - telefoon 06 36 55 79 55 Intake vragenlijst voor ouders / verzorgers: Darshana Ganatra Psycholoog MSc darshanaganatra@icloud.com ma,di,do,vr. 9-14uur - telefoon 06 36 55 79 55 Gegevens betreffende het kind: Voornaam- namen geslacht:

Nadere informatie

Als genezing niet meer mogelijk is

Als genezing niet meer mogelijk is Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu ADHD. www.kinderneurologie.eu

Kinderneurologie.eu ADHD. www.kinderneurologie.eu ADHD Waar staat de afkorting ADHD voor? De letters ADHD staan voor de engelse woorden Attention Deficit - Hyperactivity Disorder. In het Nederlands vertaald betekent dat een aandoening die gekenmerkt wordt

Nadere informatie

ADHD. Behandelingsstrategieën DSM IV. Diagnostiek. Vragenlijst voor gedragsproblemen bij kinderen (VvGK) ( Attention deficit hyperactivity disorder )

ADHD. Behandelingsstrategieën DSM IV. Diagnostiek. Vragenlijst voor gedragsproblemen bij kinderen (VvGK) ( Attention deficit hyperactivity disorder ) ADHD ( Attention deficit hyperactivity disorder ) Behandelingsstrategieën Evelien Dirks Een ontwikkelingsstoornis Problemen met de concentratieperiode Problemen met de impulsbeheersing Problemen met de

Nadere informatie

Geachte mevrouw/heer,

Geachte mevrouw/heer, Informatie over een onderzoek, genaamd Alle klokken gelijk (On Time: An integrated approach to sleep improvement) Kenmerk Telefoon E-mail Datum Betreft 2012.472 - NL42867.029.12 020-5665500 contact.slaaponderzoek@gmail.com

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn

Nadere informatie

Heeft een etiket wel voordelen voor uw kind? Heeft een etiket wel voordelen voor uw kind?

Heeft een etiket wel voordelen voor uw kind? Heeft een etiket wel voordelen voor uw kind? Ritalin maar er zijn ook bijwerkingen. Dit vindt ook kinderpsychiater van der Zuilen. Kinderpsychiater van der Zuilen: Onlangs is er vanuit de Universiteit van Amsterdam onderzoek gedaan naar de bijwerkingen

Nadere informatie

DE DWANGSTOORNIS BIJ KINDEREN EN ADOLESCENTEN. Else de Haan AMC/ de Bascule 23 januari 2009

DE DWANGSTOORNIS BIJ KINDEREN EN ADOLESCENTEN. Else de Haan AMC/ de Bascule 23 januari 2009 DE DWANGSTOORNIS BIJ KINDEREN EN ADOLESCENTEN Else de Haan AMC/ de Bascule 23 januari 2009 Meisje 15 jaar Na het avondeten ga ik naar boven om in de badkamer naar de wc te gaan : Ik doe de deur op slot,

Nadere informatie

Oefening: Profiel en valkuilen vragenlijst

Oefening: Profiel en valkuilen vragenlijst Oefening: Profiel en valkuilen vragenlijst Dit is een korte vragenlijst die bedoeld is om een aantal van je denkbeelden, attitudes en gedrag in werksituaties in kaart te brengen. Wees zo eerlijk mogelijk

Nadere informatie

Als er meer nodig is om uw verslaving de baas te worden

Als er meer nodig is om uw verslaving de baas te worden Als er meer nodig is om uw verslaving de baas te worden DAGBEHANDELING: VIER DAGEN PER WEEK, TWAALF WEKEN LANG Onderdeel van Arkin De intensieve behandeling tijdens de Dagbehandeling helpt om uw verslaving

Nadere informatie

Opkomende tics worden als onweerstaanbaar ervaren. Zoals bijvoorbeeld de prikkels in je neus waardoor

Opkomende tics worden als onweerstaanbaar ervaren. Zoals bijvoorbeeld de prikkels in je neus waardoor Spreekbeurt door een scholier 1993 woorden 13 februari 2003 6,8 54 keer beoordeeld Vak Nederlands Wij wouden jullie wat meer vertellen over het syndroom van Gilles de la Tourette. We hebben dit onderwerp

Nadere informatie

Opgedragen aan Renée, mijn bijzondere dochter.

Opgedragen aan Renée, mijn bijzondere dochter. Opgedragen aan Renée, mijn bijzondere dochter. 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1 Inleiding... 4 2 Het verhaal van Anne, een meisje met Tourette... 5 3 Wie was George Gilles de la Tourette?... 8 4 Wat

Nadere informatie

TERUGKOPPELING TEVREDENHEIDSENQUÊTE NOVEMBER 2014

TERUGKOPPELING TEVREDENHEIDSENQUÊTE NOVEMBER 2014 TERUGKOPPELING TEVREDENHEIDSENQUÊTE NOVEMBER 2014 Beste ouders, Om te beginnen willen we alle 94 ouders die hebben bijgedragen aan het resultaat van deze tevredenheidspeiling hartelijk bedanken. U heeft

Nadere informatie

toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte

toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte Over deze toolkit Welkom in het huis van persoonsgerichte zorg! Zoals je ziet is het huis nog in

Nadere informatie

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING Als kinderen naar het voortgezet

Nadere informatie

Ziekte van Parkinson. Patiënteninformatie

Ziekte van Parkinson. Patiënteninformatie Patiënteninformatie Ziekte van Parkinson Informatie over (de oorzaken van) de ziekte van Parkinson, waar u dan last van kunt hebben, hoe we de diagnose stellen en wat u er zelf aan kunt doen Ziekte van

Nadere informatie

Ga door met mijn strijd. Amyotrofische Laterale Sclerose. www.als.nl. Informatie over ALS, het ALS Centrum en Stichting ALS Nederland

Ga door met mijn strijd. Amyotrofische Laterale Sclerose. www.als.nl. Informatie over ALS, het ALS Centrum en Stichting ALS Nederland Ga door met mijn strijd Amyotrofische Laterale Sclerose Informatie over ALS, het ALS Centrum en Stichting ALS Nederland www.als.nl Amyotrofische Laterale Sclerose is een dodelijke zenuw-spierziekte waarbij

Nadere informatie

3 november 2014. Onderzoek: Pesten

3 november 2014. Onderzoek: Pesten 3 november 2014 Onderzoek: Pesten 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 30.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag

Nadere informatie

Vertel je iets of niets?

Vertel je iets of niets? Vertel je iets of niets? Visie Contactgroep Persoonlijke keus. Respect voor ieders beslissing. Wat is wijsheid in deze? Is die er wel? Doel Contactgroep Luisterend oor. Informeren. Tot stand brengen/bevorderen

Nadere informatie

Les 4: Les conversatie + grammatica Nederlands Conversatie Les 2 A-klas

Les 4: Les conversatie + grammatica Nederlands Conversatie Les 2 A-klas Les 4: Les conversatie + grammatica Nederlands Conversatie Les 2 A-klas Leraar: Dag Jef. Jef: Dag mevrouw. Hoe gaat het met u? Leraar: Goed, dank je. En met jou? Jef: Ook goed. ----------- Mark: Hallo

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrienden & Relaties s Avonds en in het weekend zit ik vaak alleen thuis. Ik bel dan wel eens met mijn vrienden, maar ze bellen me nooit terug. Ik heb verkering,

Nadere informatie

Wetenschappelijk Onderzoek

Wetenschappelijk Onderzoek Wetenschappelijk Onderzoek Onderzoeker in de Klas Marlies van Nimwegen Radboud Ziekenhuis Nijmegen Wat gaan we doen vandaag Wie is wie Wetenschaps quiz Onderzoek naar vermoeidheid Experiment doen Afsluiting

Nadere informatie

[STRIKT PERSOONLIJK EN VERTROUWELIJK]

[STRIKT PERSOONLIJK EN VERTROUWELIJK] beter door de natuurlijke kracht van je eigen lichaam [STRIKT PERSOONLIJK EN VERTROUWELIJK] Vragenlijst t.b.v. de biofotonen therapie graag ingevuld meenemen bij eerste behandeling! Naam : M / V Voornaam

Nadere informatie

Liska Vulperhorst Preventiewerker

Liska Vulperhorst Preventiewerker Liska Vulperhorst Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Vijf circuits Behandeling & Begeleiding Sociale Verslavingszorg Forensische Verslavingszorg Verslavingsreclassering Preventie & Consultancy Programma

Nadere informatie

Shiatsu en het Prikkelbaar Darm Syndroom. de zoektocht naar een behandeling

Shiatsu en het Prikkelbaar Darm Syndroom. de zoektocht naar een behandeling Shiatsu en het Prikkelbaar Darm Syndroom de zoektocht naar een behandeling Bianca Vollering Dutch Shiatsu Academy Groep 2004 Begeleidend docent Renske de Jong Naaldwijk, oktober 2009 Inleiding Als afsluiting

Nadere informatie

Komt u mij leren mijn ziekte te aanvaarden? : over psychologische ondersteuning van patiënten met darmkanker

Komt u mij leren mijn ziekte te aanvaarden? : over psychologische ondersteuning van patiënten met darmkanker Komt u mij leren mijn ziekte te aanvaarden? : over psychologische ondersteuning van patiënten met darmkanker An Lievrouw psycholoog Oncologisch Centrum UZ Gent 26 maart 2015 Uiteindelijk is het belangrijk

Nadere informatie

Werkstuk Anders Werkstuk over ADHD

Werkstuk Anders Werkstuk over ADHD Werkstuk Anders Werkstuk over ADHD Werkstuk door J. 1065 woorden 28 januari 2013 4,9 36 keer beoordeeld Vak Anders ADHD 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Inleiding Klachten Oorzaken Voordelen van ADHD Medicatie Verhaal

Nadere informatie

In gesprek over uitgezaaide borstkanker

In gesprek over uitgezaaide borstkanker In gesprek over uitgezaaide borstkanker Als je te horen krijgt dat je uitgezaaide borstkanker hebt komt er veel op je af. Curatieve zorg (gericht op genezing) is uit beeld en je komt terecht in het proces

Nadere informatie

Yvonne Vanneste, jeugdarts promotieonderzoek ziekteverzuim bij leerlingen. 0610540159 y.vanneste@ggdwestbrabant.nl www.ggdwestbrabant.

Yvonne Vanneste, jeugdarts promotieonderzoek ziekteverzuim bij leerlingen. 0610540159 y.vanneste@ggdwestbrabant.nl www.ggdwestbrabant. Yvonne Vanneste, jeugdarts promotieonderzoek ziekteverzuim bij leerlingen 0610540159 y.vanneste@ggdwestbrabant.nl www.ggdwestbrabant.nl/mazl Samenwerking bij ziekteverzuim M@ZL: Medische Advisering Ziek

Nadere informatie

Spreekbeurt Nederlands Gilles de la Tourette

Spreekbeurt Nederlands Gilles de la Tourette Spreekbeurt Nederlands Gilles de la Tourette Spreekbeurt door een scholier 1959 woorden 23 november 2001 7,7 295 keer beoordeeld Vak Nederlands Je hebt er vast wel eens van gehoord of gelezen: mensen die

Nadere informatie

De RTA COPD juni 2012. De RTA de achtergrond 6-7-2012. Uitgangspunt: de integrale gezondheidstoestand

De RTA COPD juni 2012. De RTA de achtergrond 6-7-2012. Uitgangspunt: de integrale gezondheidstoestand De RTA COPD juni 2012 Afspraken tussen huisartsen en longartsen in de regio Noord Brabant Noord Oost De RTA de achtergrond Gebaseerd op de LTA De oude RTA de versie uit 2006 De nieuwe zorgstandaard COPD

Nadere informatie

Registratieformulier medicatie bij ADHD

Registratieformulier medicatie bij ADHD Bijlage 6 Registratieformulier medicatie bij ADHD Protocol ADHD bij verslaving 99 Registratieformulier medicatie bij ADHD Naam patiënt: Naam voorschrijvend behandelaar: Geneesmiddel: Datum: Dosering:

Nadere informatie

De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten.

De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten. De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten. Joanneke van der Nagel, psychiater, Tactus Verslavingszorg, Enschede Pieter-Jan Carpentier, psychiater, Reinier van Arkel groep, s-hertogenbosch

Nadere informatie