Beleidsplan hoogbegaafdheid 4 juni 2012

Transcriptie

1 Beleidsplan hoogbegaafdheid 4 juni 2012 INLEIDING Definitie meer- en hoogbegaafdheid Kenmerken Doelen bij meer- en hoogbegaafdheid Deelname aan de bovenschoolse lesvoorziening Voorzieningen in de school Periode en fasering...3 SIGNALERING EN DIAGNOSTIEK Inleiding Peilmomenten: Signaal Onderpresteren Signalering door ouders Diagnostiek...4 LESPROGRAMMA Aanbod in de groepen 1 en Vervroegde doorstroming vanaf groep Aanpassing van de reguliere leerstof Compacten en verrijken Organisatie en klassenmanagement Rapportage...10 TAKEN EN ROLLEN De directeur De specialist begaafdheid De Intern begeleider De leerkracht De leerling De ouders De orthopedagoog...12 Bijlagen... 13

2 INLEIDING 1. Definitie meer- en hoogbegaafdheid In dit beleidsplan gaan we uit van de volgende definitie: Onder begaafd verstaan we in dit projectplan: Het hebben van hoge intellectuele capaciteiten gecombineerd met een grote mate van creativiteit, een groot doorzettingsvermogen en een grote exploratiedrang. Kenmerken van begaafde leerlingen zijn onder andere een grote verbale vaardigheid, een sterk analytisch vermogen, vindingrijkheid bij het vinden van oplossingen, een goed geheugen, hoog leertempo (over de gehele linie een ontwikkelingsvoorsprong van ruim een jaar of meer) en een grote algemene ontwikkeling. Binnen deze groep leerlingen definiëren we de groep hoogbegaafden op basis van de meting van het IQ, waarbij de ondergrens 130 is. 2. Kenmerken Begaafde en hoogbegaafde leerlingen hebben verschillende kenmerken. begaafd Beantwoordt de vragen Presteert bovengemiddeld in de klas Hoort bij de top van de groep Luistert met interesse Leert gemakkelijk 6-8 herhalingen nodig voor het beheersen van de informatie Begrijpt ideeën Geniet van leeftijdgenoten Begrijpt de bedoeling of betekenis Maakt zijn werk af Kopieert nauwkeurig Houdt van school Technicus Is tevreden over eigen leren en kunnen 3. Doelen bij meer- en hoogbegaafdheid hoogbegaafd Ten aanzien van hoogbegaafde leerlingen gaan we uit van de volgende doelen: Discussieert in detail, is kritisch en bewerkt stellingen Vaak een groep van 1 achter de anderen Laat sterke gevoelens en opinies blijken Weet het vaak al Beheerst de informatie na 1-2 repetities Ontwikkelt en bewerkt ideeën Heeft voorkeur voor ouder gezelschap Onderzoekt de toepassingen Start projecten Creëert nieuwe projecten Geniet van leren Uitvinder Is hoogst zelfkritisch Leerlingen - een ontwikkeling bieden die past bij het uitdagingniveau, zodat het leerpotentieel maximaal wordt benut. - leer- en sociale problemen die voortkomen uit de hogere begaafdheid begeleiden. - contact met ontwikkelingsgelijken bieden. - stimuleren tot excellentie (topprestaties leveren) door talenten te ontwikkelen. Ouders - nadrukkelijk betrekken bij het ontwikkelingsproces van hun meerbegaafde kind. Leerkrachten, IB- ers en specialisten - Waar mogelijk kan de specialist de ouders ondersteunen bij opvoedingsvragen rondom hun meerbegaafde kind. - nadrukkelijk betrekken bij het ontwikkelingsproces van het meerbegaafde kind. - ondersteunen bij didactische en pedagogische vragen rondom het meerbegaafde kind. 2

3 4. Deelname aan de bovenschoolse lesvoorziening De school neemt deel aan het project Integrale aanpak hoogbegaafdheid 1 van OOZ in samenwerking met swv de Stroming. De integrale aanpak omvat: 1. trajectbegeleiding voor ouders, gericht op het leren omgaan met een hoogbegaafd kind. 2. een voorziening waar de hoogbegaafde leerlingen uit de groepen 3 t/m 8 elkaar wekelijks ontmoeten, een verrijkend lesaanbod ontvangen en leren omgaan met hun hoogbegaafdheid. 3. verspreiding van expertise over hoogbegaafdheid en begeleiding van leerkrachten in de omgang met begaafde leerlingen in de groepen van de hele basisschool. 4. schoolbegeleiding om op de scholen te komen tot (voorwaardelijk) beleid en een aanpak ten aanzien van begaafde leerlingen waar het betreft signalering en lesprogramma. 5. Voorzieningen in de school Op onze school gaan we uit van 3 niveaus van begaafdheid. Voor elk van de drie niveaus wordt in elke jaargroep in meer, of mindere mate een aanbod gecreëerd. Het extra aanbod kan slechts gedaan worden, als de reguliere leerstof verkleind wordt (compacten). Hierna in schema de voorzieningen niveau Groep (na de kerst) Hoogbegaafden Meerbegaafden Uitdagend materiaal Compacten verrijken Mindkaarten Denksleutels Compacten + Cnopiusklas (OOZ/Stroming) Compacten en verrijken Interne (op school) lesplaats Marco Polo IJsselgroep Begaafden Gewoon programma + Uitdagend materiaal (ZWING 3) De voorzieningen zijn (dus): 1. Uitdagende interactiviteiten in kleine groepen kleuters 2. Uitdagend materiaal in het zelfstandig werk (ZWING) 3. Interne lesplaats 4. Marco Polo, een lesvoorziening in de groepen 6 en 7 5. De IJsselgroep, een interzuilaire Zwolse lesvoorziening voor de kinderen in groep 8 6. De Cnopiusklas, een lesvoorziening vanuit SWV de Stroming in samenwerking met OOZ 6. Periode en fasering Het in dit plan vastgelegde beleid en activiteiten gelden voor schooljaar November 2010 mei 2012 Mei 2012 Juni 2012 September 2012 April 2013 Mei 2013 Juni 2013 Voorbereiding van dit beleidsplan Vaststelling door de werkgroep Informatie aan team en MR Begin uitvoering beleid Evaluatie beleidsuitvoering in het team Bespreking visie op hoogbegaafdheid in het team Evaluatie beleid hoogbegaafden in werkgroep 1 Zie voor de verdere invulling van de lesvoorziening het projectplan Integrale aanpak Hoogbegaafdheid. 3

4 SIGNALERING EN DIAGNOSTIEK 1. Inleiding Signaleren van hoogbegaafden op de Marsweide gebeurt volgens het onderstaande protocol met behulp van de SIDI3. Bij het proces van signalering zijn vooral leerkrachten en intern begeleiders betrokken. Per groep worden de momenten van signalering beschreven. 2. Peilmomenten: 1 e moment: intakelijst na 5 weken onderwijs op onze school Dit moment geldt voor die kinderen, die nieuw op school komen (veelal in groep 1, maar ook mogelijk in andere groepen). Na 5 weken onderwijs spreken ouders en leerkracht met elkaar over het kind. Dit gebeurt aan de hand van de door de ouders ingevulde intakelijst (zie bijlage) en de schoolontwikkelingen: peillijsten, scores op gemaakt werk, info van de vorige school. Uit dit gesprek kan een vermoeden van ontwikkelingsvoorsprong komen. (bij kleuters wordt het een ontwikkelingsvoorsprong genoemd, omdat hoogbegaafdheid dan nog niet te testen is). 2 e moment: SIDI- 3 na 8 weken onderwijs Jaarlijks na 8 weken onderwijs vult de leerkracht voor alle kinderen in alle klassen stap 1B van de SIDI3 in. Voor reeds als hoogbegaafd (ontwikkelingsvoorsprong) gesignaleerde kinderen hoeft de vragenlijst niet ingevuld te worden. Dit laatste geldt niet voor leerjaar 6. Dan wordt opnieuw voor alle kinderen de SIDI ingevuld. 3 e moment: CITO in februari De CITO- toetsen. We beschouwen de A+ (top 10%) kinderen als (vermoedelijk) hoogbegaafd. In een bijlage is de berekeningswijze aangegeven. A+ kinderen worden doorgetoetst (= de volgende toets maken, totdat er in B gescoord wordt). 3. Signaal Op basis van deze signalen wordt in overleg met de intern begeleiders (leerling- bespreking) het vervolgtraject bepaald: SIDI3, stap 3: diagnose door de leerkracht SIDI3, stap 4: toetsgegevens SIDI3, stap 2: vragenlijst door ouders (wordt op school ingevuld) SIDI3, stap 5: vragenlijst door leerling (groep 3 t/m 8) Aanmelding bij de Stroming voor onderzoek door orthopedagoog (WISCIII) 4. Onderpresteren Bij het vermoeden van onderpresteren wordt de lijst met signalen voor onderpresteren (bijlage) geraadpleegd. Als in deze lijst 75% van de vragen met ja wordt beantwoord, dan vullen we stap 6a van de SIDI3 in. 5. Signalering door ouders In de situatie waarin niet de school, maar de ouders signalen van hoogbegaafdheid van hun kind ontvangen, treedt dit protocol ook in werking. We beginnen dan echter met stap 2, de vragenlijst door ouders. 6. Diagnostiek Wanneer diagnostiek De leerlingen die volgens het protocol mogelijk hoogbegaafd zijn of waarbij twijfel over de hoogbegaafdheid bestaat, kunnen worden onderzocht door een orthopedagoog van het Dienstencentrum. 4

5 De uitslag van de SIDI 3 bij kleuters zal niet leiden tot de inschakeling van de orthopedagoog, omdat de intelligentie nog niet met de WISC III kan worden gemeten. De school kan wel een beroep doen op de het Kenniscentrum HB om het onderwijsaanbod in de kleutergroep geschikt te maken voor de leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong. Hoe diagnostiek wordt uitgevoerd Er wordt gebruik gemaakt van de WISC III om de begaafdheid te meten. Tijdens de test wordt geobserveerd om een indruk te vormen van een aantal aspecten die van belang zijn voor de totale beeldvorming. Denk daarbij bijvoorbeeld aan hoe het kind contact maakt, hoe de werkhouding is, hoe het concentratievermogen is en welke reacties het kind op frustraties geeft. In de rapportage van de orthopedagoog wordt behalve aan de begaafdheid, ook aandacht besteed aan het welbevinden van de leerling. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een vragenlijst die door de leerling wordt ingevuld, onder begeleiding van de intern begeleider. De opdracht aan de orthopedagoog is nadrukkelijk ook om kenmerken van gedragsstoornissen te signaleren en te vermelden in de rapportage. De eindconclusie bestaat uit een advies over de toelating in de lesplaats. 5

6 LESPROGRAMMA 1. Aanbod in de groepen 1 en 2 Compacten en verrijken van materialen en activiteiten. Bij kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong is het compacten, verbreden en verdiepen al belangrijk om zo optimaal mogelijk af te stemmen op die ontwikkeling. Omdat jonge kinderen zich nog sprongsgewijs ontwikkelen is het noodzakelijk de ontwikkeling op de voet te volgen met de observatielijsten van Schatkist. Hierin staan alle tussendoelen vermeld en wordt de ontwikkeling goed gevolgd. Compacten. Er worden voor deze kinderen activiteiten en ontwikkelingsmaterialen aangeboden die passen bij hun ontwikkelingsniveau. Alle activiteiten die onder hun niveau liggen wordt niet langer aangeboden en wordt vervangen voor materiaal en opdrachten die het kind helpen verder te ontwikkelen. Het aantal opdrachten met dezelfde inhoud wordt beperkt. In plaats daarvan wordt verbreding en verdieping aangeboden op het gebied van taal, rekenen, motoriek. Verrijken. Dit bestaat uit activiteiten vanuit Schatkist en ontwikkelingsmateriaal, opdrachten uit Compact & Rijk, de MIND opdrachtkaarten en denksleutels. Keuzewerk Keuzewerk moet bestaan uit materiaal dat een beroep doet op: Taalontwikkeling, Kennishonger, Cognitieve uitdaging, Intense betrokkenheid, Logisch denken, Symboolverkenning Diep denken, Fantasie en creativiteit, Samenspel De basisstof moet bestaan uit opdrachten gegeven vanuit Schatkist, samen met verrijkingsopdrachten welke, daar waar kan, aansluiten bij het anker vanuit Schatkist. De kinderen krijgen 2 keer 15 minuten in de week instructietijd, daarnaast moet er regelmatig tijd ingepland worden voor reflectiemomenten op het proces gericht. 2. Vervroegde doorstroming vanaf groep 3 Indien een leerling over de hele linie een voorsprong van meer dan een jaar heeft, kan worden overwogen om een groep over te slaan. Deze beslissing kan slechts eenmaal in de basisschoolperiode aan de orde komen. Een positief besluit is afhankelijk van de volgende factoren: - Leerlingkenmerken: cognitief, didactische, sociaal- emotioneel en lichamelijk. De pedagogische kant is hierbij belangrijk. De leerling moet ermee om kunnen gaan dat hij of zij feitelijk als een oudere leerling wordt aangesproken, zowel op school als thuis. Dat impliceert een goede afstemming met de ouders. Lichamelijk moet de leerling in staat zijn om met de hogere groep mee te doen. Denk hierbij aan de gymlessen en bijvoorbeeld bij schrijven. - Kenmerken van de groep waarin de leerling geplaatst zou worden. Denk bijvoorbeeld aan het aantal leerlingen dat ondersteuning nodig heeft in de nieuwe groep, de beschikbaarheid van sparring- partners, of er brusjes in die groep zitten. - Het tijdstip van versnelling. Het heeft alleen kans van slagen bij jongere leerlingen, omdat er anders sprake is van meer standvastige relaties in een groep. De twee mogelijkheden gaan uit naar de versnelling van halverwege groep 2 naar halverwege groep 3, of halverwege groep 1 naar halverwege groep 2. Er moet altijd sprake zijn van een wenperiode, met begeleiding die gelijk is aan die van de andere leerlingen uit de groep (alsof het kind een jaar ouder is). 6

7 3. Aanpassing van de reguliere leerstof Aanpassingen van het reguliere programma voor hoogbegaafden gebeurt beleidsmatig vooralsnog bij de vakken rekenen en taal (routeboekjes), inclusief (werkwoord)spelling. Op individueel initiatief kan een leerkracht bepalen, of in andere vakken aanpassingen gewenst zijn. 4. Compacten en verrijken Rekenen (hoogbegaafden) a. de leerkracht bepaalt in overleg met de intern begeleider, of een kind in aanmerking komt voor het compacten - Op de laatste twee CITO rekentoetsen is een A- score gehaald; - De methodetoetsen na de voorlaatste CITO rekentoets laten een score van 90% goede antwoorden zien; - Het kind zal niet op z n tenen hoeven lopen ; - Intern begeleider en leerkracht denken er (vrijwel) hetzelfde over b. Het kind maakt de toets van het volgende hoofdstuk (de eindtoets van dat hoofdstuk wordt dus aan het begin gemaakt) - De toets wordt onvoorbereid aangeboden - De nieuwe leerstof wordt tevoren niet uitgelegd - Het kind mag tijdens de toets komen vragen om hulp - De hulp mag niet verder gaan, dan een, of twee voorbeeldsommen c. De leerkracht analyseert de toets - Welke fouten worden gemaakt (hiaten) - Hoeveel en welk hulp had het kind nodig d. Het compacten en verrijken - Het routeboekje wordt besproken. Het routeboekje komt op de ZWING- kaart, inclusief het moment, waarop het klaar moet zijn - Het plan wordt samen (leerkracht en leerling) gemaakt - Eens per week wordt een (kort) diagnostisch gesprek met de leerling gevoerd - De verrijking vindt plaats in en vanuit de Cnopiusklas Rekenen (meerbegaafden) a. de leerkracht bepaalt in overleg met de intern begeleider, of een kind in aanmerking komt voor het compacten - Op de laatste twee CITO rekentoetsen is een A- score gehaald; - De methodetoetsen na de voorlaatste CITO rekentoets laten een score van 90% goede antwoorden zien; - Het kind zal niet op z n tenen hoeven lopen ; - Intern begeleider en leerkracht denken er (vrijwel) hetzelfde over - Ouders worden geïnformeerd b. Het kind maakt de toets tegelijk met de rest van de klas - Haalt het kind geen 9, of 10 voor zijn toets, dan weerwerk in plaats van meerwerk (remediërende stof) - Haalt het kind twee keer achter elkaar een 8, of lager, dan geen routeboekje meer, maar terug naar ZWING 2 - Haalt het kind twee keer achter elkaar een 9, of 10 voor de toets, kan het terug naar ZWING 3 en het routeboekje - Ouders worden geïnformeerd c. Het compacten en verrijken - Het routeboekje wordt besproken. Het routeboekje komt op de ZWING- kaart (niveau 3), inclusief het moment, waarop het klaar moet zijn - Naast het routeboekje krijgen de kinderen (groep 6, 7 8) een kopie van de verrijkingsbladen van het bijbehorende blok. Op de ZWING- kaart staat wat ze moeten maken. De bladen moeten aan het eind van het blok af zijn (liefst voor de toets). - Leerlingen van de interne lesplaats krijgen verrijking vanuit die groep (gr 3, 4 en 5) 7

8 - De leerlingen maken van de verrijkingsbladen wat ze kunnen. De moeilijke opdrachten mogen ze daarna in een groepje bespreken en samen maken. Komen de kinderen er samen niet uit, mogen ze bij de leerkracht komen. - Het plan wordt samen (leerkracht en leerling) gemaakt - Eens per week wordt een (kort) diagnostisch gesprek met de leerling gevoerd. Dit is gepland bij de hulpgroepjes tijdens de ZWING Taal (hoogbegaafden) a. De leerling komt in aanmerking voor compacten. Een hoogbegaafde leerling die getest is, volgt het routeboekje. In tegenstelling tot hetgeen het routeboekje adviseert volgt de leerling wel degelijk de verkorte instructie van (vrij) nieuwe onderdelen. Dit om hiaten te voorkomen. Na de verkorte instructie gaat de leerling met verrijking bezig. b. Het kind maakt de toets steeds met de groep mee; dus niet vooruit toetsen. Reden daarvoor is dat de taaltoets niet alleen betrekking heeft op het betreffende blok. Daarnaast komen bepaalde taaldomeinen meer aan bod (in een toets) dan andere taaldomeinen. c. Het compacten en verrijken in taal - Het routeboekje komt op de ZWING- kaart, inclusief het moment, waarop het klaar moet zijn - Het plan wordt samen (leerkracht en leerling) gemaakt - Eens per week wordt een (kort) diagnostisch gesprek met de leerling gevoerd. - De verrijking vindt plaats in en vanuit de Cnopiusklas d. Compacten in spelling - Het controledictee wordt vooraf afgenomen - Als de toets goed wordt gemaakt, worden de bijbehorende spellingsoefeningen overgeslagen, behalve de leerkrachtgebonden les aan het begin van het blok waarin het woordpakket wordt geïntroduceerd en de spellingregel wordt uitgelegd. - De toets wordt op onderdelen niet goed gemaakt. Onderdelen die ze niet beheersen, worden gedaan. - Er is geen verrijking mogelijk, een leerling beheerst het of niet. Deze tijd vullen ze met ander verrijkingswerk van de Cnopiusklas. e. Compacten in werkwoordspelling In de praktijk blijkt dat de werkwoordspelling voor bijna alle leerlingen in het basisonderwijs niet eenvoudig is. Mocht een leerling de werkwoordspelling (of onderdelen ervan) beheersen, dan mag hij/zij de bijbehorende oefeningen overslaan. Indien dit niet het geval is doet de leerling mee met de uitleg en maakt hij/zij deze oefeningen. Taal (meerbegaafden) a. de leerkracht bepaalt in overleg met de intern begeleider, of een kind in aanmerking komt voor het compacten - De laatste 2 methodetoetsen laten een score van 80 à 90% goede antwoorden zien; - Intern begeleider en leerkracht denken er (vrijwel) hetzelfde over - Ouders worden geïnformeerd b. Het kind maakt de toets tegelijk met de rest van de klas - Haalt het kind twee keer achter elkaar een 8, of lager, dan geen routeboekje meer, maar terug naar ZWING 2 - Haalt het kind twee keer achter elkaar een 9, of 10 voor de toets, kan het terug naar ZWING 3 en het routeboekje - Ouders worden geïnformeerd. c. Het compacten en verrijken - Het routeboekje wordt besproken. De leerling zal bij een opdracht die mag worden overgeslagen, altijd de verkorte instructie volgen en daarna met de verrijking aan de slag gaan. - Het routeboekje komt op de ZWING- kaart (niveau 3), inclusief het moment, waarop het klaar moet zijn - Het plan wordt samen (leerkracht en leerling) gemaakt 8

9 - Eens per week wordt een (kort) diagnostisch gesprek met de leerling gevoerd. Dit is gepland bij de hulpgroepjes tijdens de ZWING. - Kinderen in de interne plusklas maken als verrijking de taken vanuit deze groep. - Als verrijking krijgen de kinderen uit de groepen 6, 7 en 8 van het werkboek taal: les 16, 17 en 18. Dit zijn toepassingslessen. 2 van de 3 opdrachten zijn samenwerkingsopdrachten de 3 e les is zelfstandig te maken. Als dit te eenvoudig blijkt is bij de SLO te downloaden: Kranten en tijdschriften of Kinderliteratuur. Op de ZWING- kaart staat wat ze moeten maken. De bladen moeten aan het eind van het blok af zijn (liefst voor de toets). d. Compacten in spelling - Het controledictee wordt vooraf afgenomen - Als de toets goed wordt gemaakt, worden de bijbehorende spellingsoefeningen overgeslagen, behalve de leerkrachtgebonden les aan het begin van het blok waarin het woordpakket wordt geïntroduceerd en de spellingregel wordt uitgelegd. - De toets wordt op onderdelen niet goed gemaakt. Onderdelen die ze niet beheersen, worden gedaan. - Er is geen verrijking mogelijk, een leerling beheerst het of niet. Deze tijd vullen ze met ander verrijkingswerk van taal of rekenen. e. Compacten in werkwoordspelling In de praktijk blijkt dat de werkwoordspelling voor bijna alle leerlingen in het basisonderwijs niet eenvoudig is. Mocht een leerling de werkwoordspelling (of onderdelen ervan) beheersen, dan mag hij/zij de bijbehorende oefeningen overslaan. Indien dit niet het geval is doet de leerling mee met de uitleg en maakt hij/zij deze oefeningen. 5. Organisatie en klassenmanagement Groepsplan Het groepsplan beschrijft het onderwijsaanbod voor een specifieke periode. Het aanbod beschreven in het plan is voor alle leerlingen in de groep. De verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen staan centraal in het plan dus ook van de hoog- en meerbegaafden. De instructiebehoeften van de leerlingen zijn terug te vinden in de groepsplannen en worden vormgegeven in het DI model. Deze groepsplannen beslaan rekenen, taal, spelling, begrijpend lezen, technisch lezen. Instructie leerkrachtgebonden lessen taal- en rekenen volgens het DI model Opbouw in tijd (±) minuten Klassikale instructie Kinderen kunnen nu al afhaken, zij gaan zelfstandig de taak maken vanuit het routeboekje minuten Startronde Startproblemen oplossen, voor de kinderen die afhaken minuten Verlengde instructie Dit kan aan de instructietafel plaatsvinden, maar ook nog klassikaal, afhankelijk van de grootte van de groep die overblijft minuten Startrondes / hulpronde Korte vragen beantwoorden minuten Extra instructie en begeleid Aan de instructietafel (dus hier ook instructie aan oefenen meerbegaafden) minuten Eindronde Evaluerende ronde Zelfstandig werken in niveaus Tijdens het ZWING uur (Zelfstandig Werken In Niveau Groepen) werken de leerlingen aan hun taakkaart. De taakkaarten worden ingedeeld in drie niveaus. De hoog- en meerbegaafde leerlingen werken in niveau 3 met een routeboekje voor rekenen- en of taal. Verrijkingstaken worden in het verplichte werk opgenomen. Deze taken kunnen het reguliere werk dus verdringen. (dus niet: eerst moet het gewone werk af..) 9

10 In het groepsplan wordt aangegeven wanneer welke instructie voor de hoog- en meer begaafden ingepland wordt. Gebruik van ruimtes Groepjes met dezelfde verrijkingsstof werken samen zelfstandig in de hal. De interne lesplaats is gesitueerd in de hal of in een leegstaand lokaal. Toegankelijkheid materialen Het materiaal moet duidelijk voorspelbaar in de klas terug te vinden zijn. In de groepen 1 en 2 kan dit in of op de (open) kasten. In de hogere groepen hebben de leerlingen een map met de routeboekjes en verrijkingsstof. 6. Rapportage Vastleggen van verrijking binnen de school: In Parnassys wordt vermeld, dat de leerling verrijking krijgt, om zodoende een doorgaande lijn te borgen naar het volgende leerjaar. In de overdracht is dit een aandachtspunt Ook zal in de klassenmap een aantekening gemaakt moeten worden dat de lesstof van de leerling compact en verrijkt wordt, zodat de doorgaande lijn bij invallers gewaarborgd wordt. Verslag naar kinderen en ouders: Cnopiusklas: Vanuit de Cnopiusklas volgt 2 keer per jaar een verslagje dat bij het rapport gevoegd kan worden. Vanuit de Cnopiusklas worden ouders 2 keer per jaar uitgenodigd voor een gesprek. Interne lesplaats: Twee keer per jaar wordt een verslagje geschreven en bijgevoegd als inlegvel in rapport. Aspecten die aan bod komen in dit verslag zijn: zelfbeeld, omgang, werkhouding en vakinhoudelijk. De leerkracht van de lesplaats zal bij de overdracht van het verslag naar de betreffende leerkrachten een korte mondelinge toelichting geven, zodat de leerkracht dit tijdens een ontwikkelingsgesprek met ouders mee kan nemen. Verrijking in de klas: Van belang is dat het werk dat leerlingen als verrijking wordt gewaardeerd. Op het rapport wordt een aantekening gemaakt. Tijdens de contactavond zal dit ook ter sprake komen. 10

11 TAKEN EN ROLLEN 1. De directeur Betrokkenheid van de directeur bij hoogbegaafdheid is er vooral op het gebied van beleidsvoering en kwaliteitsbewaking. Daarnaast zorgt de directeur voor vermelding van het onderwerp Hoogbegaafdheid in schoolplan en schoolgids en tijdens informatieavonden. 2. De specialist begaafdheid Bij het beschrijven van de taken en rollen van de Specialist Begaafdheid is van het volgende boek gebruik gemaakt: Begaafd Begeleiden. De competentiematrix voor de Specialist Begaafdheid (2011). - De Specialist Begaafdheid ondersteunt collega s bij het begeleiden van begaafde leerlingen (bijv. bij compacten en verrijken, versnellen) zonder dit proces over te nemen. Dit betreft advisering en coaching. Daarbij wordt rekening gehouden met de mogelijkheden en beperkingen die collega s aangeven. - Overdragen van kennis van begaafdheid. De Specialist zal zelf op de hoogte moeten blijven van actuele ontwikkelingen ten aanzien van onderwijs en begeleiding van begaafde leerlingen. Daarnaast zal de meest actuele en voor het team functionele kennis overgedragen worden. Elk jaar zal de Specialist een (bij)scholing verzorgen. - De Specialist kan een ondersteunende rol spelen bij het invullen en het interpreteren van de gegevens van SIDI3. - De Specialist controleert de uitvoering en adviseert in de doorgaande lijn in de begeleiding van begaafde leerlingen. Bijvoorbeeld evalueren van het beleid met leerkrachten of evalueren van onderwijsaanpassingen met leerkrachten, leerlingen en / of ouders - De Specialist adviseert over het samenstellen van een schoolbreed aanbod van verrijkende leerstof. - De Specialist biedt ondersteuning bij het scheppen van randvoorwaarden voor een veilig schoolklimaat voor begaafde leerlingen. - De Specialist ondersteunt bij en adviseert over speciale zorg bij leerlingen die vallen onder de groep leerlingen die we als begaafd en speciaal herkennen. Binnen het zorgteam kan de specialist ingeschakeld worden om specifieke hulpvragen met betrekking tot begaafdheid te begeleiden. Dit kan bijvoorbeeld op het gebied van sociaal- emotioneel functioneren als bij leerlingen die belemmerd worden door een leer- en/ of persoonlijkheidsstoornis. - De Specialist organiseert en verzorgt de lessen aan de interne lesplaats. De ontwikkeling van de inhoud en de vormgeving horen hierbij, maar ook de overdracht van gegevens naar de reguliere groep. - De specialist kan ingeschakeld worden bij het begeleiden van leerlingen 3. De Intern begeleider Betrokkenheid van de intern begeleiders is er vooral op het gebied van signalering en diagnosticering - Er is een regelmatig contact met leerkracht en ouders over een leerling die is aangemeld voor een leerlingenbespreking. - De IB- er geeft bij de leerkracht aan dat de SIDI moet worden ingevuld en dat de leerling eventueel moet worden doorgetoetst. - Bij het vermoeden van onderpresteren zorgt de IB- er voor de afname van SAQI/Smilelijst - Bij het invullen van het SIDI 3 protocol begeleidt de IB- er de leerling. - De IB- er meldt het kind aan voor onderzoek door de orthopedagoog. - De IB- er interpreteert samen met de leerkracht en (eventueel) de specialist de SIDI. Hieruit vloeien leerpunten voor de leerling (POP) 11

12 4. De leerkracht De eindverantwoordelijkheid voor de hoogbegaafde ligt bij de groepsleerkracht. Die wordt geacht een stimulerende en uitdagende rol te spelen in de ontwikkeling. De leerkracht blijft verantwoordelijk voor de leerlingen in de groep, ook als een leerling de lesvoorziening bezoekt. In dat geval is de leerkracht de contactpersoon op de school voor de leerkracht van de lesvoorziening. Bijzonderheden vanuit de lesvoorziening worden per mail doorgegeven aan de groepsleerkracht. De groepsleerkracht meldt bijzonderheden bij de leerkracht van de lesvoorziening. Van dit mailverkeer gaat een CC- tje naar de ouders. De groepsleerkracht heeft twee maal per jaar een overleg met de leerkracht van de bovenschoolse lesvoorziening, waarin de voortgang op cognitief en sociaal- emotioneel gebied wordt besproken. Op basis van opvallende resultaten en/of opvallend gedrag zullen leerlingen bij een leerkracht in beeld komen. De betreffende leerling zal in een groepsbespreking aan de orde worden gesteld. - Vermoedens van hoogbegaafdheid komen uit de signalering met het SIDI3 protocol in oktober naar voren. - Deze vermoedens worden met de IB- er en specialist besproken. Op aangeven van de IB- er kan er een diagnostisch onderzoek worden gestart. De leerkracht wordt gevraagd om gegevens te leveren voor het SIDI 3 protocol. De resultaten worden door de leerkracht, specialist en de IB- er besproken en daarna met de ouders gecommuniceerd. - De leerkracht gaat over tot het doortoetsen van de leerling. 5. De leerling De leerkracht van de lesvoorziening heeft twee maal per jaar een gesprek met de leerling over het welbevinden. Tijdens het gesprek wordt een POP (persoonlijk ontwikkelingsplan) opgesteld. - De leerling is in het traject van signalering en diagnosticering betrokken door het invullen van een vragenlijst in het SIDI 3 protocol en eventueel de afname van SAQI. - De leerling wordt betrokken bij de gesprekken vanaf de uitslag van het SIDI 3 protocol. 6. De ouders Ouders zijn in de school op verschillende manieren betrokken bij de activiteiten rond hoogbegaafde leerlingen. Uiteraard bij de intake. Ook bij het vervoer van de leerlingen naar de activiteiten buiten school worden ouders ingezet. Bij leerlingen die naar de lesvoorziening gaan, gaat het om een wekelijkse inzet. Ouders worden op de hoogte gehouden van de ontwikkeling van hun kind door de leerkracht (ontwikkelingsgesprek), maar ook in evaluatiegesprekken met IB- er en leerkracht. - Ouders kunnen bij de intake of bij gesprekken met de leerkracht signalen afgeven over opvallend gedrag van de leerling. De betreffende leerling zal in een leerlingenbespreking aan de orde worden gesteld. - Als er een vermoeden van hoogbegaafdheid wordt onderzocht (op basis van de signalering uit SIDI3), dan worden de ouders op de hoogte gesteld. - Op aangeven van de IB- er kan er een diagnostisch onderzoek worden gestart. De ouders wordt gevraagd om gegevens te leveren voor het SIDI 3 protocol. Over de uitslag vindt een gesprek plaats. - Zo nodig wordt aan de ouders toestemming gevraagd voor een onderzoek door de orthopedagoog. - Ouders geven eventueel toestemming tot plaatsing in de bovenschoolse lesvoorziening. 7. De orthopedagoog - Meet naar aanleiding van signalering en diagnosticering met SIDI 3 de intelligentie van de leerling. - Is tijdens de afname van de WISC ook gefocust op kenmerken van gedragsstoornissen, de eigenwaarde en het zelfbeeld van de leerling, zelfstandigheid, faalangst en perfectionisme. - Geeft een advies over de toelating van de leerling in de lesplaats op basis van de intelligentie, het gedrag en de persoonlijkheid van de leerling. 12

13 Bijlagen In dit beleidsstuk is op diverse plaatsen naar bijlagen verwezen. Die bijlagen volgen hierna. 13

14 Berekening A+ (=10% hoogste scores) 10 maart 2011 hoogste B- (vaardigheids)score hoogste A- (vaardigheids)score Aantal A punten Landelijk percentage A Percentage per A- punt maximaal aantal fouten binnen 10% minimale A+ (vaardigheids)(vaardigheids)score A+ volgens ParnasSys CITO LOVS Taal voor kleuters M % 0,61% CITO LOVS Taal voor kleuters E % 2,78% 4 44 CITO LOVS Rekenen voor kleuters M % 0,71% CITO LOVS Rekenen voor kleuters E % 0,89% CITO LOVS Taal voor kleuters M % 0,63% CITO LOVS Taal voor kleuters E % 4,17% 2 54 CITO LOVS Rekenen voor kleuters M % 0,51% CITO LOVS Rekenen voor kleuters E % 0,58% CITO LOVS begrijpend lezen E3 S+V % 3,57% 3 47 CITO LOVS begrijpend lezen E3 S+V % 2,27% 4 46 CITO LOVS Rekenen en wiskunde M % 6,25% CITO LOVS Rekenen en wiskunde E % 1,92% CITO LOVS begrijpend lezen M4 S+V % 3,13% 3 47 CITO LOVS begrijpend lezen M4 S+V % 2,08% 5 45 CITO LOVS begrijpend lezen E4 S+V % 3,13% 3 47 CITO LOVS begrijpend lezen E4 S+V % 1,92% 5 45 CITO LOVS Rekenen en wiskunde M % 3,57% CITO LOVS Rekenen en wiskunde E % 2,78% CITO LOVS begrijpend lezen M5 S+V % 2,50% 4 46 CITO LOVS begrijpend lezen M5 S+V % 1,56% 6 44 CITO LOVS Rekenen en wiskunde M % 2,78% CITO LOVS Rekenen en wiskunde E % 2,27% CITO LOVS begrijpend lezen M6 S+V % 2,27% 4 46 CITO LOVS begrijpend lezen M6 S+V % 1,67% 6 44 CITO LOVS Rekenen en wiskunde M % 1,39% CITO LOVS Rekenen en wiskunde E % 1,39% CITO LOVS begrijpend lezen M7 S+V % 3,13% 3 52 CITO LOVS begrijpend lezen M7 S+V % 2,27% 4 51 CITO LOVS Rekenen en wiskunde M % 1,25% CITO LOVS Rekenen en wiskunde E % 1,25% CITO LOVS begrijpend lezen M8 S+V % 2,08% 5 50 CITO LOVS begrijpend lezen M8 S+V % 2,08% 5 50 CITO LOVS Rekenen en wiskunde M % 1,19%

15 Intake, vragenlijst groep 1 en 2 Naam leerling: Invuldatum: Geboortedatum: Ingevuld door: Algemene informatie Wilt u aankruisen wat van toepassing is op uw kind. Ja Nee Onbekend Zijn er familieleden die problemen hebben met lezen en spellen (dyslexie) Zijn er familieleden die problemen hebben met rekenen Zijn er familieleden die problemen hebben met de motoriek Komt er in de familie hoogbegaafdheid voor? Zijn er rapporten vanuit KDV/PSZ signalen voor hoogbegaafdheid genoemd? Mijn kind is fit en gezond Zijn er gezichts- of gehoorproblemen? Heeft het kind allergieën? Zijn er andere medische gegevens die voor school van belang zijn? Toelichting: Waren er bijzonderheden omtrent de geboorte? 0 0 Toelichting: Is uw kind zindelijk? 0 0 Bijzonderheden: Is uw kind naar de peuterspeelzaal/kinderdagverblijf/gastouderopvang geweest? (Als u in het bezit bent van een exemplaar van volgverslag van uw kind wil de school 0 0 daarvan graag een kopie ontvangen) Mogen wij evt. contact opnemen met de peuterspeelzaal / kinderdagverblijf / gastouderopvang en of de GGD? 0 0 Is er iets te melden over de baby- /peuterperiode? 0 0 Toelichting: Zijn er op dit moment bijzondere factoren in de gezinssituatie waar uw kind mee in aanraking komt? 0 0

16 Persoonlijkheids- en sociale ontwikkeling Mijn kind. Ja Nee Soms Mijn kind. Ja Nee Soms is spontaan is betrokken en neemt initiatieven is driftig is gevoelig en zorgzaam is gespannen komt voor zichzelf op is passief toont zelfvertrouwen is aandachtvragend vraagt hulp als het nodig is is teruggetrokken zoekt contact met oudere kinderen is jaloers heeft vaak ruzie is vrolijk is snel ontmoedigd als iets niet lukt is nieuwsgierig verveelt zich gauw is zelfverzekerd maakt af waar hij of zij mee begon is somber is ondernemend is overactief speelt graag met andere kinderen is rustig speelt graag alleen is opgewekt stelt regels ter discussie is verlegen stelt veel waarom vragen is angstig vraagt veel door is gehoorzaam is zelfstandig en kan zich goed is een doorzetter concentreren Hoe reageert uw kind als het om aandacht vraagt en even moet wachten? Hoe reageert uw kind in nieuwe situaties? Spraak- taalontwikkeling Mijn kind. Ja Nee Soms spreekt thuis naast Nederlands een andere taal heeft problemen gehad met het leren praten heeft logopedie gehad spreekt in hele zinnen spreekt duidelijk en is door anderen te begrijpen kent de betekenis van veel woorden heeft interesse in taalspelletjes, boeken bekijken, letters en lezen vertelt spontaan over gebeurtenissen en activiteiten luistert veel naar verhalen Motorische ontwikkeling Mijn kind. Ja Nee Soms heeft een goede kruipen loopontwikkeling hanteert de schaar, potlood en kwast goed sport graag mag graag rennen, stoeien en klimmen 0 0 0

17 Denkontwikkeling Mijn kind. Ja Nee Soms kan zelf creatieve oplossingen bedenken stelt veel vragen mijn kind kan zich gemakkelijk en gedetailleerd dingen herinneren voert drie of meerdere opdrachten uit, die tegelijk worden gegeven lijkt stappen over te willen slaan wanneer hij/zij iets vertelt heeft een diepgaande interesse op een bepaald terrein heeft behoefte aan kennis vindt het leuk om te tellen herkent cijfersymbolen heeft interesse in hoeveelheden en getallen puzzelt graag Belangstelling/liefhebberijen Mijn kind. Ja Nee Soms Is veel bezig met buiten spelen Is veel bezig met computeren Is veel bezig met bouwen met blokken, lego etc Is veel bezig met Is veel bezig met gezelschapsspelletjes Is veel bezig met fantasiespel, rollenspel Is veel bezig met televisie kijken Is veel bezig met knutselen en tekenen Is veel bezig met liedjes zingen, muziek beluisteren Is veel bezig met dansen of toneelspel kan zich thuis goed vermaken heeft een voorkeur voor een bepaald spel kan intensief met hetzelfde speelgoed bezig zijn heeft een leidersrol bij het spelen Aanvullende informatie Hieronder kunt u bovenstaande onderdelen verder toelichten en/of andere belangrijke aanvullende informatie vermelden.

18 Intake, vragenlijst groep 1 en 2 Naam leerling: Invuldatum: Geboortedatum: Ingevuld door: Algemene informatie Wilt u aankruisen wat van toepassing is op uw kind. Ja Nee Onbekend Zijn er familieleden die problemen hebben met lezen en spellen (dyslexie) Zijn er familieleden die problemen hebben met rekenen Zijn er familieleden die problemen hebben met de motoriek Komt er in de familie hoogbegaafdheid voor? Zijn in rapporten van de voorgaande school leerproblemen genoemd? Zijn in rapporten van de voorgaande school signalen voor hoogbegaafdheid genoemd? Mijn kind is fit en gezond Zijn er gezichts- of gehoorproblemen? Heeft het kind allergieën? Zijn er problemen in de sociaal- emotionele ontwikkeling? Zijn er andere medische gegevens die voor school van belang zijn? Toelichting: Waren er bijzonderheden omtrent de geboorte? 0 0 Toelichting: Is er iets te melden over de baby- /peuterperiode? 0 0 Zijn er op dit moment bijzondere factoren in de gezinssituatie waar uw kind mee in aanraking komt? 0 0 Toelichting: Heeft u een overdrachtsdossier van de vorige school voor de ontvangende school meegekregen? 0 0

19 Persoonlijkheids- en sociale ontwikkeling Mijn kind. Ja Nee Soms Mijn kind. Ja Nee Soms is spontaan is betrokken en neemt initiatieven is driftig is gevoelig en zorgzaam is gespannen komt voor zichzelf op is passief toont zelfvertrouwen is aandachtvragend vraagt hulp als het nodig is is teruggetrokken zoekt contact met oudere kinderen is jaloers heeft vaak ruzie is vrolijk is snel ontmoedigd als iets niet lukt is nieuwsgierig verveelt zich gauw is zelfverzekerd maakt af waar hij of zij mee begon is somber is ondernemend is overactief speelt graag met andere kinderen is rustig speelt graag alleen is opgewekt stelt regels ter discussie is verlegen stelt veel waarom vragen is angstig vraagt veel door is gehoorzaam is zelfstandig en kan zich goed is een doorzetter concentreren Hoe reageert uw kind als het om aandacht vraagt en even moet wachten? Hoe reageert uw kind in nieuwe situaties? Spraak- taalontwikkeling Mijn kind. Ja Nee Soms spreekt thuis naast Nederlands een andere taal heeft problemen gehad met het leren praten heeft logopedie gehad spreekt duidelijk met correct taalgebruik kent de betekenis van veel woorden heeft interesse in taal en lezen Motorische ontwikkeling Mijn kind. Ja Nee Soms heeft een goede fijne motoriek heeft een duidelijk handschrift sport graag 0 0 0

20 Denkontwikkeling Mijn kind. Ja Nee Soms kan zelf creatieve oplossingen bedenken stelt veel vragen mijn kind kan zich gemakkelijk en gedetailleerd dingen herinneren voert complexe opdrachten uit lijkt stappen over te willen slaan wanneer hij/zij iets vertelt heeft een diepgaande interesse op een bepaald terrein heeft behoefte aan kennis vindt het leuk om onderwerpen uit te diepen heeft herhaling nodig om iets te leren heeft moeite met onthouden Belangstelling/liefhebberijen Mijn kind. Ja Nee Soms Is veel bezig met buiten spelen Is veel bezig met computeren Is veel bezig met bouwen, lego etc Is veel bezig met gezelschapsspelletjes Is veel bezig met fantasiespel, rollenspel Is veel bezig met televisie kijken Is veel bezig met knutselen en tekenen Is veel bezig met muziek Is veel bezig met dansen of toneelspel Leest veel kan zich thuis goed vermaken heeft een voorkeur voor een bepaald spel kan intensief met hetzelfde speelgoed bezig zijn heeft een leidersrol bij het spelen Aanvullende informatie Hieronder kunt u bovenstaande onderdelen verder toelichten en/of andere belangrijke aanvullende informatie vermelden.

21 Signalen voor onderpresteren Geeft blijk van kennis die nog niet in de groep is behandeld Laat sterk wisselende prestaties zien: soms hoge cijfers, dan weer lage Geeft bij meer ingewikkelde vragen vaak het goede antwoord Werkt slordig Vertoont lastig en onaangepast gedrag (gangmaker in de klas) Dagdroomt of zakt weg Vraagt voortdurend om aandacht Valt terug van begrijpend lezen naar letters spellen Heeft een zeer laag werktempo Vertoont agressie, tics, psychosomatische klachten Past zich volledig aan aan de groep; wil niet anders zijn De leerling heeft een duidelijke eenzijdige belangstelling ja nee Aanvullende informatie