In dit document gaan we nader in op het schoolspecifieke beleid rondom meer- en hoogbegaafdheid. Allereerst bepalen we wat wij hieronder verstaan:

Transcriptie

1 Inleiding In dit document gaan we nader in op het schoolspecifieke beleid rondom meer- en hoogbegaafdheid. Allereerst bepalen we wat wij hieronder verstaan: Alle leerlingen die boven het gemiddelde niveau uitstijgen en/of leerlingen waarvan wij verwachten dat ze een in aanleg aanwezig potentieel hebben om tot uitzonderlijke prestaties te komen. Bij het opstellen van dit schoolspecifieke beleid voor meer- en hoogbegaafdheid is gebruik gemaakt van de beleidspiramide (model van Novilo). Deze beleidspiramide gaat uit van de volgende drie niveaus: 1. Doel (eindresultaat) 2. Beleid (richtlijnen waar we ons aan houden) 3. Uitvoering (hoe ziet dit eruit in de praktijk) Binnen deze niveaus, worden de volgende elementen ingevuld:.

2 Visie De Sterrenboom is een school die als visie heeft dat ieder kind de kans krijgt om te groeien en te ontwikkelen o.b.v. de mogelijkheden en talenten van het kind. Dat alle leerlingen, inclusief de hoogen meerbegaafden, een plek moeten hebben waar ze zich thuis voelen, lekker in hun vel zitten en op niveau presteren op de reguliere toetsen. Ze moeten een aanbod krijgen waarmee ze uitgedaagd worden, leren leren en leren denken. Binnen onze school presteert een groep kinderen relatief onder hun niveau. Deze kinderen halen er niet uit wat er in zit. Dit kan leiden tot absoluut onderpresteren. Dit zijn leerlingen die onder de reguliere maat presteren. Onze school richt zich met dit beleidsplan op de meerbegaafde leerlingen die behoefte hebben aan een aangepast leerstofaanbod, omdat het reguliere leerstofaanbod hen te weinig uitdaging biedt en/of onvoldoende voorbereidt op de middelbare school (leren leren). Doelen Zoals het woord basisschool al aangeeft, draagt de basisschool bij aan een goede basis voor kinderen. Een plek waar ieder kind zich kan ontwikkelen langs zijn lijn om zo vaardigheden en kennis te verwerven die noodzakelijk zijn voor de verdere stappen binnen het leven van het kind. Juist voor meer- en hoogbegaafde kinderen vraagt dit om een aangepast beleid, wat prima past binnen het Passend Onderwijs. Om zo te realiseren dat alle leerlingen lekker in hun vel zitten, goed presteren op de reguliere toetsen en een aanbod krijgen waarmee ze uitgedaagd worden, leren leren en leren denken. Deze visie, vertalen we in de volgende drie doelen: 1. Leerlingen zitten lekker in hun vel Leerlingen gaan met plezier naar school. Dit wil niet zeggen dat alles leuk is wat gedaan moet worden op school. Wel betekent het dat kinderen een positief beeld hebben van zichzelf, van school en hun positie daarbinnen. Leerlingen zijn productief, zij zijn zich bewust van hun talenten en benutten deze op een niveau dat bij hun cognitieve en sociaalemotionele capaciteiten hoort. 2. Leerlingen halen de kerndoelen Uitgangspunt is dat leerlingen na 8 jaar basisonderwijs de stof van de kerndoelen beheersen en dat zij goed voorbereid zijn op de eisen die op het middelbaar onderwijs aan ze gesteld worden. 3. Plusdoelen De plusdoelen zijn gericht op het aanleren van vaardigheden. De belangrijkste vaardigheden zijn: jezelf motiveren, omgaan met je overtuigingen, geheugen gebruiken, zelfstandig werken, samenwerken, omgaan met frustaties, het opsporen en oplossen van hiaten. Deze plusdoelen halen we met behulp van plusmateriaal wat we selecteren als middel om de bovenstaande vaardigheidsplusdoelen te bereiken. Deze drie hoofddoelen staan in volgorde van prioriteit.

3 Signalering Om elk kind in zijn onderwijsbehoefte te kunnen voorzien zijn wij alert op kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong. Deze kinderen passen zich snel aan en onderpresteren ligt dan op de loer. Wij signaleren en registreren begaafde kinderen of kinderen met het vermoeden daarvan. Indien een leerling gesignaleerd wordt, neemt de leerkracht contact op met de commissie. Voor de signalering gebruiken wij verschillende middelen: 1. Een vragenlijst voor ouders bij de intake van de leerling door leerkracht/directeur; 2. Een kindgesprek op de eerste dag of wenochtend. Er worden vragen gesteld en testjes afgenomen: o Menstekening maken o Vragen naar begrippen die met tijd te maken hebben o Testen of de leerling de begrippen links/rechts kan toepassen o Vragen naar de verwachtingen van de leerling van school o Puzzel maken o De leerling laten vertellen over iets waar hij veel van weet o Een stukje voorlezen + voor laten lezen o De groei van een plant laten tekenen; 3. Oudergesprekken; 4. Observaties en toetsresultaten (indien nodig); 5. Afnemen Quickscan van de DHH in groep 1, 3 en 5. In het eerste jaar wordt deze lijst voor alle leerlingen afgenomen. 6. Het aanbieden van verrijkingswerk om te kijken hoe de leerling daarmee omgaat. Alle verzamelde informatie wordt geregistreerd in ons leerlingvolgsysteem. Kerndoelen Bij de kerndoelen gaan we ervan uit dat leerlingen worden geplaatst in de groep die correspondeert met hun leeftijdsniveau. Waarbij het doel is dat kinderen minimaal op alle gebieden gelijk presteren aan hun leeftijdsgenoten en het doel expliciet niet is om dit zo snel mogelijk te doen. Het productief vermogen wordt allereerst ingezet om de kerndoelen te halen. Oftewel we zetten niet in op versnellen wel op verrijken. Bij kinderen die ver voorlopen op een bepaald onderdeel, ligt de focus op verrijking. Zodat de kinderen minder voor gaan lopen op een bepaald onderdeel, door zich (tijdelijk) vooral te richten op het versterken van de plusdoelen. Zo wordt er in groep 1 en 2 niet ingezet op lees/schrijfonderwijs (anders zouden we hier wel inzetten op versnellen). Lezen wordt hierbij zeker niet ontmoedigd, maar ook niet aangemoedigd. Kinderen krijgen opdrachten die een hogere denkorde (taxonomie van Bloom) aanspreken.

4 taxonomie van Bloom Uitzonderingen: Bij kinderen uit groep 1 en 2 kan soms gekozen worden voor een vervroegde doorstroming. Dit houdt in dat de leerling eerder dan gebruikelijk naar de volgende groep gaat. Leerlingen die na 1 januari 6 jaar worden en toch in dat schooljaar in groep 3 beginnen, vallen onder de doorstromers. Ook leerlingen die eerder dan gebruikelijk doorstromen naar de volgende groep vallen hieronder. Kinderen kunnen alleen doorstromen als alle leesvoorwaarden aanwezig zijn. Alleen kinderen die minimaal twee jaar voorlopen op alle gebieden (sociaal-emotioneel, cognitief, motorisch) worden als uitzondering besproken om een klas over te slaan, dit is echter niet gewenst. Verrijkingswerk De tijd die na het behalen van de kerndoelen over is, wordt besteed aan plusdoelen. Dit zijn over het algemeen vaardigheidsdoelen, zoals leren leren en executieve functies. Het verrijkingswerk bestaat in eerste instantie uit verdieping: het onderwerp wordt verder uitgewerkt. De leerling krijgt een periode van drie maanden om te laten zien dat hij het verdiepingswerk aan kan. Als na drie maanden blijkt dat de leerling niet voldoende heeft aan het verdiepingswerk, kan buiten de klas worden verbreed. Dit betekent dat er meer onderwerpen aan de orde worden gesteld. Dit kan in de vorm van individuele of samenwerkingsprojecten, bijvoorbeeld bij de Pittige Plus Torens. Hier wordt één à twee keer per week aan gewerkt. Deze projecten beoordeelt de specialist hoogbegaafdheid en stopt deze de portfolio. Na het project wordt bekeken of er nogmaals aan een project wordt deelgenomen, of dat de deelname (tijdelijk) stopt. In de klas Binnen de klas worden een aantal zaken verwacht van de leerkracht. Middels compacten van leerstof creëert de leerkracht tijd voor verrijkingswerk. Herhalingsstof en oefenstof uit het reguliere programma komt ten dele of zelfs geheel te vervallen. Ook het werk uit de ***-routes kan worden gecompact. Om te bepalen wat de leerling kan laten vervallen, toetsen de leerkrachten de methodetoetsen van rekenen, taal en spelling bij meer-/hoogbegaafde leerlingen vooruit.

5 Onderdelen waar de leerling een % score haalt, komen te vervallen. Onderdelen met een score lager dan 90% worden na instructie (deels) gemaakt. In groep 3 wordt bij alle leerlingen de methodetoets rekenen voorafgaand aan het blok afgenomen. Het vooraf toetsen stopt voor een leerling als deze de vorige toets lager scoort dan 90%. Het verrijkingswerk is door de leerkracht opgenomen in de normale weektaak van de leerling. Hierdoor zorgt de leerkracht dat de leerling de ruimte krijgt om zijn verdieping-/verbredingswerk te kunnen maken. Het is geen extra werk, want ander werk komt te vervallen. Er worden dan ook eisen gesteld aan het werk en het werk moet binnen de gestelde tijd gemaakt worden. Voor het verrijkingswerk krijgt de leerling altijd een beoordeling van de leerkracht op inzet, strategie en resultaat en dit komt terug in de portfolio van de leerling. Tevens past de leerkracht de instructies naar de leerbehoefte van de leerling aan. Binnen de klas of unit creëren de leerkrachten verdiepingsopdrachten in de hogere denkordes (taxonomie van Bloom) voor het thematisch werken. Eigenaarschap Het beleidsplan wordt bewaakt en bijgesteld door de werkgroep meer- en hoogbegaafdheid. De taken van de werkgroep zijn: Adviseren van collega s Indien nodig de leerkracht begeleiden bij het invullen van actie/handelingsplannen voor specifieke leerlingen Begeleiden van lastige signaleringsgevallen Periodiek een evaluatie uitvoeren Reactie op vragen/klachten/opmerkingen van ouders/kinderen/collega s Het aanpassen en aanvullen van het beleidsplan De werkgroep bestaat uit: Specialist hoogbegaafdheid: Mario Peeters Intern begeleider: Ina van den Berg Vertegenwoordiger onderbouw: Ellen Wien Vertegenwoordiger middenbouw: Carla Heydarpour Vertegenwoordiger bovenbouw: Sheila Dolfing

6 Instroom en uitstroom voor verrijkingswerk geschiedt via de interne begeleider in samenspraak met de specialist hoogbegaafdheid. In beginsel worden de volgende scores gehanteerd. Groep 4 t/m 8 Score rekenen cito > 4.0 <4.0 >4.0 Score begrijpend lezen > 4.0 >4.0 <4.0 Aanbod rekenen verdiepen regulier verdiepen verdiepen Aanbod begrijpend lezen verdiepen verdiepen regulier verdiepen gesignaleerden DHH die niet uit CITO komen Aanbod overig verbreden waar nodig - verbreden waar nodig Groep 3 Kleuters: Score rekenen Signalering DHH Signalering DHH Score begrijpend lezen Technisch lezen >M3 Aanbod rekenen verdiepen verdiepen Aanbod begrijpend lezen verdiepen verdiepen Aanbod overig Na kerst verbreden waar nodig Voor leerlingen in groep 8 vervalt de verbreding vanaf de kerst i.v.m. de drukke periode die dan komt. De leerlingen van groep 3 starten vanaf de kerst met verbreden, omdat het leesproces dan op gang is gekomen. Per groep is twee keer een half uur per week nodig voor verdiepingswerk. Een vaste leerkracht uit de unit verzorgt de instructie en begeleiding van het verdiepingswerk. Tevens is er een uur per week nodig voor verbredingswerk. De specialist hoogbegaafdheid begeleidt het verbredingswerk. De voorbereidingstijd voor de leerkracht is hierbij even lang als de uitvoering door de kinderen. De directeur is verantwoordelijk voor het ter beschikking stellen van voldoende budget voor personeel en materiaal (inclusief DHH). De onderbouwleerkrachten dienen in samenspraak met de directie en IB te waarborgen dat op de eerste dag tijd vrijgemaakt wordt voor de signalering van een nieuwe leerling. Communicatie Richting leerlingen en ouders De communicatie rondom de leerling loopt normaal gesproken via de groepsleerkracht. Het is belangrijk dat deze hoofdverantwoordelijk is en blijft voor het proces van de leerling. Cijfers van toetsen van verdiepingswerk en projecten komen in de portfolio en worden tijdens de oudergesprekken besproken. Ouders en leerlingen kunnen hun klachten, opmerkingen en suggesties kwijt middels een mail te sturen aan de groepsleerkracht of een gesprek aan te gaan met de groepsleerkracht. De werkgroep kan indien nodig ondersteunen of advies geven. Daarnaast is er een jaarlijkse informatieavond voor ouders, zowel van de plus -kinderen als de reguliere kinderen. Hierin wordt het beleid uiteengezet en een overzicht gegeven van de gebruikte

7 materialen en wat er daadwerkelijk in de klas gebeurt. Verder staat de samenvatting van het beleid in de schoolgids en op de website van de school. Via de Sterrenflits wordt waar nodig informatie verstrekt. Richting leerkrachten Vanuit de werkgroep verloopt de communicatie via de bouw- en of teamvergaderingen. Daarnaast is dit document een leidraad bij de begeleiding van meer- en hoogbegaafde leerlingen. Leerkrachten kunnen aan de werkgroep ook hun (praktijk)vragen stellen. Bijsturen De werkgroep meet de uitvoering van het begaafdenbeleid periodiek in jaar 1, 2 en 5. De volgende middelen worden ingezet: Vragenlijst aan leerlingen; Kindgesprekken; Oudergesprekken; Volgen van de leerresultaten via het leerlingvolgsysteem; Klassenobservaties; Volgen en ondersteunen doorgaande lijn van compacten, verdiepen, verrijken en verbreden. Leerkrachten die moeite hebben om het begaafdenbeleid toe te passen in de klas krijgen hierbij ondersteuning. De commissie selecteert waar nodig specifieke trainingen, trainers en materialen om het beleid en de uitvoering te versterken. De werkgroep let er aan het begin van het jaar op dat de begaafde leerlingen worden overgedragen aan de volgende leerkracht. Leerlingen die in de loop van het jaar worden gesignaleerd worden besproken met de werkgroep en toegevoegd aan de lijst in het leerlingvolgsysteem. Ook klachten en adviezen bekijkt de werkgroep regelmatig en de werkgroep gaat indien nodig over tot actie. Indien nodig wordt de signaleringsprocedure aangepast.