Plan van aanpak Pilot Verrijkingsonderwijs Van Maasdijkschool, Heerenveen

Transcriptie

1 Inleiding: In het hedendaagse onderwijs is omgaan met verschillen een centraal thema geworden en in verband hiermee is er in de laatste jaren een toenemende belangstelling voor (hoog)begaafdheid. Ook ouders komen steeds meer met vragen over hun kind(eren) met betrekking tot (hoog)begaafdheid. Uitgaande van onze visie willen wij iedere leerling optimale kansen en ondersteuning bieden. De laatste jaren heeft de school veel geïnvesteerd in een goed leerlingvolgsysteem en onderwijsaanbod voor de zwakke tot gemiddelde leerling. In elke groep zijn er echter ook kinderen die een ontwikkelingsvoorsprong hebben. We noemen deze kinderen soms hoogbegaafd, in andere gevallen spreken we van slimme kinderen of meer-begaafde kinderen. Niet alle kinderen die opvallen door hoge testresultaten en een goed leervermogen zijn onderzocht en als hoogbegaafd gediagnosticeerd. Toch vraagt deze groep binnen de klas ook een duidelijke ondersteuning. De van Maasdijkschool kiest voor de benaming plusleerlingen om bovengenoemde doelgroep aan te duiden. In dit plan van aanpak wordt beschreven welke keuzes de Van Maasdijkschool heeft gemaakt ten aanzien van verrijkingsaanbod en op welke wijze hieraan vorm gegeven gaat worden. 1. Doelstelling Het team van de Van Maasdijkschool vindt dat zijn verrijkingsaanbod in ieder geval gelegenheid moet bieden om te werken aan een drietal lange termijn doelen: a) Leren leren. De leerstof binnen de gehanteerde methoden blijkt niet voldoende uitdaging te bevatten voor de plusleerlingen; om tot daadwerkelijk leren te komen, zal er leerstof verwerkt dienen te worden die een intellectuele stimulans en uitdaging biedt op het niveau van de leerling. Daarnaast vindt het team het belangrijk dat deze leerlingen (studie)vaardigheden ontwikkelen, die ingezet kunnen worden op het voortgezet onderwijs. b) Leren denken. Om het eigen denkproces te kunnen aansturen, is het noodzakelijk inzicht te hebben in je eigen denkvoorkeuren; wat zijn sterke en minder sterke kanten binnen je denkprofiel? En vervolgens: welke vaardigheden wil je gaan oefenen en reflecteren om je denkprofiel in balans te krijgen? c) Leren leven. Het ontwikkelen van een positief en reëel zelfbeeld. Daarnaast heeft het team van de Van Maasdijkschool aangegeven het belangrijk te vinden dat het verrijkingsaanbod er voor zorgt dat leerlingen: Uitdagingen durven aangaan Hindernissen leren overwinnen/ omgaan met tegenslagen Inspanning willen leveren (motivatie) Open staan voor kritiek/ feedback Leren omgaan met het succes van anderen (leren van en met elkaar) 2. Visie Om aan bovengenoemde doelen te werken, maken we gebruik van de theorie van Robert J. Sternberg. Sternberg gaat uit van zijn Triarchic theory of intelligence. Hierbij gaat het om drie soorten denkvaardigheden die belangrijk zijn voor een succesvol leven; de analytische vaardigheid, de creatieve vaardigheid en de praktische vaardigheid. Verrijking, Van Maasdijkschool Pagina 1

2 Analytische intelligentie Deze vorm van intelligentie wordt voornamelijk gemeten tijdens IQ tests. Analytische intelligentie richt zich voornamelijk op logisch denken, het onderscheiden van hoofd en bijzaken, het overzien van denkprocessen, objectiviteit, het opnemen en weergeven van feitelijke informatie. Creatieve intelligentie Bij creatieve intelligentie kunnen we denken aan het vermogen tot flexibel denken, brainstormen, out of the box denken. Maar ook aan het stellen van ongewone vragen, het plaatsen van problemen in een ander kader en subjectiviteit. Praktische intelligentie Bij praktische intelligentie ligt de nadruk op de doe- factor; het doelgericht kunnen denken, kunnen plannen, beschikken over materiaalbegrip. En daarnaast ook samenwerken en anderen kunnen overtuigen van je standpunt. Daarnaast onderstrepen we de Mindsettheorie van Carol Dweck : Door reflectie willen we bereiken dat de kinderen een growth mindset ontwikkelen, anders gezegd: het kind heeft de overtuiging dat het door zich in te zetten kan groeien en dat je niet louter bepaald wordt door je aanleg. 3. Selectiecriteria Doelgroep - Leerlingen die volgens het SIDI protocol aangemerkt worden als (potentieel) (hoog)begaafd. - Hoogbegaafde leerlingen met een vastgesteld IQ > Beheersingsniveau van cito I/ I+ en 90 % die goed scoren op methode gebonden toetsen. - De (hoog)begaafde leerlingen waarbij het vermoeden is van onderpresteren. De begaafde leerling kent de antwoorden houdt van woorden begrijpt ideeën conformeert zich houdt van school luistert met interesse kopieert nauwkeurig De hoogbegaafde leerling heeft altijd vragen heeft ongewone / complexe vocabulaire ontwikkelt ideeën is eigengereid geniet van leren toont sterke gevoelens en opinies creëert nieuwe ideeën Procedure van aanmelding verrijkingstraject Door middel van het SIDI 3 protocol wordt eerst een selectie gemaakt van kinderen die wellicht behoren tot de vastgestelde doelgroep(signalering). Wanneer in de signaleringsfase duidelijk naar voren is gekomen dat de betreffende leerling mogelijk tot bovengenoemde doelgroep behoort, wordt vervolgens een observatie door de groepsleerkracht ingevuld, vult de leerling de leerling-vragenlijst in, de ouders de ouder-vragenlijst en wordt er gekeken naar relevante toets-gegevens. Op basis van vastgestelde criteria wordt beoordeeld of de leerling in aanmerking komt voor verrijkingswerk. Dit wordt vervolgens persoonlijk met ouders overlegd. 4. Werken met een portfolio Verrijking, Van Maasdijkschool Pagina 2

3 Een portfolio is een tool for learning ; met behulp van een portfolio leren de leerlingen presenteren, uit te leggen van en terug te kijken op wat gedaan en geleerd is. Hierdoor leren ze wat hun sterke en minder sterke kanten zijn en leren ze hun eigen leerproces te sturen. Door te werken met een portfolio is er bovendien veel aandacht voor feedback en aandacht voor het kind als individu. In een portfolio zit in ieder geval: Persoonlijk Ontwikkel Plan Logboek (evaluatie van het proces) Aantoonbare resultaten (die betrekking hebben op de persoonlijke leerdoelen) (Tussen)evaluatie/ beoordelingen In het portfolio verzamelen de leerlingen bewijsstukken die aantonen dat de doelstellingen zoals die staan beschreven, zijn behaald. Het is dus belangrijk dat de leerlingen vaardig worden in het verzamelen, ordenen, selecteren en presenteren van materiaal. Het streven is te gaan werken met een portfolio vanaf groep 5;Tijdens de pilot zal het werken met portfolio geoefend worden met groep 6/7/8 leerlingen, die deelnemen aan dit verrijkingstraject. 5. Materiaalkeuze Om te komen tot een juiste materiaalkeuze zijn we uitgegaan van de te behalen doelstellingen; de materialen zijn slechts middel om de doelen te behalen. Groep Leren Leren Leren denken Leren Leven 1/2 3 bakken: Denksleutels Kanjertraining - Logisch denken(smartgames) - Taal/ rekenen - Constructie 3/5 Rekentijgers Acadin Kanjertraining Denken over Taal (Smartgames) 6/8 Rekentijgers Denken over Taal Portfolio Acadin (Smartgames) Kanjertraining 6. Organisatie/ uitvoering Groep 0/1/2 De leerlingen krijgen drie maal per week verrijking aangeboden, tijdens het zelfstandig werken. Dit gebeurt door middel van drie bakken die elk een verschil in aanbod bevatten (logisch denken, taal/ rekenen en constructie). De leerlingen werken in tweetallen. Eén maal per week worden de denksleutels ingezet tijdens een klassikaal kringgesprek. Groep 3/4/5 en groep 6/7/8 Verrijking, Van Maasdijkschool Pagina 3

4 De uitvoering van dit verrijkingstraject vindt in principe plaats binnen de groep. De leerkracht is verantwoordelijk voor het begeleiden van de (hoog)begaafde leerlingen en zorgt er voor dat het verrijkingswerk gecorrigeerd wordt. De leerkracht plant één kwartier per week vrij voor de plusleerlingen, op een moment dat de rest van de groep zelfstandig werkt, om de afgelopen week te evalueren en de komende week te plannen. Het verrijkingswerk wordt door de leerlingen binnen de groep gemaakt, tenzij opdrachten uitnodigen tot samenwerking met kinderen uit andere groepen. In overleg met betreffende leerkrachten kunnen de leerlingen dan buiten de groep samenwerken aan een specifieke opdracht. Om tijd vrij te maken voor verrijkingswerk, wordt er voor taal gebruik gemaakt van compacten ; met behulp van de routeboekjes van het SLO wordt de basisstof van de plusleerlingen ingedikt. Dit geldt voor zowel de kinderen die deelnemen aan dit verrijkingstraject, als wel voor kinderen die uitblinken op taal of rekengebied. In de rekenmethode wordt al een compacte leerlijn aangeboden voor plusleerlingen. Alle kinderen die verrijkingswerk maken, houden hun planning en evaluaties bij in hun logboek. Het logboek voor de leerlingen uit groep 6/7/8 is onderdeel van hun portfolio. Na de meivakantie starten de plusleerlingen met het beschreven traject. Deze pilot heeft een loopduur van 6 weken. 7. Communicatie In de communicatie onderscheiden we drie partijen: De (hoog)begaafde leerlingen, de ouders en de leerkrachten. De communicatie naar deze drie partijen wordt verzorgd door de directie, i.b.-er en (eventueel) coördinator hoogbegaafdheid. Plusleerlingen: Leerlingen kunnen in de groep terecht bij hun leerkracht met vragen omtrent hun verrijkingsstof Wekelijks wordt er samen met de leerkracht gekeken naar het verrijkingswerk van de afgelopen week en wordt er een planning gemaakt voor de komende week. Eindevaluatie in week 25/26 Ouders: Ouders worden geïnformeerd over het verrijkingstraject via de nieuwsbrief. Het plan van aanpak wordt (gedeeltelijk)op de website van de Van Maasdijkschool geplaatst. Er zijn drie vaste contactmomenten met de ouders: - Intakegesprek op 9/10 mei - Eindevaluatie in week 25/26 Leerkrachten: De teamvergadering van 11 april 2016 staat in het teken van beschreven traject. Op 6 juni is Irene Dekker (Praktijk Liberi) op school aanwezig om de voortgang van dit traject te bespreken. Op 27 juni ( uur) zal er het gehele traject tijdens een teamdag geëvalueerd worden. Verrijking, Van Maasdijkschool Pagina 4

5 8. Resultaten/ rapportage De resultaten/ voortgang van de plusleerlingen worden bijgehouden in het logboek. Wekelijks wordt er, samen met de groepsleerkracht teruggeblikt op het leerproces van deze leerlingen, waarbij een koppeling gemaakt wordt naar de vastgestelde leerdoelen. Aan het eind van het schooljaar wordt het portfolio van iedere leerling beoordeeld op basis van tevoren vastgestelde criteria. 9. Planning Tijd Inhoud Wie? 18 Meivakantie 19 Intakegesprekken + POP Ouders, leerling + leerkracht mei Start Pilot juni: uur Spreekuur Leerkrachten + Irene juni: 8.30 uur Evaluatie Team + Irene Zomervakantie 10. Evaluatie Aan het eind van het schooljaar vindt er een evaluatie plaats, waarbij in ieder geval de volgende items aan bod komen: Inhoud verrijkingsprogramma Organisatie Communicatie Resultaten/ rapportage Jaarplanning Voortgang Verrijking, Van Maasdijkschool Pagina 5