VAN NIEUWE ECONOMIE NAAR EEN PRODUCTIEVE ECONOMIE?
|
|
- Veerle Smet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 In: Economische groei verklaard: hoe reëel is de nieuwe economie?, Creative Destruction Symposium, 19 april. VAN NIEUWE ECONOMIE NAAR EEN PRODUCTIEVE ECONOMIE? Inleiding De snelle vooruitgang in de informatie- en communicatie technologie (ICT) van de afgelopen decennia heeft het productieproces van veel goederen en diensten fundamenteel veranderd. Productieprocessen worden vandaag de dag grotendeels aangedreven door computer-gestuurde technologieën. En ook in de dienstensector wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van ICT om diensten-op-maat te kunnen leveren. Het probleem was lange tijd dat ondanks de sterk gestegen uitgaven aan en investeringen in ICT, de effecten ervan niet of nauwelijks zichtbaar waren op macroeconomisch niveau. De door Nobelprijswinnaar, Robert Solow, geformuleerde productiviteitsparadox ( men ziet computers overal behalve in de statistieken ), heeft de gemoederen onder kwantitatieve economen dan ook behoorlijk in beroering gebracht. De recente versnelling in de groei van de productiviteit in de Amerikaanse economie heeft hier echter verandering in gebracht. Misschien dat de informatietechnologie na vele jaren van trial and error nu dan toch eindelijk effect begint te sorteren. Niet alleen de media zien deze ontwikkeling als een bewijs dat de derde industriële revolutie haar intrede heeft gedaan, en dat die mogelijk van een gelijke of zelfs grotere omvang en belang is dan de eerste (stoom) en de tweede (elektriciteit) technologische revoluties. Ook toonaangevende Amerikaanse beleidsmakers (zoals presidentskandidaat, Al Gore, en de gouverneur van de Federal Reserve Board, Alan Greenspan) en economen (zoals, bijvoorbeeld, Paul Krugman) hebben hun geloof in de nieuwe economie inmiddels in meer of minder sterke bewoordingen beleden. Dit debat is vorig jaar de Atlantische oceaan naar Europa overgewaaid, waar academici, beleidsmakers, managers en journalisten over elkaar struikelen om hun visie te geven. Tijd dus om de balans op te maken wat dit debat tot nu toe heeft opgeleverd. Definities van de nieuwe economie Wat is nu eigenlijk die nieuwe economie? Volgens Kevin Stiroh, een econoom van de Federal Reserve in New York, moeten er tenminste drie versies van de nieuwe economie worden onderscheiden. De eerste, macroeconomische, versie wijst op de voortdurende versnelling van de economische groei zonder een toename in de inflatie. Sommige wijten het achterwege blijven van inflatoire druk aan de voortdurende verruiming van de markt voor ICT. De tweede, conjucturele, versie benadrukt de afnemende conjunctuurbewegingen. De afvlakkende afruil tussen inflatie en werkloosheid zou mede veroorzaakt worden
2 doordat het voorraadbeheer veel beter kan worden gereguleerd met behulp van ICT. De derde definitie van nieuwe economie betreft de stijgende productiviteit ten gevolge van ICT. De laatste zou een efficiëntere relatie tussen inputs en output mogelijk maken vanwege netwerk-effecten en mogelijk toenemende schaalopbrengsten die daarmee kunnen worden gerealiseerd. Hoewel de eerste twee benaderingen van de nieuwe economie zeker interessant zijn en belangrijke onderwerpen voor onderzoek vormen, is het nog te vroeg om een goed oordeel te kunnen vormen. Er zijn namelijk ook goede argumenten te bedenken, die in dit artikel niet verder worden besproken, om de eerste twee nieuwe economie-versies te verwerpen. Bij de laatste versie, de productiviteitsversie, is de hypothese (ICT moet productiviteit versterken) in ieder geval eenduidig en helder, en is het primair zaak om de feiten inzake productiviteit zo goed mogelijk op een rij te krijgen. Lange termijn productiviteitstrends Een korte historische terugblik kan hierbij geen kwaad. Al meer dan een kwart eeuw is er in de geïndustrialiseerde wereld sprake van een voortdurende vertraging van de productiviteitsgroei. Sinds 1973 is de arbeidsproductiviteit in het OESO-gebied toegenomen met gemiddeld slechts 2% per jaar, hetgeen veel lager is dan de 4-5% groei per jaar gedurende het gouden tijdperk van de jaren vijftig en zestig. [plaats hier tabel 1] Toch zijn er drie belangrijke waarnemingen met betrekking tot deze cijfers die nadere aandacht verdienen. Ten eerste is, ondanks de trage groei in het OESOgebied, de arbeidsproductiviteitsgroei in Europa als geheel sneller geweest dan in de VS. Ten tweede is sinds 1980 de diversiteit in productiviteitsgroei tussen OESO landen verrassend snel toegenomen. Met name gedurende de meest recente drie à vier jaren zijn de verschillen groter geworden. Natuurlijk beïnvloeden verschillen in de conjunctuur de vergelijking voor zo n korte periode, maar dit neemt niet weg dat met name één verandering (de derde waarneming) sterk opvalt: terwijl de Europese productiviteitsgroei recentelijk verder is vertraagd, is die in de Verenigde Staten snel toegenomen tot een groeivoet ruimschoots boven die van Europa. Het meten van de nieuwe economie Het belangrijkste verschil bij het meten van de productiviteit in de nieuwe economie is dat men het onderwerp kan benaderen vanuit een macro- accounting oogpunt of vanuit een micro-economisch oogpunt. Op het microeconomische niveau is er veel bewijs geproduceerd dat computers en ICT een significant positief effect hebben op de prestaties van bedrijven, ondanks het feit
3 dat niet alle studies een identieke uitkomst hebben voor wat betreft de omvang van het effect. Dit neemt niet weg dat op het geaggregeerde macro niveau van de nationale rekeningen en de productiviteitsstatistieken, de effecten van ICT nog altijd klein of zelfs helemaal afwezig blijken. De afgelopen jaren zijn er vele verklaringen voor de hierboven al geciteerde productiviteitsparadox van Solow naar voren gebracht. Een aantal van de mogelijke verklaringen zijn gerelateerd aan de invloed van ICT op productiviteitsgroei: 1) Het belang van ICT wordt overdreven omdat aangezien het slechts een klein aandeel in de totale output en inputs heeft. 2) ICT kapitaal heeft geen grote invloed op productie en productiviteitsgroei omdat het relatief goedkoop is en daarom een substituut is voor relatief duurder non-ict kapitaal alsmede arbeid. 3) Op lange termijn kan ICT wel degelijk hogere opbrengsten genereren dan non-ict kapitaal, maar het kost tijd voordat een versnelling in de productiviteitsgroei kan worden waargenomen. In het vervolg van dit inleidend artikel zal ik aan deze drie factoren kort aandacht besteden. 1 Het belang van ICT voor economische groei Als we de cijfers van het ICT aandeel in productie en investeringen bekijken dan vallen er twee dingen op (zie tabel 2). Ten eerste is de VS meer ICT-intensief dan de gemiddelde Europese economie. Alleen de Zweedse economie heeft een ICT-intensiteit die hoger ligt dan in de VS, en Engeland en Nederland benaderen het niveau van de VS. Ten tweede blijken deze cijfers toch niet buitengewoon hoog; zeker niet gezien het feit dat ze de afgelopen vijf jaar slechts marginaal zijn toegenomen. Het eerste deel van Solow s beroemde uitspraak, namelijk dat computers overal te zien zijn, is daarom waarschijnlijk een beetje overdreven, zowel vanuit een geografisch oogpunt als mede vanuit het perspectief van economische activiteit. [plaats hier tabel 2] Bij het bepalen van het belang van ICT voor economische groei, gaat het eigenlijk niet zozeer om hoeveel er nú in ICT wordt geinvesteerd, maar vooral om wat er reeds aan totale voorraad is geaccumuleerd ICT-kapitaal. Voor de VS zijn er redelijk goede cijfers van ICT-kapitaal, die wederom verbazingwekkend lage aandelen van ICT in de totale kapitaalgoederenvoorraad (exclusief 1 Voor een uitgebreidere versie, zie B. van Ark, Measuring Productivity in the New Economy : Towards a New Economy, De Economist, vol. 148, no. 1, In het geciteerde artikel besteed ik ook aandacht aan een vierde belangrijke verklaring voor de productiviteitsparadox, namelijk dat een deel van de trage productiviteitsgroei kan worden verklaard door het feit dat de productie en inputs die zijn gerelateerd ICT investeringen en uitgaven niet goed worden gemeten.
4 woningen) van niet meer dan een paar procentpunten laten zien. Zulke lage cijfers kunnen deels worden verklaard door de relatief snellere afschrijving van computer kapitaal. Dus veel van de nieuwe investeringen in IT vervangen verouderd IT kapitaal zonder dat het aandeel in de totale kapitaalgoederenvoorraad daarmee wordt vergroot. Uit de Amerikaanse cijfers blijkt tevens dat de verspreiding van computer-kapitaal over de diverse sectoren van de economie erg ongelijk is. De dienstensector blijkt de meest intensieve gebruiker van computers te zijn, en dat is verontrustend omdat juist daar de productiviteitsgroei opvallend laag is. Macroeconomische groeirekeningen laten dan ook inderdaad zien dat de bijdrage van ICT aan economische groei niet zo hoog is als men zou denken. Opnieuw Amerikaanse schattingen suggereren dat ICT tot het begin van de jaren negentig niet meer dan omstreeks 4 procent bijdroeg aan de groei van het BBP van de VS. Professor Dale Jorgenson van Harvard University heeft deze geringe bijdrage verklaard als zijnde simpelweg een kwestie van relatieve prijzen van inputs. Vanwege de steeds sterker dalende prijzen van ICT vindt er snelle substitutie plaats van goedkope computers voor andere en duurdere kapitaalgoederen alsmede arbeid. Zo n substitutieproces hoeft niet onmiddellijk tot productiviteitsgroei te leiden. Dat laatste zou echter wel het geval zijn als computers ook zogenaamde spillover effecten zouden genereren, dat wil zeggen dat andere bedrijven en bedrijfstakken van ICT kunnen profiteren zonder dat ze er zelf in hoeven te investeren. Econometrische studies die bedrijfsgegevens op microniveau hebben gebruikt, zoals bijvoorbeeld door MIT-econoom Brynjolffsson, laten zien dat de effecten van ICT investeringen op productiviteit soms aanzienlijk groter kunnen zijn dan uit de macro-cijfers blijkt. De verschillen tussen bedrijven en bedrijfstakken zijn echter zo groot, dat deze micro-resultaten niet maar zo geaggregeerd kunnen worden naar het macro-niveau. Toch zou het kunnen dat de micro- en macro-resultaten wat meer naar elkaar beginnen te convergeren. Zo is gebleken dat in de meest recente jaren (dat wil zeggen sinds 1996) de bijdrage van ICT kapitaal behoorlijk is toegenomen tot 7 à 8 procent van de BBP groei in de VS. Dat lijkt nog steeds niet veel, maar in termen van productiviteit (dat wil zeggen, de bijdrage van ICT aan groei van de output gedeeld door de inputs) klinkt het al een stuk beter: meer dan 40% van de productiviteitsverbetering in de VS sinds het begin van de jaren negentig kan worden toegeschreven aan ICT kapitaal. Voor Europa zijn dit soort cijfers nog niet zo ruimschoots voorhanden, maar er is genoeg reden om aan te nemen dat de grotere bijdrage van ICT aan groei ook hier waar te nemen is, wellicht met een vertraging van een aantal jaren.
5 Just wait and see? Het zou bij dus wel ns zo kunnen zijn dat we gewoon niet te ongeduldig moeten zijn, willen we de effecten van ICT technologie op economische groei kunnen waarnemen. De economisch historicus Paul David (Stanford University) heeft, met verwijzing naar de eerdere technologische revoluties (stoom en electriciteit), beweerd dat het gauw drie à vier decennia kan duren voordat een zogenaamde general purpose technology ook productiviteitseffecten sorteert. Dit wordt nog versterkt als zo n technologie wordt gekenmerkt door netwerk-effecten, dat wil zeggen dat naarmate het aantal gebruikers van de technologie toeneemt het nut ervan ook stijgt. Nu het internet en alle daaraan gerelateerde steeds meer gebruikers begint te kennen, is er dus wel aanleiding tot enig optimisme. Toch zou het niet goed zijn om stil te blijven zitten en de effecten van ICT rustig af te wachten. Recente micro-studies laten zien dat het opvoeren van ICT investeringen met name in de dienstensector (dat tenslotte de grootste gebruiker is van ICT) gepaard dient te gaan met innovatie van dienstenconcepten en organisatorische innovaties, zodat de complementariteit tussen computers en arbeid wordt geoptimaliseerd. Het bewerkstelligen van deze veranderingen ligt vooral in handen van het bedrijfsleven zelf, hoewel de overheid wel een taak heeft om onderwijs en training zodanig in te richten dat het zowel het aanbod als de vraag naar ICT ondersteunt. Maar er bestaat wellicht nog een meer verstrekkende rol voor de overheid met betrekking tot ICT. Veel van de netwerkeffecten van ICT in de Verenigde Staten zijn namelijk te danken aan het feit dat de arbeids- en produktmarkten daar de afgelopen sterk geliberaliseerd zijn. In Europa lopen we daar op veel punten nog ver mee achter. Als de markten voor goederen en factorinputs té rigide blijven, bestaat het risico dat ICT vooral gebruikt zal worden om te substitueren voor de in Europa relatief dure arbeid. Hierdoor zal de Europese economie nog kapitaalintensiever worden dan ze al is, hetgeen maar weinig extra groei en werkgelegenheidscreatie zal opleveren. Of de nieuwe economie ook een productievere economie zal worden blijft daarmee dus nog een open vraag. Maar wel een vraag waar beleidsmakers misschien mee kunnen dan een technologiebeleid. Bart van Ark Hoogleraar Economie van productiviteit en technologiebeleid
6 Table 1 - Annual Average Growth Rate of GDP per Hour Worked Austria Belgium Denmark Finland France Germany (a) Greece Ireland Italy Netherlands Norway Portugal Spain Sweden Switzerland UK Coefficient of variation EU USA
7 Table 2 ICT Shares in Output and Investment ICT output ICT expen- ICT investas % of diture as % ment as manufactu- of GDP % of gross ring output 1997 fixed capital 1996 formation 1996 Belgium n.a Denmark (a) France 6.8 (a) Germany Netherlands 9.4 (a) Sweden United Kingdom 6.4 (b) European Union n.a. 5.9 n.a. United States (a) 1995; (b) 1994 Note: ICT output is value added in office and computing technologies and radio, TV and communication. ICT expenditure concerns IT hardware, IT services and software and telecommunication. ICT investment is defined as expenditure of IT hardware (assuming that IT expenditure on hardware by households, which is included, is offset by IT expenditure by unincorporated enterprises, which are excluded) and 30 per cent of expenditure on telecommunications (assuming to represent the part of expenditure on communications by enterprises) Source: ICT and manufacturing output from OECD, STAN Data Base; ICT expenditure as % of GDP from OECD (1999); ICT investment calculated from WITSA, International Data Corporation; gross fixed capital formation from OECD (1999a).
De productiviteitsparadox in Nederland in de jaren negentig
In: Economisch Statistische Berichten, 1 december, p. 974-976 De productiviteitsparadox in Nederland in de jaren negentig De vertraging van de Nederlandse productiviteitsgroei in de jaren negentig kan
Nadere informatieToerisme in cijfers Tourism in figures XL
www.milo-profi.com 2014 Toerisme in cijfers Tourism in figures XL overnachtingen huurlogies via verhuurkantoren aan de kust 2014 overnight stays in accommodations for rent by rental agencies at the coast
Nadere informatie1 Hoogleraar "Economie van Productiviteit en Technologiebeleid" aan de Faculteit der
$8720$7,6(5,1**,'6YULMGDJMXQLQUS 1LHXZHHFRQRPLHRYHUOHHIWQLHWGRRULQYHVWHUHQDOOHHQ 'HQLHXZHHFRQRPLHLVQLHWGRRG,&7KHHIWQRJVWHHGVHHQSRVLWLHIHIIHFWRSGH HFRQRPLVFKHJURHL9RRUDOLQYHVWHULQJHQLQLPPDWHULHHONDSLWDDORQGHUZLMV5
Nadere informatieToerisme in cijfers Tourism in figures 2013
Toerisme in cijfers Tourism in figures 2013 XL 14 aankomsten huurlogies via verhuurkantoren aan de kust 2013 arrivals in accommodations for rent by rental agencies at the coast 2013 Kennisbeheer u i 2014
Nadere informatietoerisme in cijfers tourism in figures 2011
toerisme in cijfers tourism in figures 2011 XL 15 Evolutie aankomsten inclusief huurlogies via verhuurkantoren aan de kust, 2007-2011 Trend arrivals, accommodations for rent by rental agencies at the coast
Nadere informatieDe Belgische farmaceutische industrie in een internationale context
As % of total European pharmaceutical industry De Belgische farmaceutische industrie in een internationale context Terwijl België slechts 2,6 % vertegenwoordigt van het Europees BBP, heeft de farmaceutische
Nadere informatieTransparantie: de schakel tussen institutionele autonomie en publieke verantwoording
Transparantie: de schakel tussen institutionele autonomie en publieke verantwoording Dirk Van Damme Hoofd van het Centre for Educational Research and Innovation - OECD 1. EEN HO-KWALIFICATIE HEEFT EEN
Nadere informatieMobiliteit: Egbert Jongen CPB*
Mobiliteit: Wat economen willen (en weten) Egbert Jongen CPB* *Deze presentatie is op persoonlijke titel Overzicht presentatie Wat economen weten Wat economen willen Het Oostenrijkse systeem Wat economen
Nadere informatietoerisme in cijfers tourism in figures 2010
in cijfers tourism in figures 2010 XL 02 evolutie overnachtingen naar logiesvorm 2006-2010 trend in the number of overnight stays by type of accommodation 2006-2010 planning & onderzoek Juni 2011 (coverfoto:
Nadere informatieCIJFERS BELGIË OVERNIGHT STAYS
OVERNACHTINGEN 2015-2016 - 9 maanden VOORLOPIGE CIJFERS BELGIË OVERNIGHT STAYS 2015-2016 - 9 months PRELIMINARY FIGURES BELGIUM België 15 668 923 15 878 478 +209 555 +1,3% Belgium Nederland 4 071 014 3
Nadere informatieFORUM Factsheet Jeugdwerkloosheid,
FORUM Factsheet Jeugdwerkloosheid, @ FORUM, Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling, september 29 Samenvatting De werkloosheid onder de 1 tot 2 jarige Nederlanders is in het 2 e kwartaal van 29 met
Nadere informatieVlaanderen kende in 2012 laagste aantal tienermoeders ooit
Vlaanderen kende in 2012 laagste aantal tienermoeders ooit In 2012 bereikte het tienerouderschapscijfer in Vlaanderen een historisch laagterecord van 6 bevallingen per 1000 tieners (15-19 jaar). Ook in
Nadere informatieEconomieeenInleiding. 1: Wereldreis. o Voorbeelden: VS, EU, Japan 2: Overzicht
EconomieeenInleiding 1: Wereldreis o Voorbeelden: VS, EU, Japan 2: Overzicht o Wat is macro-economie? o Concepten, variabelen o Overzicht boek = structuur cursus en lessen #1 1 Op wereldreis Inleiding
Nadere informatieperspresentatie Bridging the Gap Randstad Holding nv SEO Economic Research
perspresentatie Bridging the Gap Randstad Holding nv SEO Economic Research 15 juni 2010 perspresentatie Bridging the Gap welkom Annemarie Muntz, director Group Public Affairs Randstad Holding toelichting
Nadere informatieScenarioplanning voor pensioenfondsen
Scenarioplanning voor pensioenfondsen Expected Returns 2013-2017 Pensioenbestuurders.nl Erasmus Universiteit Rotterdam, 14 mei 2013 Ronald Doeswijk, Chief Strategist Roderick Molenaar, Portfolio Strategist
Nadere informatieICT and economic growth. Nederlandse samenvatting
ICT and economic growth Nederlandse samenvatting ICT and economic growth Nederlandse samenvatting Nederlandstalige samenvatting van het rapport ICT and Economic Growth Opgesteld door het Centraal Bureau
Nadere informatieWaar voor je geld 2014
Voka studie Waar voor je geld 2014 Stijn Decock Hoofdeconoom Voka, Vlaams Netwerk van Ondernemingen 47 indicatoren Micro-economische indicatoren: #dagen nodig om onderneming te starten, #start-up procedures,
Nadere informatieDe impact van supersterbedrijven op de inkomensverdeling
VIVES BRIEFING 2018/05 De impact van supersterbedrijven op de inkomensverdeling Relatief verlies, absolute winst voor werknemers Yannick Bormans KU Leuven, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen,
Nadere informatieOndernemerschap. Sociaal. Milieu. Bronnenlijst
INHOUDSTAFEL Overzichtstabel Openbare financiën Jobs 1. Overheidsschuld 2. Begrotingssaldo 3. Structureel begrotingssaldo 4. Fraudebestrijding 5. Groei BBP 6. Werkgelegenheidsgraad 7. Aantal vacatures
Nadere informatieDe groeiende informele arbeidsmarkt: is zwart werk onmisbaar?
De groeiende informele arbeidsmarkt: is zwart werk onmisbaar? Prof dr Joanne van der Leun, Leiden Law School Met dank aan Piet Renooy, Regioplan Amsterdam DE STAAT VAN NEDERLAND, 22 september 2014 Informele
Nadere informatieToerisme in cijfers Tourism in figures 2013. 03 aantal overnachtingen naar verblijfsmotief 2013 number of overnight stays by motive of stay 2013
Toerisme in cijfers Tourism in figures 2013 XL 03 aantal overnachtingen naar verblijfsmotief 2013 number of overnight stays by motive of stay 2013 Ju i 2014 2 AANTAL OVERNACHTINGEN NAAR VERBLIJFSMOTIEF,
Nadere informatieVan BBP naar naar NBP Wat houdt ons tegen?
Van BBP naar naar NBP Wat houdt ons tegen? Paul Teule 7 juni 2018 (p.r.teule@uva.nl) Het komende uur: Kritiek op het Bruto Binnenlands Product Waarom geen Groen Netto Binnenlands Product? Probleem 1a:
Nadere informatieRE-INVENT OUR REGION
RE-INVENT OUR REGION Future scenario s on the economic development of the South Eastern part of the Netherlands TIM 7 With close guidance on process and methods by Peter Kopeczek* * Re-invent your business
Nadere informatieFACTSHEET WORLDWIDE INTERNATIONAL TRADE Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; ;
FACTSHEET WORLDWIDE INTERNATIONAL TRADE Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com MET AANDEEL VAN 3% GAAT VERENIGD KONINKRIJK DE STIJD AAN VK en USA: beide grote negatieve
Nadere informatieFACTSHEET Grapes: special India HScode 08 06 10 (10)
FACTSHEET Grapes: special India HScode 08 06 10 (10) Summery India was sinds 2000 sterk in opkomst als exporteur van druiven. In 2000 ging het nog om een hoeveelheid van 16.000 ton en in 2008 bereikte
Nadere informatieDYNAMIEK OP DE NEDERLANDSE
DYNAMIEK OP DE NEDERLANDSE ARBEIDSMARKT TRENDS, OORZAKEN EN GEVOLGEN Stefan P.T. Groot Vrije Universiteit INHOUD PRESENTATIE De Nederlandse arbeidsmarkt Trends in globalisering Trends in loonongelijkheid
Nadere informatietoerisme in cijfers tourism in figures aantal overnachtingen naar logiesvorm 2011 number of overnight stays by type of accommodation 2011
in cijfers tourism in figures 2011 XL 01 aantal overnachtingen naar logiesvorm 2011 number of overnight stays by type of accommodation 2011 Kennisbeheer Juni 2012 2 AANTAL OVERNACHTINGEN NAAR LOGIESVORM,
Nadere informatieBELGIE: EEN NIEUWE ECONOMIE? Prof. Dr. Leo Sleuwaegen Vlerick Leuven Gent Management School/KULeuven
BELGIE: EEN NIEUWE ECONOMIE? Prof. Dr. Leo Sleuwaegen Vlerick Leuven Gent Management School/KULeuven Nieuwe economie Kenniseconomie Diensteneconomie Netwerkeconomie Groeieconomie 2 160 Economic Growth
Nadere informatieVergrijzing; de noodzaak van verandering
Vergrijzing; de noodzaak van verandering Peter Kooiman CPB Vergrijzing 2006 2020 2040 Leeftijdsgroep 0-4,0 3,8 3,8 20-64 10,0 9,8 9,2 65+ 2,3 3,2 4,0 Totaal 16,4 16,8 17,0 Grijze druk Aantal 65+ gedeeld
Nadere informatieInternationaal onderzoek naar de relatie tussen medische technologie en zorguitgaven. FHI Symposium Medische technologie; gouden ei of kostenpost?
Internationaal onderzoek naar de relatie tussen medische technologie en zorguitgaven FHI Symposium Medische technologie; gouden ei of kostenpost? 26 september 2013 Paul Besseling Programmaleider Zorg Inhoud
Nadere informatietoerisme in cijfers tourism in figures 2011 08 aantal aankomsten naar logiesvorm 2011 number of arrivals by type of accommodation 2011
in cijfers tourism in figures 2011 XL 08 aantal aankomsten naar logiesvorm 2011 number of arrivals by type of accommodation 2011 Kennisbeheer Juni 2012 2 AANTAL AANKOMSTEN NAAR LOGIESVORM, 2011 Tabel P.
Nadere informatieDuurzame Palmolie. Ontwikkelingen Nederland, Europa, Wereldwijd. 3 September Eddy Esselink
Duurzame Palmolie Ontwikkelingen Nederland, Europa, Wereldwijd 3 September 2015 Eddy Esselink MVO - - de ketenorganisatie voor oliën en vetten 2 MVO - - de ketenorganisatie voor oliën en vetten Belangenbehartiger
Nadere informatieCPB Notitie 8 mei 2012. Actualiteit WLO scenario s
CPB Notitie 8 mei 2012 Actualiteit WLO scenario s. CPB Notitie Aan: De Deltacommissaris Drs. W.J. Kuijken Postbus 90653 2509 LR Den Haag Datum: 8 mei 2012 Betreft: Actualiteit WLO scenario's Centraal
Nadere informatieAsparagus: Acreage and companies in the Netherlands
FACTSHEET ASARAGUS Areaal Nederland groeit niet meer In 2012 is er een einde gekomen aan het gestaag groeien van het areaal asperges in Nederland. Het CBS registreerde vorig jaar een areaal van 2.890 ha.
Nadere informatieHoofdstuk 7: Productie en Kosten
Economie, een Inleiding Hoofdstuk 7: Productie en Kosten 1 Productie en Kosten Constructie van kostenfunctie Resultaat van optimale keuze van productiefactoren gegeven prijzen gegeven te produceren output
Nadere informatieNaar een leiderschapscrisis. Visie zonder actie is hallucinatie
Naar een leiderschapscrisis Visie zonder actie is hallucinatie Enkele risico s Spanningen tussen China en VS lopen verder op en monden uit in handelsoorlog Nieuwe spanningen binnen eurozone M.n. in de
Nadere informatieArbeidsproductiviteit in MKB en grootbedrijf
M21221 Arbeidsproductiviteit in MKB en groot Verklaring van verschillen tussen MKB en groot en ontwikkelingen 1993-29 Anne Bruins Ton Kwaak Zoetermeer, november 212 Arbeidsproductiviteit in MKB en groot
Nadere informatieDEEL 1: Antwoordformulier voor de meerkeuzevragen, vragen 1 tot en met 6 (6 vragen van 3 punten = 18 punten)
VERSIE 1 DEEL 1: Antwoordformulier voor de meerkeuzevragen, vragen 1 tot en met 6 (6 vragen van 3 punten = 18 punten) 1. Zijn de volgende stellingen waar of niet waar? I. Voorraadinvesteringen kunnen negatief
Nadere informatieCrimiquiz over trends en ontwikkelingen
Crimiquiz over trends en ontwikkelingen Quiz voor de deelnemers aan de SSR cursus Criminologie/effectiviteit interventiestrategieën, Zwolle 22 november Jaap de Waard, Ministerie van Veiligheid en Justitie,
Nadere informatieAOW leeftijd, een public finance perspectief
AOW leeftijd, een public finance perspectief Casper van Ewijk AOW seminar, Amsterdam 20 november 2017 Vraagstelling Financierbaarheid en AOW leeftijd Verschillende invalshoeken (Intergenerationele) herverdeling
Nadere informatieSamenvatting (summary in Dutch)
(summary in Dutch) De Europese Unie kent momenteel twee belangrijke economische projecten die erop gericht zijn de concurrentiekracht van de Europese economieën te stimuleren. In de eerste plaats heeft
Nadere informatieMigratie en de welvaartsstaat: is er sprake van aanzuigeffecten? Bart Meuleman (bart.meuleman@soc.kuleuven.be)
Migratie en de welvaartsstaat: is er sprake van aanzuigeffecten? Bart Meuleman (bart.meuleman@soc.kuleuven.be) Inleiding Onderliggende assumptie gemaakt door aantal beleidsmakers: Sociaal beleid mag niet
Nadere informatieFACTSHEETshort PEPPERS
FACTSHEETshort PEPPERS Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts15@gmail.com Paprika s: Nederland verliest terrein aan Spanje Export Nederland dit jaar fors gedaald De Nederlands export
Nadere informatieInternationale ontwikkelingen in de melkveehouderij die uiergezondheid beïnvloeden. Herman Barkema, Theo Lam en Ynte Schukken
Internationale ontwikkelingen in de melkveehouderij die uiergezondheid beïnvloeden Herman Barkema, Theo Lam en Ynte Schukken Wat is er veranderd in de wereld de laatste jaren? Bedrijfsgrootte en huisvesting
Nadere informatieSamenvatting. Zorgt het openstellen van de detailhandelssector voor buitenlandse concurrentie in een verbetering van de productiviteit?
Samenvatting Dit proefschrift bestudeert de relatie tussen beleidshervormingen en productiviteitsgroei. Het beargumenteert dat het onderkennen van de diversiteit van bedrijven aan de basis ligt voor het
Nadere informatieFACTSHEET KIWIFRUIT (HS code ) (8 februari 2013)
FACTSHEET KIWIFRUIT (HS code 08 10 50) (8 februari 2013) Summery De wereldproductie van kiwi s was in de eerste heft van het vorige decennium redelijk stabiel op een niveau van ruim 1 miljoen ton daarna
Nadere informatieValt het herstel opnieuw stil? Peter Vanden Houte Chief economist ING België Mei 2013
Valt het herstel opnieuw stil? Peter Vanden Houte Chief economist ING België Mei 2013 1 De wereldeconomie lijkt een voorzichtig herstel in te zetten 2 Vooral de VS doen het een stuk beter De Amerikaanse
Nadere informatieDe Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden
De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden Van der Zee, F., W. Manshanden, F. Bekkers, T. van der Horst ea (2012). De Staat van Nederland Innovatieland 2012. Amsterdam: AUP
Nadere informatieDe groei voorbij. Jaap van Duijn september 2007
De groei voorbij Jaap van Duijn september 2007 1 Een welvaartsexplosie Na WO II is de welvaart meer gestegen dan in de 300 jaar daarvoor Oorzaken: inhaalslag, technologische verandering en bevolkingsgroei
Nadere informatieDomein GTST havo. 1) Gezinnen, bedrijven, overheid en buitenland; of anders geformuleerd: (C + I + O + E M)
1) Geef de omschrijving van trendmatige groei. 2) Wat houdt conjunctuurgolf in? 3) Noem 5 conjunctuurindicatoren. 4) Leg uit waarom bij hoogconjunctuur de bedrijfswinsten zullen stijgen. 5) Leg uit waarom
Nadere informatieEr zijn voortdurende bewegingen rond deze trend. Maar welke trend?
1 De Conjunctuur Welke groei hebben we gehad achter de tweede oorlog? We hebben achter WO2 een lange tijd een positief groei gehad. Er zijn voortdurende bewegingen rond deze trend. Maar welke trend? De
Nadere informatieStructurele ondernemingsstatistieken
1 Structurele ondernemingsstatistieken - Analyse Structurele ondernemingsstatistieken Een beeld van de structuur van de Belgische economie in 2012 en de mogelijkheden van deze databron De jaarlijkse structurele
Nadere informatieDe efficiëntie van de overheid in België
De efficiëntie van de overheid in België MOVI-Colloquium Vlaanderen "anders" bekeken Brussel, 11 mei 2007 N. De Batselier Directeur Nationale Bank van België Inhoudstafel 1. Inleiding: waarom is een efficiënte
Nadere informatieGoedemorgen. - Vertegenwoordigers van: De Vice President. De Ambassades van India en Nederland. mijn collega Ministers. - Het DNA lid, dhr.
Round Table Productiviteit en Economische Groei: De Suriname Casus Ball Room Hotel Torarica, 30 augustus 2017, 09.00-14.00 uur, inloop 08.30 uur. - Vertegenwoordigers van: De Vice President De Ambassades
Nadere informatieDe Brug naar Groei. Harry Brouwer, Chairman Unilever Nederland B.V. EFMI Najaarscongres, 15 november 2005
De Brug naar Groei Harry Brouwer, Chairman Unilever Nederland B.V. EFMI Najaarscongres, 15 november 2005 VRAAG: Hoe krijgen we de groei in supermarktland terug? Wat er aan vooraf ging... Fundament voor
Nadere informatiePresentatie Smits. Vendor Solutions. Hajo Kuperus Accountmanager Vendorlease 2 december 2014
Presentatie Smits Vendor Solutions Hajo Kuperus Accountmanager Vendorlease 2 december 2014 Agenda Wie zijn wij? Wat gaan wij samen doen? Hoe werkt dat? Leasevormen Acties Onze ambitie 2 In het kort Opgericht
Nadere informatieUIT De Phillips curve in het kort
Phillips ontdekt een verband (korte termijn). De econoom Phillips zag in de gegevens van eind jaren 50 tot eind jaren 60 een duidelijk (negatief) verband tussen werkloosheid en inflatie. Phillips stelde
Nadere informatieECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK
ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK Geert Gielens, Ph.D. hoofdeconoom 19 mei 2015 Agenda Het verschil met vorig jaar De euro zone De VS De ECB & haar beleid Besluit 2 Het verschil met vorig
Nadere informatieSekseverschillen in onderwijssucces. Dr. Margriet van Hek Postdoctoraal onderzoeker Sociologie
Sekseverschillen in onderwijssucces Dr. Margriet van Hek Postdoctoraal onderzoeker Sociologie Sekseverschillen in onderwijssucces: cijfers opleidingsniveau Jaren onderwijs gevolgd Sekseverschillen in onderwijssucces:
Nadere informatieBriefings VIVES. Het Belang van de Productiviteitsgroei in de Dienstensector. Klaus Desmet November
Naamsestraat 61 - bus 3550 B-3000 Leuven - BELGIUM Tel : 32-16-326661 vives@econ.kuleuven.be VIVES Briefings 2010 10 November Het Belang van de Productiviteitsgroei in de Dienstensector Klaus Desmet klaus.desmet@uc3m.es
Nadere informatieKoopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn.
Koopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn. 1. De Wereldbank berichtte onlangs dat de Chinese economie binnen afzienbare tijd de grootste economie van
Nadere informatieUitdagingen op het vlak van recyclage in een geglobaliseerd Europa
Uitdagingen op het vlak van recyclage in een geglobaliseerd Europa Mathieu BERTHOUD - COO SITA NEWS SITA NEWS I 1 Grondstoffen worden steeds schaarser met een toenemende nood tot spaarzaamheid en recyclage
Nadere informatieHOW-TO GUIDE igo 8: Hoe een back-up maken of terug zetten van de navigatie software op de SD kaart. Hoe aanschaffen van updates en extra contents.
HOW-TO GUIDE igo 8: Hoe een back-up maken of terug zetten van de navigatie software op de SD kaart. Hoe aanschaffen van updates en extra contents. VOOR HET EERSTE GEBRUIK en van tijd tot tijd, is het handig
Nadere informatieZittenblijven in het eerste leerjaar en schoolse prestaties in het bisjaar: Maakt extra ondersteuning het verschil?
Zittenblijven in het eerste leerjaar en schoolse prestaties in het bisjaar: Maakt extra ondersteuning het verschil? 30 mei 2013 Mieke Goos Barbara Belfi Jan Van Damme Patrick Onghena Katja Petry Inleiding
Nadere informatieHoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid?
vbo-analyse Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid? September 2014 I Raf Van Bulck 39,2% II Aandeel van de netto toegevoegde waarde gegenereerd door bedrijven dat naar
Nadere informatieMet de opleving van de economische
internationaal ICT-gebruik, productiviteit, groei en waardecreatie Gezien de complexe wijze waarop ICT-gebruik en productiviteit inwerken op de prestaties van de onderneming is het niet verwonderlijk dat
Nadere informatieWaar staan we? Enkele begrippen verduidelijkt Van waar komen we? Waar gaan we naartoe? 30 JAAR DEFICITS EN SCHULD IN BELGIË. Inhoud van de lezing
UNIVERSITEIT DERDE LEEFTIJD LEUVEN 3 JAAR DEFICITS EN SCHULD IN BELGIË Inhoud van de lezing Enkele begrippen verduidelijkt Van waar komen we? Waar gaan we naartoe? Prof. André Decoster Centrum voor Economische
Nadere informatieHoofdstuk 2: Het Taylor-Romer model
Hoofdstuk 2: Het Taylor-Romer model 1. Opbouw van de AV-lijn A. Relatie tussen reële bbp en rente Fragment: Belgische glansprestatie (Tijd, 31/12/2004) Bestedingen De consumptie van de gezinnen groeide
Nadere informatieFACTSHEET VERWERKTE GROENTEN Incl. aardappelproducten
FACTSHEET VERWERKTE GROENTEN Incl. aardappelproducten Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; jankeesboon15@gmail.com; www.fruitandvegetablefacts.com Nederland grote producent en exporteur verwerkte
Nadere informatieWaar is onze ondernemingsdynamiek gebleven?
VIVES BRIEFING 2017/05 Waar is onze ondernemingsdynamiek gebleven? De teloorgang van de kleine, snel groeiende bedrijven Gert Bijnens & Joep Konings* KU Leuven, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen,
Nadere informatieAfname arbeidsproductiviteit in Curaçao zet voort in de periode 2009 tot en met 2011
Afname arbeidsproductiviteit in Curaçao zet voort in de periode 2009 tot en met 2011 Modus Inleiding Dainadira Eustatius De Internationale Arbeidsorganisatie (International Labour Organization, ILO) heeft
Nadere informatieInkoopgedrag van het MKB in geliberaliseerde markten
M200602 Inkoopgedrag van het MKB in geliberaliseerde markten Betere kwaliteiten en lagere prijzen in geliberaliseerde markten? drs. P.Th. van der Zeijden Zoetermeer, mei 2006 Inkoopgedrag van het MKB
Nadere informatie14 maart Innovatie
14 maart 2019 Innovatie De wereld verandert (steeds sneller en sneller) Verandering is de enige constante - Griekse filosoof Heraclitus The challenge of innovation is to lead the organisation in the unknown
Nadere informatiePersbericht. Economie groeit 0,9 procent in eerste kwartaal Centraal Bureau voor de Statistiek. Kwartaal-op-kwartaalgroei aangetrokken
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB04-103 1 juli 2004 9.30 uur Economie groeit 0,9 procent in eerste kwartaal 2004 De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2004 met 0,9 procent
Nadere informatie13/02/2013. www.itinerainstitute.org
13/02/2013 www.itinerainstitute.org 13/02/2013 Itinera Institute Independent think-tank Fact-based Long Term www.itinerainstitute.org To show, to defend and to build roads for policy reform towards sustained
Nadere informatieKritische bedenkingen over de vooruitzichten van de budgettaire kosten van de vergrijzing Gert Peersman Frederick Van Gysegem
Kritische bedenkingen over de vooruitzichten van de budgettaire kosten van de vergrijzing Gert Peersman Frederick Van Gysegem Universiteit Gent Analyse Bedenkingen over de vooruitzichten van de budgettaire
Nadere informatieDe Impact van Universiteiten in Vlaanderen: Enkele bestuurlijke reflecties. Luc Soete Universiteit Maastricht
De Impact van Universiteiten in Vlaanderen: Enkele bestuurlijke reflecties Luc Soete Universiteit Maastricht Waarom ik hier ben? Afscheid Rosette is natuurlijk de reden dat ik hier ben Na de tul, Louk
Nadere informatieRegionale economische vooruitzichten 2014-2019
2014/6 Regionale economische vooruitzichten 2014-2019 Dirk Hoorelbeke D/2014/3241/218 Samenvatting Dit artikel geeft een bondig overzicht van enkele resultaten uit de nieuwe Regionale economische vooruitzichten
Nadere informatieEnergiebesparing voor vastgoedmanagers in de Zorg
Energiebesparing voor vastgoedmanagers in de Zorg Hoe kan ik energiebesparing realiseren en financieren? George Müller 06-34855943 george.muller@energymatters.nl www.energymatters.nl Voorstellen: George
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Zuid-Afrika-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Zuid-Afrika-Nederland 1 Tabel 2A: Voornaamste exportpartners Zuid-Afrika (bedragen x 1.000 euro) Importers Exported value in 2014 Exported value in 2015 Exported value in
Nadere informatieInvend bespaart klanten geld
Invend bespaart klanten geld Het verminderen van verbruik zonder afbreuk van beschikbaarheid Invend maakt een beter beheer van industriële verbruiksartikelen met een hoge omloopsnelheid mogelijk, wat een
Nadere informatieSAMEN TOT AAN DE MEET: Boekenpodium Antwerpen 10 oktober 2012 Goedroen Juchtmans Eva Franck Johan Huybrechts
SAMEN TOT AAN DE MEET: Boekenpodium Antwerpen 10 oktober 2012 Goedroen Juchtmans Eva Franck Johan Huybrechts Lager: 27.1 % ( 11-12) Secundair: 47,6 % ( 11-12) Lager onderwijs Secundair Onderwijs Schoolse
Nadere informatieUitdagingen voor de drie pensioenpijlers in Nederland
Uitdagingen voor de drie pensioenpijlers in Nederland Casper van Ewijk CPB, Universiteit van Amsterdam, Netspar 4e Nederlandse Pensioentop 2009 2 december 2009 Albert Hahn, 1913 Goede uitgangssituatie
Nadere informatieHet noodzakelijke partnerschap tussen profit en non-profit
Zorgforum POM West-Vlaanderen 23 november 2012 Het noodzakelijke partnerschap tussen profit en non-profit Rudy Mattheus-VZ Voka Health Community 1 Zorgmodel verandert: van spaghetti naar lasagne V&A dagen
Nadere informatieStatistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012
Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Inleiding Lorette Ford De economische ontwikkeling van een land kan door middel van drie belangrijke economische indicatoren
Nadere informatieStatistieken 2012 96 ste Vierdaagse
Statistieken 2012 96 ste Vierdaagse De limiet voor het aantal inschrijvingen is in 2012 gesteld op 45.000. In totaal zijn 4.896 personen uitgeloot voor de Vierdaagse. Barometer 2012 alle lopers % uitval
Nadere informatieIChO26 landenklassement Oslo Noorwegen 1994
IChO26 landenklassement Oslo Noorwegen 1994 1 P.R. of China 317,601 2 United Kingdom 313,998 3 U.S. of America 303,541 4 Austria 300,036 5 Singapore 299,143 6 Korea 294,383 7 Chinese Taipei 292,39 8 Czech
Nadere informatieEnergie. Inleiding. Wat zijn groene belastingen? Vervuilings- en grondstofbelasting. Transport. in België. Toon Vandyck CES - KULeuven
Vergroening van de belastingen in België Toon Vandyck CES - KULeuven wordt gefinancierd door Inleiding FLEMOSI 16 September 2013 Groene Belastingen www.flemosi.be - 2 - Wat zijn groene belastingen? Vervuilings-
Nadere informatieFACTSHEET BRAZIL EXPORT 2014
FACTSHEET BRAZIL EXPORT Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Brazilië: In minder verse groenten en fruit uitgevoerd Nederland veruit de belangrijkste afnemer De Braziliaanse
Nadere informatieAgeing and the Sustainability of Dutch Public Finances
Ageing and the Sustainability of Dutch Public Finances Ed Westerhout CPB Opzet studie Drie vragen staan centraal in de studie: Is er sprake van een vergrijzings- of, beter, houdbaarheidsprobleem? Zo, wat
Nadere informatieBESCHEIDEN ROL NEDERLAND IN WERELDMARKT WALNOTEN
FACTSHEET WALNOTEN Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com BESCHEIDEN ROL NEDERLAND IN WERELDMARKT WALNOTEN Wereldhandel in noten: 20 miljard euro waarvan 2 miljard walnoten.
Nadere informatieFinancieel Forum Limburg. NAAM FUNCTIE 16 november 2010 Luc Aben
Financieel Forum Limburg NAAM FUNCTIE 16 november 2010 Luc Aben Lagere structurele groei Rente blijft laag Actief beheer = noodzaak Enkele valkuilen Besluit 1 VS Europa Japan Azië Global EM Productiviteitsgroei
Nadere informatieFACTSHEET CUT FLOWERS RUSSIA import jan-may 2015
IMPORT IN MILLION DOLLAR Factsheet RUSSIA cut flowers FACTSHEET CUT FLOWERS RUSSIA import Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com RUSSISCHE IMPORT SNIJBLOEMEN BEGIN DIT
Nadere informatieHightech tewerkstelling in de Europese Unie. Maarten Goos, Ian Hathaway, Jozef Konings & Marieke Vandeweyer
Naamsestraat 61 bus 3550 B-3000 Leuven BELGIUM Tel. 032 16 326661 vives@kuleuven.be VIVES Briefings 2014 29 januari Hightech tewerkstelling in de Europese Unie Maarten Goos, Ian Hathaway, Jozef Konings
Nadere informatieCPB Notitie. Aan: Onderzoek naar productiviteit en beleid
CPB Notitie Aan: Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM Den Haag T 088 9846000 I www.cpb.nl Contactpersoon Albert van der Horst Datum: 22 maart 2018 Betreft: Startnotitie
Nadere informatieIntroductie netwerk en analytisch kader groene groei Prof. dr. Marjan Hofkes en Prof. dr. Harmen Verbruggen
Introductie netwerk en analytisch kader groene groei Prof. dr. Marjan Hofkes en Prof. dr. Harmen Verbruggen Vrije Universiteit Seminar Netwerk Groene Groei 8 september 2015, Den Haag Netwerk Groene Groei
Nadere informatieScholing voor oudere werknemers: literatuuroverzicht en kosten-baten analyse
Scholing voor oudere werknemers: literatuuroverzicht en kosten-baten analyse Wim Groot & Henriette Maassen van den Brink In samenwerking met Annelies Notenboom, Karin Douma en Tom Everhardt, APE Den Haag
Nadere informatieEUROPESE ZORGVASTGOED MARKT Strategie en haalbaarheid zorgvastgoedfonds
EUROPESE ZORGVASTGOED MARKT Strategie en haalbaarheid zorgvastgoedfonds 4 juni 2008 Ingrid Hulshoff Portfolio Manager Healthcare ING Real Estate Investment Management 1. AGENDA EN INTRODUCTIE 1. AGENDA
Nadere informatieWorden senioren onbetaalbaar? Demografische verkenningen. Gerard Langerhorst 7 maart 2013
Worden senioren onbetaalbaar? Demografische verkenningen. Gerard Langerhorst 7 maart 2013 1 2 Trap des ouderdoms in de Gouden Eeuw In de Gouden Eeuw lieten de rijken geïllustreerde voorstellingen maken
Nadere informatieHet Nederlandse groeirecept raakt uitgewerkt
157 Het Nederlandse groeirecept raakt uitgewerkt M. A. Allers* Samenvatting De afgelopen 25 jaar is de Nederlandse economie vooral gegroeid doordat meer mensen zijn gaan werken. Deze extensieve economische
Nadere informatie